نام سفیانی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان')
خط ۸۷: خط ۸۷:
::::::به نام "[[عثمان]]" در این [[روایات]] توجه کنید. احتمال دارد که مراد از [[عثمان]]، در این نقل‌های معتبر، "[[عثمان بن عنبسه]]" یعنی همان [[سفیانی]] باشد. این احتمال با [[نقل]] دیگر این [[روایت]] که با [[سند صحیح]] توسط مرحوم [[صدوق]] [[نقل]] شده است، تأیید می‌‌شود: [[ابوحمزه ثمالی]] می‌‌گوید: به ابوعبدالله عرض کردم که [[ابوجعفر]] {{ع}} می‌‌فرمود: [[خروج سفیانی]] از امور حتمی است. به من فرمود: بله و [[اختلاف]] [[بنی عباس]]، کشته شدن [[انسان]] [[پاک]] ([[نفس زکیه]]) و [[قیام قائم]] {{ع}} از امور حتمی است. گفتم: آن ندا چگونه خواهد بود؟ فرمود: ندا دهنده‌ای از آسمان در آغاز روز فریاد می‌‌زند که [[حق]] با [[علی]] و [[شیعیان]] او است؛ سپس [[ابلیس]] -که [[خدا]] او را لعنت کند- در پایان روز فریاد می‌‌زند که [[حق]] با [[سفیانی]] و [[شیعیان]] او است. در این هنگام اهل [[باطل]] گرفتار تردید می‌‌شوند<ref>محمد بن علی الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۲.</ref>.
::::::به نام "[[عثمان]]" در این [[روایات]] توجه کنید. احتمال دارد که مراد از [[عثمان]]، در این نقل‌های معتبر، "[[عثمان بن عنبسه]]" یعنی همان [[سفیانی]] باشد. این احتمال با [[نقل]] دیگر این [[روایت]] که با [[سند صحیح]] توسط مرحوم [[صدوق]] [[نقل]] شده است، تأیید می‌‌شود: [[ابوحمزه ثمالی]] می‌‌گوید: به ابوعبدالله عرض کردم که [[ابوجعفر]] {{ع}} می‌‌فرمود: [[خروج سفیانی]] از امور حتمی است. به من فرمود: بله و [[اختلاف]] [[بنی عباس]]، کشته شدن [[انسان]] [[پاک]] ([[نفس زکیه]]) و [[قیام قائم]] {{ع}} از امور حتمی است. گفتم: آن ندا چگونه خواهد بود؟ فرمود: ندا دهنده‌ای از آسمان در آغاز روز فریاد می‌‌زند که [[حق]] با [[علی]] و [[شیعیان]] او است؛ سپس [[ابلیس]] -که [[خدا]] او را لعنت کند- در پایان روز فریاد می‌‌زند که [[حق]] با [[سفیانی]] و [[شیعیان]] او است. در این هنگام اهل [[باطل]] گرفتار تردید می‌‌شوند<ref>محمد بن علی الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۲.</ref>.
::::::چنان که مشاهده می‌‌شود، این [[روایت]]، همان [[روایات]] پیشین و با [[روایت]] کافی نیز بسیار شبیه است. تنها تفاوت محتوایی بین این [[روایات]]، این است که در [[روایت]] اخیر، به جای [[عثمان]]، تعبیر [[سفیانی]] آمده است. این [[روایت]]، نشان می‌دهد که با [[امام]] این تعبیر را به جای نام "[[عثمان]]" در برخی بیان‌هایش فرموده است و یا این که [[راوی]] این [[روایت]] چنین برداشتی از نام [[عثمان]] داشته؛ یعنی مراد [[امام]] را از "[[عثمان]]"، [[سفیانی]] فهمده و به هنگام [[نقل]] [[روایت]]، به جای "[[عثمان]]"، [[سفیانی]] گزارش کرده است. در هر صورت با توجه به صحیح بودن [[سند]] این [[روایت]]، این احتمال تقویت می‌‌شود که [[نام سفیانی]]، [[عثمان]] است.
::::::چنان که مشاهده می‌‌شود، این [[روایت]]، همان [[روایات]] پیشین و با [[روایت]] کافی نیز بسیار شبیه است. تنها تفاوت محتوایی بین این [[روایات]]، این است که در [[روایت]] اخیر، به جای [[عثمان]]، تعبیر [[سفیانی]] آمده است. این [[روایت]]، نشان می‌دهد که با [[امام]] این تعبیر را به جای نام "[[عثمان]]" در برخی بیان‌هایش فرموده است و یا این که [[راوی]] این [[روایت]] چنین برداشتی از نام [[عثمان]] داشته؛ یعنی مراد [[امام]] را از "[[عثمان]]"، [[سفیانی]] فهمده و به هنگام [[نقل]] [[روایت]]، به جای "[[عثمان]]"، [[سفیانی]] گزارش کرده است. در هر صورت با توجه به صحیح بودن [[سند]] این [[روایت]]، این احتمال تقویت می‌‌شود که [[نام سفیانی]]، [[عثمان]] است.
::::::البته این احتمال نیز وجود دارد که مراد از "[[عثمان]]" در [[روایات]] معتبر یاد شده، "[[عثمان بن عفان]]"، [[خلیفه]] سوم [[اهل سنت]] باشد. جالب آن است که روایتی در [[الغیبة]] [[نعمانی]] این برداشت را تأیید می‌‌کند. در این [[روایت]] محتوای ندای [[شیطان]] این‌گونه گزارش شده است: [[عبدالله]] بن سنان می‌‌گوید: نزد [[امام صادق]] {{ع}} بودم. شنیدم مردی از قبیله همدان به آن حضرت گفت: "[[عامه]] بر ما [[عیب]] می‌‌گیرند و می‌‌گویند شما معتقدید که منادی از آسمان نام [[صاحب]] این [[امر]] ([[امامت]]) را صدا می‌‌زند". [[امام]] تکیه داده بود، خشمگین شد و نشست، سپس فرمود: "از من [[نقل]] نکنید؛ ولی از پدرم [[نقل]] کنید و مشکلی برای شما در آن نیست. گواهی می‌دهم که از پدرم شنیدم که فرمود: این در کتاب [[خدا]] روشن است؛ زیرا می‌‌فرماید: "اگر بخواهیم نشانه‌ای از آسمان بر آنان نازل می‌‌کنیم که گردن‌هایشان در مقابل آن خاضع شود"<ref>سوره شعراء، آیه ۳.</ref>. هیچ کسی در آن روز در روی [[زمین]] باقی نمی‌ماند، مگر آن که خاضع و [[تسلیم]] می‌‌شود، زمانی که آن صدا را از آسمان بشنود که همانا [[حق]] با [[علی]] بن ابی‌طالب و [[شیعیان]] او است. سپس فرمود: فردای آن روز، [[ابلیس]] به هوا می‌‌رود تا از [[دید]] اهل [[زمین]] [[پنهان]] شود و فریاد می‌‌زند: همانا [[حق]] با [[عثمان بن عفان]] و [[شیعیان]] او است. او مظلومانه کشته شده است. پس خون‌خواه او باشید"<ref>محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ص ۲۶۰-۲۶۱.</ref>. [[سند]] این [[روایت]] موثق است. [[احمد]] بن [[محمد]] بن سعید بن عقده، زیدی ولی ثقه است و [[حسن]] بن [[علی]] التیمری، همان ابن فضال است که فطحی ولی ثقه است. [[نعمانی]] بیان می‌‌کند که این متن با [[سند]] دیگری نیز [[نقل]] شده است<ref>ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ۲۶۱.</ref>. در روایتی دیگر در همین منبع، مشابه این [[نقل]]، با این تفاوت که به جای [[عثمان بن عفان]]، فقط [[عثمان]] [[نقل]] شده اما از کشته شدن مظلومانه او نیز یاد شده است<ref>ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ۲۶۱.</ref>.
::::::البته این احتمال نیز وجود دارد که مراد از "[[عثمان]]" در [[روایات]] معتبر یاد شده، "[[عثمان بن عفان]]"، [[خلیفه]] سوم [[اهل سنت]] باشد. جالب آن است که روایتی در [[الغیبة]] [[نعمانی]] این برداشت را تأیید می‌‌کند. در این [[روایت]] محتوای ندای [[شیطان]] این‌گونه گزارش شده است: [[عبدالله]] بن سنان می‌‌گوید: نزد [[امام صادق]] {{ع}} بودم. شنیدم مردی از قبیله همدان به آن حضرت گفت: "[[عامه]] بر ما [[عیب]] می‌‌گیرند و می‌‌گویند شما معتقدید که منادی از آسمان نام [[صاحب]] این [[امر]] ([[امامت]]) را صدا می‌‌زند". [[امام]] تکیه داده بود، خشمگین شد و نشست، سپس فرمود: "از من [[نقل]] نکنید؛ ولی از پدرم [[نقل]] کنید و مشکلی برای شما در آن نیست. گواهی می‌دهم که از پدرم شنیدم که فرمود: این در کتاب [[خدا]] روشن است؛ زیرا می‌‌فرماید: "اگر بخواهیم نشانه‌ای از آسمان بر آنان نازل می‌‌کنیم که گردن‌هایشان در مقابل آن خاضع شود"<ref>سوره شعراء، آیه ۳.</ref>. هیچ کسی در آن روز در روی [[زمین]] باقی نمی‌ماند، مگر آن که خاضع و [[تسلیم]] می‌‌شود، زمانی که آن صدا را از آسمان بشنود که همانا [[حق]] با [[علی]] بن ابی‌طالب و [[شیعیان]] او است. سپس فرمود: فردای آن روز، [[ابلیس]] به هوا می‌‌رود تا از [[دید]] اهل [[زمین]] پنهان شود و فریاد می‌‌زند: همانا [[حق]] با [[عثمان بن عفان]] و [[شیعیان]] او است. او مظلومانه کشته شده است. پس خون‌خواه او باشید"<ref>محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ص ۲۶۰-۲۶۱.</ref>. [[سند]] این [[روایت]] موثق است. [[احمد]] بن [[محمد]] بن سعید بن عقده، زیدی ولی ثقه است و [[حسن]] بن [[علی]] التیمری، همان ابن فضال است که فطحی ولی ثقه است. [[نعمانی]] بیان می‌‌کند که این متن با [[سند]] دیگری نیز [[نقل]] شده است<ref>ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ۲۶۱.</ref>. در روایتی دیگر در همین منبع، مشابه این [[نقل]]، با این تفاوت که به جای [[عثمان بن عفان]]، فقط [[عثمان]] [[نقل]] شده اما از کشته شدن مظلومانه او نیز یاد شده است<ref>ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ۲۶۱.</ref>.
::::::[[سند]] هر دو دسته روایاتِ متعارض که یکی [[عثمان]] را [[سفیانی]] و دیگری [[عثمان بن عفان]] معرفی می‌‌کند -حداقل در برخی از سندها- معتبر است؛ جمع این دو دسته از [[روایات]] نیز ممکن است. بدین توضیح که [[روایات]] مربوط به [[سفیانی]] و برخی دیگر از [[روایات]] نشان می‌دهد که در آستانه [[ظهور]]، [[بنی امیه]] و در رأس آنها [[سفیانی]]، مهم‌ترین جریان ضد مهدوی به شمار می‌‌آیند. [[روایات]] یاد شده درباره [[صیحه آسمانی]] نیز همین تقابل را به روشنی تأکید می‌‌کند. بنابراین در آستانه [[ظهور]]، تنها شخص [[سفیانی]] مطرح نیست؛ بلکه جریان فکری او که همان [[تفکر]] [[اموی]] است، با [[تفکر]] [[علوی]] و مهدوی مقابله می‌‌کند. بنابراین بعید نیست که در [[صیحه]] شیطانی، هم نام [[عثمان بن عفان]] به عنوان یک از سران جریان [[اموی]] برده شود و هم از [[سفیانی]] به عنوان [[رهبر]] آن زمان این جریان یاد شده باشد.
::::::[[سند]] هر دو دسته روایاتِ متعارض که یکی [[عثمان]] را [[سفیانی]] و دیگری [[عثمان بن عفان]] معرفی می‌‌کند -حداقل در برخی از سندها- معتبر است؛ جمع این دو دسته از [[روایات]] نیز ممکن است. بدین توضیح که [[روایات]] مربوط به [[سفیانی]] و برخی دیگر از [[روایات]] نشان می‌دهد که در آستانه [[ظهور]]، [[بنی امیه]] و در رأس آنها [[سفیانی]]، مهم‌ترین جریان ضد مهدوی به شمار می‌‌آیند. [[روایات]] یاد شده درباره [[صیحه آسمانی]] نیز همین تقابل را به روشنی تأکید می‌‌کند. بنابراین در آستانه [[ظهور]]، تنها شخص [[سفیانی]] مطرح نیست؛ بلکه جریان فکری او که همان [[تفکر]] [[اموی]] است، با [[تفکر]] [[علوی]] و مهدوی مقابله می‌‌کند. بنابراین بعید نیست که در [[صیحه]] شیطانی، هم نام [[عثمان بن عفان]] به عنوان یک از سران جریان [[اموی]] برده شود و هم از [[سفیانی]] به عنوان [[رهبر]] آن زمان این جریان یاد شده باشد.
::::::از شواهد این جمع این است که در محتوای [[صیحه آسمانی]] نیز چنین اختلافی مشاهده می‌شود. برخی [[روایات]] محتوای [[صیحه آسمانی]] را تصریح به نام [[امام زمان]] {{ع}} بیان کرده‌اند<ref>ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ص ۱۸۱، ۲۵۴، ۲۵۷ و ۲۶۳؛ علی بن حسین بن بابویه، الإمامة و التبصرة من الحیرة، ص ۱۲۹؛ محمد بن علی الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۰؛ محمد بن نعمان المفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۳۷۹؛ محمد بن حسن الطوسی، الغیبة، ص ۴۵۴.</ref> و در برخی دیگر -مانند [[روایات]] یاد شده- به [[حقانیت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} تصریح شده است. در آخرین روایتی که [[نقل]] شد نیز شواهد جمع این چنینی وجود دارد. در ابتدای این [[روایت]]، [[راوی]] به [[امام صادق]] {{ع}} عرض می‌‌کند که [[عامه]] بر ما [[عیب]] می‌‌گیرند که شما معتقدید که ندایی آسمانی، نام [[صاحب]] [[امر]] [[امامت]] را فریاد می‌‌زند، [[امام]] با تأیید ضمنی این [[خبر]]، مفاد [[صیحه آسمانی]] را این گونه گزارش می‌‌دهد که [[حق]] با [[علی]] {{ع}} و [[شیعیان]] او است. بنابراین آن حضرت بین این دو سخن منافاتی ندیده است و گرنه باید می‌‌فرمود محتوای [[صیحه]] تصریح به نام [[صاحب الزمان]] {{ع}} نیست؛ بلکه نام [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} برده می‌‌شود<ref>ر.ک: عباس تبریزیان، العد التنازلی فی علائم ظهور المهدی {{ع}}، ص ۳۱۷.</ref>. بررسی دیگر [[روایات]] نیز نشان می‌‌دهد که فریادهای آسمانی متعدد بوده و در [[روایات]] از [[صیحه]] در [[ماه رجب]]، [[رمضان]] و [[محرم]] [[خبر]] داده شده است<ref>ر.ک: محمد کاظم القزوینی، الإمام المهدی {{ع}} من المهد الی الظهور، ص ۴۰۹- ۴۱۳.</ref>. بنابراین می‌‌توان [[اختلاف]] یاد شده را با توجه به تعدد صیحه‌ها یا اجمال و تفصیل برخی از [[روایات]] در گزارش محتوای آنها جمع کرد.
::::::از شواهد این جمع این است که در محتوای [[صیحه آسمانی]] نیز چنین اختلافی مشاهده می‌شود. برخی [[روایات]] محتوای [[صیحه آسمانی]] را تصریح به نام [[امام زمان]] {{ع}} بیان کرده‌اند<ref>ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ص ۱۸۱، ۲۵۴، ۲۵۷ و ۲۶۳؛ علی بن حسین بن بابویه، الإمامة و التبصرة من الحیرة، ص ۱۲۹؛ محمد بن علی الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۰؛ محمد بن نعمان المفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۳۷۹؛ محمد بن حسن الطوسی، الغیبة، ص ۴۵۴.</ref> و در برخی دیگر -مانند [[روایات]] یاد شده- به [[حقانیت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} تصریح شده است. در آخرین روایتی که [[نقل]] شد نیز شواهد جمع این چنینی وجود دارد. در ابتدای این [[روایت]]، [[راوی]] به [[امام صادق]] {{ع}} عرض می‌‌کند که [[عامه]] بر ما [[عیب]] می‌‌گیرند که شما معتقدید که ندایی آسمانی، نام [[صاحب]] [[امر]] [[امامت]] را فریاد می‌‌زند، [[امام]] با تأیید ضمنی این [[خبر]]، مفاد [[صیحه آسمانی]] را این گونه گزارش می‌‌دهد که [[حق]] با [[علی]] {{ع}} و [[شیعیان]] او است. بنابراین آن حضرت بین این دو سخن منافاتی ندیده است و گرنه باید می‌‌فرمود محتوای [[صیحه]] تصریح به نام [[صاحب الزمان]] {{ع}} نیست؛ بلکه نام [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} برده می‌‌شود<ref>ر.ک: عباس تبریزیان، العد التنازلی فی علائم ظهور المهدی {{ع}}، ص ۳۱۷.</ref>. بررسی دیگر [[روایات]] نیز نشان می‌‌دهد که فریادهای آسمانی متعدد بوده و در [[روایات]] از [[صیحه]] در [[ماه رجب]]، [[رمضان]] و [[محرم]] [[خبر]] داده شده است<ref>ر.ک: محمد کاظم القزوینی، الإمام المهدی {{ع}} من المهد الی الظهور، ص ۴۰۹- ۴۱۳.</ref>. بنابراین می‌‌توان [[اختلاف]] یاد شده را با توجه به تعدد صیحه‌ها یا اجمال و تفصیل برخی از [[روایات]] در گزارش محتوای آنها جمع کرد.

نسخهٔ ‏۲۰ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۲۱:۴۴

الگو:پرسش غیرنهایی

نام سفیانی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی / خروج سفیانی
مدخل اصلیسفیانی

نام سفیانی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند..

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

سید محمد صدر
آیت‌ الله شهید سید محمد صدر در کتاب «تاریخ غیبت کبری» در این‌باره گفته‌ است:
«از حضرت امیر المؤمنین (ع) نقل شده است‏ که آن حضرت فرمود: «خارج می‌‏شود فرزند خورنده جگرها از وادی یا بس - تا اینکه می‌‏فرماید: - اسمش عثمان و پدرش عنبسه و از اولاد ابو سفیان است.» شیخ طوسی[۱] از حضرت امام زین العابدین علی بن الحسین (ع) روایت کرده که آن حضرت فرمود: «سپس سفیانی ملعون از وادی یا بس بیرون می‏‌آید وی از فرزندان عنبسة بن ابی سفیان است.» ثالثا: زمان خروجش به طور اجمال شیخ طوسی[۲] از حضرت صادق نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «خروج سه نفر: خراسانی و سفیانی و یمانی در یک سال و در یک ماه و در یک روز ...». شیخ صدوق[۳] روایت کرده است که حضرت صادق (ع) فرموده است: امر سفیانی از مسائل حتمی است و خروجش در ماه رجب می‌‏باشد»[۴].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

  1. سفیانی که خروجش از نشانه‌های حتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
    1. نام سفیانی چیست؟ (پرسش)
    2. لقب سفیانی چیست؟ (پرسش)
    3. نسب سفیانی چیست؟ (پرسش)
    4. آیا سفیانی نماد است یا به یک شخصیت انسانی اشاره دارد؟ (پرسش)
  2. ویژگی‌های جسمانی سفیانی چیست؟ (پرسش)
  3. روش شناسایی سفیانی چیست؟ (پرسش)
  4. دین سفیانی چیست؟ (پرسش)
  5. آیا روایات سفیانی تنها در منابع شیعه آمده است؟ (پرسش)
  6. سفیانی و دجال چه تفاوت‌هایی دارند؟ (پرسش)
  7. خروج سفیانی در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)
  8. اهداف قیام سفیانی چیست؟ (پرسش)
  9. ماجرای شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
  10. جنایات سفیانی چیست؟ (پرسش)
  11. سپاه سفیانی چه تعداد است؟ (پرسش)
  12. اصهب و ابقع کیستند و چه ارتباطی با خروج سفیانی دارند؟ (پرسش)
  13. آیا ظهور امام مهدی همزمان با قیام سفیانی است؟ (پرسش)
  14. سفیانی در قیام خود چه اقدام‌های انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  15. چگونه ممکن است سفیانی چندین کشور را تصرف کند و جامعه بین الملل واکنشی نشان ندهند؟ (پرسش)
  16. حکمرانی سفیانی چقدر به طول می‌انجامد؟ (پرسش)
  17. آیا به قدرت رسیدن سفیانی بر اساس قوانین است یا کودتا؟ (پرسش)
  18. آیا این ادعا که سفیانی در ارتش سوریه دیده شده صحیح است؟ (پرسش)
  19. آیا سفیانی واقعا به جنگ با امام مهدی خواهد پرداخت؟ (پرسش)
  20. از میان قیام‌‏های یمانی و خراسانی و سفیانی کدام قیام مقدم است؟ (پرسش)
  21. وظیفه شیعیان در هنگام شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
  22. رفتار سفیانی با شیعیان اهل بیت چگونه است؟ (پرسش)
  23. پرچم زرد از آن کدام سپاه است و چه ارتباطی با سفیانی دارد؟ (پرسش)
  24. آیا سفیانی در مصر پیروانی خواهد داشت؟ (پرسش)
  25. آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آن‏که متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفه‏ای و اهل کجاست؟ (پرسش)
  26. آیا امکان دارد در زمان‌های مختلف سفیانی‌های متعددی وجود داشته باشد؟ (پرسش)
  27. قرقیسیا کجاست و چه حوادثی در آن اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  28. محدوده جغرافیایی قرقیسیا چه مناطقی است؟ (پرسش)
  29. نبرد قرقیسیا چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  30. سفیانی در چه منطقه‌ای با صاحبان پرچم سیاه و پرچم زرد نبرد می‌کند؟ (پرسش)
  31. سفیانی در کجا به هلاکت می‌رسد؟ (پرسش)
  32. مردمان چه مناطقی سفیانی را یاری می‌کنند؟ (پرسش)
  33. فرمانده سپاه سفیانی چه کسی است؟ (پرسش)
  34. سپاه سفیانی در کجا با سپاه خراسانی نبرد می‌کند؟ (پرسش)
  35. امام مهدی در کجا با سپاه سفیانی روبه‌رو می‌شود و به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
  36. کدام یک از فرماندهان سپاه امام مهدی سفیانی را دستگیر می‌کند؟ (پرسش)
  37. فرجام سفیانی چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. غیبت شیخ طوسی، ۲۷۰.
  2. غیبت شیخ طوسی، ۲۷۱.
  3. کمال الدین، ۶۵۰.
  4. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص۶۴۵، ۶۴۶.
  5. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۱۴.
  6. الفتن: ص۱۹۱، کمال الدین: ص۶۷۹، ملاحم ابن منادی: ص۷۷، عقد الدرر: ص۸۰ و ۹۱، التذکره قرطبی: ص۶۹۴ و ۷۰۲.
  7. الفتن: ص۱۹۱، کمال الدین: ص۶۷۹، ملاحم ابن منادی: ص۷۷، عقد الدر: ص۸۰.
  8. الغیبة، طوسی: ص۴۴۴.
  9. الفتن: ص۱۹۳.
  10. م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۷، ص۴۳۵.
  11. معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۸۸، ۸۹، ۹۰، ۲۷۴، ۲۷۷ و... .
  12. الغیبة للنعمانی، ص۳۱۷، باب ۱۸، ح۱۶.
  13. کمال‌الدین، ص۶۵۱، باب ۵۷، ح۱۱.
  14. عقدالدرر، باب ۴، فصل ۲، ص۹۱.
  15. التشریف بالمنن، ص۲۹۶، باب ۷۹، ح۴۱۷ (به نقل از الفتن سلیلی).
  16. فرزند زن جگرخوار از سرزمین خشک قیام می‌کند... نامش عثمان و فرزند عنبسه است؛ کمال‌الدین، ص۶۵۱، باب ۵۷، ح۹. سند این روایت به این صورت است: «حدثنا محمد بن علی ماجیلویه قال: حدثنا عمّی محمد بن أبی القاسم عن محمد بن علی الکوفی عن محمد بن أبی عمیر عن عمر بن اذینه قال: قال أبوعبدالله (ع)...» این روایت ضعیف است به دلیل محمد بن علی کوفی و....در این باره نک: اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۸۲۳.
  17. با نام او چه‌کار داری؟ وقتی او مناطق پنج‌گانه شام شامل: دمشق، حِمص، فلسطین، اردن و قنّسرین را تصرف کرد، منتظر فرج باشید؛ کمال‌الدین، ص۶۵۱، باب ۵۷، ح۱۱.
  18. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۳۳ - ۱۳۵.
  19. صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶۵۱.
  20. محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبه، ص۳۰۵؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۱؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۶۱.
  21. طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۴۳.
  22. صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۱، ح۹.
  23. نعیم بن حماد، الفتن، ص۲۲۴، شماره ۸۲۶.
  24. صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص ۶۵۱.
  25. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۲۵.
  26. او از نسل ابوسفیان است؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص ۶۵۱.
  27. رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۴۵.
  28. شیخ صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۶۵۱، ب ۵۷، ح ۹؛ راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۳، ص۱۱۵۰؛ نیلی، منتخب الأنوار المضیئه، ص ۲۸؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۲۰۵، ح ۳۶.
  29. طبرسی، اعلام الوری، ج ۲، ص ۲۸۲؛ شیخ حر عاملی، اثبات الهداة، ج ۳، ص ۷۲۱، ب ۳۴، ح ۲۶.
  30. سلمی، عقد الدرر، ص ۹۱.
  31. سید بن طاووس، التشریف بالمنن، ص ۲۹۶، ب ۷۹، ح ۴۱۷.
  32. نعیم بن حماد، الفتن، ص ۲۲۱، ب ۲۹، ح ۸۱۴.
  33. ابن المنادی، الملاحم، ص ۷۷.
  34. مقدسی، فرائد فوائد الفکر، ص ۳۰۵.
  35. سفارینی، لوائح الأنوار البهیه، ج ۲، ص ۷۵.
  36. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص .
  37. ابن حماد مروزی، نعیم، الفتن، ج ۱، صص ۲۷۹– ۲۸۱.
  38. صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۱.
  39. صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۱.
  40. صادقی فدکی، سید جعفر و فقهی‌زاده، عبدالهادی، تحلیل انتقادی دیدگاه‌های موجود درباره خروج سفیانی و روایات آن، ص 131.
  41. منطقه‌ای در نزدیکی شهر حلب سوریه.
  42. محمد بن علی الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۱.
  43. مانند این که ممکن است افراد دارای نام‌های مشابه، مورد اتهام قرار گیرند یا برخی افراد بخواهند با گذاشتن آن نام بر خود یا فرزندان خود از این عنوان سوء استفاده کنند.
  44. ر.ک: محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۵۶.
  45. محمد بن علی الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۱.
  46. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱۵، ص ۶۹۵.
  47. ر.ک: محمد بن اسماعیل المازندرانی، منتهی المقال فی أحوال الرجال، ج ۶، ص ۳۰۹؛ میرزا حسین النوری، خاتمة المستدرک، ج ۴، ص ۳۰۹.
  48. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱۵، ص ۴۸۱.
  49. محمد بن حسن الطوسی، الغیبة، ص ۴۳۵.
  50. او شاگرد فضل بن شاذان بوده است، نجاشی نقل کرده است که مرحوم کشی در رجالش به او اعتماد کرده است. (احمد بن علی النجاشی، رجال النجاشی، ص ۲۵۹). شیخ طوسی او را با تعبیر «فاضل» ستوده است. (محمد بن حسن الطوسی، رجال الطوسی، ص ۴۲۹). ابن داود و علامه سخنان این دو بزرگوار را تأیید و تکرار کرده‌اند (حسن بن علی بن داود حلی، الرجال، ص ۲۵۰؛ حسن بن یوسف حلی، خلاصة الأقوال فی معرفة أحوال الرجال (رجال العلامة الحلی)، ص ۹۴). بنابراین از اعتماد کشی و تأیید ابن داود و علامه می‌‌توان دریافت که علی بن محمد بن قتیبه امامی و بنابر تحقیق ثقه است.
  51. محمد بن حسن الطوسی، الغیبة، ص ۴۵۴.
  52. محمد بن علی الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۲.
  53. سوره شعراء، آیه ۳.
  54. محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ص ۲۶۰-۲۶۱.
  55. ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ۲۶۱.
  56. ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ۲۶۱.
  57. ر.ک: محمد بن ابراهیم النعمانی، الغیبة، ص ۱۸۱، ۲۵۴، ۲۵۷ و ۲۶۳؛ علی بن حسین بن بابویه، الإمامة و التبصرة من الحیرة، ص ۱۲۹؛ محمد بن علی الصدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۰؛ محمد بن نعمان المفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۳۷۹؛ محمد بن حسن الطوسی، الغیبة، ص ۴۵۴.
  58. ر.ک: عباس تبریزیان، العد التنازلی فی علائم ظهور المهدی (ع)، ص ۳۱۷.
  59. ر.ک: محمد کاظم القزوینی، الإمام المهدی (ع) من المهد الی الظهور، ص ۴۰۹- ۴۱۳.
  60. هاشمی، سید علی، نام و نسب سفیانی، ص ۱۳۶-۱۴۱.