ابعاد روحی و روانی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

ابعاد روحی و روانی انتظار فرج چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / ابعاد انتظار
مدخل اصلی	ابعاد روحی و روانی

ابعاد روحی و روانی انتظار فرج چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «انتظار چه ابعادی دارد؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ جامع اجمالی

* _{پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:}

سلیمیان	خانجانی	صمیمی

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

۱. آیت‌الله خامنه‌ای؛

سید علی حسینی خامنه‌ای آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای، در کتاب «ما منتظریم» در این‌باره گفته است: «وقتی می‌گویند انتظار بکشید یعی این وضعیتی که امروز رنجتان می‌دهد و دلتان را به درد می‌آورد ابدی نیست و تمام خواهد شد. ببینید چقدر انسان حیات و نشاط پیدا می‌کند این نقش اعتقاد به امام مهدی است انتظار یک عمل است، یک آماده‌سازی است، یک تقویت انگیزه در دل و درون است، یک نشاط و تحرک و پویایی است در همه زمینه‌ها. همین روح انتظار است که به انسان تعلیم می‌دهد تا در راه خیر و صلاح مبارزه کند. اگر انتظار و امید نباشد مبارزه معنا ندارد و اگر اطمینان به آینده هم نباشد انتظار معنا ندارد. اگر در دل‌ها امید به روزگار روشن باشد، مبارزه ممکن است و اگر امید بمیرد مبارزه و حرکت به سمت صلاح هم خواهد مرد.

۲. آیت‌الله ری‌ش‍ه‍ری‌؛
محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌ آیت‌الله محمد م‍ح‍م‍دی‌ ری‌ش‍ه‍ری‌، در کتاب «دانشنامهٔ امام مهدی» در این‌باره گفته است: «هدف از انتظار فرج، رها شدن از تنگناهای روحی و روانی و امید به آینده‌ای بهتر است که بخشی از آسایش و آرامش روحی و روانی را نیز تأمین می‌کند. از این رو، نوعی فرج و گشایش شمرده می‌شود و حتی عنوان "مِن أعظم الفرج (از بزرگ‌ترین فَرَج‌ها)" را به دست می‌آورَد».

۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

خدامراد سلیمیان حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «پرسمان مهدویت» در این‌باره گفته است: « اساسی‌ترین ویژگی در بخش رفتار [منتظران امام مهدی] ایجاد "آمادگی روحی و روانی" در خود است. برای درک زمان ظهور حضرت مهدی(ع). این امرِ مهم، فقط با عمل به واجبات و ترک محرمات حاصل می‌شود. زمینه‌ساز راستین به خوبی می‌داند که محبوب‌ترین کارها نزد امام زمان، "انجام واجبات دینی" و "ترک محرمات" است. او به درجه‌ای از ایمان می‌رسد که توفیق در عمل به واجبات و ترک کارهای حرام را بهترین لذت‌های زندگی می‌داند. پیشوایان معصوم(ع) نیز هرگاه از حالت انسان‌های دوران غیبتت یاد می‌کردند، به مناسبت، از انجام واجبات و پروای الهی سخن می‌گفتند. امام صادق(ع) می‌فرماید: «"إِن لِصَاحِبِ هَذَا الأَمرِ غَیبَه فَلیتقِ اللهَ عَبدٌ وَ لیتَمَسک بِدِینِهِ…"»؛ همانا برای صاحبِ این امر، غیبتی است؛ پس باید انسان تقوا پیشه نماید و به دین خود چنگ زند…. کسانی که صاحب آمادگی روحی و روانی بالایی نشوند، هرگز نمی‌توانند یار و یاور خوبی برای آن حضرت باشند؛ چرا که آنان با کمترین فشاری که برایشان وارد می‌شود، عرصه را خالی می‌کنند. بی‌گمان برای حضرت مهدی(ع) یارانی هست که قوت و قدرت بالای روحی و روانی دارند تا بتوانند بر دشمنان چیره شوند. لازم به یادآوری است که افزون بر انجام واجبات و ترک محرمات "رعایت آموزه‌های اخلاقی" نیز اهمیت والایی دارد، امام صادق(ع) در این‌باره می‌فرماید: «"… مَن سُر أَن یکُونَ من أَصحَابِ القَائِمِ فَلینتَظِر وَ لیعمَل بِالوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الأخلَاقِ وَ هُوَ مُنتَظِر…"»؛ هر کسی که شادمان می‌شود از اینکه از یاران قائم باشد، پس باید منتظر باشد، پرهیزگاری پیشه کند و نیکویی‌های اخلاق را انجام دهد؛ در حالی که منتظر است…. پروای الهی در همه زمان‌ها واجب است؛ اما به دلیل شرایط خاص، در دوران غیبت اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که در این زمان عوامل فراوانی دست به دست هم داده تا انسان‌ها را به بیراهه بکشاند و گمراه سازد.».

۴. حجت الاسلام و المسلمین زینتی؛

علی زینتی حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی زینتی، در مقاله «انتظار و امنیت روانی» در این‌باره گفته است: «انتظار حالتی است روحی و درونی، به‌گونه‌ای که شاید شخص منتظر در مدت انتظارش از جهت جسمانی در وضعیتی متعادل به سر می‌برد ولی در درون خود احساس کمبود و نقص نموده و دچار تشویش شده است و مهم‌تر اینکه او تن به این‌ اضطراب تشویش نمی‌سپارد بلکه درصدد رفع آن است و خود تلاش می‌کند تا این کمبود و نقص مرتفع گردد و برای رفع آن لحظه‌شماری می‌کند که این محرومیت و حرمان چه زمانی مرتفع و این حرمان چگونه به پایان می‌رسد؟ و او به کمال مطلوب خواهد رسید؟ و کیست که این تشویش درون را به سرمنزل آرامش و سرای اطمینان و سکون سکنا دهد؟ حتی اگر این کمبود و نقص جسمانی باشد، امید به از بین رفتن این نقص- انتظار- حالتی درونی و روحی است و محصول این اندیشه و فکر اوست که این نقص مطلوب و خوشایند وی نیست و موجب حرمان و بازماندن او از کمالات و تعالی می‌گردد و با خود می‌گوید باید درصدد رفع آن برآیم و برای رسیدن به وضعیت بهتر تلاش کنم تا دیگر در خود هیچ کمبود و حرمانی را احساس نکنم. منظور از این "حالت روحی و روانی"، همانا حالت شادی و خوشحالی و یا رخوت و سستی نیست. منظور نوعی اضطراب و بی‌قراری و تشویش دل مبهم و دلهره فراگیر است که از وضعیت موجود ناشی شده است؛ یعنی اگر نبود این وضعیت او دلی آرام داشت و در درون خود نقص و کمبودی را احساس نمی‌کرد. پس حالت درونی موردنظر، یک حالت خوشایند و یا ناخوشایند تخریب شده نیست که فرد به آن دل‌خوش نموده باشد و یا خود را در برابر آن تسلیم نماید، بلکه تشویش امیدآفرین و بی‌قراری تحرک‌بخش و دلهره شادی‌فزون است. لذا فرد خود را بیمار روانی نمی‌شمارد و یا خود را تسلیم این حالت نمی‌سازد، بلکه در ضمن ابتلا به این حالت روحی، حرکت رو به پیشرفت دارد و خود در پی طبیبی حاذق (منتظر) می‌گردد تا درد درون خود را درمان و دل ناآرام خویش را آرام سازد».

۵.حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛

حبیب‌الله طاهری حجت الاسلام و المسلمین دکتر حبیب‌الله طاهری در کتاب «سیمای آفتاب» در این‌باره گفته‌است: «مردم جهان باید به قدر کافی تلخی این وضع نابسامان و بی‌عدالتی‌ها را درک کنند. باید نارسایی و ضعف قوانین بشری را برای اجرای عدالت اجتماعی لمس کنند. باید این حقیقت را بیابند که تنها در سایه اصول و پیوندهای مادی و ضمانت اجرایی موجود و مقررات خود ساخته انسان‌ها مشکل جهان حل نمی‌شود، بلکه مشکلات هر روز متراکم‌تر و به گونه کلاف سر درگمی پیچیده‌تر می‌شود. مردم جهان باید احساس کنند که بحران‌های کنونی زائیده نظامات کنونی است و این نظامات را حل بحران‌ها عاجزند. باید درک کنند که برای رسیدن به این هدف بزرگ، اصول و نظام‌های تازه لازم است که متکی به ارزش‌های انسانی، ایمان، عواطف بشری و اخلاق باشد، نه اینکه تنها بر اصول خشک، بی‌روح و نارسای مادی استوار باشد. مردم جهان باید به این حد از رشد اجتماعی برسند که بفهمند پیشرفت تکنولوژی الزاماً به معنای پیشرفت بشریت و تأمین خوشبختی انسان‌ها نیست، بلکه تکنولوژی پیشرفته تنها در صورتی ضامن نیک‌بختی و سعادت است که زیر چتر یک سلسله اصول معنوی و انسانی استوار یابد، و گرنه همانگونه که بارها دیده‌ایم، بلا آفرین بوده و مایه ویرانگری است. مردم جهان باید بدانند، صنایع اگر به صورت بتی در آیند، بر حجم مشکلات کنونی می‌افزایند و به ابعاد ویرانی و ضایعات جنگ‌ها وسعت می‌بخشند. بالأخره، مردم جهان باید تشنه شوند تا تشنه نشوند به سراغ چشمه‌های آب نمی‌روند. به تعبیر دیگر، تا در مردم جهان تقاضایی نباشد، عرصه هر نوع برنامه اصلاحی مفید و مؤثر نخواهد بود، چرا که قانون، عرضه و تقاضا، بیش از آنچه در مسائل اقتصادی مورد توجه باشد، باید در مسائل اجتماعی مورد توجه قرارگیرد».

۶. آقای دکتر خانجانی؛

آقای دکتر علی اوسط خانجانی، در مقاله «رسالت فردی و شخصی انسان منتظر» در این‌باره گفته است: «آمادگی در حوزه محبت پالایش روح و تصفیه باطن و تطهیر درون و نیز انس منطقی با ادعیه و اذکاری است که از ناحیه معصومان(ع) رسیده و رمز ارتباط حبی و باطنی میان شیعه و امام(ع) خود است. در این عرصه انسان منتظر با درک این نکته که "امام(ع) اگر چه ظاهر نیست اما حاضر است‌"، باید از یک سو همواره از خویشتن مراقبت کند واز گناه دوری نماید تا مشمول ادعیه زکیه امامش باشد و از سوی دیگر باید به فضای قدسی دعا و ذکر راه یابد و از این طریق "انتظار" را که به طور طبیعی سخت و طاقت‌گیر است، لطیف و زیبا نماید. بر اوست که از رهگذر انس با دعای ندبه و عهد و ادعیه دیگر، توجه خود را به امام معطوف نماید و در قلمرو محبت امام قرار گیرد».

۷. سرکار خانم صمیمی؛

سرکار خانم سیمین صمیمی، در مقاله «عرصه‌های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث » در این‌باره گفته است: «فردی که منتظر ظهور حضرت است، این انتظار در تمام ابعاد روحی و روانی او نیز تأثیرگذار است. لذا از طریق ارتباط معنوی که فرد با یک انسان کامل الهی برقرار می‌‌سازد، حسی در او به وجود می‌‌آید که او را در مقابل بسیاری از افکار رنج‌آور، گرفتاری‌ها و بیماری‌های روحی رایج در جامعه امروزی مقاوم می‌‌سازد. با توجه به روایات، حضرت مهدی(ع) به وضع درونی و درجه روحیه مردم دانا است. در آیه‌ای از قرآن کریم خداوند می‌‌فرماید: ﴿الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ﴾، تطهیر از شرک و نفاق و هرگونه ظلمی در گرو تمسک به ولایت است. وجود حضرت(ع) مطهر از هرگونه نخوت و آلودگی است. لذا رسیدن به مقام أمن که آرزوی بزرگ اولیای خدا است، جز از راه ولایت و اعتقاد به حضرت نخواهد بود. انتظار صحیح امری است سازنده و آرامش‌بخش در روح و روان فرد چنان‌که در روایتی به نقل از رسول اکرم(ص) آمده که فرمود: « أُبَشِّرُكُمْ بِالْمَهْدِيِّ... يَرْضَى عَنْهُ سَاكِنُ السَّمَاءِ وَ سَاكِنُ الْأَرْضِ». این موضوع در قرآن بنابر روایتی به نقل از امام صادق(ع) این‌گونه بیان شده است: ﴿إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ﴾. آیه فوق ناظر بر این است که در نبود غم‌ها آرامش روحی حاصل می‌‌گردد. منتظر با ذکر پروردگار و دعا جهت تعجیل در فرج حضرت روح خویش را قوت بخشیده و دل خود را شفا و نورانی می‌‌سازد. شیعه با توجه به فرموده پروردگار در قرآن کریم: "آنجا که ذکر و یاد تو را، نه اسم و نام تو را بالا بردیم در تو وسعتی پدید آوردیم و بارهای سنگین و کمرشکن را از تو برداشتیم، تا آنجا که تو همراه هر رنجی، راحتی می‌‌دیدی". و با تأسی از فرموده اهل بیت(ع) "دعا قضای پیچیده سخت را برمی‌‌گرداند". با دعا کردن برای آن حضرت کمال توجه به سوی او برایش حاصل می‌‌شود و علاقه خود را به حضرت نشان می‌‌دهد. این موضوع در کلام نورانی به نقل از امام صادق(ع) این‌گونه بیان شده است: "هرکس بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگوید:"خداوندا بر محمد(ص)، و خاندان او درود فرست و در فرج ایشان تعجیل کن"، نمیرد تا قائم(ع) را دریابد". در این حیطه حضرت مهدی(ع) نیز برای منتظرین دعا می‌‌کند. دعای حضرت سبب آرامش و اطمینان منتظر می‌‌گردد. چنان‌که در توقیعی به نقل از آن حضرت آمده که فرمود: "... ما در پی حفظ آنان هستیم، با دعایی که از خداوند زمین و آسمان پوشیده نیست، پس با این امر دل‌های اولیاء و دوستان ما مطمئن باشد". از این جهت در روایتی به نقل از امام صادق(ع) دعا مورد تأکید واقع شده، چنان‌که حضرت با تأکید شیعه به شناخت خداوند، پیامبر و حجت‌های الهی، از جمله دعاهای دوران غیبت را این‌گونه توصیه فرموده است: « اللَّهُمَ عَرِّفْنِي نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِيَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي»».

پرسش‌های مصداقی همطراز

1. ابعاد فکری و اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
2. ابعاد اخلاقی و تربیتی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
3. ابعاد سیاسی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
4. ابعاد اقتصادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
5. ابعاد نظامی و انتظامی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
6. ابعاد تبلیغاتی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
7. ابعاد بین‌المللی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
8. ابعاد فردی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
9. ابعاد اجتماعی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

1. وظیفه مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   1. تکالیف و وظایف شیعیان برای زمینه‌سازی ظهور در غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   2. تکالیف و وظایف شخصی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   3. تکالیف و وظایف فردی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   4. تکالیف و وظایف اجتماعی شیعیان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   5. تکالیف و وظایف شیعیان در حوزه امنیت اجتماعی در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   6. تکالیف و وظایف علما در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   7. تکالیف و وظایف دانشجویان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   8. تکالیف و وظایف مستمعان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   9. تکالیف و وظایف کنهسالان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   10. تکالیف و وظایف جوانان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   11. تکالیف و وظایف زنان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   12. تکالیف و وظایف ثروتمندان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   13. تکالیف و وظایف اقشار آسیب‌پذیر در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   14. تکالیف و وظایف حاکمان و فرماندهان در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   15. تکالیف و وظایف نیروی انتظامی در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   16. تکالیف و وظایف توده مردم در زمان غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
2. وظایف عام مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   1. مسلمانان نسبت به شناخت امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
   2. مسلمانان درباره تولی به امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
      1. وظیفه مسلمانان درباره ایمان به امامت و ولایت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
      2. وظیفه مسلمانان درباره محبت و مودت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
      3. وظیفه مسلمانان درباره اطاعت و نصرت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
         1. برای یاری امام مهدی چه باید کرد؟ (پرسش)
   3. مسلمانان نسبت به تبری از دشمنان امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
   4. مسلمانان نسبت به زیارت و یاد امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
   5. مسلمانان درباره دعا برای امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
   6. مسلمانان نسبت به اقتدا به سنت و سیره امام مهدی در امور استحبابی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
   7. مسلمانان نسبت به انجام اعمال عبادی به نیابت از امام مهدی چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)
3. وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی چیست؟ (پرسش)
   1. آیا انتظار فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
   2. آیا صبر بر سختی‌های دوران غیبت از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
   3. آیا آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
      1. انواع آمادگی برای ظهور کدامند؟ (پرسش)
         1. آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه فکری و اعتقادی یا علمی و معرفتی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
         2. آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه روحی و روانی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
         3. آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه اخلاقی و رفتاری چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
         4. آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه سیاسی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
         5. آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه اقتصادی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
         6. آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور امام مهدی در عرصه نظامی و انتظامی چیست؟ و چگونه محقق می‌شود؟ (پرسش)
   4. آیا پیروی از نواب عام از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
   5. آیا دعا برای تعجیل فرج از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
   6. آیا غمگین بودن در دوران غیبت و اشتیاق به ظهور از وظایف خاص مسلمانان نسبت به امام مهدی است؟ (پرسش)
4. آثار نزدیک شمردن ظهور چیست؟ (پرسش)
5. آفات دور دانستن ظهور چیست؟ (پرسش)
6. آرزوها چگونه در شخصیت منتظران امام مهدی تأثیر می‌گذارد؟ (پرسش)
7. برای ایجاد ارتباط قلبی با امام مهدی به جز تکالیف شرعی و دینی چه اعمالی لازم است تا بفهمیم ایشان از ما راضی هستند؟ (پرسش)
8. وظیفه جامعه اسلامی در برابر اخباری که از سوی امام مهدی می‌رسد چیست؟ (پرسش)
9. امام مهدی از نوجوانان جامعه امروز چه انتظاری دارند؟ (پرسش)
10. دانش‌آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
11. چگونه می‌توان برپایه خواست حقیقی امام مهدی عمل کرد؟ (پرسش)
12. وظیفه مردم در عصر غیبت کبری برای برپایی عدالت چیست؟ (پرسش)
13. آیا تکریم اماکن منسوب به امام مهدی از تکالیف عصر غیبت است؟ (پرسش)
14. چرا رسیدگی به نیازهای مؤمنان مصداقی از برآوردن حوائج امام مهدی است؟ (پرسش)
15. مرابطه با امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
16. آیا حفظ پیوند با مقام ولایت از وظایف خاص منتظران امام مهدی است؟ (پرسش)

• وظیفه مسلمانان نسبت به امام مهدی
  • وظایف شخصی شیعیان در عصر غیبت
  • وظایف شیعیان در عرصه امنیت اجتماعی
  • وظایف علما در عصر غیبت
  • وظایف دانشجویان در عصر غیبت
  • وظایف مستمعان در عصر غیبت
  • وظایف کهنسالان در عصر غیبت
  • وظایف جوانان در عصر غیبت
  • وظایف زنان در عصر غیبت
  • وظایف حاکمان و فرماندهان در عصر غیبت
  • وظایف نیروی انتظامی
  • وظایف توده مردم در عصر غیبت
  • وظایف اقشار آسیب‌پذیر در عصر غیبت
• وظایف عام منتظران
  • شناخت امام مهدی
  • تولی به امام مهدی
    • محبت و مودت به امام مهدی
    • اطاعت امام مهدی-نصرت امام مهدی
    • یاری کردن امام مهدی
  • تبری از دشمنان امام مهدی
  • زیارت امام مهدی - یاد امام مهدی
  • دعا برای امام مهدی
• وظایف خاص منتظران
  • انتظار فرج
  • صبر بر سختی‌های دوران غیبت امام مهدی
  • آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور
    • انواع آمادگی برای ظهور
      • آمادگی فکری و اعتقادی
      • آمادگی روحی و روانی
      • آمادگی اخلاقی و رفتاری
      • آمادگی سیاسی
      • آمادگی اقتصادی
      • آمادگی نظامی و انتظامی
  • پیروی از نواب عام در دوران غیبت
  • دعا برای تعجیل فرج
  • غمگین بودن در دوران غیبت و اشتیاق به ظهور
• آثار نزدیک شمردن ظهور
• آفات دور دانستن ظهور
• تأثیر آرزوها در شخصیت منتظر
• ارتباط قلبی با امام مهدی
• انتظار امام مهدی از نوجوانان
• تکریم اماکن منسوب به امام مهدی
• مرابطه با امام مهدی

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: