امامت - قدردان قراملکی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '==دربارهٔ کتاب==' به '== دربارهٔ کتاب ==') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان پیشین = | |||
| عنوان = [[امامت]] | | عنوان = [[امامت]] | ||
| عنوان | | عنوان پسین = پاسخ به شبهات [[کلامی]]: [[امامت]] | ||
| شماره جلد = | |||
| عنوان اصلی = | |||
| تصویر = 978964298273.jpg | | تصویر = 978964298273.jpg | ||
| اندازه تصویر = 200px | | اندازه تصویر = 200px | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۱: | ||
| موضوع = [[امامت]] و [[ولایت]] | | موضوع = [[امامت]] و [[ولایت]] | ||
| مذهب = شیعه | | مذهب = شیعه | ||
| ناشر = | | ناشر = پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی | ||
| به همت = | | به همت = | ||
| وابسته به = | | وابسته به = | ||
| محل نشر = تهران، ایران | | محل نشر = تهران، ایران | ||
| سال نشر = چاپ اول: ۱۳۸۸ | | سال نشر = چاپ اول: ۱۳۸۸ چاپ دوم: ۱۳۹۲ | ||
| تعداد صفحات = ۵۵۴ | | تعداد صفحات = ۵۵۴ | ||
| شابک = 978-964-2982-73-8 | | شابک = 978-964-2982-73-8 | ||
| شماره ملی =۱۰۵۹۹۳۳ | | شماره ملی =۱۰۵۹۹۳۳ | ||
}} | }} | ||
'''[[امامت]] ( | '''[[امامت]] (پاسخ به شبهات [[کلامی]]: [[امامت]])'''، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی [[شبهات]] پیرامون [[امامت]] با رویکرد [[کلامی]] ([[کلام فلسفی]])، می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر [[محمد حسن قدردان قراملکی]] است و [[پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]] انتشار آن را به عهده داشته است. | ||
== دربارهٔ کتاب == | == دربارهٔ کتاب == | ||
*کتاب حاضر، دفتر چهارم "[[امامت]]" از سلسله دفترهای "[[پاسخ به شبهات]] [[کلامی]]" می‌باشد این کتاب در یک مقدمه و شش فصل با عنوان "[[امامت]]" تدوین شده است. فصل اول آن به کلیات، فصل دوم شبهاتی پیرامون [[امامت]] و نقد آن، فصل سوم [[شبهه]] ناسازگاری [[امامت]] با اصل [[خاتمیت]]، فصل چهارم شبهاتی پیرامون اصل [[نصب]] و نقد آن، فصل پنجم [[شبهه]] در دلالت [[نصوص امامت علی]]{{ع}} (توجیهات [[مخالفان]]) و فصل ششم آن به شبهاتی پیرامون [[صفات امام]]{{ع}} اختصاص دارد. | * کتاب حاضر، دفتر چهارم "[[امامت]]" از سلسله دفترهای "[[پاسخ به شبهات]] [[کلامی]]" می‌باشد این کتاب در یک مقدمه و شش فصل با عنوان "[[امامت]]" تدوین شده است. فصل اول آن به کلیات، فصل دوم شبهاتی پیرامون [[امامت]] و نقد آن، فصل سوم [[شبهه]] ناسازگاری [[امامت]] با اصل [[خاتمیت]]، فصل چهارم شبهاتی پیرامون اصل [[نصب]] و نقد آن، فصل پنجم [[شبهه]] در دلالت [[نصوص امامت علی]] {{ع}} (توجیهات [[مخالفان]]) و فصل ششم آن به شبهاتی پیرامون [[صفات امام]] {{ع}} اختصاص دارد. | ||
*نگارنده در این دفتر می‌کوشد [[شبهات]] پیرامون [[امامت]] را با رویکرد [[کلامی]] ([[کلام فلسفی]]) مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد، البته رویکرد عمده این تحقیق [[کلامی]] است که به [[ضرورت]] گاهی از رهیافت [[عرفانی]] و [[فلسفی]] نیز سود برده است. مؤلف [[هدف]] و [[غایت]] از این تحقیق را تبیین [[عقلانی]] مسئله [[امامت]] و رفع [[شبهات]] ناظر بر آن از طرف [[برادران]] [[اهل سنت]] و طیف خاص روشنفکران می‌داند و نیز بر آن است که خواننده در این تحقیق علاوه بر دریافت پاسخ [[شبهه]] در بعضی موارد با تحلیل‌ها و نکته‌ها و پاسخ‌های جدید نویسنده نیز مواجه خواهد شد که محصول [[تأمل]] نگارنده در زوایای موضوع می‌باشد<ref>[http://bookroom.ir/book/34860/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C---%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85:-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA وبگاه پاتوق کتاب فردا]</ref>. | * نگارنده در این دفتر می‌کوشد [[شبهات]] پیرامون [[امامت]] را با رویکرد [[کلامی]] ([[کلام فلسفی]]) مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد، البته رویکرد عمده این تحقیق [[کلامی]] است که به [[ضرورت]] گاهی از رهیافت [[عرفانی]] و [[فلسفی]] نیز سود برده است. مؤلف [[هدف]] و [[غایت]] از این تحقیق را تبیین [[عقلانی]] مسئله [[امامت]] و رفع [[شبهات]] ناظر بر آن از طرف [[برادران]] [[اهل سنت]] و طیف خاص روشنفکران می‌داند و نیز بر آن است که خواننده در این تحقیق علاوه بر دریافت پاسخ [[شبهه]] در بعضی موارد با تحلیل‌ها و نکته‌ها و پاسخ‌های جدید نویسنده نیز مواجه خواهد شد که محصول [[تأمل]] نگارنده در زوایای موضوع می‌باشد<ref>[http://bookroom.ir/book/34860/%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C---%D8%AF%D9%81%D8%AA%D8%B1-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85:-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA وبگاه پاتوق کتاب فردا]</ref>. | ||
== فهرست کتاب == | == فهرست کتاب == | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۰: | ||
'''مقدمه''' | '''مقدمه''' | ||
'''فصل اول: کلیات''' | '''فصل اول: کلیات''' | ||
*'''یکم: | * '''یکم: ماهیت و [[چیستی امامت]] ''' | ||
* الف) [[امامت]] از منظر [[اهل بیت]]{{عم}} | * الف) [[امامت]] از منظر [[اهل بیت]]{{عم}} | ||
* ب) | * ب) امامت از منظر [[امامیه]]: | ||
: ۱. چگونگی [[تعیین | : ۱. چگونگی [[تعیین حاکم]] (اصل [[نصب]] یا [[انتخاب]]) | ||
: ۲. نگاه حداقلی و حداکثری به [[صفات | : ۲. نگاه حداقلی و حداکثری به [[صفات امام]] ([[علم]] و [[عصمت]]) | ||
: ۳. [[حجت الهی]] و [[مرجعیت علمی]] و [[مرجعیت دینی|دینی]] [[امام]] | : ۳. [[حجت الهی]] و [[مرجعیت علمی]] و [[مرجعیت دینی|دینی]] [[امام]] | ||
: ۴. | : ۴. امام [[واسطه فیض]] و [[قطب]] (رویکرد [[فلسفی]] – [[عرفانی]]) | ||
: ۵. [[وجوب | : ۵. [[وجوب عقلی]] یا [[نقلی]] امامت | ||
*ج. | * ج. مراتب و [[شئون امام]] و امامت | ||
*'''دوم: [[فلسفه امامت]]''' | * '''دوم: [[فلسفه امامت]]''' | ||
# [[هدایت مردم]] | # [[هدایت مردم]] | ||
# [[مرجعیت دینی]] | # [[مرجعیت دینی]] | ||
#عدم [[بلوغ]] کامل [[عقلی]] مخاطبان | # عدم [[بلوغ]] کامل [[عقلی]] مخاطبان | ||
# [[تشریع احکام | # [[تشریع احکام]] فرعی | ||
# [[تشکیل حکومت دینی]] | # [[تشکیل حکومت دینی]] | ||
# [[امامان]] [[واسطه فیض الهی]] | # [[امامان]] [[واسطه فیض الهی]] | ||
*'''سوم: [[ضرورت شناخت امام]]''' | * '''سوم: [[ضرورت شناخت امام]]''' | ||
*'''چهارم: | * '''چهارم: [[اثبات نظریه انتصاب]] [[شیعه]]: ''' | ||
* یکم. رویکرد | * یکم. رویکرد نقلی | ||
* دوم. رویکرد تحلیلی و | * دوم. رویکرد تحلیلی و عقلی | ||
* [[ادله]] و شواهد [[لزوم | * [[ادله]] و شواهد [[لزوم]] نصب: | ||
# خطرات داخلی و خارجی [[صدر اسلام]] | # خطرات داخلی و خارجی [[صدر اسلام]] | ||
# | # نصب عامل [[حفظ وحدت]] و [[جلوگیری از اختلافات]] قومی | ||
# | # علم به شخص [[اصلح]] و لزوم معرفی و نصب آن | ||
# اعتبار [[عصمت امام]] مقتضی | # اعتبار [[عصمت امام]] مقتضی نصب | ||
# | # نصب لازمه [[دین خاتم]] و جاودان | ||
# [[تعیین جانشین]] رویه [[پیامبران پیشین]] | # [[تعیین جانشین]] رویه [[پیامبران پیشین]] | ||
# | # تعیین جانشین و [[وصی]] سفارش [[قرآن]] | ||
# | # تعیین جانشین مبنا و رویه [[پیامبر]] در اداره [[کشور]] | ||
# لازمه عدم [[نص]]، [[برتری]] [[ | # لازمه عدم [[نص]]، [[برتری]] دو [[خلیفه اول]] بر پیامبر{{صل}} | ||
# [[کشف]] نه | # [[کشف]] نه نصب | ||
# اشکالات [[ | # اشکالات [[فقهی]] و [[حقوقی]] نظریه رقیب (انتخاب) | ||
* مصداق | * مصداق نصب؟ | ||
'''فصل دوم: شبهاتی پیرامون [[ | '''فصل دوم: شبهاتی پیرامون امامت و [[نقد]] آن''' | ||
*'''[[شبهه]] اول: | * '''[[شبهه]] اول: [[نظریه]] [[وجوب امامت]] تعیین [[تکلیف]] بر [[خداوند]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی: | * تحلیل و بررسی: | ||
# اشکال وابسته به [[انکار]] [[حسن و قبح عقلی]] | # اشکال وابسته به [[انکار]] [[حسن و قبح عقلی]] | ||
# خلط [[وجوب]] اعتباری و [[تکوینی]] | # خلط [[وجوب]] اعتباری و [[تکوینی]] | ||
*''' | * '''شبهه دوم: نظریه [[وجوب تعیین امام]]، بدعت‌آمیز: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*''' | * '''شبهه سوم: کلامی‌انگاری امامت بدعت‌آمیز: ''' | ||
* نقد ونظر | * نقد ونظر | ||
*''' | * '''شبهه چهارم: [[تکفیر]] [[مخالفان امامت]]''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*''' | * '''شبهه پنجم: موروثی نمودن امامت''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
* [[عالمان | * [[عالمان اهل سنت]] و اعتراف به [[فضایل امامان]] | ||
* اعترافات سه | * اعترافات سه خلیفه اول | ||
* اعترافات [[معتزله]] | * اعترافات [[معتزله]] | ||
*''' | * '''شبهه ششم: [[امامت در کودکی]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*''' | * '''شبهه هفتم: [[برتری امامت بر نبوت]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*''' | * '''شبهه هشتم: [[برتری امامان شیعه]] بر [[پیامبران]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''[[شبهه]] نهم: استبعاد [[مقام | * '''[[شبهه]] نهم: استبعاد [[مقام امامت]] بدون [[نبوت]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی([[ولایت]] گوهر | * تحلیل و بررسی([[ولایت]] گوهر نبوت) | ||
*''' | * '''شبهه دهم: [[امامت]] ناسازگار با [[دموکراسی]]: ''' | ||
* نقد و نظر | * [[نقد]] و نظر | ||
* نقد اول: تعدد مدلهای | * نقد اول: تعدد مدلهای دموکراسی | ||
* نسبت [[اسلام]] و [[تشیع]] با | * نسبت [[اسلام]] و [[تشیع]] با دموکراسی | ||
* نقد دوم: مشارکت [[مردم]] در عرصه [[سیاست]] در نگاه [[شیعه]] | * نقد دوم: مشارکت [[مردم]] در عرصه [[سیاست]] در نگاه [[شیعه]] | ||
* [[پیامبر اسلام]]{{صل}} | * [[پیامبر اسلام]]{{صل}} | ||
* [[امام علی]]{{ع}} | * [[امام علی]]{{ع}} | ||
* نقد سوم: تمایز | * نقد سوم: تمایز امامت و [[حکومت]] | ||
* نقد چهارم: [[امامان]] [[نخبگان]] انحصاری [[حاکمان]] [[شایسته]] | * نقد چهارم: [[امامان]] [[نخبگان]] انحصاری [[حاکمان]] [[شایسته]] | ||
* نقد پنجم: نیاز | * نقد پنجم: نیاز دموکراسی [[حقیقی]] به بستر لازم | ||
* نقد ششم: تقدیم [[حکم | * نقد ششم: تقدیم [[حکم الهی]] بر دموکراسی | ||
* نقد هفتم: کاستی‌های | * نقد هفتم: کاستی‌های دموکراسی | ||
* اعتراف [[اندیشوران]] غربی | * اعتراف [[اندیشوران]] [[غربی]] | ||
* نقد هشتم: جواب نقضی | * نقد هشتم: جواب نقضی | ||
* ارزیابی کلی | * ارزیابی کلی | ||
*''' | * '''شبهه یازدهم: [[غیبت امام]] ناسازگار با دموکراسی: ''' | ||
* نقد و نظر | * نقد و نظر | ||
*''' | * '''شبهه دوازدهم: [[مهدویت]] ناسازگار با دموکراسی: ''' | ||
* نقد و نظر | * نقد و نظر | ||
# نادیده انگاشتن [[فضایل]] [[جامعه مهدوی]] | # نادیده انگاشتن [[فضایل]] [[جامعه مهدوی]] | ||
# [[رضایت]] همه [[شهروندان]] از [[حکومت مهدوی]] | # [[رضایت]] همه [[شهروندان]] از [[حکومت مهدوی]] | ||
# | # دموکراسی مقدمه و ابزار نه [[هدف]] | ||
# [[مسلمانان]] [[اکثریت]] | # [[مسلمانان]] [[اکثریت]] شهروندان جامعه مهدوی | ||
# | # [[رعایت حقوق اقلیت‌ها]]. | ||
'''فصل سوم: [[ | '''فصل سوم: شبهه [[ناسازگاری]] امامت با اصل [[خاتمیت]]''' | ||
*''' | * '''شبهه اول: مبنای [[عقلی]] [[ضرورت امامت]] ناسازگار با خاتمیت: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
* تفاوت [[صدر اسلام]] با [[عصر غیبت]] | * تفاوت [[صدر اسلام]] با [[عصر غیبت]] | ||
*''' | * '''شبهه دوم: [[عصمت امام]] ناسازگار با خاتمیت: ''' | ||
* تحلیل و نظر | * تحلیل و نظر | ||
*''' | * '''شبهه سوم: [[واجب]] الاطاعة انگاری [[امام]] ناسازگار با خاتمیت: ''' | ||
*''' | * '''شبهه چهارم: [[حجت الهی]] انگاری امامان ناسازگار با خاتمیت: ''' | ||
* تقریر | * تقریر شبهه | ||
* الف) ناسازگاری با [[شخصیت حقوقی]] [[پیامبر]]{{صل}} | * الف) ناسازگاری با [[شخصیت حقوقی]] [[پیامبر]]{{صل}} | ||
* ب) عدم [[حجیت روایات | * ب) عدم [[حجیت روایات ائمه]]{{ع}} | ||
* نقد و نظر: | * نقد و نظر: | ||
# ادعای بدون | # ادعای بدون دلیل | ||
# [[حجت]] و [[مفترض الطاعه]] لازمه [[عصمت]] | # [[حجت]] و [[مفترض الطاعه]] لازمه [[عصمت]] | ||
# سفارش فرآن به [[اطاعت]] و [[جعل]] [[حجیت]] | # سفارش فرآن به [[اطاعت]] و [[جعل]] [[حجیت]] | ||
# | # جعل حجیت توسط پیامبر{{صل}} | ||
# [[حجیت | # [[حجیت امام علی]]{{ع}} در طول حجیت پیامبر{{صل}} و [[خدا]] | ||
* برقعی و [[تمسک]] به [[ادله | * برقعی و [[تمسک]] به [[ادله نقلی]] در تقریر شبهه: | ||
# دلالت [[قرآن]] بر | # دلالت [[قرآن]] بر خاتمیت حجت الهی؟ | ||
# [[کلام | # [[کلام امام علی]]{{ع}} در خاتمیت حجت الهی؟ | ||
# انحصار | # انحصار حجت به پیامبر{{صل}} و [[عقل]] | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*''' | * '''شبهه پنجم: [[الهام]] و [[ولایت باطنی امام]] ناسازگار با خاتمیت: ''' | ||
* نقد و نظر: | * نقد و نظر: | ||
# وقوع [[ | # وقوع الهام و [[ارتباط غیبی]] در غیر پیامبران | ||
# [[مقام امامت]] و [[ولایت]] فراتر از [[نبوت]] (نگاه [[عرفانی]]) | # [[مقام امامت]] و [[ولایت]] فراتر از [[نبوت]] (نگاه [[عرفانی]]) | ||
# اعتراف [[اهل سنت]] به اصل [[الهام]] و [[مکاشفه]] | # اعتراف [[اهل سنت]] به اصل [[الهام]] و [[مکاشفه]] | ||
# تصریح به [[روح]] [[باطنی]] امامان در [[روایات نبوی]] | # تصریح به [[روح]] [[باطنی]] [[امامان]] در [[روایات نبوی]] | ||
# پاسخ نقضی به دهلوی و سروش | # پاسخ نقضی به [[دهلوی]] و سروش | ||
*'''[[شبهه]] ششم: [[ولایت تشریعی امام]] ناسازگار با کمال و [[خاتمیت]] [[دین]]: ''' | * '''[[شبهه]] ششم: [[ولایت تشریعی امام]] ناسازگار با کمال و [[خاتمیت]] [[دین]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی: | * تحلیل و بررسی: | ||
# توضیح اصل [[تشریع]] و تخطئه | # توضیح اصل [[تشریع]] و تخطئه | ||
# [[تشریع | # [[تشریع پیامبر]]{{صل}} کاشف واقع | ||
# [[تشریع | # [[تشریع امامان]] در طول [[تشریع نبوی]] و مکمل آن | ||
# | # تشریع امامان در طول [[تشریع الهی]] | ||
# | # تشریع امامان مکمل دین در جرئیات | ||
# جمع نظریه موافقان و | # جمع نظریه موافقان و مخالفان | ||
*''' | * '''شبهه هفتم: [[علم لدنی امام]] ناسازگار با خاتمیت: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
# عدم اختصاص [[علم لدنی]] به [[پیامبران]] | # عدم اختصاص [[علم لدنی]] به [[پیامبران]] | ||
# تصریح [[پیامبر]] به | # تصریح [[پیامبر]] به علم لدنی امامان | ||
# تصریح [[امام علی]]{{ع}} به [[علم غیب]] خویش | # تصریح [[امام علی]]{{ع}} به [[علم غیب]] خویش | ||
# اعتراف بعض | # اعتراف بعض اهل سنت به [[علم غیب امام]] | ||
# | # علم غیب رهاورد [[علم باطنی]] | ||
*''' | * '''شبهه هشتم: تفوض [[شئون نبوت]] به [[امام]] ناقض خاتمیت: ''' | ||
* تحلیل وبررسی. | * تحلیل وبررسی. | ||
'''فصل چهارم: شبهاتی پیرامون اصل [[نصب]] و نقد آن''' | '''فصل چهارم: شبهاتی پیرامون اصل [[نصب]] و [[نقد]] آن''' | ||
*''' | * '''شبهه اول: نبود نصب در [[قرآن]]: ''' | ||
* نقد و نظر | * نقد و نظر | ||
* یکم: وجود [[آیات]] ظاهر | * یکم: وجود [[آیات]] ظاهر نصب | ||
*''' | * '''شبهه دوم: عدم ذکر [[نام علی]]{{ع}} در فرآن: ''' | ||
* نقد و نظر | * نقد و نظر | ||
*''' | * '''شبهه سوم: نبود نصب در روایات نبوی: ''' | ||
* نقد و نظر | * نقد و نظر | ||
* یکم: [[احادیث خلافت]] | * یکم: [[احادیث خلافت]] | ||
* تصریح به [[خلافت حضرت علی]]{{ع}} | * تصریح به [[خلافت حضرت علی]]{{ع}} | ||
* [[حدیث]] خاصف النعل | * [[حدیث]] [[خاصف النعل]] | ||
* دوم: [[احادیث امامت]]، [[امیرمؤمنان]] و [[وزارت]] | * دوم: [[احادیث امامت]]، [[امیرمؤمنان]] و [[وزارت]] | ||
* سوم: [[حدیث غدیر]] | * سوم: [[حدیث غدیر]] | ||
* [[دلایل]] و شواهد دلالت [[مولی]] به أولی | * [[دلایل]] و شواهد دلالت [[مولی]] به أولی | ||
* چهارم: [[احادیث منزلت]] | * چهارم: [[احادیث منزلت]] | ||
* پنجم: [[حدیث | * پنجم: [[حدیث قلم و دوات]] ([[وصیت]] نانوشته) | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
* ششم: [[احادیث]] [[حجت]] | * ششم: [[احادیث]] [[حجت]] | ||
* هفتم: [[احادیث عصمت]] | * هفتم: [[احادیث عصمت]] | ||
* هشتم: | * هشتم: احادیث [[مرجعیت علمی]] و [[دینی]] | ||
*''' | * '''شبهه چهارم: نصب عامل [[تفرقه]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی: | * تحلیل و بررسی: | ||
# [[لزوم]] [[تبعیت]] از [[حکم شرعی]] | # [[لزوم]] [[تبعیت]] از [[حکم شرعی]] | ||
# [[نصب خاص]] | # [[نصب خاص]] بهترین گزینه | ||
# امکان [[خطا]] در [[انتخاب]] | # امکان [[خطا]] در [[انتخاب]] | ||
# گذشت | # گذشت علی{{ع}} عامل [[حفظ وحدت مردم]] | ||
# جواب نقضی( | # جواب نقضی(نصب [[خلیفه اول]] و دوم) | ||
# پاسخ | # پاسخ آمدی. | ||
*''' | * '''شبهه پنجم: عدم اشتهار نصب: ''' | ||
* تحلیل و بررسی: | * تحلیل و بررسی: | ||
# توجیه | # توجیه نصب توسط بعض [[صحابه]] | ||
# امکان [[اختفا]] | # امکان [[اختفا]] | ||
# وجود انگیزه‌های [[سیاسی]] در مسئله [[امامت]] | # وجود انگیزه‌های [[سیاسی]] در مسئله [[امامت]] | ||
# اعتراف [[حضرت علی]]{{ع}} و بعض | # اعتراف [[حضرت علی]]{{ع}} و بعض صحابه به [[نص]] | ||
# تفکیک [[امامت]] و [[خلافت]] | # تفکیک [[امامت]] و [[خلافت]] | ||
# دلالت نکردن عدم اشتهار بر عدم | # دلالت نکردن عدم اشتهار بر عدم | ||
# عدم ملازمه ترک | # عدم ملازمه ترک نص با [[کفر]] | ||
*'''[[شبهه]] ششم: [[بیعت صحابه]] و [[مردم]] با کاندیدای [[سقیفه]] ([[ابوبکر]]): ''' | * '''[[شبهه]] ششم: [[بیعت صحابه]] و [[مردم]] با کاندیدای [[سقیفه]] ([[ابوبکر]]): ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
# [[شتابزدگی | # [[شتابزدگی در تشکیل سقیفه]] و غیرمشروع بودن آن | ||
# انگیزه‌های [[دنیوی]] در [[بیعت]] | # انگیزه‌های [[دنیوی]] در [[بیعت]] سقیفه | ||
# [[بیعت]] | # [[بیعت با اکراه]] و [[اجبار]] | ||
# | # مخالفان کاندیدای سقیفه | ||
# تأملی در [[حدیث]] | # تأملی در [[حدیث]]«[[لا تجتمع امتی علی الخطا]]» | ||
# توجیه [[نصوص]] | # توجیه [[نصوص]] | ||
# اختفای | # اختفای نص و [[فراموشی]] آن | ||
# جلوگیری از شیوع | # جلوگیری از شیوع نظریه«نص» | ||
# [[قرائت]] [[سکولار]] از نص | |||
# حذف | # حذف علی{{ع}} به بهانه‌های واهی | ||
*''' | * '''شبهه هفتم: عدم [[احتجاج]] حضرت به اصل [[نصب]]:''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
* یکم: روایاتی با واژگان [[ | * یکم: روایاتی با واژگان نصب، [[عهد]]، اختصاص، [[اصطفا]]، [[اختیار]] و أخذ | ||
* دوم: [[حدیث غدیر]] | * دوم: [[حدیث غدیر]] | ||
* سوم: [[حدیث منزلت]] | * سوم: [[حدیث منزلت]] | ||
* چهارم: [[حدیث خلافت]] | * چهارم: [[حدیث خلافت]] | ||
* [[حدیث وزارت]] | * [[حدیث وزارت]] | ||
* | * حدیث [[امیرالمؤمنین]] | ||
* | * نتیجه‌گیری | ||
*''' | * '''شبهه هشتم: عدم [[اقدام]] حضرت برای [[تصدی]] [[حکومت]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#تحصن در [[خانه حضرت زهرا]]{{س}} | # [[تحصن]] در [[خانه حضرت زهرا]]{{س}} | ||
# | # [[استنکاف]] از بیعت | ||
#فعالیت محرمانه و علنی و [[مبارزه]] | # فعالیت محرمانه و علنی و [[مبارزه مسلحانه]] | ||
# | # نصوص حضرت درباره امامت | ||
*''' | * '''شبهه نهم: [[سکوت حضرت علی]]{{ع}}: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#نبود [[انصار]] | # نبود [[انصار]] | ||
#فرانرسیدن وقت لازم | # فرانرسیدن وقت لازم | ||
# [[حفظ وحدت مسلمین]] | # [[حفظ وحدت مسلمین]] | ||
#گذشت از [[حق]] خویش | # گذشت از [[حق]] خویش | ||
*''' | * '''شبهه دهم: پذیرش [[بیعت ابوبکر]] توسط [[حضرت علی]]{{ع}}: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#جلوگیری از | # [[جلوگیری از انحراف]] و کفر | ||
# [[حفظ]] [[وحدت اسلامی]] | |||
#جلوگیری از [[خون‌ریزی]] | # جلوگیری از [[خون‌ریزی]] | ||
#عدم اعتبار [[اجماع]] | # عدم اعتبار [[اجماع]] | ||
*''' | * '''شبهه یازدهم: شرکت در شورای [[تعیین خلیفه]] سوم: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
# [[دفع شبهه]] سکولارها | # [[دفع شبهه]] سکولارها | ||
# [[اتمام حجت]] | # [[اتمام حجت]] | ||
#پرهیز از [[اختلاف]] و [[حفظ وحدت]] | # [[پرهیز]] از [[اختلاف]] و [[حفظ وحدت]] | ||
#نقض دیدگاه [[خلیفه دوم]] | # نقض دیدگاه [[خلیفه دوم]] | ||
#رفع [[اتهام]] [[استبداد | # رفع [[اتهام]] [[استبداد به رأی]] | ||
# | # نصوص و [[رفتار]] حضرت ناقض [[مشروعیت خلفا]] | ||
*''' | * '''شبهه دوازدهم: نپذیرفتن حکومت بعد از [[قتل]] [[خلیفه سوم]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#استنکاف از [[سیره]] خلفای پیشین | # استنکاف از [[سیره]] خلفای پیشین | ||
# | # اتمام حجت | ||
# [[پیش‌بینی]] فتنه‌های [[آینده]] | # [[پیش‌بینی]] فتنه‌های [[آینده]] | ||
#رفع | # رفع اتهام [[حرص]] در حکومت | ||
# | # [[گلایه]] از مردم | ||
# | # [[نفی]] صلاحیت مردم و [[استهزا]] | ||
*''' | * '''شبهه سیزدهم: [[همکاری]] حضرت با خلفای وقت: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*''' | * '''شبهه چهاردهم: [[اقتدا]] به [[نماز]] [[خلفا]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#نفی | # نفی اقتدا | ||
#لازمه عدم حضور در جماعات | # لازمه عدم حضور در جماعات اختلاف [[مسلمانان]] | ||
#عدم حضور به منزله ترک فریضه [[دینی]] | # عدم حضور به منزله ترک [[فریضه]] [[دینی]] | ||
#صحت [[نماز]] | # [[صحت]] [[نماز]] | ||
*'''[[شبهه]] پانزدهم: رابطه فامیلی با [[خلیفه دوم]]: ''' | * '''[[شبهه]] پانزدهم: رابطه فامیلی با [[خلیفه دوم]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#تردید در [[سند حدیث]] | # تردید در [[سند حدیث]] | ||
#عدم دلالت بر مدعا | # عدم دلالت بر مدعا | ||
#تصریحات | # تصریحات حضرت به [[غصب حق]] خویش | ||
# [[ | # مصلحت‌گرایی | ||
# [[تهدید]] و [[اکراه]] | |||
#جواب نقضی | # جواب نقضی | ||
*''' | * '''شبهه شانزدهم: نام‌گذاری حضرت سه فرزند خود به نام‌های [[خلفا]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#عدم دلالت بر مدعا و ساده انگاری مسئله | # عدم دلالت بر مدعا و ساده انگاری مسئله | ||
#شایع بودن نام‌گذاری به | # شایع بودن نام‌گذاری به اسامی مخالفان | ||
# [[تحمیل]] نام‌گذاری | |||
# [[عثمان]] نام [[برادر]] | # [[عثمان]] نام [[برادر]] حضرت | ||
#قصد توریه | # قصد توریه | ||
*''' | * '''شبهه هفدهم: [[ستایش]] و [[تمجید]] از خلفا: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
# [[مشکل سندی]] [[روایات اهل تسنن]] | # [[مشکل سندی]] [[روایات اهل تسنن]] | ||
#عدم ذکر [[روایات]] [[افضلیت]] در | # عدم ذکر [[روایات]] [[افضلیت]] در [[منابع شیعه]] | ||
# [[تعارض]] با | # [[تعارض]] با روایات دیگر [[اهل تسنن]] | ||
* تحلیل و بررسی [[روایت]] [[نهج البلاغه]] (لله بلاد فلان) | * تحلیل و بررسی [[روایت]] [[نهج البلاغه]] (لله بلاد فلان) | ||
* تحلیل | * تحلیل روایت ثقفی(فتولٌی [[ابوبکر]]) | ||
*''' | * '''شبهه هجدهم: تعارض [[نصوص]] [[خلافت]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#عدم گزارش | # عدم گزارش روایات [[خلافت ابوبکر]] در منابع [[شیعی]] | ||
#گزارش مخدوش در | # گزارش مخدوش در [[منابع اهل سنت]] | ||
* تحلیل گزارش [[حسن بصری]] | * تحلیل گزارش [[حسن بصری]] | ||
* تحلیل گزارش بکربن أخت | * تحلیل گزارش بکربن أخت | ||
#اعتراف [[اهل سنت]] به عدم [[نص]] | # اعتراف [[اهل سنت]] به عدم [[نص]] | ||
#عدم استناد | # عدم استناد ابوبکر و [[عمر]] | ||
#اعتراف [[خلیفه اول]] | # اعتراف [[خلیفه اول]] | ||
#اعتراف | # اعتراف خلیفه دوم و دیگران به نص علی{{ع}}. | ||
'''فصل پنجم: | '''فصل پنجم: شبهه در دلالت [[نصوص امامت علی]]{{ع}}(توجیهات مخالفان)''' | ||
*'''توجیه اول: بیان [[اولویت]] و [[احقیت]]: ''' | * '''توجیه اول: بیان [[اولویت]] و [[احقیت]]: ''' | ||
* نقد و نظر | * [[نقد]] و نظر | ||
# [[اجتهاد در مقابل نص]] | # [[اجتهاد در مقابل نص]] | ||
# | # تعارض با [[سیره امام]]{{ع}} | ||
# | # تعارض با مواضع بعض [[صحابه]] و دیگر [[امامان]] | ||
#محذور توجیه کنندگان بین | # محذور توجیه کنندگان بین علی{{ع}}و بعض صحابه | ||
# [[لزوم]] [[پیروی]] از [[حقیقت]] نه شخص و اشخاص | # [[لزوم]] [[پیروی]] از [[حقیقت]] نه شخص و اشخاص | ||
#عدم دلالت اثبات شی بر نفی ماعدا | # عدم دلالت [[اثبات]] شی بر [[نفی]] ماعدا | ||
*'''توجیه دوم: حمل بر کاندیداتوری: ''' | * '''توجیه دوم: حمل بر کاندیداتوری: ''' | ||
* نقد و نظر | * نقد و نظر | ||
#اصالت تأسیسی و احترازی در [[قانون]] | # اصالت تأسیسی و احترازی در [[قانون گذاری]] | ||
# | # ظهور بل نص روایات در [[جعل]] و انشاء | ||
# | # تعارض با [[سیره]] حضرت | ||
# [[تفسیر]] سکولار از [[امامت]] | # [[تفسیر]] [[سکولار]] از [[امامت]] | ||
*'''توجیه سوم: اختصاص | * '''توجیه سوم: اختصاص امامت بر امر [[هدایت]] و [[مرجعیت علمی]] و دینی: ''' | ||
* سه تقریر دیگر | * سه تقریر دیگر | ||
#تفکیک | # تفکیک امامت و خلافت | ||
#تفکیک | # تفکیک امامت و [[حکومت]] سکولار | ||
#تفکیک | # تفکیک نصوص [[پیامبر]] از [[امور دنیوی]] و دینی ([[قرائت]] سکولار صحابه) | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
* [[مصلحت اندیشی]]؟! | * [[مصلحت اندیشی]]؟! | ||
*'''توجیه چهارم: [[جوانی]] | * '''توجیه چهارم: [[جوانی]] حضرت: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
* اعتراف [[خلیفه اول]] و دوم بر صلاحیت | * اعتراف [[خلیفه اول]] و دوم بر صلاحیت علی{{ع}} | ||
*'''توجیه پنجم: اهل مزاح بودن | * '''توجیه پنجم: [[اهل مزاح]] بودن حضرت: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه ششم: عدم پذیرش [[عرب]]: ''' | * '''توجیه ششم: عدم پذیرش [[عرب]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه هفتم: [[دوست]] | * '''توجیه هفتم: [[دوست داشتن]] [[قبیله]] [[عبدالمطلب]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه هشتم: کراهت جمع [[نبوت]] و [[امامت]] در یک [[خاندان]]: ''' | * '''توجیه هشتم: [[کراهت]] جمع [[نبوت]] و [[امامت]] در یک [[خاندان]]: ''' | ||
*'''توجیه نهم: اصل ترتب(دو مرحله و [[اولویت]] برای [[خلافت]]): ''' | * '''توجیه نهم: اصل ترتب(دو مرحله و [[اولویت]] برای [[خلافت]]): ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه دهم: اصل [[ضرورت]] و [[حکم]] | * '''توجیه دهم: اصل [[ضرورت]] و [[حکم ثانوی]]: ''' | ||
* [[ادله]] این دیدگاه ([[بیعت]] | * [[ادله]] این دیدگاه ([[بیعت]] مشروعیت‌زا) | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه یازدهم: | * '''توجیه یازدهم: امامت حضرت متوقف به [[اقدام]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه دوازدهم: | * '''توجیه دوازدهم: امامت حضرت متوقف به [[بیعت مردم]] ([[مشروعیت سیاسی]]): ''' | ||
* نقد و نظر | * [[نقد]] و نظر | ||
*'''توجیه سیزدهم: ادعای [[نسخ]] [[امامت علی]]{{ع}}: ''' | * '''توجیه سیزدهم: ادعای [[نسخ]] [[امامت علی]]{{ع}}: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه چهاردهم: [[تعارض]] [[نصوص]]: ''' | * '''توجیه چهاردهم: [[تعارض]] [[نصوص]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه پانزدهم: | * '''توجیه پانزدهم: [[اثبات]] مطلق خلافت نه [[خلافت بلافصل]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*'''توجیه شانزدهم: اختصاص | * '''توجیه شانزدهم: اختصاص امامت به [[ولایت معنوی]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی. | * تحلیل و بررسی. | ||
'''فصل ششم: شبهاتی پیرامون [[صفات امام]]{{ع}}''' | '''فصل ششم: شبهاتی پیرامون [[صفات امام]]{{ع}}''' | ||
*'''شیهه اول: [[انکار | * '''شیهه اول: [[انکار علم غیب امامان]]:''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#قرائت متفاوت از [[حقیقت امامت]] | # قرائت متفاوت از [[حقیقت امامت]] | ||
#اعتبار [[علم غیب]] در حوزه [[دین]] | # اعتبار [[علم غیب]] در حوزه [[دین]] | ||
# [[فلسفه امامت]] ملازم با | # [[فلسفه امامت]] ملازم با علم غیب | ||
# | # علم غیب رهاورد [[ولایت باطنی امام]] | ||
# | # علم غیب لازمه صفت [[عصمت]] و [[حجت الهی]] | ||
# [[روایات]] مثبت [[علم غیب | # [[روایات]] مثبت [[علم غیب امامان]] | ||
*'''[[شبهه]] دوم: | * '''[[شبهه]] دوم: علم غیب امامان مجعول [[متکلمان]]: ''' | ||
*''' | * '''شبهه سوم: [[نفی علم غیب]] در بعض روایات: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#توجه به مخاطب مقصّره | # توجه به مخاطب مقصّره | ||
#توجه به مخاطب غالی | # توجه به مخاطب غالی | ||
#نفی [[علم استقلالی]] نه تابع | # [[نفی]] [[علم استقلالی]] نه تابع | ||
#نفی [[علم فعلی]] نه مطلق | # نفی [[علم فعلی]] نه مطلق | ||
*''' | * '''شبهه چهارم: عدم اعتبار علم غیب در [[امام]] و امامت: ''' | ||
* نقد و نظر | * نقد و نظر | ||
#فرو کاستن [[مقام امامت]] به [[حاکم]] و شخص عادی | # فرو کاستن [[مقام امامت]] به [[حاکم]] و شخص عادی | ||
# [[مخالفت]] با [[ | # [[مخالفت]] با روایات | ||
# [[ناسازگاری]] با فلسفه امامت | |||
*''' | * '''شبهه پنجم: ناسازگاری علم غیب با بعض [[اعمال]] [[ائمه اطهار]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
#دیدگاه‌های مختلف در [[علم غیب امام]] | # دیدگاه‌های مختلف در [[علم غیب امام]] | ||
#معذورات عمل به [[ | # معذورات [[عمل به علم]] [[غیب]] | ||
* | * شبهه [[علم امام حسین]] و [[مسلم بن عقیل]] | ||
* خوردن زهر توسط [[امامان]] | * خوردن زهر توسط [[امامان]] | ||
* حمل اعترافات و [[اعمال]] خلاف [[علم غیب]] بر [[علم]] ظاهری | * حمل اعترافات و [[اعمال]] خلاف [[علم غیب]] بر [[علم]] ظاهری | ||
*'''[[شبهه]] ششم: | * '''[[شبهه]] ششم: شبهه عدم استفاده امامان از صفات فرابشری در معرفی خود: ''' | ||
*''' | * '''شبهه هفتم: [[انکار عصمت امامان]]: ''' | ||
*''' | * '''شبهه هشتم: [[تعارض]] [[عصمت امامان]] با [[روایات]] و [[ادعیه]]: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
# [[مخالفت]] با [[آیات]] و [[روایات نبوی]] | # [[مخالفت]] با [[آیات]] و [[روایات نبوی]] | ||
# [[کلام]] | # [[کلام]] حضرت بیان یک اصل کلی و نه شخصی | ||
#امکان صدور [[خطا]] در صورت عدم [[یاری | # امکان صدور [[خطا]] در صورت عدم [[یاری خدا]] | ||
# [[نصوص]] دیگر | # [[نصوص]] دیگر حضرت دال بر [[عصمت]] | ||
* تقریر دیگر | * تقریر دیگر شبهه: اعتراف امامان به [[گناهان]] در ادعیه | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
# [[تفسیر | # [[تفسیر عرفانی]] | ||
# [[تفسیر]] تعلیمی و [[تربیتی]] | # [[تفسیر]] تعلیمی و [[تربیتی]] | ||
#حمل بر [[استغفار]] دفعی | # حمل بر [[استغفار]] دفعی | ||
# | # استغفار ازکناهان [[امت]] | ||
#عدم امکان حمل بر ظاهر [[دعاها]] | # عدم امکان حمل بر ظاهر [[دعاها]] | ||
#نقض در [[دعاهای پیامبر]] {{صل}} | # نقض در [[دعاهای پیامبر]]{{صل}} | ||
*''' | * '''شبهه نهم: [[انکار]] [[حجت]] انگاری امامان: ''' | ||
*''' | * '''شبهه دهم: اختصاص [[حجیت]] به [[امور عبادی]] و فردی: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
*''' | * '''شبهه یازدهم: نسبت بقا و [[حفظ]] [[زمین]] و [[آسمان‌ها]] به امامان: ''' | ||
* تحلیل و بررسی | * تحلیل و بررسی | ||
* | * [[پاسخ شبهه]] [[حافظ]] [[جهان]] پیش از امامان | ||
*''' | * '''شبهه دوازدهم: انکار [[ولایت تکوینی]] امامان: ''' | ||
# | # ولایت تکوینی رهاورد [[قرب الهی]] | ||
#تجربه‌های عادی و [[عرفانی]] | # تجربه‌های عادی و [[عرفانی]] | ||
#اعتراف [[اشاعره]] | # اعتراف [[اشاعره]] | ||
# [[قرآن]] و | # [[قرآن]] و ولایت تکوینی غیر [[پیامبران]] | ||
#تبیین | # تبیین ولایت تکوینی از طریق علیت طولی یا مظهریت | ||
* کتابنامه | * کتابنامه | ||
* فهرست [[شبهات]] | * فهرست [[شبهات]] | ||
* فهرست | * فهرست آیات | ||
* فهرست | * فهرست روایات | ||
* نمایه | * نمایه | ||
* فهرست اشعار.<ref>[http://164.138.18.205/database/bookpdf/92/92B26367.pdf فهرست pdf در وبگاه خانه کتاب]</ref> | * فهرست اشعار.<ref>[http://164.138.18.205/database/bookpdf/92/92B26367.pdf فهرست pdf در وبگاه خانه کتاب]</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۳
| امامت پاسخ به شبهات کلامی: امامت | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | محمد حسن قدردان قراملکی |
| موضوع | امامت و ولایت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر | چاپ اول: ۱۳۸۸ چاپ دوم: ۱۳۹۲ ش |
| تعداد صفحه | ۵۵۴ |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۲۹۸۲-۷۳-۸ |
| شماره ملی | ۱۰۵۹۹۳۳ |
امامت (پاسخ به شبهات کلامی: امامت)، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شبهات پیرامون امامت با رویکرد کلامی (کلام فلسفی)، می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر محمد حسن قدردان قراملکی است و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.
دربارهٔ کتاب
- کتاب حاضر، دفتر چهارم "امامت" از سلسله دفترهای "پاسخ به شبهات کلامی" می‌باشد این کتاب در یک مقدمه و شش فصل با عنوان "امامت" تدوین شده است. فصل اول آن به کلیات، فصل دوم شبهاتی پیرامون امامت و نقد آن، فصل سوم شبهه ناسازگاری امامت با اصل خاتمیت، فصل چهارم شبهاتی پیرامون اصل نصب و نقد آن، فصل پنجم شبهه در دلالت نصوص امامت علی (ع) (توجیهات مخالفان) و فصل ششم آن به شبهاتی پیرامون صفات امام (ع) اختصاص دارد.
- نگارنده در این دفتر می‌کوشد شبهات پیرامون امامت را با رویکرد کلامی (کلام فلسفی) مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد، البته رویکرد عمده این تحقیق کلامی است که به ضرورت گاهی از رهیافت عرفانی و فلسفی نیز سود برده است. مؤلف هدف و غایت از این تحقیق را تبیین عقلانی مسئله امامت و رفع شبهات ناظر بر آن از طرف برادران اهل سنت و طیف خاص روشنفکران می‌داند و نیز بر آن است که خواننده در این تحقیق علاوه بر دریافت پاسخ شبهه در بعضی موارد با تحلیل‌ها و نکته‌ها و پاسخ‌های جدید نویسنده نیز مواجه خواهد شد که محصول تأمل نگارنده در زوایای موضوع می‌باشد[۱].
فهرست کتاب
مقدمه فصل اول: کلیات
- یکم: ماهیت و چیستی امامت
- الف) امامت از منظر اهل بیت(ع)
- ب) امامت از منظر امامیه:
- ۱. چگونگی تعیین حاکم (اصل نصب یا انتخاب)
- ۲. نگاه حداقلی و حداکثری به صفات امام (علم و عصمت)
- ۳. حجت الهی و مرجعیت علمی و دینی امام
- ۴. امام واسطه فیض و قطب (رویکرد فلسفی – عرفانی)
- ۵. وجوب عقلی یا نقلی امامت
- ج. مراتب و شئون امام و امامت
- دوم: فلسفه امامت
- هدایت مردم
- مرجعیت دینی
- عدم بلوغ کامل عقلی مخاطبان
- تشریع احکام فرعی
- تشکیل حکومت دینی
- امامان واسطه فیض الهی
- سوم: ضرورت شناخت امام
- چهارم: اثبات نظریه انتصاب شیعه:
- یکم. رویکرد نقلی
- دوم. رویکرد تحلیلی و عقلی
- ادله و شواهد لزوم نصب:
- خطرات داخلی و خارجی صدر اسلام
- نصب عامل حفظ وحدت و جلوگیری از اختلافات قومی
- علم به شخص اصلح و لزوم معرفی و نصب آن
- اعتبار عصمت امام مقتضی نصب
- نصب لازمه دین خاتم و جاودان
- تعیین جانشین رویه پیامبران پیشین
- تعیین جانشین و وصی سفارش قرآن
- تعیین جانشین مبنا و رویه پیامبر در اداره کشور
- لازمه عدم نص، برتری دو خلیفه اول بر پیامبر(ص)
- کشف نه نصب
- اشکالات فقهی و حقوقی نظریه رقیب (انتخاب)
- مصداق نصب؟
فصل دوم: شبهاتی پیرامون امامت و نقد آن
- شبهه اول: نظریه وجوب امامت تعیین تکلیف بر خداوند:
- تحلیل و بررسی:
- اشکال وابسته به انکار حسن و قبح عقلی
- خلط وجوب اعتباری و تکوینی
- شبهه دوم: نظریه وجوب تعیین امام، بدعت‌آمیز:
- تحلیل و بررسی
- شبهه سوم: کلامی‌انگاری امامت بدعت‌آمیز:
- نقد ونظر
- شبهه چهارم: تکفیر مخالفان امامت
- تحلیل و بررسی
- شبهه پنجم: موروثی نمودن امامت
- تحلیل و بررسی
- عالمان اهل سنت و اعتراف به فضایل امامان
- اعترافات سه خلیفه اول
- اعترافات معتزله
- شبهه ششم: امامت در کودکی:
- تحلیل و بررسی
- شبهه هفتم: برتری امامت بر نبوت:
- تحلیل و بررسی
- شبهه هشتم: برتری امامان شیعه بر پیامبران:
- تحلیل و بررسی
- شبهه نهم: استبعاد مقام امامت بدون نبوت:
- تحلیل و بررسی(ولایت گوهر نبوت)
- شبهه دهم: امامت ناسازگار با دموکراسی:
- نقد و نظر
- نقد اول: تعدد مدلهای دموکراسی
- نسبت اسلام و تشیع با دموکراسی
- نقد دوم: مشارکت مردم در عرصه سیاست در نگاه شیعه
- پیامبر اسلام(ص)
- امام علی(ع)
- نقد سوم: تمایز امامت و حکومت
- نقد چهارم: امامان نخبگان انحصاری حاکمان شایسته
- نقد پنجم: نیاز دموکراسی حقیقی به بستر لازم
- نقد ششم: تقدیم حکم الهی بر دموکراسی
- نقد هفتم: کاستی‌های دموکراسی
- اعتراف اندیشوران غربی
- نقد هشتم: جواب نقضی
- ارزیابی کلی
- شبهه یازدهم: غیبت امام ناسازگار با دموکراسی:
- نقد و نظر
- شبهه دوازدهم: مهدویت ناسازگار با دموکراسی:
- نقد و نظر
- نادیده انگاشتن فضایل جامعه مهدوی
- رضایت همه شهروندان از حکومت مهدوی
- دموکراسی مقدمه و ابزار نه هدف
- مسلمانان اکثریت شهروندان جامعه مهدوی
- رعایت حقوق اقلیت‌ها.
فصل سوم: شبهه ناسازگاری امامت با اصل خاتمیت
- شبهه اول: مبنای عقلی ضرورت امامت ناسازگار با خاتمیت:
- تحلیل و بررسی
- تفاوت صدر اسلام با عصر غیبت
- شبهه دوم: عصمت امام ناسازگار با خاتمیت:
- تحلیل و نظر
- شبهه سوم: واجب الاطاعة انگاری امام ناسازگار با خاتمیت:
- شبهه چهارم: حجت الهی انگاری امامان ناسازگار با خاتمیت:
- تقریر شبهه
- الف) ناسازگاری با شخصیت حقوقی پیامبر(ص)
- ب) عدم حجیت روایات ائمه(ع)
- نقد و نظر:
- ادعای بدون دلیل
- حجت و مفترض الطاعه لازمه عصمت
- سفارش فرآن به اطاعت و جعل حجیت
- جعل حجیت توسط پیامبر(ص)
- حجیت امام علی(ع) در طول حجیت پیامبر(ص) و خدا
- دلالت قرآن بر خاتمیت حجت الهی؟
- کلام امام علی(ع) در خاتمیت حجت الهی؟
- انحصار حجت به پیامبر(ص) و عقل
- تحلیل و بررسی
- شبهه پنجم: الهام و ولایت باطنی امام ناسازگار با خاتمیت:
- نقد و نظر:
- وقوع الهام و ارتباط غیبی در غیر پیامبران
- مقام امامت و ولایت فراتر از نبوت (نگاه عرفانی)
- اعتراف اهل سنت به اصل الهام و مکاشفه
- تصریح به روح باطنی امامان در روایات نبوی
- پاسخ نقضی به دهلوی و سروش
- شبهه ششم: ولایت تشریعی امام ناسازگار با کمال و خاتمیت دین:
- تحلیل و بررسی:
- توضیح اصل تشریع و تخطئه
- تشریع پیامبر(ص) کاشف واقع
- تشریع امامان در طول تشریع نبوی و مکمل آن
- تشریع امامان در طول تشریع الهی
- تشریع امامان مکمل دین در جرئیات
- جمع نظریه موافقان و مخالفان
- شبهه هفتم: علم لدنی امام ناسازگار با خاتمیت:
- تحلیل و بررسی
- عدم اختصاص علم لدنی به پیامبران
- تصریح پیامبر به علم لدنی امامان
- تصریح امام علی(ع) به علم غیب خویش
- اعتراف بعض اهل سنت به علم غیب امام
- علم غیب رهاورد علم باطنی
فصل چهارم: شبهاتی پیرامون اصل نصب و نقد آن
- شبهه اول: نبود نصب در قرآن:
- نقد و نظر
- یکم: وجود آیات ظاهر نصب
- شبهه دوم: عدم ذکر نام علی(ع) در فرآن:
- نقد و نظر
- شبهه سوم: نبود نصب در روایات نبوی:
- نقد و نظر
- یکم: احادیث خلافت
- تصریح به خلافت حضرت علی(ع)
- حدیث خاصف النعل
- دوم: احادیث امامت، امیرمؤمنان و وزارت
- سوم: حدیث غدیر
- دلایل و شواهد دلالت مولی به أولی
- چهارم: احادیث منزلت
- پنجم: حدیث قلم و دوات (وصیت نانوشته)
- تحلیل و بررسی
- ششم: احادیث حجت
- هفتم: احادیث عصمت
- هشتم: احادیث مرجعیت علمی و دینی
- شبهه چهارم: نصب عامل تفرقه:
- تحلیل و بررسی:
- لزوم تبعیت از حکم شرعی
- نصب خاص بهترین گزینه
- امکان خطا در انتخاب
- گذشت علی(ع) عامل حفظ وحدت مردم
- جواب نقضی(نصب خلیفه اول و دوم)
- پاسخ آمدی.
- شبهه پنجم: عدم اشتهار نصب:
- تحلیل و بررسی:
- توجیه نصب توسط بعض صحابه
- امکان اختفا
- وجود انگیزه‌های سیاسی در مسئله امامت
- اعتراف حضرت علی(ع) و بعض صحابه به نص
- تفکیک امامت و خلافت
- دلالت نکردن عدم اشتهار بر عدم
- عدم ملازمه ترک نص با کفر
- شبهه ششم: بیعت صحابه و مردم با کاندیدای سقیفه (ابوبکر):
- تحلیل و بررسی
- شتابزدگی در تشکیل سقیفه و غیرمشروع بودن آن
- انگیزه‌های دنیوی در بیعت سقیفه
- بیعت با اکراه و اجبار
- مخالفان کاندیدای سقیفه
- تأملی در حدیث«لا تجتمع امتی علی الخطا»
- توجیه نصوص
- اختفای نص و فراموشی آن
- جلوگیری از شیوع نظریه«نص»
- قرائت سکولار از نص
- حذف علی(ع) به بهانه‌های واهی
- شبهه هفتم: عدم احتجاج حضرت به اصل نصب:
- تحلیل و بررسی
- یکم: روایاتی با واژگان نصب، عهد، اختصاص، اصطفا، اختیار و أخذ
- دوم: حدیث غدیر
- سوم: حدیث منزلت
- چهارم: حدیث خلافت
- حدیث وزارت
- حدیث امیرالمؤمنین
- نتیجه‌گیری
- شبهه هشتم: عدم اقدام حضرت برای تصدی حکومت:
- تحلیل و بررسی
- تحصن در خانه حضرت زهرا(س)
- استنکاف از بیعت
- فعالیت محرمانه و علنی و مبارزه مسلحانه
- نصوص حضرت درباره امامت
- شبهه نهم: سکوت حضرت علی(ع):
- تحلیل و بررسی
- نبود انصار
- فرانرسیدن وقت لازم
- حفظ وحدت مسلمین
- گذشت از حق خویش
- شبهه دهم: پذیرش بیعت ابوبکر توسط حضرت علی(ع):
- تحلیل و بررسی
- جلوگیری از انحراف و کفر
- حفظ وحدت اسلامی
- جلوگیری از خون‌ریزی
- عدم اعتبار اجماع
- شبهه یازدهم: شرکت در شورای تعیین خلیفه سوم:
- تحلیل و بررسی
- دفع شبهه سکولارها
- اتمام حجت
- پرهیز از اختلاف و حفظ وحدت
- نقض دیدگاه خلیفه دوم
- رفع اتهام استبداد به رأی
- نصوص و رفتار حضرت ناقض مشروعیت خلفا
- استنکاف از سیره خلفای پیشین
- اتمام حجت
- پیش‌بینی فتنه‌های آینده
- رفع اتهام حرص در حکومت
- گلایه از مردم
- نفی صلاحیت مردم و استهزا
- شبهه سیزدهم: همکاری حضرت با خلفای وقت:
- تحلیل و بررسی
- شبهه چهاردهم: اقتدا به نماز خلفا:
- تحلیل و بررسی
- شبهه شانزدهم: نام‌گذاری حضرت سه فرزند خود به نام‌های خلفا:
- تحلیل و بررسی
- عدم دلالت بر مدعا و ساده انگاری مسئله
- شایع بودن نام‌گذاری به اسامی مخالفان
- تحمیل نام‌گذاری
- عثمان نام برادر حضرت
- قصد توریه
- مشکل سندی روایات اهل تسنن
- عدم ذکر روایات افضلیت در منابع شیعه
- تعارض با روایات دیگر اهل تسنن
- تحلیل و بررسی روایت نهج البلاغه (لله بلاد فلان)
- تحلیل روایت ثقفی(فتولٌی ابوبکر)
- شبهه هجدهم: تعارض نصوص خلافت:
- تحلیل و بررسی
- عدم گزارش روایات خلافت ابوبکر در منابع شیعی
- گزارش مخدوش در منابع اهل سنت
- تحلیل گزارش حسن بصری
- تحلیل گزارش بکربن أخت
- اعتراف اهل سنت به عدم نص
- عدم استناد ابوبکر و عمر
- اعتراف خلیفه اول
- اعتراف خلیفه دوم و دیگران به نص علی(ع).
فصل پنجم: شبهه در دلالت نصوص امامت علی(ع)(توجیهات مخالفان)
- اجتهاد در مقابل نص
- تعارض با سیره امام(ع)
- تعارض با مواضع بعض صحابه و دیگر امامان
- محذور توجیه کنندگان بین علی(ع)و بعض صحابه
- لزوم پیروی از حقیقت نه شخص و اشخاص
- عدم دلالت اثبات شی بر نفی ماعدا
- توجیه دوم: حمل بر کاندیداتوری:
- نقد و نظر
- اصالت تأسیسی و احترازی در قانون گذاری
- ظهور بل نص روایات در جعل و انشاء
- تعارض با سیره حضرت
- تفسیر سکولار از امامت
- توجیه سوم: اختصاص امامت بر امر هدایت و مرجعیت علمی و دینی:
- سه تقریر دیگر
- تفکیک امامت و خلافت
- تفکیک امامت و حکومت سکولار
- تفکیک نصوص پیامبر از امور دنیوی و دینی (قرائت سکولار صحابه)
- تحلیل و بررسی
- مصلحت اندیشی؟!
- توجیه چهارم: جوانی حضرت:
- تحلیل و بررسی
- اعتراف خلیفه اول و دوم بر صلاحیت علی(ع)
- توجیه پنجم: اهل مزاح بودن حضرت:
- تحلیل و بررسی
- توجیه ششم: عدم پذیرش عرب:
- تحلیل و بررسی
- توجیه هفتم: دوست داشتن قبیله عبدالمطلب:
- تحلیل و بررسی
- توجیه هشتم: کراهت جمع نبوت و امامت در یک خاندان:
- توجیه نهم: اصل ترتب(دو مرحله و اولویت برای خلافت):
- تحلیل و بررسی
- توجیه دهم: اصل ضرورت و حکم ثانوی:
- ادله این دیدگاه (بیعت مشروعیت‌زا)
- تحلیل و بررسی
- توجیه یازدهم: امامت حضرت متوقف به اقدام:
- تحلیل و بررسی
- توجیه دوازدهم: امامت حضرت متوقف به بیعت مردم (مشروعیت سیاسی):
- نقد و نظر
- توجیه سیزدهم: ادعای نسخ امامت علی(ع):
- تحلیل و بررسی
- توجیه چهاردهم: تعارض نصوص:
- تحلیل و بررسی
- توجیه پانزدهم: اثبات مطلق خلافت نه خلافت بلافصل:
- تحلیل و بررسی
- توجیه شانزدهم: اختصاص امامت به ولایت معنوی:
- تحلیل و بررسی.
فصل ششم: شبهاتی پیرامون صفات امام(ع)
- شیهه اول: انکار علم غیب امامان:
- تحلیل و بررسی
- قرائت متفاوت از حقیقت امامت
- اعتبار علم غیب در حوزه دین
- فلسفه امامت ملازم با علم غیب
- علم غیب رهاورد ولایت باطنی امام
- علم غیب لازمه صفت عصمت و حجت الهی
- روایات مثبت علم غیب امامان
- شبهه دوم: علم غیب امامان مجعول متکلمان:
- شبهه سوم: نفی علم غیب در بعض روایات:
- تحلیل و بررسی
- توجه به مخاطب مقصّره
- توجه به مخاطب غالی
- نفی علم استقلالی نه تابع
- نفی علم فعلی نه مطلق
- شبهه چهارم: عدم اعتبار علم غیب در امام و امامت:
- نقد و نظر
- فرو کاستن مقام امامت به حاکم و شخص عادی
- مخالفت با روایات
- ناسازگاری با فلسفه امامت
- شبهه پنجم: ناسازگاری علم غیب با بعض اعمال ائمه اطهار:
- تحلیل و بررسی
- دیدگاه‌های مختلف در علم غیب امام
- معذورات عمل به علم غیب
- شبهه علم امام حسین و مسلم بن عقیل
- خوردن زهر توسط امامان
- حمل اعترافات و اعمال خلاف علم غیب بر علم ظاهری
- شبهه ششم: شبهه عدم استفاده امامان از صفات فرابشری در معرفی خود:
- شبهه هفتم: انکار عصمت امامان:
- شبهه هشتم: تعارض عصمت امامان با روایات و ادعیه:
- تحلیل و بررسی
- مخالفت با آیات و روایات نبوی
- کلام حضرت بیان یک اصل کلی و نه شخصی
- امکان صدور خطا در صورت عدم یاری خدا
- نصوص دیگر حضرت دال بر عصمت
- تقریر دیگر شبهه: اعتراف امامان به گناهان در ادعیه
- تحلیل و بررسی
- تفسیر عرفانی
- تفسیر تعلیمی و تربیتی
- حمل بر استغفار دفعی
- استغفار ازکناهان امت
- عدم امکان حمل بر ظاهر دعاها
- نقض در دعاهای پیامبر(ص)
- شبهه نهم: انکار حجت انگاری امامان:
- شبهه دهم: اختصاص حجیت به امور عبادی و فردی:
- تحلیل و بررسی
- شبهه یازدهم: نسبت بقا و حفظ زمین و آسمان‌ها به امامان:
- تحلیل و بررسی
- پاسخ شبهه حافظ جهان پیش از امامان
- شبهه دوازدهم: انکار ولایت تکوینی امامان:
دربارهٔ پدیدآورنده
