آدم بن ابی‌ایاس عسقلانی

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

آدم بن ابی‌ایاس عسقلانی در معارف و سیره رضوی

مقدمه

ابوالحسن آدم بن عبدالرحمان بن محمد عسقلانی خراسانی مروزی بغدادی از موالی بنی تیم یا بنی تمیم،^[۱] و نیاکانش از مردمان خراسان بوده^[۲] و خود به سال۱۳۲ هـ ^[۳] در مروالرود متولد شد. او به آدم بن ابی ایاس شهرت داشت.^[۴] دیری نپایید که به جهت کسب دانش، راهی بغداد شد و رشد علمی خویش را از آنجا آغاز کرد و شاید به همین سبب است که برخی رشد و شکوفایی وی را در این شهر دانسته‌اند.^[۵] در بغداد از اساتید بسیاری بهره برده که برجسته‌ترین آنها شعبة بن حجاج بود.^[۶] ذهبی به نقل از احمد بن حنبل می‌‌گوید که آدم بن ابی ایاس یکی از شش نفری است که احادیث شعبه را نوشته و آنها را جمع‌آوری کرده است. وی نزد شعبه از اعتبار خاصی برخوردار بود^[۷] و علاوه بر او از اساتید دیگری نیز بهره‌مند شد که از آن میان شیبان بن عبدالرحمان، بکر بن خنیس و حماد بن سلمه را می‌‌توان نام برد.^[۸]

عسقلانی چنان به دانش اندوزی و بهره‌گیری از دانشمندان اشتیاق داشت که به بغداد و اساتید آنجا اکتفا نکرد؛ لذا به کوفه و از آنجا به بلاد دیگری چون بصره، حجاز، شام و در نهایت به عسقلان، از شهرهای ساحلی شام رفت و از شیوخ آن مناطق استفاده کرد.^[۹] وی پس از مسافرت به این دیار، آنجا را به عنوان وطن خود برگزید و تا آخر عمر در همان جا رحل اقامت افکند^[۱۰] و به همین سبب به عسقلانی شهرت یافت.^[۱۱]

بسیاری از راویان و مورّخان از شاگردان وی بوده و از او روایت کرده‌اند که محمد بن اسماعیل بخاری صاحب الصحیح، ابوحاتم رازی محدّث معروف و ابوزرعه دمشقی صاحب تاریخ از برجسته‌ترین اینان‌اند.^[۱۲] ابن ابی حاتم و عجلی بر وثاقت وی تأکید کرده^[۱۳] و ابن حبّان نام وی را در زمره ثقات آورده است.^[۱۴] ابن سعد، عسقلانی را مردی کوتاه قد توصیف کرده و می‌‌نویسد که وی به کاغذ فروشی اشتغال داشت.^[۱۵] او پس از ۸۸ سال زندگی در سال ۲۲۰ هـ در عسقلان درگذشت.^[۱۶] آدم دارای تألیفی به نام تفسیر القرآن می‌‌باشد ^[۱۷].^[۱۸]

جستارهای وابسته

تفسیر آدم بن ابی‌ایاس

منابع

جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

اصحاب امام رضا (ع)

پانویس

↑ التاریخ الکبیر ۲/۳۹.
↑ الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
↑ سیر اعلام النبلاء ۱۰/۳۳۵.
↑ الثقات ۸/۱۳۴.
↑ تاریخ بغداد ۷/۲۷.
↑ الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
↑ تاریخ الاسلام ۱۵/۶۰.
↑ تاریخ بغداد ۷/۱۷.
↑ تاریخ بغداد ۷/۱۷.
↑ الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
↑ الأنساب ۴/۱۹۰.
↑ تهذیب الکمال ۲/۳۰۳.
↑ الجرح و التعدیل ۲/۲۶۸ تاریخ الثقات ۵۸.
↑ الثقات ۸/۱۳۴.
↑ الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
↑ الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.
↑ هدیة العارفین ۱/۱.
↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۵۹ - ۶۰.

[1] التاریخ الکبیر ۲/۳۹.

[2] الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.

[3] سیر اعلام النبلاء ۱۰/۳۳۵.

[4] الثقات ۸/۱۳۴.

[5] تاریخ بغداد ۷/۲۷.

[6] الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.

[7] تاریخ الاسلام ۱۵/۶۰.

[8] تاریخ بغداد ۷/۱۷.

[9] تاریخ بغداد ۷/۱۷.

[10] الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.

[11] الأنساب ۴/۱۹۰.

[12] تهذیب الکمال ۲/۳۰۳.

[13] الجرح و التعدیل ۲/۲۶۸ تاریخ الثقات ۵۸.

[14] الثقات ۸/۱۳۴.

[15] الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.

[16] الطبقات الکبری ۷/۴۹۰.

[17] هدیة العارفین ۱/۱.

[18] جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۵۹ - ۶۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]