سفیانی: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - ' ه. ق ' به 'ه‍.ق ')
خط ۲۲: خط ۲۲:
=== شخص بودن سفیانی ===
=== شخص بودن سفیانی ===
* سفیانی غیر نمادین، واقعی و یک فرد مشخص از [[نسل]] [[ابوسفیان]] است.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱؛ [[سید عباس طباطبایی‌فر|طباطبایی‌فر، سید عباس]]، مهدی شناسی، ص۶۵.</ref> قائلین این نظریه می‌گویند: تصریح [[روایات]] به نام و [[نسب]] و وضعیت ظاهری سفیانی، جز با فرد دانستن وی فهمیده نمی‌شود، و [[ظهور]] سایر [[روایات]] در فرد بودن سفیانی و فقدان [[دلیل]] بر نپذیرفتن این ظهورات، دلایلی هستند که این نظریه را اثبات می‌کنند.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> همچنین نظریۀ اول (نمادین دانستن سفیانی) به [[دلایل]] مختلفی [[باطل]] است، از جمله:
* سفیانی غیر نمادین، واقعی و یک فرد مشخص از [[نسل]] [[ابوسفیان]] است.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱؛ [[سید عباس طباطبایی‌فر|طباطبایی‌فر، سید عباس]]، مهدی شناسی، ص۶۵.</ref> قائلین این نظریه می‌گویند: تصریح [[روایات]] به نام و [[نسب]] و وضعیت ظاهری سفیانی، جز با فرد دانستن وی فهمیده نمی‌شود، و [[ظهور]] سایر [[روایات]] در فرد بودن سفیانی و فقدان [[دلیل]] بر نپذیرفتن این ظهورات، دلایلی هستند که این نظریه را اثبات می‌کنند.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> همچنین نظریۀ اول (نمادین دانستن سفیانی) به [[دلایل]] مختلفی [[باطل]] است، از جمله:
# نمادین دانستن سفیانی با [[روایات]] متعددی در [[تعارض]] است، از جمله:<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> مجموعه روایاتی که نام، [[نسب]] و وضعیت ظاهری و ویژگی‌‌های جسمانی سفیانی را ذکر کرده‌اند.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> [[روایات]] در این مضمون مشترک‌اند که سفیانی، یک فرد است.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در نامه‌ای به [[معاویه]]، اینگونه به سفیانی اشاره نموده است:<ref>کتاب سلیم بن قیس، ج ۲، ص ۷۷۴: «يَا مُعَاوِيَةُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَدْ أَخْبَرَنِي‏ ... ٍ وَ أَنَّ رَجُلًا مِنْ وُلْدِكَ مَشُومٌ مَلْعُونٌ جِلْفٌ جَافٍ مَنْكُوسُ الْقَلْبِ فَظٌّ غَلِيظٌ قَدْ نَزَعَ اللَّهُ مِنْ قَلْبِهِ الرَّأْفَةَ وَ الرَّحْمَةَ أَخْوَالُهُ مِنْ كَلْبٍ‏ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَيْهِ وَ لَوْ شِئْتُ لَسَمَّيْتُهُ وَ وَصَفْتُهُ وَ ابْنُ كَمْ هُوَ فَيَبْعَثُ جَيْشاً إِلَى الْمَدِينَةِ فَيَدْخُلُونَهَا فَيُسْرِفُونَ فِيهَا فِي‏ الْقَتْلِ وَ الْفَوَاحِشِ وَ يَهْرُبُ مِنْهُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي زَكِيٌّ نَقِيٌّ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً»</ref> «ای [[معاویه]]! [[پیامبر خدا]] {{صل}} به من خبر داده است ... فردی از [[نسل]] تو (که شوم، [[ملعون]]، نابخرد، خشن، با دلی واژگون، بدخو و سخت گیر است و [[خداوند]]، رحم و شفقت را از [[دل]] او برکنده و از سوی [[مادر]] به [[قبیله کلب]] می‌رسد و گویی او را می‌بینم و اگر می‌خواستم، نامش، ویژگی‌‌هایش و چند ساله بودنش را می‌گفتم)، لشکری را روانه [[مدینه]] می‌کند و به آن وارد می‌شود و در [[کشتار]] و زشت کاری، زیاده‌ روی می‌کنند و مردی [[پاک]] و [[پاکیزه]] از [[نسل]] من از او می‌گریزد؛ کسی که [[زمین]] را از [[عدل و داد]] پر می‌کند، همان گونه که از [[ظلم و ستم]] پر شده است.»<ref>ر. ک. [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۲ ـ ۷۸</ref> و نیز فرمود:<ref>[[علامه مجلسی|مجلسی، محمد باقر]]، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص۲۰۶؛ [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی، لطف‌الله]]، منتخب الأثر، ص ۴۵۸: «ِيَخْرُجُ ابْنُ آكِلَةِ الْأَكْبَادِ مِنَ الْوَادِي الْيَابِسِ وَ هُوَ رَجُلٌ رَبْعَةٌ وَحْشُ الْوَجْهِ ضَخْمُ الْهَامَةِ بِوَجْهِهِ أَثَرُ الْجُدَرِيِّ إِذَا رَأَيْتَهُ حَسِبْتَهُ أَعْوَرَ اسْمُهُ عُثْمَانُ وَ أَبُوهُ عَنْبَسَةُ وَ هُوَ مِنْ وُلْدِ أَبِي سُفْيَانَ حَتَّى يَأْتِيَ أَرْضَ قَرَارٍ وَ مَعِينٍ فَيَسْتَوِيَ عَلَى مِنْبَرِهَا»</ref> «پسر هند جگرخوار (سفیانی) از بیابان بیرون می‌آید. او مردی متوسط‍‌ القامه، قیافه‌اش وحشتناک و سرش ضخیم و رویش آبله دارد. اگر او را ببینی خیال می‌کنی یک ‌چشمی است، او از اولاد [[ابو سفیان]] است. وی [[خروج]] می‌کند و به [[کوفه]] (یا [[نجف]]) می‌آید و بر [[منبر]] آن می‌نشیند. گروه کثیری را [[فریب]] می‌دهد و آنان را با خود هم دست می‌نماید و مناطق: [[شام]]، [[دمشق]]، [[حمص]]، [[فلسطین]]، [[اردن]] و قنسرین<ref>قنسرین نام شهری بوده در نزدیکی حلب که در سال ۳۵۱ ه. ق در زمان استیلای رومیان بر آن شهر، ویران شد و مردمان آن از ترس، کوچ کردند و از شهر جز کاروان‌سرایی باقی نماند. (ر. ک. مراصد الإطلاع، ج ۳، ص ۱۱۲۶.)</ref> را [[تصرف]] می‌نماید».<ref>ر. ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۰۴</ref> و....<ref>ر. ک. [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۲ـ۷۸؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۰۴</ref> و [[روایات]] دیگر.<ref>ر. ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳ـ۵۰؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۴۰۴؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۲ـ۷۸</ref> اگر سفیانی، یک نماد باشد باید این [[روایات]]، کنار گذاشته شوند.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref>
# نمادین دانستن سفیانی با [[روایات]] متعددی در [[تعارض]] است، از جمله:<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> مجموعه روایاتی که نام، [[نسب]] و وضعیت ظاهری و ویژگی‌‌های جسمانی سفیانی را ذکر کرده‌اند.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> [[روایات]] در این مضمون مشترک‌اند که سفیانی، یک فرد است.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در نامه‌ای به [[معاویه]]، اینگونه به سفیانی اشاره نموده است:<ref>کتاب سلیم بن قیس، ج ۲، ص ۷۷۴: «يَا مُعَاوِيَةُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَدْ أَخْبَرَنِي‏ ... ٍ وَ أَنَّ رَجُلًا مِنْ وُلْدِكَ مَشُومٌ مَلْعُونٌ جِلْفٌ جَافٍ مَنْكُوسُ الْقَلْبِ فَظٌّ غَلِيظٌ قَدْ نَزَعَ اللَّهُ مِنْ قَلْبِهِ الرَّأْفَةَ وَ الرَّحْمَةَ أَخْوَالُهُ مِنْ كَلْبٍ‏ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَيْهِ وَ لَوْ شِئْتُ لَسَمَّيْتُهُ وَ وَصَفْتُهُ وَ ابْنُ كَمْ هُوَ فَيَبْعَثُ جَيْشاً إِلَى الْمَدِينَةِ فَيَدْخُلُونَهَا فَيُسْرِفُونَ فِيهَا فِي‏ الْقَتْلِ وَ الْفَوَاحِشِ وَ يَهْرُبُ مِنْهُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي زَكِيٌّ نَقِيٌّ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً»</ref> «ای [[معاویه]]! [[پیامبر خدا]] {{صل}} به من خبر داده است ... فردی از [[نسل]] تو (که شوم، [[ملعون]]، نابخرد، خشن، با دلی واژگون، بدخو و سخت گیر است و [[خداوند]]، رحم و شفقت را از [[دل]] او برکنده و از سوی [[مادر]] به [[قبیله کلب]] می‌رسد و گویی او را می‌بینم و اگر می‌خواستم، نامش، ویژگی‌‌هایش و چند ساله بودنش را می‌گفتم)، لشکری را روانه [[مدینه]] می‌کند و به آن وارد می‌شود و در [[کشتار]] و زشت کاری، زیاده‌ روی می‌کنند و مردی [[پاک]] و [[پاکیزه]] از [[نسل]] من از او می‌گریزد؛ کسی که [[زمین]] را از [[عدل و داد]] پر می‌کند، همان گونه که از [[ظلم و ستم]] پر شده است.»<ref>ر. ک. [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۲ ـ ۷۸</ref> و نیز فرمود:<ref>[[علامه مجلسی|مجلسی، محمد باقر]]، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص۲۰۶؛ [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی، لطف‌الله]]، منتخب الأثر، ص ۴۵۸: «ِيَخْرُجُ ابْنُ آكِلَةِ الْأَكْبَادِ مِنَ الْوَادِي الْيَابِسِ وَ هُوَ رَجُلٌ رَبْعَةٌ وَحْشُ الْوَجْهِ ضَخْمُ الْهَامَةِ بِوَجْهِهِ أَثَرُ الْجُدَرِيِّ إِذَا رَأَيْتَهُ حَسِبْتَهُ أَعْوَرَ اسْمُهُ عُثْمَانُ وَ أَبُوهُ عَنْبَسَةُ وَ هُوَ مِنْ وُلْدِ أَبِي سُفْيَانَ حَتَّى يَأْتِيَ أَرْضَ قَرَارٍ وَ مَعِينٍ فَيَسْتَوِيَ عَلَى مِنْبَرِهَا»</ref> «پسر هند جگرخوار (سفیانی) از بیابان بیرون می‌آید. او مردی متوسط‍‌ القامه، قیافه‌اش وحشتناک و سرش ضخیم و رویش آبله دارد. اگر او را ببینی خیال می‌کنی یک ‌چشمی است، او از اولاد [[ابو سفیان]] است. وی [[خروج]] می‌کند و به [[کوفه]] (یا [[نجف]]) می‌آید و بر [[منبر]] آن می‌نشیند. گروه کثیری را [[فریب]] می‌دهد و آنان را با خود هم دست می‌نماید و مناطق: [[شام]]، [[دمشق]]، [[حمص]]، [[فلسطین]]، [[اردن]] و قنسرین<ref>قنسرین نام شهری بوده در نزدیکی حلب که در سال ۳۵۱ه‍.ق در زمان استیلای رومیان بر آن شهر، ویران شد و مردمان آن از ترس، کوچ کردند و از شهر جز کاروان‌سرایی باقی نماند. (ر. ک. مراصد الإطلاع، ج ۳، ص ۱۱۲۶.)</ref> را [[تصرف]] می‌نماید».<ref>ر. ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۰۴</ref> و....<ref>ر. ک. [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۲ـ۷۸؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۴۰۴</ref> و [[روایات]] دیگر.<ref>ر. ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳ـ۵۰؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۴۰۴؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۷۲ـ۷۸</ref> اگر سفیانی، یک نماد باشد باید این [[روایات]]، کنار گذاشته شوند.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref>
# با ظاهر [[روایات]] متعدد دیگری [[مخالفت]] دارد؛ توضیح اینکه: برای سمبلیک گرفتن سفیانی باید:<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref>
# با ظاهر [[روایات]] متعدد دیگری [[مخالفت]] دارد؛ توضیح اینکه: برای سمبلیک گرفتن سفیانی باید:<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref>
## مجموعه روایاتی را که از [[دین]] سفیانی خبر داده‌اند، [[علی]] ‌رغم [[ظهور]] آن‌ها در فرد بودن سفیانی، بر این معنا حمل کرد که: منظور شکل ‌گیری این جریان [[فرهنگی]] [[انحرافی]]، در دنیای [[اسلام]] است.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند:<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ص ۲۷۳؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۵: «كَأَنِّي بِالسُّفْيَانِيِّ أَوْ بِصَاحِبِ السُّفْيَانِيِّ قَدْ طَرَحَ رَحْلَهُ فِي رَحْبَتِكُمْ بِالْكُوفَةِ فَنَادَى مُنَادِيهِ مَنْ جَاءَ بِرَأْسِ شِيعَةِ عَلِيٍّ فَلَهُ أَلْفُ دِرْهَمٍ فَيَثِبُ الْجَارُ عَلَى جَارِهِ وَ يَقُولُ هَذَا مِنْهُمْ فَيَضْرِبُ عُنُقَهُ وَ يَأْخُذُ أَلْفَ دِرْهَمٍ أَمَا إِنَّ إِمَارَتَكُمْ يَوْمَئِذٍ لَا يَكُونُ إِلَّا لِأَوْلَادِ الْبَغَايَا»</ref> «گویا سفیانی را می‌بینم که در میدان کوفۀ شما، [[جایگاه]] خود را گسترانیده است و منادی او فریاد می‌زند هر کس سر [[شیعه]] [[علی]] را بیاورد هزار درهم مزد می‌گیرد [[همسایه]] بر [[همسایه]] رحم نمی‌‌کند و گردنش را می‌زند برای هزار درهم [[آگاه]] باشید که [[حکومت]] شما در آن زمان به دست زنا زادگان خواهد بود.»<ref>ر. ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳ـ۵۰؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۴۰۴</ref>
## مجموعه روایاتی را که از [[دین]] سفیانی خبر داده‌اند، [[علی]] ‌رغم [[ظهور]] آن‌ها در فرد بودن سفیانی، بر این معنا حمل کرد که: منظور شکل ‌گیری این جریان [[فرهنگی]] [[انحرافی]]، در دنیای [[اسلام]] است.<ref>ر. ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت ‌الله]]، [[تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور]]، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱</ref> [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند:<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ص ۲۷۳؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۵: «كَأَنِّي بِالسُّفْيَانِيِّ أَوْ بِصَاحِبِ السُّفْيَانِيِّ قَدْ طَرَحَ رَحْلَهُ فِي رَحْبَتِكُمْ بِالْكُوفَةِ فَنَادَى مُنَادِيهِ مَنْ جَاءَ بِرَأْسِ شِيعَةِ عَلِيٍّ فَلَهُ أَلْفُ دِرْهَمٍ فَيَثِبُ الْجَارُ عَلَى جَارِهِ وَ يَقُولُ هَذَا مِنْهُمْ فَيَضْرِبُ عُنُقَهُ وَ يَأْخُذُ أَلْفَ دِرْهَمٍ أَمَا إِنَّ إِمَارَتَكُمْ يَوْمَئِذٍ لَا يَكُونُ إِلَّا لِأَوْلَادِ الْبَغَايَا»</ref> «گویا سفیانی را می‌بینم که در میدان کوفۀ شما، [[جایگاه]] خود را گسترانیده است و منادی او فریاد می‌زند هر کس سر [[شیعه]] [[علی]] را بیاورد هزار درهم مزد می‌گیرد [[همسایه]] بر [[همسایه]] رحم نمی‌‌کند و گردنش را می‌زند برای هزار درهم [[آگاه]] باشید که [[حکومت]] شما در آن زمان به دست زنا زادگان خواهد بود.»<ref>ر. ک. [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۵۳ـ۵۰؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص ۴۰۴</ref>

نسخهٔ ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۷

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

از مشهورترین نشانه‌های حتمی ظهور، خروج سفیانی است. وی لشکر سفاک و خون‌ریز خود را بعد از جنایت‌های بسیاری که قبل از ظهور مرتکب شده، برای مقابله با حضرت مهدی (ع) به سمت مکه روانه می‌سازد که سرانجام آن فرو رفتن در سرزمین بیدا (خسف بیدا) است. عده‌ای او را یک فرد معین از نسل ابوسفیان می‌دانند و عده‌ای دیگر آن را نماد جریان باطل در برابر جریان حق معرفی می‌کنند. البته در روایات به اسم و ویژگی‌های شخصی او اشاره شده است.

سفیانی کیست؟

سفیانی شخص یا نماد یک جریان

  • در مورد اینکه سفیانی نامی است برای یک شخص یا نمادی است برای یک جریان در طول تاریخ دو نظریه وجود دارد:

سفیانی نماد یک جریان

شخص بودن سفیانی

  • سفیانی غیر نمادین، واقعی و یک فرد مشخص از نسل ابوسفیان است.[۳۹] قائلین این نظریه می‌گویند: تصریح روایات به نام و نسب و وضعیت ظاهری سفیانی، جز با فرد دانستن وی فهمیده نمی‌شود، و ظهور سایر روایات در فرد بودن سفیانی و فقدان دلیل بر نپذیرفتن این ظهورات، دلایلی هستند که این نظریه را اثبات می‌کنند.[۴۰] همچنین نظریۀ اول (نمادین دانستن سفیانی) به دلایل مختلفی باطل است، از جمله:
  1. نمادین دانستن سفیانی با روایات متعددی در تعارض است، از جمله:[۴۱] مجموعه روایاتی که نام، نسب و وضعیت ظاهری و ویژگی‌‌های جسمانی سفیانی را ذکر کرده‌اند.[۴۲] روایات در این مضمون مشترک‌اند که سفیانی، یک فرد است.[۴۳] امیرالمؤمنین (ع) در نامه‌ای به معاویه، اینگونه به سفیانی اشاره نموده است:[۴۴] «ای معاویه! پیامبر خدا (ص) به من خبر داده است ... فردی از نسل تو (که شوم، ملعون، نابخرد، خشن، با دلی واژگون، بدخو و سخت گیر است و خداوند، رحم و شفقت را از دل او برکنده و از سوی مادر به قبیله کلب می‌رسد و گویی او را می‌بینم و اگر می‌خواستم، نامش، ویژگی‌‌هایش و چند ساله بودنش را می‌گفتم)، لشکری را روانه مدینه می‌کند و به آن وارد می‌شود و در کشتار و زشت کاری، زیاده‌ روی می‌کنند و مردی پاک و پاکیزه از نسل من از او می‌گریزد؛ کسی که زمین را از عدل و داد پر می‌کند، همان گونه که از ظلم و ستم پر شده است.»[۴۵] و نیز فرمود:[۴۶] «پسر هند جگرخوار (سفیانی) از بیابان بیرون می‌آید. او مردی متوسط‍‌ القامه، قیافه‌اش وحشتناک و سرش ضخیم و رویش آبله دارد. اگر او را ببینی خیال می‌کنی یک ‌چشمی است، او از اولاد ابو سفیان است. وی خروج می‌کند و به کوفه (یا نجف) می‌آید و بر منبر آن می‌نشیند. گروه کثیری را فریب می‌دهد و آنان را با خود هم دست می‌نماید و مناطق: شام، دمشق، حمص، فلسطین، اردن و قنسرین[۴۷] را تصرف می‌نماید».[۴۸] و....[۴۹] و روایات دیگر.[۵۰] اگر سفیانی، یک نماد باشد باید این روایات، کنار گذاشته شوند.[۵۱]
  2. با ظاهر روایات متعدد دیگری مخالفت دارد؛ توضیح اینکه: برای سمبلیک گرفتن سفیانی باید:[۵۲]
    1. مجموعه روایاتی را که از دین سفیانی خبر داده‌اند، علی ‌رغم ظهور آن‌ها در فرد بودن سفیانی، بر این معنا حمل کرد که: منظور شکل ‌گیری این جریان فرهنگی انحرافی، در دنیای اسلام است.[۵۳] امام صادق (ع) می‌فرمایند:[۵۴] «گویا سفیانی را می‌بینم که در میدان کوفۀ شما، جایگاه خود را گسترانیده است و منادی او فریاد می‌زند هر کس سر شیعه علی را بیاورد هزار درهم مزد می‌گیرد همسایه بر همسایه رحم نمی‌‌کند و گردنش را می‌زند برای هزار درهم آگاه باشید که حکومت شما در آن زمان به دست زنا زادگان خواهد بود.»[۵۵]
    2. در توجیه مجموعه روایاتی که از مکان و زمان قیام سفیانی مانند یک شخص معین سخن گفته‌اند، باید گفت که این روایات به خاستگاه این جریان فرهنگی و محل پیدایش آن، اشاره دارند.[۵۶]
    3. مجموعه روایاتی را که از حملۀ او به عراق، مدینه و مکه سخن گفته‌اند، باید کنایه از گسترش این فرهنگ در مناطق یاد شده، دانست.[۵۷]
    4. مجموعه روایاتی را که از کشته شدن سفیانی سخن می‌گویند، باید به ریشه ‌کن شدن این جریان فرهنگی انحرافی، تفسیر کرد.[۵۸] در حالی که بنابر ظاهر روایات، سفیانی فردی است با نامی مشخص، از خاندانی معین و با ویژگی‌های جسمانی خاص که به دین خاصی اعتقاد دارد و در زمان و مکان معینی قیام می‌کند و به کشورهای مختلفی یورش می‌برد و ... ، کنایی گرفتن تمامی روایات یاد شده، خلاف ظاهر روایات است.[۵۹]
  3. نمادین دانستن سفیانی، زمانی امکان دارد که پذیرفتن ظاهر روایاتی که خصوصیات و ویژگی‌های او را بیان کرده‌اند ممکن نباشد. در حالی که این روایات، خالی از هر گونه مطلب خلاف عقل و خارق ‌العاده است. از این ‌رو، دلیلی بر نپذیرفتن ظاهر روایات که او را یک شخص معرفی کرده‌اند وجود ندارد.[۶۰]

زمان و مکان خروج سفیانی

شورش سفیانی

دین سفیانی

جنایات سفیانی

فرجام سفیانی

محل مرگ سفیانی

پلیدی و سرکشی سفیانی

فرهنگ و گرایش سیاسی سفیانی

کینه سفیانی نسبت به اهل بیت و شیعیان

دوران سرکشی سفیانی

درفش سرخ سفیانی

نشانه‌های خروج سفیانی

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

  1. سفیانی که خروجش از نشانه‌های حتمی ظهور است کیست؟ (پرسش)
    1. نام سفیانی چیست؟ (پرسش)
    2. لقب سفیانی چیست؟ (پرسش)
    3. نسب سفیانی چیست؟ (پرسش)
    4. آیا سفیانی نماد است یا به یک شخصیت انسانی اشاره دارد؟ (پرسش)
  2. ویژگی‌های جسمانی سفیانی چیست؟ (پرسش)
  3. روش شناسایی سفیانی چیست؟ (پرسش)
  4. دین سفیانی چیست؟ (پرسش)
  5. آیا روایات سفیانی تنها در منابع شیعه آمده است؟ (پرسش)
  6. سفیانی و دجال چه تفاوت‌هایی دارند؟ (پرسش)
  7. خروج سفیانی در چه زمان و مکانی خواهد بود؟ (پرسش)
  8. اهداف قیام سفیانی چیست؟ (پرسش)
  9. ماجرای شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
  10. جنایات سفیانی چیست؟ (پرسش)
  11. سپاه سفیانی چه تعداد است؟ (پرسش)
  12. اصهب و ابقع کیستند و چه ارتباطی با خروج سفیانی دارند؟ (پرسش)
  13. آیا ظهور امام مهدی همزمان با قیام سفیانی است؟ (پرسش)
  14. سفیانی در قیام خود چه اقدام‌های انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  15. چگونه ممکن است سفیانی چندین کشور را تصرف کند و جامعه بین الملل واکنشی نشان ندهند؟ (پرسش)
  16. حکمرانی سفیانی چقدر به طول می‌انجامد؟ (پرسش)
  17. آیا به قدرت رسیدن سفیانی بر اساس قوانین است یا کودتا؟ (پرسش)
  18. آیا این ادعا که سفیانی در ارتش سوریه دیده شده صحیح است؟ (پرسش)
  19. آیا سفیانی واقعا به جنگ با امام مهدی خواهد پرداخت؟ (پرسش)
  20. از میان قیام‌‏های یمانی و خراسانی و سفیانی کدام قیام مقدم است؟ (پرسش)
  21. وظیفه شیعیان در هنگام شورش سفیانی چیست؟ (پرسش)
  22. رفتار سفیانی با شیعیان اهل بیت چگونه است؟ (پرسش)
  23. پرچم زرد از آن کدام سپاه است و چه ارتباطی با سفیانی دارد؟ (پرسش)
  24. آیا سفیانی در مصر پیروانی خواهد داشت؟ (پرسش)
  25. آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آن‏که متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفه‏ای و اهل کجاست؟ (پرسش)
  26. آیا امکان دارد در زمان‌های مختلف سفیانی‌های متعددی وجود داشته باشد؟ (پرسش)
  27. قرقیسیا کجاست و چه حوادثی در آن اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  28. محدوده جغرافیایی قرقیسیا چه مناطقی است؟ (پرسش)
  29. نبرد قرقیسیا چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  30. سفیانی در چه منطقه‌ای با صاحبان پرچم سیاه و پرچم زرد نبرد می‌کند؟ (پرسش)
  31. سفیانی در کجا به هلاکت می‌رسد؟ (پرسش)
  32. مردمان چه مناطقی سفیانی را یاری می‌کنند؟ (پرسش)
  33. فرمانده سپاه سفیانی چه کسی است؟ (پرسش)
  34. سپاه سفیانی در کجا با سپاه خراسانی نبرد می‌کند؟ (پرسش)
  35. امام مهدی در کجا با سپاه سفیانی روبه‌رو می‌شود و به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
  36. کدام یک از فرماندهان سپاه امام مهدی سفیانی را دستگیر می‌کند؟ (پرسش)
  37. فرجام سفیانی چیست؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ↑ ر. ک. باقری زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۷۲ ـ ۷۸
  2. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴؛ نویسندگان کتاب، آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۴؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۳۹۰؛ نویسندگان کتاب، چشم به راه مهدی، ص ۲۷۳ـ۲۷۵؛ رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۴
  3. ↑ ر. ک. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۸۲، ۱۹۰، ۱۹۲، ۲۰۶، ۲۰۸ و ۲۰۹
  4. ↑ ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵
  5. ↑ الغیبه، للطوسی، ص ۴۳۵: «خُرُوجُ السُّفْيَانِيِّ مِنَ الْمَحْتُومِ»
  6. ↑ ر. ک. رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۲۴
  7. ↑ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۳۰۱: «"عَنْ عَبْدِ الْمَلِکِ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) فَجَرَی ذِکْرُ الْقَائِمِ (ع) فَقُلْتُ لَهُ أَرْجُو أَنْ یَکُونَ عَاجِلًا وَ لَا یَکُونَ سُفْیَانِیٌّ فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الْمَحْتُومِ الَّذِی لَا بُدَّ مِنْه‏"»
  8. ↑ ر. ک. الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۱۹۱ ـ ۱۹۴.
  9. ↑ ر. ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟
  10. ↑ ر. ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟
  11. ↑ ر. ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۶۴؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  12. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  13. ↑ ر. ک. نویسندگان کتاب، آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۴؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴؛ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۶۴؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۳۹۰
  14. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  15. ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص ۶۵۱؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۵.
  16. ↑ ر. ک. نویسندگان کتاب، چشم به راه مهدی، ص ۲۷۳ ـ ۲۷۵.
  17. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴؛ نویسندگان کتاب، چشم به راه مهدی، ص ۲۷۳ ـ ۲۷۵؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص 273 ـ 275
  18. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۶
  19. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴؛ محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی، فروغ تابان ولایت، ص 68 ـ 69
  20. ↑ ر. ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص۳۹۰؛ نویسندگان کتاب، چشم به راه مهدی، ص ۲۷۳ ـ ۲۷۵
  21. ↑ ر. ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۶۴
  22. ↑ ر. ک. نویسندگان کتاب، آفتاب مهر، ج۱، ص ۲۲۴
  23. ↑ ر. ک. امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۲۲۱؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  24. ↑ ر. ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید، ص۲۶۴
  25. ↑ ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵
  26. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴؛ نویسندگان کتاب، چشم به راه مهدی، ص ۲۷۳ ـ ۲۷۵؛ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص 273 ـ 275
  27. ↑ ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵
  28. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۸۲: «أَمْرُ السُّفْيَانِيِ‏ حَتْمٌ‏ مِنَ‏ اللَّهِ‏، وَ لَا يَكُونُ قَائِمٌ إِلَّا بِسُفْيَانِي»
  29. ↑ ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  30. ↑ ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵
  31. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۰: «إِنَّا وَ آلُ‏ أَبِي‏ سُفْيَانَ‏ أَهْلُ‏ بَيْتَيْنِ‏ تَعَادَيْنَا فِي‏ اللَّهِ‏ قُلْنَا صَدَقَ اللَّهُ وَ قَالُوا كَذَبَ اللَّهُ قَاتَلَ أَبُو سُفْيَانَ رَسُولَ اللَّهِ (ص) وَ قَاتَلَ مُعَاوِيَةُ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ (ع) وَ قَاتَلَ يَزِيدُ بْنُ مُعَاوِيَةَ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ (ع) وَ السُّفْيَانِيُّ يُقَاتِلُ الْقَائِم (ع)»
  32. ↑ ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  33. ↑ اسماعیلی، اسماعیل، بررسی نشانه‌های ظهور، چشم به راه مهدی، ص ۲۷۴؛ ر. ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۰۵ ـ ۲۰۶
  34. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۰ و ۲۱۷.
  35. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  36. ↑ ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، ص ۱۸۰ـ ۱۸۵
  37. ↑ ر. ک. چشم به راه مهدی، جمعی از نویسندگان مجله حوزه، ص ۲۷۵
  38. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  39. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱؛ طباطبایی‌فر، سید عباس، مهدی شناسی، ص۶۵.
  40. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  41. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  42. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  43. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  44. ↑ کتاب سلیم بن قیس، ج ۲، ص ۷۷۴: «يَا مُعَاوِيَةُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَدْ أَخْبَرَنِي‏ ... ٍ وَ أَنَّ رَجُلًا مِنْ وُلْدِكَ مَشُومٌ مَلْعُونٌ جِلْفٌ جَافٍ مَنْكُوسُ الْقَلْبِ فَظٌّ غَلِيظٌ قَدْ نَزَعَ اللَّهُ مِنْ قَلْبِهِ الرَّأْفَةَ وَ الرَّحْمَةَ أَخْوَالُهُ مِنْ كَلْبٍ‏ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَيْهِ وَ لَوْ شِئْتُ لَسَمَّيْتُهُ وَ وَصَفْتُهُ وَ ابْنُ كَمْ هُوَ فَيَبْعَثُ جَيْشاً إِلَى الْمَدِينَةِ فَيَدْخُلُونَهَا فَيُسْرِفُونَ فِيهَا فِي‏ الْقَتْلِ وَ الْفَوَاحِشِ وَ يَهْرُبُ مِنْهُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي زَكِيٌّ نَقِيٌّ الَّذِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً»
  45. ↑ ر. ک. باقری زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۷۲ ـ ۷۸
  46. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص۲۰۶؛ صافی گلپایگانی، لطف‌الله، منتخب الأثر، ص ۴۵۸: «ِيَخْرُجُ ابْنُ آكِلَةِ الْأَكْبَادِ مِنَ الْوَادِي الْيَابِسِ وَ هُوَ رَجُلٌ رَبْعَةٌ وَحْشُ الْوَجْهِ ضَخْمُ الْهَامَةِ بِوَجْهِهِ أَثَرُ الْجُدَرِيِّ إِذَا رَأَيْتَهُ حَسِبْتَهُ أَعْوَرَ اسْمُهُ عُثْمَانُ وَ أَبُوهُ عَنْبَسَةُ وَ هُوَ مِنْ وُلْدِ أَبِي سُفْيَانَ حَتَّى يَأْتِيَ أَرْضَ قَرَارٍ وَ مَعِينٍ فَيَسْتَوِيَ عَلَى مِنْبَرِهَا»
  47. ↑ قنسرین نام شهری بوده در نزدیکی حلب که در سال ۳۵۱ه‍.ق در زمان استیلای رومیان بر آن شهر، ویران شد و مردمان آن از ترس، کوچ کردند و از شهر جز کاروان‌سرایی باقی نماند. (ر. ک. مراصد الإطلاع، ج ۳، ص ۱۱۲۶.)
  48. ↑ ر. ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  49. ↑ ر. ک. باقری زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۷۲ـ۷۸؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۰۴
  50. ↑ ر. ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳ـ۵۰؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۰۴؛ باقری زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۷۲ـ۷۸
  51. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  52. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  53. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  54. ↑ شیخ طوسی، الغیبة، ص ۲۷۳؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۵: «كَأَنِّي بِالسُّفْيَانِيِّ أَوْ بِصَاحِبِ السُّفْيَانِيِّ قَدْ طَرَحَ رَحْلَهُ فِي رَحْبَتِكُمْ بِالْكُوفَةِ فَنَادَى مُنَادِيهِ مَنْ جَاءَ بِرَأْسِ شِيعَةِ عَلِيٍّ فَلَهُ أَلْفُ دِرْهَمٍ فَيَثِبُ الْجَارُ عَلَى جَارِهِ وَ يَقُولُ هَذَا مِنْهُمْ فَيَضْرِبُ عُنُقَهُ وَ يَأْخُذُ أَلْفَ دِرْهَمٍ أَمَا إِنَّ إِمَارَتَكُمْ يَوْمَئِذٍ لَا يَكُونُ إِلَّا لِأَوْلَادِ الْبَغَايَا»
  55. ↑ ر. ک. موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۵۳ـ۵۰؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۰۴
  56. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  57. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  58. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  59. ↑ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
  60. ↑ تاریخ ما بعد الظهور، ص۱۷۳؛ ر. ک. آیتی، نصرت ‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۱۷ ـ ۱۲۱
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=سفیانی&oldid=1134795»