فرهنگ شیعه (کتاب)
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
فرهنگ شیعه عنوان کتابی است که به بررسی دیدگاه شیعه درباره مجموعهای از مفاهیم و موضوعات اعتقادی و فكر در سطح كلام شیعی قدیم و معاصر می‌پردازد. این کتاب به قلم محمود سراجی و محمد تقی رکنی‌لموکی و ابراهیم احمدیان و محمد خطیبی‌کوشکک و حمید نگارش و سید قوام‌الدین حسینی‌سیاهکلرودی نوشته شده و توسط انتشارات زمزم هدایت به چاپ رسیده است[۱].
| فرهنگ شیعه | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | ابراهیم احمدیان و محمد خطیبی‌کوشکک و محمد تقی رکنی‌لموکی و محمود سراجی و حمید نگارش و سیدقوام‌الدین حسینی‌سیاهکلرودی |
| ویراستار | محمد نصیری |
| موضوع | مفاهیم اعتقادی شیعه |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات زمزم هدایت|انتشارات زمزم هدایت]][[رده:انتشارات زمزم هدایت]] |
| وابسته به | پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق(ع) |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۵ ش |
| شابک | ۹۶۴۸۷۶۹۷۳۷ |
| شماره ملی | م۸۵-۸۷۶۱ |
درباره کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «مجموعهای از مفاهیم و موضوعات اعتقادی و فکری است که در سطح کلام شیعی قدیم و معاصر مطرح شده و در این فرهنگ با قلمی شیوا و مختصر برای استفاده جوانان، دانشجویان و طلبهها تهیه شده است. به همین دلیل از مطالب پیچیده کلامی و بحث‌ها و اختلاف نظریهها عاری است. مدخل‌ها و مفاهیم به صورت الفبایی تنظیم شده و مستندات مطالب در متن مقالات آمده ضمن اینکه فهرستی از مآخذ در پایان تدوین شده است. برخی از سر عنوان‌های مهم این فرهنگ عبارتاند از: آثار ایمان، آخرت، آمرزش، استدراج، افعال خداوند، امامت، اهل البیت، پلورالیسم دینی، بیعت، فطرت، عصمت، ماتریالیسم، نسخ و نفاق. وی با استناد به آیات قرآن کریم و احادیث صحیح و نظریات متکلمان شیعه به بررسی موضوع کتاب پرداخته است»[۱].
فهرست کتاب
- آثار ایمان: دستاوردهای ایمان
- آثار کفر
- آثار نفاق: نشانه‌ها و پیامدهای نفاق
- آخرالزمان: واپسین دوران جهان
- آخرت
- آزمایش: امتحان الهی
- آفرینش انسان: نحوه خلقت آدمی
- آمرزش: بخشایش خداوند
- آیه انذار
- آیه تطهیر
- آیه خیر البریه
- آیه مباهله
- آیه مودت
- اباحی‌گری: بی‌تفاوتی به تعالیم دینی
- ابدیت: جاودانگی خداوند
- ابزارهای شناخت: قوای ادراکی انسان
- ابلیس
- اثبات وجود امام زمان(ع)
- اجل: زمان مرگ
- احباط: از میان رفتن اعمال نیک به سبب اعمال بد
- اراده الهی: خواست خداوند متعال
- ارتداد: بیرون آمدن از دین
- ارکان ایمان: عناصر مهم ایمان
- استدراج: غافلگیر کردن گناهکاران با نعمت
- اسم اعظم: برترین نام خدا
- اسماعیلیه: از فرقه‌های شیعه
- اسماء الحسنی: نیکوترین نام‌های خدا
- اسم مستأثر: نام برگزیده الهی
- اشاعره: از مذاهب کلامی مسلمانان
- اشراط الساعه: نشانه‌های قیامت
- اصول دین: پایه‌های اعتقادی دین
- اعاده معدوم
- اعراف: جایگاهی میان بهشت و دوزخ
- افعال خداوند
- اقسام شناخت: گونه‌های آگاهی
- التقاط: به هم آمیختن مکاتب فکری مختلف و ارائه آن به عنوان اسلام
- اقسام کفر
- امام: رهبر معصوم الهی
- امامت: پیشوایی دینی
- امامیه
- امدادهای غیبی: دستگیری‌ها و الطاف خداوند
- انبیاء: پیامبران الهی
- انتظار فرج: انتظار ظهور امام زمان(ع)
- انجیل: کتاب آسمانی حضرت عیسی(ع)
- اولوالامر: صاحبان امر، زمامداران
- اومانیسم: انسان‌گرایی انسان‌مداری
- اهل البیت: خاندان پیامبر اسلام(ص)
- اهل کتاب: پیروان ادیان الهی و صاحب کتاب آسمانی
- ایدیولوژی: عقیده‌شناسی اندیشه‌شناسی آرمان
- ایمان: باور دینی
- ایمان و علم
- بداء: تغییر سرنوشت انسان‌ها از گذر نیکوکاری و بدکاری
- بدعت: نسبت دادن آنچه در دین نیست به دین
- براهین خداشناسی: دلیل‌های اثبات وجود خدا
- برزخ: جهان میان دنیا و آخرت
- بصیر: بینا
- بعثت
- بهشت: جای ابدی رستگاران در جهان آخرت
- بهشتیان: ساکنان بهشت
- بیعت: پیمان وفاداری
- بینش انسان: بصیرت انسان جهان‌بینی انسان
- پلورالیسم دینی: کثرت‌گرایی دینی حقانیت همه ادیان
- پیامبر: فرستاده خدا پیام‌آور الهی
- پیامبر اسلام(ص)
- تجربه دینی: احساس دینی
- تجسم اعمال: ظاهر شدن اندیشه، گفتار و کردار انسان در رستاخیز
- تربت: خاک حرم مقدس امام حسین(ع)
- تساهل و تسامح: تحمل آگاهانه عقاید و رفتار مخالفان
- تفسیر قرآن
- تقیه: تظاهر شخص مسلمان به چیزی برخلاف عقیده باطنی
- تکامل در جهان آخرت: کمال یافتن انسان در برزخ و قیامت
- تکثر قرائت دینی
- تکفیر مسلمان: اتهام کفر به شخص مسلمان
- تناسخ: انتقال روح انسان پس از مرگ به بدنی دیگر
- توبه: بازگشتن از گناه
- توحید: یگانگی خدا یکتاپرستی
- تورات: کتاب آسمانی حضرت موسی(ع)
- توسل: استمداد از اولیای الهی
- توقیعات امام زمان(ع): مکتوبات امام زمان(ع)
- تولد امام زمان(ع)
- جامعیت اسلام
- جن: پری
- جهان‌بینی: جهان‌شناسی
- جهانی شدن
- جهنم: جایگاه اخروی گناهکاران دوزخ
- جهنمیان: کسانی که در جهنم معذب‌اند
- حدیث ثقلین
- حدیث سفینه
- حدیث منزلت
- حشر: گردآوردن خلایق
- حلول: نفوذ خدا در موجودی دیگر
- حوض کوثر: حوض مشهور بهشت
- حی: موجود دارای فعالیت ارادی و آگاهانه
- خاتمیت
- خردورزی: پیروی از خرد تعقل
- خلود: جاودانگی
- خوارج
- دام‌های شیطان
- دلایل امامت
- دوازده امام: امامان مذهب شیعه امامیه
- دین: آیین اسمانی
- دین اسلام: آیین آسمانی حضرت محمد بن عبدالله(ص)
- دین اقلی و دین اکثری
- دین حنیف: دینی که کژی در آن نیست
- دینداری: پای‌بندی به دین عمل به دین
- دین‌سالاری: حاکمیت دین
- دین‌شناسی: دانش شناخت دین
- دین‌فروشی: بهره‌برداری از دین برای رسیدن به متاع دنیوی
- دین فطری: آیین آسمانی هماهنگ با فطرت انسان
- دین مسیحیت
- دین یهودیت
- ذکر: یاد خدا
- راه‌های خداشناسی
- راه‌های مقابله با شیطان
- رجعت: بازگشت به دنیا پیش از قیامت
- رحمت الهی: از صفات خداوند متعال مهربانی بخشایش
- روح: جان گوهر اصلی وجود آدمی مایه زندگی
- زبور: کتاب آسمانی داوود پیامبر(ص)
- زیارت اهل قبور
- زیدیه: یکی از فرق شیعه
- سکولاریسم: جداانگاری دین و دنیا
- سمیع: شنوا
- سیره امام زمان(ع): شیوه رفتار امام زمان(ع)
- سیمای حضرت مهدی(ع): شمایل امام مهدی(ع)
- شاهدان قیامت: گواهان اعمال انسان در قیامت
- شبهات عدل
- شبهه اکل و ماکول: شبهه‌ای برای رد معاد جسمانی
- شرایط ظهور امام زمان(ع)
- شریعت
- شفاعت: میانجی‌گری برای نجات گناهکاران
- شناخت خدا
- شوری: رایزنی؛ شور کردن
- شهادت: جان باختن در راه خدا گواهی دادن
- شیعه
- صراط: راه رسیدن به بهشت
- صفات الهی
- صفات امام(ع): ویژگی‌های امام معصوم
- صفات شیطان
- ضلالت: گمراهی
- طول عمر امام زمان(ع)
- عدالت اجتماعی
- عدل الهی
- عدل تشریعی: دادگری در قانونگذاری
- عدل تکوینی
- عدل جزایی: عدالت در کیفر و پاداش
- عذاب: کیفر گناهکاران
- عرش: مرکز تدبیر و اراده الهی مقام ربوبیت پروردگار
- عصمت: ملکه دوری از گناه و خطا
- علایم ظهور امام زمان(ع)
- علم الهی
- علوم: دانش‌های بشری
- عوامل ایمان
- عوامل کفر: سبب‌های بی‌دینی
- عوامل نفاق: ریشه‌های نفاق
- غدیر خم: مکانی که پیامبر(ص) به فرمان خدا علی(ع) را به امامت نصب کرد
- غیبت امام زمان(ع): پنهان شدن امام زمان(ع) از انظار
- فدک: روستایی یهودی‌نشین در نزدیکی مدینه
- فرق شیعه: گروه‌های شیعه
- فروع دین: احکام عملی شریعت
- فطحیه: از فرقه‌های شیعه
- فطرت: نوعی خاص از آفرینش
- فلسفه دین: بررسی عقلانی مسایل دینی
- فلسفه وجودی شیطان: علت افرینش شیطان
- فمینیسم: زن محوری نهضت آزادی‌خواهی زنان
- قاعده لطف: نزدیک کردن بندگان به طاعت و دور کردن از معصیت
- قبر: جای دفن بدن انسان
- قدرت: از صفات الهی
- قرآن
- قضا و قدر
- قلم: مجرای فیض الهی
- کافر
- کتاب عمل: نامه اعمال انسان
- کرسی: مظهر حکومت و تدبیر خداوند
- کفر: انکار خدا و دین
- کلام خدا
- کیسانیه: از فرق شیعه
- گرایش‌های انسانی: رویکرد انسان به باورها یا اعمال خاص
- لشکریان شیطان
- لوح: لوحی که مقدرات عالم در آن ثبت می‌شوند
- لیبرالیسم: آزادی‌خواهی
- ماتریالیسم
- متعلقات ایمان
- مخالفان حضرت مهدی(ع)
- مدرنیسم: تجددگرایی
- مذهب
- مراتب ایمان: درجات باور دینی
- مرجیه: از فرقه‌های اسلامی
- مرگ: انتقال از دنیا به آخرت
- معاد: جهان آخرت
- معاد جسمانی: حیات جسمانی در جهان آخرت
- معتزله: از فرقه‌های کلامی اسلامی
- معجزه
- معراج: سفر پیامبر اسلام(ص) به اسمان‌ها و عوالم ملکوت
- ملایکه: فرشتگان
- ملاقات با امام زمان(ع)
- منافق: مسلمان ظاهری
- منشا دین
- مؤمن
- مهدویت: اعتقاد به امام مهدی(ع)
- مهدویت در قرآن
- میثاق عالم ذر: اقرار فطری انسان بر ربوبیت خداوند
- میزان اعمال: وسیله سنجش اعمال انسان
- نسبیت معرفت: نسبی بودن فهم انسان
- نسیان الهی: فراموش کردن خدا
- نفاق: تظاهر شخص کافر به مسلمانی
- نفخ صور: فریادی آسمانی هنگام قیامت
- نفی اتحاد خدا با غیر: نفی یگانگی خدا با غیر
- نفی جسمانیت خدا: تنزیه خداوند از جسمانی بودن
- نفی جهت: تنزیه خداوند از جهت داشتن
- نفی رویت خداوند: تنزیه خداوند از رویت حسی
- نفی محل حوادث بودن خداوند: تنزیه خداوند از محل حوادث
- نفی مکان: تنزیه خداوند از اینکه در مکانی جای گیرد
- وحی
- وصایت: تعیین جانشین از سوی پیامبر یا امام(ع)
- وظایف شیعه در عصر غیبت
- ولایت: سزاوارتر بودن برای سرپرستی مسلمانان
- ولایت فقیه: سرپرستی فقیه جامع الشرایط در عصر غیبت
- وهابیت: از فرقه‌های اسلامی
- هدایت تشریعی
- هدایت تکوینی: فراهم ساختن‌شرطها و بسترهای تکامل موجودات
- هرمنوتیک: دانش تفسیر متن
- یاران امام زمان(ع): یاوران مهدی(ع)
- منزلت یاران مهدی(ع)
- ویژگی‌های یاران مهدی(ع)
- شمار یاران مهدی(ع)
- گردهمایی نخستین یاران حضرت مهدی(ع)
- یاوران مهدی(ع) در قرآن
- شعار یاران حضرت مهدی(ع)
- یوم البعث: روز برانگیخته شدن
- یوم التغابن: روز اشکار شدن زیان‌ها
- یوم التلاق: تعبیری قرانی برای روز رستاخیز
- یوم التناد: تعبیری قرانی که بر سختی‌های قیامت اشارت دارد
- یوم الجمع: تعبیری قرانی از گردهمایی قیامت
- یوم الحساب: قیامت روز حساب و بازخواست الهی
- یوم الحسره: تعبیری قرانی برای قیامت
- یوم الفصل: تعبیری قرانی برای قیامت
- یوم القیامه
- یوم تبلی السرایر: تعبیری قرانی برای قیامت
- یوم معلوم: تعبیری قرانی برای روز قیامت
- معلوم به علم تفصیلی
- معلوم به علم اجمال
- نمایه موضوعی مدخل‌های اصلی
- فهرست منابع
درباره پدیدآورنده
در این باره اطلاعی در دست نیست.