سیرت جاودانه ج۲ (کتاب)

این کتاب، جلد دوم از مجموعهٔ دو جلدی سیرت جاودانه است و ترجمه فارسی کتاب الصحیح من سیرة النبی الاعظم اثر سید جعفر مرتضی عاملی به زبان عربی است که به بررسی سیره و زندگانی رسول خدا می‌پردازد. این کتاب به کوشش محمد سپهری به زبان فارسی ترجمه شده است و انتشارات پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه‌ ف‍ره‍ن‍گ‌ و ان‍دی‍ش‍ه‌ اس‍لام‍ی‌ انتشار آن را به عهده داشته است.

سیرت جاودانه ترجمه الصحیح من سیرة النبی الاعظم
از مجموعه	سیرت جاودانه
زبان	فارسی
زبان اصلی	عربی
نویسنده	سید جعفر مرتضی عاملی
مترجم	محمد سپهری
موضوع	پیامبر، پیامبر اسلام، سیره نبوی، زندگانی رسول خدا
مذهب	شیعه
ناشر	انتشارات پ‍ژوه‍ش‍گ‍اه‌ ف‍ره‍ن‍گ‌ و ان‍دی‍ش‍ه‌ اس‍لام‍ی‌
محل نشر	تهران، ایران
سال نشر	۱۳۹۱ ش
تعداد صفحه	۷۶۸
شابک	‫‭‎۹۶۴-۸۳۵۲-۳۱-۳‬
شماره ملی	‭‭م‌۸۳-۴۳۱۵۱

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «جلد دوم از این مجموعه که ترجمه کتاب "الصحیح من سیرة النبی الاعظم" است احادیثی در ارتباط با پیامبر اسلام (ص) با این عناوین بررسی شده است: "از بدر تا احد"، "جنگ احد و پیامدهای آن"، "شخصیت‌ها و حوادث"، "از احد تا بنی نضیر"، "جنگ بنی‌نضیر"، "از اخراج بنی نضیر تا نبرد خندق" و "جنگ احزاب"».

فهرست کتاب

بخش هفتم: از بدر تا احد

• فصل اول – شخصیت‌ها و حوادث

1. وفات رقیه
2. ازدواج عثمان با ام کلثوم
3. هجرت زینب
4. ام سلمه در خانه پیغمبر (ص)
5. حفصه در خانه پیغمبر (ص)
6. زینب دختر خزیمه در خانه پیغمبر (ص)
7. راز ازدواج‌های رسول خدا (ص)
8. تحریم شراب

• تحریم شراب، تدریجی یا دفعی؟

1. تغییر قبله
2. خونخواهی قریش در حبشه
3. سرانجام أبولهب
4. پیروزی روم بر ایران

• فصل دوم - علی و فاطمه (ع)

1. پیوند خجسته

• حدیت همسری

1. ویژگی‌های ازدواج علی و فاطمه (ع)
2. لست بذجال
3. نظر فاطمه (س)

• روایت درست

1. ام سلمه و بنت عمیس در عروسی زهرا (س)
   1. علی (ع)، برادر و داماد
2. ولادت امام حسن (ع)
   1. اسماء بنت عمیس
   2. حسن و حسین، دو نام جدید
   3. شیر خواری حسن (ع) از ام الفضل
3. حدیث سد الأبواب
   1. منابع حدیث سد الابواب
   2. ناصبیان و حدیث سد الأبواب
   3. فقط خانه‌‎های مهاجران
   4. خانه علی (ع)

• فصل – سوم غزوه‌ها و سریه‌های دفاعی

1. غزوه‌های بنی سلیم و غطفان
2. غزوه سویق
3. غزوه ذی امر
4. سریه قرده
   1. کور و قضاوت
   2. اهداف غزوه‌ها و سریه‌ها
   3. آزادی و نماز
   4. پنهان کاری در غزوات
   5. قریش در خطر
   6. نقد قضیه دعثور

• فصل - چهارم پیمان شکنی یهودیان و ترورهای منظم

1. موضع پیامبر (ص) در قبال یهود
2. عملیات نظامی
3. قتل‌های منظم
   1. ابوعفک
   2. عصماء دختر مروان
   3. کعب بن اشرف
   4. ابن سنینه
   5. ابورافع
      1. اسلام و قتل غافل گیرانه
      2. رعب و وحشت یهود
      3. ابن اشرف و ابوسفیان
      4. نقش محمدبن مسلمه

• فصل - پنجم جنگ‌های فراگیر و سرنوشت ساز با یهود

1. نقش قریشی در پیمان شکنی یهود
2. افزایش تهدید بنی قین قاع
   1. نزول آیه سوره مائده
   2. پرچم
   3. خمس
   4. اهداف و نتایج غزوه
   5. حجاب
   6. پذیرش درخواست عبدالله بن ابی

بخش هشتم: جنگ احد و پیامدهای آن

• فصل - اول به سوی نبرد

1. حادثه به روایت مورخان
2. سپاه قریش در راه احد
3. خبر قریش در مدینه
4. طبقه‌بندی اطلاعات
5. قریش در حوالی مدینه
   1. شناخت پیامبر (ص) از وضعیت نیروهای خودی
   2. وادادگی قریش
6. رایزنی با یاران
   1. پیامبر (ص) و رأی دیگران
   2. اهداف پیامبر (ص) از مشورت
   3. دیدگاه پیغمبر (ص)
   4. پوشیدن لباس جنگ
7. بستن پرچم‌ها
8. ساز و برگ سپاه مسلمانان
9. بازگشت منافقان
10. بازگرداندن خردسالان
11. پاسداری از سپاه

• فصل - دوم پیروزی و شکست

1. صف آرایی
   1. در میان دو زره
   2. منطق قبیله‌گرایی ابوسفیان
2. ابودجانه و شمشیر
3. آغاز نبرد
   1. بنی مخزوم و اهل بیت
   2. زبیر و مقداد مسؤول سواران
   3. قاتل پرچمداران قریش
4. شکست قریش
   1. چرا احدی از زنان قریش اسیر نشد؟
   2. مقایسه
5. شکست پس از پیروزی
6. دعوت به مقاومت و پایداری
7. علی (ع) و دسته‌های سپاه دشمن
8. شهادت حمزه
9. دعای پیغمبر (ص)
10. پایداری و ثبات علی (ع)
    1. علی از من است
    2. ذوالفقار
11. فراریان احد

• چرا اختلاف؟

1. شکست پس از پیروزی، چرا؟

• فصل - سوم معرکه نبرد

1. ترس کشنده
2. بازگشت مسلمانان
3. حمزه، سید شهیدان
4. شمار شهیدان احد
5. زیارت قبور شهیدان احد
6. شمار کشته‌های قریش
7. قریش در اندیشه غارت مدینه

• فصل - چهارم غزوة حمراء الاسد

1. تعقیب دشمن
2. فقط مجروحان اجد
3. دو اسیر در دست مسلمانان
4. اهداف و نتایج حمراء الاسد

بخش نهم – شخصیت‌ها و حوادث

• فصل اول - زید بن ثابت

1. انگیزه بحث
2. حادثه مشکوک
   1. روایات و اخبار
   2. نقد و بررسی
   3. دو نکته
3. زید و جمع قرآن
   1. سیاست و فضیلت تراشی
   2. تفکر سیاسی زید بن ثابت

• فصل - دوم آزادی سلمان فارسی

1. روایت آزادی
   1. تاریخ جنگ خندق
   2. تاریخ آزادی سلمان
2. پیمان نامه مفادات
   1. درنگ‌هایی در نامه مفادات
   2. پاسخ اشکالات
3. داستان آزادی سلمان به طریق دیگر
   1. چند اشکال
   2. روایت نزدیک به قبول
   3. نخل عمر
4. نقش خلیسه در آزادی سلمان
5. چه کسی مسلمان را آزاد کرد
6. ابوبکر و آزادی سلمان

• چرا دروغ؟

1. وقفات سلمان

• فصل - سوم ولادت امام حسین (ع)

1. ولادت امام حسین (ع)
2. عقیقه و نام گذاری
3. نقد و بررسی روایات
4. بارداری و زایمان
5. روایت اسماء
6. گرامی‌داشت نوزاد
7. شیر خواری حسین (ع) از ام الفضل
8. پندارهای ابونعیم
9. محاسبات اشتباه

• فصل - چهارم وفات برخی شخصیت‌ها

1. ام کلثوم
2. عبد الله بن عثمان
   1. نواده دختری رسول خدا (ص)
   2. نام گذاری
   3. وفات عبدالله
   4. ورود پیغمبر (ص) به قبر عبدالله
   5. پسر عثمان، حقیقت یا خیال؟
3. زینب دختر خزیمه
4. فاطمه بنت اسد
5. عمره مادر سعد بن عباده
6. ابوسلمه
   1. هجرت ابوسلمه
   2. ابوسلمه در حنین
   3. نزول آیه در شأن ابوسلمه

بخش دهم - از احد تا بنی نضیر

• فصل - اول از نوع دوستی تا مناسبات سیاسی

1. کمک‌های بشر دوستانه
2. هیأت‌های عرب در حضور رسول اکرم (ص)
   1. هیات بلال بن حارث.
   2. هیأت ضمام بن ثعلبه
   3. نیرنگ مقیس بن حبابه

• فصل - دوم دو سریه پیروزمند

1. سریه ابوسلمه
2. سریة عبدالله بن أنیس
   1. اعتبار روایت
   2. تاریخ روایت
   3. دشمنی هذیلی و خزاعه
   4. جواز تبرک به آثار رسول خدا (ص)

• فصل - سوم فاجعه رجیع

1. حادثه به روایت مورخان
2. ما و حادثة رجیع
3. تناقض در روایات حادثه رجیع
   1. تاریخ سریه رجیع
   2. تقدم و تأخر فاجعه رجیع و بئر معونه
   3. هدف اعزام سریه
   4. شمار افراد سریه
   5. امیر سریه
   6. شمار مهاجمان
   7. کشته‌های همراه عاصم
   8. خریدار خبیب
   9. قیمت اسیران
4. نقد و بررسی
   1. سبب سریه رجیع
   2. جساد عاصم بن ثابت
   3. عاصم و قتل عقبه
   4. خبیب و بنی نجار
   5. عبدالله بن طارق و معتب بن عبید
   6. نزول آیات قرآنی به مناسبت رجیع
   7. نماز خبیب
5. عمرو بن امیة ضمری و جسد خبیب
6. نقش زبیر و مقداد
   1. تناقض روایات
   2. آیه شراء
   3. جنازه زیدبن دثنه
   4. رسول خدا (ص) و عمرو بن امیه ضمری
7. حقیقت چیست؟

• فصل - چهارم سریة بئر معونه

1. بئر معونه به روایت طبری
2. بئر معونه به روایت طبرانی
3. بئر معونه به روایت سید بن طاووس
4. تناقض روایات و متون بئر معونه
   1. تاریخ سریه
   2. اعزام سریه
   3. فرمانده سریه
   4. شمار افراد سریه
   5. مهاجران یا انصار
   6. قاتل حرام بن ملحان
   7. قاتل عامر بن فهیره
   8. نجات یافته
5. زوایای تاریک
   1. تاریخ سریه بئر معونه
   2. فاجعه رجیع و بئر معونه
   3. بئر معونه و غزوه بنی نضیر
   4. انصار در بئر معونه
   5. سعد بن ابی وقاص در بئر معونه
   6. عامرة بن فهیره در آسمان

• این همه تعظیم، چرا؟

1. آیات منسوخ

• حقیقت چیست؟

بخش یازدهم: جنگ بنی نضیر

• فصل - اول جنگ بنی نضیر در متون تاریخی

1. ضرورت بحث
2. غزوه بنی نضیر به روایت ابن کثیر
3. نبرد بنی نضیر

• فصل - دوم محاصره و جنگ

1. تاریخ جنگ بنی نضیر
2. سبب جنگ بنی نضیر
3. پیمان شکنی بنی نضیر و عکس‌العمل مسلمانان
4. توطئه و پیمان شکنی
   1. پیمان شکنی یهودیان
   2. تعهد و التزام پیامبر (ص) به پیمان‌ها و میثاق‌ها
   3. موضع کوبنده مسلمانان در قبال یهودیان پیمان شکن

• فصل – سوم سیاست حکیمانه

1. حکمت و درایت در اتخاذ موضع
2. فرستاده اوسی
3. پرچم‌دار
4. موقعیت جغرافیایی
   1. بنی قریظه
   2. بنی نضیر
   3. منازل خطمه
      1. منازل بنی نضیر در شرق مدینه
      2. نزدیکی خطمه به بنی نضیر
5. بریدن و سوزاندن درختان خرما
   1. چرا عبدالله بن سلام؟
   2. تردیدهای در حد تهمت
   3. قطع یا آتش زدن؟
6. پراکندگی و یکپارچگی
7. بی وفایی یهودیان و منافقان
8. ویرانگری بنی نضیر

• نقد و بررسی

1. حشر اول
2. آیة لا اکراه فی الدین
3. خیبر یا شام؟

• فصل - چهارم اموال بنی نضیر

1. أموال بنی نضیر، خالصه پیغمبر (ص)
2. عدم تخمیس اموال بنی نضیر
3. نقد و بررسی
   1. صدقات و خالصجات
   2. ارث و ترکه رسول خدا (ص)
4. اموال بنی نضیر، فیء یا غنیمت؟
5. مهاجران و اموال بنی نضیر
6. بهره برداران از زمین‌های بنی نضیر

بخش دوازدهم: از اخراج بنی نضیر تا نبرد خندق

• فصل - اول غزوه ذات الرقاع

1. غزوه ذات الرقاع به روایت مورخان
2. وجه تسمیة ذات الرقاع
3. تاریخ غزوة ذات الرقاع

• دیدگاه ما

1. یک یا دو جنگ؟
2. جانشین پیغمبر (ص) در مدینه
3. فداکاری عباد بن بشر
4. داستان غورث بن حارث

• فصل - دوم تشریع احکام و کرامات

1. نماز خوف

• نقد و بررسی

1. نماز شکسته
2. شتر جابر
3. بدهی پدر جابر
4. فداکاری پرنده، و رحمت خداوند
5. تخم شتر مرغ

• فصل - سوم غزوة بدر الموعد

1. تاریخ غزوه بدر الموعد
2. غزوه بدر الموعد به روایت مورخان
   1. آیات سوره آل عمران
   2. موضع ابوبکر و عمر
3. نقد دیدگاه واقدی
4. جانشینی عبدالله بن ابی
5. قدرت اسلام
6. هشت روز انتظار
7. بازرگانی در بدر الموعد

• فصل - چهارم محزوه دومة الجندل

1. چند نکته توضیحی
2. تاریخ غزوه دومة الجندل
3. سبب غزوه دومة الجندل
   1. مدت غیبت پیغمبر (ص) از مدینه
   2. بازگشت قبل از رسیدن
   3. حقیقت یا خیال؟
   4. قرارداد با عیینة بن حصن

بخش سیزدهم: جنگ احزاب

• فصل - اول احزاب در راه مدینه

1. احزاب به روایت مورخان
2. تجمع قوا
3. احزاب در راه مدینه
4. نقد و بررسی
   1. تاریخ جنگ خندق
   2. فصل درو
   3. مشارکت حارث بن عوف در جنگ خندق
   4. شرکت ابورافع در جنگ خندق
   5. شرکت ابوالاعور در جنگ خندق
   6. شأن نزول آیه سوره نساء
   7. تشویق و ترغیب یهوده
   8. اهداف جنگ خندق
5. خرمای خیبر

• فصل – دوم خندق، نقشه جنگ و دفاع

1. شورای جنگی در مدینه
   1. گزارش حرکت سپاه احزاب
   2. پیشنهاد حفر خندق
   3. شیوه رایزنی و مشورت
2. خندق
3. موقعیت خندق
   1. گذرگاه‌های خندق
   2. سایر ویژگی‌های خندق
   3. مدت حفر خندق
   4. نتایج حفر خندق
4. سنت و تجدد

• فصل - سوم حفر خندق، حوادث و نشانه‌ها

1. شداید و متاعب
2. حفر خندق به روایت مورخان
   1. وسایل حفاری
   2. تقسیم کار
   3. مشارکت پیغمبر (ص)
   4. منافقان در خندق
   5. ممنوعیت رجز خوانی حسان بن ثابت و کعب بن مالک
   6. سلمان فارسی
3. کرامات
   1. پیش گویی صادق
   2. سنگ سخت
   3. کاخ‌های ایران و روم
   4. مهمانی جابر
   5. غذای دست نخورده
   6. مشتی خرما
   7. پای شکسته

• فصل - چهارم رویارویی سپاه اسلام و لشکر احزاب

1. بسیج نیروها
2. مقر فرماندهی
3. سان دیدن از رزمندگان
4. زنان و کودکان
5. پاسداری از گذرگاه‌ها جنگ
   1. پرچم مشرکان
   2. پرچم مسلمانان
6. شعار جنگ
7. شمار نیروها و تجهیزات سپاه اسلام
8. شمار نیروهای احزاب
9. تجهیزات احزاب
10. غرور قریش
11. نامه تهدیدآمیز ابوسفیان

• فصل - پنجم پیمان شکنی بنی قریظه

1. گزارش‌ها
2. گروه حقیقت باب

• فصل - ششم محاصره و جنگ

1. ملت محاصره
2. پاسداری
3. فضائل موهوم
4. زنان پیغمبر (ص) در جنگ خندق
5. رویارویی دو گروه
6. درگیری‌های پراکنده
7. کشتار گشت‌های مسلمان
8. حدیث ام سلمه
9. تیر خوردن سعد

• سعد در خیمة رفیده

1. درگیری‌های پراکنده با بنی قریظه
   1. اندیشه یورش شبانه به مدینه
   2. خوات بن جبیر و مرد یهودی
   3. تحرکات یهود
   4. قتل نجدان
   5. صفیه، حسان و مرد یهودی

• فصل - هفتم ضربت علی (ع)

1. عبوراز خندق
2. هماورد خواهی عمرو
3. مقابله اسلام و شرک
4. خصلت‌های سه گانه و قتل عمرو
5. علی جوان و دو پیر قریش
6. جراحت علی (ع)
7. زره عمرو بن عبدود
8. اخلاص عمل
9. نشان افتخار
10. جسد عمر
11. قتل عمرو، شکست احزاب و بنی قریظه
12. تاریخ قتل عمرو
13. قتل حسل بن عمرو
14. قتل نوفل بن عبدالله

• فصل - هشتم پایان جنگ احزاب (خندق)

1. نقش نعیم بن مسعود
2. شایعات و جنگ روانی
3. دعا و ابتهال
4. باد و فرشتگان
5. مأموریت حذیفة بن یمان
6. نامة ابوسفیان پیش از کوچ
7. کوچ ذلیلانه
8. نقش مبارزه علی (ع) در خندق
9. شهدای مسلمان در خندق
10. کشته‌های احزاب
11. بازگشت به مدینه

• منابع و مأخذ
• فهرست اعلام

دربارهٔ پدیدآورندگان

سید جعفر مرتضی عاملی (نویسنده)

سید جعفر مرتضی عاملی آیت‌الله سید جعفر مرتضی عاملی (متولد ۱۳۶۴ ق، بیروت)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید موسی شبیری زنجانی، میرزا هاشم آملی و مرتضی حائری یزدی پیگیری کرد. پژوهش در زمینه‌های مختلف تاریخ و عقاید شیعه و راه اندازی مدرسه علمیه جبل عاملی‌ها ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس تاکنون چندین جلد کتاب به رشتهٔ تحریر درآورده است. «امام علی و خوارج»، «تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی»، «اهل بیت در آیه تطهیر»، «کربلاء فوق الشبهات»، «جزیره خضراء در ترازوی نقد»، «دراسة فی علامات الظهور»، «جزیره خضراء افسانه یا واقعیت»، «ال‍ح‍ی‍اة ال‍س‍ی‍اس‍ی‍ة للإم‍ام‌ ال‍رض‍ا (ع)»، «زندگی سیاسی هشتمین امام»، «تحلیلی از زندگی سیاسی امام حسن مجتبی» و «الغدیر و المعارضون» برخی از این آثار است.

محمد سپهری (مترجم)

محمد سپهری آقای دکتر محمد سپهری (متولد ۱۳۴۴ ش، قاینات)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی به اتمام رساند. معاون اداری و مالی دانشکده الهیات، فلسفه و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مدیر گروه تاریخ و تمدن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مدیر کل آموزش دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «تمدن اسلامی در عصر امویان»، «ترجمه و شرح رسالة الحقوق امام سجاد (ع)»، «زندان از دیدگاه اسلام»، «سیرت جاودانه»، «جزیره خضراء در ترازوی نقد»، «سیره صحیح پیامبر اعظم (ص)»، «سلمان فارسی»، «نجات بخشی در آیین زرتشت»، «تحلیلی از زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی (ع)»، «بزرگداشت‌ها در اسلام»، «رنج‌های زهرا»، «موسیقی حجاز در عصر امویان»، «رویکردهای مشترک سیاسی و فرهنگی آثار کلامی امامیه در دوره‌ ایلخانان» و «رازکاوی مهاجرت علی بن محمد باقر به کاشان و پیامدهای آن» برخی از این آثار است.

کتاب‌های وابسته

• اصل مجموعه؛
• سیرت جاودانه ج۱؛
• الصحیح من سیرة النبی الاعظم (اصل کتاب به زبان عربی)

پانویس