نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari(بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ۲۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۰۵ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۲۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۰۵ توسط Heydari(بحث | مشارکت‌ها)
یاران امام مهدی(ع) چه تعداد است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
هر انقلابی برای وقوع نیاز به یارانی دارد تا هم زمینه‌های قیام را آماده کنند و هم هنگام قیام، رهبر آن را یاری کنند، لذا چنانکه پیامبران(ع) یارانی الهی داشتند، امام عصر(ع) نیز چنین یارانی خواهد داشت. پیدایش این یاران به معنای فراهم آمدن زمینۀ قیام است[۱].
از منظر کلی، یاران امام زمان(ع) از اقوام و نژادهای گوناگون هستند و عدد آنها غیرقابل شمارش است. اما در نگاه جزئی تر، میتوان یارانحضرت را در دو گروه خاص و عام در نظر گرفت و با بررسی یاران خاص، ابعاد این بحث را روشن کرد[۲].
یاران خاص و ویژه که ۳۱۳ نفر بوده و در بالاترین درجۀ اخلاص قرار دارند[۳] و فرماندهانحضرت در روی زمین هستند. حضرت مهدی(ع) ابتدا با ۳۱۳ نفر بیعت خصوصی میکند، سپس بیعت عمومی را اعلام مینماید. تا زمانی که آنها در مکه جمع نشوند، حضرتظهور علنی نخواهند داشت و حاضر به بیعت عمومی در مسجدالحرام نخواهد شد[۴]. قسمتی از این یاران، از بزرگان روزگار گذشته هستند که بر اساس مصالحی، دوباره زنده شده و بخشی از آنان همراه حضرت عیسی(ع) از آسمان فرود می‌آیند[۵] و در رکاب حضرت مهدی(ع) خواهند بود[۶].[۷]
اصحاب عام حضرت یا گروه انصار، که در مقاطع زمانی مختلف به گروه یاران میپیوندند. در روایات، تعداد اصحاب حضرت مهدی(ع) هنگام ظهور، دوازده هزار یا پانزده هزار[۹] و حتی عدد یکصد هزار نفر نیز نقل شده است[۱۰]؛ البته آمارهای یاد شده با یکدیگر تعارض ندارند، بلکه در طول یکدیگرند و در مجموع، نشانگر سیر تکاملی یارانند[۱۱]؛ چراکه ظهورحضرت با سیصد و سیزده نفر از اصحاب ویژه آغاز می‌گردد، سپس سایر یاورانحضرت به سرعت به آنان ملحق میشوند. از این نظر، روایاتی که اعداد و ارقامی مثل ده هزار یا بیشتر (که بیانگر کثرت آنان است) ذکر کرده‌اند، ناظر به گروه انصار هستند[۱۲].
یاورانی که در طول قیام، به صفوف سربازان حضرت ملحق میشوند[۱۳].
لذا تنها زمانی که صحبت از دو گروه اول (یعنی یاران خاص) است می‌‌توانیم با استفاده از روایات، عدد دقیقی را برای یارانحضرت ذکر کنیم، اما تعداد بیشتر از آن، مثل هفتاد هزار نفر[۱۴] و... آمار کل نیروهای ارتشحضرت مهدی(ع) نیست؛ بلکه هریک از این ارقام، نمایانگر تعداد نیروهایی هستند که در برهه‌ای از زمان ظهور و یا در پیکار خاصی در گوشه‌ای از جهان شرکت دارند. شاید هم مطلب دیگری باشد که ما آن را نمی‌دانیم که با ظهورحضرت، روشن خواهد شد؛ ان شاالله[۱۵].
پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
«بنا بر روایاتمستفیض و نزدیک به تواتر، شمار آنها به تعداد یاران پیامبر (ص) در غزوه بدر، یعنی سیصد و سیزده نفر میباشد[۱۶]. همچنین روایاتی وجود دارد که یارانامام (ع) را دست کم ده هزار نفر میداند. این اختلاف به تفاوت درجات اخلاص آنها برمی‌گردد که پیش از این درباره اقسام چهارگانه آن سخن گفته‌ایم[۱۷].
[اجمالا] شمار افراد موفق در برنامه کلی الهی در هر درجهای تفاوت دارد؛ زیرا بدیهی است لازمه ارتقای درجات اخلاص، شایستگیهای بیشتر و بینش عمیقتر است و پیداست که در جهان، شمار چنین افرادی زیاد نیست. از روایات برمیآید آن مخلصان آزموده که در درجه اول از درجات چهارگانه اخلاص قرار دارند، همان سیصد و سیزده نفری هستند که حضرت بقیة الله (ع) در زمان آنان ظهور خواهد کرد. در عین حال موفقشدگان در امتحانات الهی که در درجه دوم اخلاص قرار دارند، اگر بیش از ده هزار نفر نباشند، کمتر نیستند. دلیل تفاوت شمار یارانامام در این اخبار، جز این نیست. آنها به سرعت به امام عصر (ع) ملحق میشوند؛ به طوری که همه سیصد و سیزده نفر هنگام سخنرانیامام (ع) و نخستین مرحله بیعت، در مسجد الحرام حضور دارند. باقی یاران نیز تا چند روز پس از این رویداد وارد مکه میشوند. در بعضی روایات آمده است حضرت در مکه میماند تا شمار یارانش به ده هزار نفر برسد»[۱۸].]]]]
«یارانامام زمان (ع) بسیار میباشند و عدد آنها غیر قابل شمارش است از جمله یمانی و لشگرش خراسانی و سپاهش حسنی و یارانش گیلانی و همراهانش جعفری و اصحابش و سائر احزاب شیعه که در آن سال قیام خواهند کرد یا کسانی که به لشگر حضرت بعد از ظهور ملحق خواهند شد ولی آنچه اهتمام به ذکر او هست آنان هستند که در هنگام بیعت یا در هنگام خروج حضرت با حضرت هستند و جزء اصحاب خاص آن جناب شمرده میشوند.
و اصحاب خاص حضرت دو نوع میباشند: اصحاب خاص الخاص که همان ۳۱۳ نفرند؛ اصحاب خاص که ده هزار نفر میباشند. و فرق این دو قسم از چند جهت است:
تا ۳۱۳ نفر در مکه جمع نشوند حضرت ظهور علنی نخواهند داشت و حاضر از بیعت عمومی در مسجدالحرام نخواهد شد. ولی تا ده هزار نفر جمع شوند قیام حضرت خارج مکه نخواهد بود.
با ۳۱۳ نفر حضرت بیعت خصوصی میکند بعد بیعت عمومی ولی ده هزار نفر فقط بیعت عمومی با حضرت دارند. و این اشخاص ۳۱۳ نفره و دههزار نفر افرادی هستند که نام و تبار و قبیله آنها و محلشان در کتابی که نزد حضرت است ثبت شده است.
و ظهور حضرت موقوف به انقضاء اجل و سرآمد حکمت و تحقق شرائط و ظهور علامات است زیرا غیبت حضرت را مدتی است معلوم و حجاب را مصلحتی و ظهور را شرائطی.
ولی در عرف مردم این است که اگر ۳۱۳ تن یاور حضرت داشته باشند قیام می‌کنند این نظر غلطی است چون که نه ظهور حضرت بستگی به این ۳۱۳ تن دارد و نه روی زمین خالی از مردمان صالحی مانند ایشان به همان عدد یا بیشتر بوده یا هست بلکه اگر صد هزار نفر مانند آن ۳۱۳ تن در عصری باشند یا بهتر از آن ۳۱۳ تن تا مدت تمام نشود و شرائط انجام نگیرد ظهور نخواهد بود و از اخبار میتوان استفاده کرد که آن ۳۱۳ نفر سرآمد همه اهل زمان‌‌‌ها و دوران‌ها نیستند چون به حضرت صادقمفضل عرض کرد قربانت شوم مؤمنی در روی زمین غیر ایشان نیست.
حضرت فرمود چرا و لکن ایشان قوّام و نجباء و قضاة و حکام و فقهاء در دین هستند و عدد ایشان و شهرهایشان و محله‌هایشان در کتابی نوشته شده و محفوظ است[۱۹].
در اینکه یاران خاص الخاص حضرت ۳۱۳ تن هستند در کتاب ارزشمند منتخب الاثر ۲۵ حدیث را نقل میکند در ص ۵۹۴ که در اینجا به یکی از آنها اکتفا می‌کنیم. حضرت باقر (ع) فرمودند هرگاه بقیة اللّه خارج شود به کعبه تکیه کند و ۳۱۳ تن گرد او جمع شوند و او می‌گوید من هستم بقیة اللّه و هرگاه گرد او جمع شدند او خروج میکند و ده هزار نفر میباشند[۲۰]»[۲۱].]]]]
گروه اول ۳۱۳ نفر هستند. در روایات، محل سکونت این گروه و تعداد افرادی که از هر منطقه به یاریامام زمان (ع) می‌آیند، مشخص شده است. امام صادق (ع) به تقاضای ابوبصیر، محل سکونت یاران امام مهدی (ع) و تعداد آنها از هر منطقه را بدین شرح بیان فرمود:
در برخی روایات، نام این شهرها نیز آمده است: "صاغان، قرغانه، شام، ترمذ، موعود، ترقعه، دمشق، فلسطین، بعلبک، نوغان، حائر، نور، قالیقا، بروجرد، رها، مراغه،فالس، قبه، تربده، خبوان، طهی، ارم و سردانه"[۲۳].
تعداد یاران آن حضرت در برخی روایات، با تعدادی که ذکر شد، تفاوت دارد. مثلاً در روایت دیگر آمده است که از ری یک نفر به کمک امام زمان (ع) می‌آید، و در روایت دیگر این تعداد ۷ نفر ذکر شده است[۲۵].
در برخی روایات، به نام‌های متشابه برخی شهرها پرداخته است که ممکن است یک شهر باشند، مانند قرغانه و فرغانه[۲۷] صامغان[۲۸] و صاغان[۲۹].
در برخی روایات، تعداد افراد ذکر شده، کمتر از ۳۱۳ نفر است.
شهرهایی که ذکر شده‌اند، محل سکونت یارانمهدی (ع) در زمان ظهور آن حضرت میباشد. بنابراین ممکن است آنان اهل شهرهای یاد شده نباشند و فقط در زمان ظهورحضرت مهدی (ع) ساکن آن شهر باشند.
نام بسیاری از شهرهای ایران در بین نام‌ها وجود دارد که در حدود سی شهر میباشد.
با مقایسه بین شهرهای یاد شده و تعداد افرادی که از آن مناطق به یاریامام زمان (ع) می‌آیند، معلوم می‌شود بیشترین یاران آن حضرت (ع) را ایرانیان تشکیل می‌دهند.»[۳۰].]]]]
«درباره تعداد لشکریان و یارانامام زمان(ع) روایات گوناگونی در دسترس است. برخی روایات، تعداد آنان را سی صد وسیزده نفر یادآور شده‌اند وبرخی روایات، از ده هزار نفر وبیش تر سخن می‌گویند. در این جا یادآوری دو نکته ضروری است:
سی صد وسیزده نفر - که در روایات آمده است - نیروهای ویژه‌ای هستند که در آغاز قیام همراه آن حضرت خواهند بود. آنان در حکومت جهانیامام زمان(ع) از کارگزاران میشوند؛ چنان چه مرحوم اربلی در کشف النعمه فرموده است: از این روایت (روایت ده هزارنفر) استفاده می‌شود که تعداد یاران حضرت در عدد سی صد وسیزده محدود نمیشود؛ بلکه این تعداد، نفراتی هستند که در آغاز قیام، همراه حضرت هستند.
تعداد چهار هزار، ده هزار نفر و... - که در برخی روایات گفته شده است - آمار کل نیروهای ارتش مهدی(ع) نیست؛ بلکه - هم چنان که از روایات نیز استفاده می‌شود- هریک از این ارقام، نمایانگر تعداد نیروهایی هستند که در برهه‌ای از زمان ظهور حضرت (ع) ویا در پیکار خاصی در گوشه‌ای از جهان شرکت دارند. شاید هم مطلب دیگری باشد که ما آن را نمی‌دانیم که با ظهور حضرت، روشن خواهد شد.
نیروهای مخصوص: یونس پسر ظبیان می‌گوید: "خدمت امام صادق(ع) بودم که ایشان نامی از یارانحضرت قائم به میان آورد و فرمود: آنان سی صد وسیزده تن هستند وهر یک خود را در میان سی صد نفر می‌بیند"[۳۱] از این که حضرت می‌فرماید: "هر یک خود را در میان سی صد نفر می‌بیند"، دو احتمال تصور می‌شود:
این که توان جسمی‌هر یک از آنان برابر سی صد نفر باشد؛ چنان که توان هر یک از مؤمنان در آن روزگار برابر نیروی چهل مرد است.
هر کدام از آنان، سی صد نفر نیرو دارند وخود را در میان سی صد نیرو تحت فرمان می‌بینند. بنابراین احتمال، آنان حدود سی صد گردان نیروی نظامی را فرماندهی می‌کنند ومحتمل است که همان ظاهر لفظ مراد باشد؛ یعنی هر یک خود را جزء آن عدّه میداند؛ چنان که بعضی گفته‌اند. امام زین العابدین(ع) می‌فرماید: "آنان که از بستر خود برای یاریامام قائم(ع) ناپدید میشوند، سی صد وسیزده نفر به تعداد اهل بدر هستند که صبح آن شب (صبح روز بعد) در مکه گرد می‌آیند"[۳۲]. امام جواد(ع) می‌فرماید: "پیامبر خدا(ص) فرمود: امام زمان(ع) از سرزمین تهامه (مکه) ظهور میکند. او گنج‌هایی دارد که از جنس طلا ونقره نیست؛ بلکه آنها اسب‌هایی نیرومند ومردانی نامور به تعداد اصحاببدر هستند. آنان سی صد وسیزده نفرند که از سراسر جهان به دور او گرد می‌آیند. کتاب مُهر کرده‌ای با حضرت است که تعداد یارانش با نام، شهر، نوع نژاد، مشخصات وکنیه آنان در آن نوشته شده است. آنان همه در فرمانبرداری از مهدی(ع) می‌کوشند"[۳۳]. رسول خدا(ص) می‌فرماید: "مردم مانند پرندگان در اطرافش گرد می‌آیند تا این که سی صد وچهارده مرد - که در بین آنان زنانی نیز هستند - گرد می‌آیند وآن حضرت بر هر ستمگر وفرزند ستمگری پیروز می‌گردد وعدالت چنان می‌شود که مردمآرزو می‌کنند:ای کاش مردگانشان در بین زندگان بودند واز عدالت بهره مند می‌شدند"[۳۴]. امام باقر(ع) می‌فرماید: "حضرت مهدی(ع) با سی صد وسیزده نفر به تعداد اصحاببدر، بدون آگاهی و وعده قبلی ظهور میکند؛ در حالی که آنان چون ابری پاییزی پراکنده‌اند؛ آنان شیران روز ونیایشگران شب هستند"[۳۵]. ابان بن تغلب می‌گوید: امام صادق(ع) فرمود: "به زودی سی صد وسیزده نفر به مسجد شما (مکه) می‌آیند. مردممکه می‌دانند که این افراد نسبتی با پدران واجدادشان ندارند (وجزو مردممکه نیستند). هر کدام از آنان شمشیری دارد که بر روی آن کلمه‌ای ثبت است که از آن کلمه هزار کلمه (مشکل) گشوده وحل می‌شود"[۳۶] در برخی از روایات، نام برخی از آنان گفته شده است که به ذکر دو روایت بسنده می‌کنیم: امام صادق(ع) به مفضل بن عمر - یکی از اصحاب آن حضرت - فرمود: "تو و چهل و چهار مرد دیگر، جزو یاران و همراهان حضرت قائم(ع)هستید"[۳۷]. شاید مراد از چهل وچهار نفر، کسانی باشند که از اصحابامام صادق(ع) هستند. نیز آن حضرت می‌فرماید: "هنگامی که قائم آل محمد ظهور کند، بیست وهفت تن از پشت کعبه بیرون می‌آیند وبیست وپنج تن از قوم موسی - که همگی قاضیان به حق وعادل هستند - زنده میشوند ونیز هفت تن از اصحاب کهف، یوشعوصیموسی، مؤمنآل فرعون، سلمان فارسی، ابادجانه انصاری و مالک اشتر به دنیا باز می‌گردند"[۳۸]. در بعضی از روایات، مقداد بن اسود نیز ذکر شده است. طبق روایاتفرشتگان جابه جاکننده، مردگان نیکان را به اماکن مقدسی مانند خانه خدا منتقل می‌کنند[۳۹]. بنابراین، شاید این مردگان از آن دسته‌ای باشند که اجسادشان به کنار کعبه انتقال داده شده است ورجعت ودوباره زنده شدن آنان نیز از همان جا خواهد بود. طبق نقل دیگری، این مکان پشت شهر کوفه، یعنی شهر نجف است که باز معنای روایت صحیح می‌شود؛ زیرا اجسادشان به آن جا، یعنی نجف اشرف انتقال داده شده است. شایسته ذکر است که این افراد، سابقه مبارزه در ابعاد سیاسی و نظامی را با طاغوت‌های روزگار خویش داشته اند؛ به خصوص سلمان فارسی، ابودجانه، مالک اشتر و مقداد که در جنگ‌های صدر اسلام شرکت کرده، رشادت‌های بسیاری از خود نشان داده‌اند وگروهی از آنان سابقه فرماندهی نیز داشته اند.
ارتش مهدی(ع):ابوبصیر می‌گوید: مردی از اهالی کوفه، از امام صادق(ع) پرسید: چند نفر با حضرت قائم(ع) قیام می‌کنند؟ مردم می‌گویند: همراهان حضرت به تعداد سربازان بدر یعنی سی صد و سیزده نفرند. امام(ع) فرمود: "حضرت مهدیظهور نمی‌کند، مگر با ارتشی قوی و نیرومند و ارتش قدرتمند کمتر از ده هزار نیروی رزمنده نخواهد داشت"[۴۰]. نیز آن حضرت می‌فرماید: "هنگامی‌که خداوند به حضرت قائم(ع) اجازه قیام دهد، سی صد و سیزده تن با او بیعت می‌کنند. آن حضرت در مکه توقف میکند تا این که عدد اصحابش به ده هزار نفر برسد. آن گاه به سوی مدینه حرکت مینماید"[۴۱]. امیرمؤمنان(ع) می‌فرماید: "مهدی حدّاقل با لشکردوازده هزار نفری وحدّاکثر پانزده هزار نفری ظهور میکند. رعب وترس از نیروی نظامی‌او، پیشاپیش سپاهیانش در حرکت است. هیچ دشمنی با ایشان روبه رو نمیشود، جز این که شکست می‌خورد. آن حضرت وسپاهیانش در راه خدا به سرزنش کسی نمی‌اندیشند. شعار لشکریانش این است: بمیران، بمیران"[۴۲]. امام صادق(ع) می‌فرماید: "امام زمان(ع) ظهور نمی‌کند، مگر آن که حلقه و تعداد آنان کامل گردد. راوی پرسید: تعداد آنان چند نفر است؟ حضرت فرمود: ده هزار نفر"[۴۳]. شیخحر عاملی می‌گوید: در روایت است که تعداد کامل سپاهامام زمان(ع) صد هزار نفر است[۴۴]
گارد حفاظت: کعب می‌گوید: مردی از بنی هاشم، در بیت المقدس منزل میکند. تعدد نیروهای محافظ وی دوازده هزار نفرند ودر روایت دیگری می‌گوید: تعداد محافظان وی سی وشش هزار نفرند وبر سر هر یک از بزرگ راه‌های منتهی به بیت المقدس، دوازده هزار نفر مستقر میشوند[۴۵] البته کلمه حرس که در روایت است، به معنای اعوان وکمک نیز آمده است واین معنا با عنوان حدیث مناسب نیست؛ چون ممکن است مقصود یاران واعوان حضرت باشد»[۴۶].]]]]
«درباره شمار یارانحضرت مهدی(ع) نیز باید گفت، چنان که پیامبران(ع) به یارانی الهی داشتند، امام عصر(ع) نیز چنین یارانی دارد. پیدایش این یاران به معنای فراهم آمدن زمینه قیام است. قرآن درباره انبیا(ع) می‌فرماید: ﴿وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا اسْتَكَانُواْ وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ﴾[۴۷]. شمار یارانحضرت حجت(ع) را ۳۱۳ تن ذکر کردند. برای آشنایی با فلسفه یاد کرد این عدد، توجه به برخی آیات سوره مدثر سودمند مینماید: ﴿لَوَّاحَةٌ لِّلْبَشَرِ* عَلَيْهَا تِسْعَةَ عَشَرَ* وَمَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلاَّ مَلائِكَةً وَمَا جَعَلْنَا عِدَّتَهُمْ إِلاَّ فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَيَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَانًا وَلا يَرْتَابَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَالْمُؤْمِنُونَ وَلِيَقُولَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ وَالْكَافِرُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَن يَشَاء وَيَهْدِي مَن يَشَاء وَمَا يَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلاَّ هُوَ وَمَا هِيَ إِلاَّ ذِكْرَى لِلْبَشَرِ﴾؛[۴۸]. چنانکه ملاحظه می‌شود، خدای متعال شمار فرشتگانعذابدوزخ را ذکر فرموده است. ذکر این امر و دانستن و ندانستن آن در حیات دنیوی یا اخروی دینداران هیچ تأثیری ندارد؛ تنها کارکرد آن و گزاره‌های مشابه، شناختکافران، بیماردلان و مؤمنان است. بنابراین شمار یارانحضرت مهدی(ع) نیز برای سنجش کفر و ایمان ذکر شده است.
در فرهنگ دینی، اعدادی به چشم می‌خورند که شاخصند؛ برای مثال هفت، چهل، هفتاد، صد و هزار. آیا این اعداد با معدودشان ارتباط منطقی واقعی، ذاتی و نفس الامری دارند؟ در پاسخ بدین پرسش باید یادآور شد، در علوم تجربی مانند: فیزیک، شیمی و ریاضی ارتباط عدد و معدود، واقعی و از نوع رابطه علت و معلول است؛ یعنی اگر عدد تغییر یابد، معدود نیز دگرگون می‌شود؛ برای مثال، در گزاره‌های زیر:
آب از دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن ساخته می‌شود؛
یک کالری گرما با۱۸/۴ ژول انرژی مکانیکی برابر است؛
برای به دست آوردن مساحت دایره باید از عدد۱۴/۳ استفاده کرد.
اگر عدد تغییر کند، نتیجه به طور طبیعی دگرگون می‌شود. اما در بسیاری موارد دیگر، مانند قوانین فقهی، حقوقی، جزائی، کیفری و مانند اینها، رابطه عدد و معدود تعبّدی است و یا قراردادی. در بخشی از آیات و روایات، عدد برای جدا شدن صفوف خرده گیران و مؤمنانمتعبد ذکر شده است. در این موارد، پرسش از عدد، نشانه لجاجت و نادانی است. این اعداد، قراردادی یک سویه میان خداوند و آفریدگان به شمار می‌آید و برای سنجش میزان باور مردم بیان شده است»[۴۹].]]]]
از این روایت میتوان استفاده کرد یاران حضرت را سه گروه تشکیل می‌دهند:
یاوران ویژه که ۳۱۳ نفرند و با اجتماع آنان، ظهور به اذنخدا واقع می‌شود.
یاورانی که حدود ده هزار نفرند و با اجتماع آنان، قیام و خروج به اذنخدا صورت می‌گیرد.
یاورانی که در طول قیام، به صفوف سربازان حضرت ملحق میشوند.
این شرط، از شرایطی است که توسط انسان‌ها باید محقّق شود. اکنون جای این سؤال است که آیا یاوران حضرت فراهم شده‌اند؟ آیا گروهی از انسان‌ها با ایجاد ویژگی‌ها و صفات یاران در جان خویش، خود را برای یاری و همراهی امام آماده کرده‌اند؟»[۵۱].]]]]
در بیان وجه جمع این دو دسته روایات میتوان گفت باتوجه به قرائن موجود، روایات دسته نخست که عدد سیصد و سیزده را ذکر کرده‌اند ناظر به اصحاب ویژه امام مهدی (ع) در مرحله آغازین ظهور حضرت است؛ همان کسانی که هسته اصلی قیام حضرت را تشکیل می‌دهند و در روایات از آنان به عنوان پرچمداران و فرماندهانلشکرمهدی(ع) میباشند؛ اما روایات دسته دوم که عدد بیش از سیصد و سیزده نفر را ذکر نموده‌اند ناظر به مجموع نیروهایی است که به جمع سیصد و سیزده نفر میپیوندند و تحت فرماندهی آنان عمل می‌کنند و در زمره سپاه حضرت قرار می‌گیرند. شاهد این مطلب نیز برخی روایاتی است که دلالت دارد بر اینکه ظهورحضرت مهدی (ع) با سیصد و سیزده نفر از اصحاب ویژه آغاز می‌گردد سپس سایر یاوران حضرت به سرعت به آنان ملحق میشوند و تحت فرماندهیاصحاب ویژه حضرت، سپاهیانمهدی(ع) را جهت آغاز قیام تشکیل می‌دهند. مانند آنچه جناب عبدالعظیم حسنی از امام جواد(ع) نقل کرده که فرمود: "سیصد وسیزده مرد به تعداد اهل بدر از دورترین نقاط زمین در کنار او (حضرت قائم) حاضر شوند و این مصداق سخن خدا است که فرمود: هرکجا باشید خدا شمارا جمع میکند و او به همه چیز توانا است، پس هر گاه این عدد از أهل اخلاص جمع گردند، خداوند أمر ظهور آن حضرت را مقدرگرداند و چون تعداد آن جماعت أهل اخلاص به عقد کامل؛ یعنی آن ده هزار مرد رسند، حضرت خروج نموده و مدام دشمنانخدا را بکشند تا رضایتپروردگار حاصل گردد"[۵۸]؛ مفضل بن عمر جعفی نیز از امام صادق(ع) نقل کرده است که فرمود: "هر گاه خدای متعال به قائمآل محمد اجازه ظهور دهد، در حالی که سیصد و اندی مرد با او بیعت می‌کنند و حضرت در مکه توقف می‌فرماید تا یاران او به ده هزار نفر می‌رسند؛ سپس از آنجا به سوی مدینه حرکت می‌فرماید"[۵۹]؛
از این نظر، روایاتی که اعداد و ارقامی مثل ده هزار یا بیشتر (که بیانگر کثرت آنان است) ذکر کرده‌اند، ناظر به گروه انصار هستند و شامل همه کسانی میشوند که به نحوی در حمایت از این حرکت الهی و تحکیم و تقویت انقلاب جهانی حضرت سهم دارند. مانند آنچه روایت از امام صادق(ع) نقل شده است که حضرت فرمود: "آنان (اصحابمهدی) سیصد و سیزده نفرند که هرکدام نیز خود را در میان سیصد و سیزده نفر می‌بینند[۶۰]. براساس این گونه روایات، هرکدام از این سیصد و سیزده تن، فرماندهیسیصد و سیزده نفر را برعهده دارند. لذا آمار و ارقام یاد شده در این نوع روایات، بیانگر تعدد سپاهیان و یاورانامام مهدی (ع) است»[۶۱].]]]]
«مطابق روایات فراوان، عدد اصحاب امام زمان (ع) به تعداد لشکریاناسلام در جنگ بدر یعنی ۳۱۳ نفر میباشد. علامه در تفسیرآیه﴿وَلَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِلَى أُمَّةٍ مَّعْدُودَةٍ﴾ ضمن اینکه این آیه را مربوط به کسانی میداند که در آخرالزمان برای یاری دین می‌آیند[۶۲]. به روایاتی اشاره میکند که منظور از ﴿أُمَّةٍ مَّعْدُودَةٍ﴾ را اصحاب امام زمان (ع) و تعداد آنها را سیصد و چند نفر میداند[۶۳]. همچنین از مجمع البیاننقل میکند که گفته شده است منظور از امت معدودهاصحابمهدی (ع) است که عددشان سیصد و اندی نفر است -به مقدار عدد اصحاب بدر- که در روز ظهورش در یک ساعت، دوران جناب جمع میشوند، همانطور که قطعات ابر‌‌های پاییزی دور هم جمع میشوند[۶۴]. طبرسی بعد از ذکر این قول، به روایتی از امام باقر و امام صادق (ع) اشاره میکند که همین مطلب را بیان میکند[۶۵].
گرچه در این روایات و تعابیر سخن از سیصد و چند نفر آمده است ولی در جای دیگری از بیانات علامه عدد سیصد و سیزده نفر نیز ذکر شده است. آن مرحوم در ذیل تفسیرآیه﴿وَلَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ﴾[۶۶]
ذکر این نکته در اینجا لازم است که دریچه روایت‌ای به صورت صریح عدد سیصد و شصت نفر برای اصحابامام (ع) ذکر نشده است ولی در بعضی از روایات آمده است که وَ يَجِي ءُ وَ اللَّهِ ثَلَاثُ مِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا فِيهِمْ خَمْسُونَ امْرَأَةً يَجْتَمِعُونَ بِمَكَّةَ عَلَى غَيْرِ مِيعَادٍ و سیصد و چند مرد که در میان آنها پنجاه زن نیز هستند، خواهند آمد و بدون قرار قبلی در مکه جمع میشوند[۶۹]. بر اساس این روایت مجموع مردان و زنانی که حلقه اصلی یاران حضرت را تشکیل می‌دهند در حدود سیصد و شصت نفر میباشند و به احتمال قوی نظر مرحوم علامه نیز به همین مطلب میباشد لذا ذکر این عدد با سیصد و سیزده نفر بودن اصحاب که در بسیاری از احادیث آمده است مغایرتی ندارد،[۷۰] »[۷۱].]]]]
از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در تأویل سخن خدای متعال: ﴿وَلَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِلَى أُمَّةٍ مَّعْدُودَةٍ لَّيَقُولُنَّ مَا يَحْبِسُهُ أَلاَ يَوْمَ يَأْتِيهِمْ لَيْسَ مَصْرُوفًا عَنْهُمْ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِؤُونَ﴾[۷۲]نقل شده که فرمودند: مراد از امت معدود، یاران مهدی در آخر الزمان‌اند؛ سیصد و سیزده نفر به شمار افراد جنگ بدر. آنان، در ساعتی جمع شوند؛ مانند ابرهایی که در پاییز جمع میشوند"[۷۳].
امام صادق(ع) در وصفیاران خاصّ حضرت مهدی(ع) فرمود: "مردانی که گویی قلبهایشان مانند پارههای آهن است. هیچ چیز نتواند دلهای آنان را درباره ذات خداوند گرفتار شک سازد. سختتر از سنگ هستند. اگر بر کوهها حمله کنند، آنها را از هم خواهند پاشید ... گویی که بر اسبان خود، مانند عقاب هستند. بر زین اسب امام دست می‌کشند و از این کار برکت میجویند. گرد امام خویش چرخیده، در جنگها، جان خود را سپر او میسازند و هرچه را بخواهد برایش انجام می‌دهند. مردانی که شبها نمیخوابند؛ در نمازشان همهمهای چون صدای زنبور عسل دارند. شبها بر پای خویش ایستاده و صبح بر مرکبهای خود سوارند. پارسایان شبند و شیران روز. اطاعت آنان برابر امامشان، از اطاعت کنیز برای آقایش زیادتر است. مانند چراغها هستند ... گویی که دلهایشان قندیل است. از ترسخدا بیمناک و خواهان شهادتند. تمنایشان شهید شدن در راه خدا است. شعارشان این است: ای مردم! برای خونخواهی حسین به پا خیزید. وقتی حرکت می‌کنند، پیشاپیش آنان به فاصله یک ماه وحشت حرکت کند. آنان، دسته دسته به سوی مولا میروند. خدا به وسیله آنان امامراستین را یاری می‌فرماید"[۷۴].»[۷۵].]]]]
«در حدیثی از امام صادق (ع) درباره لشکریانامام مهدی (ع) پس از پیوستن سیصد و سیزده یار ویژه به امام، چنین است: "هنگامی که خداوند –که نامش عزیز باد- اجازه خروج به قائم می‌دهد، او به منبر می‌رود و مردم را به سوی خود می‌خواند و آنها را به خداسوگند می‌دهد و آنان را به حق خودش و این که میان آنان به شیوه پیامبر (ص) رفتار میکند، فرا می‌خواند. خداوند جل جلاله هم جبرئیل را روانه میکند تا نزد او بیاید و وی در حطیم[۸۰] فرود می‌آید و به او می‌گوید: به چه چیزی می‌خوانی؟ قائم (ع) به او خبر می‌دهد. جبرئیل می‌گوید: من، نخستین کسی هستم که با تو بیعت می‌کنم. دستت را بگشای. آن‌گاه دستش را به دست او می‌مالد و سیصد و سیزده و اندی مرد به او می‌رسند و با او بیعت می‌کنند. او در مکه میماند تا آن که یارانش به دههزار تن برسند و سپس از آن جا به سوی مدینه حرکت میکند"[۸۱].
امام علی بن ابی طالب (ع) نیز می‌فرماید: "به زودی، فتنه‌ای روی خواهد داد که مردم با ایمان از آن بیرون کشیده میشوند، همان گونه که طلا را از معدن بیرون می‌کشند. پس شامیان را دشمنام ندهید و تنها ستمکارانشان را دشنام دهید، که میان آنان، نیکان هستند و به زودی، خداوند، بارانی از آسمان برایشان می‌فرستد که آنان را غرق میکند، تا آنجا که اگر روباه‌ها و افراد ضعیف نیز با آنان بجنگند، بر ایشان غلبه می‌یابند. سپس خداوند، این هنگام، مردی از خاندانپیامبر (ص) را با حداقل دوازده‌هزار و حداکثر، پانزده‌هزار تن بر می‌انگیزد که سه پرچم دارند و نشان و شعارشان، "بمیران، بمیران" است. آنان با اهل هفت پرچم –که همه صاحبان آن پرچم‌ها به فرمان‌روایی چشم طمع دارند-، می‌جنگند و می‌کشند و شکست می‌دهند و سپس سردار هاشمیظهور میکند و مردم را به الفت و نعمتشان باز می‌گرداند و این گونه هستند تا دجالخروج کند"[۸۲].
«همان ۳۱۳ نفرى هستند که امیر مؤمنان و امام صادق (ع) آنان را پرچمداریاوران آن گرامى تعبیر کرده‌اند و این بیانگر این واقعیت است که آنان داراى توانایى‌ها، کارآیى‌ها، آگاهى‌ها، کفایت‌ها، مدیریت‌ها و صلاحیت‌هاى لازم و بالایى براى فرماندهى و سازمان بخشیدن به نیروهاى طرفدار حق‌اند، که امام صادق (ع) از آنان تعبیر به "حُكَّامُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ"[۸۹] مى‌کند[۹۰]»[۹۱].
«تعداد یارانحضرت مهدی (ع)، سیصد و سیزده نفر یاد شده است. از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمود: "گویا می‌نگرم قائم را بر منبرکوفه و سیصد و سیزده نفر یارانش را، که پیرامونش گرد آمده‌اند، به شمار اهل بدر"[۹۲]. این مضمون به‌طور مستفیض از ائمه به ما رسیده است. در متون عامه نیز، در عدد یاران مهدی (ع) سیصد و سیزده نفر بارها یاد شده است. در برخی روایات، یاران مهدی ده هزار نفر یاد شده است و تا آنان گرد نیایند قیام صورت نمی‌گیرد[۹۳]. در نقل‌های دیگر، از شمار کمتر و در برخی فزون‌تر از پیش یاد شده است. از جمله ابن رزین غافقی از علی (ع) روایت میکند: "مهدی، در میان دوازده تا پانزده هزار یاور قیام خواهد کرد"[۹۴]. در روایاتابن مسعود، شمار بیعت‌کنندگان بیش از پنج‌هزار نفر ذکر شده است. در احادیث دیگر به توده‌های انبوهی اشاره شده است که از نقاط گوناگون جهان، به‌ویژه مشرق‌زمین به کمک امام می‌شتابند[۹۵]. چه‌بسا بتوان گفت: آمارهای یاد شده با یکدیگر تعارض ندارند، بلکه در طول یکدیگرند و در مجموع، نشانگر سیر تکاملی یارانند. سیصد و سیزده نفر، نخستین گروندگان هستند که در انتظار ظهورموعود بوده‌اند. با گرد آمدن این گروه، دعوت آغاز می‌شود. پس از انتشار خبر و گزارش آن به محرمان، ده یا دوازده هزار نفر، که ستون‌های اصلی نیروهای انقلاب را تشکیل می‌دهند، به سرعت به امام میپیوندند. با اجتماع آنان، پاکسازی حجاز آغاز می‌شود. در ادامه نهضت، توده‌های انبوه، از سراسر جهان به حضرت میپیوندند و درگیری بزرگ و خونبار با مستکبران شروع می‌شود[۹۶]. امام صادق (ع) می‌فرماید: "سیصد و سیزده نفر یاران با او بیعت می‌کنند. او تا هنگام کامل شدن ده هزار نفر در مکه اقامت کرده، سپس رهسپار مدینه می‌گردد"[۹۷]. احتمال می‌رود سیصد و سیزده نفر، فرماندهان و وزیرانامام باشند که در آغاز، هسته‌های اصلی نیروها را به عهده دارند و پس از پیروزی، برای ارشاد و دادرسی و کارگزاری به سرزمین‌های دور و نزدیک فرستاده میشوند. از این گروه به "نقباء"، "خواص" و "ذُخر الله" تعبیر شده است[۹۸]»[۹۹].]]]]
«تعدادی از یاران گروه ۳۱۳ نفری، از کسانی هستند که در زمان ظهور زندگی می‌کنند. در برخی روایات آمده است که اینان شب در بستر خود ناپدید شده، پس صبح در مکه خواهند بود. آیه﴿ وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیهَا فَاسْتَبِقُواْ الْخَیْرَاتِ أَیْنَ مَا تَكُونُواْ یَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِیعًا إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ﴾[۱۰۰] درباره این گروه است[۱۰۱] از روایات به خوبی میتوان استفاده کرد که تعدادی از یاران، هم عصرِ زمانِ ظهورند.
↑در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است: «خروج می‌کنند با قائم(ع) از پشت کوفه یا کعبه ۲۷ مرد که عبارتند از: پانزده نفر از قوم حضرت موسی(ع) و هفت نفر از اصحاب کهف، و یوشع بن نون و سلمان و ابو دجانه انصاری و مقداد و مالک اشتر؛ پس در نزد آن حضرت، از یاران و والیان هستند»؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۳، ص۹۰.
↑امام باقر(ع) در حدیثی می‌فرماید: «هنگامی که قائم ظهور کند و به درون کوفه بیاید، خداوند متعال، هفتادهزار انسان راستین را از پشت کوفه بر می‌انگیزد تا از همراهان و یاوران او باشند»؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۹۰، ح ۲۱۲؛ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۸، ص ۲۹۳ـ۲۹۹.
↑ابن اثیر آورده است: شمار یاران پیامبر (ص) در جنگ بدرسیصد و سیزده نفر بوده است. عده‌ای آن را سیصد و چهارده و سیصد و هجده نفر نیز گفته‌اند. اما همان تعداد نخست صحیح میباشد و از صدر اسلام تا کنون مشهور بین مسلمانان همان عدد بوده است.
ر.ک: الکامل فی التاریخ؛ ج ۲، ص ۸۲.
↑الصدر، سید محمد، تاریخ الغیبة الکبری؛ ص ۲۴۸ به بعد.
↑چه بسیار پیامبرانی که مردان الهی فراوانی به همراه آنان جنگ کردند. آنها هیچ گاه در برابر آنچه در راه خدا به آنان می‌رسید، سست و ناتوان نشدند [و تن به تسلیم ندادند]، و خداوند استفامت کنندگان را دوست دارد؛ سوره آل عمران، آیه ۱۴۶.
↑جهنم پوست تن را به کلی دگرگون میکند. نوزده نفر از فرشتگان عذاب بر آن گمارده شده‌اند. مأموران دوزخ را فقط فرشتگان عذاب قرار دادیم و تعداد آنها را جز برای آزمایش کافران معین نکردیم، تا اهل کتاب (= یهود و نصاری) یقین پیدا کنند و بر ایمان مؤمنان بیفزاید و اهل کتاب و مؤمنان (در حقانیت این کتاب آسمانی) تردید به خود راه ندهند و بیمار دلان و کافران بگویند: خدا از این توصیف چه منظوری دارد؟! آری، این گونه خداوند هر کس را بخواهد گمراه می‌سازد و هر کس را بخواهد هدایت میکند و لشکریانِ پروردگارت را جز او کسی نمی‌داند و این جز هشدار و تذکری برای انسان‌ها نیست. سوره مدثر، آیات ۲۹ - ۳۱ .
↑به سوی او اجتماع می‌کنند به تعداد اهل بدر، ۳۱۳ نفر از اطراف زمین و این، معنای قول خدا است که «هرکجا باشید، خدا شما را می‌آورد، همگی را؛ به درستی که خدا بر هرکاری قدرت دارد». هنگامی‌که برای او این عده از اهل اخلاص جمع شد، خدا امر او را ظاهر میکند؛ زمانی که برای او عقد کامل شد و آن، گروه ده هزار نفری است، به اذن خدا خروج میکند؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ب۳۷، ح۲.
↑البته بعضی برخلاف بیان فوق معتقدند که از تعبیر «فیهم» که در روایت آمده است استفاده می‌شود که پنجاه زن مذکور در روایت جزء سیصد و سیزده نفر میباشند و تعبیر رجل در ثلاثمائه و بضعه عشر رجلا از باب تغلیب میباشد. موعود شناسی، صفحه ۵۹۴.
↑ و اگر عذاب را از آنان چندگاهی پس افکنیم به یقین می‌گویند: چه آن را باز داشت؟ آگاه باشید روزی که به آنان برسد از ایشان بازگردانده نمیشود و آنچه به ریشخند می‌گرفتند آنها را فرا می‌گیرد؛ سوره هود، آیه: ۸.
↑ و هر کس را قبله‌ای است که روی بدان میکند، باری، در کارهای نیک از یکدیگر پیشی گیرید. هرجا که باشید خداوند همگی شما را باز خواهد آورد، خداوند بر هر کاری تواناست؛ سوره بقره، آیه: ۱۸.
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
