آرامش در معارف مهدویت

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث آرامش‌ است. "آرامش‌" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل آرامش‌ (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مفهوم آرامش

احساس آرامش در باب انتظار، به این معناست که فلسفه و مکتب انتظار، که بر ارادۀ حتمی خداوند بر تحقّق حاکمیت عدل محور و جهانی امام مهدی (ع) و ریشه کردن هر گونه شرک و ظلم و تبعیض توسط آن حضرت و رسیدن به امنیت و آسایش و رفاه و معنویت فراگیر برای کل بشریت مبتنی است، نه تنها از استرس و نگرانی‌های فرد و جامعۀ منتظِر نسبت به آینده پیشگیری می‌کند، بلکه انگیزش و توان‌مندی فکری و روانی منتظران را در جهت زمینه‌سازی و نیل به اهداف والا و رسیدن به چنین آیندۀ روشن ارتقا می‌بخشد^[۱].
انتظار در فرهنگ شیعی، اطمینان‌بخش و مایۀ آرامش انسان‌هاست و آرامش روحی و روانی در شاخص‌های انسان کامل و سالم، مورد توجه مکتب‌های گوناگون بوده و دو مفهوم دارد: آرامش منفی که همراه با سکون و بی‌تحرکی و بی‌احساسی در برابر حقایق و وقایع مهم است و آرامش مثبت که همراه با حساسیت، اندیشه، خلاقیت و جولان هیجانات است^[۲].

مهدی باوری و آرامش روحی

باور به مهدویت، از چند طریق بر آرامش روحی و روانی اثر می‌‌گذارد:

یاد مهدی(ع)، یاد خداست: از دیدگاه دین، تنها چیزی که نیاز به آرامش و امنیت روانی را برآورده می‌‌کند، یاد خداست: أَلاَ بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ^[۳].</ref>، یاد حضرت مهدی (ع) در حقیقت یاد خداست؛ زیرا در زیارت جامعۀ کبیره می‌خوانیم: «یاد شما، یاد خداست»^[۴]. امام باقر (ع) در تفسیر آیۀ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ^[۵]، فرمود: «ما ذکر خدا هستیم و ما بزرگیم»^[۶]؛ از طرف دیگر، کسی که قصد تقرب به خداوند بزرگ نماید، به ائمۀ اطهار (ع) روی می‌‌آورد^[۷]، پس مهدی‌باوری، می‌‌تواند آرامش بشر امروزی، از نوع مثبت را تأمین کند^[۸].
آینده مثبت و درخشان: یکی از عوامل افسردگی،اضطراب و نگرانی در آدمی، بدبینی و ترس از آیندۀ مأیوسانه و بدبینانه است؛ ولی رویکرد مهدویت، به آیندۀ بشر بسیار مثبت و درخشان است و انسان سرگشته و ناآگاه از آینده را به چنان آرامشی رهنمون می‌سازد که سبب تکامل او می‌شود. قرآن مجید آینده و افق زندگی انسان‌ها را بسیار روشن و مسرت‌بخش توصیف کرده است: وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا^[۹] روایات متعددی دربارۀ آیندۀ درخشان بشریت وجود دارد. رسول اکرم (ص) می‌‌فرماید: «خداوند با مهدی(ع) از امت رفع گرفتاری می‌‌کند»^[۱۰].^[۱۱] ایمان به مُنجی و امید به ظهور آخرین ذخیرۀ خیر و هدایت الهی و برچیده شدن دایمی طومار نظام‌های فاسد حاکم بر جهان، یگانه افق روشنی است که فردای روشن را برای بشریت نوید می‌دهد و استرس و نگرانی‌ها را از روح و جان او ستُرده و به وی آرامش می‌دهد. مکتب انتظار و فلسفه بزرگ مهدویّت؛ در عین اینکه پیش بینی یک سلسله حوادث و تکان‌های شدید و نابسامانی‌ها و کشتارها و بی‌‏عدالتی‌ها را در آخرالزمان کرده است، پیش بینی آیندۀ سعادت بخش و پیروزی کامل عقل بر جهل، توحید بر شرک، ایمان بر شک، عدالت بر ظلم، سعادت بر شقاوت را نیز نموده است؛ لذا نوید دِه و آرزو ساز و آرامش‌بخش است^[۱۲].
معرفت یقینی: بسیاری از مشکلات و بیماری‌های روانی همچون افسردگی و اضطراب، به افکار التقاطی، متزلزل و آمیخته به شک برمی گردد که فرد را به بی‌کفایتی و پوچی اندیشه سوق می‌‌دهد. در مقابل معرفت و یقین، آرامش خیال را برای انسان به ارمغان می‌‌آورد. از آنجا که باور به مهدویت، با آگاهی شکل می‌گیرد، اعتقاد به مهدویت، جایی برای تشویش و دلهره باقی نمی‌گذارد او را از پوچی و بیهودگی می‌رهاند و به وی نشاط روحی، آرامش دل و فراغت خاطر عطا می‌کند. چون چنین فردی، تمام رفتار ریز و درشت او، از پشتوانۀ فکری قوی برخوردار است و برای تک تک کنش‌ها و واکنش‌های خود، دلیل و توجیه منطقی و قابل پذیرش دارد^[۱۳].
احساس امنیت حقیقی: انتظار ظهور منجی، مهدی‌باوری و اعتقاد به حضور امام در میان مردم، به تقویت برخورداری از احساس امنیت کمک می‌‌کند؛ زیرا ما امام عصر (ع) را خلیفۀ خداوند در زمین و تجلی‌بخش اسمای الهی می‌‌دانیم؛ بنابراین همان‌گونه که خداوند خود پناه مؤمنان است، حجت او روی زمین نیز می‌‌تواند پناهگاهی امن برای مؤمنان باشد. از این‌روست که امام عصر (ع) فرمود: «من مایۀ امنیت اهل زمینم، چنانکه ستارگان مایه امنیت اهل آسمان‌اند»^[۱۴].^[۱۵]

پرسش مستقیم

آرامش‌بخشی و احساس آرامش به عنوان یکی از آثار روان‌شناختی انتظار در بعد ارتقای بهداشت روانی به چه معناست؟ (پرسش)

پیشگیری از بیماری روانی (سلامت روانی)

رشد شخصیت

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ ر.ک: نظری شاری، عبدالله، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
↑ ر.ک: موحدی، محسن، آثار روان‌شناختی آموزه‌های مهدویت، ص ۴؛ فقیهی مقدس، نفیسه، بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی، ص؟؟
↑ «همان کسانی که ایمان آورده‌اند و دل‌های ایشان با یاد خداوند آرام می‌گیرد؛ آگاه باشید! با یاد خداوند دل‌ها آرام می‌یابد» سوره رعد، آیه ۲۸.
↑ «ذِکْرُکُمْ‏ فِی‏ الذَّاکِرِینَ‏...»
↑ «و به راستی یادکرد خداوند (از هر چیز) بزرگ‌تر است» سوره عنکبوت، آیه ۴۵.
↑ «نَحْنُ‏ ذِکْرُ اللَّهِ‏ وَ نَحْنُ‏ أَکْبَرُ»؛ کافی، ج۲، ص۵۹۸.
↑ «وَ مَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ بِکُمْ...»
↑ ر.ک: سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۰۸-۱۱۲.
↑ «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان ر» سوره نور، آیه ۵۵.
↑ «وَ بِهِ یُفَرِّجُ اللَّهُ عَنِ الْأُمَّة»؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۷۵.
↑ ر.ک: موحدی، محسن، آثار روان‌شناختی آموزه‌های مهدویت، ص ۴؛ فقیهی مقدس، نفیسه، بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی، ص؟؟؛ سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۰۸-۱۱۲.
↑ ر.ک: نظری شاری، عبدالله، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
↑ ر.ک: موحدی، محسن، آثار روان‌شناختی آموزه‌های مهدویت، ص ۴؛ فقیهی مقدس، نفیسه، بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی، ص؟؟؛ سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۰۸-۱۱۲.
↑ «وَ إِنِّی لَأَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ کَمَا أَنَّ النُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ»؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۹۲.
↑ ر.ک: سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۰۸-۱۱۲.

[1] ر.ک: نظری شاری، عبدالله، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.

[2] ر.ک: موحدی، محسن، آثار روان‌شناختی آموزه‌های مهدویت، ص ۴؛ فقیهی مقدس، نفیسه، بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی، ص؟؟

[3] «همان کسانی که ایمان آورده‌اند و دل‌های ایشان با یاد خداوند آرام می‌گیرد؛ آگاه باشید! با یاد خداوند دل‌ها آرام می‌یابد» سوره رعد، آیه ۲۸.

[4] «ذِکْرُکُمْ‏ فِی‏ الذَّاکِرِینَ‏...»

[5] «و به راستی یادکرد خداوند (از هر چیز) بزرگ‌تر است» سوره عنکبوت، آیه ۴۵.

[6] «نَحْنُ‏ ذِکْرُ اللَّهِ‏ وَ نَحْنُ‏ أَکْبَرُ»؛ کافی، ج۲، ص۵۹۸.

[7] «وَ مَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ بِکُمْ...»

[8] ر.ک: سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۰۸-۱۱۲.

[9] «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان ر» سوره نور، آیه ۵۵.

[10] «وَ بِهِ یُفَرِّجُ اللَّهُ عَنِ الْأُمَّة»؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۷۵.

[11] ر.ک: موحدی، محسن، آثار روان‌شناختی آموزه‌های مهدویت، ص ۴؛ فقیهی مقدس، نفیسه، بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی، ص؟؟؛ سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۰۸-۱۱۲.

[12] ر.ک: نظری شاری، عبدالله، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.

[13] ر.ک: موحدی، محسن، آثار روان‌شناختی آموزه‌های مهدویت، ص ۴؛ فقیهی مقدس، نفیسه، بررسی کارکرد آموزه انتظار در حوزه سلامت روان خانواده با تاکید بر روایات اسلامی، ص؟؟؛ سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۰۸-۱۱۲.

[14] «وَ إِنِّی لَأَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ کَمَا أَنَّ النُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ»؛ شیخ طوسی، الغیبه، ص۲۹۲.

[15] ر.ک: سبحانی‌نیا، محمد، مهدویت و آرامش روان، ص۱۰۸-۱۱۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]