صلوات: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۴۹

این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید.

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

صلوات در قرآن | صلوات در حدیث | صلوات در نهج البلاغه| صلوات در معارف دعا و زیارات| صلوات در معارف مهدویت

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل صلوات (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

صلوات: درود فرستادن بر پیامبر خدا(ص) و خاندان او. در قرآن است که خدا و فرشتگان بر پیامبر درود می‌‌فرستند، پس ای مؤمنان، شما هم بر او صلوات و سلام بفرستید^[۱]. با تعبیرهای مختلف می‌توان بر پیامبر و خاندانش درود فرستاد، اما عبارتی که به عنوان صلوات کامل در روایات آمده، این است «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ». صلوات، به نوعی یادکرد حضرت رسول و تکریم او و خاندان پاک اوست، یکی از ذکرهای بافضیلت است، بهتر است که با صدای بلند گفته شود و حتماً "آل محمد" در درود بر پیامبر خدا مطرح شود، وگرنه صلوات ناقص خواهد بود. صلوات پس از تشهد نماز از واجبات است. در قرآن صَلَوات به معنای نمازها و نمازخانه‌ها نیز به کار رفته است^[۲].

مقدمه

صلوات، درودی ستایشگرانه و حق‌شناسانه بر حضرت محمّد و خاندان او، با جملۀ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد یا مشابه آن و ریشه‌ای قرآنی دارد.
خداوند می‌فرماید: ﴿إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾^[۳] در نماز هم واجب است در تشهّد، بر آن حضرت و خاندانش صلوات بفرستند. از پیامبر اکرم](ص) روایت است که: مَنْ صَلَّى صَلَاةً لَمْ يُصَلِّ فِيهَا عَلَيَّ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِي لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ^[۴]، شافعی نیز با اشاره به همین نکته در فضیلت اهل بیت، وجوب مودّت اهل بیت و صلوات در نماز و مردودی نماز بی‌صلوات را یاد کرده(...) این یادکرد، هم حق‌شناسی و تکریم است، هم الهام و تأسّی. به قول استاد محمد رضا حکیمی: ذکر آل محمّد درهرحال، مایۀ ثبات ایمان و روشنی دل و سرافرازی امّت و حریّت فکر و وسیلۀ قرب به خداوند است. از این گذشته، آل محمّد تنها از آن شیعه نیستند، از آن همۀ مسلمانانند، فرزندان و اوصیای پیامبر مسلمانانند و وارثان علوم و معارف پیامبر، و ذکر مناقب و حقوق آنان برای هر مسلمانی اهمیت دارد^[۵]. آنچه مطرح است و گاهی میان شیعه و اهل سنت موجب بحث، این است که آیا در کنار نام پیامبر، آل و اهل بیت و صحابه را هم باید آورد یا نه؟ خود پیامبر چگونه صلوات می‌فرستاده؟ صیغۀ خاصّی دارد یا هرکس هرگونه که مایل بود؟ تا آنجا که یاد نکردن از آل گاهی گواه سنّی بودن گوینده یا نویسنده به شمار می‌آید. شیعه، صلوات بدون آل محمد را ناقص و ابتر می‌شمارد و این به استناد احادیث نبوی در کتب شیعه و اهل سنت است، که فرمود: بر من درود ابتر و ناقص نفرستید، پرسیدند: صلوات ابتر چیست؟ فرمود: نگویید:«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ »، بلکه بگویید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد»^[۶]. فخر رازی هم همین صورت را برای صلوات ذکر می‌کند که از پیامبر خدا(ص) روایت شده است^[۷] خود پیامبر نیز در نماز و غیر نماز، صلوات بر خود و آل محمد را به صورت یادشده می‌فرمود ^[۸] یاد کرد آل محمد در صلوات و دعا و ذکرها و خطبه‌ها و صلوات بر خاندان پیامبر، به تدریج جنبۀ سیاسی هم یافت و در مقابل خط امویان که سیاست حذف این خاندان را حتی در ذکر و یادکردن پیش گرفته بودند، خطّ اهل بیت، بر تأکید مکرّر و مداوم بر آل محمد بود. شاید اصرار امام سجاد(ع) بر آوردن آن همه «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد» در اوّل هرفقره از دعاهای بسیاری در صحیفۀ سجّادیه،^[۹] در راستای همین خطّ و احیای نام و یاد این خاندان بوده است. امام صادق(ع) می‌فرماید: پدرم امام باقر(ع) شنید مردی را که به کعبه چسبیده و می‌گفت: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ»، فرمود: ای بندۀ خدا، آن را ناقص مگو و در حق ما ظلم نکن، بگو: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ»^[۱۰] در مقابل، اصرار اهل سنت بر افزودن صحابه بر نام پیامبر در صلوات (و علی آله و صحبه اجمعین) نیز جنبۀ سیاسی دارد و به قصد تطهیر همۀ صحابه در همۀ عملکردشان و استحقاق صلوات و درود نسبت به آنان است^[۱۱].

پرسش مستقیم

آثار صلوان فرستادن بر امام مهدی چیست؟ (پرسش)

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ ﴿إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾ «خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید» سوره احزاب، آیه ۵۶.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص:۱۳۳.
↑ خداوند و فرشتگان بر پیامبر صلوات و درود می‌فرستند، ای آنان که ایمان آورده‌اید، بر او صلوات و سلام بفرستید، درودی فراوان؛ سوره احزاب آیه ۵۶
↑ هرکس نمازی بخواند که در آن بر من و خاندانم صلوات نفرستد از او پذیرفته نمی‌شود؛ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۸۸ به نقل از سنن دارقطنی و احقاق الحق و مستدرک الوسائل
↑ حماسۀ غدیر، ص ۱۶۱، نیز کتاب «نان و کتاب» از ایشان، ص ۱۳۵، مقالۀ صلوات و الفاظ آن در اسلام
↑ شیعه‌شناسی، ص ۲۶۸ به نقل از الصواعق المحرقه، ص ۲۲۵، «فضائل الخمسه من الصحاح السته» ج ۱ ص ۹ و ۲۲۳
↑ تفسیر کبیر، فخر رازی، ج ۲۵ ص ۲۲۷
↑ شیعه‌شناسی، ص ۲۶۵
↑ به عنوان نمونه، دعای ۲۰ صحیفۀ سجّادیه (مکارم الاخلاق) و دعاهای دیگر را بنگرید
↑ کافی، ج ۲ ص ۲۹۵ برای روایات صلوات، ر. ک: «وسائل الشیعه» ، ج ۴ ص ۱۲۱۳، «بحار الأنوار» ، ج ۸۲ ص ۲۷۷، «احقاق الحق» ، ج ۹ ص ۵۲۴ تا ۶۲۰
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۶۵.

[1] ﴿إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾ «خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید» سوره احزاب، آیه ۵۶.

[2] محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص:۱۳۳.

[3] خداوند و فرشتگان بر پیامبر صلوات و درود می‌فرستند، ای آنان که ایمان آورده‌اید، بر او صلوات و سلام بفرستید، درودی فراوان؛ سوره احزاب آیه ۵۶

[4] هرکس نمازی بخواند که در آن بر من و خاندانم صلوات نفرستد از او پذیرفته نمی‌شود؛ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۸۸ به نقل از سنن دارقطنی و احقاق الحق و مستدرک الوسائل

[5] حماسۀ غدیر، ص ۱۶۱، نیز کتاب «نان و کتاب» از ایشان، ص ۱۳۵، مقالۀ صلوات و الفاظ آن در اسلام

[6] شیعه‌شناسی، ص ۲۶۸ به نقل از الصواعق المحرقه، ص ۲۲۵، «فضائل الخمسه من الصحاح السته» ج ۱ ص ۹ و ۲۲۳

[7] تفسیر کبیر، فخر رازی، ج ۲۵ ص ۲۲۷

[8] شیعه‌شناسی، ص ۲۶۵

[9] به عنوان نمونه، دعای ۲۰ صحیفۀ سجّادیه (مکارم الاخلاق) و دعاهای دیگر را بنگرید

[10] کافی، ج ۲ ص ۲۹۵ برای روایات صلوات، ر. ک: «وسائل الشیعه» ، ج ۴ ص ۱۲۱۳، «بحار الأنوار» ، ج ۸۲ ص ۲۷۷، «احقاق الحق» ، ج ۹ ص ۵۲۴ تا ۶۲۰

[11] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۶۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[صلوات در قرآن]] | [[صلوات در حدیث]] | [[صلوات در کلام اسلامی]]</div>
+: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[صلوات در قرآن]] | [[صلوات در حدیث]] | [[صلوات در نهج البلاغه]]| [[صلوات در معارف دعا و زیارات]]| [[صلوات در معارف مهدویت]]</div>
 <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
 : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[صلوات (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
 <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-'''صلوات''' درودی ستایشگرانه و حق‌شناسانه بر [[پیامبر خاتم|حضرت محمّد]] و خاندان او، با جملۀ {{عربی| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}} یا مشابه آن<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۵.</ref>.
+'''صلوات:''' [[درود فرستادن]] بر [[پیامبر خدا]]{{صل}} و [[خاندان]] او. در [[قرآن]] است که [[خدا]] و [[فرشتگان]] بر [[پیامبر]] [[درود]] می‌‌فرستند، پس ای [[مؤمنان]]، شما هم بر او [[صلوات]] و [[سلام]] بفرستید<ref>{{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}} «خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید» سوره احزاب، آیه ۵۶.</ref>. با تعبیرهای مختلف می‌توان بر [[پیامبر]] و خاندانش [[درود]] فرستاد، اما عبارتی که به عنوان [[صلوات]] کامل در [[روایات]] آمده، این است {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ}}. [[صلوات]]، به نوعی یادکرد [[حضرت رسول]] و [[تکریم]] او و [[خاندان]] [[پاک]] اوست، یکی از ذکرهای بافضیلت است، بهتر است که با صدای بلند گفته شود و حتماً "[[آل محمد]]" در [[درود]] بر [[پیامبر خدا]] مطرح شود، وگرنه [[صلوات]] ناقص خواهد بود. [[صلوات]] پس از تشهد [[نماز]] از [[واجبات]] است. در [[قرآن]] [[صَلَوات]] به معنای [[نمازها]] و نمازخانه‌ها نیز به کار رفته است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)| فرهنگ‌نامه دینی]]، ص:۱۳۳.</ref>.
 ==مقدمه==
-*صلوات، ریشه‌ای [[قرآنی]] دارد. [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>خداوند و فرشتگان بر پیامبر صلوات و درود می‌فرستند، ای آنان که ایمان آورده‌اید، بر او صلوات و سلام بفرستید، درودی فراوان؛ سوره احزاب آیه ۵۶</ref> در [[نماز]] هم [[واجب]] است در تشهّد، بر آن [[حضرت]] و خاندانش صلوات بفرستند. از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]]{{صل}} [[روایت]] است که: {{عربی| مَنْ صَلَّى صَلَاةً لَمْ يُصَلِّ فِيهَا عَلَيَّ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِي لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ}}<ref>هرکس نمازی بخواند که در آن بر من و خاندانم صلوات نفرستد از او پذیرفته نمی‌شود؛ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۸۸ به نقل از سنن دارقطنی و احقاق الحق و مستدرک الوسائل</ref>، [[شافعی]] نیز با اشاره به همین نکته در [[فضیلت]] [[اهل بیت]]، [[وجوب]] [[مودّت]] [[اهل بیت]] و صلوات در [[نماز]] و مردودی [[نماز]] بی‌صلوات را یاد کرده(...) این یادکرد، هم حق‌شناسی و [[تکریم]] است، هم [[الهام]] و تأسّی. به قول استاد [[محمد رضا حکیمی]]: ذکر آل [[محمّد]] درهرحال، مایۀ [[ثبات]] [[ایمان]] و روشنی [[دل]] و [[سرافرازی]] [[امّت]] و حریّت [[فکر]] و وسیلۀ [[قرب به خداوند]] است. از این گذشته، آل [[محمّد]] تنها از آن [[شیعه]] نیستند، از آن همۀ مسلمانانند، [[فرزندان]] و اوصیای [[پیامبر]] مسلمانانند و [[وارثان]] [[علوم]] و [[معارف]] [[پیامبر]]، و ذکر [[مناقب]] و [[حقوق]] آنان برای هرمسلمانی اهمیت دارد.<ref>حماسۀ غدیر، ص ۱۶۱، نیز کتاب «نان و کتاب» از ایشان، ص ۱۳۵، مقالۀ صلوات و الفاظ آن در اسلام</ref> آنچه مطرح است و گاهی میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] موجب بحث، این است که آیا در کنار نام [[پیامبر]]، آل و [[اهل بیت]] و [[صحابه]] را هم باید آورد یا نه؟ خود [[پیامبر]] چگونه صلوات می‌فرستاده؟ صیغۀ خاصّی دارد یا هرکس هرگونه که مایل بود؟ تا آنجا که یاد نکردن از آل گاهی [[گواه]] [[سنّی]] بودن گوینده یا نویسنده به شمار می‌آید. [[شیعه]]، صلوات بدون [[آل محمد]] را ناقص و ابتر می‌شمارد و این به استناد [[احادیث]] [[نبوی]] در کتب [[شیعه]] و [[اهل سنت]] است، که فرمود: بر من [[درود]] ابتر و ناقص نفرستید، پرسیدند: صلوات ابتر چیست؟ فرمود: نگویید:{{عربی|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ }}، بلکه بگویید: {{عربی|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}}<ref>شیعه‌شناسی، ص ۲۶۸ به نقل از الصواعق المحرقه، ص ۲۲۵، «فضائل الخمسه من الصحاح السته» ج ۱ ص ۹ و ۲۲۳</ref>. [[فخر رازی]] هم همین صورت را برای صلوات ذکر می‌کند که از [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} [[روایت]] شده است.<ref>تفسیر کبیر، فخر رازی، ج ۲۵ ص ۲۲۷</ref> خود [[پیامبر]] نیز در [[نماز]] و غیر [[نماز]]، صلوات بر خود و [[آل محمد]] را به صورت یادشده می‌فرمود.<ref>شیعه‌شناسی، ص ۲۶۵</ref> یادکرد [[آل محمد]] در صلوات و [[دعا]] و [[ذکرها]] و [[خطبه‌ها]] و صلوات بر [[خاندان]] [[پیامبر]]، به تدریج جنبۀ [[سیاسی]] هم یافت و در مقابل خط [[امویان]] که [[سیاست]] حذف این [[خاندان]] را حتی در ذکر و یادکردن پیش گرفته بودند، خطّ [[اهل بیت]]، بر تأکید مکرّر و مداوم بر [[آل محمد]] بود. شاید [[اصرار]] [[امام سجاد]]{{ع}} بر آوردن آن همه {{عربی|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}} در اوّل هرفقره از دعاهای بسیاری در صحیفۀ سجّادیه،<ref>به عنوان نمونه، دعای ۲۰ صحیفۀ سجّادیه (مکارم الاخلاق) و دعاهای دیگر را بنگرید</ref> در راستای همین خطّ و احیای نام و یاد این [[خاندان]] بوده است. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: پدرم [[امام باقر]]{{ع}} شنید مردی را که به [[کعبه]] چسبیده و می‌گفت: {{عربی|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ}}، فرمود: ای بندۀ [[خدا]]، آن را ناقص مگو و در [[حق]] ما [[ظلم]] نکن، بگو: {{عربی|ِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ}}<ref>کافی، ج ۲ ص ۲۹۵ برای روایات صلوات، ر. ک: «وسائل الشیعه» ، ج ۴ ص ۱۲۱۳، «بحار الأنوار» ، ج ۸۲ ص ۲۷۷، «احقاق الحق» ، ج ۹ ص ۵۲۴ تا ۶۲۰</ref> در مقابل، [[اصرار]] اهل [[سنّت]] بر افزودن [[صحابه]] بر نام [[پیامبر]] در صلوات (و [[علی]] آله و صحبه اجمعین) نیز جنبۀ [[سیاسی]] دارد و به قصد [[تطهیر]] همۀ [[صحابه]] در همۀ عملکردشان و استحقاق صلوات و [[درود]] نسبت به آنان است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۵.</ref>.
+*صلوات، درودی ستایشگرانه و حق‌شناسانه بر [[پیامبر خاتم|حضرت محمّد]] و خاندان او، با جملۀ {{عربی| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}} یا مشابه آن و ریشه‌ای [[قرآنی]] دارد.
+*[[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>خداوند و فرشتگان بر پیامبر صلوات و درود می‌فرستند، ای آنان که ایمان آورده‌اید، بر او صلوات و سلام بفرستید، درودی فراوان؛ سوره احزاب آیه ۵۶</ref> در [[نماز]] هم [[واجب]] است در تشهّد، بر آن [[حضرت]] و خاندانش صلوات بفرستند. از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]]{{صل}} [[روایت]] است که: {{عربی| مَنْ صَلَّى صَلَاةً لَمْ يُصَلِّ فِيهَا عَلَيَّ وَ عَلَى أَهْلِ بَيْتِي لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ}}<ref>هرکس نمازی بخواند که در آن بر من و خاندانم صلوات نفرستد از او پذیرفته نمی‌شود؛ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۸۸ به نقل از سنن دارقطنی و احقاق الحق و مستدرک الوسائل</ref>، [[شافعی]] نیز با اشاره به همین نکته در [[فضیلت]] [[اهل بیت]]، [[وجوب]] [[مودّت]] [[اهل بیت]] و صلوات در [[نماز]] و مردودی [[نماز]] بی‌صلوات را یاد کرده(...) این یادکرد، هم حق‌شناسی و [[تکریم]] است، هم [[الهام]] و تأسّی. به قول استاد [[محمد رضا حکیمی]]: ذکر آل [[محمّد]] درهرحال، مایۀ [[ثبات]] [[ایمان]] و روشنی [[دل]] و [[سرافرازی]] [[امّت]] و حریّت [[فکر]] و وسیلۀ [[قرب به خداوند]] است. از این گذشته، آل [[محمّد]] تنها از آن [[شیعه]] نیستند، از آن همۀ مسلمانانند، [[فرزندان]] و اوصیای [[پیامبر]] مسلمانانند و [[وارثان]] [[علوم]] و [[معارف]] [[پیامبر]]، و ذکر [[مناقب]] و [[حقوق]] آنان برای هر مسلمانی اهمیت دارد<ref>حماسۀ غدیر، ص ۱۶۱، نیز کتاب «نان و کتاب» از ایشان، ص ۱۳۵، مقالۀ صلوات و الفاظ آن در اسلام</ref>. آنچه مطرح است و گاهی میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] موجب بحث، این است که آیا در کنار نام [[پیامبر]]، آل و [[اهل بیت]] و [[صحابه]] را هم باید آورد یا نه؟ خود [[پیامبر]] چگونه صلوات می‌فرستاده؟ صیغۀ خاصّی دارد یا هرکس هرگونه که مایل بود؟ تا آنجا که یاد نکردن از آل گاهی [[گواه]] [[سنّی]] بودن گوینده یا نویسنده به شمار می‌آید. [[شیعه]]، صلوات بدون [[آل محمد]] را ناقص و ابتر می‌شمارد و این به استناد [[احادیث]] [[نبوی]] در کتب [[شیعه]] و [[اهل سنت]] است، که فرمود: بر من [[درود]] ابتر و ناقص نفرستید، پرسیدند: صلوات ابتر چیست؟ فرمود: نگویید:{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ }}، بلکه بگویید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}}<ref>شیعه‌شناسی، ص ۲۶۸ به نقل از الصواعق المحرقه، ص ۲۲۵، «فضائل الخمسه من الصحاح السته» ج ۱ ص ۹ و ۲۲۳</ref>. [[فخر رازی]] هم همین صورت را برای صلوات ذکر می‌کند که از [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} [[روایت]] شده است<ref>تفسیر کبیر، فخر رازی، ج ۲۵ ص ۲۲۷</ref> خود [[پیامبر]] نیز در [[نماز]] و غیر [[نماز]]، صلوات بر خود و [[آل محمد]] را به صورت یادشده می‌فرمود <ref>شیعه‌شناسی، ص ۲۶۵</ref> یاد کرد [[آل محمد]] در صلوات و [[دعا]] و [[ذکرها]] و [[خطبه‌ها]] و صلوات بر [[خاندان]] [[پیامبر]]، به تدریج جنبۀ [[سیاسی]] هم یافت و در مقابل خط [[امویان]] که [[سیاست]] حذف این [[خاندان]] را حتی در ذکر و یادکردن پیش گرفته بودند، خطّ [[اهل بیت]]، بر تأکید مکرّر و مداوم بر [[آل محمد]] بود. شاید [[اصرار]] [[امام سجاد]]{{ع}} بر آوردن آن همه {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد}} در اوّل هرفقره از دعاهای بسیاری در صحیفۀ سجّادیه،<ref>به عنوان نمونه، دعای ۲۰ صحیفۀ سجّادیه (مکارم الاخلاق) و دعاهای دیگر را بنگرید</ref> در راستای همین خطّ و احیای نام و یاد این [[خاندان]] بوده است. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: پدرم [[امام باقر]]{{ع}} شنید مردی را که به [[کعبه]] چسبیده و می‌گفت: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ}}، فرمود: ای بندۀ [[خدا]]، آن را ناقص مگو و در [[حق]] ما [[ظلم]] نکن، بگو: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ}}<ref>کافی، ج ۲ ص ۲۹۵ برای روایات صلوات، ر. ک: «وسائل الشیعه» ، ج ۴ ص ۱۲۱۳، «بحار الأنوار» ، ج ۸۲ ص ۲۷۷، «احقاق الحق» ، ج ۹ ص ۵۲۴ تا ۶۲۰</ref> در مقابل، [[اصرار]] [[اهل سنت]] بر افزودن [[صحابه]] بر نام [[پیامبر]] در صلوات (و [[علی]] آله و صحبه اجمعین) نیز جنبۀ [[سیاسی]] دارد و به قصد [[تطهیر]] همۀ [[صحابه]] در همۀ عملکردشان و استحقاق صلوات و [[درود]] نسبت به آنان است<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۵.</ref>.
-==صلوات در موعودنامه==
-*[[درود فرستادن]] بر [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] و [[خاندان]] [[پاک]] اوست، که [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] درباره آن تأکید کرده است: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref>سوره احزاب، ۵۶.</ref>؛ [[خدا]] و [[فرشتگان]] بر [[پیامبر]] [[درود]] می‌فرستد، ای [[مؤمنان]] (شما نیز) بر او [[درود]] فرستید و کاملا در برابر او [[تسلیم]] باشید. یکی از [[وظایف]] [[مؤمن]] [[منتظر]]، صلوات فرستادن بر [[حضرت مهدی]] {{ع}} است. مثلا در [[حق]] آن [[حضرت]] بگوید: {{عربی|"اللهم‌ صل‌ علی مولانا صاحب الزمان"}}. در کتب [[ادعیه]]<ref>مانند صلواتی که در مفاتیح الجنان، (باب زیارات) بعد از زیارت جامعه، تحت عنوان صلوات حجج طاهره {{عم}} آمده است.</ref>، صلوات‌های چندی برای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} و دیگر [[معصومین]] {{عم}} وجود دارد که باید تنها آن‌ها مورد استفاده قرار گیرند، زیرا بهتر است صلوات بر آن [[حضرت]]، طبق آن‌چه از [[اهل بیت]] {{عم}} [[روایت]] شده است، انجام گیرد.
-*[[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "هرکس پس از [[نماز ظهر]] و [[نماز صبح]] در [[روز جمعه]] و غیر [[جمعه]] بگوید: {{عربی|"اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ"}}، نمی‌میرد تا [[امام مهدی|حضرت قائم]]{{ع}} را [[درک]] کند"<ref>مصباح المتهجد طوسی، ص ۳۲۸؛ مفاتیح الجنان، اعمال روز جمعه.</ref>.
-*در [[روایت]] دیگری آمده است که هرکس بگوید: {{عربی|"اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ"}}، [[خداوند]] شصت [[حاجت]] او را برآورده می‌سازد، سی [[حاجت]] از حوائج [[دنیا]] و سی [[حاجت]] از حوائج [[آخرت]]<ref>معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج ۴، ص ۱۱۳.</ref>. [[درود]] و صلوات فرستادن بر [[حضرت مهدی]] {{ع}} نوعی [[دعا]] است؛ آن هم دعایی جامع که دربر گیرنده [[خواسته‌ها]] و دعاهای بسیاری است. در این درخواست [[مؤمن]]، تمنای حفظ‍‌ آن [[حضرت]] و حفظ‍‌ [[یاران]] و دوستداران او و برطرف شدن هر گونه هم‌ّ و غمّ‌ از [[قلب]] [[مقدس]] آن [[حضرت]] و تعجیل در [[ظهور]] او و [[پیروزی]] آن بزرگوار وجود دارد، چرا که صلوات بر آن [[حضرت]]، یعنی طلب [[رحمت]] برای او<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۵۵.</ref>.
-==صلوات در فرهنگنامه آخرالزمان==
-*صلوات یکی از [[بهترین]] اوراد و اذکار [[اسلام]] است و شاید پس از کلمه [[توحید]] [[بهترین]] کلمه‌ای باشد که یک [[مسلمان]] بر زبان می‌آورد. [[خداوند]] و [[فرشتگان]] او در [[قرآن]] بر [[پیامبر]] و [[خاندان]] او [[درود]] می‌فرستند و [[مؤمنین]] را نیز بدان امر می‌کند<ref>احزاب / ۵۶.</ref>.
-*صلوات فرستادن بر [[پیامبر]] باید همواره با ذکر آل [[رسول الله]]{{صل}} همراه باشد. زیرا در [[احادیث]] صلواتی را که "[[آل محمد]]" در آن نیامده باشد، صلوات ابتر و بی‌نتیجه معرفی نموده‌اند؛ این در حالی است که در [[تفسیر]] و [[ثواب]] این ذکر [[شریف]] کتاب‌های مفصلی نوشته شده است و اجر و [[پاداش]] آن به قدری [[عظیم]] است که [[فرشتگان]] فقط تعداد صلوات‌هایی که فرد می‌فرستد در [[نامه]] [[اعمال]] او می‌نویسند و اجر آنها را فقط [[خداوند]] می‌داند و [[پاداش]] [[بنده]] صلوات فرستنده را فقط او خواهد داد. در بعضی [[احادیث]] نیز فرموده‌اند که پس از صلوات بگویید {{متن حدیث| وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ }}. مرحوم [[شیخ عباس قمی]] در [[مفاتیح الجنان]] یکی از [[اعمال]] [[روز جمعه]] را صد بار [[صلوات بر محمد]] و [[آل محمد]] ذکر می‌کند و در روایتی از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] می‌کند: هر کسی که پس از [[نماز ظهر]] و [[نماز صبح]] خود بگوید: {{متن حدیث| اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ}} یقیناً [[حضرت قائم]]{{ع}} را پیش از مردن خود خواهد دید. در [[احادیث]] صلوات‌های مخصوصی برای [[حضرت مهدی]]{{ع}} آمده است<ref>ر.ک: دعا.</ref>.
-*صلوات دعایی است که [[خداوند]] [[وعده]] [[استجابت]] برای آن داده است و بدین جهت [[ائمه]]{{ع}} یکی از شرایط [[دعا]] را فرستادن صلوات قبل و بعد از [[دعا]] فرموده‌اند، زیرا [[خداوند]] هیچگاه دعایی را در ابتدا و انتها [[مستجاب]] نمی‌کند در حالی که میان آن را از [[اجابت]] خود بی‌نصیب کند<ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۴۰۰.</ref>
 ==پرسش مستقیم==
@@ خط ۳۰: / خط ۲۰: @@
 {{پرسمان معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)}}
-{{جستارهای وابسته}}==منابع==
+{{جستارهای وابسته}}
+==منابع==
 * [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']]
-* [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']]
+* [[پرونده:13681040.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه دینی''']]
-* [[پرونده:13681151.jpg|22px]] [[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|'''فرهنگنامه آخرالزمان''']]
 ==پانویس==
@@ خط ۴۲: / خط ۳۲: @@
 [[رده:صلوات]]
 [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]]
-[[رده:مدخل موعودنامه]]
 [[رده:اتمام لینک داخلی]]