اصلاح
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اصلاح (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
اصلاح در برابر افساد به معنای برطرف کردن فساد و تباهی و ایجاد سلامت و بهبودی است. اصلاح هم در مورد افراد است و هم دربارۀ اجتماع.
مفهوم‌شناسی
اصلاح نقطه مقابل افساد[۱] در منابع زبان فارسی[۲] و عربی[۳] به معنای به صلاح آوردن، بهبودی بخشیدن، تعمیر کردن، آشتی دادن، نیکویی کردن و آراستن و سامان دادن آمده است. معنای مشترک در همه مشتقات این واژه، سلامت از فساد است که شامل سلامت در ذات[۴]، نظر و عمل[۵] می‌شود. اصلاح گاهی به‌واسطۀ برپاداشتن چیزی پس از فساد و خرابی[۶] و گاهی به‌واسطۀ بازگشت به حالت اعتدال حاصل می‌شود[۷].[۸].
اصلاح اجتماعی
اصلاح در جامعه عبارت است از تغییراتی که اساسی و بنیادی نبوده و جامعه را از نظر بنیاد و ساختمان اصلی و نظامات حاکم، دگرگون نسازد، بلکه تنها تغییراتی در جهت بهبود اوضاع به وجود آورد[۹]. به‌عبارت دیگر یعنی سامان دادن‌های آرام، تدریجی و غیربنیادی در جهت مطلوب[۱۰].[۱۱]
اصلاح در اسلام
در اصطلاح اسلامی اصلاح، نقطه مقابل افساد است، اعم از آنکه تدریجی و ظاهری باشد یا بنیادی[۱۲].[۱۳]
اصلاح انسان
اصلاح در انسان عبارت است از انجام وظیفه‌ای که خداوند برعهدۀ انسان قرار داده است که این امر موجب رشد و تکامل او می‌شود نه اینکه چیزی از او کم شود[۱۴].[۱۵]
اصلاح درقرآن
حوزه معنایی اصلاح
اصلاح و احسان
اصلاح و افساد
اصلاح و اضلال
اصلاح و توبه
اصلاح و ایمان، عمل صالح و تقوا
حوزه‌های اصلاح
رابطه انسان با خود
رابطه انسان با خدا
رابطه انسان با انسان‌های دیگر
رابطه انسان با طبیعت
نتایج و پیامدهای اصلاح
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ الصحاح، ج ۱، ص ۳۸۴، «صلح».
- ↑ لغت‌نامه، ج ۲، ص ۲۳۹۱؛ فرهنگ فارسی، ج ۱، ص ۲۹۳، «اصلاح».
- ↑ لسان العرب، ج ۷، ص ۳۸۴؛ ترتیب العین، ص ۴۵۳ ۴۵۴، «صلح».
- ↑ ترتیب العین، ص ۴۵۴، «صلح».
- ↑ لسان العرب، ج۷، ص۳۸۴؛ التحقیق، ج ۶، ص۲۶۵، «صلح».
- ↑ لسان العرب، ج ۷، ص ۳۸۴؛ اقرب الموارد، ج ۳، ص ۲۷۲؛ تاج العروس، ج ۴، ص ۱۲۵، «صلح».
- ↑ مفردات، ص ۶۳۶، «فسد».
- ↑ میرسپاه، اکبر، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص.
- ↑ مجموعه آثار، ج۱، ص۱۶۹.
- ↑ نهضت‌های اسلامی، ص۸
- ↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۱۰۸.
- ↑ نهضت‌های اسلامی، ص۶؛ جمهوری اسلامی، ص۱۸۰.
- ↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۱۰۸.
- ↑ جاذبه و دافعه علی(ع)، ص۵۳.
- ↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۱۰۸.