دلایل منتظر بودن امام مهدی

مقدمه

احساس لطیف و عمیق امام، نسبت به آحاد مردم: با نگاهی به تعالیم و احادیث ائمه شیعه(ع) و دقت در چگونگی پیوند روحی امام و امت، حالت "انتظار" در روح و قلب الهی امام موعود(ع) روش‌تر می‌شود. امام رضا(ع) می‌فرمایند: "امام امین و دوست و برادری مهربان است و مانند پدری است مهربان نسبت به فرزند خردسال خود، و پناهگاهی است برای مردم"^[۱]. و حضرت علی(ع) می‌فرماید: "ما در شادمانی شما شاد و در اندوه شما اندوهگین می‌شویم"^[۲]. این کلام امام غمگساری امام را نسبت به تک تک مردم می‌رساند. امام صادق(ع) نیز می‌فرماید: " به خدا سوگند که من نسبت به شما، از خود شما مهربان‌تر و رحیم‌ترم"^[۳]. و بالاخره امام مهدی(ع) چنین می‌فرماید: "از تردید گروهی از شما در دین باوری و شک و سرگردانی در مسأله ولایت و امامت آگاه شدم این موضوع ما را غمگین ساخت به خاطر شما نه به خاطر خود ما و متأثر شدیم برای شما نه برای خود...."^[۴]. آری این چنین شور و سوزها در احساس خدایی امام، نسبت به نجات انسان وجود دارد و امام بدینسان دلسوز، یاور و غمگسار مظلومان و محرومان و سرگشتگان است، آن حضرت در چنین حالت سوزانی منتظر است تا شب یلدای زندگی بگذرد و اندوه‌های قرن‌ها و نسل‌ها سپری گردد و پگاه ایمان، آزادی، شادی، سعادت، رفاه، دادگری و انسانیت بدرخشد.
کلمات خود حضرت: امام مهدی(ع) در قالب ادعیه از آتش درون و انبوه رنج‌های خویش، پرده بر می‌دارد و سوز و شوق و اشتیاق و انتظار وصف‌ناپذیر خود را برای نجات انسانیت مظلوم و بشریت دربند، ترسیم می‌کند که در ذیل به نمونه‌هایی از این دعاهای حضرت اشاره می‌کنیم:"ای مولای من سرگردانی مرا در کارم و گرفتاری‌ام را در آرزوها می‌بینی و می‌نگری که با آتش دل و سوز سینه در هم آمیخته‌ام، پس‌ای خداوند بر محمد و آل محمد درود فرست و به شایستگی خود رهایی و گشایش ببخشای و راه رسیدن به مژده‌ها و شادی‌ها را بگشای"^[۵]. "پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و دوستانت را با تحقّق وعده‌هایت گرامی دار و ایشان را به آرزوهایی که به کمک تو داشتند برسان... زیرا که مهلت (و دوران جباران و ستمگران) به نظر ما به آخر رسیده و ما برای خشم تو خشمگینیم و در یاری حق کوشاییم و به صدور فرمان تو اشتیاق داریم و تحقق وعده‌هایت را انتظار می‌کشیم و چشم دوخته‌ایم تا بیم‌هایی که به دشمنانت دادی بر آنان فرود آید. خداوندا! به این (قیام علیه جباران) اذن بده و راه‌هایش را بگشای و انجام آن را آسان گردان و روش‌های آن را آماده ساز و برنامه‌هایش را به ما بیاموز و سپاهیان و یاوران آن را تأیید رسان..."^[۶]. آن حضرت همواره فرج خود را که فرج در کار اجتماع بشری است را از خداوند متعال می‌طلبد و چنین می‌گوید: "ای نور روشنی‌ها و‌ای تدبیرکننده کارها،‌ای برانگیزاننده هر که در قبرها قرار دارد. بر محمد و خاندانش درود فرست و برای من و شیعیانم در تنگناها گشایش قرار بده و از اندوه‌ها راه نجاتی فراهم ساز، راه را برای ما گشاده گردان و از نزد خود چیزی بر ما ارزانی دار که فرج ساز باشد"^[۷]. آن وجود مقدس در فقره‌ای دیگر با خدای خود چنین نجوی می‌کند: "ای خدا) از تو می‌خواهم که بر محمد و خاندانش درود فرستی، و امرم را تحقق بخشی و در فرجم تعجیل فرمایی، و مرا کفایت کنی و سلامت داری، حوائجم را ادا نمایی و در همین ساعت همین ساعت، همین شب، همین شب به درستی که تو بر هر کاری قادری"^[۸].
دعای مأثور: در دعاهایی که درباره آن حضرت رسیده است و منتظران تشویق به خواندن آنها شده‌اند. آن حضرت را با خصلت "منتظِر" یاد کرده‌اند به عنوان نمونه به دو فقره از این ادعیه اشاره می‌کنیم: "خدایا بر ولی خود درود فرست، او که منتظرِ دستور تو است و چشم به راه گشایش در کار دوستان تو..."^[۹]. "بار خدایا مرا در پیروی از ولی امر خود که از دیده‌ها پنهانش داشتی و با اجازه تو، از دید مردمان پنهان گردیده و همواره در انتظار امر تو است استوار بدار"^[۱۰]^[۱۱].

پرسش مستقیم

چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

منابع

مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار

پانویس

↑ «"الْإِمَامُ الْأَمِينُ الرَّفِيقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِيقُ وَ الْأَخُ الشَّقِيقُ وَ مَفْزَعُ الْعِبَادِ فِي الدَّاهِيَةِ"»؛الحرانی، ابی محمد حسن بن علی، تحف العقول، ص ۴۶۳.
↑ «"إِنَّا لَنَفْرَحُ لِفَرَحِكُمْ وَ نَحْزَنُ لِحُزْنِكُمْ"»؛ بحار الانوار، ج ۲۶، ص ۱۴۰، ح ۱۲.
↑ «"وَ اللَّهِ لَأَنَا أَرْحَمُ بِكُمْ مِنْكُمْ بِأَنْفُسِكُمْ"»؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم، ص ۱۰۰.
↑ «"أُنْهِي إِلَيَّ ارْتِيَابُ جَمَاعَةٍ مِنْكُمْ فِي الدِّينِ وَ مَا دَخَلَهُمْ مِنَ الشَّكِّ وَ الْحَيْرَةِ فِي وُلَاةِ أَمْرِهِمْ فَغَمَّنَا ذَلِكَ لَكُمْ لَا لَنَا وَ سَاءَنَا فِيكُمْ لَا فِينَا"»موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم، ص ۱۰۰.
↑ «"مَوْلَايَ تَرَى تَحَيُّرِي فِي أَمْرِي وَ تَقَلُّبِي فِي ضُرِّي وَ انْطِوَايَ عَلَى حُرْقَةِ قَلْبِي وَ حَرَارَةِ صَدْرِي فَصَلِّ يَا رَبِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ جُدْ لِي يَا رَبِّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ فَرَجاً وَ مَخْرَجاً يَسِّرْ لِي يَا رَبِّ نَحْوَ الْبُشْرَى مَنْهَجاً"»؛ قیومی اصفهانی، جواد، صحیفة المهدی(ع)، ص ۱۴۴.
↑ بحار الانوار، ج ۸۵، ص ۲۳۳.
↑ «"يَا نُورَ النُّورِ يَا مُدَبِّرَ الْأُمُورِ يَا بَاعِثَ مَنْ فِي الْقُبُورِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْ لِي وَ لِشِيعَتِي مِنَ الضِّيقِ فَرَجاً وَ مِنَ الْهَمِّ مَخْرَجاً وَ أَوْسِعْ لَنَا الْمَنْهَجَ وَ أَطْلِقْ لَنَا مِنْ عِنْدِكَ مَا يُفَرِّجُ..."»؛ قیومی اصفهانی، صحیفة المهدی(ع)، ص ۱۶۳.
↑ «"أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُنْجِزَ لِي أَمْرِي وَ تُعَجِّلَ لِي فِي الْفَرَجِ وَ تَكْفِيَنِي وَ تَقْضِيَ حَوَائِجِي السَّاعَةَ السَّاعَةَ اللَّيْلَةَ اللَّيْلَةَ إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ"»؛ قیومی اصفهانی، صحیفة المهدی(ع)، ص ۲۷۸.
↑ «"اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ الْمُنْتَظِرِ أَمْرَكَ الْمُنْتَظَرِ لِفَرَجِ أَوْلِيَائِكَ..."»؛ موسوی اصفهانی، سید محد تقی، مکیال المکارم، ج ۲، ص ۴۴.
↑ «"وَ ثَبِّتْنِي عَلَى طَاعَةِ وَلِيِّ أَمْرِكَ الَّذِي سَتَرْتَهُ عَنْ خَلْقِكَ فَبِإِذْنِكَ غَابَ عَنْ بَرِيَّتِكَ وَ أَمْرَكَ يَنْتَظِرُ"»؛ بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۸۷، توقیع ۱۸.
↑ مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص51-55.

[1] «"الْإِمَامُ الْأَمِينُ الرَّفِيقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِيقُ وَ الْأَخُ الشَّقِيقُ وَ مَفْزَعُ الْعِبَادِ فِي الدَّاهِيَةِ"»؛الحرانی، ابی محمد حسن بن علی، تحف العقول، ص ۴۶۳.

[2] «"إِنَّا لَنَفْرَحُ لِفَرَحِكُمْ وَ نَحْزَنُ لِحُزْنِكُمْ"»؛ بحار الانوار، ج ۲۶، ص ۱۴۰، ح ۱۲.

[3] «"وَ اللَّهِ لَأَنَا أَرْحَمُ بِكُمْ مِنْكُمْ بِأَنْفُسِكُمْ"»؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم، ص ۱۰۰.

[4] «"أُنْهِي إِلَيَّ ارْتِيَابُ جَمَاعَةٍ مِنْكُمْ فِي الدِّينِ وَ مَا دَخَلَهُمْ مِنَ الشَّكِّ وَ الْحَيْرَةِ فِي وُلَاةِ أَمْرِهِمْ فَغَمَّنَا ذَلِكَ لَكُمْ لَا لَنَا وَ سَاءَنَا فِيكُمْ لَا فِينَا"»موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم، ص ۱۰۰.

[5] «"مَوْلَايَ تَرَى تَحَيُّرِي فِي أَمْرِي وَ تَقَلُّبِي فِي ضُرِّي وَ انْطِوَايَ عَلَى حُرْقَةِ قَلْبِي وَ حَرَارَةِ صَدْرِي فَصَلِّ يَا رَبِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ جُدْ لِي يَا رَبِّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ فَرَجاً وَ مَخْرَجاً يَسِّرْ لِي يَا رَبِّ نَحْوَ الْبُشْرَى مَنْهَجاً"»؛ قیومی اصفهانی، جواد، صحیفة المهدی(ع)، ص ۱۴۴.

[6] بحار الانوار، ج ۸۵، ص ۲۳۳.

[7] «"يَا نُورَ النُّورِ يَا مُدَبِّرَ الْأُمُورِ يَا بَاعِثَ مَنْ فِي الْقُبُورِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْ لِي وَ لِشِيعَتِي مِنَ الضِّيقِ فَرَجاً وَ مِنَ الْهَمِّ مَخْرَجاً وَ أَوْسِعْ لَنَا الْمَنْهَجَ وَ أَطْلِقْ لَنَا مِنْ عِنْدِكَ مَا يُفَرِّجُ..."»؛ قیومی اصفهانی، صحیفة المهدی(ع)، ص ۱۶۳.

[8] «"أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُنْجِزَ لِي أَمْرِي وَ تُعَجِّلَ لِي فِي الْفَرَجِ وَ تَكْفِيَنِي وَ تَقْضِيَ حَوَائِجِي السَّاعَةَ السَّاعَةَ اللَّيْلَةَ اللَّيْلَةَ إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ"»؛ قیومی اصفهانی، صحیفة المهدی(ع)، ص ۲۷۸.

[9] «"اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ الْمُنْتَظِرِ أَمْرَكَ الْمُنْتَظَرِ لِفَرَجِ أَوْلِيَائِكَ..."»؛ موسوی اصفهانی، سید محد تقی، مکیال المکارم، ج ۲، ص ۴۴.

[10] «"وَ ثَبِّتْنِي عَلَى طَاعَةِ وَلِيِّ أَمْرِكَ الَّذِي سَتَرْتَهُ عَنْ خَلْقِكَ فَبِإِذْنِكَ غَابَ عَنْ بَرِيَّتِكَ وَ أَمْرَكَ يَنْتَظِرُ"»؛ بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۸۷، توقیع ۱۸.

[11] مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص51-55.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

v t e انتظار ظهور امام مهدی(ع)
کلیات	فلسفه انتظار • اهداف انتظار (شامل: اهداف الهی انتظار • اهداف منتظر) • فضیلت انتظار • ضرورت انتظار (شامل: ضرورت عقلی انتظار • ضرورت نقلی انتظار) • لوازم انتظار • تربیت منتظران راستین • لوازم تعریف انتظار • نقطه مقابل انتظار • رابطه انتظار با گرفتاری‌ها • رابطه انتظار با سرنوشت بشریت • رابطه انتظار با فراگیر شدن ظلم و فساد • رابطه انتظار با بهداشت روان • رابطه انتظار با آینده جهان • رابطه انتظار با دین • رابطه انتظار با ایمان • رابطه انتظار با محبت • انتظار مسیحا • دلایل انتظار • حقیقت انتظار • وجوب انتظار امام مهدی • عوامل ایجاد کننده انتظار • ثواب انتظار • شرایط انتظار • ویژگی‌های انتظار • آثار انتظار (شامل: آثار فردی انتظار • آثار اجتماعی انتظار • آثار تربیتی انتظار) • انتظار در امت‌های پیشین • علت نگاه عامیانه به ظهور منجی • نگاه عامیانه به ظهور منجی • نمادهای انتظار • اشتیاق به فرج • روحیه انتظار • مؤلفه‏‌های انتظار • ترویج انتظار در جامعه • • رابطه میان انتظار امام و امت • آسیب‌های انتظار • جایگاه انتظار در مکاتب فکری • نقش انتظار در حرکت توحیدی • تأثیر انتظار در آرزوهای منتظر • قصد قربت در انتظار • مراتب انتظار • امر به معروف و نهی از منکر • بالاترین درجه انتظار • نقش انتظار در تربیت عالمان دین • دلایل منتظر بودن امام مهدی • تعجیل در امر فرج • منتظر بودن امام مهدی • انتظار منجی • انتظار از دیدگاه برون‌دینی • تأخیر در فرج • خاستگاه انتظار • عوامل تعجیل فرج • موانع تعجیل فرج
اقسام	انتظار راستین (انتظار درست • انتظار مسئولانه • انتظار سازنده • انتظار پویا • انتظار مثبت) • انتظار انحرافی (انتظار نادرست • انتظار غیر مسئولانه • انتظار ویرانگر • انتظار منفی) • انتظار قلبی • انتظار فردی • انتظار اجتماعی • انتظار عملی
ارکان	اعتراض به وضع موجود • آگاهی از وضع مطلوب • اعتقاد به تحقق وضع مطلوب • امید و اشتیاق به وضع مطلوب • اقدام برای تحقق وضع مطلوب
ابعاد	بعد فکری و اعتقادی انتظار • بعد روحی و روانی انتظار • بعد اخلاقی و رفتاری انتظار • بعد سیاسی انتظار • بعد اقتصادی انتظار • بعد نظامی و انتظامی انتظار • بعد تبلیغاتی و‌ بین‌المللی انتظار
ویژگی‌ها	عمومیت • اختیاری یا اجباری بودن • زیبایی • دشواری
برداشت‌ها	برداشت درست از انتظار • برداشت‌های انحرافی از انتظار (شامل: مذهب اعتراض • مذهب احتراز • مذهب شیوع فساد • مذهب اکتفا به وظایف فردی)
انتظار در ادیان	انتظار در اسلام (شامل: انتظار از دیدگاه شیعه • انتظار از دیدگاه اهل سنت) • انتظار از دیدگاه زرتشت • انتظار از دیدگاه آیین هندو • انتظار از دیدگاه یهود • انتظار از دیدگاه مسیحیت
منتظران امام مهدی	منتظِر • ویژگی منتظر • منزلت منتظران • ویژگی جامعه منتظر • پاداش منتظران • عنایت امام مهدی به منتظران
وظایف منتظران	تکالیف منتظران امام مهدی (شامل: تکالیف سیاسی منتظران • تکالیف دانشمندان در عصر غیبت • وظایف عام منتظران • تکالیف اجتماعی منتظران • وظایف منتظران در احادیث) • ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی • آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور • یاری‌رسانی به مؤمنین • زندگی با یاد امام مهدی • آرزوی یاری کردن امام مهدی • دوستی با دوستان و دشمنی با دشمنان امام مهدی • علت زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی • نقش انتظار در آمادگی نظامی منتظران • نقش انتظار در آمادگی • رضایت امام مهدی