آیا ظهور امام مهدی ناگهانی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
| آیا ظهور امام مهدی ناگهانی اتفاق می‌افتد؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری |
| مدخل اصلی | امر ناگهانی |
آیا ظهور امام مهدی(ع) ناگهانی اتفاق می‌افتد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی، در کتاب «گفتارهای مهدوی» در این‌باره گفته است:
- «یکی از نکات مهم در مبحث حاضر این است که درباره وقوع ظهور از حیث چگونگی تحقق، دو بحث وجود دارد که عبارتند از:
- بحث اول: وقوع ظهور پس از تحقق علائم؛ تقریباً بیش از دو هزار علامت برای فرج، ظهور و رستاخیر در کتب حدیثی نقل شده که می‌توان آنها را به چهار دسته تقسیم نمود: فِتَن، مَلاحم، علائم ظهور و اشراط الساعة. حال اگر این بحث مبنای تحقیق قرار گیرد باید گفت که در منابع روایی، از دو دسته علامت و نشانه ظهور سخن به میان رفته است که عبارتند از:
- دسته نخست: علائم حتمی[۱]؛ علائم حتمی ظهور حضرت مهدی (ع) به نشانه‌هایی گفته میشود که مطابق برخی روایات، قطعاً محقق خواهند شد؛ البته این علائم که پنج نشانه می‌باشند، برخی قبل از ظهور واقع می‌شوند و برخی نیز بعد از ظهور و در زمان قیام؛ ولی مسامحتاً به تمام این پنج علامت، علائم ظهور اطلاق شده است. در این باره عمر بن حنظلة از امام صادق (ع) نقل می‌کند که فرموده‌اند: خَمْسُ عَلَامَاتٍ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ الصَیْحَةُ وَ السُفْیَانِیُ وَ الْخَسْفُ وَ قَتْلُ النَفْسِ الزَکِیَةِ وَ الْیَمَانِیُ[۲](...)
- دسته دوم: علائم غیر حتمی[۳]؛ در برخی از روایات از طرق خاصه و عامه، نشانه‌هایی برای ظهور حضرت مهدی (ع) نقل شده است که به عنوان علامت غیر حتمی شناخته می‌شوند؛ چرا که این علایم، با ظهور ارتباط لزومی ندارند. بدین معنا که بیانگر ظرف تحقق ظهورند، نه شرط تحقق ظهور؛ یعنی ممکن است برخی از آنها اصلاً واقع نشوند، ولی ظهور تحقق یابد و نیز ممکن است برخی از آنها حادث شود، ولی ظهور همزمان با آنها شکل نگیرد.
- البته بحث از علائم غیر حتمی در این زمان که انقلاب‌هایی در برخی از کشورهای اسلامی واقع شده یا در حال واقع شدن است و یا قضایای جانکاهی که امروزه در کشور سوریه در حال اتفاق است، بحث قابل توجه و عمیقی است.
- به عبارت دیگر، برخی معتقدند که بعضی از اتفاقاتی که در تعدادی از روایات و منابع تاریخی به عنوان علامت آمده است، همچون مسأله سید حسنی یا سید خراسانی و ... با علائم حتمی بی ارتباط نیستند. یعنی می‌گویند علائم حتمی علائمی هستند که با تحققشان، ظهور حضرت مهدی (ع) برای کثیری از افراد احراز میشود، ولی علائم غیر حتمی، علائمی هستند که می‌توانند به عنوان یکی از قرائن بر علائم حتمی مطرح باشند. هر چند حول برخی از این علائم، بحث‌های اختصاصی فراوانی نیز وجود دارد که باید در جای خود بررسی شود؛ همچون اینکه آیا سید حسنی یا سید خراسانی دو شحصیت مستقلند یا خیر؟ یا اینکه آیا اساساً ادله سید حسنی معتبرند یا خیر؟ چه اینکه برخی از محققین قائلند که ادله سید حسنی، بسیار ضعیف است و مورد اعتماد نیست.
- بنابراین خوانندگان عزیز می‌توانند در این باره به تحقیقات انجام شده و نیز روایات وارده به خصوص روایت بلندی که مرحوم علامه مجلسی در کتاب شریف بحار الانوار درباره علائم آخر الزمان نقل فرموده‌اند[۴]، مراجعه فرمایند.
- البته بحث علائم، بحث مفصلی است که در جای خود باید مورد تحقیق قرار گیرد.
- بحث دوم: وقوع ظهور به صورت ناگهانی؛ به نظر نگارنده به جای بحث از علائم ظهور، ابتداء بایستی از قواعد کلی باب ظهور و سپس از فروعات آن سخن به میان آورد؛ زیرا همان‌طور که هر موضوعی، محکمات یا اصول و متشابهات یا فروعی دارد، همان‌طور در مورد ظهور حضرت مهدی (ع) نیز در روایات، یک قواعد کلی یا اصول مسلم و قواعد جزیی یا فروع غیرمسلمی وجود دارد که باید آنها را به درستی تحلیل نمود.
- بنابراین طبق تصریح برخی احادیث، در مورد ظهور حضرت مهدی (ع) چند اصل مسلم و قاعده کلی وجود دارد که عبارتند از:
- اصل اول: ناگهانی بودن ظهور؛ اولین اصل این است که ظهور حضرت مهدی (ع) همانند روز قیامت به صورت ناگهانی و بغتتاً واقع میشود؛ یعنی همان‌طور که در قرآن، درباره قیامت به ناگهانی بودن آن اشاره شده و آمده است: ﴿هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً...﴾[۵]
- یا آمده است: ﴿يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّي ... لاَ تَأْتِيكُمْ إِلاَّ بَغْتَةً...﴾[۶] در باره قیامت از تو می‌پرسند که چه وقت فرا می‌رسد بگو: علم آن نزد پروردگار من است تنها اوست که می‌داند... جز به ناگهان بر شما نیاید.
- همان‌طور نیز در روایات، به وقوع ناگهانی ظهور حضرت مهدی (ع) تأکید شده است؛ زیرا امام حسن (ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل فرموده‌اند که: قالَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِی صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیهِمَا سَأَلْتُ جَدی رَسُولَ اللهِ (ص) عَنِ الْأَئِمةِ بَعْدَهُ فَقَالَ ص الْأَئِمةُ بَعْدِی عَدَدَ نُقَبَاءِ بَنِی إِسْرَائِیلَ اثْنَا عَشَرَ ... قُلْتُ یا رَسُولَ اللهِ فَمَتَی یخْرُجُ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَیتِ قَالَ إِنمَا مَثَلُهُ کمَثَلِ الساعَةِ ثَقُلَتْ فِی السماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتِیکمْ إِلا بَغْتَةً[۷]
- و امام رضا (ع) نیز قریب به این مضمون فرموده‌اند که: ان النبِی صلی الله علیه و آله و سلم قِیلَ لَهُ یا رَسُولَ اللهِ مَتَی یخْرُجُ الْقَائِمُ مِنْ ذُریتِک فَقَالَ مَثَلُهُ مَثَلُ الساعَةِ التِی لا یجَلیها لِوَقْتِها إِلا هُوَ ثَقُلَتْ فِی السماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتِیکمْ إِلا بَغْتَة[۸]
- بنابراین می‌توان به عنوان یک اصل پذیرفت که محتمل است، مردم روزی را به صبح برسانند، در حالی‌که آن روز، روز ظهور حضرت مهدی (ع) باشد، یعنی چه بسا ممکن است مردم از برخی از علائم ظهور، هرگز اطلاع پیدا نکنند و ظهور واقع شود و یا چه بسا ممکن است طبق قاعده قرآنی ﴿يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ﴾[۹] / خدا هر چه را بخواهد محو یا اثبات می‌کند؛ در بعضی از علائم ظهور، بداء به وجود بیاید؛ زیرا دلیل معتبر و متقنی وجود ندارد که به محض وقوع بعضی از علائم حتمی، بلا فاصله حتماً باید پنجاه سال بعد یا صد سال بعد ظهور اتفاق بیافتد.
- اصل دوم: مشخص نبودن زمان ظهور؛ دومین اصل مسلم این است که طبق روایات، تعیین وقت برای ظهور حضرت مهدی (ع) مردود است؛ یعنی در هیچ روایتی زمان ظهور تصریح نشده، بلکه روایاتی از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) وارد شده است که:
- اولاً: با تصریح از اخبار دهندگان زمان ظهور انتقاد شده و آنان مورد تکذیب قرار گرفته‌اند.
- ثانیاً: با تأکید روشن کرده‌اند که هیچ یک از ائمه اطهار (ع) در این مورد سخنی نگفته و برای ظهور، زمانی مشخص نفرموده است. به عنوان مثال از فضیل بن یسار از امام باقر (ع) در مورد این موضوع پرسیدند که هَل لِهذا الامر وقتٌ؟/آیا برای این امر وقتی معین است؟ که آن حضرت (ع) در پاسخ فرمودند: کَذَبَ الوقاتون، کَذَبَ الوقاتون، کَذَبَ الوقاتون[۱۰]
- و یا مُنذر جواز از امام صادق (ع) نقل کرده که فرمودند: کذَبَ الْمُوَقتُونَ مَا وَقتْنَا فِیمَا مَضَی وَ لَا نُوَقتُ فِیمَا یسْتَقْبِلُ[۱۱].
- طبق این تحلیل که یأتی بغتةً و کذب الوقاتون به عنوان یک اصل مسلم مورد پذیرش قرار گرفت، می‌توان این گونه گفت که اصل اساسی برای ظهور، همین دو اصل است و نشانه‌های غیر حتمی و حتی حتمی، فرع بر این دو اصلند؛ از این رو، گاهی ممکن است که نشانه‌ها و علائمی برای ظهور وجود داشته باشد، ولی بلافاصله ظهور محقق نشود. بدین معنا که با تحقق این علائم، برای انسان ظن حاصل پیدا میشود که ظهور حضرت مهدی (ع) خیلی دور نیست، اما حتی با این وجود نیز نمیتوان گفت که ظهور، دو سال یا ده سال یا پنجاه سال دیگر است، بلکه چه بسا یک علامتی واقع شود ولی ظهور دویست سال بعد از آن محقق شود. در نتیحه نمیتوان گفت که بلافاصله بعد از جریاناتی که امروزه در سوریه و برخی کشورهای اسلامی در حال اتفاق است، باید ظهور اتفاق بیافتد؛ اگر چه ممکن است این جریانات، جزو مصادیق علائم ظهور باشد.
- به عبارت دیگر، همان‌گونه که مرحوم ملا محسن فیض کاشانی در کتاب علم الیقین[۱۲]، درباره بحث بداء فرمودند، نگارنده معتقد است یکی از عللی که در مورد وقت ظهور، زمانِ معینی ذکر نشده، این است که ممکن است مطابق آیه شریفه ﴿يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ﴾[۱۳] اراده خداوند متعال به تحقق علائم قطعی و معینی برای ظهور تعلق گرفته باشد، اما ممکن است که این اراده، جزو عالم محو و اثبات بوده باشد؛ یعنی عالمی که از جانب ذات اقدس الاه قابل محو شدن و تغییر پیدا کردن است. لذا طبق تحقیق، باید اصول کلی و علائم قطعی و غیر قطعی را در کنار یکدیگر قرار داد و با هم تحلیل نمود.
- در تایید این موضوع، روایتی از داوود بن ابی قاسم از امام جواد (ع) نقل شده که راوی می‌گوید: در خدمت امام جواد (ع) بودیم که سخن از سفیانی و قطعی بودن قیامش به میان آمد. به امام جواد (ع) عرض کردم: هَلْ یبدُو لله فی المحتوم؟ آیا برای خدا در امور حتمی هم بدا حاصل میشود؟ که آن حضرت در پاسخ فرمودند: نَعَمْ[۱۴]/ آری!.
- بنابراین از مجموع ادله نمیتوان استفاده نمود که ظهور بلافاصله بعد از تحقق فلان علامت واقع میشود و زمان معینی دارد؛ زیرا با کلیاتی نظیر کذب الوقاتون یا یأتی بغتةً سازگاری ندارد. حتی این نکته به ذهن می‌رسد که اگر واقعاً یأتی بغتةً و کذب الوقاتون به عنوان یک اصل مسلم مورد پذیرش قرار گرفت، آن گاه چه دلیلی دارد که گفته شود خداوند متعال برای ظهور، علامات حتمی و غیر حتمی قرار داده است؛ زیرا:
- اولاً: بعضی از علائمی که محققین در مورد آنها تحقیق کردند، جزو اسرائیلیات است. یعنی عده‌ای از متمهدیان در طول تاریخ برای اینکه خودشان ادعای مهدویت داشتند، بعضی از این علائم را جعل کرده‌اند.
- ثانیاً: بر فرض پذیرش علائم ظهور، ابتداء باید به اصول مسلم ظهور تمسک نمود»[۱۵].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته میشود:
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین بنی‌هاشمی؛ |
|---|
|
| ۲. آقای دکتر شفیعی سروستانی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
| ۳. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
| ۴. سرکار خانم فرحمند؛ |
|---|
|
- چرا غیبت کبری با اهمیت‌تر از غیبت صغری است؟ (پرسش)
- عصر غیبت کبری چه خصوصیات ویژهای دارد؟ (پرسش)
- آیا دلیل نقلی برای اثبات غیبت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- غیبت امام مهدی به چه کیفیتی است؟ (پرسش)
- علت و هدف اصلی از غیبت کبری امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا در عصر غیبت کبری نیز نامهای از ناحیه مقدسه صادر شده است؟ (پرسش)
- آیا این گونه غیبت در بین انبیا هم سابقه داشته است؟ (پرسش)
- اعمال شب میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا ممکن است امام مهدی در عصر غیبت دیده شود؟ (پرسش)
- با توجه به اینکه بخشی از شرایط ظهور در حال حاضر محقق نشده است چگونه می‌توان همچنان منتظر بود؟ (پرسش)
- چه محذوری داشت اگر امام مهدی در بین مردم ظاهر می‌بود؟ (پرسش)
- رهبری امام مهدی در دوران غیبت کبرا به چه شکلی است؟ (پرسش)
- آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش)
- نماز هدیه به امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- چه کسانی اقامه نماز جمعه را در زمان غیبت امام مهدی حرام دانسته‌اند؟ (پرسش)
- گونه‌های صبر در عصر غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار صدقه دادن برای سلامتی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا غیبت امام مهدی با اعتقاد شیعه که وجود امام را برای بیان احکام دین و راهنمایی مردم لازم می‌دانند تناقض ندارد؟ (پرسش)
- با وجود فقها و محدثین برای بیان مسائل چه نیازی به امام غایب است؟ (پرسش)
- آیا خداوند نمیتوانست امام مهدی را بدون غیبت حفظ نماید؟ (پرسش)
- چرا در کتب روایی شیعی کمتر از امام مهدی روایت شده درحالیکه امام مهدی عمر طولانیتری از دیگر امامان دارد؟ (پرسش)
- برخی روایات روز ظهور را ماه رمضان و برخی روز جمعه معرفی کرده‌اند؛ این تعیین وقت نیست؟ براین اساس معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا غیبت کبری حدی دارد؟ (پرسش)
- حقوق امام مهدی بر شیعیان چیست؟ (پرسش)
- آیا درباره غیبت امام مهدی پیشگویی شده است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی از تابوت سکینه استفاده می‌کند؟ (پرسش)
- امام مهدی از تخت حضرت سلیمان چه استفاده‌ای می‌کند؟ (پرسش)
- آیا با حضور امام مهدی در بین مردم ممکن نبود که ستمگران تسلیم او گردند؟ (پرسش)
- اگر امام ظاهر بود و با ظالمان زمان خود مصالحه کرده و پیمان عدم تعرض می‌بست چه می‌شد؟ (پرسش)
- این روایت را که امام مهدی در بین ماست و روزی ظهور می‌کند و وجود مبارک آن عزیز را همه میشناسند توضیح دهید و سندش چیست؟
- با توجه به این که دعای معصومین مستجاب است و آنها برای امام مهدی دعا کرده‌اند چرا ظهور تاکنون اتفاق نیافته است؟ (پرسش)
- بسیاری از مردم در حالت انتظار امام مهدی از دنیا رفتند و انتظارشان به ثمر نرسید؟ چه تضمینی هست که به ظهور امام برسیم؟ (پرسش)
- آیا ممکن است حضرت مهدی هیچ‌گاه ظهور نکند و برای همیشه در پشت پرده غیبت بماند؟ (پرسش)
- درباره علت غیبت امام مهدی مسئله حفظ جان ایشان مطرح است چرا امامان گذشته برای حفظ جان خود غایب نشدند؟ (پرسش)
- چه کنیم تا فرزندانمان یاوران امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- علل انحراف در جامعه پیش از ظهور چیست؟ (پرسش)
- مؤمنان نسبت به امام مهدی چه وظایفی دارند؟ (پرسش)
- آیا این روایت از امام مهدی است هرکه در جمعی از مردم نام مرا ببرد لعنت خدا بر او باد؟ (پرسش)
- چرا در روایات امام غایب به خورشید پنهان در پس ابر تشبیه است؟ (پرسش)
- دشمنان اسلام برای مخدوش کردن شخصیت امام مهدی و باورناپذیر نمودن وجود آن حضرت در نزد مردم جهان چه کارهایی انجام دادهاند؟ (پرسش)
- وظیفه ما در برابر پیشرفت حرکت صهیونیست‌ها جهت بدبین کردن قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوانیم جلو اغتشاش فکری و شایعات نادرست در مورد امام مهدی را بگیریم؟ (پرسش)
- آیا وجود دستخط امام مهدی صحت دارد؟ (پرسش)
- جابلقا و جابرسا چه شهرهایی است؟ (پرسش)
- مقصود از بدن هور قلیائی چیست؟ (پرسش)
- اینکه حضرت زهرا الگوی امام مهدی است یعنی چه؟ (پرسش)
- آیا درست است که اعمال بندگان هفته‌ای یک یا دو بار بر آن حضرت عرضه میشود؟ (پرسش)
- چرا ما نمی‌توانیم سرورمان امام مهدی را ببینیم؟ (پرسش)
- اگر خوابی درباره امام مهدی دیده باشیم تعریف کردنش برای دیگران اشکالی دارد؟ (پرسش)
- بیان خواب‌هایی که درباره امام مهدی است برای آگاهی مردم مناسب است؟ (پرسش)
- آیا خود امام مهدی مایل و منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- چه بیمارهایی پیش از ظهور امام مهدی رواج می‌یابد؟ (پرسش)
- توجه و عنایت حضرت به مردم و شیعیان در دوران غیبت چگونه است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی منتظر است و مانند منتظران برای ظهورش تلاش می‌کند؟ (پرسش)
- معنای حدیث اگر حجت خدا نباشد هر آینه زمین اهلش را فرو می‌برد چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی بین خورشید پشت ابر و غیبت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
- آیا ما در عصر فترت قرار داریم؟ (پرسش)
- محل خلوت کردن امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
- چرا از امام مهدی به‌عنوان چراغ مخفی تعبیر شده است؟ (پرسش)
- چه کسانی پیش از امام مهدی قیام می‌کنند؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان برای انقلاب امام مهدی زمینه‌سازی کرد؟ (پرسش)
- در چه روزی اعمال مردم به پیشگاه امام مهدی عرضه میشود؟ (پرسش)
- امام مهدی در عصر غیبت چه کارهایی را انجام می‌دهند؟ (پرسش)
- با غیبت امام مهدی چگونه می‌توان امام مهدی خود را شناخت؟ (پرسش)
- چگونه ممکن است که امام در میان ما باشد ولی او را نشناسیم؟ (پرسش)
- اگر امام ظاهر بود و با ظالمان زمان خود مصالحه کرده و پیمان عدم تعرض می‌بست چه می‌شد؟ (پرسش)
- چه کنیم که ایمانمان به وجود امام مهدی بیشتر شود؟ (پرسش)
- آیا می‌توان به همه کتاب‌های علائم الظهور و ملاحم استناد کرد؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان عشق به امام مهدی را در دل مردم زنده کرد؟ (پرسش)
- معنای ترسیدن امام مهدی پیش از قیام چیست؟ (پرسش)
- منظور از حرکت حرب و قیس پیش از قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه کسانی پیش از قیام امام مهدی خروج می‌کنند؟ (پرسش)
- کتاب محیی الدین عربی در مورد امام مهدی چقدر قابل استناد است؟ (پرسش)
- آیا در روایات آمده که موقع سلام به امام مهدی سر را تا اندازه رکوع یا کمتر خم کنند؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی به تمام نقاط جهان سر میزنند؟ (پرسش)
- چرا وقتی عده‌ای امام مهدی را می‌بینند از ابتدا او را نمیشناسند؟ (پرسش)
- چرا برای امامان دیگر غیبت مقرر نگردیده است؟ (پرسش)
- آیا حدیث لو أدرکته لخدمته أیام حیاتی دلیل برتری امام مهدی بر سایر ائمه است؟ (پرسش)
- چرا اگر امام مهدی خود را نشناسیم به مرگ جاهلی از دنیا رفتهایم؟ (پرسش)
- آیا قیام قبل از ظهور حجت صحیح است؟ (پرسش)
- شیوه زندگانی امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان به امام مهدی سلام داد؟ (پرسش)
- شاخص‌های دینداری در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- ظهور صغرا و ظهور کبرای امام مهدی چگونه است و چه چیزی پیش درآمد ظهور کبرا شمرده میشود؟ (پرسش)
- از کجا معلوم میشود که مهدی در عصر غیبت کبری واقعا وجود خارجی دارد و صرفا یک فرضیه نیست؟ (پرسش)
- چرا امتحان به غیبت امام مهدی از شدیدترین امتحانات است؟ (پرسش)
- منظور از تمحیص که در روایات آمده است چیست؟ (پرسش)
- با توجه به احتمال خطای مراجع تقلید و مجتهدان چرا ما از داشتن امام در زمان غیبت محروم هستیم؟ (پرسش)
- چرا خداوند فقط دوازده امام انتخاب کرد تا مجبور شود یکی از آنها را غایب کند و ما بدون سرپرست و بلا تکلیف باشیم؟ (پرسش)
- امام مهدی در زمان غیبت کبری در کجا اقامت دارد؟ ضروریات زندگی خویش را چگونه تهیه مینماید؟ (پرسش)
- آیا برای غیبت کبری حدی تعیین شده است؟ (پرسش)
- مراد از «ناحیه» چیست؟ (پرسش)
- پیش از ظهور چه حوادثی در جهان اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- حضرت خضر کیست و در دوران غیبت حضرت مهدی چه نقشی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از زمینه‌سازان خاص چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های اعتقادی زمینه‌سازان ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های رفتاری زمینه‌سازان ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- امنیت جهانی در دوران پیش از ظهور چگونه است؟ (پرسش)
- در روایات چشم‌انداز حکومت‌های پیش از قیام امام مهدی چگونه ترسیم شده است؟ (پرسش)
- چه روزنه‌های برای امیدواری شیعیان و مؤمنین برای آینده جهان وجود دارد؟ (پرسش)
- برای غیبت کبری حدی تعیین شده است؟ (پرسش)
- آگاهی دادن امامان به مردم درباره غایب شدن امام مهدی چگونه بوده است؟ (پرسش)
- چگونه امام مهدی در دوره غیبت از چشم مردم پنهان مانده است؟ (پرسش)
- چرا پیامبران و بقیه امامان مانند امام مهدی غیبت نکردند تا به شهادت نرسند؟ (پرسش)
- گونه‌های مختلف محبت امام مهدی به مردم در چه چیزهای تجلی می‌کند؟ (پرسش)
- امام مهدی درباره جلوه‌های مهربانی خود چه فرموده‌اند؟ (پرسش)
- چه کسانی در زمان غیبت امام مهدی نجات می‌یابند؟ (پرسش)
- دینداری در روزگار غیبت امام مهدی چه فضیلت‌هایی دارد؟ (پرسش)
- مسئولیت امام مهدی در غیبت کبرا چیست؟ (پرسش)
- آیا ظهور امام مهدی ناگهانی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- آیا فقط خداوند از زمان ظهور آگاه است؟ (پرسش)
- روایاتی که قیام در عصر غیبت را ممنوع کرده به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ (پرسش)
- اینکه گفته میشود امام مهدی برای انتقام خون امام حسین ظهور می‌کند به چه معناست؟ (پرسش)
- منظور از آزمایش مردم در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- آس به چه معناست و چه ارتباطی به ظهور امام مهدی دارد؟ (پرسش)
- چه عواملی سبب شده راه ضرر رسیدن به امام مهدی مسدود باشد؟ (پرسش)
- پیش از ظهور چه حوادثی در ماه شوال اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- چه حوادثی پیش از ظهور اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
- آیا خدا قدرت حفظ امام مهدی را ندارد و نمی‌تواند او را از شر دشمنان حفظ کند؟ (پرسش)
- اگر امام مهدی ظاهر بود آیا ممکن نبود که ستمگران تسلیم او شده و با او بعیت کنند؟ (پرسش)
- اگر امام مهدی ظاهر بود و با ستمگران پیمان عدم تعرض می‌بست چه می‌شد؟ (پرسش)
- اگر امام مهدی خود را به علماء و مؤمنان مورد وثوق ظاهر می‌ساخت چه مشکلی پیش می‌آمد؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در مناسک حج شرکت می‌کنند؟ (پرسش)
- چه گرفتاری‌هایی در زمان غیبت دامن‌گیر شیعیان شده است؟ (پرسش)
- شکایت از غیبت امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- چه شرایطی سبب تحیر امام مهدی شده است؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ الغیبة، شیخ نعمانی، ص۳۰۰ «من الامر محتوم».
- ↑ «پنج علامت قبل از قیام قائم است، نداکننده که از آسمان ندا می‌دهد، سفیانی، فرو برده شدن در بیداء، کشته شدن نفس زکیه و یمانی.» کمال الدین، شیخ صدوق، ج۲، ص۶۴۹.
- ↑ الغیبة، شیخ نعمانی، ص۳۰۰ «و منه ما لیس بمحتوم».
- ↑ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۵۲، ص۲۵۶.
- ↑ «آیا چشم به راه چیزی جز قیامتند که ناگاه و بی خبرشان بیاید.» سوره زخرف، آیه ۶۶.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۱۸۷.
- ↑ «از جدم، رسول خدا (ص) راجع به امامان پس از او پرسش کردم. فرمود: امامان بعد از من، به عدد نقیبان بنی اسرائیل، دوازده نفرند که خدا علم و فهم مرا به ایشان مرحمت فرموده و تو ای حسن! از ایشان هستی. عرض کردم: ای رسول خدا! چه زمانی قائم ما اهل بیت ظهور می کند؟ فرمود: ای حسن! حکایت او حکایت قیامت است: در آسمان‌ها و زمین گران است، و نیاید شما را مگر به طور ناگهانی.»بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۳۶، ص۳۴۱.
- ↑ «از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم پرسش شد: چه زمانی فرزندت قائم ظهور می‌کند؟ فرمود: جریان او جریان قیامت است که وقتش را جز خداوند عز و جل آشکار نکند و شما را جز ناگهانی نیاید.» عیون اخبار الرضا (ع)، شیخ صدوق، ج۲، ص۳۷۳.
- ↑ سوره رعد، آیه ۳۹.
- ↑ «آنان که وقتی برای آن تعیین می‌کنند، دروغ می‌گویند، آنان که وقتی برای آن تعیین می‌کنند، دروغ می‌گویند، آنان که وقتی برای آن تعیین می‌کنند، دروغ می‌گویند.» الغیبة، شیخ طوسی، ص ۴۲۵.
- ↑ «کسانی که برای ظهور وقت تعیین می‌کنند دروغ می‌بافند، ما خاندان رسالت، نه در گذشته برای آن وقت مشخصی اعلان کردیم و نه در آینده چنین خواهیم کرد» الغیبة، شیخ طوسی، ص۲۶۲؛ کافی، کلینی، ج۱، ص۳۶۸؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۵۳، ص ۱۰۳؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۳۷۷.
- ↑ علم الیقین فی اصول الدین، محمدمحسن فیض کاشانی، ج۱، ص ۱۷۷و ۱۷۸.
- ↑ سوره رعد، آیه ۳۹. یعنی خدا هر چه را بخواهد محو یا اثبات می‌کند.
- ↑ الغیبۀ، شیخ نعمانی، ص۳۱۵، باب ۱۸، ح۱۰.
- ↑ فاضل لنکرانی، محمد جواد، گفتارهای مهدوی، ص ۱۹۵-۲۰۶.
- ↑ «همانا خداوند تبارک و تعالی امر ظهور ایشان (حضرت مهدی (ع)) را در یک شب اصلاح می‌فرماید، همان طور که کار کلیم خود حضرت موسی (ع) را (یک شبه) اصلاح فرمود، آن گاه که برای به دست آوردن آتش برای اهل خویش رفت پس در حالی که پیامبر فرستاده شده بود بازگشت... بهترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج می‌باشد. » کمال الدین، باب ۳۶، ح ۱.
- ↑ "و آیا داستان موسی را شنیده‌ای؟ * آن هنگام که آتشی دید به خانواده‌اش گفت: درنگ کنید! من آتشی دیدم باشد که از آن شعله‌ای بیاورم یا با آتش رهنمودی بیابم * و چون به آن رسید ندا داده شد: ای موسی! * بی‌گمان این منم پروردگار تو، پای‌پوش‌های خویش را درآور که تو در سرزمین مقدس "طوی" یی" سوره طه، آیه ۹-۱۲.
- ↑ "کُن لِما لا تَرجُو أرجی مِنکَ لِما تَرجُو. فاِنَّ مُوسَی بنَ عِمرانَ(ع( خَرَجَ لِیَقتَبِسَ لِأَهلِهِ ناراً فَرَجَعَ الیهم وَ هُوَ رسولٌ نَبِیٌّ. فَأَصلَحَ اللهُ تبارَک و تعالی أمرَ عّبدِه و نبیِّه موسی (ع) فی لَیلَةٍ. وَ هکَذا یَفعَلُ اللهُ تَبارَکَ وَ تَعالی بِالقائِمِ الثانی عَشَرَ مِنَ الاَئِمَةِ(ع) یُصلِحُ لَهُ أَمرَه فی لیلةٍ کما أصلَحَ أمرَ نَبّیِّه موسی(ع) و یُخرِجُهُ مِنَ الحَیرَةِ وَ الغَیبَةِ اِلی نُورِ الفَرَجِ و الظُهور"، کمال الدین، باب ۶، انتهای حدیث ۱۳.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۶۰، ح ۷.
- ↑ «شما چگونه هستید آنگاه که در وضعیتی قرار می‌گیرید که در آن پیشوای هدایتی و نشانه آشکاری نمی‌بینید؟ پس کسی جز آنان که دعای غریق را بخوانند، از آن حیرت و سرگردانی نجات پیدا نمی‌کند» الغیبة، نعمانی، ص ۱۵۹.
- ↑ حلقه سوم درس دوازدهم.
- ↑ بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۱۸۷-۱۹۴.
- ↑ «(خداوند) کار ما را به طور ناگهانی بر می‌انگیزد» احتجاج، جلد۲، ص ۳۲۴.
- ↑ «ظهور هم چون قیامت است که آن را در زمان خاص خودش فقط خداوند ظاهر می‌سازد... جز این نیست که به طور ناگهانی برایتان رخ می‌دهد.» کمال الدین، باب ۳۵، ح ۶.
- ↑ بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۱۹۹.
- ↑ سوره اعراف، آیه.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۷۳.
- ↑ سوره زخرف، آیه ۶۶.
- ↑ بحارالأنوار، ج ۲۳، ص ۱۶۴، ح ۴.
- ↑ الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۹۸؛ بحارالأنوار، ج ۵۳، ص ۱۷۶
- ↑ شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، پرسش از موعود، ص ۸۱-۸۲.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۲.
- ↑ سوره زخرف، ۶۶.
- ↑ بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۶۴.
- ↑ احتجاج طبرسى، ج ۲، ص ۴۹۷؛ بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۵.
- ↑ امام مهدى (ع) از ولادت تا ظهور، سید محمد کاظم قزوینى، ص ۳۷۸
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۲۲.
- ↑ «فَإِنَّ أَمْرَنَا بَغْتَةٌ فُجَاءَةٌ»؛ احتجاج، ج۲، ص۴۹۵.
- ↑ فرحمند، مهناز، جامعه منتظر ظهور از منظر دعای عصر غیبت، ص۳۳.