انتظار ظهور امام مهدی

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل انتظار فرج (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

واژه‌شناسی

انتظار، در لغت به معنای چشم داشتن، چشم‌داشت و چشم‌‏به‏راه بودن‏ است^[۱]. این واژه که از ریشه "نظر" گرفته شده در معنا مشابه اصل خود است و آن عبارت است از تأمل یک چیز و چشم داشتن به آن. این‏که گفته می‌‏شود: "نظرته"، یعنی" انتظرته"، مثل این است که به زمانی می‌‏نگرد که شی‏ء مورد انتظارش در آن زمان می‌‏آید^[۲].
انتظار در اصطلاح "مهدویت"، به معنای چشم‏ به‏راه بودن ظهور واپسین ذخیره الهی و آماده شدن برای یاری او در برپایی حکومت عدل و قسط در سراسر گیتی است. برخی بزرگان، با بهره‌‏مندی از سخنان پیشوایان معصوم(ع) انتظار را این گونه معنا کرده‌‏اند: کیفیتی روحی است که باعث به وجود آمدن حالت آمادگی "انسان‏ها" برای آنچه انتظار دارند، می‌‏شود و ضد آن یأس و ناامیدی است. هرچه انتظار بیشتر و هرچه شعله آن، فروزان‌‏تر و پر فروغ‏‌تر باشد، تحرک و پویایی او و در نتیجه آمادگی نیز بیشتر خواهد بود^[۳]^[۴].

مؤلفه‏‌های انتظار

فضیلت انتظار فرج‏

انواع انتظار

آثار انتظار

شرایط انتظار

انتظار در موعودنامه

"انتظار" در لغت به‌معنای چشم‌داشت و چشم‌به‌راه بودن و نوعی امید به آینده داشتن است. نتیجه‌ای که از معنای لغوی "انتظار" به دست می‌آید این است که کسی که عمل زشت و ناهنجاری انجام داده، منتظر کیفر آن است، و کسی که بذری را در زمین پاشیده منتظر است که محصولش از زمین سر برآورد و سرسبز شود و کسی که کار خیر و شایسته‌ای انجام داده، منتظر است تا روزی فرارسد و او پاداش کار خیرش را دریافت کند. و اما انتظار در اسلام -به‌ویژه مذهب تشیع- عبارت از ایمان استوار بر امامت و ولایت حضرت ولی‌ عصر (ع) و امید به ظهور مبارک آن واپسین حجّت الهی، و آغاز حکومت صالحان است. انتظار فرج در اسلام، در واقع نوعی آمادگی است؛ آمادگی برای پاک شدن، پاک زیستن. آمادگی برای حرکتی مستمرّ و دائم، توأم با خودسازی و دگرسازی و زمینه‌سازی. و سرانجام آمادگی برای تهیه قوا برای شرکت در نهضت عظیم حضرت مهدی (ع) که آغاز آن، ظهور حضرت و پایان آن، شکست تاریکی‌ها و ظلم‌ها و نتیجه آن، برپایی حکومت عدل الهی و نهضت سبز مهدوی است.
مسلمانان براساس وعده‌های صریحی که قرآن کریم بدان‌ها داده است، عقیده دارند که طبق قانون خلقت و سنت آفرینش، تاریخ بر مبنای سنّت‌های الهی و وعده‌های خدایی به پیش می‌رود، و اگر چند روزی دنیا به نفع ستمگران تمام شده، ولی سرانجام حکومت مطلق جهان به دست صالحان و حق‌پرستان خواهد افتاد و عدالت و امنیت براساس قانون خدا در سرتاسر جهان برقرار خواهد شد. از آیات متعدد قرآن (توبه،٣٢ و ٣٣-نور،٥٥-غافر،٥١-انبیاء،١٠٥ و ١٠٦-قصص،٤-سجده،٢٨ و ٢٩-صافّات،١٧١ و ١٧٣-حج،٤١) به خوبی استفاده می‌شود که جهان روزی را در پیش دارد که حکومت مطلق دنیا به دست پاکان و صالحان خواهد افتاد و روزی را که مسلمانان انتظار می‌کشند، همان‌روز قیام حضرت مهدی (ع) است.
اصل "انتظار فرج" از یک اصل کلّی اسلامی مایه می‌گیرد، و آن، اصل حرمت یأس و نومیدی از لطف و رحمت خداوند است. آن‌چه از روایات به دست می‌آید، انتظار فرج، نوعی عبادت است، ایمان به غیبت است، اقرار به یگانگی خدا و رسالت پیامبر (ص) و پیشوایی امامان معصوم (ع) است، تلاش و سازندگی است، عامل مقاومت و پایداری است، نوعی فریاد و خروشی از درون، و عدم پذیرش سلطه‌ها و اعتراض به زمامداران خودسر و خودپرست است.
دلیل این انتظار، همان نویدهای صریح قرآن کریم و روایات معتبری است که مسأله ظهور حضرت مهدی (ع) و امید به آینده را به‌عنوان وعده تخلّف‌ناپذیر الهی مطرح کرده‌اند. انتظار دارای دو بعد فکری یا اعتقادی، و بعد عملی یا اجتماعی است و معرفت و انتظار فرج است که منتظر را در خیمه‌گاه امام عصر (ع) آماده به خدمت حفظ‍‌ می‌کند^[۵].
و اما انتظار اعتقادی؛ معرفت امام، شرط‍‌ صحت انتظار است. فضیل بن یسار از امام صادق (ع) درباره آیه ﴿يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ﴾^[۶]؛ روزی که هرمردمی را با امامشان می‌خوانیم، پرسید. حضرت چنین فرمود: "ای فضیل! امام خود را بشناس، زیرا اگر معرفت امام خود را داشته باشی، جلو افتادن یا به تأخیر افتادن این امر زیانی به تو نمی‌رساند"^[۷].
انتظار اجتماعی؛ همان انتظار در مقام عمل است. محصول انتظار اعتقادی، انتظار عملی است. برخورداری از رحمت الهی، شامل حال منتظرانی است که در جهت اجرای اوامر الهی از هیچ کوششی دریغ نمی‌ورزند و همواره تلاش می‌کنند وظایف اعتقادی خود را بشناسند و با تمام توان‌شان در جهت تحقق آن‌ها کوشش نمایند. و اما از جمله وظایف عملکردی منتظران، دعا برای تعجیل فرج، حفظ‍‌ تقوی، تسلیم محض به امام و زمینه‌سازی برای برقراری عدل الهی است^[۸].
به‌معنای چشمداشت گشایش گره‌های زندگی از جانب خداوند است^[۹]. در اصطلاح به معنای چشم‌به‌راه بودن ظهور حضرت مهدی (ع) است^[۱۰].

جستارهای وابسته

الگو:جستارهای انتظار فرج

پرسش مستقیم

معنای انتظار چیست؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ ر.ک: دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، کلمه انتظار؛ محمد معین، فرهنگ فارسی، ص ۱۲۶
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۷۶-۸۴.
↑ ر. ک: محمّد تقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه مهدی حائری قزوینی، ج ۲، ص ۲۳۵
↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۷۶-۸۴.
↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶.
↑ سوره اسراء، ۷۱.
↑ کافی، ج ۱، ص ۲۷۱.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۲۷.
↑ معارف و معاریف، ج ۲، ص ۴۷۸.
↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۳۰.

[1] ر.ک: دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، کلمه انتظار؛ محمد معین، فرهنگ فارسی، ص ۱۲۶

[2] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۷۶-۸۴.

[3] ر. ک: محمّد تقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه مهدی حائری قزوینی، ج ۲، ص ۲۳۵

[4] سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۷۶-۸۴.

[5] بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶.

[6] سوره اسراء، ۷۱.

[7] کافی، ج ۱، ص ۲۷۱.

[8] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۲۷.

[9] معارف و معاریف، ج ۲، ص ۴۷۸.

[10] تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۳۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]