القاب امام علی

مقدمه

ژرفای اقیانوس شخصیت علی (ع) را دسترس نیست و ابعاد عظیم شخصیت آن چهره بی‌بدیل تاریخ، یافتنی‌ نیست. امام (ع) القاب‌^[۱] و اوصاف بسیاری دارد که هر کدام، اشاره‌ای دارند به بُعدی از ابعاد والای علمی، عملی، فرهنگی، اجتماعی، معنوی و سیاسی شخصیت او. بسیاری از این القاب، درروزگار پیامبر خدا شناخته شده بود که پیامبر خدا، امام (ع) را بدانها خطاب می‌کرد.

امیر المؤمنین (ع) دارای القاب و کنیه‌ها و صفاتی است که شمارش و آگاهی بر آنها دشوار است. همه این لقب‌ها و کنیه‌ها در موارد گوناگون و مناسبت‌های متعددی که امام (ع) در جهت گسترش اسلام و دفاع از آن و رسول خدا (ص)، همت گمارد، از ناحیه پیامبر اکرم (ص) صادر شده بود.

از جمله لقب‌های آن بزرگوار می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: امیر مؤمنان، پیشوای دین و مسلمانان، نابودکننده شرک و مشرکان، کشنده ناکثین و قاسطین و مارقین، سرور مؤمنان، شبیه هارون، مرتضی، جان پیامبر، برادر رسول خدا، همسر بتول، شمشیر آخته الهی، سالار نیک مردان، هلاک کننده فاجران، تقسیم‌گر بهشت و دوزخ، پرچمدار، سرور عرب، وصله‌کننده کفش، برطرف‌کننده گرفتاری‌ها، راستگوی بزرگ، ذو القرنین، راهنما، جدا کننده حق و باطل، دعوتگر به حق، گواه و شاهد، دروازه شهر دانش، فرمانروا، جانشین، داور دین رسول خدا، وفاکننده وعده‌های پیامبر، خبر بزرگ، راه راست و مرد پیشانی بلند و فربه^[۳].

↑ لقب، غیر از کنیه است و همان صفت مشهوری است که برای ستایش یا نکوهش شخص به کارمی‌رود، مانند صادق و کذاب.
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۲۹.
↑ کشف الغمه اربلی، ج۱، ص۹۳. لقب‌های متعدد دیگری در منابع راویان و محدثان برای امیر مؤمنان (ع) ذکر شده از جمله صحیح ترمذی، خصائص نسایی، مستدرک حاکم نیشابوری، حلیة الاولیاء اصفهانی، اسد الغابه ابن اثیر، تاریخ الاسلام ذهبی و دیگران.
↑ حکیم، سید منذر، ‌پیشوایان هدایت ج۲ ص ۶۴.