انتظار در ادیان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
*[[انتظار]] [[موعود]] جهانی و [[آخرالزمانی]] از موضوعاتی است که علاوه بر [[اسلام]] در [[ادیان]] مختلف مورد بحث و پذیرش قرار گرفته است و هر کدام از آنها نگاه خاصی به این مقوله دارند. در ذیل به بررسی نظرات [[زرتشت]]، [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[بودا]] خواهیم پرداخت. | *[[انتظار]] [[موعود]] جهانی و [[آخرالزمانی]] از موضوعاتی است که علاوه بر [[اسلام]] در [[ادیان]] مختلف مورد بحث و پذیرش قرار گرفته است و هر کدام از آنها نگاه خاصی به این مقوله دارند. در ذیل به بررسی نظرات [[زرتشت]]، [[یهودیت]]، [[مسیحیت]] و [[بودا]] خواهیم پرداخت. | ||
===[[موعود]] در [[زرتشت]]=== | ===[[موعود]] در [[زرتشت]]=== | ||
*[[انتظار]] از جمله اصول [[مسلم]] [[زرتشتیان]] است که در کتاب [[اوستا]]<ref>اوستا به معنای معرفت است. و قسمت‌های آن عبارتند از: یسنا، ویسپرد، یشت‌ها، وندیدا، فرده اوستا. ر.ک: رابرت ا. هیوم، ترجمه عبدالرحیم گواهی، ادیان و مذاهب بزرگ جهان، ص ۳۳۱؛ توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، ص ۶۶.</ref>، از [[موعود]] سخن گفته‌اند. در این [[دین]]، موعودهایی معرفی شده‌اند که آنان را "سوشیانت" می‌‌نامند<ref>او را از این جهت سوشیانت می‌خوانند که به همه جهان مادی منفعت و سود می‌رساند. ر.ک. اوستا، فروردین، فقره ۱۲۹.</ref>. در این [[دین]]، مسئلۀ [[انتظار]] [[منجی]] با توجه به منظومۀ [[عقیدتی]] آن، به نحو خاص مطرح میشود. یک [[قدرت]] کیهانی یا ([[روح]] خیر) به نام "اهورا مزدا" و یک [[قدرت]] کیهانی متضاد ([[روح]] بزرگ شو) به نام "اهریمن" [[خودنمایی]] میکند. در طول [[تاریخ]]، این دو نیرو تا [[آخر الزمان]] با هم که با [[ظهور]] "[[سوشیانس]]" آغاز میشود، در ستیزند و آن زمان، خوبی بر [[شر]] [[غلبه]] میکند و دورۀ [[صلح]] و [[پاکی]] و اعتلای "آهورا مزدا" فرا میرسد و با [[ظهور]] ([[سوشیانس]]) [[آخرالزمان]] آغاز می‌گردد<ref>ر.ک. فروهی، | *[[انتظار]] از جمله اصول [[مسلم]] [[زرتشتیان]] است که در کتاب [[اوستا]]<ref>اوستا به معنای معرفت است. و قسمت‌های آن عبارتند از: یسنا، ویسپرد، یشت‌ها، وندیدا، فرده اوستا. ر.ک: رابرت ا. هیوم، ترجمه عبدالرحیم گواهی، ادیان و مذاهب بزرگ جهان، ص ۳۳۱؛ توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، ص ۶۶.</ref>، از [[موعود]] سخن گفته‌اند. در این [[دین]]، موعودهایی معرفی شده‌اند که آنان را "سوشیانت" می‌‌نامند<ref>او را از این جهت سوشیانت می‌خوانند که به همه جهان مادی منفعت و سود می‌رساند. ر.ک. اوستا، فروردین، فقره ۱۲۹.</ref>. در این [[دین]]، مسئلۀ [[انتظار]] [[منجی]] با توجه به منظومۀ [[عقیدتی]] آن، به نحو خاص مطرح میشود. یک [[قدرت]] کیهانی یا ([[روح]] خیر) به نام "اهورا مزدا" و یک [[قدرت]] کیهانی متضاد ([[روح]] بزرگ شو) به نام "اهریمن" [[خودنمایی]] میکند. در طول [[تاریخ]]، این دو نیرو تا [[آخر الزمان]] با هم که با [[ظهور]] "[[سوشیانس]]" آغاز میشود، در ستیزند و آن زمان، خوبی بر [[شر]] [[غلبه]] میکند و دورۀ [[صلح]] و [[پاکی]] و اعتلای "آهورا مزدا" فرا میرسد و با [[ظهور]] ([[سوشیانس]]) [[آخرالزمان]] آغاز می‌گردد<ref>ر.ک. [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟ </ref>. احتمالاً [[زرتشت]]، نخستین [[دینی]] بود که [[پیروزی]] نهایی [[خوش‌رفتاری]] بر بدرفتاری و [[بشارت]] آمدن [[منجی]] و [[آبادانی جهان]] را [[تعلیم]] داد<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۲۵-۳۰.</ref>. در واقع [[زرتشتیان]] [[تاریخ]] [[جهان]] را به چهار دوره تقسیم میکنند و برای هر دوره مدت سه هزار سال قائل گردیده‌اند و گفته‌اند: "یشت [[زرتشت]]" در آغاز دوره آخرین [[ظهور]] فرمود، پس از او سه [[نجات]] دهندۀ دیگر پیاپی به فواصل هزار سال خواهند آمد. نخستین ایشان، کسی بوده به نام "اوشتار" که درست هزار سال پس از [[زرتشت]] پدیدار گشته و دومین ایشان "اوشتار [[ماه]]" نام داشت و دو هزار سال پس از [[زرتشت]] به [[جهان]] آمد و سرانجام آخرین [[موعود]] با نام "سوشیانت" است<ref>خورشید مغرب، ص ۵۳.</ref>. که مهم‌ترین آنها است<ref>ر.ک. [[علی اصغر مصطفوی|مصطفوی، علی اصغر]]، سوشیانت، ص ۶۴.</ref> و او "سوشیانت پیروزگر" خوانده شده و این سوشیانت، همان [[موعود]] اصلی است<ref>ر.ک. [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۷۶-۷۷.</ref>. | ||
*اگر چه از مطالب [[زرتشتیان]] دربارۀ [[موعود]]، به نظر میرسد [[منجی]] آنان از میان [[زرتشتیان]] بر می‌خیزد و کشوری برای آنان برپا میکند و بر اساس قوم‌مداری، آنان بر جهانیان [[برتری]] پیدا میکنند، اما اندیشۀ [[موعود]] زرتشتی، اندیشه‌ای [[جهان شمول]] است و [[پیروان]] [[آیین]] مزدیسنا در [[انتظار]] [[تولد]] و [[ظهور]] سوشیانت سوم و رهانندگی تمام جهانیان هستند<ref>ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا | *اگر چه از مطالب [[زرتشتیان]] دربارۀ [[موعود]]، به نظر میرسد [[منجی]] آنان از میان [[زرتشتیان]] بر می‌خیزد و کشوری برای آنان برپا میکند و بر اساس قوم‌مداری، آنان بر جهانیان [[برتری]] پیدا میکنند، اما اندیشۀ [[موعود]] زرتشتی، اندیشه‌ای [[جهان شمول]] است و [[پیروان]] [[آیین]] مزدیسنا در [[انتظار]] [[تولد]] و [[ظهور]] سوشیانت سوم و رهانندگی تمام جهانیان هستند<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۲۵-۳۰.</ref>. | ||
===[[موعود]] در [[یهودیت]]=== | ===[[موعود]] در [[یهودیت]]=== | ||
*[[انتظار]] [[موعود]] [[آخرالزمان]] از [[اعتقادات]] ضروری [[یهودیت]] است<ref>ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا | *[[انتظار]] [[موعود]] [[آخرالزمان]] از [[اعتقادات]] ضروری [[یهودیت]] است<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۲۰-۲۵.</ref>. در طول تاریخِ پر فراز و نشیب [[یهود]]، [[انتظار]] [[منجی]] موج می‌زند و [[سختی‌ها]] و آوارگی‌ها را به [[امید]] آمدن [[منجی موعود]] و [[برتری]] در [[جهان]] متحمل شده‌اند<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۳۰، ۳۱؛ [[زهرا ابراهیمی|ابراهیمی، زهرا]]، [[نگاهی به انتظار و ظهور منجی از منظر ادیان توحیدی (مقاله)|نگاهی به انتظار و ظهور منجی از منظر ادیان توحیدی]]، ص ۶۷-۷۳.</ref>. از این رو مسألۀ [[انتظار]] در [[آیین یهود]] به طور جدی مطرح است و در آثار [[دینی]] [[یهود]] از جمله [[اسفار تورات]] و دیگر کتاب‌های [[انبیاء]] آنان همواره به [[موعود]]، [[علائم]] [[آخرالزمان]] و [[رجعت]] اشاره شده است<ref>ر.ک. [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۷۴-۷۵.</ref>. | ||
*در آثار [[مقدس]] [[یهود]] از سه [[موعود]] سخن به میان آمده است: [[حضرت مسیح]]، [[حضرت محمد]] {{صل}} و [[حضرت مهدی]] {{ع}}. از آنجا که [[یهود]] به دو [[موعود]] نخست نگرویدند، باید نسبت به مسألۀ [[انتظار]] [[موعود]] حساس و نگران باشند<ref>ر.ک. طاووسی، | *در آثار [[مقدس]] [[یهود]] از سه [[موعود]] سخن به میان آمده است: [[حضرت مسیح]]، [[حضرت محمد]] {{صل}} و [[حضرت مهدی]] {{ع}}. از آنجا که [[یهود]] به دو [[موعود]] نخست نگرویدند، باید نسبت به مسألۀ [[انتظار]] [[موعود]] حساس و نگران باشند<ref>ر.ک. [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۷۴-۷۵.</ref>. بر اساس [[اعتقاد]] [[یهود]] با آمدن [[موعود]]، همۀ موجودات از وجود او بهره‌مند خواهند شد، [[منتظران]] [[خداوند]] [[وارث زمین]] خواهند شد و [[صالحان]] مورد [[تأیید]] [[خداوند]] قرار خواهند گرفت<ref>ر.ک. [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]؛ [[محبوب شفائی|شفائی، محبوب]]، [[موعود حق (کتاب)|موعود حق]]، ص ۱۷۴ </ref>. در عصر کنونی نیز، جامعۀ [[یهودیّت]] همانند گذشتگان به [[انتظار]] نشسته و به [[ظهور منجی موعود]] معتقدند و [[کامل‌ترین]] و اصیل‌ترین [[بیان]] در [[انتظار]] مسیحایی در منابع [[یهود]] موج می‌زند<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۲۰-۲۵؛ [[زهرا ابراهیمی|ابراهیمی، زهرا]]، [[نگاهی به انتظار و ظهور منجی از منظر ادیان توحیدی (مقاله)|نگاهی به انتظار و ظهور منجی از منظر ادیان توحیدی]]، ص ۶۷-۷۳.</ref>. | ||
===[[موعود در مسیحیت]]=== | ===[[موعود در مسیحیت]]=== | ||
*[[اندیشه]] بازگشت [[عیسی مسیح]] {{ع}} یکی از مهم‌ترین باورهای [[جامعه]] [[مسیحیّت]] را تشکیل می‌دهد، از دیدگاه آنان [[مسیح]] {{ع}} به [[صلیب]] کشیده شده و به [[شهادت]] رسیده است و سپس به [[آسمان‌ها]] رفته و در [[آخرالزمان]] بر می‌گردد و [[جهان]] را درخشان می‌سازد و نجات‌دهندۀ آخرین است. بنابراین، [[موعود]] [[مسیحیان]] شخص [[حضرت عیسی]] {{ع}} است<ref>ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا | *[[اندیشه]] بازگشت [[عیسی مسیح]] {{ع}} یکی از مهم‌ترین باورهای [[جامعه]] [[مسیحیّت]] را تشکیل می‌دهد، از دیدگاه آنان [[مسیح]] {{ع}} به [[صلیب]] کشیده شده و به [[شهادت]] رسیده است و سپس به [[آسمان‌ها]] رفته و در [[آخرالزمان]] بر می‌گردد و [[جهان]] را درخشان می‌سازد و نجات‌دهندۀ آخرین است. بنابراین، [[موعود]] [[مسیحیان]] شخص [[حضرت عیسی]] {{ع}} است<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۱۶-۲۰.</ref>. | ||
*در [[آیین]] [[مسیحیّت]] [[عقیده]] به [[انتظار]] و [[ظهور]] [[موعود]] نسبت به سایر [[ادیان توحیدی]] بیشتر به چشم می‌خورد<ref>ر.ک. فروهی، | *در [[آیین]] [[مسیحیّت]] [[عقیده]] به [[انتظار]] و [[ظهور]] [[موعود]] نسبت به سایر [[ادیان توحیدی]] بیشتر به چشم می‌خورد<ref>ر.ک. [[ناصر فروهی|فروهی، ناصر]]، [[انتظار فرج ۶ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟</ref> در [[انجیل]] بشارات فراوانی در مورد [[موعود]] [[آخرالزمان]] آمده است<ref>ر.ک. [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۷۵-۷۶.</ref> که چراغ [[انتظار]] را، در میان [[مسیحیان]] روشن می‌دارد و به صراحت [[مسیحیان]] را به [[انتظار سازنده]] و [[آمادگی]] و بیدار باش، برای آمدن [[منجی]] و [[مصلح جهانی]] [[دعوت]] می‌نماید زیرا وقت ظهورش مشخص نیست<ref>انجیل لوقا، باب ۱۲، آیات ۳۵ ـ ۴۰. انجیل متی، باب ۲۵، فصل ۸۱، ص ۱۲۴. انجیل مرقس، باب ۱۳، آیه شماره ۳۵.</ref>. | ||
*در میان مسیحیّان عصر حاضر هم، [[شوق]] [[انتظار]] هنوز زنده است<ref>ر.ک توفیقی، حسین، مجله موعود، شماره ۱۷، مقاله هزاره‌گرایی در مسیحیت، ص ۱۹.</ref>، چون همه مسیحیّان معتقدند در [[انجیل]] هم آمده که [[حضرت عیسی]] {{ع}} فرمود: من اکنون می‌روم و باز خواهم گشت. و حتی یکی از یکشنبه‌های [[عید]] خود را "یکشنبه بازگشت"<ref>منظور از یکشنبه‌های عید، عشای ربانی است که در رأس شعائر هفتگانه مسیحیان قرار دارد که در آن نان و شراب می‌خورند، به عنوان جسم و خون حضرت عیسی{{ع}}؛ مسیحیان این مراسم را در یکشنبه‌ها برگزار میکنند. ر.ک. رضی، | *در میان مسیحیّان عصر حاضر هم، [[شوق]] [[انتظار]] هنوز زنده است<ref>ر.ک توفیقی، حسین، مجله موعود، شماره ۱۷، مقاله هزاره‌گرایی در مسیحیت، ص ۱۹.</ref>، چون همه مسیحیّان معتقدند در [[انجیل]] هم آمده که [[حضرت عیسی]] {{ع}} فرمود: من اکنون می‌روم و باز خواهم گشت. و حتی یکی از یکشنبه‌های [[عید]] خود را "یکشنبه بازگشت"<ref>منظور از یکشنبه‌های عید، عشای ربانی است که در رأس شعائر هفتگانه مسیحیان قرار دارد که در آن نان و شراب می‌خورند، به عنوان جسم و خون حضرت عیسی{{ع}}؛ مسیحیان این مراسم را در یکشنبه‌ها برگزار میکنند. ر.ک. [[هاشم رضی|رضی، هاشم]]، ادیان بزرگ جهان، ص ۵۵۶ – ۵۵۷.</ref> نامیده اند<ref>ر.ک. [[عزیز الله حیدری|حیدری، عزیز الله]]، [[مهدی تجسم امید و نجات (کتاب)|مهدی تجسم امید و نجات]]، ص ۶۸.</ref>. | ||
===[[موعود]] در [[بودا]]=== | ===[[موعود]] در [[بودا]]=== | ||
*[[آئین بودا]] یکی از شاخه‌های [[کیش]] هندوست که از [[هندوستان]] بیرون آمده و سراسر مناطق خاوری را در نوردیده است و به [[علت]] گسترش در مناطق پرجمعیت [[جهان]]، [[پیروان]] زیادی دارد. | *[[آئین بودا]] یکی از شاخه‌های [[کیش]] هندوست که از [[هندوستان]] بیرون آمده و سراسر مناطق خاوری را در نوردیده است و به [[علت]] گسترش در مناطق پرجمعیت [[جهان]]، [[پیروان]] زیادی دارد. | ||
*[[اندیشه]] موعودگرایی در [[آیین]] بودائیان با مفهوم "میتریه" [[تبیین]] می‌گردد، در [[الهیات]] [[بودایی]]، میتریه را بودای پنجم و آخرین [[بودا]] از بودائیان زمینی می‌دانند که هنوز نیامده است اما خواهد آمد تا همگان را [[نجات]] دهد. او را در نماد نگاری [[بودایی]] به هیبت مردی در وضعیت نشسته، آمادۀ برخاستن نمایش می‌دهند تا نمادی باشد از [[آمادگی]] وی برای [[قیام]]. چنانکه از نمادنگاری [[بودایی]] بر می‌آید، بودائیان چنان در [[انتظار]] موعودشان هستند که او را در حالت آمادۀ [[قیام]]، نمایش می‌دهند و [[ظهور]] او را نزدیک و قریب‌الوقوع می‌دانند. | *[[اندیشه]] موعودگرایی در [[آیین]] بودائیان با مفهوم "میتریه" [[تبیین]] می‌گردد، در [[الهیات]] [[بودایی]]، میتریه را بودای پنجم و آخرین [[بودا]] از بودائیان زمینی می‌دانند که هنوز نیامده است اما خواهد آمد تا همگان را [[نجات]] دهد. او را در نماد نگاری [[بودایی]] به هیبت مردی در وضعیت نشسته، آمادۀ برخاستن نمایش می‌دهند تا نمادی باشد از [[آمادگی]] وی برای [[قیام]]. چنانکه از نمادنگاری [[بودایی]] بر می‌آید، بودائیان چنان در [[انتظار]] موعودشان هستند که او را در حالت آمادۀ [[قیام]]، نمایش می‌دهند و [[ظهور]] او را نزدیک و قریب‌الوقوع می‌دانند. | ||
*[[اندیشه]] [[انتظار]] و [[اعتقاد به موعود]]، تا آنجا در میان بودائیان رواج داشته و دارد که در آرزوی به سرآمدن [[انتظار]]، بعضی اوقات افرادی را مصداق [[منجی موعود]] پنداشته‌اند. به عنوان نمونه در شمال برمه [[مردم]] [[عقیده]] دارند "بوداو" از [[رهبران]] [[دینی]] معاصر [[پادشاه]] [[جهان]] و همان بودای [[آینده]] یعنی "میتریه" بوده است و یا در میان بودائیان [[آسیا]] فراوان پیش آمده که [[رهبران]] و پایه‌گذاران جریان‌های [[دینی]] [[اجتماعی]] را، همان "میتریه" می‌انگاشته‌اند | *[[اندیشه]] [[انتظار]] و [[اعتقاد به موعود]]، تا آنجا در میان بودائیان رواج داشته و دارد که در آرزوی به سرآمدن [[انتظار]]، بعضی اوقات افرادی را مصداق [[منجی موعود]] پنداشته‌اند. به عنوان نمونه در شمال برمه [[مردم]] [[عقیده]] دارند "بوداو" از [[رهبران]] [[دینی]] معاصر [[پادشاه]] [[جهان]] و همان بودای [[آینده]] یعنی "میتریه" بوده است و یا در میان بودائیان [[آسیا]] فراوان پیش آمده که [[رهبران]] و پایه‌گذاران جریان‌های [[دینی]] [[اجتماعی]] را، همان "میتریه" می‌انگاشته‌اند | ||
*جالب توجه است که بودائیان نیز بر اساس بعضی از کتاب‌های مقدس‌شان مانند [[مسلمانان]] [[منتظر ظهور]] شخصیتی هستند که از [[نسل]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} است. چنانکه بودائیان در کتاب "دادانگ" از قول [[بودا]] [[نقل]] میکنند که او گفته: "آن وقت (بعد از پرشدن عالم از [[فسق]] و [[گناه]]) "دست [[راستین]]" [[جانشین]] "مماطا"<ref>مراد حضرت محمد{{صل}} است. </ref> [[ظهور]] کند خاور و باختر عالم را بگیرد، [[آدمیان]] را به راه [[خوبی‌ها]] [[رهبری]] کند. او فقط و تنها [[حق]] و [[راستی]] را قبول میکند و بس<ref>ر.ک: مهدوی‌فرد، میرزا | *جالب توجه است که بودائیان نیز بر اساس بعضی از کتاب‌های مقدس‌شان مانند [[مسلمانان]] [[منتظر ظهور]] شخصیتی هستند که از [[نسل]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} است. چنانکه بودائیان در کتاب "دادانگ" از قول [[بودا]] [[نقل]] میکنند که او گفته: "آن وقت (بعد از پرشدن عالم از [[فسق]] و [[گناه]]) "دست [[راستین]]" [[جانشین]] "مماطا"<ref>مراد حضرت محمد{{صل}} است. </ref> [[ظهور]] کند خاور و باختر عالم را بگیرد، [[آدمیان]] را به راه [[خوبی‌ها]] [[رهبری]] کند. او فقط و تنها [[حق]] و [[راستی]] را قبول میکند و بس<ref>ر.ک: [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۳۴-۳۷. </ref>. | ||
==پرسش مستقیم== | ==پرسش مستقیم== | ||
نسخهٔ ۳۰ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۳۷
متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.
مقدمه
- انتظار موعود جهانی و آخرالزمانی از موضوعاتی است که علاوه بر اسلام در ادیان مختلف مورد بحث و پذیرش قرار گرفته است و هر کدام از آنها نگاه خاصی به این مقوله دارند. در ذیل به بررسی نظرات زرتشت، یهودیت، مسیحیت و بودا خواهیم پرداخت.
موعود در زرتشت
- انتظار از جمله اصول مسلم زرتشتیان است که در کتاب اوستا[۱]، از موعود سخن گفته‌اند. در این دین، موعودهایی معرفی شده‌اند که آنان را "سوشیانت" می‌‌نامند[۲]. در این دین، مسئلۀ انتظار منجی با توجه به منظومۀ عقیدتی آن، به نحو خاص مطرح میشود. یک قدرت کیهانی یا (روح خیر) به نام "اهورا مزدا" و یک قدرت کیهانی متضاد (روح بزرگ شو) به نام "اهریمن" خودنمایی میکند. در طول تاریخ، این دو نیرو تا آخر الزمان با هم که با ظهور "سوشیانس" آغاز میشود، در ستیزند و آن زمان، خوبی بر شر غلبه میکند و دورۀ صلح و پاکی و اعتلای "آهورا مزدا" فرا میرسد و با ظهور (سوشیانس) آخرالزمان آغاز می‌گردد[۳]. احتمالاً زرتشت، نخستین دینی بود که پیروزی نهایی خوش‌رفتاری بر بدرفتاری و بشارت آمدن منجی و آبادانی جهان را تعلیم داد[۴]. در واقع زرتشتیان تاریخ جهان را به چهار دوره تقسیم میکنند و برای هر دوره مدت سه هزار سال قائل گردیده‌اند و گفته‌اند: "یشت زرتشت" در آغاز دوره آخرین ظهور فرمود، پس از او سه نجات دهندۀ دیگر پیاپی به فواصل هزار سال خواهند آمد. نخستین ایشان، کسی بوده به نام "اوشتار" که درست هزار سال پس از زرتشت پدیدار گشته و دومین ایشان "اوشتار ماه" نام داشت و دو هزار سال پس از زرتشت به جهان آمد و سرانجام آخرین موعود با نام "سوشیانت" است[۵]. که مهم‌ترین آنها است[۶] و او "سوشیانت پیروزگر" خوانده شده و این سوشیانت، همان موعود اصلی است[۷].
- اگر چه از مطالب زرتشتیان دربارۀ موعود، به نظر میرسد منجی آنان از میان زرتشتیان بر می‌خیزد و کشوری برای آنان برپا میکند و بر اساس قوم‌مداری، آنان بر جهانیان برتری پیدا میکنند، اما اندیشۀ موعود زرتشتی، اندیشه‌ای جهان شمول است و پیروان آیین مزدیسنا در انتظار تولد و ظهور سوشیانت سوم و رهانندگی تمام جهانیان هستند[۸].
موعود در یهودیت
- انتظار موعود آخرالزمان از اعتقادات ضروری یهودیت است[۹]. در طول تاریخِ پر فراز و نشیب یهود، انتظار منجی موج می‌زند و سختی‌ها و آوارگی‌ها را به امید آمدن منجی موعود و برتری در جهان متحمل شده‌اند[۱۰]. از این رو مسألۀ انتظار در آیین یهود به طور جدی مطرح است و در آثار دینی یهود از جمله اسفار تورات و دیگر کتاب‌های انبیاء آنان همواره به موعود، علائم آخرالزمان و رجعت اشاره شده است[۱۱].
- در آثار مقدس یهود از سه موعود سخن به میان آمده است: حضرت مسیح، حضرت محمد (ص) و حضرت مهدی (ع). از آنجا که یهود به دو موعود نخست نگرویدند، باید نسبت به مسألۀ انتظار موعود حساس و نگران باشند[۱۲]. بر اساس اعتقاد یهود با آمدن موعود، همۀ موجودات از وجود او بهره‌مند خواهند شد، منتظران خداوند وارث زمین خواهند شد و صالحان مورد تأیید خداوند قرار خواهند گرفت[۱۳]. در عصر کنونی نیز، جامعۀ یهودیّت همانند گذشتگان به انتظار نشسته و به ظهور منجی موعود معتقدند و کامل‌ترین و اصیل‌ترین بیان در انتظار مسیحایی در منابع یهود موج می‌زند[۱۴].
موعود در مسیحیت
- اندیشه بازگشت عیسی مسیح (ع) یکی از مهم‌ترین باورهای جامعه مسیحیّت را تشکیل می‌دهد، از دیدگاه آنان مسیح (ع) به صلیب کشیده شده و به شهادت رسیده است و سپس به آسمان‌ها رفته و در آخرالزمان بر می‌گردد و جهان را درخشان می‌سازد و نجات‌دهندۀ آخرین است. بنابراین، موعود مسیحیان شخص حضرت عیسی (ع) است[۱۵].
- در آیین مسیحیّت عقیده به انتظار و ظهور موعود نسبت به سایر ادیان توحیدی بیشتر به چشم می‌خورد[۱۶] در انجیل بشارات فراوانی در مورد موعود آخرالزمان آمده است[۱۷] که چراغ انتظار را، در میان مسیحیان روشن می‌دارد و به صراحت مسیحیان را به انتظار سازنده و آمادگی و بیدار باش، برای آمدن منجی و مصلح جهانی دعوت می‌نماید زیرا وقت ظهورش مشخص نیست[۱۸].
- در میان مسیحیّان عصر حاضر هم، شوق انتظار هنوز زنده است[۱۹]، چون همه مسیحیّان معتقدند در انجیل هم آمده که حضرت عیسی (ع) فرمود: من اکنون می‌روم و باز خواهم گشت. و حتی یکی از یکشنبه‌های عید خود را "یکشنبه بازگشت"[۲۰] نامیده اند[۲۱].
موعود در بودا
- آئین بودا یکی از شاخه‌های کیش هندوست که از هندوستان بیرون آمده و سراسر مناطق خاوری را در نوردیده است و به علت گسترش در مناطق پرجمعیت جهان، پیروان زیادی دارد.
- اندیشه موعودگرایی در آیین بودائیان با مفهوم "میتریه" تبیین می‌گردد، در الهیات بودایی، میتریه را بودای پنجم و آخرین بودا از بودائیان زمینی می‌دانند که هنوز نیامده است اما خواهد آمد تا همگان را نجات دهد. او را در نماد نگاری بودایی به هیبت مردی در وضعیت نشسته، آمادۀ برخاستن نمایش می‌دهند تا نمادی باشد از آمادگی وی برای قیام. چنانکه از نمادنگاری بودایی بر می‌آید، بودائیان چنان در انتظار موعودشان هستند که او را در حالت آمادۀ قیام، نمایش می‌دهند و ظهور او را نزدیک و قریب‌الوقوع می‌دانند.
- اندیشه انتظار و اعتقاد به موعود، تا آنجا در میان بودائیان رواج داشته و دارد که در آرزوی به سرآمدن انتظار، بعضی اوقات افرادی را مصداق منجی موعود پنداشته‌اند. به عنوان نمونه در شمال برمه مردم عقیده دارند "بوداو" از رهبران دینی معاصر پادشاه جهان و همان بودای آینده یعنی "میتریه" بوده است و یا در میان بودائیان آسیا فراوان پیش آمده که رهبران و پایه‌گذاران جریان‌های دینی اجتماعی را، همان "میتریه" می‌انگاشته‌اند
- جالب توجه است که بودائیان نیز بر اساس بعضی از کتاب‌های مقدس‌شان مانند مسلمانان منتظر ظهور شخصیتی هستند که از نسل پیامبر اسلام (ص) است. چنانکه بودائیان در کتاب "دادانگ" از قول بودا نقل میکنند که او گفته: "آن وقت (بعد از پرشدن عالم از فسق و گناه) "دست راستین" جانشین "مماطا"[۲۲] ظهور کند خاور و باختر عالم را بگیرد، آدمیان را به راه خوبی‌ها رهبری کند. او فقط و تنها حق و راستی را قبول میکند و بس[۲۳].
پرسش مستقیم
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا میکند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته میشود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم میشود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی میشود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
- ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید میکند؟ (پرسش)
- چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌دانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب میشود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا میگویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده میشود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا میکند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه میشود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرفنظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش میشود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ اوستا به معنای معرفت است. و قسمت‌های آن عبارتند از: یسنا، ویسپرد، یشت‌ها، وندیدا، فرده اوستا. ر.ک: رابرت ا. هیوم، ترجمه عبدالرحیم گواهی، ادیان و مذاهب بزرگ جهان، ص ۳۳۱؛ توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، ص ۶۶.
- ↑ او را از این جهت سوشیانت می‌خوانند که به همه جهان مادی منفعت و سود می‌رساند. ر.ک. اوستا، فروردین، فقره ۱۲۹.
- ↑ ر.ک. فروهی، ناصر، انتظار فرج، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۲۵-۳۰.
- ↑ خورشید مغرب، ص ۵۳.
- ↑ ر.ک. مصطفوی، علی اصغر، سوشیانت، ص ۶۴.
- ↑ ر.ک. طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۷۶-۷۷.
- ↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۲۵-۳۰.
- ↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۲۰-۲۵.
- ↑ ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۳۰، ۳۱؛ ابراهیمی، زهرا، نگاهی به انتظار و ظهور منجی از منظر ادیان توحیدی، ص ۶۷-۷۳.
- ↑ ر.ک. فروهی، ناصر، انتظار فرج؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۷۴-۷۵.
- ↑ ر.ک. طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۷۴-۷۵.
- ↑ ر.ک. فروهی، ناصر، انتظار فرج؛ شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۱۷۴
- ↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۲۰-۲۵؛ ابراهیمی، زهرا، نگاهی به انتظار و ظهور منجی از منظر ادیان توحیدی، ص ۶۷-۷۳.
- ↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۱۶-۲۰.
- ↑ ر.ک. فروهی، ناصر، انتظار فرج، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۷۵-۷۶.
- ↑ انجیل لوقا، باب ۱۲، آیات ۳۵ ـ ۴۰. انجیل متی، باب ۲۵، فصل ۸۱، ص ۱۲۴. انجیل مرقس، باب ۱۳، آیه شماره ۳۵.
- ↑ ر.ک توفیقی، حسین، مجله موعود، شماره ۱۷، مقاله هزاره‌گرایی در مسیحیت، ص ۱۹.
- ↑ منظور از یکشنبه‌های عید، عشای ربانی است که در رأس شعائر هفتگانه مسیحیان قرار دارد که در آن نان و شراب می‌خورند، به عنوان جسم و خون حضرت عیسی(ع)؛ مسیحیان این مراسم را در یکشنبه‌ها برگزار میکنند. ر.ک. رضی، هاشم، ادیان بزرگ جهان، ص ۵۵۶ – ۵۵۷.
- ↑ ر.ک. حیدری، عزیز الله، مهدی تجسم امید و نجات، ص ۶۸.
- ↑ مراد حضرت محمد(ص) است.
- ↑ ر.ک: مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۳۴-۳۷.