فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
| فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / مقدمات ظهور امام مهدی / نشانه‌های ظهور امام مهدی |
| مدخل اصلی | فواید دانستن نشانه‌های ظهور |
| تعداد پاسخ | ۸ پاسخ |
بیان نشانه و علامت برای ظهور فوائد متعددی دارد از جمله: ۱. شناخت حق: با وجود نشانه حق بهتر شناخته میشود؛ ۲. رسوایی مدعیان باطل: عدم وجود نشانه‌ها در مدعیان دروغین آنان را رسوا می‌کند؛ ۳. ایجاد امید در میان منتظران: تحقق نشانه‌ها باعث ایجاد امید میشود؛ ۴. تذکر به منحرفان و معاندان تا از انحراف خود برگردند؛ ۵. مصونیت مؤمنان در برابر فتنه‌ها: نشانه‌ها باعث بصیرت از فتنه می‌شوند؛ ۶. آمادگی برای ظهور.
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- فایده بحث از نشانه‌های ظهور چیست؟
پاسخ جامع اجمالی
- شناخت علائم ظهور، از آن جهت دارای اهمیت است که کارکردها و فواید مختلفی را برای مؤمنان در بر دارد.[۱] مهمترین کارکردهای شناخت این علائم عبارتند از:
- شناخت حق: ظهور امام زمان (ع) ناگهانی است، شناخت این قیام و تمیز دادن آن از واقعه‌های مشابه، امری مهم است؛ زیرا آیندۀ فردی و اجتماعی مؤمنان، با آن گره خورده است. روشن است که اطمینان بخشی به مؤمنان دربارۀ حقیقت قیام و انقلاب مهدوی، به لوازم و مقدماتی نیازمند است. تبیین علائم ظهور و معرفی آن به شیعیان یکی از این مقدمات و لوازم است.[۲].
- شناسایی مدعیان باطل: در طول تاریخ برای گروهی از افرادی که در پی منافع شخصی و گروهی بوده‌اند، استفاده از مقدسات، امری رایج بوده است. این افراد با سوء نیت و گروهی نیز با نیت اصلاح وضعیت نابسامان موجود در دوره خود، از عنوان قیام و انقلاب امام مهدی (ع) سوء استفاده کرده و به ناحق، ادعای مهدویت خویش را مطرح کرده‌اند. بیان علائم ظهور یکی از راههایی است که امکان شناسایی مهدی واقعی را از مدعیان دروغین و غیر اصیل، فراهم می‌کند.[۳]
- امید بخشی و پرفروغ‌تر شدن نور امید در دل‌های منتظران:[۴]انسان به امید زنده است. وقتی امید می‌آید، تلاش و حرکت، جایگزین رخوت و سستی میشود، با پدیدار شدن هر یک از نشانه‌ها، نور امید در دل‌های مؤمنان، پرفروغ‌تر میشود و بر اثر آن، مقاومت آنان در برابر سختی‌های دوران غیبت فزونی می‌گیرد.[۵]. به هر حال، با پیدایش بعضی علائم از یأس و ناامیدی جلوگیری میشود[۶].
- تذکر و هشدار برای معاندان و منحرفان است تا از بدی و تباهی دست بردارند: یعنی به وسیلۀ این امور، دشمنان آن حضرت را قبل از شروع به جنگ، تهدید و ارعاب می‌کند.[۷]
- آماده شدن برای ظهور: اهل ایمان بر اثر پدیدار شدن هر یک از نشانه‌ها می‌بایست خود را از جهت روحی و جسمی و نیز فردی و اجتماعی، برای شرکت در دولت کریمه آماده‌تر کنند.[۸]
- مصون ماندن مؤمنان از گمراهی: ذکر نشانه‌ها و شناخت آنها، مؤمنان را از گمراهی در زمان آکنده از فتنۀ غیبت مصون می‌دارد؛ به ویژه شناخت فتنه‌هایی که از نشانه‌های ظهور به شمار می‌آیند، سبب میشود مؤمنان هنگام رویارویی با آنها بصیرت فزون‌تر داشته، خود را از لغزش و انحراف محافظت کنند.[۹]
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت‌الله محمدی ری‌شهری؛ |
|---|
|
آیت‌الله محمد محمدی ری‌شهری، در کتاب «دانشنامهٔ امام مهدی» در این‌باره گفته است:
«شناخت علائم ظهور، از آن جهت دارای اهمیت است که کارکردها و فواید مختلفی را برای مؤمنان در بر دارد. به جهت همین کارکردهاست که اهل بیت (ع) به تبیین علائم برای شیعیان اهمیت داده‌اند و شناخت این نشانه‌ها را برای آنان لازم دانسته‌اند. مهمترین کارکردهای شناخت این علائم عبارتاند از:
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین آیتی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین نصرت‌الله آیتی در کتاب «تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور» در اين باره گفته است:
«به این پرسش می‌توان پاسخ داد که نشانه‌های ظهور دست‌کم در دو موضع می‌توانند ثمربخش باشند:
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین رضایی اصفهانی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین محمد علی رضایی اصفهانی، در کتاب «مهدویت» در این‌باره گفته است:
|
| ۴. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رجالی تهرانی، در کتاب «یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:
«در رابطه با اینکه ظهور علایم یاد شده، چه فایدههایی دارد، می‌توان در سه فایده خلاصه کرد:
|
| ۵. حجت الاسلام و المسلمین علی‌زاده؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی علی‌زاده، در کتاب «نشانه‌های یار و چکامه انتظار» در این‌باره گفته است:
«از جمله فواید مترتب بر شناخت علائم ظهور و آگاهی از تحقق آنها، خاصیت بازدارندگی از یأس و سرخوردگی است. زیرا چنان که خواهد آمد: دسته‌ای از نشانه‌های ظهور، "علائم منفصل" هستند که تعدادی از آنها طی سنوات و سده‌های پیشین رخ داده است مانند "اختلاف بنی عباس در امر حکومت" و این نشانه‌ها که از حصول به اصطلاح "فرج جزیی" خبر می‌دهند، تحمل مدت طولانی غیبت کبری را بر منتظران آسان می‌کنند و خاطرشان را از حتمیت وعده الهی و برپایی حکومت صالحان و مستضعفان با ظهور منجی کل، آسوده می‌سازند و بدین ترتیب آنان را در برابر ویروس فلج‌کننده "یأس"، واکسینه می‌کنند[۱۹].
|
| ۶. حجت الاسلام و المسلمین زمانی؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین سید حسن زمانی، در کتاب «نشانه‌های قیام حضرت مهدی» در این‌باره گفته است:
امید بخشی: نقش حیاتی و شگفت‌انگیز امید در سعادت فرد و جامعه بر کسی پوشیده نیست. انسان به امید زنده است. وقتی امید می‌آید، تلاش و حرکت، جایگزین رخوت و سستی میشود. نشانه‌های قیام، علامت‌های نزدیک شدن برپایی دولت کریمه اهل بیت (ع) است. با پدیدار شدن هر یک از نشانه‌ها، نور امید در دل‌های مؤمنان، پرفروغ تر میشود و بر اثر آن، مقاومت آنان در برابر سختی‌های دوران غیبت و حیرت، بیشتر، و تلاش شان برای آمادگی جهت همراهی امامشان فزونی می‌گیرد. آماده شدن برای ظهور: اهل ایمان بر اثر پدیدار شدن هر یک از نشانه‌ها می‌بایست خود را از جهت روحی و جسمی‌و نیز فردی و اجتماعی، برای شرکت در دولت کریمه آماده‌تر کنند. از طرف دیگر، بخشی از نشانه‌های قیام مانند سفیانی و یمانی، از امور سیاسی اسلام به حساب می‌آیند که همگان، به خصوص مسئولان، باید به آنها توجه کنند و با برنامه‌ریزی درست، خطر دشمنان را به حداقل برسانند و به تقویت یاران و همفکران خود بپردازند. جلوگیری از انحراف‌ها و شناخت مدعیان آدمی همواره مشتاق شنیدن خبرهایی درباره آینده است. با طرح اخبار واقعی از آینده در روایت‌های اسلامی، جلوی پخش اخبار کاهنان و غیب‌گویان شیّاد گرفته میشود و انسانهای با ایمان، شناخت درستی از حوادث آینده پیدا می‌کنند. علاوه بر این، با شناخت نشانه‌های واقعی قیام، دروغین بودن ادعای کسانی که ادعای مهدویت می‌کنند، روشن میشود»[۲۰]. |
| ۷. حجت الاسلام و المسلمین علی‌پور؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین مهدی علی‌پور، در مقاله «ظهور» در این‌باره گفته است:
«بحث از نشانه‌های ظهور آثار فراوانی دارد. در اینجا بخشی از این آثار را برمی‌شمریم:
|
| ۸. آقای شفیعی سروستانی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
|---|
|
آقای دکتر ابراهیم شفیعی سروستانی، در کتاب «پرسش از موعود» در این‌باره گفته است:
«بسیاری از روایاتی که در زمینه مهدویت و انتظار از پیامبر اعظم (ص) و امامان معصوم (ع) نقل شده است، به نشانه‌های ظهور مربوط میشود. این نشانه‌ها عبارتند از: برخی رویدادهای اجتماعی مانند: جنگ‌ها، شورش‌ها، کشته شدن افرادی خاص، زوال برخی حکومت‌ها و... برخی رویدادهای طبیعی مانند: سیل‌های ویرانگر، قحطی، خشکسالی، خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی غیر عادی و همچنین برخی حوادث غیرعادی مانند: برخاستن ندایی در آسمان که نام قائم (ع) را در همه جا طنین‌انداز می‌سازد.[۲۴].
|
پرسش‌های وابسته
- علائم و نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های ظهور چیستند؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های ظهور چند قسم‌اند؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آیا خروج سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خسف بیداء از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قتل نفس زکیه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا ظاهر شدن کف دستی در آسمان از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا اختلاف عباسیان بر سر حکومت از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا طلوع خورشید از مغرب از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- نشانه‌های غیر حتمی ظهور چیستند؟ (پرسش)
- آیا قتل محمد پسر عموی نفس زکیه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام خراسانی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام سید حسنی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خروج دجال از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خروج شیصبانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- آیا قیام شعیب بن صالح از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام عوف سلمی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خسوف و کسوف در یک ماه رمضان از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قساوت دل‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انتشار علوم اهل بیت از قم نشانه ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مرگ و میرها و زلزله‌ها و جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی و خارجی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا نبرد میان سفیانی و اصهب از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا باران‌های پیاپی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا گسترش ظلم و فساد از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا آمدن غربی‌ها به سرزمین عراق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا فتنه و آشوب در سوریه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا اختلاف در میان امت اسلام از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انقراض سلسله بنی‌عباس از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مردن پاداشاهی به نام عبدالله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا بالا آمدن آب دجله از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا گرانی و بالا رفتن قیمت‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا علاماتی که در ماه رجب ظاهر میشود از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا وقوع مسخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا برگشت مرده‌ها به دنیا از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا کشته شدن انسانهای بیگناه از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا پر آب شدن دریاچه ساوه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا حمله ملخ‌ها از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا مرگ سریع از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا بستن پل کرخ از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا انشعاب نهری از فرات و جاری شدن در کوچه‌های کوفه از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا طلوع ستاره‌ای از مشرق از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا قیام مغربی از نشانه‌های ظهور امام مهدی است؟ (پرسش)
- آیا خشک شدن نیل از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- علائم و نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- علائم متصل و منفصل ظهور امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
- علائم متصل و نزدیک به ظهور امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
- علائم منفصلی که با ظهور امام مهدی فاصله دارند چیستند؟ (پرسش)
- در قرآن و حدیث چه مفاهیمی با نشانه‌های ظهور مرتبط هستند؟ (پرسش)
- مراد از علائم در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از آیت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از دلالت در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از آخر الزمان در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از ملاحم و فتن در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از ظهور در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از خروج در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از قیام در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- مراد از اشراط الساعه در نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- منظور از علائم حتمی ظهور چیست؟ (پرسش)
- مفهوم توصیفی یا تمثیلی بودن نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- آیا ندای شیطانی از نشانه‌های ظهور است؟ (پرسش)
- فواید دانستن علائم و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- چه تفاوت‌هایی میان امور حتمی‌الوقوع و احتمالی در بحث نشانه‌های ظهور وجود دارد؟ (پرسش)
- موقوف یا مشروط بودن نشانه‌های ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- نتیجه تقسیم‌بندی نشانه‌های ظهور به موقوف و حتمی چیست؟ (پرسش)
- آیا به بهانه اینکه امام مهدی انسانهای بد را مجازات می‌کند باید از او ترسید؟ (پرسش)
- آیا تا زمان ظهور امام مهدی قرآن و اسلام تحریف میشود؟ (پرسش)
- آیا می‌توان گفت ظهور نزدیک است؟ آیا می‌توان گفت که اوضاع نابسامان و هرج و مرج جهان نشانه نزدیکی ظهور است؟ (پرسش)
- آیا بین ظهور و حضور فرقی هست؟ (پرسش)
- آیا عوامل طبیعی مانند پاره شدن لایه اوزون و کم شدن آب شیرین در تعجیل فرج امام مهدی تاثیر دارد؟ (پرسش)
- آیا مراد از مرگ عبد الله که در روایت امام صادق نشانه ظهور است عبد الله پادشاه عربستان است؟ (پرسش)
- آیا طوفانها و حوادثی که اکنون در جهان رخ می‌دهد نشان از آمدن حضرت است؟ (پرسش)
- اولین دعای امام مهدی به هنگام ظهورش چیست؟ (پرسش)
- آیا دشمن امام مهدی (سفیانی) در حال حاضر زنده است یا آنکه متولد خواهد شد؟ وی از چه طایفهای و اهل کجاست؟ (پرسش)
- آیا الگوی حکومت امام مهدی و افراد آن قبل از ظهور تحقق می‌یابد؟ (پرسش)
- آیا تعبیر از آیت الله خامنهای به سید حسینی درست است؟ (پرسش)
- از آن‌جا که دجال قبل از امام مهدی می‌آید آیا میتوانیم به سخنان او گوش دهیم؟ (پرسش)
- امام مهدی از چه راهی متوجه می‌شوند که موقع ظهورشان فرا رسیده است؟ (پرسش)
- از کجا که مهدی موعود ظهور نکرده باشد؟ (پرسش)
- تابوت سکینه چیست؟ (پرسش)
- جهان در آستانه ظهور امام مهدی در چه شرایطی است؟ (پرسش)
- پدیدههای غیرمتعارف قبل از ظهور کداماند؟ (پرسش)
- آگاهی از علائم ظهور افزون بر آمادگی یاران امام مهدی سبب آمادگی دشمنان حضرت برای مقابله نیز میشود این کار خلاف مصلحت الهی نیست؟ (پرسش)
- آیا اوضاع جهان پیش از ظهور پیش بینی شده است؟ (پرسش)
- استعجال ظهور به چه معناست؟ (پرسش)
- ندای شیطانی در هنگام ظهور امام مهدی چگونه رخ می‌دهد؟ (پرسش)
- در عصر ظهور امام مهدی وضعیت سیاسی و جغرافیایی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- آیا اعلان نشانه های و شرایط ظهور سبب اطلاع دشمنان از اسرار سیاسی است؟ (پرسش)
- چرا علائم و نشانه‌های ظهور همه از نوع خشن هستند؟ (پرسش)
- آیا در نشانه‌های ظهور بدا رخ می‌دهد؟ و نشانه‌های حتمی تغییرپذیرند؟ (پرسش)
- نشانه‌های ظهور در کدام ماه قمری تحقق پیدا می‌کند؟ (پرسش)
- ارتباط میان ماه رمضان و نشانه‌های ظهور چیست؟ (پرسش)
- چه فتنه‌هایی پیش از ظهور امام مهدی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ ر.ک. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی ص۴۱۴ ـ ۴۱۷
- ↑ ر.ک. محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی ص۴۱۴ ـ ۴۱۷
- ↑ ر.ک. محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی ص۴۱۴ ـ ۴۱۷؛ آیتی، نصرت الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص۱۹ ـ ۲۲؛ شرایط و علائم حتمی ظهور، ص۲۹ ـ ۳۰؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص۱۳ ـ ۱۵؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۴۰ ـ ۲۴۲؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، پرسش از موعود، ص۸۵؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۱۰۱ـ ۱۰۹
- ↑ ر.ک. شرایط و علائم حتمی ظهور، ص۲۹ ـ ۳۰؛ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص۱۰۱ـ ۱۰۹
- ↑ ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص۱۳ ـ ۱۵؛ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۴۰ ـ ۲۴۲؛ رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۱۸۰
- ↑ ر.ک. علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار، ص۱۸
- ↑ ر.ک. علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۱۸۰
- ↑ ر.ک. سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص۱۳ ـ ۱۵؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، پرسش از موعود، ص۸۵؛ محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت، ص۱۰۱ـ ۱۰۹
- ↑ ر.ک. علی‌پور، مهدی، ظهور، ص۲۴۰ ـ ۲۴۲
- ↑ ر.ک: دانشنامهٔ امام مهدی، ج ۴، ص ۷ (بخش چهارم، فصل چهارم، مدعیان دروغین).
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامهٔ امام مهدی، ج۷، ص ۴۱۴-۴۱۵.
- ↑ عیون اخبارالرضا، ج۱، ص۶۸.
- ↑ رسائل المرتضی، ج۴، ص۶۴.
- ↑ آسمان سبز سایه نیفکنده و کره خاک بر روی خود حمل نکرده صاحبلهجهای راست‌گوتر از ابوذر؛ علل الشرایع، ج۱، ص۱۷۶.
- ↑ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۱۹ - ۲۲.
- ↑ رضایی اصفهانی، محمد علی، مهدویت، ص ۱۰۱-۱۰۹.
- ↑ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۲۹ -۳۰.
- ↑ یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۱۸۰.
- ↑ علی‌زاده، مهدی، نشانه‌های یار و چکامه انتظار (کتاب)، ص۱۸.
- ↑ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۱۳ - ۱۵.
- ↑ ر.ک: السيد جواد السيد حسين الحسيني آل على الشاهرودی، امام مهدی (ع) و ظهور، ص ۱۷۸ – ۱۸۰.
- ↑ ر.ک: سید محمد کاظم قزوینی، امام مهدی (ع) از ولادت تا ظهور، ص ۴۷۵ ـ ۴۷۴
- ↑ علی‌پور، مهدی، ظهور، ص ۲۴۰-۲۴۲.
- ↑ ر.ک: الارشاد، ج ۲، صص ۳۴۵-۳۴۶؛ سید محمد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، بیروت، دارالتعارف، ۱۳۹۵ ه.ق، ص ۴۴۲ به بعد.
- ↑ شفیعی سروستانی؛ ابراهیم، پرسش از موعود، ص ۸۵.