دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)

دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / انتظار فرج
مدخل اصلی	انتظار از دیدگاه مسیحیت

دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ جامع اجمالی

* _{پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:}

مهدوی‌فرد	شفائی	فروهی	ابراهیمی	طاووسی

انتظار در مسیحیت

• اندیشه بازگشت عیسی مسیح (ع) یکی از مهم‌ترین باورهای جامعۀ مسیحیت را تشکیل می‌دهد، از دیدگاه آنان مسیح (ع) به صلیب کشیده شده و به شهادت رسیده است و سپس به آسمان‌ها رفته و در آخرالزمان بر می‌گردد و جهان را درخشان می‌سازد و نجات دهندۀ آخرین است. بنابراین، موعود مسیحیان شخص حضرت عیسی (ع) است.
• در آیین مسیحیّت عقیده به انتظار و ظهور موعود نسبت به سایر ادیان توحیدی بیشتر به چشم می‌خورد در انجیل بشارات فراوانی در مورد موعود آخرالزمان آمده است که چراغ انتظار را، در میان مسیحیان روشن می‌دارد و به صراحت مسیحیان را به انتظار سازنده و آمادگی و بیدار باش، برای آمدن منجی و مصلح جهانی دعوت می‌نماید زیرا وقت ظهورش مشخص نیست. به عنوان نمونه می‌‌توان از موارد زیر برای اعتقاد مسیحیان به انتظار و موعود نام برد:

1. در انجیل لوقا آمده است: "کمرهای خود را بسته، و چراغ‌های خود را افروخته بدارید، باید مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می‌کشند که چه وقت از عروسی مراجعت کند، تا هروقت آید و در را بکوبد بی‌درنگ در را برای او باز کنند، خوشا به حال آن غلامانی که آقای ایشان چون آید آنها را بیدار یابد، پس شما نیز مستعد باشید زیرا در ساعتی که شما گمان نمی‌برید، پسر انسان می‌آید".
2. در انجیل متی آمده است: "بیدار و آماده باشید در این وقت، پس به درستی که شما آن روز و ساعت را نمی‌دانید".

• مسیحیان بر اثر شدت انتظار بازگشت عیسی (ع) دچار توهماتی شدند و تاریخ‌هایی را برای این رویداد پیشگویی کردند و بر این اساس فرقه‌های متعددِ منتظرُ ظهور، پدید آمدند.
• در میان مسیحیان عصر حاضر هم، شوق انتظار هنوز زنده است، زیرا تمام مسیحیان معتقدند و در انجیل هم آمده که حضرت عیسی (ع) فرمود: "من اکنون می‌روم و باز خواهم گشت". و حتی یکی از یکشنبه‌های عید خود را "یکشنبه بازگشت" نامیده اند.

حکومت آرمانی مسیحیت

• همۀ مسیحیان اعتقاد دارند روزی فرا می‌رسد که حکومت آرمانی برقرار‌ خواهد‌ شد. اما بعضی اعتقاد دارند این حکومت‌ الهی‌ در‌ زمین برقرار و بعضی هم آن را در‌ خارج‌ آن و در ورای تاریخ تصور می‌کنند. گروهی آن را یک حکومت آرمانی بزرگ‌ می‌دانند‌ که با تلاش و پیگیری انسان‌ها‌ و کمک‌ خداوند در‌ زمین‌ برقرار خواهد شد و بعضی دیگر معتقدند‌ این‌ حکومت با مداخلۀ مستقیم و ناگهانی خداوند در مسیر تاریخی بشر تحقق‌ می‌یابد‌ که‌ علاوه بر آن دنیا به پایان‌ خواهد رسید. در‌ انجیل‌های‌ چهارگانه در مورد زمان و علائم ظهور ایشان‌ مشخصاتی آمده است که شباهت زیادی به مکتوبات موجود در عهد عتیق و اسلام دارد. مسیحیان معتقدند برای بازگشت مسیح و برقراری حکومت‌ الهی، جهان در جنایت و زشتی غرق می‌شود و بدبختی و جنگ و مصیبت و بلا آن را فرا می‌گیرد‌ و دجال‌ بر مردم مسلط می‌شود که مخالف مسیح است و پس از آن مسیح برای‌ نجات جهان و برقراری حکومت الهی بازمی‌گردد و از آرزوهای دیرینه مسیحیان، ورود به حکومت الهی است و همین‌ آرزو‌ آنها را تا به حال پایدار نگه داشته است و امید آنان هر روز به بازگشت مسیح شدت می‌یابد. هیچکس زمان بازگشت او را نمی‌داند.
• از آنچه بیان شد روشن گردید عقیده به ظهور منجی آخرالزمان، یکی از باورهای دیرین مسیحیّت است و آنان نیز در انتظار مصلح توانمندی، در آخرالزمان هستند تا حکومت آرمانی تشکیل دهد و جهان را از جنایت، زشتی، بدبختی، جنگ و مصیبت نجات دهد.

نتیجه‌گیری

• از آنچه بیان شد روشن گردید عقیده به ظهور منجی آخرالزمان، یکی از باورهای دیرین مسیحیّت است و آنان نیز در انتظار مصلح توانمندی، در آخرالزمان هستند تا حکومت آرمانی تشکیل دهد و جهان را از جنایت، زشتی، بدبختی، جنگ و مصیبت نجات دهد.

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین مهدوی‌فرد؛ | تصویر = Pic434.jpg | پاسخ‌دهنده = میرزا عباس مهدوی‌فرد]]]]

حجت الاسلام و المسلمین میرزا عباس مهدوی‌فرد، در کتاب «فلسفه انتظار» در این‌باره گفته است:

«اندیشه بازگشت عیسی مسیح(ع) یکی از مهم‌ترین باورهای جامعه مسیحیّت را تشکیل می‌دهد، از دیدگاه آنان مسیح(ع) به صلیب کشیده شده و به شهادت رسیده است و سپس به آسمان‌ها رفته و در آخرالزمان بر می‌گردد و جهان را درخشان می‌سازد و نجات‌دهنده آخرین است. چنان‌که در انجیل آمده است: "خدای پدران ما آن عیسایی را که شما به صلیب کشیده و کشتید بر می‌خیزاند، او را خدا بر دست راست خود بالا برده سرور و نجات‌دهنده ساخت، تا اسرائیل را توبه و آمرزش گناهان بدهد". "و لیکن شنیده و دانسته‌ایم که این مرد (موعود) به راستی مسیح است و خلاصه‌کننده عالم". اکنون که روشن شد مسیحیان بر طبق وعده‌ کتاب انجیل، دارای موعود هستند و موعود آنان شخص حضرت عیسی(ع) می‌باشد، به بررسی مسأله انتظار می‌پردازیم.

درباره اندیشه انتظار مسیحیّت در انجیل موجود، آیاتی وجود دارد، که چراغ انتظار را، در میان مسیحیان روشن می‌دارد، به عنوان نمونه به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

1. در انجیل لوقا آمده است: "کمرهای خود را بسته، و چراغ‌های خود را افروخته بدارید، باید مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می‌کشند که چه وقت از عروسی مراجعت کند، تا هروقت آید و در را بکوبد بی‌درنگ در را برای او باز کنند، خوشا به حال آن غلامانی که آقای ایشان چون آید آنها را بیدار یابد، پس شما نیز مستعد باشید زیرا در ساعتی که شما گمان نمی‌برید، پسر انسان می‌آید".
2. در انجیل متی آمده است: "بیدار و آماده باشید در این وقت، پس به درستی که شما آن روز و ساعت را نمی‌دانید".
3. در انجیل مرقس آمده: "پس بیدار باشید زیرا نمیدانید که در چه وقت صاحب خانه می‌آید، در شام یا نصف شب یا با بانگ خروس، یا صبح مبادا ناگهان آمده شما را خفته یابد، اما آنچه به شما می‌گویم و به همه میگویم بیدار باشید".

همچنان که ملاحظه می‌شود، این آیات از انجیل، به صراحت مسیحیان را به انتظار سازنده و آمادگی برای آمدن منجی و مصلح جهانی دعوت می‌نماید و آنان را به این نکته متوجه می‌سازد، که هر کس امید به آمدن عیسی مسیح(ع) دارد، باید بیدار و آماده باشد و آمادگی پذیرش او را در خود ایجاد کند. همه مطالب فوق این نکته را نیز به صراحت اعلام می‌دارند که همه باید منتظر او باشند، زیرا وقت ظهورش مشخص نیست.

مسیحیّان بر اثر شدت انتظار بازگشت عیسی(ع) دچار توهمّاتی شدند و تاریخ‌هایی را برای این رویداد پیشگویی کردند. و بر این اساس، فرقه‌های متعددی منتظر ظهور پدید آمدند. مثلاً گروه "آناباتیست‌ها" در قرن شانزدهم برای آماده کردن زمینه سلطنت هزارساله حضرت عیسی(ع) به پا خاستند و برخی از شهرها را برای مدتی در اختیار گرفتند، ولی شورش آنان بی‌رحمانه سرکوب شد. و یا فرقه "ایروینگینان" برای سرعت بخشیدن به ظهور آن حضرت، دوازده حواری، تعیین کردند ولی از این انتظار طرفی نبستند، و یا اینکه گروهی به نام "گواهان یهوه" برای پذیرائی از حضرت عیسی(ع) و انبیای پیشین در آمریکا آپارتمان تهیه کردند.

در میان مسیحیّان عصر حاضر هم، شوق انتظار هنوز زنده است، برای اثبات این مطلب موارد زیرا را به عنوان شاهد ذکر می‌کنیم:

1. عده‌ای از مسیحیّان بر این عقیده هستند که عیسی به زودی خواهد آمد و حکومت هزار ساله تشکیل خواهد داد، از این رو از دیرباز گروه‌های کوچکی با عقیده هزاره‌گرایی در مسیحیت پدید آمده‌اند که همه سعی و تلاش خود را به آمادگی برای ظهور دوباره حضرت عیسی(ع) در آخرالزمان مصروف می‌دارند. مانند فرقه "أدونیست‌های روز هفتم" که قبل از سال ۱۸۴۳ به وجود آمدند و تا عصر ما باقی هستند.
2. یکی از رهبران مسیحی ایران، طی مصاحبه‌ای چنین اظهار می‌دارد: دین ما نیز مثل اکثر ادیان دیگر ـ که به آمدن فردی اعتقاد دارند ـ به ظهور مجدد حضرت عیسی اعتقاد دارد، همه مسیحیّان هم به این معتقدند چون حضرت ایشان اعلام کرده‌اند و در انجیل هم آمده است که حضرت عیسی(ع) فرمود: من اکنون می‌روم و باز خواهم گشت. حتی کلیسای ما نیز یکی از یکشنبه‌های عید خود را "یکشنبه بازگشت" نامیده است.

از آنچه بیان شد روشن گردید که عقیده به ظهور منجی آخرالزمان، یکی از باورهای دیرین مسیحیّت است و آنان نیز در انتظار مصلح توانمندی، در آخرالزمان هستند».

|}

{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = ۲ حجت الاسلام و المسلمین شفائی؛ | تصویر = 13681166.jpg | پاسخ‌دهنده = محبوب شفائی]]]]

حجت الاسلام و المسلمین محبوب شفائی، در کتاب «موعود حق» در این‌باره گفته است:

«در میان مسیحیان: در انجیل مرقس، باب ۱۳، آیه ۳۳: (پس بر حذر بیدار شده، دعا کنید؛ زیرا که نمی‌دانید که وقت، کمی می‌شود).

آیه (۳۵): بیدار باشید؛ زیرا که نمی‌دانید که صاحب‌خانه کی می‌آید. در شام یا نصف شب یا بانک خروس یا صبح.

آیه (۳۶): ک مبادا ناگهان آمده و شما را خفته یابد.

در انجیل لوقا، باب دوازدهم، نیز چنین آمده است:

آیه (۳۵): کمرهای خود را بسته و چراغ‌های خود را افروخته دارید.

آیه (۳۶): شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود می‌کشید؛ تا هر وقت بیاید و در را بکوبد بی‌درنگ - برای او باز کنید!.

در انجیل متا باب بیست و چهار آمده است:

آیه (۲۷): چون برق که از مشرق بیرون می‌آید تا مغرب ظاهر می‌گردد، آمدن فرزند انسان نیز چنین خواهد بود.

آیه (۳۰): خواهید دید فرزند انسان را برابر‌های آسمان که می‌آید با قدرت و جلال عظیم.

آیه (۳۱): و فرشته‌های خود (یاران) را خواهد فرستاد - با صور بلند آواز - و آنها برگزیدگانشان را جمع خواهند نمود از اطراف اربعه؛ از اقصای فلک تا به طرف دیگر.

آیه (۴۴): شما هم برای ناگهانی من آماده باشید تا غافلگیر نشوید!

آنچه از دیدگاه اقوام و ادیان مورد بررسی قرار داده شد. گر چه همه آنها با حضرت مهدی(ع) کاملاً تطبیق نمی‌کند و حتی برخی از آنها اصلاً با مهدی موعود اسلام تطبیق ندارد از یک حقیقت مسلم حکایت می‌کند و آن اینکه: این افکار و عقاید و آرا که همه آنها با مضمون‌های مختلف، از آینده‌ای درخشان و آمدن صلحی جهانی در آخرالزمان خبر می‌دهند نشانگر این واقعیت است که همه آنها در واقع از منبع پر فیض وحی سرچشمه گرفته است ولکن در برخی از مناطق دوردست که شعاع حقیقت در آنجا کمتر تابیده است در طول تاریخ به تدریج از فروغ آن کاسته شده و فقط کلیاتی از نوید‌های مهدی موعود(ع) و مصلح جهانی در میان ملت‌ها به جای مانده است. البته سالم ماندن این نویدها در طول قرون متمادی، خود بر اهمیت موضوع می‌افزاید و مسأله مهدویت و ظهور مصلح جهانی را قطعی‌تر می‌کند.

بنابراین، عقیده به انتظار ظهور مبارک حضرت مهدی(ع) در آخرالزمان یک عقیده عمومی است و اگر کلمه مهدی و واژه‌های دیگر را - که پیروان سایر ادیان و مذاهب مختلف جهان بر آن حضرت اطلاق می‌کنند - از قالب اصطلاح اختصاصی آنها در آوردیم، و آن حضرت را نجات‌بخش یا مصلح جهانی و یا رهایی‌بخش غیبی بنامیم، اختلاف اسمی هم رفع می‌شود».

|}

{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین فروهی؛ | تصویر = Pic3063.jpg | پاسخ‌دهنده = ناصر فروهی]]]]

حجت الاسلام و المسلمین دکتر ناصر فروهی، در مقاله «انتظار فرج» در این‌باره گفته است:

«در آیین مسیحیّت عقیده به انتظار و ظهور موعود نسبت به سایر ادیان توحیدی بیشتر به چشم می‌خورد و بشارت‌های روشن‌تری درباره موعود آخرالزمان رسیده است. در اناجیل (متی، لوقا، مرقس، برنابا) مطالب زیادی در این باره وجود دارد، که بیانگر اعتقاد آنها بر مسئله انتظار است. در انجیل لوقا آمده است که: (درهای خود را بسته و چراغ‌های خود را افروخته دارید و مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می‌کشند، وقتی که آمد و در را کوبید بدون معطلی در را به روی او باز کنید...". قریب به همین مضمون در انجیل متی نیز آمده است ».

|}

{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. خانم ابراهیمی؛ | تصویر = 11384.jpg | پاسخ‌دهنده = | پاسخ = خانم زهرا ابراهیمی، در مقاله «نگاهی به انتظار و ظهور منجی از منظر ادیان توحیدی» در این‌باره گفته است:

«همه مسیحیان اعتقاد دارند روزی فرا می‌رسد که حکومت آرمانی برقرار‌ خواهد‌ شد. اما بعضی اعتقاد دارند این حکومت‌ الهی‌ در‌ زمین برقرار و بعضی هم آن را در‌ خارج‌ آن و در ورای تاریخ تصور می‌کنند. گروهی آن را یک حکومت آرمانی بزرگ‌ می‌دانند‌ که با تلاش و پیگیری انسان‌ها‌ و کمک‌ باری تعالی‌ در‌ زمین‌ برقرار خواهد شد و بعضی دیگر معتقدند‌ این‌ حکومت با مداخله مستقیم و ناگهانی خداوند در مسیر تاریخی بشر تحقق‌ می‌یابد‌ که‌ علاوه بر آن دنیا به پایان‌ خواهد رسید. علت انتظار‌ در‌ مسیحیت ناشی از پیام‌هایی است‌ که‌ در انجیل‌ها به نقل از حضرت عیسی بیان شده است که سعی نموده‌ خود‌ را برای مردم‌ معرفی‌ نماید‌ و سرنوشت‌ آینده خود را پیشگویی‌ کند‌. مکتوب است ایشان‌ مصلوب شدن و بازگشت قریب الوقوع خود را نقل نموده است: در همین زمینه‌ به‌ مطالبی‌ از انجیل اشاره می‌گردد: "اینک خانه شما‌ برای‌ شما‌ خراب‌ گذاشته‌ می‌شود‌ و به شما می‌گویم که مرا نخواهید دید تا وقتی آید که گوبید مبارک است او که به نام خداوند می‌آید". به زودی خواهم رفت و دیگر مرا نخواهی‌ دید ولی بعد از مدت کوتاهی باز می‌گردم و دوباره مرا خواهید دید.

اندیشه ظهور مجدد حضرت عیسی و برقرار نمودن ملکوت الهی اندیشه‌ای است که‌ در اناجیل چهارگانه بعد از مصلوب‌ شدن‌ و عروج او به آسمان، نمود بیشتری پیدا می‌کرد. شکنجه‌ها و فشارهای یهودیان و حوادثی که با حمایت دولت روم برای تازه مسیحیان به‌ وقوع می‌پیوست انتظار را، در مسیحیان بیش از‌ پیش‌ متجلی می‌ساخت و آنان با امید به‌ پیام‌ها و بشارت‌های آن حضرت، مبتنی بر بازگشت نزدیک و قریب الوقوع او هرآزار و اذیت و فشاری را متحمل می‌شدند‌. لازم‌ به ذکر است که در‌ انجیل‌های‌ چهارگانه در مورد زمان و علائم ظهور ایشان‌ مشخصاتی آمده است که شباهت زیادی به مکتوبات موجود در عهد عتیق و اسلام دارد.

علائم و مشخصات ظهور‌ که‌ در کتب عهد جدید‌ آمده‌ است به احمال از این قرار است: "اما از آن روز و ساعت هیچ کس اطلاع ندارد، حتی ملائکه آسمان؛جز پدر من و بس" "زیرا چون برق که از یک جانب‌ زیر‌ آسمان لامع شده تا جانب دیگر زیر آسمان درخشان‌ می‌شود، پسر انسان در یوم خود همچنین خواهد بود لیکن اول لازم است که او زحمات‌ بسیار بیند و و از این فرقه‌ مطرود‌ شود" "لهذا‌ شما نیز حاضر باشید، زیرا در ساعتی که گمان نبرید، پسر انسان می‌آید"

در اناجیل همنوا (متی-مرقس-لوقا) حکومت الهی در واقع اساس و پایه تعالیم‌ حضرت به‌ شمار می‌رود و او رستگاری انسان را در این مسیر متحقق می‌داند. انجیل مرقس‌‌ که یکی از انجیل‌های‌ همنواست‌ در این زمینه می‌گوید که حکومت الهی با ظهور پسر انسان شروع گردیده که رنج‌های زیادی متحمل می‌شود و علائم دوران قبل از بازگشت او و برقراری حکومت الهی را یادآوری می‌نماید: ابتدا‌ مصیبت و بلا نازل خواهد شد. جنگ‌ و ویرانی و فتنه همه جا را فراخواهد گرفت پس دنیا بهم می‌خورد در این حال انسان با قدرت و جلال بسیار، بر فراز ابرها خواهد آمد و به‌ دادرسی‌ خواهد نشست.

مسیحیان با توجه به اناجیل اربعه معتقدند که برای بازگشت مسیح و برقراری حکومت‌ الهی، جهان در جنایت و زشتی غرق می‌شود و بدبختی و جنگ و مصیبت و بلا آن را فرا می‌گیرد‌ و دجال‌ بر مردم مسلط می‌شود که مخالف مسیح است و پس از آن مسیح برای‌ نجات جهان و برقراری حکومت الهی بازمی‌گردد و از آرزوهای دیرینه مسیحیان، ورود به حکومت الهی است و همین‌ آرزو‌ آنها را تا به حال پایدار نگه داشته است و امید آنان هر روز به بازگشت مسیح شدت می‌یابد.

کتب دیگری که در ادامه اناجیل چهارگانه در عهد جدید ملحق‌ به‌ آن‌ است حاوی‌ مطالبی مبتنی بر‌ انتظار‌ ظهور‌ منجی و علائم و مشخصات آن دوره و چگونگی آمادگی‌ مردم برای آن می‌باشد که از جمله نامه‌هایی است از پولس رسول، پطرس، یوحنا‌ که‌‌ اشاراتی‌ بس بارز به این موضوع دارد. به نکاتی‌ از‌ این نامه‌ها اشاره می‌شود: شاید بپرسید که مسیح در چه زمانی بازخواهد گشت؟ برادران عزیز، لازم نیست در این‌باره چیزی بنویسیم‌ زیرا‌ شما‌ به خوبی می‌دانید که هیچکس زمان بازگشت او را نمی‌داند، روز‌ خداوند‌ همچون دزد شب بی‌خبر سر می‌رسد.

بنابراین آماده باشید و مانند دیگران به خواب نروید. منتظر بازگشت‌ مسیح‌ باشید‌ و هوشیار بمانید. نخسین کسی که زنده شد مسیح بود، سپس به هنگام‌ بازگشت‌ او‌، تمام آنانی که به او تعلق دارند زنده خواهند شد. پس از آن آخرت‌ فراخواهد‌ رسید‌ در آن زمان، مسیح تمام‌ دشمنان خود را نابود خواهد ساخت و سلطنت را به‌ خدای‌ پدر واگذار خواهد کرد زیرا سلطنت مسیح تا زمانی خواهد بود که همه دشمنان‌ خود‌ را نابود سازد.

اشعیای نبی نیز می‌فرماید: در خانواده یسّا (پدر داوود نبی) وارثی‌ خواهد‌ بود که‌ پادشاه قوم‌ها خواهد شد و امید ایشان تنها به او خواهد بود‌.

ما‌ با‌ امید نجات یافته‌ایم، و امید یعنی انتظار دریافت چیزی که هنوز نداریم، زیرا اگر کسی چیزی‌ را‌ در اختیار داشته باشد، نیازی نیست که به امید آن باشد. پس‌ وقتی‌ برای‌‌ چیزی که هنوز رخ نداده، به خدا امیدواریم، باید با صبر و حوصله منتظر آن بمانیم‌ اما‌ بدانید‌ که تا این دو رویداد واقع نشود آن روز نخواهد آمد:نخست‌ شورش‌ بر ضد خدا برپا خواهد شد، دوم آن مرد جهنمی که عامل این شورش است ‌ظهور‌ خواهد‌ کرد. "به هرحال‌ روز خداوند حتما خواهد‌ آمد‌ آن هم مثل دزدی که‌ همه‌ را غافلگیر می‌کند".

و نهایتاً در مکاشفه که نوشته یوحناست و آخرین بخش کتاب عهد‌ جدید‌ است‌ حوادث دوره آخر الزمان‌ با‌ زبان‌ رمزی بیان می‌شود‌ و دنیای‌ جدید را به نمایش‌ می‌گذارد‌ که در آن زمان، خداوند، به تمام غم‌ها و غصه‌ها خاتمه می‌دهد و دیگر اشکی از‌ چشمان‌‌ بی‌گناهی سرازیر نمی‌شود. در این بخش‌ سعی‌ شده است‌ مطالب‌ به‌ زبان رمزی بیان گردد‌ تا دشمنان مسیحیت در آن زمان، آن را درک ننمایند زیرا در آن دوران مسیحیت‌ در‌ نهایت‌ آزار و اذیت قرار داشتند.

به‌ هرحال‌ امید‌ به‌ آینده‌ و اصلاح جوامع از‌ الطاف‌ الهی است که خداوند از ابتدای‌ خلقت آن را وعده نموده است و خداوند وعده خود را‌ محقق‌ خواهد‌ داشت».

|}

{{پاسخ پرسش | عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. خانم طاووسی؛ | تصویر = 1100130.jpg | پاسخ‌دهنده = | پاسخ = سرکار خانم سکینه طاووسی، در کتاب «انتظار از دیدگاه اهل بیت» در این‌باره گفته‌ است:

«در کتاب مقدس مسیحیان - انجیل - بشارات فراوان و بیشتری در مورد موعود آخرالزمان آمده است و علت آن یکی قرب زمان است؛ زیرا با ظهور حضرت مسیح(ع) زمان در مقیاس کلی، به ظهور حضرت مهدی(ع) نزدیک‌تر شده است. علت دیگر، تحریف کمتری است که در این آثار پدید آمده است، این امر نیز از جهتی به زمان مربوط می‌‌شود؛ زیرا از دوره نزول و صدور آثار مقدس یهود، زمان بیشتری می‌‌گذرد تا دوره نزول و صدور آثار مقدس مسیحیت به همین دلیل میزان تحریف‌ها در این دین کمتر است و بشارت در مورد ظهور مصلح در کتاب آنها بسیار می‌‌باشد. هشدار حضرت مسیح(ع) در این زمینه بدین گونه است " بیدار باشید زیرا نمی‌دانید که صاحب خانه چه زمانی می‌‌آید، در شام یا بانگ خروس یا صبح، مبادا ناگهان آمده و شما را خفته یابد"».

|}

1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
   1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
   2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش) ‏
27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش) ‏
59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.