آمادگی فردی برای زمینه‌سازی ظهور امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
 
(۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۲: خط ۱۲:
آمادگی و زمینه سازی فردی همانند آمادگی به طور عام دارای مصادیق زیر است:
آمادگی و زمینه سازی فردی همانند آمادگی به طور عام دارای مصادیق زیر است:
=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه [[فکری]] و [[اعتقادی]] یا [[علمی]] و معرفتی ===
=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه [[فکری]] و [[اعتقادی]] یا [[علمی]] و معرفتی ===
زیربنای [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] [[فکر]] و [[اندیشه]] است و [[باورهای اساسی]] [[انسان]]، [[زندگی]] او را حفظ می‌کند. اصلی‌ترین [[حکمت]] تأخیر و مهم‌ترین عامل مؤثر انسانی در رخداد قیام مهدوی، آمادگی فکری و [[وحدت]] نگرش همۀ [[اقوام]] و [[ملل]] انسانی دربارۀ [[مدیریت]] [[جهان]] به وسیلۀ [[انسان کامل]] است. تحقق اهداف قیام امام مهدی {{ع}}، منوط به [[آگاهی]] پیشین [[مردمان]] از راهبردهای [[فرهنگی]] و [[سیاسی]] آن است و این مهم، جز با [[آمادگی فکری]] و وجود زمینه‌های معرفتی در مخاطبان دربارۀ این [[قیام]]، ممکن نخواهد بود. [[آمادگی فکری]] و [[فرهنگی]]؛ یعنی سطح [[افکار]] [[مردم]] [[جهان]] آنچنان بالا [[رود]] که بدانند مثلاً مسئلۀ نژاد یا مناطق مختلف جغرافیایی مسئلۀ قابل توجهی در [[زندگی]] [[بشر]] نیست. [[مسلمان]] باید [[امام زمان]] خود و اهداف و فلسفۀ [[ولایت]] او را بشناسد و آن حضرت را [[شاهد]] و ناظر [[اعمال]] خود بداند و [[رفتار]] و گفتارش [[امام]] پسند باشد در این صورت در زمرۀ [[منتظران واقعی]] ظهور [[حضرت ولی عصر]] {{ع}} محسوب خواهد شد. [[امام باقر]] {{ع}} در این باره فرمودند: «کسی که بمیرد و [[امام زمان]] خود را بشناسد، همانند کسی است که در خیمۀ [[حضرت قائم]] {{ع}} نزد آن حضرت باشد»<ref>{{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ کَانَ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۲.</ref>؛ مراد از [[شناخت امام]] تنها دانستن نام و خصوصیات و صفات آن حضرت نیست، بلکه باید علاوه بر آنها [[هدف امام]] را بشناسد و [[رفتار]] و گفتارش مورد پسند ایشان باشد و خود را برای پیاده کردن اهداف [[حیات]] بخش و [[انسان]] ساز آن [[مصلح کل]]، آماده کرده باشد<ref>ر.ک: [[سیمین صمیمی|صمیمی، سیمین]]، [[عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث (مقاله)|عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث]]؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۱۲۹، ۱۳۰؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۲۲۳- ۲۲۶؛ [[علی نقی فقیهی|فقیهی، علی نقی]]، [[شعله امیری|امیری، شعله]] و [[فاطمه شریفی|شریفی، فاطمه]]، [[تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان (مقاله)|تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان]]، ص ۱۰۵ـ ۱۰۷؛ [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۰؛ [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۰.</ref>.
{{اصلی|آمادگی فکری و اعتقادی برای ظهور امام مهدی}}
زیربنای [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] [[فکر]] و [[اندیشه]] است و [[باورهای اساسی]] [[انسان]]، [[زندگی]] او را حفظ می‌کند. اصلی‌ترین [[حکمت]] تأخیر و مهم‌ترین عامل مؤثر انسانی در رخداد قیام مهدوی، آمادگی فکری و [[وحدت]] نگرش همۀ اقوام و [[ملل]] انسانی دربارۀ [[مدیریت]] [[جهان]] به وسیلۀ [[انسان کامل]] است. تحقق اهداف قیام امام مهدی {{ع}}، منوط به [[آگاهی]] پیشین [[مردمان]] از راهبردهای [[فرهنگی]] و [[سیاسی]] آن است و این مهم، جز با آمادگی فکری و وجود زمینه‌های معرفتی در مخاطبان دربارۀ این [[قیام]]، ممکن نخواهد بود. آمادگی فکری و [[فرهنگی]]؛ یعنی سطح [[افکار]] [[مردم]] [[جهان]] آنچنان بالا [[رود]] که بدانند مثلاً مسئلۀ نژاد یا مناطق مختلف جغرافیایی مسئلۀ قابل توجهی در [[زندگی]] [[بشر]] نیست. [[مسلمان]] باید [[امام زمان]] خود و اهداف و فلسفۀ [[ولایت]] او را بشناسد و آن حضرت را [[شاهد]] و ناظر [[اعمال]] خود بداند و [[رفتار]] و گفتارش [[امام]] پسند باشد در این صورت در زمرۀ [[منتظران واقعی]] ظهور [[حضرت ولی عصر]] {{ع}} محسوب خواهد شد. [[امام باقر]] {{ع}} در این باره فرمودند: «کسی که بمیرد و [[امام زمان]] خود را بشناسد، همانند کسی است که در خیمۀ [[حضرت قائم]] {{ع}} نزد آن حضرت باشد»<ref>{{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ کَانَ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۲.</ref>؛ مراد از [[شناخت امام]] تنها دانستن نام و خصوصیات و صفات آن حضرت نیست، بلکه باید علاوه بر آنها هدف امام را بشناسد و [[رفتار]] و گفتارش مورد پسند ایشان باشد و خود را برای پیاده کردن اهداف [[حیات]] بخش و [[انسان]] ساز آن مصلح کل، آماده کرده باشد<ref>ر.ک: [[سیمین صمیمی|صمیمی، سیمین]]، [[عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث (مقاله)|عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث]]؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۱۲۹، ۱۳۰؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۲۲۳- ۲۲۶؛ [[علی نقی فقیهی|فقیهی، علی نقی]]، [[شعله امیری|امیری، شعله]] و [[فاطمه شریفی|شریفی، فاطمه]]، [[تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان (مقاله)|تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان]]، ص ۱۰۵ـ ۱۰۷؛ [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۰؛ [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۰.</ref>.


=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه روحی و روانی ===
=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه روحی و روانی ===
اساسی‌ترین ویژگی در بخش [[رفتار]]، ایجاد "[[آمادگی روحی]] و روانی" در خود است. آمادگی در حوزۀ [[محبت]]، پالایش [[روح]] و تصفیۀ [[باطن]] و [[تطهیر]] درون و نیز انس منطقی با [[ادعیه]] و اذکاری است که از ناحیۀ [[معصومان]] {{ع}} رسیده و رمز ارتباط حبی و [[باطنی]] میان [[شیعه]] و [[امام]] خود است. کسانی که [[صاحب]] [[آمادگی روحی]] و روانی بالایی نشوند، هرگز نمی‌توانند [[یار]] و [[یاور]] خوبی برای آن حضرت باشند؛ چرا که آنان با کمترین فشاری که برایشان وارد می‌شود، عرصه را خالی می‌کنند. [[معرفت]] به [[امام]]، زمینۀ [[عشق]] و [[محبت]] را در فرد ایجاد می‌کند. [[هویت]] [[اخلاقی]] فرد [[منتظر حقیقی]]، ریشه در [[معرفت]] به [[حق]]، [[عدل]]، [[ایمان]] و [[عشق]] به آن دارد و این [[عشق]] و [[محبت]] زمینۀ [[اطاعت]] و [[پیروی]] و [[انتظار حقیقی]] را در فرد ایجاد می‌کند و به فرد انگیزه می‌دهد، [[امام]] خویش را [[الگو]] قرار دهد و در راستای اهداف او گام بردارد. همچنین [[آمادگی روحی]] موجب تقویت [[حس]] حضور در [[انسان]] [[منتظر]] می‌‌شود و این امر مبتنی بر [[معرفت]] به امام زمان {{ع}} است<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲؛ [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]]؛ [[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]]؛ [[علی نقی فقیهی|فقیهی، علی نقی]]، [[شعله امیری|امیری، شعله]] و [[فاطمه شریفی|شریفی، فاطمه]]، [[تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان (مقاله)|تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان]]، ص ۱۰۵ـ ۱۰۷؛ [[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۱۹۳ـ۱۹۷.</ref>.
{{اصلی|آمادگی روحی و روانی برای ظهور امام مهدی}}
اساسی‌ترین ویژگی در بخش [[رفتار]]، ایجاد "[[آمادگی روحی]] و روانی" در خود است. آمادگی در حوزۀ [[محبت]]، پالایش [[روح]] و تصفیۀ [[باطن]] و تطهیر درون و نیز انس منطقی با [[ادعیه]] و اذکاری است که از ناحیۀ [[معصومان]] {{ع}} رسیده و رمز ارتباط حبی و [[باطنی]] میان [[شیعه]] و [[امام]] خود است. کسانی که [[صاحب]] [[آمادگی روحی]] و روانی بالایی نشوند، هرگز نمی‌توانند [[یار]] و [[یاور]] خوبی برای آن حضرت باشند؛ چرا که آنان با کمترین فشاری که برایشان وارد می‌شود، عرصه را خالی می‌کنند. [[معرفت]] به [[امام]]، زمینۀ [[عشق]] و [[محبت]] را در فرد ایجاد می‌کند. [[هویت]] [[اخلاقی]] فرد [[منتظر حقیقی]]، ریشه در [[معرفت]] به [[حق]]، [[عدل]]، [[ایمان]] و [[عشق]] به آن دارد و این [[عشق]] و [[محبت]] زمینۀ [[اطاعت]] و [[پیروی]] و [[انتظار حقیقی]] را در فرد ایجاد می‌کند و به فرد انگیزه می‌دهد، [[امام]] خویش را [[الگو]] قرار دهد و در راستای اهداف او گام بردارد. همچنین [[آمادگی روحی]] موجب تقویت [[حس]] حضور در [[انسان]] [[منتظر]] می‌‌شود و این امر مبتنی بر [[معرفت]] به امام زمان {{ع}} است<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۳ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۵۴-۶۱؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹- ۲۱۲؛ [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]]؛ [[علی اوسط خانجانی|خانجانی، علی اوسط]]، [[رسالت فردی و شخصی انسان منتظر (مقاله)|رسالت فردی و شخصی انسان منتظر]]؛ [[علی نقی فقیهی|فقیهی، علی نقی]]، [[شعله امیری|امیری، شعله]] و [[فاطمه شریفی|شریفی، فاطمه]]، [[تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان (مقاله)|تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان]]، ص ۱۰۵ـ ۱۰۷؛ [[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۱۹۳ـ۱۹۷.</ref>.


=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه [[اخلاقی]] و [[رفتاری]] ===
=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه [[اخلاقی]] و [[رفتاری]] ===
{{اصلی|آمادگی اخلاقی و رفتاری برای ظهور امام مهدی}}
از شاخص‌های اصلی [[حکومت مهدوی]]، [[تهذیب نفس]] و [[آراستگی]] به [[مکارم اخلاق]] است. [[انسان]] با توجه به نیروی [[تفکر]] می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ [[فکری]] و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و با‌ امدادهای‌ [[الهی]] و وجود [[رهبری الهی]]، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد. [[انتظار]] در بین جامعۀ منتظر؛ [[فرهنگی]] ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند [[جامعه اسلامی]] را در راه [[پیشرفت]] و [[تکامل]] جلو ببرد. [[انتظار فرج]] و [[اعتقاد]] به [[ظهور امام زمان]] {{ع}}، موجب [[خودسازی]] [[انسان‌ها]] و [[خانواده‌ها]] می‌شود و در [[حقیقت]] به معنای آماده باش کامل [[فکری]]، عملی، مادی و [[معنوی]] است. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: «کسی که علاقه دارد از [[یاران]] و اصحاب حضرت قائم {{ع}} باشد، باید [[تقوا]] در خود ایجاد کند و خود را به صفات [[نیک]] و [[محاسن اخلاق]] مزین سازد و سپس در [[انتظار]] آن حضرت باشد»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.</ref>. [[روایت]] این نکته را اثبات می‌کند که [[منتظران]] [[مهدی موعود]] {{ع}} باید خود را به صفات پسندیده آراسته کرده و از [[گناه]] و [[دنیاطلبی]] و تجمّل اجتناب ورزند و با جدیّت و تلاش پیگیر و [[مبارزه]] با [[هواهای نفسانی]] و خودخواهی‌ها، ملکۀ [[تقوا]] را در خود ایجاد کنند، چنین افرادی می‌توانند خود را جزء [[منتظران]] آن حضرت به حساب آورند. همچنین باید توجه داشت [[گناهان]]، موانع مسیر حرکت به سوی [[خدا]] و مهم‌ترین عامل سقوط انسان‌اند، از همین‌رو [[منتظر حقیقی]] [[امام عصر]] {{ع}} باید ضمن درخواست [[توفیق الهی]] در ترک گناهان، سعی بلیغ خویش را در تحقق چنین صفتی به کار گیرد<ref>ر.ک: [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص ۲۰۱ ـ ۲۰۳؛ [[حسین الهی نژاد|الهی نژاد، حسین]]، [[ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر (مقاله)|ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر]]، ص ۲۶۵؛ [[عسکر دیرباز|دیرباز، عسکر]]، [[روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر (مقاله)|روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر]]، ص ۱۱۸؛ [[میرزا عباس مهدوی فرد|مهدوی فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۱۱۰-۱۱۸؛ [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۰؛ [[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۱۹۳ـ۱۹۷.</ref>.
از شاخص‌های اصلی [[حکومت مهدوی]]، [[تهذیب نفس]] و [[آراستگی]] به [[مکارم اخلاق]] است. [[انسان]] با توجه به نیروی [[تفکر]] می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ [[فکری]] و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و با‌ امدادهای‌ [[الهی]] و وجود [[رهبری الهی]]، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد. [[انتظار]] در بین جامعۀ منتظر؛ [[فرهنگی]] ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند [[جامعه اسلامی]] را در راه [[پیشرفت]] و [[تکامل]] جلو ببرد. [[انتظار فرج]] و [[اعتقاد]] به [[ظهور امام زمان]] {{ع}}، موجب [[خودسازی]] [[انسان‌ها]] و [[خانواده‌ها]] می‌شود و در [[حقیقت]] به معنای آماده باش کامل [[فکری]]، عملی، مادی و [[معنوی]] است. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: «کسی که علاقه دارد از [[یاران]] و اصحاب حضرت قائم {{ع}} باشد، باید [[تقوا]] در خود ایجاد کند و خود را به صفات [[نیک]] و [[محاسن اخلاق]] مزین سازد و سپس در [[انتظار]] آن حضرت باشد»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.</ref>. [[روایت]] این نکته را اثبات می‌کند که [[منتظران]] [[مهدی موعود]] {{ع}} باید خود را به صفات پسندیده آراسته کرده و از [[گناه]] و [[دنیاطلبی]] و تجمّل اجتناب ورزند و با جدیّت و تلاش پیگیر و [[مبارزه]] با [[هواهای نفسانی]] و خودخواهی‌ها، ملکۀ [[تقوا]] را در خود ایجاد کنند، چنین افرادی می‌توانند خود را جزء [[منتظران]] آن حضرت به حساب آورند. همچنین باید توجه داشت [[گناهان]]، موانع مسیر حرکت به سوی [[خدا]] و مهم‌ترین عامل سقوط انسان‌اند، از همین‌رو [[منتظر حقیقی]] [[امام عصر]] {{ع}} باید ضمن درخواست [[توفیق الهی]] در ترک گناهان، سعی بلیغ خویش را در تحقق چنین صفتی به کار گیرد<ref>ر.ک: [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[امام مهدی موجود موعود (کتاب)|امام مهدی موجود موعود]]، ص ۲۰۱ ـ ۲۰۳؛ [[حسین الهی نژاد|الهی نژاد، حسین]]، [[ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر (مقاله)|ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر]]، ص ۲۶۵؛ [[عسکر دیرباز|دیرباز، عسکر]]، [[روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر (مقاله)|روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر]]، ص ۱۱۸؛ [[میرزا عباس مهدوی فرد|مهدوی فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۱۱۰-۱۱۸؛ [[عبدالرحمن انصاری|ان‍ص‍اری‌؛ ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۲۰؛ [[محمد علی کریمی|کریمی، محمد علی]]، [[آیا ظهور نزدیک است ۳ (کتاب)|آیا ظهور نزدیک است]]، ص ۱۹۳ـ۱۹۷.</ref>.


=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه [[سیاسی]] ===
=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه [[سیاسی]] ===
{{اصلی|آمادگی سیاسی برای ظهور امام مهدی}}
[[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]]، اختناق، [[استکبار]] و استعباد را نفی کند. [[انسان‌ها]] خواستار سیاستی [[الهی]] و [[حکومتی]] واحد هستند که مرز جغرافیایی نشناسد، [[رهبر]] و راهنمایشان [[قانون]] واحدی باشد، ضعیف و [[قوی]]، سیاه و سفید، در آن یکی باشد و سخن از رجزخوانی‌ها و حمله‌های نظامی ابرقدرت‌ها به میان نیاید. اگر چه تقویت پیوند قلبی با [[امام عصر]] {{ع}} و تجدید دائمی [[عهد]] و [[پیمان]]، از نشانه‌های آمادگی [[سیاسی]] در [[ولایت‌پذیری]] آن حضرت به شمار می‌آید، ولی فرد [[منتظر]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید تا اشخاص غیر [[معتقد]] و [[منحرف]]، مسند امور را به دست گیرند. لذا [[انسان]] ‌منتظر باید خود را برای ارائه نقش در [[حاکمیت]] عدل جهانی آماده سازد و این آمادگی حاصل نمی‌شود مگر با ارتقاء نگرش‌های [[سیاسی]] و توجه به [[آموزه‌های دینی]] که در این باره وارد شده است و نیز باید دانست حفظ و افزایش [[توان]] جسمی و فیزیکی در سطح مطلوب و کارآمد به شکلی که [[همراهی]] لازم با تحول فراگیر را برای فرد [[منتظر]] ممکن سازد اهمیت دارد. فرد [[منتظر]] در راستای فراهم‌سازی مقدمات این تحول جهانی باید در خود این توان‌مندی‌ها را فراهم آورد و نیروی جسمی و فیزیکی و [[توان]] شخصی خود را جهت [[همراهی]] با [[امام]] خود تحصیل نماید تا عقب نماند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۶۸ و [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]]؛ [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹؛ [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۰۱ ـ ۳۰۳.</ref>.
[[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]]، اختناق، [[استکبار]] و استعباد را نفی کند. [[انسان‌ها]] خواستار سیاستی [[الهی]] و [[حکومتی]] واحد هستند که مرز جغرافیایی نشناسد، [[رهبر]] و راهنمایشان [[قانون]] واحدی باشد، ضعیف و [[قوی]]، سیاه و سفید، در آن یکی باشد و سخن از رجزخوانی‌ها و حمله‌های نظامی ابرقدرت‌ها به میان نیاید. اگر چه تقویت پیوند قلبی با [[امام عصر]] {{ع}} و تجدید دائمی [[عهد]] و [[پیمان]]، از نشانه‌های آمادگی [[سیاسی]] در [[ولایت‌پذیری]] آن حضرت به شمار می‌آید، ولی فرد [[منتظر]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید تا اشخاص غیر [[معتقد]] و [[منحرف]]، مسند امور را به دست گیرند. لذا [[انسان]] ‌منتظر باید خود را برای ارائه نقش در [[حاکمیت]] عدل جهانی آماده سازد و این آمادگی حاصل نمی‌شود مگر با ارتقاء نگرش‌های [[سیاسی]] و توجه به [[آموزه‌های دینی]] که در این باره وارد شده است و نیز باید دانست حفظ و افزایش [[توان]] جسمی و فیزیکی در سطح مطلوب و کارآمد به شکلی که [[همراهی]] لازم با تحول فراگیر را برای فرد [[منتظر]] ممکن سازد اهمیت دارد. فرد [[منتظر]] در راستای فراهم‌سازی مقدمات این تحول جهانی باید در خود این توان‌مندی‌ها را فراهم آورد و نیروی جسمی و فیزیکی و [[توان]] شخصی خود را جهت [[همراهی]] با [[امام]] خود تحصیل نماید تا عقب نماند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص۶۸ و [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]]؛ [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹؛ [[علی زینتی|زینتی، علی]]، [[انتظار و امنیت روانی (مقاله)|انتظار و امنیت روانی]]، ص۳۰۱ ـ ۳۰۳.</ref>.


=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه [[اقتصادی]] ===
=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه [[اقتصادی]] ===
{{اصلی|آمادگی اقتصادی برای ظهور امام مهدی}}
حراست از فرهنگ دینی و زنده نگه داشتن اندیشۀ [[اسلامی]] از [[وظایف منتظران]] است و بدون تردید [[تبلیغ]] این [[فرهنگ]] پویا بدون پشتوانه [[مالی]] و [[اقتصادی]] امکان‌پذیر نیست و به همین جهت [[منتظران]] باید با سعی و تلاش در عرصه‌های مختلف این آمادگی [[مالی]] و [[اقتصادی]] برای ظهور را فراهم کنند<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ ـ ۱۹.</ref>.
حراست از فرهنگ دینی و زنده نگه داشتن اندیشۀ [[اسلامی]] از [[وظایف منتظران]] است و بدون تردید [[تبلیغ]] این [[فرهنگ]] پویا بدون پشتوانه [[مالی]] و [[اقتصادی]] امکان‌پذیر نیست و به همین جهت [[منتظران]] باید با سعی و تلاش در عرصه‌های مختلف این آمادگی [[مالی]] و [[اقتصادی]] برای ظهور را فراهم کنند<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ ـ ۱۹.</ref>.


=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه نظامی و انتظامی ===
=== آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه نظامی و انتظامی ===
از مهم‌ترین [[وظایف]] دوران غیبت به عنوان زمینه ‌سازی، آمادگی پیوسته و راستین از جهت [[توانمندی]] نظامی و جسمانی و مهیا کردن تسلیحات مناسب هر عصر برای [[یاری]] و [[نصرت]] [[امام غائب]] است. [[انتظار]]، نخست یک آرمان و [[عقیده]] است و سپس در عمل و عینیت آشکار می‌‌گردد و [[انسان]] [[منتظر]] به مرزبانی و پاسداری از حوزۀ جغرافیایی و [[فرهنگی]] و [[ایدئولوژی]] خود و هم کیشان و هم مسلکان خویش می‌‌پردازد و همواره در موضع دیده‌بانی است و هوشیارانه و تیزنگرانه به افق‌های دور و نزدیک می‌‌نگرد و هر تحرّک و تحول و [[نقل]] و انتقالی را در اردوگاه‌های [[دشمن]] زیر نظر می‌‌گیرد و در سنگر [[دفاع]] ایدئولوژیکی و زمینی و جغرافیایی، [[دشمن]] را از پیشروی باز می‌‌دارد و در صورت فراهم بودن زمینه به تهاجم نیز دست می‌‌یازد. در این باره در کتاب‌‌های [[روایی]] [[روایات]] فراوانی وجود دارد. [[امام باقر]] {{ع}} ذیل آیۀ شریفۀ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.</ref> فرمودند: «بر انجام [[واجبات]] [[شکیبایی]] کنید و برابر [[دشمنان]]، یک دیگر را [[یاری]] نمایید و برای [[یاری]] پیشوای [[منتظَر]]، همواره آمادگی خود را حفظ کنید»<ref>{{متن حدیث|اصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَکُمُ الْمُنْتَظَرَ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص۱۹۹.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} نیز در [[تفسیر]] همین [[آیه]] فرمودند: «در برابر مشکلات [[شکیبایی]] ورزید و در انجام تکلیف‌ها و [[مسئولیت‌ها]] پایدار باشید، و با [[امامان]] رابطه برقرار کنید».<ref>{{متن حدیث|إِصْبِرُوا عَلَی الْفَرائِضِ وَ صابِرُوا عَلَی الْمَصائِبِ وَ رابِطُوا عَلَی الْأَئِمَّةِ}}؛ تفسیر علی بن ابراهیم، ج۱، ص۱۲۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی (مقاله)|نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی]]؛ [[علی باقی نصرآبادی|نصرآبادی، علی باقی]]، [[نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب (مقاله)|نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب]]، ص ۱۳۳ـ ۱۳۴؛ [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]] [[مؤلفه های انتظار توان­مند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه های انتظار توان­مند در قرآن کریم و سنت]]؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۸ ـ ۸۹؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹ـ ۲۱۲؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۸ ـ ۸۹.</ref>
{{اصلی|آمادگی نظامی و انتظامی برای ظهور امام مهدی}}
از مهم‌ترین [[وظایف]] دوران غیبت به عنوان زمینه ‌سازی، آمادگی پیوسته و راستین از جهت [[توانمندی]] نظامی و جسمانی و مهیا کردن تسلیحات مناسب هر عصر برای [[یاری]] و [[نصرت]] [[امام غائب]] است. [[انتظار]]، نخست یک آرمان و [[عقیده]] است و سپس در عمل و عینیت آشکار می‌‌گردد و [[انسان]] [[منتظر]] به مرزبانی و پاسداری از حوزۀ جغرافیایی و [[فرهنگی]] و [[ایدئولوژی]] خود و هم کیشان و هم مسلکان خویش می‌‌پردازد و همواره در موضع دیده‌بانی است و هوشیارانه و تیزنگرانه به افق‌های دور و نزدیک می‌‌نگرد و هر تحرّک و تحول و [[نقل]] و انتقالی را در اردوگاه‌های [[دشمن]] زیر نظر می‌‌گیرد و در سنگر [[دفاع]] ایدئولوژیکی و زمینی و جغرافیایی، [[دشمن]] را از پیشروی باز می‌‌دارد و در صورت فراهم بودن زمینه به تهاجم نیز دست می‌‌یازد. در این باره در کتاب‌‌های [[روایی]] [[روایات]] فراوانی وجود دارد. [[امام باقر]] {{ع}} ذیل آیۀ شریفۀ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.</ref> فرمودند: «بر انجام [[واجبات]] [[شکیبایی]] کنید و برابر [[دشمنان]]، یک دیگر را [[یاری]] نمایید و برای [[یاری]] پیشوای [[منتظَر]]، همواره آمادگی خود را حفظ کنید»<ref>{{متن حدیث|اصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَکُمُ الْمُنْتَظَرَ}}؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص۱۹۹.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} نیز در [[تفسیر]] همین [[آیه]] فرمودند: «در برابر مشکلات [[شکیبایی]] ورزید و در انجام تکلیف‌ها و [[مسئولیت‌ها]] پایدار باشید، و با [[امامان]] رابطه برقرار کنید»<ref>{{متن حدیث|إِصْبِرُوا عَلَی الْفَرائِضِ وَ صابِرُوا عَلَی الْمَصائِبِ وَ رابِطُوا عَلَی الْأَئِمَّةِ}}؛ تفسیر علی بن ابراهیم، ج۱، ص۱۲۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی (مقاله)|نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی]]؛ [[علی باقی نصرآبادی|نصرآبادی، علی باقی]]، [[نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب (مقاله)|نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب]]، ص ۱۳۳ـ ۱۳۴؛ [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]] [[مؤلفه های انتظار توان­مند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه های انتظار توان­مند در قرآن کریم و سنت]]؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۸ ـ ۸۹؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۹۹ـ ۲۱۲؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۸ ـ ۸۹.</ref>


== پرسش مستقیم ==
== پرسش مستقیم ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۴

انسان و انتظار

انسان منتظر، برای همراهی در یک تحول اصلاحیِ فراگیر که جهان درون و بیرون و عالم کبیر و صغیر را فرا می‌گیرد، باید خود را مهیا و آماده سازد و الا فارغ از آمادگی لازم نه تنها همراهی امکان ندارد، بلکه از درک تحول و درک منتظر باز می‌ماند، لذا از جملۀ وظایف منتظران، پایداری و استقامت، معرفت و شناخت، صبر و شکیبایی، تهذیب نفس، عبادت، اطاعت و آمادگی است و اولین قدم برای نزدیک شدن به امام زمان (ع) و تعجیل در ظهور ایشان این است که هر فرد منتظر خود را آمادۀ یاری ایشان نماید[۱].

انواع آمادگی فردی برای ظهور

آمادگی و زمینه سازی فردی همانند آمادگی به طور عام دارای مصادیق زیر است:

آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه فکری و اعتقادی یا علمی و معرفتی

زیربنای اعمال و رفتار انسان فکر و اندیشه است و باورهای اساسی انسان، زندگی او را حفظ می‌کند. اصلی‌ترین حکمت تأخیر و مهم‌ترین عامل مؤثر انسانی در رخداد قیام مهدوی، آمادگی فکری و وحدت نگرش همۀ اقوام و ملل انسانی دربارۀ مدیریت جهان به وسیلۀ انسان کامل است. تحقق اهداف قیام امام مهدی (ع)، منوط به آگاهی پیشین مردمان از راهبردهای فرهنگی و سیاسی آن است و این مهم، جز با آمادگی فکری و وجود زمینه‌های معرفتی در مخاطبان دربارۀ این قیام، ممکن نخواهد بود. آمادگی فکری و فرهنگی؛ یعنی سطح افکار مردم جهان آنچنان بالا رود که بدانند مثلاً مسئلۀ نژاد یا مناطق مختلف جغرافیایی مسئلۀ قابل توجهی در زندگی بشر نیست. مسلمان باید امام زمان خود و اهداف و فلسفۀ ولایت او را بشناسد و آن حضرت را شاهد و ناظر اعمال خود بداند و رفتار و گفتارش امام پسند باشد در این صورت در زمرۀ منتظران واقعی ظهور حضرت ولی عصر (ع) محسوب خواهد شد. امام باقر (ع) در این باره فرمودند: «کسی که بمیرد و امام زمان خود را بشناسد، همانند کسی است که در خیمۀ حضرت قائم (ع) نزد آن حضرت باشد»[۲]؛ مراد از شناخت امام تنها دانستن نام و خصوصیات و صفات آن حضرت نیست، بلکه باید علاوه بر آنها هدف امام را بشناسد و رفتار و گفتارش مورد پسند ایشان باشد و خود را برای پیاده کردن اهداف حیات بخش و انسان ساز آن مصلح کل، آماده کرده باشد[۳].

آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه روحی و روانی

اساسی‌ترین ویژگی در بخش رفتار، ایجاد "آمادگی روحی و روانی" در خود است. آمادگی در حوزۀ محبت، پالایش روح و تصفیۀ باطن و تطهیر درون و نیز انس منطقی با ادعیه و اذکاری است که از ناحیۀ معصومان (ع) رسیده و رمز ارتباط حبی و باطنی میان شیعه و امام خود است. کسانی که صاحب آمادگی روحی و روانی بالایی نشوند، هرگز نمی‌توانند یار و یاور خوبی برای آن حضرت باشند؛ چرا که آنان با کمترین فشاری که برایشان وارد می‌شود، عرصه را خالی می‌کنند. معرفت به امام، زمینۀ عشق و محبت را در فرد ایجاد می‌کند. هویت اخلاقی فرد منتظر حقیقی، ریشه در معرفت به حق، عدل، ایمان و عشق به آن دارد و این عشق و محبت زمینۀ اطاعت و پیروی و انتظار حقیقی را در فرد ایجاد می‌کند و به فرد انگیزه می‌دهد، امام خویش را الگو قرار دهد و در راستای اهداف او گام بردارد. همچنین آمادگی روحی موجب تقویت حس حضور در انسان منتظر می‌‌شود و این امر مبتنی بر معرفت به امام زمان (ع) است[۴].

آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه اخلاقی و رفتاری

از شاخص‌های اصلی حکومت مهدوی، تهذیب نفس و آراستگی به مکارم اخلاق است. انسان با توجه به نیروی تفکر می‌تواند در مسیر‌ رشد‌ فکری و اخلاقی‌ گام‌ بردارد و با‌ امدادهای‌ الهی و وجود رهبری الهی، جهشی بسیار فراگیر داشته باشد. انتظار در بین جامعۀ منتظر؛ فرهنگی ممتاز و بی‌بدیل می‌سازد که می‌تواند جامعه اسلامی را در راه پیشرفت و تکامل جلو ببرد. انتظار فرج و اعتقاد به ظهور امام زمان (ع)، موجب خودسازی انسان‌ها و خانواده‌ها می‌شود و در حقیقت به معنای آماده باش کامل فکری، عملی، مادی و معنوی است. امام صادق (ع) فرمودند: «کسی که علاقه دارد از یاران و اصحاب حضرت قائم (ع) باشد، باید تقوا در خود ایجاد کند و خود را به صفات نیک و محاسن اخلاق مزین سازد و سپس در انتظار آن حضرت باشد»[۵]. روایت این نکته را اثبات می‌کند که منتظران مهدی موعود (ع) باید خود را به صفات پسندیده آراسته کرده و از گناه و دنیاطلبی و تجمّل اجتناب ورزند و با جدیّت و تلاش پیگیر و مبارزه با هواهای نفسانی و خودخواهی‌ها، ملکۀ تقوا را در خود ایجاد کنند، چنین افرادی می‌توانند خود را جزء منتظران آن حضرت به حساب آورند. همچنین باید توجه داشت گناهان، موانع مسیر حرکت به سوی خدا و مهم‌ترین عامل سقوط انسان‌اند، از همین‌رو منتظر حقیقی امام عصر (ع) باید ضمن درخواست توفیق الهی در ترک گناهان، سعی بلیغ خویش را در تحقق چنین صفتی به کار گیرد[۶].

آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه سیاسی

انسان‌ها خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریبند و حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در جهان حاکم سازد، ظلم، اختناق، استکبار و استعباد را نفی کند. انسان‌ها خواستار سیاستی الهی و حکومتی واحد هستند که مرز جغرافیایی نشناسد، رهبر و راهنمایشان قانون واحدی باشد، ضعیف و قوی، سیاه و سفید، در آن یکی باشد و سخن از رجزخوانی‌ها و حمله‌های نظامی ابرقدرت‌ها به میان نیاید. اگر چه تقویت پیوند قلبی با امام عصر (ع) و تجدید دائمی عهد و پیمان، از نشانه‌های آمادگی سیاسی در ولایت‌پذیری آن حضرت به شمار می‌آید، ولی فرد منتظر نمی‌تواند خود را از حضور سیاسی و اجتماعی محروم نماید تا اشخاص غیر معتقد و منحرف، مسند امور را به دست گیرند. لذا انسان ‌منتظر باید خود را برای ارائه نقش در حاکمیت عدل جهانی آماده سازد و این آمادگی حاصل نمی‌شود مگر با ارتقاء نگرش‌های سیاسی و توجه به آموزه‌های دینی که در این باره وارد شده است و نیز باید دانست حفظ و افزایش توان جسمی و فیزیکی در سطح مطلوب و کارآمد به شکلی که همراهی لازم با تحول فراگیر را برای فرد منتظر ممکن سازد اهمیت دارد. فرد منتظر در راستای فراهم‌سازی مقدمات این تحول جهانی باید در خود این توان‌مندی‌ها را فراهم آورد و نیروی جسمی و فیزیکی و توان شخصی خود را جهت همراهی با امام خود تحصیل نماید تا عقب نماند[۷].

آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه اقتصادی

حراست از فرهنگ دینی و زنده نگه داشتن اندیشۀ اسلامی از وظایف منتظران است و بدون تردید تبلیغ این فرهنگ پویا بدون پشتوانه مالی و اقتصادی امکان‌پذیر نیست و به همین جهت منتظران باید با سعی و تلاش در عرصه‌های مختلف این آمادگی مالی و اقتصادی برای ظهور را فراهم کنند[۸].

آمادگی و زمینه‌سازی در عرصه نظامی و انتظامی

از مهم‌ترین وظایف دوران غیبت به عنوان زمینه ‌سازی، آمادگی پیوسته و راستین از جهت توانمندی نظامی و جسمانی و مهیا کردن تسلیحات مناسب هر عصر برای یاری و نصرت امام غائب است. انتظار، نخست یک آرمان و عقیده است و سپس در عمل و عینیت آشکار می‌‌گردد و انسان منتظر به مرزبانی و پاسداری از حوزۀ جغرافیایی و فرهنگی و ایدئولوژی خود و هم کیشان و هم مسلکان خویش می‌‌پردازد و همواره در موضع دیده‌بانی است و هوشیارانه و تیزنگرانه به افق‌های دور و نزدیک می‌‌نگرد و هر تحرّک و تحول و نقل و انتقالی را در اردوگاه‌های دشمن زیر نظر می‌‌گیرد و در سنگر دفاع ایدئولوژیکی و زمینی و جغرافیایی، دشمن را از پیشروی باز می‌‌دارد و در صورت فراهم بودن زمینه به تهاجم نیز دست می‌‌یازد. در این باره در کتاب‌‌های روایی روایات فراوانی وجود دارد. امام باقر (ع) ذیل آیۀ شریفۀ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ[۹] فرمودند: «بر انجام واجبات شکیبایی کنید و برابر دشمنان، یک دیگر را یاری نمایید و برای یاری پیشوای منتظَر، همواره آمادگی خود را حفظ کنید»[۱۰]. امام صادق (ع) نیز در تفسیر همین آیه فرمودند: «در برابر مشکلات شکیبایی ورزید و در انجام تکلیف‌ها و مسئولیت‌ها پایدار باشید، و با امامان رابطه برقرار کنید»[۱۱].[۱۲]

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

  1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
  2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
  3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
  4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
  5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
  6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
    1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
    2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
  8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
  9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
  10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
  11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
  12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
  14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
  19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
  20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
  21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
  22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
  23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
  24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
  25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
  28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
  29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
  30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
  33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
  34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
  35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
  36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
  37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
  38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
  39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
  40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
  41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
  42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
  43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
  46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
  47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
  48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
  49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
  52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
  59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
  60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
  61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
  62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
  64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
  65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
  66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
  70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
  71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
  72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
  73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
  74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
  75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
  77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
  78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
  80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
  81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
  82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
  83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
  84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
  85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
  86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
  87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
  88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
  89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
  90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
  91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
  92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
  93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
  94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
  95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
  96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
  97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
  98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
  99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
  100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
  101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
  103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
  104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
  105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
  106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
  107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
  109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
  110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
  111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
  113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
  115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
  117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
  118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
  119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
  121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
  122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
  123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
  126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
  127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
  128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
  129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
  130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
  131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منابع

پانویس

  1. ر.ک: کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۱۹۳ـ۱۹۷؛ زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص ۳۰۱ ـ ۳۰۳؛ روح‌بخش، سید مهدی، انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح، ص۲۹۲.
  2. «مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ کَانَ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۲.
  3. ر.ک: صمیمی، سیمین، عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث؛ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۱۲۹، ۱۳۰؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۲۲۳- ۲۲۶؛ فقیهی، علی نقی، امیری، شعله و شریفی، فاطمه، تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان، ص ۱۰۵ـ ۱۰۷؛ ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌، در انتظار خورشید ولایت، ص ۱۲۰؛ ان‍ص‍اری‌؛ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌، در انتظار خورشید ولایت، ص ۱۲۰.
  4. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص۵۴-۶۱؛ پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹- ۲۱۲؛ مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین؛ خانجانی، علی اوسط، رسالت فردی و شخصی انسان منتظر؛ فقیهی، علی نقی، امیری، شعله و شریفی، فاطمه، تبیین هویت اخلاقی فرد منتظر و راهکارهای پرورش آن در نوجوانان، ص ۱۰۵ـ ۱۰۷؛ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۱۹۳ـ۱۹۷.
  5. «مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِیئاً لَکُمْ أَیَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.
  6. ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۲۰۱ ـ ۲۰۳؛ الهی نژاد، حسین، ویژگی‌های منتظران و جامعه منتظر، ص ۲۶۵؛ دیرباز، عسکر، روش‌های اثرگذاری انتظار در جامعه منتظر، ص ۱۱۸؛ مهدوی فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۱۰-۱۱۸؛ ان‍ص‍اری‌؛ ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌، در انتظار خورشید ولایت، ص ۱۲۰؛ کریمی، محمد علی، آیا ظهور نزدیک است، ص ۱۹۳ـ۱۹۷.
  7. ر.ک: قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص۸۱-۸۶؛ سلیمیان، خدامراد، نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی، ص۶۸ و مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین؛ فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹؛ زینتی، علی، انتظار و امنیت روانی، ص۳۰۱ ـ ۳۰۳.
  8. ر.ک: فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ ـ ۱۹.
  9. «ای مؤمنان! شکیبایی ورزید و یکدیگر را به شکیب فرا خوانید و از مرزها نگهبانی کنید و از خداوند پروا بدارید باشد که رستگار شوید» سوره آل عمران، آیه ۲۰۰.
  10. «اصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رابِطُوا إِمَامَکُمُ الْمُنْتَظَرَ»؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص۱۹۹.
  11. «إِصْبِرُوا عَلَی الْفَرائِضِ وَ صابِرُوا عَلَی الْمَصائِبِ وَ رابِطُوا عَلَی الْأَئِمَّةِ»؛ تفسیر علی بن ابراهیم، ج۱، ص۱۲۹.
  12. ر.ک: شفیعی سروستانی، ابراهیم، نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی؛ نصرآبادی، علی باقی، نقش فرهنگ انتظار در پویایی جامعه مطلوب، ص ۱۳۳ـ ۱۳۴؛ رجایی، محبوبه مؤلفه های انتظار توان­مند در قرآن کریم و سنت؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۸ ـ ۸۹؛ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۹۹ـ ۲۱۲؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۸ ـ ۸۹.