ولایت فقیه در کلام اسلامی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Msadeq (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۳۹ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث ولایت فقیه است. "ولایت فقیه" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل ولایت فقیه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

نظریه ولایت فقیه

ولایت فقیه

حکومت دینی بحثی کلامی یا فقهی

پیامبر و حکومت دینی

  1. ﴿وَأَنِ احْكُمْ بَيْنَهُمْ...[۱۶].
  2. ﴿يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ...[۱۷].

تحلیل عقلی

فلسفه حاکمیت فقیه

منشأ مشروعیت

خاستگاه نظریه ولایت فقیه

  1. از ناحیه دلیل و مدرک ولایت فقیه که ولایت فقیه را به معنای اصطلاحی آن ثابت می‌کند.
  2. از ناحیه ملاک ولایت فقیه که نه تنها در زمان امامان معصوم(ع) و پیامبر(ص) بوده، بلکه قبل از آن درباره همه پیامبران و جانشینان آنان نیز صادق بوده است[۵۲][۵۳].

منابع

جستارهای وابسته

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ولایت فقیه‌، امام خمینی/ ۱۹.
  2. فرهنگ شیعه، ص 464.
  3. رسائل‌، محقق کرکی/ ۱/ ۱۴۳.
  4. جواهر الکلام‌، ۱۶/ ۱۷۸؛ عوائد الایام‌، ۵۲۹.
  5. رسائل‌، محقق کرکی/ ۱/ ۱۴۳.
  6. مجمع الفائده و البرهان‌، مقدس اردبیلی/ ۱۲/ ۲۸.
  7. ولایت فقیه‌، امام خمینی/ ۴۰.
  8. فرهنگ شیعه، ص۴۶۵.
  9. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹۳.
  10. اکبری ملک‌آبادی، هادی و یوسفی سوته، رقیه ، ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی، ص۱۱۳.
  11. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹۳.
  12. دراین‌باره بنگرید به: شاهدی، مبانی کلامی حکومت دینی، ص۹۵ - ۸۰.
  13. بنگرید به: جوادی آملی، ولایت فقیه، ص۱۳۲ به بعد.
  14. جوادی آملی، ولایت فقیه، «سیری در مبانی ولایت فقیه»، فصلنامه حکومت اسلامی، ش۱، ص۶۰.
  15. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹۴.
  16. ﴿وَأَنِ احْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَنْ يَفْتِنُوكَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُصِيبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ «و در میان آنان بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری کن و از خواسته‌های آنان پیروی مکن و از آنان بپرهیز مبادا تو را در برخی از آنچه خداوند به سوی تو فرو فرستاده است به فتنه اندازند و اگر رو برتابند بدان که خداوند جز این نمی‌خواهد که آنان را به برخی از گناهانشان گرفتار سازد و بی‌گمان بسیاری از مردم نافرمانند» سوره مائده، آیه ۴۹.
  17. ﴿يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ الْحِسَابِ «ای داود! ما تو را در زمین خلیفه (خویش) کرده‌ایم پس میان مردم به درستی داوری کن و از هوا و هوس پیروی مکن که تو را از راه خداوند گمراه کند؛ به راستی آن کسان که از راه خداوند گمراه گردند، چون روز حساب را فراموش کرده‌اند، عذابی سخت خواهند داشت» سوره ص، آیه ۲۶.
  18. گرونیام، اسلام در قرون وسطی، ص۱۴۲.
  19. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹۴-۱۹۵.
  20. امام خمینی، ولایت فقیه، ص۳.
  21. امام خمینی، ولایت فقیه، ص۲۷.
  22. نهج‌البلاغه، خطبه ۴۰.
  23. بنگرید به: جوادی آملی، پیرامون وحی و رهبری، ص۱۴۷ - ۱۴۶.
  24. حسینی حائری، ولایة الأمر فی عصر الغیبة، ص۹۶.
  25. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹۵-۱۹۶.
  26. «فَأَمَّا مَنْ كَانَ مِنَ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ، حَافِظاً لِدِينِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِيعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ يُقَلِّدُوهُ»؛ تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع)، ص۳۰۰.
  27. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۹۹.
  28. امام خمینی، صحیفه نور، ج۵، ص۲۳۴.
  29. مطهری، پیرامون انقلاب اسلامی، ص۴۹.
  30. امام خمینی، ولایت فقیه، ص۴۰.
  31. امام خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۴۵۲.
  32. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹۶.
  33. ابن‌خلدون، مقدمه، ص۲۳۸.
  34. امام خمینی، ولایت فقیه، ص۴۴.
  35. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹۷.
  36. محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۱۹۷.
  37. از فقهای معروف شیعه (۳۳۳ یا ۳۳۸ – ۴۱۳ق).
  38. شیخ مفید، المقنعه، ص۸۱۰-۸۱۲.
  39. (م ۴۴۷ق) ر.ک: الکافی فی الفقه، ص۴۲۲.
  40. (م ۵۹۸ق) ر.ک: السرائر، ص۵۳۷.
  41. (م ۶۷۶ق) رک: شهید ثانی، مسالک الافهام، ج۱، ص۵۳ (در شرح عبارت محقق حلّی).
  42. (م ۹۴۰ق) ر.ک: محقق کرکی، رسائل المحقق الثانی، ج۱، ص۱۴۲.
  43. (م ۹۹۰ق) ر.ک: مجمع الفوائد و البرهان، ج۴، ص۲۰۵.
  44. در این زمینه، ر.ک: مهدی هادوی تهرانی، ولایت و دیانت، ص۶۶–۹۴؛ مصطفی جعفرپیشه فرد، پیشینه نظریه ولایت فقیه.
  45. امام خمینی، ولایت فقیه (حکومت اسلامی)، ص۵۹ به بعد.
  46. «اللَّهُمَّ ارْحَمْ خُلَفَائِي (ثَلَاثَ مَرَّاتٍ) قِيلَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَ مَنْ خُلَفَاؤُكَ؟ قَالَ: الَّذِينَ يَأْتُونَ مِنْ بَعْدِي، يَرْوُونَ حَدِيثِي وَ سُنَّتِي»؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، تحقیق علی‌ اکبر غفاری، باب النّوادر، ح۵۹۱۹، ج۴، ص۴۲۰.
  47. آمِدی، غررالحکم و درر الکلم، ح۵۰۶.
  48. کلینی، الاصول من الکافی، کتاب فضل العلم، باب اختلاف الحدیث، ج۱، ص۶۷، ح۱۰.
  49. شیخ صدوق، کمال الدین، باب ۴۵، ج۲، ص۴۸۴، ح۴؛ وسائل الشیعه، ابواب صفات القاضی، باب ۱۱، ح۹.
  50. «موسی به برادر خویش هارون گفت: در میان قوم من جانشین من شو» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.
  51. «یا اینکه به مردم برای آنچه خداوند به آنان از بخشش خود داده است رشک می‌برند؟» سوره نساء، آیه ۵۴.
  52. سیدحسن طاهری خرم آبادی، ولایت فقیه و حاکمیت ملت، ص۵۲- ۵۵.
  53. اکبری ملک‌آبادی، هادی و یوسفی سوته، رقیه ، ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی، ص۱۱۳-۱۱۶.