تفسیر عصر پس از تابعین

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Msadeq (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۶ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۳ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث دانش تفسیر قرآن است. "تفسیر عصر پس از تابعین" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مقدمه

مفسرانی که عصر حضور امامان معصوم(ع) را درک کرده‌اند، ولی روایت شنیدن آنان از صحابه و یا حتی دیدار آنان با یکی از صحابه ثابت نباشد، با عنوان «مفسران بعد از تابعین» معرفی می‌شوند؛ زیرا هرچند برخی از آنان در عصر تابعین از دنیا رفته‌اند و حتی تاریخ وفاتشان جلوتر از تاریخ وفات برخی از تابعین است، ولی به لحاظ‍ اینکه مصاحبت و دیدار آنان با صحابۀ رسول خداa ثابت نمی‌باشد، از مفسران تابعی به شمار نمی‌آیند. این دسته از مفسران نیز بسیارند و بیان شرح‌ حال همۀ آنان حتی به اختصار، صفحات زیادی را پُر می‌کند؛ ازاین‌رو، به معرفی اجمالی آنان اکتفا می‌شود[۱]:

  1. ابوبصیر یحیی بن قاسم اسدی
  2. محمد بن علی بن ابی شعبه حلبی
  3. مقاتل بن سلیمان
  4. ابن جریج
  5. اسماعیل بن ابی‌زیاد سکونی
  6. وهیب بن حفص جریری
  7. هشام بن سالم جوالیقی کوفی
  8. شعبة بن حجاج بن ورد ازدی بصری
  9. ابن وضاح
  10. محمد بن خالد بن عبدالرحمن برقی
  11. وکیع بن جراح رؤاسی کوفی
  12. وهب بن منبه
  13. قیس بن مسلم جدلی
  14. علی بن ابی طلحه سالم بن مخارق والبی
  15. محمد بن مسلم زهری
  16. عطاء بن دینار هذلی مصری
  17. محمد بن سیف ازدی حدانی بصری
  18. عیسی بن میمون جرشی مکی
  19. عبدالله بن ابی نجیح یسار مکی ثقفی
  20. واصل بن عطاء بصری
  21. نهشل بن سعید بن وردان وردانی
  22. عمرو بن عبید بصری
  23. عیسی بن عمر نحوی ثقفی
  24. موسی بن سیار اسواری
  25. ابو جعفر بن ایوب
  26. سعید بن مهران عدوی بصری
  27. حسین بن واقد قرشی مروزی قاضی
  28. شبل بن عباد مکی
  29. منخل بن جمیل اسدی
  30. حسن بن واقد مروزی
  31. محمد بن حسن بن ابی ساره رؤاسی
  32. سفیان بن سعید بن مسروق ثوری کوفی
  33. زائدة بن قدامه ثقفی کوفی
  34. ورقاء بن عمر بن کلیب یشکری کوفی
  35. ابراهیم بن طهمان هروی
  36. بکیر بن معروف دامغانی
  37. یحیی بن مهلب بجلی کوفی
  38. ابراهیم بن رجاء بن نوح
  39. سعید بن بشیر ازدی شام
  40. نافع بن عبدالرحمن مدنی
  41. عبدالرحمان بن رستم بن بهرام
  42. مالک بن انس مدنی اصبحی
  43. مسلم بن خالد مکی زنجی
  44. عبدالله بن مبارک بن واضح حنظلی تمیمی مروزی
  45. یونس بن حبیب ضبی بصری
  46. عبدالرحمن بن زید بن اسلم
  47. هشیم بن بشیر سلمی
  48. محمد بن مروان بن عبدالله بن اسماعیل
  49. مسیب بن شریک تمیمی
  50. یحیی بن یمان عجلی کوفی
  51. موسی بن عبدالرحمان ثقفی صنعانی
  52. علی بن حمزه کسائی
  53. اسماعیل بن علیه
  54. محمد بن فضیل بن غزوان ضبی
  55. مؤرج بن عمرو سدوسی بصری
  56. عبدالله بن وهب فهری مصری
  57. سفیان بن عیینه هلالی
  58. عبدالرحمان بن زید بن اسلم تنوخی مدنی
  59. جابر بن حیان صوفی طرطوسی
  60. ابو زکریا یحیی بن سلام بن ابی ثعلبه بصری
  61. اصم
  62. عبدالوهاب بن عطاء عجلی
  63. عبدالرحمن بن موسی هواری
  64. احمد بن حسن اسفرائینی
  65. نضر بن شمیل مازنی
  66. هارون بن عمر بن عبد العزیز بن محمد مجاشعی
  67. هشام بن محمد بن سائب کلبی
  68. محمد بن ادریس شافعی
  69. حجاج بن محمد مصیصی
  70. هیثم بن عدی طائی کوفی
  71. روح بن عبادة قیسی بصری
  72. مسلم بن سفیان بصری
  73. یزید بن هارون بن زاذان واسطی
  74. محمد بن مستنیر بن احمد نحوی
  75. محمد بن عمر واقدی
  76. یحیی بن زیاد دیلمی
  77. علی بن ابی حمزه بطائنی
  78. ابو جنادة حصین بن مخارق سلولی
  79. محمد بن منصور مرادی
  80. عیسی بن داوود نجار کوفی
  81. یونس بن عبدالرحمان
  82. محمد بن علی بن ابراهیم بن موسی قرشی صیرفی
  83. بشر بن معتمر
  84. معمر بن مثنی بصری
  85. عبدالرزاق بن همام صنعانی
  86. سعید بن مسعده مجاشعی
  87. محمد بن یوسف بن واقد
  88. قبیصة بن عقبه سوائی کوفی
  89. سعید بن اوس انصاری
  90. عبدالملک بن قریب اصمعی بصری
  91. فضل بن دکین قرشی کوفی
  92. مسلم بن سفیان بصری
  93. آدم بن ابی‌ایاس عسقلانی
  94. موسی بن مسعود نهدی بصری
  95. عبدالله بن صالح جهنی
  96. احمد بن صبیح اسدی کوفی
  97. حسن بن علی بن فضال
  98. علی بن اسباط
  99. عبدالله بن صلت قمی
  100. قاسم بن سلام ترکی بغدادی
  101. حسن بن علی بن ابی حمزه بطائنی
  102. حسن بن محبوب سراد
  103. علی بن مهزیار اهوازی
  104. ابراهیم بن یحیی بن مبارک یزیدی
  105. حسین بن داوود مصیصی
  106. سعید بن منصور مروزی طالقانی بلخی
  107. عبدالغنی بن سعید ثقفی
  108. موسی بن عبدالرحمان ثقفی صنعانی
  109. یحیی بن آدم قرشی مخزومی کوفی
  110. محمد بن سلام جمحی
  111. علی بن عبدالله مدینی بصری
  112. حسین بن سعید اهوازی
  113. عبدالله بن محمد بن ابی شیبه صدوق
  114. سریج بن یونس بن ابراهیم بغدادی
  115. شجاع بن مخلد فلاس
  116. محمد بن هذیل علاف
  117. ابوالفضل جعفر بن حرب همدانی
  118. عبدالملک بن حبیب بن سلیمان اندلسی
  119. عثمان بن ابی‌شیبه
  120. محمد بن اورمه قمی
  121. علی بن حسن بن علی بن فضال
  122. اسحاق بن ابراهیم حنظلی
  123. احمد بن معذل بن غیلان عبدی



  1. محمد بن عون بن داوود سیرافی
  2. احمد بن حنبل
  3. یحیی بن جعفر ازدی بخاری بیکندی
  4. یعقوب بن اسحاق
  5. محمد بن ابان بن وزیر
  6. علی بن حجر بن ایاس سعدی مروزی
  7. ابراهیم بن خالد کلبی بغدادی
  8. قاسم بن ابراهیم حسنی علوی
  9. حفص بن عمر بن عبدالعزیز دوری ازدی بغدادی
  10. بکر بن محمد بن حبیب مازنی
  11. سهل بن محمد سجستانی
  12. عبد بن حمید کشی
  13. ابراهیم بن حسین بن خالد قرطبی
  14. عمرو بن علی بن بحر باهلی صیرفی فلاس
  15. احمد بن محمد بن هاشم جلفری
  16. یوسف بن موسی بن راشد بن بلال قطان
  17. یعقوب بن ابراهیم بن کثیر دورقی
  18. محمد بن یحیی بن ابی‌حزم
  19. عبدالله بن عبدالرحمان تمیمی دارمی سمرقندی
  20. محمد بن اسماعیل بخاری
  21. عبدالله بن سعید بن حصین کندی کوفی اشج
  22. محمد بن عبدالله بن اسماعیل بن ابی‌ثلج بغدادی
  23. محمد بن عبدالله بن اسماعیل بن ابی‌ثلج بغدادی
  24. احمد بن فرات بن خالد ضبی رازی
  25. فضل بن شاذان رازی یا فضل بن شاذان بن خلیل نیشابوری
  26. یوسف بن محمد بن زیاد
  27. علی بن محمد بن سیار
  28. حسن بن خالد برقی
  29. محمد بن عیسی بن عبید
  30. هود بن محکم هواری
  31. اسماعیل بن یزید بن حریث قطّان
  32. قاسم بن خلیل دمشقی

منابع

پانویس

جستارهای وابسته