رابطه انتظار با امنیت روانی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
==پاسخهای دیگر== | ==پاسخهای دیگر== | ||
{{یادآوری پاسخ}} | {{یادآوری پاسخ}} | ||
{{جمع شدن|۱. آقای تونهای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}} | {{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین آذربایجانی؛}} | ||
[[پرونده:437906773.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[مسعود آذربایجانی]]]] | |||
::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[مسعود آذربایجانی]]'''، در مقاله ''«[[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]»'' در اینباره گفته است: | |||
::::::«[[انتظار]] -بهویژه [[مؤلفه ]][[امیدواری]] آن- یک شیوه پیشگیرانه برای [[بیماریهای روانی]] حاد، مثل افسردگی است و از این جهت، میتواند [[زمینهساز]] بهداشت روان باشد. | |||
::::::افزون بر این، مروری بر [[روانشناسی]] موفقیت -که در [[حقیقت]] همان مرتبه ارتقا در بهداشت روان است- معلوم میسازد که از مهمترین ارکان آن، داشتن [[بینش]] مثبت، اهداف بلند و متعالی و نیز برنامهای برای رسیدن به آنها است، مهمتر از اینها، تصحیح و تنظیم [[فکر]] و [[باورها]] برای رسیدن به اهداف و آرزوهای موردنظر است<ref>ر.ک: علیرضا آزمندیان، تکنولوژی فکر.</ref>. | |||
::::::بهطور کلی، در مواجهه با مسائل [[زندگی]] و رسیدن به موفقیت -بهویژه در مشکلات- به دو دسته از عوامل نیازمندیم: فراهم آمدن اسباب طبیعی؛ دوم، شرایط روانی خاصی که بتوانیم با مسائل بهتر روبهرو شویم که معمولا به [[اولیای الهی]] فراهم میگردد. گاهی [[سستی]] [[اراده]]، [[ترس]]، [[غم]]، [[اضطراب]] و عدم اشراف کامل بر [[موقعیت]] باعث میشود که نتوانیم از راهحلهای ممکن به شکل مطلوب بهره ببریم. [[توسل]] و [[توکل]]، باعث [[تقویت اراده]] و عدم تأثیر عوامل مخلّ روانی میشود<ref>ام. رابین دیماتئو، روانشناسی سلامت، ج۲، ترجمه سید مهدی موسوی اصل و دیگران، ص۷۵۹- ۷۶۲.</ref>. | |||
::::::بنابراین، [[انتظار]] در ابعاد [[عاطفی]] آن؛ یعنی [[اشتیاق]]، [[محبت]]، شور طلب و چشم بهراه بودن که همگی مستلزم نوعی [[توسل]] و [[رابطه قلبی]] با [[حضرت]] است، بهویژه بر بهداشت روان به معنای پیشگیری اولیه و ممانعت از [[بیماریها]] و ارتقای توانمندیها در مقابله با استرسها و اضطرابها نقش مؤثّری دارد»<ref>[[مسعود آذربایجانی|آذربایجانی، مسعود]]، [[رابطه انتظار و بهداشت روان (مقاله)|رابطه انتظار و بهداشت روان]]، ص: ۷۵.</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | |||
{{جمع شدن|۲. آقای تونهای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}} | |||
[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونهای]]]] | [[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونهای]]]] | ||
::::::آقای '''[[مجتبی تونهای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در اینباره گفته است: | ::::::آقای '''[[مجتبی تونهای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در اینباره گفته است: | ||
خط ۳۴: | خط ۴۳: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۳. سرکار خانم نجفی لیواری ؛}} | ||
[[پرونده:Mar.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | [[پرونده:Mar.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | ||
::::::سرکار خانم '''[[مریم نجفی لیواری]]''' و '''[[نرگس محمدنیا گالشکلامی]]''' در مقاله ''«[[واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر (مقاله)|واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر]]»'' در اینباره گفتهاند: | ::::::سرکار خانم '''[[مریم نجفی لیواری]]''' و '''[[نرگس محمدنیا گالشکلامی]]''' در مقاله ''«[[واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر (مقاله)|واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر]]»'' در اینباره گفتهاند: |
نسخهٔ ۲۶ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۰۳
رابطه انتظار با امنیت روانی چیست؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / انتظار فرج |
مدخل اصلی | رابطه انتظار با امنیت روانی |
رابطه انتظار با امنیت روانی چیست؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی روحبخش، در مقاله «انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح» در اینباره گفته است:
- «اسلام نگاه ویژهای به روح و روان انسانها دارد. خداوند متعال به هنگام خلقت انسان ابعاد وجودی و متعددی را مورد توجه قرار داده و ضمن تأکید بر بعد جسمانی انسان، ابعاد عقلانی، روانی و روحانی وی را نیز مورد توجه قرار داده است. عدم تعادل در ابعاد روحی-روانی میتواند در دیگر ابعاد انسان مانند بعد عقلانی و حتی جسمی وی نیز تأثیرگذار باشد در این موقعیت در خطر افتادن امنیت روانی یعنی در خطر افتادن امنیت اجتماعی و اقتصادی میباشد.
- باتوجه به موقعیت حساس امنیت روانی میتوان گفت، در این زمان که انسان معاصر غرق در اندیشه و تفکرات مادیگرایانه خویش شده است و بهتدریج فاصله خود را با دین حقیقی دور میکند احساس پوچی و افسردگی سراسر وجودش را فراگرفته و برای رهایی از این وضعیت به دامان عرفانها و مذاهب کاذب و ساختگی خواهد افتاد که به جز امید واهی و موقتی فایدهای دیگر برای وی نخواهد داشت. در این زمان بهترین درمان برای این انسان انگیزهای است که بتواند زندگی و شخصیت خود را به دست گیرد و آن را در مسیر اصلاح و تکامل روحی و معنوی خود قرار دهد. حال سؤال این است که این انگیزه چه چیزی میتواند باشد؟ امید به آیندهای روشن، امید به صلح فراگیر، حکومت عدل جهانی، مدینه فاضله، بهشت روی زمین و... چندین::::::روایات در این زمینه بسیار وارد شده است که میتوان آنها را با توجه به مخاطب به دو دسته ایجاد و تقویت امید دستهبندی نمود.
- دسته اول: روایاتی که جهت برون رفت از زندگی سراسر غم و اندوه انسان امروز، فارغ از دین و مذهب خاصی، به وجود آمدن حکومت عدل جهانی با خصوصیات منحصربهفرد را مژده میدهد. این دسته از روایات حکومت عدل جهانی بهعنوان بهترین موقعیت زندگی در این دنیا به تصویر کشیدهاند، چرا که از خصوصیات انسان ناامید این است که به دنبال وضعیت بهتر میگردد و با شنیدن این روایات که حکومت مهدوی را بهعنوان بهترین حکومت روی زمین معرفی میکند و به ذکر خصوصیات آن حکومت میپردازد به نوعی امیدواری را به این دسته از مردم میدهد که تحقق وعده الهی که همان حکومت عدالتجوی مهدوی باشد در راه است.
- امام حسن(ع) در روایتی میفرمایند: "در دولت مهدی درندگان سازش میکنند، زمین نباتات خود را خارج میکند، آسمان برکاتش را فرو میفرستد، گنجهای نهفته در دل زمین برای او آشکار میشود و بین مشرق و مغرب را مالک میشود و خوشا به حال کسی که آن روز را درک کند و دستوراتش را با گوش جان بشنود". در این روایت مواهب دنیوی حکومت مهدوی تشریح شده است و در روایتی دیگر امام علی(ع) میفرمایند: "فردایی که شما را از آن هیچ شناختی نیست زمامداری حاکمیت پیدا میکند که غیر از خاندان حکومتهای امروزین است و عمال و کارگزاران حکومتها را بر اعمال بدشان کیفر خواهد داد... او روش عادلانه در حکومت حق را به شما مینمایاند و کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) را که تا آن روز متروک ماندهاند زنده میکند"[۱].(...)
- دسته دوم: در این دسته از روایات میتوان مخاطبین را آن گروه از شیعیانی دانست که با توجه به طولانی شدن زمان غیبت و همچنین فراگیری فساد امید خود را در جهت استقرار حکومت مهدوی از دست میدهند.در این روایات آنچه که مورد تأکید ائمه اطهار(ع) قرار گرفته است ذکر فضایل منتظران میباشد تا انگیزهای در جهت تداوم و امیدواری در جهت ظهور آن حضرت باشد. از این روایات میتوان به نمونهای از روایت امام سجاد(ع) اشاره کرد که ایشان میفرمایند "ای ابا خالد غیبت ولی دوازدهم طولانی میشود. همانا مردم زمان غیبت او و عقیدهمندان به امامت و منتظران ظهور وی از مردم تمام دورانها برترند...". یا بعضی از روایات بالاترین عبادتی که یک مسلمان میتواند انجام دهد را انتظار فرج دانستهاند و حتی انتظار فرج بهمعنای فرج الله[۲] قلمداد شده یعنی تحقق همان وعدههای الهی که در قرآن بسیار ذکر شده است[۳].
- نتیجهای که میتوان از مجموع مباحث ارتباط امنیت روانی و انتظار بیان داشت این است که امید به ظهور حضرت میتواند فرد را در تعیین هدف زندگی، برنامهریزی و تفکر در رسیدن به آن کمک کند. انسان منتظر هدف خود را برپایی حکومت عدل جهانی تعیین میکند و با بینش و تفکر در جهت رسیدن به آن تمام سعی و تلاش خود را میکند و اگر هم عمرش بدان حد نرسید طبق فرموده اهل بیت(ع) ثواب یاران حضرت[۴] به وی عطا خواهد شد»[۵].
پاسخهای دیگر
۱. حجت الاسلام و المسلمین آذربایجانی؛ |
---|
|
۲. آقای تونهای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
---|
|
۳. سرکار خانم نجفی لیواری ؛ |
---|
|
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا میکند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته میشود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتابزده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم میشود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی میشود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امتهای پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقهای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونههای احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را میکشیدهاند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمیخیزند؟ (پرسش)
- ویژگیهای اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشهگیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کاملترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشتهای نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشتهای انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاریها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید میکند؟ (پرسش)
- چه رابطهای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوتهای الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشتهای نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی میدانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب میشود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا میگویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کردهاند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمیشود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده میشود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا میکند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه میشود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجستهای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگیهای منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست میآید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزونبر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدامهای سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگیهایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرفنظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر بهطور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگیهای منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگیهای انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش میشود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرجهای مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
منبعشناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ نهج البلاغه (ترجمه دشتی)، خطبه ۱۳۸.
- ↑ تعدادی از روایات میباشند که ظهور حضرت را بعد از یأس و ناامیدی از ظهور میدانند. در روایتی از امام رضا(ع) نقل شده است که فرج بعد از ناامیدی خواهد بود. ظاهر اینگونه از روایات با آنچه ما تاکنون مطرح کردیم در تناقض است، اما میتوان جهت رفع تناقض این روایات را درباره کسانی دانست که منتظر واقعی حضرت نمیباشند لذا دچار ناامیدی از ظهور آن حضرت میشوند.
- ↑ همان.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۰.
- ↑ روحبخش، سید مهدی، انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح، ص۲۷۴.
- ↑ ر.ک: علیرضا آزمندیان، تکنولوژی فکر.
- ↑ ام. رابین دیماتئو، روانشناسی سلامت، ج۲، ترجمه سید مهدی موسوی اصل و دیگران، ص۷۵۹- ۷۶۲.
- ↑ آذربایجانی، مسعود، رابطه انتظار و بهداشت روان، ص: ۷۵.
- ↑ تونهای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۳۱.
- ↑ نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر، ص: ۷۴.