امام مهدی عجل الله تعالی فرجه: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۱۰۰: خط ۱۰۰:
[[رده:مدخل]]
[[رده:مدخل]]
[[رده:مقاله‌های بنیادین امامت‌پدیا]]
[[رده:مقاله‌های بنیادین امامت‌پدیا]]
[[رده:امامان شیعه]]
[[رده:امامان معصوم]]
[[رده:چهارده معصوم]]
[[رده:چهارده معصوم]]
[[رده:امام مهدی]]
[[رده:امام مهدی]]

نسخهٔ ‏۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۱۷

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

زندگی‌نامه امام مهدی(ع)

  1. غیبت صغری از سال ۲۶۰ آغاز شد و تا ۳۲۹ ه.ق ادامه داشت و امام در طول این مدت به‌ واسطۀ نواب اربعه با مردم در ارتباط بود و گاه به ‌واسطۀ آنان با برخی از مردم یا گروه‌‌ها‌‌یی از آنان دیدار می‌کرد. نواب خاص عبارت‌اند: عثمان بن سعید، محمد بن عثمان، حسین بن روح نوبختی، علی بن محمد سَمَری.
  2. غیبت کبری: از سال ۳۲۹ ه.ق آغاز گشت و هنوز پایان نیافته است و دوران سختی است و مردمان در معرض امتحان و آزمایش قرار دارند. او در این زمان نایب خاص ندارد و مردم می‌توانند مشکلات و مسائل دینی خود را از طریق فقیهان جامع الشرائط و در رأس آنان ولی فقیه، رفع نمایند[۱۰]، چنانکه خود حضرت راه را به مردم نشان داده و فرمودند: «در حوادث واقعه به علمای دین و راویان احادیث ما مراجعه کنید»[۱۱].[۱۲]

فضیلت‌‌ها و ویژگی‌های امام مهدی(ع)

  1. ویژگی‌های هفت پیامبر(ع): از آدم و نوح (ع) طول عمر را به ارث برده است و از ابراهیم (ع) ولادت پنهانی و کناره‌گیری از مردمان را و از موسی (ع) خوف و غیبت را و از عیسی (ع) اختلاف مردم دربارۀ شخصیت و تولدش را و از ایوب (ع) فَرَج بعد از شدت را و از محمد(ص) قیام به شمشیر را[۱۳].
  2. زنده کردن سنت پیامبر(ص): هنگامی که ظهور می‌کند کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) زنده می‌شود[۱۴].
  3. اعلم زمان خود است[۱۵]؛
  4. راهنمای مردم در مسیر هدایت الهی[۱۶]؛
  5. در هم کوبندۀ حاکمان ستمگر و مجری عدالت[۱۷]؛
  6. منجی، راستین بشریت[۱۸].[۱۹]
  • محمد بن یوسف گوید: "در محل نشیمن‌گاه دمل و زخمی پیدا شد، آن را به پزشکان نشان دادم و در راه آن پول خرج کردم (فایده نکرد)، همه گفتند: دارویی برای این زخم نمی‌شناسیم. پس نامه‌ای به حضرت قائم(ع) نوشتم و تقاضای دعا کردم.
  • امام برایم نوشت: خدا بر تو لباس عافیت بپوشاند و در دنیا و آخرت همراه ما دارد. گوید: هنوز یک هفته نگذشته بود که بهبودی یافتم و همانند کف دستم صاف شد. پزشکی از رفقای خود را فرا خواندم و آن را به او نشان دادم. گفت: برای این زخم دارویی نمی‌شناسیم [۲۰][۲۱].

امام مهدی(ع) در قرآن

  1. ﴿وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ[۲۵]؛
  2. ﴿وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ[۲۶]؛
  3. ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ[۲۷]؛
  4. ﴿بَقِيَّتُ اللَّهِ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ وَمَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ[۲۸][۲۹]

امام مهدی(ع) در روایات

  1. پیامبر (ص) فرمودند: «مهدی از اولاد من است نامش نام من و کنیه‌اش کنیه من است. صورت و سیرتش از همه کس به من شبیه‌تر است. غیبتی کند که مردم دچار حیرت گردند و بسیاری از فرقه‌ها گمراه شوند، آنگاه مانند ستاره تابانی از پردۀ غیبت ظاهر شده، بدر آید و زمین را پر از عدل و داد کند آن ‌چنانکه پر از ظلم و ستم شده باشد»[۳۳].
  2. امام صادق(ع) فرمودند: «چون پرچم قیام او افراشته شود میان مشرق و مغرب را روشن می‌کند و آنگاه که دستِ مهر بر سر بندگان خدا نهد، قلبشان همچون پارۀ آهن محکم می‌شود و هر کس نیروی چهل تن پیدا می‌کند»[۳۴].[۳۵]

دیدگاه اهل سنت درباره امام مهدی(ع)

دوران امامت امام زمان حضرت مهدی(ع)

  1. اثبات وجود او
  2. حفاظت از او.
  1. دوران غیبت صغری (۲۳۹ - ۲۶۰ هجری): در این دوره امام زمان(ع) از طریق وکلای چهارگانه - نواب خاص - به طور غیر مستقیم با مردم در تماس بود. این نایبان عبارت‌انداز: عثمان بن سعید العمری، محمد بن عثمان العمری‌، حسین بن روح نوبختی، علی بن محمد سمری. فعالیت‌های نواب که به صورت سری انجام می‌گرفت ذهن مردم را برای غیبت کبری آماده نمود؛ چون اگر غیبت به صورت ناگهانی واقع می‌شد ممکن بود به انکار حضرت منجر شود و از طرفی ارتباط بین مردم و امام از این طریق باعث حفظ و انسجام پایگاه‌های شیعی می‌شد.
  2. دوران غیبت کبری (۲۶۰ تا کنون): در دوران غیبت کبری امام مهدی(ع) همچون خورشید در پس ابر به بشریّت، نور، گرما و حیات می‌بخشد و هادی گم‌گشتگان، فریادرس بیچارگان، حافظ شریعت، واسطه فیض الهی، حامی مسلمانان است. بدیهی است که سبب محرومیت از حضور امام خود مردم‌اند.
  • در این مدّت انسان‌های وارسته یا درمانده زیادی به زیارت حضرت نایل آمده‌اند که در این باره کتاب‌ها نوشته شده است. روزی که مشیت الهی تعلق گیرد او ظهور خواهد کرد و جهان را پر از عدل و داد خواهد نمود و وعده الهی را در جهت حاکمیت صالحان بر زمین و تمکّن یافتن دین موضی خدا (اسلام) تحقّق خواهد بخشید. «اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَيْكَ فِي دَوْلَةٍ كَرِيمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِيهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَى طَاعَتِكَ وَ الْقَادَةِ فِي سَبِيلِكَ...»[۳۷].

تبار مهدی(ع)

  1. ام سلمه، همسر گرامی رسول خدا(ص) نقل می‌کند: "از پیامبر شنیدم که فرمود: مهدی(ع) از عترت من و از فرزندان فاطمه هست"[۳۸].
  2. رسول خدا(ص) در روایتی دیگر فرمود: جبرئیل از نزد خدای تعالی به من خبر داد: ای محمد! همانا خدا از بنی‌هاشم، هفت نفر را برگزید که در گذشته و آینده، نظیرشان را خلق نکرده است. تو یا رسول‌الله، سرور پیامبران؛ علی بن ابی طالب، وصی تو سرور اوصیا؛ حسن و حسین، دو سبط تو، سید الاسباط؛ عمویت، حمزه، سیدالشهدا و جعفر، پسر عمویت که در بهشت با فرشتگان پرواز کند، به هرجا که بخواهد. نیز از شماست حضرت قائم که عیسی بن مریم پشت سرش نماز می‌خواند وقتی که به زمین فرود آید. او از ذریه علی و فاطمه و از نسل حسین است[۳۹].
  3. پیامبر اکرم(ص) خطاب به حضرت علی(ع) فرمود: یا علی! اگر نماند از دنیا مگر یک روز، خدا آن روز را طولانی کند تا مردی از عترت تو که به او مهدی(ع) میگویند، مالک زمین شود [۴۰].
  4. رسول خدا(ص)، حضرت مهدی(ع) را نهمین امام از نسل امام حسین(ع) معرفی کرد و خطاب به عمار فرمود: ای عمار؟ همانا از صلب و نسل فرزندم حسین، نه امام بیاید که نهمین امام از فرزندان حسین از نظر شیعیانش غیبت کند[۴۱].
  5. پیامبر اعظم(ص)، امامان پس از خود را دوازده نفر و علی(ع) را نخستین امام و مهدی(ع) را آخرین امام و وصی خود معرفی کرد و فرمود: امامان پس از من دوازده نفر هستند. یا علی! تو اولین امامی و آخرین آنها حضرت قائم است که خدا شرق و غرب دنیا را به دست ایشان فتح کند[۴۲].
  6. پیامبر در حدیث‌های گوناگونی، اجداد حضرت مهدی(ع) را نام می‌برد و در نهایت، حضرت مهدی(ع) را آخرین امام و فرزند امام حسن عسکری(ع) معرفی می‌کند[۴۳].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

منبع‌شناسی جامع امام مهدی

پانویس

  1. «الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِی اِسْمُهُ اِسْمِی وَ کُنْیَتُهُ کُنْیَتِی»؛ کمال الدین و تمام النعمة , ج ۲ , ص ۴۱۱
  2. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص۲۹۹.
  3. ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۴۳؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبه، ص۲۴۱.
  4. ر.ک: صمدی، قنبر علی، امامت امام مهدی، دانشنامه کلام اسلامی، ص۴۶۶.
  5. اعیان الشیعه، ج۲، ص۴۴.
  6. ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ص۴۲۷.
  7. ر.ک: العمیدی، سید ثامر هاشم، در انتظار ققنوس، ص۱۸۹ ـ ۱۹۹؛ حکیمی، محمد رضا، خورشید مغرب، ص۷۵ـ۱۳۶.
  8. ر.ک: صمدی، قنبر علی، امامت امام مهدی، دانشنامه کلام اسلامی، ص۴۶۶.
  9. ر.ک: دانشنامۀ نهج البلاغه، ج۲، ص ۶۶۶.
  10. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۲۹.
  11. «وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِیهَا إِلَی رُوَاةِ حَدِیثِنَا»؛ کمال الدین، ج۲، ص۴۸۴.
  12. ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ص ۶۶۶.
  13. کمال الدین و تمام النعمة، ۵۷۷.
  14. نهج البلاغه‌، خطبۀ ۱۳۸.
  15. نهج البلاغه‌، خطبۀ ۱۸۲.
  16. نهج البلاغه، خطبۀ ۱۳۸
  17. نهج البلاغه، خطبۀ ۱۳۸.
  18. نهج البلاغه، خطبۀ ۱۵۰
  19. ر.ک: دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص ۶۶۸.
  20. کافی،ج۲،ص:۴۵۸؛ ارشاد،ص:۶۸۳.
  21. محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۰۷.
  22. ﴿فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا«پس چون زيد از او حاجت خويش بگزارد» سوره احزاب، آیه ۳۷.
  23. ﴿تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ«توش و توان ابو لهب تباه و او نابود باد» سوره مسد، آیه ۱.
  24. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج‌۱، ص۳۱ـ۳۳.
  25. «و در زبور پس از تورات نگاشته‌ایم که بی‌گمان زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد» سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.
  26. «و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم» سوره قصص، آیه ۵.
  27. «خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده ‏اند و كارهاى شايسته كرده اند وعده داد كه در روى زمين جانشين ديگرانشان كند، هم چنان كه مردمى را كه پيش از آنها بودند جانشين ديگران كرد و دينشان را- كه خود برايشان پسنديده است- استوار سازد. و وحشت شان را به ايمنى بدل كند. مرا مى‏ پرستند و هيچ چيزى را با من شريك نمى ‏كنند. و آنها كه از اين پس ناسپاسى كنند، نافرمانند.» سوره نور، آیه ۵۵.
  28. «برنهاده خداوند برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید و من بر شما نگهبان نیستم» سوره هود، آیه ۸۶.
  29. ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ص۳۳، ۳۶؛ فرهنگ شیعه، ص ۴۳۷.
  30. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۴۳۷ـ ۴۳۸.
  31. بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۱۶۲ـ ۶۵؛ کمال الدین‌، ص ۶۰۶ ـ ۴۸۲.
  32. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۲۸.
  33. «الْمَهْدِیُّ مِنْ وُلْدِی اسْمُهُ اسْمِی وَ کُنْیَتُهُ کُنْیَتِی أَشْبَهُ النَّاسِ بِی خَلْقاً وَ خُلْقاً تَکُونُ لَهُ غَیْبَةٌ وَ حَیْرَةٌ تَضِلُّ فِیهِ الْأُمَمُ ثُمَّ یُقْبِلُ کَالشِّهَابِ الثَّاقِبِ وَ یَمْلَأُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً»؛ بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۲.
  34. «فَإِذَا هَزَّهَا لَمْ یَبْقَ مُؤْمِنٌ إِلَّا صَارَ قَلْبُهُ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ وَ یُعْطَی الْمُؤْمِنُ قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلا»؛ کامل الزیارات، ص۱۲۰.
  35. ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۲۷.
  36. ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۴۴.
  37. محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۵۲-۱۵۳.
  38. محمد بن طلحه شافعی، مطالب السئول، بیروت، مؤسسه البلاغ، ۱۴۱۹ ه.ق، چ ۱، ص۳۱۳.
  39. محمد بن یعقوب کلینی، کافی، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۵ ه.ق، چ ۳، ج۸، ص۴۲، ح۱۰.
  40. محمد بن جریر طبری، دلایل الامامة، مطبعة الحیدریه، ص۲۵۰.
  41. علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، نجف، مطبعة الحیدریة، ۱۳۸۴ ه.ق، ج۲، دی ۱۱۸.
  42. شیخ صدوق، کمال الدین، قم، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ه.ق، ج۱، ص۲۹۸؛ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ ه.ق، ج۳۹، ص۲۲۹.
  43. قندوزی، ینابیع المودة، قم، منشورات رضی، چ ۱، ج۲، باب ۷۶، ص۵۲۹.
  44. بحارالانوار، ح۳۶، ص۲۰۷ و ۲۰۸.
  45. لطفی، مهدی، پیامبر و امام مهدی، ص۱۱- ۱۳.

پیوند به بیرون