آسانی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

از برخی مصادیق آسانی به [[تساهل]] و [[تسامح]] نیز تعبیر شده است که شاید این اصطلاح برگرفته از [[روایات]] متعدّدی از [[پیامبراکرم]] {{صل}} است که من به [[شریعت]] [[سهله]] سمحه برانگیخته شده‌ام<ref>وسائل، ج ۲۰، ص ۱۰۶؛ بحارالانوار، ج ۶۵، ص ۳۱۹و۳۴۶؛ الکافی، ج ۵، ص ۴۹۴.</ref>؛ بر همین اساس، برخی از [[فقیهان]] در استنباطات [[احکام فقهی]]، بارها به سهلة و سمحة بودن [[شریعت]] استناد کرده‌اند<ref>جواهرالکلام، ج ۷، ص ۳۴۲ و ج ۲۹، ص ۲۷؛ عوائدالایام، ص۱۷۳؛ القواعدالفقهیه، ج ۱، ص ۲۴۹.</ref>؛ البتّه [[قرآن]] برای آسانی، حدود و مرزهایی قائل شده است.<ref>[[محمد حسن زمانی|زمانی، محمد حسن]]، [[آسانی (مقاله)|مقاله «آسانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>

[[قرآن]]، اعطای [[فرزند]] را به پیرزنی نازا و شوهری فرتوت ([[حضرت]] [[زکریا]] و همسرش) بر [[خداوند]] آسان و هموار می‌شمرد: {{متن قرآن| قَالَ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلامٌ وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْكِبَرِ عِتِيًّا قَالَ كَذَلِكَ قَالَ رَبُّكَ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَقَدْ خَلَقْتُكَ مِن قَبْلُ وَلَمْ تَكُ شَيْئًا }}<ref>«گفت: پروردگارا! چگونه مرا پسری تواند بود در حالی که زنم نازاست و خود نیز از پیری به فرتوتی رسیده‌ام گفت: چنین است، پروردگارت می‌فرماید که آن (کار) بر من آسان است که پیش از آن تو را آفریدم و تو هیچ چیز نبودی» سوره مریم، آیه ۸-۹.</ref> و اعطای [[فرزند]] به زنی باکره و بی‌شوهر ([[حضرت مریم]] {{ع}}) را نیز آسان می‌داند: {{متن قرآن| قَالَتْ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ بَغِيًّا قَالَ كَذَلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِّنَّا وَكَانَ أَمْرًا مَّقْضِيًّا}}<ref>«گفت: چگونه مرا پسری تواند بود که بشری به من دست نزده است و بدکاره هم نبوده‌ام گفت: چنین است؛ پروردگارت می‌فرماید که آن (کار) بر من آسان است و (بر آنیم) تا او را نشانه‌ای برای مردم و رحمتی از سوی خویش گردانیم و این کاری انجام شدنی است» سوره مریم، آیه ۲۰-۲۱.</ref><ref>[[محمد حسن زمانی|زمانی، محمد حسن]]، [[آسانی (مقاله)|مقاله «آسانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>

[[پیامبراکرم]] {{صل}} به یکی از [[اصحاب]] [[بیمار]] خود فرمود: [[نماز]] را [[ایستاده]] بخوان. اگر نتوانستی، نشسته بخوان و گرنه به پهلو و اگر نشد، خوابیده به پشت؛ زیرا [[خداوند]] هیچ [[انسانی]] را [[تکلیف]] نمی‌کند، مگر به [[قدر]] توان او<ref> التاج، ج ۱، ص ۲۰۱.</ref>.

[[خداوند]]، [[تکالیف]] مشقّت‌زا را برداشته است. [[تخفیف]] [[شریعت]] در موارد حرجی، چنان شایع و مورد توجّه [[فقیهان]] بوده که به مثابهِ قاعده و اصل عمومی (نفی‌حرج) مورد کاربرد [[فقهی]] آنان در مسائل و ابواب گوناگون مشهور شده است: {{متن قرآن|وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ }}<ref>«در دین- که همان آیین پدرتان ابراهیم است- هیچ تنگنایی برای شما ننهاد» سوره حج، آیه ۷۸.</ref><ref>القواعد الفقهیه، ج ۱، ص ۲۴۹؛ عوائد الأیّام، ص ۱۷۳.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} در پاسخ به [[پرسش]] یکی از [[اصحاب]] درباره کیفیّت وضوی کسی که دستش زخمی است، فرمود: [[حکم]] این گونه مسائل از همین [[آیه]] فهمیده می‌شود. [[قرآن]] این مطلب را به صورت درخواست [[قلبی]] [[مؤمنان]] [[نقل]] کرده است: {{متن قرآن|رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ }}<ref>«پروردگارا! چیزی که در توان ما نیست بر گرده ما منه و از ما درگذر» سوره بقره، آیه ۲۸۶.</ref>.

# '''تنگنای [[مالی]]:''' [[خداوند]]، [[حکم]] [[وجوب]] [[جهاد]] را از کسانی که مضیقه و تنگنای [[مالی]]، مانع حضور آنان در [[جبهه]] شده، برداشته و فرموده است: {{متن قرآن|لَيْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَى وَلَا عَلَى الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«بر ناتوانان و بیماران و آنان که چیزی برای بخشیدن (به راه و راهیان جهاد) نمی‌یابند چون خیرخواه خداوند و پیامبرش باشند گناهی نیست؛ (آری) بر نیکوکاران ایرادی نیست و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۹۱.</ref>.

# '''[[ضعف]] توان و [[مقاومت]] [[روحی]]:''' [[قرآن]] در آغاز [[فرمان]] داده بود که اگر [[ارتش]] [[مسلمانان]]، یک دهم [[ارتش]] [[مشرکان]] باشد می‌توان با آنان به مقابله برخاست؛ زیرا [[ایمان]] و روحیّه [[قوی]]، توان [[پایداری]] و [[مقاومت]] را به آنان خواهد داد؛ امّا پس از پیدایش [[ضعف]] [[روحی]]، بر آنان آسان گرفت و مقایسه را به نصف [[تخفیف]] داد: {{متن قرآن| يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِن يَكُن مِّنكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّائَةٌ يَغْلِبُواْ أَلْفًا مِّنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَفْقَهُونَ الآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّائَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَإِن يَكُن مِّنكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُواْ أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! مؤمنان را به کارزار برانگیز، اگر از شما بیست تن شکیبا باشند بر دویست تن پیروز می‌گردند و اگر از شما صد تن باشند بر هزار تن از کافران پیروز می‌شوند زیرا آنان گروهی هستند که درنمی‌یابند اکنون خداوند بر شما آسان گرفت و معلوم داشت که در شما ناتوانی هست؛ اگر از شما صد تن شکیبا باشند بر دویست تن پیروز می‌گردند و اگر از شما هزار تن باشند بر دو هزار تن به اذن خداوند پیروز می‌شوند و خداوند با شکیبایان است» سوره انفال، آیه ۶۵-۶۶.</ref>.

# '''نیاز جنسی:''' از آنجا که [[پرهیز]] از مباشرت با [[همسر]] در طول [[ماه رمضان]] برای [[مسلمانان]] [[صدر اسلام]] قابل [[تحمّل]] نبود و برخی بر اثر عدم [[تحمّل]]، با همسرانشان نزدیکی می‌کردند، [[خداوند]] بر [[امّت اسلام]] آسان گرفت و مباشرت را در [[شب]] [[ماه رمضان]] جایز کرد: {{متن قرآن|أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ}}<ref>«آمیزش با زنانتان در شب روزه‌داری برای شما حلال شده است. آنها جامه شما و شما جامه آنهایید. خداوند معلوم داشت که شما با خود نادرستی می‌ورزیدید، بنابراین، از شما در گذشت و شما را بخشود؛ اکنون (می‌توانید) با آنان آمیزش کنید و آنچه خداوند برای شما مقرّر داشته است باز جویید، و تا سپیدی سپیده‌دم از سیاهی (شب) برای شما آشکار شود (می‌توانید) بخورید و بیاشامید؛ سپس روزه را تا شب به پایان رسانید و در حالی که در مسجدها اعتکاف کرده‌اید از آنان کام مجویید، اینها حدود خداوند است، به آنها نزدیک نشوید. خداوند این چنین آیاتش را برای مردم روشن می‌گرداند باشد که آنان پرهیزگاری ورزند» سوره بقره، آیه ۱۸۷.</ref><ref>فقه‌القرآن، ج ۱، ص ۲۰۱؛ المیزان، ج ۲، ص ۴۵ و ۴۷.</ref><ref>[[محمد حسن زمانی|زمانی، محمد حسن]]، [[آسانی (مقاله)|مقاله «آسانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>

[[خداوند]] به سال‌خوردگان زمین‌گیر، تخفیف‌های بیش‌تری داده است؛ از جمله، برداشتن [[روزه]] و تبدیل آن به پرداخت یک [[وعده]] [[غذا]] (مد طعام) به [[فقیر]] در برابر هر روز: {{متن قرآن|أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«روزهایی برشمرده را (روزه بدارید) و از شما هر که بیمار یا در سفر باشد شماری از روزهای دیگر (روزه بر او واجب است) و بر آنان که به دشواری آن را بر می‌تابند (به جای هر روز) جایگزینی است (به اندازه) خوراک مستمندی و هر که خود خواسته، خیری (بیش) دهد، برای او بهتر است. و اگر بدانید روزه داشتن برای شما بهتر است» سوره بقره، آیه ۱۸۴.</ref><ref>فقه‌القرآن، ج ۱، ص ۱۷۷؛ مجمع‌البیان، ج ۲، ص ۴۹۳.</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} در توضیح این [[آیه]] فرمود: الشیخ الکبیر <ref>البرهان، ج ۱، ص ۳۸۷.</ref>. بر [[زنان]] سال‌خورده‌ای که به [[ازدواج]] [[امید]] ندارند نیز آسان گرفته شده است و از [[پوشش]] کامل معاف شده‌اند: {{متن قرآن|وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَنْ يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ وَأَنْ يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَهُنَّ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«و بر زنان از کار افتاده‌ای که امید زناشویی ندارند گناهی نیست که پوشش خود را وانهند بی‌آنکه زیورنمایی کنند و پاکدامنی پیشه کردن (و پوشش داشتن) برای آنان بهتر است و خداوند شنوایی داناست» سوره نور، آیه ۶۰.</ref><ref>مجمع‌البیان، ج ۷، ص ۲۴۳.</ref><ref>[[محمد حسن زمانی|زمانی، محمد حسن]]، [[آسانی (مقاله)|مقاله «آسانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>

=== [[چشم پوشی]] از [[کفر]] گذشته (قاعده جب) ===

[[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«جز این نیست که مؤمنان آنانند که به خداوند و پیامبرش ایمان دارند و چون در کاری همگانی همراه او باشند تا از او اجازه نگیرند (به راهی دیگر) نمی‌روند؛ کسانی که از تو اجازه می‌گیرند همانانند که به خداوند و پیامبرش ایمان دارند پس چون برای کاری از تو اجازه خواستند به هر یک از آنان که خواستی اجازه بده و برای آنها از خداوند آمرزش بخواه که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نور، آیه ۶۲.</ref> به [[پیامبر]] {{صل}} سفارش می‌کند که اگر بعضی [[مسلمانان]] به جهت [[مشکلات]] [[زندگی]]، خواهان عدم شرکت در [[جهاد]] بودند، به آنان اجازه دهد: {{متن قرآن|فَأْذَنْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْهُمْ}}؛ هم چنین [[خداوند]] به [[پیامبر]] {{صل}} [[دستور]] داده است که اگر به [[خطا]] [[رفتاری]] از آنان درباره تو سر زند، نه تنها خود، آنان را [[عفو]] کن، بلکه‌از خدا نیز برایشان [[عفو]] و [[بخشش]] بخواه: {{متن قرآن| فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ }}<ref>«آنان را ببخشای و برای ایشان آمرزش بخواه» سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.</ref><ref>المیزان، ج ۴، ص ۵۶.</ref> شاید بتوان گفت که [[حضرت موسی]] {{ع}} [[تحمّل]] و [[بردباری]] را به صورت [[شرح صدر]] از [[خداوند]] خواسته‌است: {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي}}<ref>«(موسی) گفت: پروردگارا! سینه‌ام را گشایش بخش» سوره طه، آیه ۲۵.</ref> برخورد کریمانه [[پیامبر]] {{صل}} با [[مردم]] و نشنیده گرفتن سخنان نسنجیده آنان به حدّی بود که بر [[پیامبر]] خرده گرفتند که وی فقط گوش است. پاسخ داده شد که این برخورد به نفع آنان است: {{متن قرآن| وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ }}<ref>«می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست» سوره توبه، آیه ۶۱.</ref>. [[خداوند]] پس از [[دستور]] به پرداخت [[حقوق]] [[خویشاوندان]] و [[مسکینان]] و در راه ماندگان، به [[پیامبر]] سفارش می‌کند که اگر از ایشان روی گردان شدی، [[کلام]] ملایم با آنها داشته باش: {{متن قرآن|وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَيْسُورًا}}<ref>«و اگر در جست و جوی بخشایشی که از پروردگارت امید داری (روزی چند) از آنان روی می‌گردانی با آنان سخن به نرمی گو» سوره اسراء، آیه ۲۸.</ref> و نیز جهت تسهیل [[ازدواج]] با [[همسران]] [[طلاق]] گرفته پسر خوانده که در [[فرهنگ جاهلی]]، [[ناپسند]] به شمار می‌آمد، به [[پیامبر]] [[دستور]] داده است که با [[زینب]]، [[همسر]] [[طلاق]] داده شده پسر خوانده خود ([[زید]]) [[ازدواج]] کند: {{متن قرآن| فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا }}<ref>«چون زید نیازی از او برآورد او را به همسری تو درآوردیم تا مؤمنان را در ازدواج با همسران (طلاق داده) پسرخواندگانشان چون نیازی را از آنان برآورده باشند تنگنایی نباشد» سوره احزاب، آیه ۳۷.</ref><ref> المیزان، ج ۱۶، ص ۳۲۳.</ref> [[قرآن‌]] دستورهای‌ آسان ‌ذی القرنین را به [[مؤمنان]] نیز [[نقل]] فرموده است: {{متن قرآن|وَأَمَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُ جَزَاءً الْحُسْنَى وَسَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنَا يُسْرًا}}<ref>«و امّا آن کس که ایمان آورد و کار شایسته‌ای کند، او را پاداش، نکویی خواهد بود و کار را بر او آسان خواهیم گرفت» سوره کهف، آیه ۸۸.</ref><ref>[[محمد حسن زمانی|زمانی، محمد حسن]]، [[آسانی (مقاله)|مقاله «آسانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>

[[قرآن]] به [[مسلمانان]] سفارش کرده که اگر کسی به شما بدهی داشت و در موعد مقرّر [[قادر]] به پرداخت نبود، بر او آسان گرفته، مهلتش دهید تا تمکّن [[مالی]] بیابد: {{متن قرآن|وَإِنْ كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ وَأَنْ تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«و اگر تنگدست باشد، مهلتی باید تا گشایشی یابد و اگر بدانید صدقه دادن برای شما بهتر است» سوره بقره، آیه ۲۸۰.</ref> [[امام‌ باقر]] {{ع}} در [[تفسیر]] این [[آیه]] فرمود: اگر وام‌دار، [[قادر]] به پرداخت دَیْن خود نیست و آن [[مال]] را در [[کار خیر]] صرف کرده، او را آن [[قدر]] مهلت دهید تا گزارش این [[ناتوانی]] به [[امام]] [[مسلمانان]] برسد و او وام مدیون را از سهم غارمین (ورشکستگان) در بیت‌المال ‌بپردازد <ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۷۶.</ref>. [[یوسف]] نیز در توزیع آذوقه بر [[برادران]] خویش آسان گرفت و [[سرمایه]] آنها را به ایشان باز گرداند: {{متن قرآن|وَلَمَّا فَتَحُوا مَتَاعَهُمْ وَجَدُوا بِضَاعَتَهُمْ رُدَّتْ إِلَيْهِمْ }}<ref>«و چون کالای خود را گشودند دریافتند که سرمایه‌شان را به آنان بازگردانده‌اند» سوره یوسف، آیه ۶۵.</ref><ref>[[محمد حسن زمانی|زمانی، محمد حسن]]، [[آسانی (مقاله)|مقاله «آسانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>

[[حضرت شعیب]] در [[ازدواج]] [[موسی]] {{ع}} با یکی از دخترانش آسان گرفت و او را بین هشت یا ده سال کار مخیّر کرد: {{متن قرآن|قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَى أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِنْدِكَ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ}}<ref>«(شعیب) گفت: می‌خواهم یکی از این دو دخترم را همسر تو کنم بنابر آنکه هشت سال برای من کار کنی پس اگر ده سال را به پایان بردی خود دانی و من نمی‌خواهم بر تو سخت بگیرم؛ اگر خدا بخواهد مرا از شایستگان خواهی یافت» سوره قصص، آیه ۲۷.</ref>.

[[خداوند]] کسانی را که [[انفاق]] می‌کنند و پرهیزگارند، به آسانی و یُسر [[وعده]] داده است: {{متن قرآن|فَأَمَّا مَن أَعْطَى وَاتَّقَى وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَى فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَى}}<ref>«امّا آنکه بخشش کند و پرهیزگاری ورزد، و آن وعده نیکوترین (بهشت) را راست بشمارد زودا که او را در راه (خیر و) آسانی قرار دهیم» سوره لیل، آیه ۵-۷.</ref>. [[امام باقر]] {{ع}} در [[تفسیر]] این [[آیه]] فرموده است: [[انسان]] با [[تقوا]] هیچ کار خوبی را [[اراده]] نمی‌کند، مگر آن‌که [[خداوند]] آن کار را برایش آسان می‌گرداند <ref>مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۷۶۰.</ref>؛ هم‌چنین [[خداوند]] به [[اهل]] [[تقوا]] نوید [[رهایی]] از [[گرفتاری‌ها]] را داده و فرموده است که درکارهایشان [[گشایش]] پدید می‌آورد: {{متن قرآن|فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِّنكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ذَلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ وَمَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا وَالَّلائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِن نِّسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلاثَةُ أَشْهُرٍ وَالَّلائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُوْلاتُ الأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا}} <ref>پس، چون به سر آمد عدّه خویش رسیدند یا به شایستگی نگاهشان دارید یا به شایستگی از آنان جدا شوید و دو تن دادگر از (میان) خود گواه بگیرید و گواهی را برای خداوند برپا دارید؛ این است که با آن، به کسی که به خداوند و روز بازپسین ایمان دارد اندرز داده می‌شود و هر کس از خداوند پروا کند (خداوند) برای او دری می‌گشاید؛ و به او از جایی که گمان نمی‌برد روزی می‌دهد و هر که بر خدا توکل کند همو وی را بسنده است؛ به راستی خداوند به خواست خویش، رسنده است و بی‌گمان خداوند برای هر چیز، اندازه‌ای نهاده است. و آن زنانتان که از حیض ناامیدند اگر در کارشان تردید دارید، عده آنان سه ماه است (نیز) عدّه زنانی که حیض ندیده‌اند؛ و عدّه زنان باردار این است که بزایند و هر که از خداوند پروا کند برای او در کار وی آسانی پدید می‌آورد؛ سوره [[طلاق]]، آیه:۲ـ۴.</ref><ref>[[محمد حسن زمانی|زمانی، محمد حسن]]، [[آسانی (مقاله)|مقاله «آسانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>

در [[آیه]] {{متن قرآن|وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ}}<ref>«از شکیبایی و نماز یاری بجویید و بی‌گمان این کار جز بر فروتنان دشوار است» سوره بقره، آیه ۴۵.</ref>. [[خداوند]] [[دستور]] داده است که از [[صبر]] و [[نماز]] کمک بگیرید: {{متن قرآن|وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ}}. [[امام صادق]] {{ع}} [[ترغیب]] فرموده که هنگام [[غم]] و [[اندوه]]، [[وضو]] گرفته، [[نماز]] بخوانید<ref>مجمع‌البیان، ج ۱، ص ۲۱۷.</ref>. روایاتی نیز از [[اهل‌بیت]] {{عم}} وارد شده که مقصود از [[صبر]] در [[آیه]]، [[روزه]] است<ref>مجمع‌البیان، ج ۱، ص ۲۱۷.</ref> و [[انسان]] با بهره‌گیری از [[روزه]] می‌تواند موانع را بر خویش هموار سازد.<ref>[[محمد حسن زمانی|زمانی، محمد حسن]]، [[آسانی (مقاله)|مقاله «آسانی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>