مساجد مدینه: تفاوت میان نسخه‌ها

مساجد مدینه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۳

۹٬۵۳۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۶٬۰۸۹

ویرایش

@@ خط ۱۰۳: / خط ۱۰۳: @@
 '''مسجد [[سلمان فارسی]]''': یکی از مساجد سبعه در [[مدینه منوره]] است. این مسجد پس از مسجد فتح و در سمت جنوب آن قرار دارد. این جا محل [[تهجد]] و دعای [[سلمان]] بود به خاطر نقش او در جریان حفر [[خندق]] این مسجد بنا گردید. بعضی آن را به [[ابوبکر]] منتسب دانسته‌اند. طول آن از شمال به جنوب چهارده ذراع (۶۰ / ۵ متر) و عرض آن از شرق به غرب هفده ذراع (۸۰/۶ متر) است<ref>وفاء الوفاء، سمهودی، ج۲، ص۸۳۷ – ۸۳۶.</ref>.
+'''[[مسجد شجره]]''': این [[مسجد]] که امروزه به نام‌های «شجره»؛ «[[ذوالحلیفه]]»؛ «[[ابیار علی]]» مشهور است، یکی از [[مساجد]] مهم خارج از [[مدینه]] بوده و به عنوان یکی از میقات‌ها و مساجد [[احرام]] از اهمیت بسزایی برخوردار است. وجه [[تسمیه]] آن به نام‌های فوق چنین است:
+# شَجَره: از آن جهت آن را «شجره» می‌خوانند که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در این مکان، کنار درختی به نام «سَمَره» فرود آمده و احرام بسته‌اند<ref>المغانم المکابة، فیروز آبادی، ص۱۹۹.</ref>.
+# اِحرام: به سبب آنکه [[حاجیان]] برای [[تشرف]] به [[حج]] در این مسجد احرام می‌بندند، به «مسجدالاحرام» معروف گردیده است.
+# [[ذوالحُلَیفه]]: «حُلیفه» نام آبی بین «[[بنی جشم بن بکر]]» از [[هوازن]] و «[[بنی خفاجه العقیلین]]» بوده که [[رسول خدا]]{{صل}} [[دوست]] داشته‌اند برای بستن احرام کنار درختی در این محل فرود آیند<ref>المغانم المکابة، فیروز آبادی، ص۱۱۹.</ref>. در علت نام این منطقه گفته‌اند: حَلفا نام گیاهی بود و یا از [[حلف]] (قسم) است چون در [[جاهلیت]] جمعی در این نقطه هم قسم شدند. # ابیار علی{{ع}}: از آن جهت [[عامه]] [[مردم]] در سال‌های متمادی آن را «ابیار علی{{ع}}» گفته‌اند که [[حضرت علی]]{{ع}} برای آبیاری نخلستان‌ها، چاه‌های فراوانی در این منطقه حفر کرده و ابیار نیز اسم جمع «[[بئر]]» یعنی [[چاه]] است. فیروزآبادی که در [[قرن هشتم]] آن را توصیف کرده می‌گوید: این مسجد جز به نام «ابیار علی{{ع}}» شناخته نیست<ref>المغانم المکابة، فیروز آبادی، ص۸۲؛ رساله فی وصف المدینه، علی بن موسی، ص۱۶ – ۸.</ref>. به علت آنکه [[زائر]] [[خانه خدا]] در این جا [[محرم]] می‌شود، به مسجد محرم نیز موسوم است.
+[[رسول اکرم]]{{صل}} پس از اقامه دو رکعت [[نماز]] در این مکان، احرام بسته و می‌فرمودند:
+{{متن حدیث|لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ‌، لَبَّيْكَ لَا شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ، إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَكَ وَ الْمُلْكَ لَا شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ}}.
+ابن زباله [[روایت]] کرده است که رسول خدا{{صل}} نخستین بار، هنگام انجام حج، زیر درختی در این مکان فرود آمده‌اند که در سال‌های بعد در آن محل مسجدی ساخته شد. آن حضرت در آن [[مسجد]] به سمت ستون وسط [[نماز]] می‌خوانده‌اند و این همان مکان درختی بود که ایشان قبلاً کنار آن نماز می‌گزارده‌اند<ref>وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، سمهودی، ج۳، ص۱۰۰۲؛ المسند، احمد بن حنبل، ج۱، ص۳۲۴ و ۳۳۹.</ref>. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} سه بار در این مکان [[محرم]] شده‌اند. ۱- هنگام [[صلح حدیبیه]] ([[سال ششم هجری]]) ۲- [[عمره]] ناشده ([[سال هفتم هجری]]) ۳- [[حجة الوداع]] ([[سال دهم هجری]])<ref>سیرة النبویه، ابن هشام، ج۳، ص۳۵۵ و ۴۲۴؛ طبقات الکبری، ابن سعد، ج۱، ص۸۷ و ۱۲۴.</ref>.
+«زین الدین الاستدار»، در سال ۹۶۱ ق بنای مسجد را بازسازی و اطراف آن دیواری بزرگ کشید که تا پایان دوره [[عثمانی]] همچنان پا برجا بود. وی مأذنه گوشه شمال [[غربی]] آن را نیز بازسازی کرد. به سبب این که مکان [[محراب]] اصلی مشخص نبود، محراب دیگری در وسط [[دیوار]] [[قبله]] قرار داد که شاید مکان اصلی محراب باشد. وی پله‌هایی در سه جهت برای مسجد ساخت تا از ورود [[چارپایان]] به داخل جلوگیری شود.
+طول این مسجد از جنوب تا شمال ۵۲ ذراع (۶۵/ ۲۵ متر) و از شرق به غرب نیز به همین مقدار بوده است<ref>وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۱۰۰۲.</ref>. در دوران سعودی به طرز بسیار [[زیبایی]] بازسازی شده، و مساحت آن به ۸۸۰۰۰ متر مربع رسیده است.
+البته مسجدی نیز در [[حدیبیه]] (میان راه [[مکه]] و [[مدینه]])، [[مسجد شجره]] نام داشته که از [[مساجد]] [[عصر پیامبر]]{{صل}} بوده و به مرور [[زمان]] از بین رفته است<ref>وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۱۰۰۷.</ref>.
+جدای از مسجد شجره معروف در مدینه که [[میقات]] است و مسجد شجره در حدیبیه، مسجد دیگری با همین نام در [[شهر مکه]] وجود دارد که در شمار کهن‌ترین مساجد این [[شهر]] است.
+فاکهی می‌نویسد: گفته‌اند که [[رسول خدا]]{{صل}} در مسجد شجره نماز خوانده است. این مسجد [[پایین‌تر]] از محله یأجج است. نیز آورده است: هر زمان [[عبدالله بن عمر]] به مکه می‌رفت، ابتدا در مسجدی فرود می‌آمد که درختی نزدیک آن بود. وقتی آن را [[خلوت]] می‌یافت، [[نماز]] می‌خواند و اگر خلوت نبود به جای دیگر می‌رفت<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۴، صص ۳۴ و ۳۵.</ref>.
+فاکهی در جای دیگر آورده است: از جمله مساجدی که [[نماز خواندن]] در آنها [[مستحب]] است و آثار [[رسول خدا]]{{صل}} در آن وجود دارد، مسجدی است که آن را «[[مسجد شجره]]» می‌نامند. این [[مسجد]] در قسمت بالای [[مکه]]، در پشت دار منارة [[البیضاء]]، در کنار [[کوه]] و در برابر [[حجون]]، مقابل مسجد الحَرَس (مسجدالجن) است. در آنجا درختی بوده که رسول خدا{{صل}} آن را صدا کرده و درخت از جای خود [[حرکت]] کرده، نزد آن حضرت آمده است. وی سپس پنج [[روایت]] درباره این [[معجزه]] [[پیامبر]]{{صل}} در محل مسجد مزبور نقل کرده است<ref>اخبار مکه، فاکهی ج۴، صص ۲۷ - ۳۰.</ref>.
+در یکی از این [[روایات]] آمده است که پیامبر رُکانة بن عبد یزید بن هاشم را به [[اسلام]] [[دعوت]] کرد. او گفت: [[ایمان]] نخواهم آورد تا درخت را صدا کنی و آن نزد تو آید! حضرت به [[معجزه الهی]] رو به درخت کرده، فرمودند: به [[اذن خداوند]] نزد من آی، و درخت نزد آن حضرت آمد!.
+[[ازرقی]] هم از مسجد شجره یاد کرده و نوشته است که آن مسجد در برابر مسجد الجن است. آن‌گاه اشارتی به معجزه [[حضرت رسول]]{{صل}} کرده است<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۰۱.</ref>.
+[[زهیر]] کتبی درباره وضعیت فعلی مسجد شجره می‌نویسد: این مسجد در [[همسایگی]] مسجد [[جن]] (در مسیر شخص عازم [[حرم]]) و در نزدیکی میدان [[سلیمانیه]] (و اکنون پل سلیمانیه) قرار دارد. نام فعلی آن مسجد، مسجد جندراوی (منسوب به ابراهیم جندراوی) است. مسجد پیش‌گفته، چند ده متر [[پایین‌تر]] از مسجدالجن و در امتداد [[شارع]] الجن، طریق [[مسجدالحرام]]، درست پیش از پل سلیمانیه است. طول و عرض تقریبی آن [[دوازده]] در بیست متر می‌باشد و در [[حال]] حاضر تابلوی: «مسجد رقم ۴۳» روی آن به چشم می‌خورد. در [[شعبان]] سال ۱۴۲۱ بنای جدید این [[مسجد]] به اتمام رسید.
+گفتنی است روبه‌روی [[مسجد شجره]]، (پیش از پل [[سلیمانیه]] دست راست کسی که به طرف مسجد [[جن]] می‌آید) مسجد کوچک دیگری است که به نظر برخی ساکنان، مسجد الرایة اصلی است. در این صورت، مسجد اول [[بازار]] جودریه نباید مسجد الرایه باشد<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، ص۱۱۹.</ref>.
+'''مسجد صدقة الزبیر''': از [[مساجد]] [[مدینه]] است که در طول [[تاریخ]] از بین رفته است.
 == منابع ==