امام حسن عسکری برای اعلام ولادت امام مهدی چه برنامه‌ای داشت؟ (پرسش)
| امام حسن عسکری برای اعلام ولادت امام مهدی چه برنامه‌ای داشت؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / آشنایی با امام مهدی / معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی) / ولادت امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۴ پاسخ |
امام حسن عسکری (ع) برای اعلام ولادت امام مهدی (ع) چه برنامه‌ای داشت؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله سید منذر حکیم، در مقاله «غیبت حضرت مهدی» در این‌باره گفته است:
«با توجه به جایگاه بسیار مهم حضرت مهدی (ع) در آینده بشر و اسلام امام باید به گونه‌ای معرفی شود که اسرارش فاش نگردد و جانش به خطر نیفتد. این وظیفه حساس بر عهده امام حسن عسکری (ع) بود. او با اقدام‌های بسیار دقیق و حساب شده این مهم را به خوبی انجام داد. اقدام‌های آن بزرگوار در دوران پنج ساله نخست زندگی حضرت مهدی (ع)، در چند مرحله قابل بررسی است.
- بشارت به خواص امام حسن عسکری (ع) در نامه‌ای، احمد بن اسحاق اشعری قمی را به تولد امام عصر (ع) بشارت می‌دهد. متن نامه چنین است: برای ما فرزندی زاده شده است و تو باید آن م سئله را پنهان داری و از همه مردم بپوشانی، زیرا ما جز خویشان و دوستان را از آن آگاه نسازیم. دوست داشتیم این خبر را به تو بدهیم تا خداوند تو را شاد گرداند، همچنان که ما را شاد ساخته است، والسلام[۱] امام (ع) در بشارت بسیار احتیاط می‌کرد و تنها مؤمنان مورد اعتماد را از این رخداد آگاه می‌ساخت. آن بزرگوار، گاه به طور شفاهی دوستان مخلص را بشارت می‌داد. احمد بن اسحاق می‌گوید: از ابا محمد حسن بن علی العسکری (ع) شنیدم که فرمود: ستایش برای خداست که مرا از سرای دنیا بیرون نبرد، تا جانشین خود را دیدم؛ همو که مانند ترین مردم به پیامبر خداست (ع) که از جهت آفرینش و سرشت. خدای تعالی او را در هنگامه غیبتش نگاه دارد، آن گاه آشکارش سازد. پس آن حضرت زمین را که از ستم بیدادگری آکنده شده است، به همان اندازه از عدالت و داد لبریز کند [۲]. چنانکه پیداست، امام خبر تولد حضرت مهدی (ع) و نیز ویژگی‌ها و رسالتش را برای احمد بن اسحاق بیان می‌کند.
- نمایاندن نوزاد به خواص: محمد بن احمد علوی از ابوغانم خادم روایت می‌کند: برای امام حسن عسکری (ع) از فرزندی به دنیا آمد. نامش را "محمد" گذاشت، از اصحابش نمایاند و فرمود: این نوزاد، پس از من، سرپرست شما و جانشین من در میان شماست. او کسی است که به عدالت قیام کند و مردمان به انتظار وی گردن می کشند. آن گاه که زمین از بیداد و ستم لبریز گردد، او خروج کند و آن را از عدالت آکنده سازد[۳].
- اتمام حجت امام (ع) احمد بن اسحاق: امام حسن عسکری (ع) فرزند گران‌قدرش را به احمد بن اسحاق نشان داد. امام کودکی سه ساله به نظر می‌رسید. حضرت عسکری (ع) امامت و نام و نشان واپسین مصلح آسمانی را باز گفت و بر نقش جهانی‌اش تأکید ورزید. در این محفل، امام عصر (ع) صریحا به احمد بن اسحاق می‌فرماید: من بازمانده الهی در زمین هستم و انتقام گیرنده از دشمنان خدا. ای احمد بن اسحاق! پس از این دیدار، دیگر از من اثر مجوی[۴]. روز بعد، امام حسن عسکری (ع) مشکلات پس از خویش را بیان می‌کند، هشدار می دهد و احمد بن اسحاق را به پنهان نگه داشتن این راز سفارش می‌کند [۵].
- اتمام حجت بر جمعی از شیعیان: جمعی از شیعیان نزد امام حسن عسکری (ع) شتافتند، تا درباره امام دوازدهم بپرسند. در این محفل، چهل تن حضور داشتند. عثمان بن سعید عمری به امام عرض کرد: "ای فرزند رسول خدا! می خواهم چیزی بپرسم که از من به آن آگاه ترید. امام فرمود: بنشین عثمان! عثمان می‌خواست خشمگینانه بیرون رود که امام فرمود: هیچ کس بیرون نرود. پس از گذشت ساعتی با صدای رسا عثمان را فرا خواند. عثمان بی‌درنگ ایستاد. امام فرمود: آیا به شما خبر دهم برای چه گرد آمده‌اید؟ عثمان عرض کرد: آری فرزند رسول خدا فرمود: آمده اید درباره حجت بعد از من بپرسید؟ عرض کردند: آری در این هنگام کودکی زیبا که از همه به امام ابو محمد حسن عسکری (ع) شبیه‌تر می‌نمود، بیرون آمد. امام (ع) فرمودند: این فرزند، پس از من، پیشوای شما و جانشین من است. او را پیروی کنید و پراکنده امشوید، تا در دین خود هلاک نگردید. آگاه باشید که دیگر او را تا پایان عمرش، نخواهید دید. آنچه عثمان می گوید بپذیرید و به فرمانش گردن نهید که او جانشین امام شماست و فرمان به دست اوست[۶].
- روایات متعدد درباره امامت حضرت مهدی (ع): شیخ صدوق هشت روایت از امام حسن عسکری (ع) درباره امامت فرزندش حضرت مهدی (ع) نقل کرده است[۷]. سخنان امام حسن عسکری (ع) نشان می‌دهد، آن حضرت از هر فرصتی برای بیان حقیقت و اتمام حجت بهره می برد و امامت فرزند گران‌قدرش را به خواص اعلام می‌داشت»[۸].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام والمسلمین زهادت؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت، در کتاب «معارف و عقاید ۵ ج۲» در این‌باره گفته است:
«با توجه به شرایط خاص، امام حسن عسکری (ع) باید همزمان دو برنامه را پیش ببرد؛ یعنی در همان حال که مراقب است دشمن از تولد فرزندش با خبر نشود و ولادت او پوشیده بماند، برای جلوگیری از گمراهی شیعیان و انحراف از مسیر امامت و رهبری، آنان را از ولادت فرزندش که همان جانشین بر حق اوست آگاه سازد. اقداماتی که توسط امام یازدهم صورت گرفت علاوه بر آنکه نوعی خبر دادن از ولادت فرزند بود، همچنین در متن خود اثبات مهدی (ع) را نیز به همراه داشت. ۱. نشان دادن مهدی به خواص: یک از مهم‌ترین اقدامات امام حسن عسکری (ع) برای اعلام ولادت حضرت مهدی (ع) و نیز معرفی ایشان به عنوان امام پس از خود، نشان دادن امام مهدی (ع) به برخی دوستان و خواص بود. روشن است بهترین دلیل بر وجود یک شخص، دیدن اوست. این دیدارها به دو صورت اتفاق افتاده است:
۲. سنت عقیقه: یکی از برنامه‌های دینی و سنت‌های اسلامی، عقیقه کردن و ولیمه دادن برای نوزاد است؛ یعنی گوسفندی قربانی کرده، جماعتی از مردم را میهمان می‌نمایند که در سلامتی و طول عمر فرزند، تأثیر فراوان دارد. امام حسن عسکری (ع) بارها برای فرزندش عقیقه کرد،[۱۳] تا ضمن عمل به این سنت نیکوی پیامبر گروه‌های بسیاری از شیعیان را از ولادت امام دوازدهم آگاه سازد. محمد بن ابراهیم گوید: أن أبا محمد بعث إلي بعض من سماه لي بشاة مذبوحة و قال هذه من عقيقة ابني محمد.[۱۴]. ۳. نامه نگاری: یکی از نوادگان احمد بن اسحاق قمی که از برجستگان و شایستگان شیعه است می‌گوید: نامه‌ای از مولایمان حضرت عسکری به جد بزرگوارم احمد بن اسحاق که نماینده آن حضرت بود رسید که در آن، به خط آن حضرت آمده بود:«ولد لنا مولود فليكن عندك مستورا و عن جميع الناس مكتوما فإنا لم نظهر عليه إلا الاقرب لقرابته و الولي لولايته أحببنا إعلامك ليسرك الله له مثل ما سرنا به و السلام»[۱۵].
|
| ۲. حجت الاسلام والمسلمین طاهری؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حبیب‌الله طاهری در کتاب «سیمای آفتاب» در این‌باره گفته‌است:
|
| ۳. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
«امام حسن عسکری (ع) با تمام قدرت در پخش و نشر خبر ولادت حضرت مهدی (ع) در میان شیعیان در داخل و خارج سامراء تلاش نمود:
|
پرسش‌های وابسته
- چرا اهل تسنن معتقدند امام مهدی هنوز به دنیا نیامده است؟ (پرسش)
- نظر اهل سنت درباره ولادت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- وضع سیاسی بعد از شهادت امام عسکری چگونه بوده است؟ (پرسش)
- وضعیت سیاسی در عصر امام عسکری و ولادت امام مهدی چگونه بوده است؟ (پرسش)
- چرا هیچ یک از امامان هویت شخصی امام مهدی را بیان نکردهاند؟ (پرسش)
- با وجود ضعف دولت عباسی چگونه مسأله خوف بر جان امام مهدی توجیه می‌شود؟ (پرسش)
- امام مهدی چه تدابیری برای اختفای خود از دشمنان داشته است؟ (پرسش)
- چه کسانی از تولد امام مهدی با خبر بوده‌اند؟ (پرسش)
- سن دقیق امام مهدی چقدر است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های میلاد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- دلایل فرزند داشتن امام حسن عسکری چیست؟ (پرسش)
- آیهای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کردهاند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
- آیا برخی از شیعیان بعد از شهادت امام عسکری قائل به توقف شدند؟ (پرسش)
- آیا اعتقاد به ولادت امام مهدی و وجود او تا این زمان از ضروریات ایمان است؟ (پرسش)
- چه ضرورت دارد انسانی در گذشته دور برای آیندهای دورتر به دنیا آمده باشد؟ (پرسش)
- آیا ممکن است با سری بودن ولادت امام مهدی ادعای تواتر و اجماع در موضوع ولادت نمود؟ (پرسش)
- آیا اختلاف در امر ولادت امام مهدی سبب وهن در آن می‌شود؟ (پرسش)
- امام مهدی در چه شهری به دنیا آمد؟ (پرسش)
- ذکر سجده امام مهدی بعد از تولد چه بود؟ (پرسش)
- چه کسانی بر جنازه امام حسن عسکری نماز خوانده‌اند؟ (پرسش)
- آیا بعد از وفات امام عسکری عصر حیرت بوده است؟ (پرسش)
- دوران حیرت مومنین بعد از شهادت امام حسن عسکری به چه معناست؟ (پرسش)
- برای رفع حیرت از جامعه شیعی علما و اصحاب چه کارهایی انجام دادند؟ (پرسش)
- آیا در عصرهای مختلف در جهت رفع حیرت در امر ولادت و وجود امام مهدی کتاب تألیف شده است؟ (پرسش)
- چه کسی بر جنازه امام عسکری نماز اقامه کرد؟ (پرسش)
- هدف امام مهدی از اقامه نماز بر جنازه امام حسن عسکری چه بود؟ (پرسش)
- آیا پنهان بودن ولادت از نشانه‌های مهدی موعود است؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در روز وفات امام حسن عسکری حاضر بودند؟ (پرسش)
- چه کسانی قصد آسیب زدن به امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
- آیا امام عسکری قبل از شهادت خود به مادرش وصیت کرده است؟ (پرسش)
- آیا بزرگان طایفه امامیه بعد از وفات امام عسکری بر ولادت امام مهدی اتفاق داشتند؟ (پرسش)
- حکم کسی که ایمان به ولادت امام مهدی ندارد چیست؟ (پرسش)
- چه کسانی در مدت پنج سال آخر حیات امام عسکری امام مهدی را دیدهاند؟ (پرسش)
- آیا علمای انساب به ولادت فرزند امام عسکری اعتراف نمودهاند؟ (پرسش)
- آیا جعفر عموی امام مهدی منکر ولادت ایشان بوده است؟ (پرسش)
- چرا جعفر به دروغگو معروف شده است؟ (پرسش)
- کارهای ناشایست جعفر چه بوده است؟ (پرسش)
- چرا امام مهدی عمویش جعفر را به برادران یوسف تشبیه کرد؟ (پرسش)
- چرا فرزندان برخی از پیامبران یا امامان نااهل شدند؟ (پرسش)
- محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا بوده است؟ (پرسش)
- آیا شیعیان بعد از شهادت امام عسکری به جعفر تعزیت و تهنیت گفتند؟ (پرسش)
- محل ولادت و زندگی امام مهدی در دوران کودکی کجا و چگونه بوده است؟ (پرسش)
- آیهای که امام مهدی پس از تولد تلاوت کردهاند چیست و در کدام سوره است؟ (پرسش)
- اکثر مذاهب و ادیان معتقدند که منجی آخر الزمان هنوز متولد نشده است در رد قول این گروه چه جوابهایی می‌توان ارایه کرد؟ (پرسش)
- امام مهدی چگونه و در چه شرایطی متولد شد؟ (پرسش)
- زمان و مکان ولادت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
- جعفر کذاب کیست؟ (پرسش)
- چرا قرآن به طور رسمی به مسأله ولادت و وجود امام مهدی اشاره نکرده است؟ (پرسش)
- امام حسن عسکری برای اعلام ولادت امام مهدی چه برنامه‌ای داشت؟ (پرسش)
- ماجرای سخن گفتن امام مهدی در آغاز تولد چیست؟ (پرسش)
- اهل بیت چه پیشگویی درباره ولادت امام مهدی داشته‌اند؟ (پرسش)
- آیا کسی امام مهدی را در دوران کودکیاش دیده است؟ (پرسش)
- آیا به نظر اهل سنت امام مهدی متولد شده است؟ (پرسش)
- چه کسانی در خلافت عباسی قصد از میان برداشتن امام مهدی را داشتند؟ (پرسش)
- چرا امام عسکری فرزندش را از مردم پنهان کرد؟ (پرسش)
- مسئولیت امام عسکری پس از تولد امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- نقش امام حسن عسکری در اعلام ولادت امام مهدی چه بود؟ (پرسش)
- فضائل نیمه شعبان چیست؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ شیخ صدوق ، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۳۳ /"ِ وُلِدَ لَنَا مَوْلُودٌ فَلْيَكُنْ عِنْدَكَ مَسْتُوراً وَ عَنْ جَمِيعِ النَّاسِ مَكْتُوماً فَإِنَّا لَمْ نُظْهِرْ عَلَيْهِ إِلَّا الْأَقْرَبَ لِقَرَابَتِهِ وَ الْوَلِيَّ لِوَلَايَتِهِ أَحْبَبْنَا إِعْلَامَكَ لِيَسُرَّكَ اللَّهُ لَهُ مِثْلَ مَا سَرَّنَا بِهِ وَ السَّلَامُ"
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۰۸ / " الْحَمدُ للهِ الذي لَمْ يُخْرِجْني مِنَ الدُّنْيا حَتَّى أَرَانِيَ الخَلَفَ مِنْ بَعْدي، أشْبَهُ النَّاسِ بِرَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وآله خَلْقاً وخُلُقاً، يَحْفَظُهُ اللهُ تَبارَكَ وَتَعالى في غَيْبَتِهِ، ثُمَّ يُظْهِرُهُ اللهُ فَيَمْلَؤُ الأَرْضَ عَدْلاً وَقِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَظُلْماً"
- ↑ " هَذَا صَاحِبُكُمْ مِنْ بَعْدِي وَ خَلِيفَتِي عَلَيْكُمْ وَ هُوَ اَلْقَائِمُ اَلَّذِي تَمْتَدُّ إِلَيْهِ اَلْأَعْنَاقُ بِالاِنْتِظَارِ فَإِذَا اِمْتَلَأَتِ اَلْأَرْضُ جَوْراً وَ ظُلْماً خَرَجَ فَمَلَأَهَا قِسْطاً وَ عَدْلاً "
- ↑ شیخ صدوق ، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۸۲ / " اَنَا بَقِيَّةُ اللّهِ فِي اَرْضِهِ وَالمُنْتَقِمُ مِنْ اَعْدائِهِ فَلا تَطْلُبْ اَثَراً بَعْدَ عَيْنٍ يا اَحْمَدَ بنَ اِسْحاقَ"
- ↑ شیخ صدوق ، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۸۴ و شیخ طوسی، الغیبه، ص ۲۴۳
- ↑ شیخ طوسی، الغیبه، ص ۳۵۷/" هَذَا إِمَامُكُمْ مِنْ بَعْدِي وَ خَلِيفَتِي عَلَيْكُمْ أَطِيعُوهُ وَ لاَ تَتَفَرَّقُوا مِنْ بَعْدِي فَتَهْلِكُوا فِي أَدْيَانِكُمْ أَلاَ وَ إِنَّكُمْ لاَ تَرَوْنَهُ مِنْ بَعْدِ يَوْمِكُمْ هَذَا حَتَّى يَتِمَّ لَهُ عُمُرٌ فَاقْبَلُوا مِنْ عُثْمَانَ مَا يَقُولُهُ وَ اِنْتَهُوا إِلَى أَمْرِهِ وَ اِقْبَلُوا قَوْلَهُ فَهُوَ خَلِيفَةُ إِمَامِكُمْ وَ اَلْأَمْرُ إِلَيْهِ "
- ↑ شیخ صدوق ، کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۸۵ و ۳۸۶
- ↑ حکیم، سید منذر، غیبت حضرت مهدی، ص۱۵۴- ۱۵۸.
- ↑ الکافی، ج ۱، ص ۳۲۸، ح ۳.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۸۲، ب ۳۸، ح ۱.
- ↑ او دومین نائب خاص امام مهدی (ع) در دروه غیبت صغرا است که در درس نهم، شرح حال او خواهد آمد.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۳۵، ب ۴۳، ح ۲.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۲.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۳۲، ب ۴۲، ح ۱۰؛ امام عسکری برای یکی از شیعیان خود، گوسفندی سربریده‌ای فرستاد و فرمود: این از عقیقه فرزندم، محمد است
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۳۴، ح ۱۵؛ برای ما فرزندی به دنیا آمد. این رازی است که باید نزد تو باشد و از مردم پوشیده بماند. ما [ولادت] او را جز برای نزدیکترین بستگان و دوستان آشکار نکردیم. دوست داشتیم آن را به شما اعلام کنیم، تا خداوند تو را به وسیله آن، شاد گرداند؛ همان‌گونه که ما را به وسیله او شاد کرد. والسلام.
- ↑ ر.ک: کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۲۶.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۷۵؛ جعفر بن علیّ پیش رفت تا بر برادرش نماز گزارد و چون خواست تکبیر گوید کودکی گندم گون با گیسوانی مجعد و دندان‌های پیوسته بیرون آمد و ردای جعفر بن علیّ را گرفت و گفت: ای عمو! عقب برو که من به نماز گزاردن بر پدرم سزاوارترم. و جعفر با چهره‌ای رنگ پریده و زرد عقب رفت. آن کودک پیش آمد و بر او نماز گزارد
- ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۴۱/ «دَخَلْتُ عَلَى صَاحِبِ اَلزَّمَانِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ وَ هُوَ فِي اَلْمَهْدِ فَقَالَ لِي عَلَيَّ بِالصَّنْدَلِ اَلْأَحْمَرِ فَأَتَيْتُهُ بِهِ فَقَالَ أَ تَعْرِفُنِي قُلْتُ نَعَمْ أَنْتَ سَيِّدِي وَ اِبْنُ سَيِّدِي فَقَالَ لَيْسَ عَنْ هَذَا سَأَلْتُكَ فَقُلْتُ فَسِّرْ لِي فَقَالَ أَنَا خَاتَمُ اَلْأَوْصِيَاءِ وَ بِي يَرْفَعُ اَللَّهُ اَلْبَلاَءَ عَنْ أَهْلِي وَ شِيعَتِي .»
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۱۰۷-۱۰۹.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۵-۵۷؛ منتهی الامال، حالات امام زمان.
- ↑ شیخ حر عاملی، اثبات الهدی، ج ۷، ص ۲۵.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۵؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۰۴- ۱۱۴؛ ارشاد مفید، ص ۳۳۰؛ محدث قمی، الکنی و الالقاب، ج ۱، ص ۹۱.
- ↑ طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص۷۵ -۷۶.
- ↑ روزگار رهایی، ج ۱، ص ۱۵۵.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۹۰.