منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
منظور از انتظار امام و امت چیست؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / انتظار فرج |
مدخل اصلی | رابطه میان انتظار امام و امت |
منظور از انتظار امام و امت چیست؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخها ودیدگاههای متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده میشود:
حکیمی | عبدیپور | مهدیزاده | نجفی لیواری |
انتظار آرمانی
- یکی از مسائل مهم در مورد انتظار رابطۀ میان انتظارِ امام و امت است. در مسألۀ انتظار، امت همیشه در حال انتظار است و "منتظِر" است و امام که "منتظَر"[۱] مردم است خود نیز "منتظِر" و چشم به راه دستور قیام است تا پیام الهی برسد و رستاخیز بزرگ خویش را آغاز کند. اینجاست که انتظار امت و امام پیوند مییابد و انتظار بزرگ برای آیندهای روشن را پدید میآورد[۲].
- انتظار، با روانها و اندیشههایی که در حال انتظارند و با شور و سوز منتظران، ارتباط دارد و عمق و گستردگی آن در همین رابطه مشخص میگردد. هر کس با پایگاه اهداف فکری و آرمانی و اهداف و امیدهایی که دارد، در انتظاری متناسب با آن اهداف و افکار به سر میبرد و هر چه هدف و آرمان والاتر و گرامیتر باشد انتظارِ تحقق و فرارسیدن آن روزگار، شورانگیزتر است. بنابر همین اصل، انسانهای بزرگ و بااحساسی که در پی آرمانهای انسانی و به دنبال ساختن جامعهای الهی و انسانی هستند انتظاری بزرگ و با احساس به فراخور این افکار و اندیشهها دارند؛ نمونۀ واقعیِ این انسانهای بزرگ، انبیاء و مصلحان بزرگ جامعههای انسانی هستند[۳].
یگانگی انتظار امام و امت
- در دوران ما نیز انتظار امت با انتظار امام پیوند مییابد و مفهومی همانند دارد. انتظار امام که برای سامان بخشیدن به همۀ نابسامانیها در طول قرنهاست، باحساسترین قلب، غمهای بزرگ بشریت را احساس کرده و میداند با قیام خود، چه دگرگونی و تحولی در زندگی رخ میدهد و انسانها به چه آسایشی دست مییابند، پس هر لحظه در انتظارِ به وقوع پیوستن رهآوردهای مهم و رهاییبخش است. انسانِ منتظر نیز در دوران غیبت احساسی چون امام خویش دارد و همانند پیشوای خود در انتظاری احساس مند به سر میبرد. با چنین انتظاری، با امام خویش همسو و همدل میگردد و با درکِ سوزها و شورهای امام به او نزدیک میشود. پس انتظار و امید به آیندهای روشن و به سود بشریت مظلوم و حیات دوبارۀ دین خدا، نقطۀ یگانگی انتظار امام و امت است[۴].
- حضور در متن جریانها و حوادث پیش از ظهور، مایۀ یادآوری هدفها و آرمانهای امام موعود (ع) و زمینۀ آگاهی و هوشیاری است و کنارهگیری از مسائل جامعه و یأس و بدبینی نسبت به فرجام شایستۀ انسان، رویگردانی از حالت سازندۀ انتظار و امید است و این خاستگاه و زمینۀ اصلی غفلت و بیخبری و بیتفاوتی نسبت به حوادث پیش از ظهور است. همان حوادثی که امام غایب نگران آنهاست و آرزوی آن را دارد که هر چه زودتر قیام کند و به این تباهیها و فسادها پایان بخشد. پس منتظران راستین نباید نسبت به این حوادث و جریانها که قلب امام را سخت میرنجاند بیتفاوت باشند، بلکه باید همانند امام خود، استوار و تزلزلناپذیر بایستند و با هر ناهنجاری و نامردمی بستیزند و ستمگران سیاسی و اقتصادی و نظامی را سرجایشان بنشانند و زمینهساز گسترش عدل جهانی و نهایی گردند و همانند رهبر خویش از قدرتهای بزرگ نظامی و سیاسی و اقتصادی نهراسند و با امید و توجه به قدرت الهی در مقابل طاغوتیان و ستمکاران بایستند، تا با آن کانون بیکران معنویت و قدرت الهی پیوند روحی و قلبی بیابند و از او نیرو بگیرند و خصلت والای انتظار و امید را از دست ندهند، زیرا آن امام استوار و نستوه چنین میفرماید: «به یقین خدا با ماست، پس نیازی به دیگری نیست و حق با ماست، پس از کنارهگیری کسانی چند، بیمی نیست..».[۵].[۶]
- در دعای روز عید فطر عبارتی با این مضمون به چشم میخورد: «بار خدایا! بر ولیّ خودت درود بفرست؛ آن ولی که منتظر فرمان توست و همواره در آرزوی گشایش کار دوستان تو در حال انتظار به سر میبرد»[۷].[۸]
- آن حضرت در دعای عارفانۀ خود میفرمایند: «پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و دوستانت را با تحقق بخشیدن به وعدههایی که به آنان دادهای گرامی دار و آنان را به آرزوهایی که داشتهاند برسان؛ زیرا که مهلت حاکمیت ستمگران در نظر ما به پایان رسیده است و ما از آنچه که خشمگین هستی، خشمگینیم و همواره در یاری حق کوشاییم. ما به صدور فرمان تو مشتاقیم و چشم به راه تحقق وعدههایی که دادهای هستیم. خداوندا! به این قیام اذن صادر کن و راههای آن را هموار ساز و تحقق شایسته آن را آسان گردان. برنامه آن را به ما بیاموز و سپاهیان و یاوران این قیام را تأیید کن. قدرت و توانایی امت را به ستمگران و زورگویان هر چه زودتر آشکار ساز و شمشیر استقامت را به سر دشمنان کینهتوز فرود آور»[۹].[۱۰]
نتیجه گیری
- بنابراین، تک تک افراد در یک امت اسلامی "منتظر" محسوب شده و خود امام منتظر بر قیامش میباشد انتظاری بزرگ و احساس مند. منتظرین همسو با امام خود با امید و استوار در متن جریانها و حوادث حضوری موثر دارند.
پاسخها و دیدگاههای متفرقه
{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخدهنده = ۱. آقای حکیمی؛ | تصویر = 13681165.jpg | پاسخدهنده = امیر مهدی حکیمی]]]]
- آقای امیر مهدی حکیمی، در کتاب «منتظر چشم به راهی فریادگر» در اینباره گفته است:
- «یکی از مسائل مهم در مورد انتظار رابطه میان انتظارِ امام و امت است. در مسأله انتظار، امت همیشه در حال انتظار است و «منتظِر» میباشد و امام که «منتظَر»[۱۱] مردم است خود نیز «منتظِر» و چشم به راه دستور قیام میباشد تا پیام الاهی در رسد و رستاخیز بزرگ خویش را آغاز کند و جهان گرفتار و پر از ظلم و ستم را رهایی بخشد و عدل و داد را جهانی سازد و رسالت الاهی خویش را که برای آن این همه صبر کرده است به انجام رساند. اینجاست که مینگریم انتظار امت و امام پیوند مییابد و انتظار بزرگ برای آیندهای روشن را پدید میآورد.
- انتظار، با روانها و اندیشههایی که در حال انتظارند و با شور و سوز منتظران، ارتباط دارد و عمق و گستردگی آن در همین رابطه مشخص میگردد. هر کس با پایگاه اهداف فکری و آرمانی و اهداف و امیدهایی که دارد، در انتظاری متناسب با آن اهداف و افکار به سر میبرد و هر چه هدف و آرمان والاتر و گرامیتر باشد انتظارِ تحقق و فرارسیدن آن روزگار، شورانگیزتر است. بنابر همین اصل، انسانهای بزرگ و با احساسی که در پی آرمانهای انسانی میباشند و به دنبال ساختن جامعهای الاهی و انسانی هستند و در فکر انسان محروم و محرومیتها و سختیها و گرفتاریهای او میباشند، انتظاری به فراخور این افکار و اندیشهها دارند؛ انتظاری بزرگ و با احساس دوران و نویدبخش و در عین حال انتظاری تلخ و جانگداز، تا هر چه زودتر دورانِ آن فرارسد و این آرمان بزرگ تحقق یابد. نمونه واقعیِ این انسانهای بزرگ انبیاء و مصلحان بزرگ جامعههای انسانی میباشند؛ آنان که به سعادت انسانها میاندیشند و همیشه در انتظار تحققِ چنین جامعهای با چنین اهدافی بودهاند و چشم به راه تحقق آرمان والای حقوق انسان و ارزش او داشتهاند و در این راه تلاشها و کوششهای فراوان کردهاند و این کوششها و تلاشهایشان هماهنگ با عظمت آرمانشان بوده است. از این رو، در تمام دوران حیات با عظمتشان و در هر مکان و با هر آن شرایطی با این امر مهم زیستهاند در انتظار تحقق این امور بودهاند تا آنجا که در راهِ رسیدن به جامعهای الاهی و انسانی از جان خویش نیز گذشتهاند. پیروان آنان نیز در این انتظار با رهبرانشان همآوا بودهاند و چشم به آینده داشتهاند و پایان دوران سیاهِ درد و رنج و فقر و کمبود و نادانی را میخواستهاند.
- در دوران ما نیز انتظار امت با انتظار امام پیوند مییابد و مفهومی همانند دارد. انتظار امام که برای سامان بخشیدن به همه نابسامانیها در طول قرنها و عصرهاست و چشم به راه پایان خوش تاریخ؛ زیرا غیبت طولانی او برای برپایی حکومت آرمانی جامعه بشری است و برپاکننده عدل و داد در سراسر گیتی و نگران ظلمها و بیدادها که بر فرد فرد انسانها میرود. او که در دوران طولانی زندگی خویش، و از نخستین لحظات غیبت خویش تاکنون (و تا آیندهای که جز خدا مرز پایانی آن را کسی نمیداند)، با حساسترین قلب، غمهای بزرگ بشریت را احساس کرده است و از اندوهها بزرگ و فراوانی که جامعه بشری را فرا گرفته، اندوهگین گشته، و از ظلمها و ستمهایی که بر انسانهای مظلوم روا داشته میشده، رنج برده است و ماتم بیخانمانیها را داشته و با قلب مهربان خویش طعم تلخ تمامی ظلمها، تبعیضها و تحمیلها و... را بر بشریت چشیده است، در چه انتظاری به سر میبرد؟
- امام مهدی(ع) میداند که با قیام خود، چه حوادثی پدید میآید و چه دگرگونی و تحولی در زندگی رخ میدهد و انسانها به چه آسایشی دست مییابند و رنجها و دردها، ظلمها و ستمها، تحمیلها و تبعیضها، محرومیتها و گرسنگیها، و گمراهیها و نابسامانیها پایان رهایی میپذیرد پس هر لحظه در انتظارِ به وقوع پیوستن این رهآوردهای مهم و رهاییبخش است. انسانِ منتظر نیز در دوران غیبت احساسی چون امام خویش دارد و چون او میاندیشد و همانند پیشوای خود در انتظاری احساسمند به سر میبرد. با چنین انتظاری، با امام خویش همسو و همجهت و همدل میگردد و با احساس و درکِ سوزها و شورهای امام به او نزدیک میشود. اگر از این سوزها و رنجها غفلت کند و چشم به راهِ سرزدن آخرین اُفق نباشد، از آرمانهای امام خود بیگانه است و از راه و کار و هدفهای او فاصله دارد. پس انتظار و امید به آیندهای روشن و به سود بشریت مظلوم و حیات دوباره دین خدا، نقطه یگانگی انتظار امام و امت است. حضور در متن جریانها و حوادث پیش از ظهور است که مایه یادآوری هدفها و آرمانهای امام موعود(ع) و زمینه آگاهی و هوشیاری است. و کنارهگیری از مسائل جامعه و یأس و بدبینی نسبت به فرجام شایسته انسان، رویگردانی از حالت سازنده انتظار و امید است و این خاستگاه و زمینه اصلی غفلت و بیخبری و بیتفاوتی نسبت به حوادث پیش از ظهور میباشد. همان حوادثی که امام غایب نگران آنهاست و از آنها سخت غمگین میگردد و آرزوی آن را دارد که هر چه زودتر قیام کند و به این تباهیها و فسادها پایان بخشد. پس منتظران راستین چگونه میتوانند نسبت به این حوادث و جریانها که قلب امام را میآزاد و او را سخت میرنجاند بیتفاوت باشند و خود را منتظر واقعی آن امام بزرگ نیز بدانند؟ با توجه به این اصل است که جامعه منتظر باید همانند امام خود، دارای انتظاری با احساس و بزرگ باشد، که تمام دردها و رنجها و محرومیتها و نابسامانیها و... را در درون خویش احساس کند و برای برطرف کردن آنها اقدام نماید و هیچ مانعی هر چند بزرگ و یأسآفرین او را مأیوس و ناامید نسازد و از اقدام و حرکت باز ندارد و چون امام خود استوار و تزلزلناپذیر بایستد و با هر ناهنجاری و نامردمی بستیزد و ستمگران سیاسی و اقتصادی و نظامی را سرجایشان بنشاند و زمینهساز گسترش عدل جهانی و نهایی گردد.
- منتظران راستین امام باید از این صلابت و استواری امام، استواری و نستوهی بیاموزند و همانند رهبر خویش از قدرتهای بزرگ نظامی و سیاسی و اقتصادی نهراسند و با امید و توجه به قدرت الاهی در مقابل طاغوتیان و ستمکاران بایستند، تا با آن کانون بیکران معنویت و قدرت الاهی پیوند روحی و قلبی بیابند و از او نیرو بگیرند و در برابر هیچ حادثه ناهنجاری دچار یأس و شکست نگردند و خصلت والای انتظار و امید را از دست ندهند، زیرا آن امام استوار و نستوه چنین میفرماید: - به یقین خدا با ماست، پس نیازی به دیگری نیست، و حق با ماست، پس از کنارهگیری کسانی چند بیمی نیست... [۱۲]»[۱۳].
{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخدهنده = ۲. آقای دکتر عبدیپور؛ | تصویر = Pic3001.jpg | پاسخدهنده = حسن عبدیپور]]]]
- آقای دکتر حسن عبدیپور، در کتاب «تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعهشناسی» در اینباره گفته است:
- «امام و امت هر دو منتظرند: امت، در انتظار امام و منتظر خویش است و امام نیز همواره در انتظار به سر میبرد. پس منتظر امت خود منتظر است; یعنی، چشم به راه فرشته ی حق است که در رسد و پیام قیام را برساند و او را به ظهور فراخواند تا او در پهنۀ آشکار زندگی، گام گذارد و رستاخیز خویش را بیاغازد و انقلابی اصولی و فراگیر در کار زندگی انسان درافکند و آن همه کوششهای نافرجام برای ساختن جامعه انسانی را به فرجامی راستین برساند و رسالت الهی خویش را که برای آن ذخیره شده است، به انجام برد. انتظار، در روان ژرف و بیکران امام منجی - که قلب جهان است - حالتی ویژه دارد و با انتظارهای دیگر تفاوتی اصولی. انتظار ما، به فراخور روانها و اندیشههایی که در انتظار به سر میبرند و با شور و سوز و احساسهایی که منتظران دارند، ارتباط دارد و ژرفایی و گستردگی آن در همین رابطه مشخص میگردد. هر کس، در ارتباط با پایگاه فکری و آرمانی و نوع هدفها و احساسهایی که دارد، در انتظارهایی متناسب به سر میبرد. هدف و آرمان، هر چه والاتر باشد، انتظار تحقق آن و فرا رسیدن روزگار شکوفایی آن نیز بیشتر و شورانگیزتر است. بنا بر این اصل، انسانهای بزرگ و احساس مندی که در اندیشه ساختن جامعه انسانیاند و به آرمان والای حقوق انسان و ارزش انسان فکر میکنند و همواره تفسیر درست و معقول انسان را در کتاب تکوین و تدوین میجویند و در راه این هدف بزرگ از احساسهای الهی - انسانی پر شوری برخوردارند، انتظاری متناسب با این آرمان بزرگ دارند و آمادگی و تلاشها و کوششهایشان، هماهنگ با عظمت آرمان شان است. از این رو چنین انسانهایی، تمامی نیروها و امکانات خود را بر سر این آرمان مینهند و تا واپسین لحظات حیات، دست از تلاش بر نمیدارند و سرانجام، زندگی را نیز فدا میکنند»[۱۴].
|}
{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخدهنده = ۳. آقای مهدیزاده؛ | تصویر = 87yo3.jpeg|بندانگشتی|100px|right|عنایتالله مهدیزاده]]
- آقای عنایتالله مهدیزاده، در کتاب «انتظار فرج» در اینباره گفته است:
- «یکی از مسائل مهم در مورد انتظار رابطه میان انتظار امام و امت است. در مسأله انتظار، امت همیشه در حال انتظار است و "منتظر" میباشد و امام که "منتظر"[۱۵] مردم است خود نیز "منتظر" و چشم به راه دستور قیام میباشد تا پیام الهی در رسد و رستاخیر بزرگ خویش را آغاز کند و جهان گرفتار و پر از ظلم و ستم را رهایی ببخشد و عدل و داد را جهانی سازد و رسالت الهی خویش را که برای آن این همه صبر کرده است به انجام رساند. اینجاست که مینگریم انتظار امت و امام پیوند مییابد. و انتظار بزرگ برای آیندهای روشن را پدید میآورد. امام مهدی میفرماید: "خداوندا! وعدههایی را که به من تحقق بخش...و فرج مرا زود برسان و به من قدرت و نصرتبخشای، و فتح بزرگ را نصیبم گردان..."[۱۶].
- انتظار، با روانها و اندیشههایی که در حال انتظارند و با شور و سوز منتظران، ارتباط دارد و عمق و گستردگی آن در همین رابطه مشخص میگردد. هر کس با پایگاه فکری و آرمانی و اهدافی و امیدهایی که دارد در انتظاری متناسب با آن اهداف و افکار به سر میبرد و هرچه هدف و آرمان والاتر و گرامیتر باشد، انتظار تحقق و فرا رسیدن آن روزگار شورانگیزتر است. بنابرهمین اصل، انسانهای بزرگ و با احساسی که در پی آرمانهای انسانی میباشند و به دنبال ساختن جامعهای الهی و انسانی هستند و همیشه در فکر انسان محروم و محرومیتها و سختیها و گرفتاریهای او میباشند، انتظاری به فراخور این افکار و اندیشهها دارند، انتظاری بزرگ و با احساس و نویدبخش و در عین حال انتظاری تلخ و جانگداز، تا هرچه زودتر دوران آن فرا رسد و این آرمان بزرگ تحقق یابد نمونه واقعی این انسانهای بزرگ انبیاء و مصلحان بزرگ جامعههای انسانی میباشند، آنان که با سعادت انسانها میاندیشند و همیشه در انتظار تحقق چنین جامعهای با چنین اهداف بودهاند و چشم به راه تحقق آرمان والای حقوق انسان و ارزش او داشتهاند و در این راه تلاشها و کوششهای فراوان کردهاند و این کوششها و تلاشهایشان هماهنگ با عظمت آرمانشان بوده است. از این رو، در تمام دوران حیات با عظمتشان و در هر مکان و با هر شرایطی با این امر مهم زیسته زیستهاند و در انتظار تحقق این امور بودهاند تا آنجا که در راه رسیدن به جامعه الهی و انسانی از جان خویش نیز گذاشتهاند. پیروان آنان نیز در این انتظار با رهبرانان همآوا بودهاند و چشم به آینده داشتهاند و پایان دوران سیاه درد و رنج و فقر و کمبود و نادانی را میخواستهاند.
- در دوران ما نیز انتظار امت با انتظار امام پیوند مییابد و مفهومی همانند دارد. انتظار امام که برای سامان بخشیدن به همه نابسامانیها در طول قرنها و عصرهاست و چشم به راه پایان خوش تاریخ؛ زیرا غیبت طولانی او برای برپایی حکومت جامعه بشری است و برپا کننده عدل و داد در سراسر گیتی و نگران ظلمها و بیدادها که بر فرد فرد انسانها میرود. او که در دوران طولانی زندگی خویش، و از لحظات غیبت خویش تا کنون (و تا آیندهای که جز خدا مرز پایانی آن را کسی نمیداند) با حساسترین قلب، غمهای بزرگ بشریت را احساس کرده است و اندوههای بزرگ و فراوانی که جامعه بشری را فرا گرفته، اندوهگین گشته، و از ظلمها و ستمهایی که بر انسانهای مظلوم روا داشته میشده، رنج برده است و ماتم بیخانمانیها را داشته و با قلب مهربان خویش طعم تلخ تمامی ظلمها، تبعیضها و تحمیلها و... را بر بشریت چشیده است. در چه انتظاری به سر میبرد؟
- امام مهدی میداند که با قیام خود، چه حوادثی پدید میآید و چه دگرگونی و تحولی در زندگی رخ میدهد و انسانها به چه آسایشی دست مییابند و رنجها و دردها، ظلمها و ستمها، تحمیلها و تبعیضها، محرومیتها و گرسنگیها، و گمراهیها و نابسامانیها پایان میپذیرد. پس هر لحظه در انتظار به وقوع پیوستن این ره آوردهای مهم و رهایی بخش است انسان منتظر نیز در دوره غیبت احساسی چون امام خویش دارد و چون او میاندیشد. و همانند پیشوای خویش، در انتظاری احساسمند به سر میبرد. با چنین انتظاری، با امام خویش همسو و هم جهت و همدل میگردد و با احساس و درک سوزها و شورهای امام به او نزدیک میشود. اگر از این سوزها و رنجها غفلت کند و چشم به راه سر زدن آخرین افق نباشد، از آرمانهای امام خود بیگانه است و از راه و کار هدفهای او فاصله دارد. پس انتظار و امید به آیندهاش روشن و به سود بشریت مظلوم و حیات دوباره دین خدا، نقطه یگانگی انتظار امام و امت است. حضور در متن جریانها و حوادث پیش از ظهور است که مایه یادآوری هدفها و آرمانهای امام موعود و زمینه آگاهی و هوشیاری است و کنارهگیری از مسائل جامعه و یأس و بدبینی نسبت به فرجام شایسته انسان، روی گردانی از حالت سازنده انتظار و امید است و این خاستگاه و زمینه اصلی غفلت و بیخبری و بیتفاوتی نسبت به حوادث پیش از ظهور میباشد. همان حوادثی که امام غایب نگران آنهاست و از آنها سخت غمگین میگردد و آرزوی آن را دارد که هرچه زودتر قیام کند و به این تباهیها و فسادها پایان بخشد. پس منتظران راستین چگونه میتوانند نسبت به این حوادث و جریانها که قلب امام را میآزارد و او را سخت میرنجاند بیتفاوت باشند و خود را منتظر واقعی آن امام بزرگ نیز بدانند؟ با توجه به این اصل است که جامعه منتظر باید همانند امام خود، دارای انتظاری با احساس و بزرگ باشد که تمام دردها و رنجها و محرومیتها و نابسامانیها و... را در درون خویش احساس کند و برای برطرف کردن آنها اقدام نماید و هیچ مانعی هر چند بزرگ و یأس آفرین او را مأیوس و ناامید نسازد و از اقدام و حرکت باز ندارد و چون امام خود استوار و تزلزل بایستد و با هر ناهنجاری و نامردمی بستیزد و ستمگران سیاسی و اقتصادی و نظامی را سر جایشان بنشاند و زمینهساز گسترش عدل جهانی و نهایی گردد. منتظران راستین امام باید از این صلابت و استواری امام، استواری و نستوهی بیاموزند و همانند رهبر خویش از قدرتهای بزرگ نظامی و سیاسی و اقتصادی نهرساند و با امید و توجه به قدرت الهی در مقابل طاغوتیان و ستمکاران بایستند تا با آن کانون بیکران معنویت و قدرت پیوند روحی و قلبی بیابند و از او نیرو بگیرند و در برابر هیچ حادثه ناهنجاری دچار یأس و شکست نگردند و خصلت والای انتظار و امید را از دست ندهند. زیرا آن امام استوار و نستوه چنین میفرماید: "به یقین خدا با ماست"[۱۷]، پس نیازی به دیگری نیست، و حق با ماست، پس از کنارهگیری کسانی چند بیمی نیست»[۱۸].
|}
{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخدهنده = ۴. سرکار خانم نجفی لیواری ؛ | تصویر = Mar.jpg|تپس|100px|right|بندانگشتی|]]
- سرکار خانم مریم نجفی لیواری و نرگس محمدنیا گالشکلامی در مقاله «واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر» در اینباره گفتهاند:
- «چرا "امت اسلامی" در برخی روایات به عنوان "امت منتظر" نامیده شده است؟ چون همیشه آنها در انتظار مهدی موعود(ع) به سر میبرند.
- امام صادق(ع) به ابوبصیر در ضمن روایتی در این باره میفرمایند: "ای ابوبصیر، خوشا به حال شیعیان و پیروان قائم ما اهل بیت؛ چون آنها در زمان غیبت او منتظر ظهور او هستند و وقتی آن حضرت ظهور نماید مطیع و فرمانبردار او خواهند بود. آنان اولیای خدایند و هیچ ترس و اندوهی بر آنها وجود ندارد[۱۹].
- در دعای روز عید فطر عبارتی با این مضمون به چشم میخورد: "بار خدایا! بر ولیّ خودت درود بفرست؛ آن ولی که منتظر فرمان توست و همواره در آرزوی گشایش کار دوستان تو در حال انتظار به سر میبرد"[۲۰].
- او انتظار میکشد تا لحظه ظهورش فرا رسد و به این ترتیب، دوران رنج و اندوه بشر پایان یابد و حاکمیت ارزشهای الهی و فضیلت اخلاقی در سرتاسر عالم تحقق یابد و از این رهگذر، زمینه تعالی معنوی و رشد کمالات واقعی انسان فراهم شود. آن حضرت در برخی از دعای عارفانهای که از خود به یادگار نهادهاند اهداف و آمال خویش و شوق و اشتیاق وصف ناپذیرشان برای تحقق ظهور را چنین بیان میفرمایند: "پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و دوستانت را با تحقق بخشیدن به وعدههایی که به آنان دادهای گرامی دار و آنان را به آرزوهایی که داشتهاند برسان؛ زیرا که مهلت حاکمیت ستمگران در نظر ما به پایان رسیده است و ما از آنچه که خشمگین هستی، خشمگینیم و همواره در یاری حق کوشاییم. ما به صدور فرمان تو مشتاقیم و چشم به راه تحقق وعدههایی که دادهای هستیم. خداوندا! به این قیام اذن صادر کن و راههای آن را هموار ساز و تحقق شایسته آن را آسان گردان. برنامه آن را به ما بیاموز و سپاهیان و یاوران این قیام را تأیید کن. قدرت و توانایی امت را به ستمگران و زورگویان هر چه زودتر آشکار ساز و شمشیر استقامت را به سر دشمنان کینهتوز فرود آور[۲۱].
- بنابراین، تک تک افراد در یک امت اسلامی "منتظر" محسوب شده و خود امام منتظر بر قیامش میباشد»[۲۲].
|}
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا میکند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته میشود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتابزده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم میشود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی میشود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امتهای پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقهای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونههای احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را میکشیدهاند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمیخیزند؟ (پرسش)
- ویژگیهای اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه میتوان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشهگیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کاملترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشتهای نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشتهای انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاریها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید میکند؟ (پرسش)
- چه رابطهای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوتهای الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشتهای نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی میدانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب میشود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا میگویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کردهاند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمیشود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده میشود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا میکند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه میشود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجستهای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگیهای منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست میآید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزونبر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدامهای سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگیهایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرفنظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر بهطور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگیهای منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگیهای انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگیهای فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش میشود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرجهای مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
منبعشناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ «منتظِر» اسم فاعل است به معنی کسی که در انتظار چیزی یا امری باشد و «منتظَر» اسم مفعول است به معنی کسی با امری که مورد انتظار واقع شود.
- ↑ ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۵۳؛ مهدیزاده، عنایتالله، انتظار فرج، ص ۳۲۸؛ عبدیپور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعهشناسی، انتظار موعود، ص۲۳۳.
- ↑ ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۵۳؛ مهدیزاده، عنایتالله، انتظار فرج، ص ۳۲۸؛ عبدیپور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعهشناسی، انتظار موعود، ص۲۳۳.
- ↑ ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۵۳؛ مهدیزاده، عنایتالله، انتظار فرج، ص ۳۲۸؛ عبدیپور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعهشناسی، انتظار موعود، ص۲۳۳.
- ↑ «لِأَنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَلَا فَاقَةَ بِنَا إِلَی غَیْرِهِ وَ الْحَقُّ مَعَنَا فَلَنْ یُوحِشَنَا مَنْ قَعَدَ عَنَّا»؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۸.
- ↑ ر.ک: حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۵۳؛ مهدیزاده، عنایتالله، انتظار فرج، ص ۳۲۸.
- ↑ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی وَلِیِّکَ الْمُنْتَظِرِ أَمْرَکَ الْمُنْتَظَرِ لِفَرَجِ أَوْلِیَائِکَ»؛ بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۱۷.
- ↑ ر.ک: نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر، ص۷۴.
- ↑ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَکْرِمْ أَوْلِیَاءَکَ بِإِنْجَازِ وَعْدِکَ وَ بَلِّغْهُمْ دَرْکَ مَا یَأْمُلُونَ مِنْ نَصْرِکَ وَ اکْفُفْ عَنْهُمْ بَأْسَ مَنْ نَصَبَ الْخِلَافَ عَلَیْکَ وَ تَمَرَّدَ بِمَنْعِکَ عَلَی رُکُوبِ مُخَالَفَتِکَ»؛ بحارالانوار، ج۸۵، ص۲۳۳.
- ↑ ر.ک: نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر، ص۷۴.
- ↑ «منتظِر» اسم فاعل است به معنی کسی که در انتظار چیزی یا امری باشد و «منتظَر» اسم مفعول است به معنی کسی با امری که مورد انتظار واقع شود.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۸.
- ↑ حکیمی، امیر مهدی، منتظر چشم به راهی فریادگر، ص ۵۳.
- ↑ عبدیپور، حسن، تاثیرهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت از دیدگاه جامعهشناسی، انتظار موعود، ص۲۳۳.
- ↑ منتظر اسم فاعل است به معنی کسی که در انتظار چیزی باشد و منتظر اسم مفعول است به معنی کسی یا امری که مورد انتظار واقع شود.
- ↑ الصحیفه المهدیه، ص ۱۱۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۸.
- ↑ مهدیزاده، عنایتالله، انتظار فرج، ص ۳۲۸.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۵۰.
- ↑ «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ الْمُنْتَظِرِ أَمْرَكَ الْمُنْتَظَرِ لِفَرَجِ أَوْلِيَائِكَ»؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم، ج۲، ص۱۸۱.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸۵، ص۲۳۳.
- ↑ نجفی لیواری، مریم و محمدنیا گالشکلامی، نرگس، واکاوی شاخصههای الگوی خانواده منتظر، ص۷۴.