یاران امام مهدی چه تعداد است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - ' ع ' به '{{ع}} ') |
||
| خط ۱۸۷: | خط ۱۸۷: | ||
::::::«درباره شمار [[اصحاب]] [[امام مهدی]] {{ع}} در [[روایات]] آمار و ارقام مختلفی ذکر شده است. بیشتر [[روایات]]، تعداد [[یاران مهدی]]{{ع}} را [[سیصد و سیزده]] تن ذکر کرده‌اند. [[روایات]] مربوط به این موضوع دو دسته‌اند: | ::::::«درباره شمار [[اصحاب]] [[امام مهدی]] {{ع}} در [[روایات]] آمار و ارقام مختلفی ذکر شده است. بیشتر [[روایات]]، تعداد [[یاران مهدی]]{{ع}} را [[سیصد و سیزده]] تن ذکر کرده‌اند. [[روایات]] مربوط به این موضوع دو دسته‌اند: | ||
::::::در یک دسته از [[روایات]]، تعداد [[یاران مهدی]]{{ع}} [[سیصد و سیزده]] تن به تعداد [[اصحاب]] [[پیامبر]]{{صل}} در [[جنگ]] [[بدر]] ذکر شده‌اند. اکثر [[روایات]] این عدد را مطرح کرده‌اند<ref>بصائر الدرجات، ص۳۱۱؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۴؛ الخصال، ص۶۴۹.</ref>. نظیر آن چه از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده است. حضرت فرموده است: "[[اصحاب]] [[امام مهدی]] {{ع}} [[سیصد و سیزده]] نفر به تعداد اهل بدر‌اند"<ref> {{عربی|"أَصْحَابُهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ "}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۷۳؛ الخصال، ص۶۴۹؛ بصائر الدرجات، ص۳۱۱؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۲۶.</ref>؛ | ::::::در یک دسته از [[روایات]]، تعداد [[یاران مهدی]]{{ع}} [[سیصد و سیزده]] تن به تعداد [[اصحاب]] [[پیامبر]]{{صل}} در [[جنگ]] [[بدر]] ذکر شده‌اند. اکثر [[روایات]] این عدد را مطرح کرده‌اند<ref>بصائر الدرجات، ص۳۱۱؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۴؛ الخصال، ص۶۴۹.</ref>. نظیر آن چه از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده است. حضرت فرموده است: "[[اصحاب]] [[امام مهدی]] {{ع}} [[سیصد و سیزده]] نفر به تعداد اهل بدر‌اند"<ref> {{عربی|"أَصْحَابُهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ "}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۷۳؛ الخصال، ص۶۴۹؛ بصائر الدرجات، ص۳۱۱؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۲۶.</ref>؛ | ||
::::::دسته دیگر، روایاتی است که تعداد [[اصحاب]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} را بیش از [[سیصد و سیزده]] نفر ذکر کرده‌اند. در این دسته از [[روایات]] رقم [[یاران]] حضرت، ده هزار عنوان شده است چنان که مرحوم [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] در کتاب [[الغیبة ۱ (کتاب)|الغیبه]] به [[نقل]] از [[ابوبصیر]]، این [[روایت]] را از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است:"[[قائم]]{{ع}} [[خروج]] نمی‌کند، مگر هنگامی که حلقه (تعداد [[یاران]] حضرت) کامل شود. [[ابو بصیر]] می‌گوید: پرسیدم: حلقه با چه تعداد کامل می‌شود؟ حضرت فرمود: ده هزار نفر"<ref>{{عربی|" لَا يَخْرُجُ الْقَائِمُ ع حَتَّى يَكُونَ تَكْمِلَةُ الْحَلْقَةِ قُلْتُ وَ كَمْ تَكْمِلَةُ الْحَلْقَةِ قَالَ عَشَرَةُ آلَاف"}}؛ الغیبة، نعمانی، ص۳۲۰؛ اثبات الهداة، ج۳، ص۵۴۵.</ref>؛ در جای دیگر، [[ابوبصیر]] [[نقل]] میکند که مردی کوفی از [[امام صادق]]{{ع}} تعداد [[یاران امام مهدی]] {{ع}} را پرسید و گفت: "[[مردم]] می‌گویند [[اصحاب]] [[مهدی]]{{ع}} به تعداد [[اصحاب]] [[بدر]] [[سیصد و سیزده]] نفرند. حضرت در پاسخ فرمود: "[[مهدی]]{{ع}} [[ظهور]] نمی‌کند مگر با نیروی [[قدر]] تمندی که تعداد آنان کمتر از ده هزار رزمنده نخواهد بود"<ref>ر.ک: کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۴؛ نور الثقلین، ج۴، ص۹۸؛ العدد القویه، ص۶۵.</ref>. در این دسته [[روایات]]، برخی تعداد [[اصحاب]] [[مهدی]]{{ع}} را در هنگام [[ظهور]]، [[دوازده]] هزار یا پانزده هزار<ref>ملاحم ابن طاووس، ص۶۵.</ref> و حتی عدد یکصد هزار نفر نیز، [[نقل]] شده است<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰۷و۳۶۷؛ بشارة الاسلام، ص۱۹۰؛ اثبات الهداة، ج۳، ص۵۷۸.</ref>. | ::::::دسته دیگر، روایاتی است که تعداد [[اصحاب]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} را بیش از [[سیصد و سیزده]] نفر ذکر کرده‌اند. در این دسته از [[روایات]] رقم [[یاران]] حضرت، ده هزار عنوان شده است چنان که مرحوم [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] در کتاب [[الغیبة ۱ (کتاب)|الغیبه]] به [[نقل]] از [[ابوبصیر]]، این [[روایت]] را از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است:"[[قائم]]{{ع}} [[خروج]] نمی‌کند، مگر هنگامی که حلقه (تعداد [[یاران]] حضرت) کامل شود. [[ابو بصیر]] می‌گوید: پرسیدم: حلقه با چه تعداد کامل می‌شود؟ حضرت فرمود: ده هزار نفر"<ref>{{عربی|" لَا يَخْرُجُ الْقَائِمُ{{ع}} حَتَّى يَكُونَ تَكْمِلَةُ الْحَلْقَةِ قُلْتُ وَ كَمْ تَكْمِلَةُ الْحَلْقَةِ قَالَ عَشَرَةُ آلَاف"}}؛ الغیبة، نعمانی، ص۳۲۰؛ اثبات الهداة، ج۳، ص۵۴۵.</ref>؛ در جای دیگر، [[ابوبصیر]] [[نقل]] میکند که مردی کوفی از [[امام صادق]]{{ع}} تعداد [[یاران امام مهدی]] {{ع}} را پرسید و گفت: "[[مردم]] می‌گویند [[اصحاب]] [[مهدی]]{{ع}} به تعداد [[اصحاب]] [[بدر]] [[سیصد و سیزده]] نفرند. حضرت در پاسخ فرمود: "[[مهدی]]{{ع}} [[ظهور]] نمی‌کند مگر با نیروی [[قدر]] تمندی که تعداد آنان کمتر از ده هزار رزمنده نخواهد بود"<ref>ر.ک: کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۴؛ نور الثقلین، ج۴، ص۹۸؛ العدد القویه، ص۶۵.</ref>. در این دسته [[روایات]]، برخی تعداد [[اصحاب]] [[مهدی]]{{ع}} را در هنگام [[ظهور]]، [[دوازده]] هزار یا پانزده هزار<ref>ملاحم ابن طاووس، ص۶۵.</ref> و حتی عدد یکصد هزار نفر نیز، [[نقل]] شده است<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰۷و۳۶۷؛ بشارة الاسلام، ص۱۹۰؛ اثبات الهداة، ج۳، ص۵۷۸.</ref>. | ||
::::::در بیان وجه جمع این دو دسته [[روایات]] می‌توان گفت باتوجه به قرائن موجود، [[روایات]] دسته نخست که عدد [[سیصد و سیزده]] را ذکر کرده‌اند ناظر به [[اصحاب]] ویژه [[امام مهدی]] {{ع}} در مرحله آغازین [[ظهور]] حضرت است؛ همان کسانی که هسته اصلی [[قیام]] حضرت را تشکیل می‌دهند و در [[روایات]] از آنان به عنوان پرچمداران و [[فرماندهان]] [[لشکر]] [[مهدی]]{{ع}} میباشند؛ اما [[روایات]] دسته دوم که عدد بیش از [[سیصد و سیزده]] نفر را ذکر نموده‌اند ناظر به مجموع نیروهایی است که به جمع [[سیصد و سیزده]] نفر می‌پیوندند و تحت [[فرماندهی]] آنان عمل می‌کنند و در زمره [[سپاه]] حضرت قرار می‌گیرند. [[شاهد]] این مطلب نیز برخی روایاتی است که دلالت دارد بر اینکه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} با [[سیصد و سیزده]] نفر از [[اصحاب]] ویژه آغاز می‌گردد سپس سایر [[یاوران]] حضرت به سرعت به آنان ملحق میشوند و تحت [[فرماندهی]] [[اصحاب]] ویژه حضرت، [[سپاهیان]] [[مهدی]]{{ع}} را جهت آغاز [[قیام]] تشکیل می‌دهند. مانند آنچه جناب [[عبدالعظیم حسنی]] از [[امام جواد]]{{ع}} [[نقل]] کرده که فرمود: "سیصد وسیزده مرد به تعداد اهل [[بدر]] از دورترین نقاط [[زمین]] در کنار او (حضرت [[قائم]]) حاضر شوند و این مصداق سخن [[خدا]] است که فرمود: هرکجا باشید [[خدا]] شمارا جمع میکند و او به همه چیز توانا است، پس هر گاه این عدد از أهل [[اخلاص]] جمع گردند، [[خداوند]] أمر [[ظهور]] آن حضرت را مقدرگرداند و چون تعداد آن [[جماعت]] أهل [[اخلاص]] به [[عقد]] کامل؛ یعنی آن ده هزار مرد رسند، حضرت [[خروج]] نموده و مدام [[دشمنان]] [[خدا]] را بکشند تا [[رضایت]] [[پروردگار]] حاصل گردد"<ref>{{عربی|"َ يَجْتَمِعُ إِلَيْهِ مِنْ أَصْحَابِهِ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا مِنْ أَقَاصِي الْأَرْضِ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ فَإِذَا اجْتَمَعَتْ لَهُ هَذِهِ الْعِدَّةُ مِنْ أَهْلِ الْإِخْلَاصِ أَظْهَرَ اللَّهُ أَمْرَهُ فَإِذَا كَمَلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشَرَةُ آلَافِ رَجُلٍ خَرَجَ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَا يَزَالُ يَقْتُلُ أَعْدَاءَ اللَّهِ حَتَّى يَرْضَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ"}}؛ الإحتجاج، ج۲، ص۴۴۹.</ref>؛ [[مفضل بن عمر جعفی]] نیز از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است که فرمود: "هر گاه [[خدای متعال]] به [[قائم]] [[آل محمد]] اجازه [[ظهور]] دهد، در حالی که سیصد و اندی مرد با او [[بیعت]] می‌کنند و حضرت در [[مکه]] توقف می‌فرماید تا [[یاران]] او به ده هزار نفر می‌رسند؛ سپس از آنجا به سوی [[مدینه]] حرکت می‌فرماید"<ref>{{عربی|"إِذَا أَذِنَ اللَّهُ عَزَّ اسْمُهُ لِلْقَائِمِ فِي الْخُرُوجِ ... وَ قَدْ وَافَاهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا فَيُبَايِعُوهُ وَ يُقِيمُ بِمَكَّةَ حَتَّى يَتِمَّ أَصْحَابُهُ عَشْرَةَ آلَافِ نَفْسٍ ثُمَّ يَسِيرُ مِنْهَا إِلَى الْمَدِينَةِ"}}؛ الإرشاد، ج ۲، ص ۳۸۳.</ref>؛ | ::::::در بیان وجه جمع این دو دسته [[روایات]] می‌توان گفت باتوجه به قرائن موجود، [[روایات]] دسته نخست که عدد [[سیصد و سیزده]] را ذکر کرده‌اند ناظر به [[اصحاب]] ویژه [[امام مهدی]] {{ع}} در مرحله آغازین [[ظهور]] حضرت است؛ همان کسانی که هسته اصلی [[قیام]] حضرت را تشکیل می‌دهند و در [[روایات]] از آنان به عنوان پرچمداران و [[فرماندهان]] [[لشکر]] [[مهدی]]{{ع}} میباشند؛ اما [[روایات]] دسته دوم که عدد بیش از [[سیصد و سیزده]] نفر را ذکر نموده‌اند ناظر به مجموع نیروهایی است که به جمع [[سیصد و سیزده]] نفر می‌پیوندند و تحت [[فرماندهی]] آنان عمل می‌کنند و در زمره [[سپاه]] حضرت قرار می‌گیرند. [[شاهد]] این مطلب نیز برخی روایاتی است که دلالت دارد بر اینکه [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} با [[سیصد و سیزده]] نفر از [[اصحاب]] ویژه آغاز می‌گردد سپس سایر [[یاوران]] حضرت به سرعت به آنان ملحق میشوند و تحت [[فرماندهی]] [[اصحاب]] ویژه حضرت، [[سپاهیان]] [[مهدی]]{{ع}} را جهت آغاز [[قیام]] تشکیل می‌دهند. مانند آنچه جناب [[عبدالعظیم حسنی]] از [[امام جواد]]{{ع}} [[نقل]] کرده که فرمود: "سیصد وسیزده مرد به تعداد اهل [[بدر]] از دورترین نقاط [[زمین]] در کنار او (حضرت [[قائم]]) حاضر شوند و این مصداق سخن [[خدا]] است که فرمود: هرکجا باشید [[خدا]] شمارا جمع میکند و او به همه چیز توانا است، پس هر گاه این عدد از أهل [[اخلاص]] جمع گردند، [[خداوند]] أمر [[ظهور]] آن حضرت را مقدرگرداند و چون تعداد آن [[جماعت]] أهل [[اخلاص]] به [[عقد]] کامل؛ یعنی آن ده هزار مرد رسند، حضرت [[خروج]] نموده و مدام [[دشمنان]] [[خدا]] را بکشند تا [[رضایت]] [[پروردگار]] حاصل گردد"<ref>{{عربی|"َ يَجْتَمِعُ إِلَيْهِ مِنْ أَصْحَابِهِ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا مِنْ أَقَاصِي الْأَرْضِ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ فَإِذَا اجْتَمَعَتْ لَهُ هَذِهِ الْعِدَّةُ مِنْ أَهْلِ الْإِخْلَاصِ أَظْهَرَ اللَّهُ أَمْرَهُ فَإِذَا كَمَلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشَرَةُ آلَافِ رَجُلٍ خَرَجَ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَا يَزَالُ يَقْتُلُ أَعْدَاءَ اللَّهِ حَتَّى يَرْضَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ"}}؛ الإحتجاج، ج۲، ص۴۴۹.</ref>؛ [[مفضل بن عمر جعفی]] نیز از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است که فرمود: "هر گاه [[خدای متعال]] به [[قائم]] [[آل محمد]] اجازه [[ظهور]] دهد، در حالی که سیصد و اندی مرد با او [[بیعت]] می‌کنند و حضرت در [[مکه]] توقف می‌فرماید تا [[یاران]] او به ده هزار نفر می‌رسند؛ سپس از آنجا به سوی [[مدینه]] حرکت می‌فرماید"<ref>{{عربی|"إِذَا أَذِنَ اللَّهُ عَزَّ اسْمُهُ لِلْقَائِمِ فِي الْخُرُوجِ ... وَ قَدْ وَافَاهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا فَيُبَايِعُوهُ وَ يُقِيمُ بِمَكَّةَ حَتَّى يَتِمَّ أَصْحَابُهُ عَشْرَةَ آلَافِ نَفْسٍ ثُمَّ يَسِيرُ مِنْهَا إِلَى الْمَدِينَةِ"}}؛ الإرشاد، ج ۲، ص ۳۸۳.</ref>؛ | ||
::::::از این نظر، روایاتی که اعداد و ارقامی مثل ده هزار یا بیشتر (که بیانگر کثرت آنان است) ذکر کرده‌اند، ناظر به گروه [[انصار]] هستند و شامل همه کسانی میشوند که به نحوی در [[حمایت]] از این حرکت الهی و تحکیم و تقویت [[انقلاب جهانی]] حضرت سهم دارند. مانند آنچه [[روایت]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده است که حضرت فرمود: "آنان ([[اصحاب]] [[مهدی]]) [[سیصد و سیزده]] نفرند که هرکدام نیز خود را در میان [[سیصد و سیزده]] نفر می‌بینند<ref>ر.ک: دلائل الإمامة، ص۳۲۰؛ المحجه، ص۴۶.</ref>. براساس این گونه [[روایات]]، هرکدام از این [[سیصد و سیزده]] تن، [[فرماندهی]] [[سیصد و سیزده]] نفر را برعهده دارند. لذا آمار و ارقام یاد شده در این نوع [[روایات]]، بیانگر تعدد [[سپاهیان]] و [[یاوران]] [[امام مهدی]] {{ع}} است»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]؛ ص:205- 208</ref>. | ::::::از این نظر، روایاتی که اعداد و ارقامی مثل ده هزار یا بیشتر (که بیانگر کثرت آنان است) ذکر کرده‌اند، ناظر به گروه [[انصار]] هستند و شامل همه کسانی میشوند که به نحوی در [[حمایت]] از این حرکت الهی و تحکیم و تقویت [[انقلاب جهانی]] حضرت سهم دارند. مانند آنچه [[روایت]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] شده است که حضرت فرمود: "آنان ([[اصحاب]] [[مهدی]]) [[سیصد و سیزده]] نفرند که هرکدام نیز خود را در میان [[سیصد و سیزده]] نفر می‌بینند<ref>ر.ک: دلائل الإمامة، ص۳۲۰؛ المحجه، ص۴۶.</ref>. براساس این گونه [[روایات]]، هرکدام از این [[سیصد و سیزده]] تن، [[فرماندهی]] [[سیصد و سیزده]] نفر را برعهده دارند. لذا آمار و ارقام یاد شده در این نوع [[روایات]]، بیانگر تعدد [[سپاهیان]] و [[یاوران]] [[امام مهدی]] {{ع}} است»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]؛ ص:205- 208</ref>. | ||
| خط ۲۲۳: | خط ۲۲۳: | ||
[[پرونده:151931.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حیدر کامل]]]] | [[پرونده:151931.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حیدر کامل]]]] | ||
::::::آقای '''[[حیدر کامل ]]'''، در کتاب ''«[[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::آقای '''[[حیدر کامل ]]'''، در کتاب ''«[[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] شده است که فرمودند:"[[یاران امام مهدی|یاران قائم]]{{ع}} [[سیصد و سیزده]] نفر مرد و غیر [[عرب]] هستند. برخی از آنان در هنگام روز بر روی ابر حرکت می‌کنند و به نام خودش، پدرش، نسبتش، رخسار و شکل ظاهری‌اش شناخته میشوند و برخی بر رختخواب خود آرمیده‌اند و بدون وعده قبلی در [[مکه]] به او می‌پیوندند"<ref>{{عربی|"أَصْحَابُ الْقَائِمِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا أَوْلَادُ الْعَجَمِ بَعْضُهُمْ يُحْمَلُ فِي السَّحَابِ نَهَاراً يُعْرَفُ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِيهِ وَ نَسَبِهِ وَ حِلْيَتِهِ وَ بَعْضُهُمْ نَائِمٌ عَلَى فِرَاشِهِ فَيُوَافِيهِ فِي مَكَّةَ عَلَى غَيْرِ مِيعَادٍ"}}؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۷۰.</ref>؛ همچنین از [[امام باقر|ابی جعفر باقر]]{{ع}} [[روایت]] شده است که فرمودند: [[قائم]] از راه سنکلاخی "[[ذی طوی]]" با عده‌ای به تعداد [[اصحاب]] [[بدر]]، [[سیصد و سیزده]] مرد، فرود می‌آید تا اینکه تکیه به [[حجر الاسود]] می‌دهد و [[پرچم]] [[فتح]] و [[ظفر]] برمی‌افزاد. [[علی بن ابی حمزه]] گفت: من این مطلب را برای [[امام کاظم|ابی الحسن موسی بن جعفر]]{{ع}} گفتم. فرمودند: این کتابی منشور است"<ref>{{عربی|"عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ {{ع}} أَنَّ الْقَائِمَ يَهْبِطُ مِنْ ثَنِيَّةِ ذِي طُوًى فِي عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثِمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا حَتَّى يُسْنِدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْحَجَرِ الْأَسْوَدِ وَ يَهُزُّ الرَّايَةَ الْغَالِبَةَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي حَمْزَةَ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِأَبِي الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع فَقَالَ كِتَابٌ مَنْشُور"}}؛ غیبت نعمانی، ص ۳۱۵.</ref>»<ref>[[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص 260 -261.</ref>. | ::::::«از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] شده است که فرمودند:"[[یاران امام مهدی|یاران قائم]]{{ع}} [[سیصد و سیزده]] نفر مرد و غیر [[عرب]] هستند. برخی از آنان در هنگام روز بر روی ابر حرکت می‌کنند و به نام خودش، پدرش، نسبتش، رخسار و شکل ظاهری‌اش شناخته میشوند و برخی بر رختخواب خود آرمیده‌اند و بدون وعده قبلی در [[مکه]] به او می‌پیوندند"<ref>{{عربی|"أَصْحَابُ الْقَائِمِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا أَوْلَادُ الْعَجَمِ بَعْضُهُمْ يُحْمَلُ فِي السَّحَابِ نَهَاراً يُعْرَفُ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِيهِ وَ نَسَبِهِ وَ حِلْيَتِهِ وَ بَعْضُهُمْ نَائِمٌ عَلَى فِرَاشِهِ فَيُوَافِيهِ فِي مَكَّةَ عَلَى غَيْرِ مِيعَادٍ"}}؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۷۰.</ref>؛ همچنین از [[امام باقر|ابی جعفر باقر]]{{ع}} [[روایت]] شده است که فرمودند: [[قائم]] از راه سنکلاخی "[[ذی طوی]]" با عده‌ای به تعداد [[اصحاب]] [[بدر]]، [[سیصد و سیزده]] مرد، فرود می‌آید تا اینکه تکیه به [[حجر الاسود]] می‌دهد و [[پرچم]] [[فتح]] و [[ظفر]] برمی‌افزاد. [[علی بن ابی حمزه]] گفت: من این مطلب را برای [[امام کاظم|ابی الحسن موسی بن جعفر]]{{ع}} گفتم. فرمودند: این کتابی منشور است"<ref>{{عربی|"عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ {{ع}} أَنَّ الْقَائِمَ يَهْبِطُ مِنْ ثَنِيَّةِ ذِي طُوًى فِي عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثِمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا حَتَّى يُسْنِدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْحَجَرِ الْأَسْوَدِ وَ يَهُزُّ الرَّايَةَ الْغَالِبَةَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي حَمْزَةَ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِأَبِي الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ{{ع}} فَقَالَ كِتَابٌ مَنْشُور"}}؛ غیبت نعمانی، ص ۳۱۵.</ref>»<ref>[[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص 260 -261.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
نسخهٔ ۱۳ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۹:۵۴
| یاران امام مهدی چه تعداد است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل اصلی | مهدویت |
یاران امام مهدی(ع) چه تعداد است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- آیا تعداد یاران امام مهدی(ع) مشخص است؟
- یاران امام مهدی(ع) در هنگام ظهور چه تعداد خواهند بود؟
- لشکریان امام مهدی(ع) چند نفرند؟
پاسخ نخست
- آیت الله شهید سید محمد صدر در کتاب «تاریخ پس از ظهور» در این‌باره گفته است:
- «بنا بر روایات مستفیض و نزدیک به تواتر، شمار آنها به تعداد یاران پیامبر (ص) در غزوه بدر، یعنی سیصد و سیزده نفر میباشد[۱]. همچنین روایاتی وجود دارد که یاران امام (ع) را دست کم ده هزار نفر میداند. این اختلاف به تفاوت درجات اخلاص آنها برمی‌گردد که پیش از این درباره اقسام چهارگانه آن سخن گفته‌ایم[۲].
- [اجمالا] شمار افراد موفق در برنامه کلی الهی در هر درجهای تفاوت دارد؛ زیرا بدیهی است لازمه ارتقای درجات اخلاص، شایستگیهای بیشتر و بینش عمیقتر است و پیداست که در جهان، شمار چنین افرادی زیاد نیست. از روایات برمیآید آن مخلصان آزموده که در درجه اول از درجات چهارگانه اخلاص قرار دارند، همان سیصد و سیزده نفری هستند که حضرت بقیة الله (ع) در زمان آنان ظهور خواهد کرد. در عین حال موفقشدگان در امتحانات الهی که در درجه دوم اخلاص قرار دارند، اگر بیش از ده هزار نفر نباشند، کمتر نیستند. دلیل تفاوت شمار یاران امام در این اخبار، جز این نیست. آنها به سرعت به امام عصر (ع) ملحق میشوند؛ به طوری که همه سیصد و سیزده نفر هنگام سخنرانی امام (ع) و نخستین مرحله بیعت، در مسجد الحرام حضور دارند. باقی یاران نیز تا چند روز پس از این رویداد وارد مکه میشوند. در بعضی روایات آمده است حضرت در مکه میماند تا شمار یارانش به ده هزار نفر برسد»[۳].
پاسخ‌های دیگر
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ |
|---|
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین مروجی طبسی؛ |
|---|
|
| ۳. آیت الله طبسی؛ |
|---|
|
| ۴. حجت الاسلام و المسلمین فاضلیان؛ |
|---|
|
| ۵. حجت الاسلام و المسلمین یوسفیان؛ |
|---|
|
| ۶. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛ |
|---|
|
| ۷. حجت الاسلام و المسلمین امامی میبدی؛ |
|---|
|
| ۸. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
| ۹. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛ |
|---|
|
| ۱۰. آقای باقری‌زاده اشعری؛ |
|---|
|
| ۱۱. آقای حیدر کامل؛ |
|---|
|
| ۱۲. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
| ۱۳. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛ |
|---|
|
| ۱۴. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
|---|
|
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ابن اثیر آورده است: شمار یاران پیامبر (ص) در جنگ بدر سیصد و سیزده نفر بوده است. عده‌ای آن را سیصد و چهارده و سیصد و هجده نفر نیز گفته‌اند. اما همان تعداد نخست صحیح میباشد و از صدر اسلام تا کنون مشهور بین مسلمانان همان عدد بوده است. ر.ک: الکامل فی التاریخ؛ ج ۲، ص ۸۲.
- ↑ الصدر، سید محمد، تاریخ الغیبة الکبری؛ ص ۲۴۸ به بعد.
- ↑ صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۲۳۱، ۲۳۲.
- ↑ معجم احادیث امام مهدى (ع)، ۳۴- ۲۷، ح ۱۴۵۸؛ دلائل الامامة، ص ۵۵۴- ۵۶۲، ح ۱۳۵۲۶.
- ↑ معجم احادیث امام مهدى (ع)، ۱۷۵، ح ۱۶۰۱؛ بحار، ج ۵۲، ب ۲۵، ح ۲۴.
- ↑ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۱۰۹-۱۱۱.
- ↑ دلائل الامامه، ص ۳۰۷.
- ↑ دلائل الامامه، ص ۳۰۷.
- ↑ بشارة الاسلام، ص ۲۰۹.
- ↑ دلائل الامامه، ص ۳۰۷.
- ↑ همان.
- ↑ بشارة الاسلام، ص ۲۰۹.
- ↑ دلائل الامامه، ص ۳۰۷.
- ↑ بشارة الاسلام، ص ۲۰۹.
- ↑ بامداد بشریت، ص ۱۳۵-۱۳۸.
- ↑ دلائل الامامه، ص ۳۲۰؛ المحجّه، ص ۴۶
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۶۵۴؛ عیاشی، تفسیر، ج ۲، ص ۵۶؛ نورالثقلین، ج ۱، ص ۱۳۹ وج ۴، ص ۹۴؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۳
- ↑ عیون اخبار الرضا، ج ۱، ص ۵۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۰
- ↑ مجمع الزوائد، ج ۷، ص ۳۱۵
- ↑ ابن طاووس، ملاحم، ص ۶۴؛ الفتاوی الحدیثیه، ج ۳۱
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۶۷۱؛ بصائر الدرجات، ص ۳۱۱؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۶
- ↑ دلائل الامامه، ص ۲۴۸؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۷۳
- ↑ روضة الواعظین، ص ۲۶۶؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۵
- ↑ درر الاخبار، ج ۱، ص ۲۵۸
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۶۵۴؛ عیاشی، تفسیر، ج ۱، ص ۱۳۴؛ نورالثقلین، ج ۴، ص ۹۸؛ ج ۱، ص ۳۴۰؛ العدد القویه، ص ۶۵؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۴۸
- ↑ المستجاد، ص ۵۱۱
- ↑ ابن طاووس، ملاحم، ص ۶۵
- ↑ نعمانی، غیبة، ص ۳۰۷؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۴۵
- ↑ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۷۸؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷، ۳۶۷؛ بشارة الاسلام، ص ۱۹۰
- ↑ ابن حمّاد، فتن، ص ۱۰۶؛ عقد الدرر، ص ۱۴۳
- ↑ طبسی؛ نجم‌الدین، چشم اندازی به حکومت مهدی، ص ۷۲ - ۷۴.
- ↑ چه بسیار پیامبرانی که مردان الهی فراوانی به همراه آنان جنگ کردند. آنها هیچ گاه در برابر آنچه در راه خدا به آنان می‌رسید، سست و ناتوان نشدند [و تن به تسلیم ندادند]، و خداوند استفامت کنندگان را دوست دارد؛ سوره آل عمران، آیه ۱۴۶.
- ↑ جهنم پوست تن را به کلی دگرگون میکند. نوزده نفر از فرشتگان عذاب بر آن گمارده شده‌اند. مأموران دوزخ را فقط فرشتگان عذاب قرار دادیم و تعداد آنها را جز برای آزمایش کافران معین نکردیم، تا اهل کتاب (= یهود و نصاری) یقین پیدا کنند و بر ایمان مؤمنان بیفزاید و اهل کتاب و مؤمنان (در حقانیت این کتاب آسمانی) تردید به خود راه ندهند و بیمار دلان و کافران بگویند: خدا از این توصیف چه منظوری دارد؟! آری، این گونه خداوند هر کس را بخواهد گمراه می‌سازد و هر کس را بخواهد هدایت میکند و لشکریانِ پروردگارت را جز او کسی نمی‌داند و این جز هشدار و تذکری برای انسان‌ها نیست. سوره مدثر، آیات ۲۹ - ۳۱ .
- ↑ فاضلیان، سید محمد جواد؛ قیام، ص ۲۹۵ - ۲۹۷.
- ↑ به سوی او اجتماع می‌کنند به تعداد اهل بدر، ۳۱۳ نفر از اطراف زمین و این، معنای قول خدا است که «هرکجا باشید، خدا شما را می‌آورد، همگی را؛ به درستی که خدا بر هرکاری قدرت دارد». هنگامی‌که برای او این عده از اهل اخلاص جمع شد، خدا امر او را ظاهر میکند؛ زمانی که برای او عقد کامل شد و آن، گروه ده هزار نفری است، به اذن خدا خروج میکند؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ب۳۷، ح۲.
- ↑ یوسفیان، مهدی؛ شرایط ظهور، ص ۴۲ - ۴۴.
- ↑ بصائر الدرجات، ص۳۱۱؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۴؛ الخصال، ص۶۴۹.
- ↑ "أَصْحَابُهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ "؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۷۳؛ الخصال، ص۶۴۹؛ بصائر الدرجات، ص۳۱۱؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۲۶.
- ↑ " لَا يَخْرُجُ الْقَائِمُ(ع) حَتَّى يَكُونَ تَكْمِلَةُ الْحَلْقَةِ قُلْتُ وَ كَمْ تَكْمِلَةُ الْحَلْقَةِ قَالَ عَشَرَةُ آلَاف"؛ الغیبة، نعمانی، ص۳۲۰؛ اثبات الهداة، ج۳، ص۵۴۵.
- ↑ ر.ک: کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۴؛ نور الثقلین، ج۴، ص۹۸؛ العدد القویه، ص۶۵.
- ↑ ملاحم ابن طاووس، ص۶۵.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰۷و۳۶۷؛ بشارة الاسلام، ص۱۹۰؛ اثبات الهداة، ج۳، ص۵۷۸.
- ↑ "َ يَجْتَمِعُ إِلَيْهِ مِنْ أَصْحَابِهِ عِدَّةُ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا مِنْ أَقَاصِي الْأَرْضِ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعاً إِنَّ اللَّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ فَإِذَا اجْتَمَعَتْ لَهُ هَذِهِ الْعِدَّةُ مِنْ أَهْلِ الْإِخْلَاصِ أَظْهَرَ اللَّهُ أَمْرَهُ فَإِذَا كَمَلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشَرَةُ آلَافِ رَجُلٍ خَرَجَ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلَا يَزَالُ يَقْتُلُ أَعْدَاءَ اللَّهِ حَتَّى يَرْضَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ"؛ الإحتجاج، ج۲، ص۴۴۹.
- ↑ "إِذَا أَذِنَ اللَّهُ عَزَّ اسْمُهُ لِلْقَائِمِ فِي الْخُرُوجِ ... وَ قَدْ وَافَاهُ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا فَيُبَايِعُوهُ وَ يُقِيمُ بِمَكَّةَ حَتَّى يَتِمَّ أَصْحَابُهُ عَشْرَةَ آلَافِ نَفْسٍ ثُمَّ يَسِيرُ مِنْهَا إِلَى الْمَدِينَةِ"؛ الإرشاد، ج ۲، ص ۳۸۳.
- ↑ ر.ک: دلائل الإمامة، ص۳۲۰؛ المحجه، ص۴۶.
- ↑ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی؛ ص:205- 208
- ↑ المیزان، جلد ۱۰، صفحه ۱۵۵.
- ↑ المیزان، جلد ۱۰، صفحه ۱۸۱؛ به نقل از الغیبه للنعمانی، صفحه ۲۴۱؛تفسیر قمی، جلد ۱، صفحه ۳۲۳؛ تفسیر عیاشی، جلد ۲، صفحه ۵۶ و ۱۴۰؛الکافی، جلد ۸، صفحه ۳۱۳.
- ↑ المیزان، جلد ۱۰، صفحه ۱۸۱.
- ↑ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، جلد ۵، صفحه ۲۱۸.
- ↑ «و اگر ببینی، هنگامی که کفار به فزع می‌‌افتند، پس هیچ راه فراری ندارند و هیچ چیز از خدا فوت نمیشود بلکه از مکانی نزدیک گرفتار میشوند». سبأ: ۵۱.
- ↑ المیزان، جلد ۱۶، صفحه ۳۹۳ به نقل از: تفسیر قمی، جلد ۲، صفحه ۲۰۴ تا ۲۰۵.
- ↑ مهرتابان (طبع قدیم)، صفحه ۲۲۶؛ رساله لب اللباب (طبع جدید)، صفحه ۲۷۷.
- ↑ تفسیر العیاشی، جلد ۱، صفحه ۶۴؛بحارالانوار، جلد ۵۲، صفحه ۲۲۳.
- ↑ البته بعضی برخلاف بیان فوق معتقدند که از تعبیر «فیهم» که در روایت آمده است استفاده می‌شود که پنجاه زن مذکور در روایت جزء سیصد و سیزده نفر میباشند و تعبیر رجل در ثلاثمائه و بضعه عشر رجلا از باب تغلیب میباشد. موعود شناسی، صفحه ۵۹۴.
- ↑ امامی میبدی، علی رضا، آموزه‌های مهدویت در آثار علامه طباطبائی، ص ۲۲۷.
- ↑ و اگر عذاب را از آنان چندگاهی پس افکنیم به یقین می‌گویند: چه آن را باز داشت؟ آگاه باشید روزی که به آنان برسد از ایشان بازگردانده نمیشود و آنچه به ریشخند می‌گرفتند آنها را فرا می‌گیرد؛ سوره هود، آیه: ۸.
- ↑ " أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ يَعْنِي عِدَّةً كَعِدَّةِ بَدْرٍ قَالَ يَجْمَعُونَ لَهُ فِي سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ قَزَعاً كَقَزَعِ الْخَرِيفِ "، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۵، ح ۴۲؛ نیز: ر.ک: نعمانی، الغیبة، ص ۲۴۱
- ↑ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۸
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۴۹۴.
- ↑ سوره هود آیه ۸
- ↑ ینابیع الموده، ص ۵۰۹، چاپ نجف
- ↑ اعلام الوری، ص ۴۳۳
- ↑ موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۸۸.
- ↑ حطیم: بخشی از مسجد الحرام که میان حجر الاسود و درِ کعبه و چاه زمزم واقع شده و به دلیل ازدحام مردم و له کردن یکدیگر، چنین نامیده شده است.
- ↑ الإرشاد، ج ۲، ص ۳۸۲.
- ↑ المستدرک علی الصحیحین، ج ۴، ص ۵۹۶، ح ۸۶۵۸.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۹۰، ح ۲۱۲.
- ↑ ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۸، ص ۲۹۳–۲۹۹.
- ↑ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۱۱۸-۱۲۰.
- ↑ "أَصْحَابُ الْقَائِمِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا أَوْلَادُ الْعَجَمِ بَعْضُهُمْ يُحْمَلُ فِي السَّحَابِ نَهَاراً يُعْرَفُ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِيهِ وَ نَسَبِهِ وَ حِلْيَتِهِ وَ بَعْضُهُمْ نَائِمٌ عَلَى فِرَاشِهِ فَيُوَافِيهِ فِي مَكَّةَ عَلَى غَيْرِ مِيعَادٍ"؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۷۰.
- ↑ "عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ (ع) أَنَّ الْقَائِمَ يَهْبِطُ مِنْ ثَنِيَّةِ ذِي طُوًى فِي عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثِمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا حَتَّى يُسْنِدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْحَجَرِ الْأَسْوَدِ وَ يَهُزُّ الرَّايَةَ الْغَالِبَةَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي حَمْزَةَ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِأَبِي الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ(ع) فَقَالَ كِتَابٌ مَنْشُور"؛ غیبت نعمانی، ص ۳۱۵.
- ↑ حیدر کامل، دجال آخرالزمان، ص 260 -261.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۶.
- ↑ امام مهدى از ولادت تا ظهور، سید محمد کاظم قزوینى، ص ۶۰۱.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۰۵.
- ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۶۷۲.
- ↑ غیبة نعمانی، ص ۳۰۷.
- ↑ الملاحم و فتن، سید بن طاووس، ص ۶۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۶۰، ص ۳۱۶.
- ↑ چشم‌به‌راه مهدی، ص ۳۶۶.
- ↑ ارشاد مفید، ج ۲، ص ۳۸۳.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۷.
- ↑ مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۷۷۹.
- ↑ و هر کس را قبله‌ای است که روی بدان میکند، باری، در کارهای نیک از یکدیگر پیشی گیرید. هرجا که باشید خداوند همگی شما را باز خواهد آورد، خداوند بر هر کاری تواناست؛ سوره بقره، آیه: ۱۸.
- ↑ الغیبه، ب ۲۰، ح۳.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۳، ص۹۰.
- ↑ آفتاب مهر، ج۱، ص ۱۱۰- ۱۱۱.
- ↑ سوره هود؛ آیه: ۸
- ↑ قندوزی، ینابیع الموده، ص ۵۰۹
- ↑ موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۸۹
- ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۴۱۶.