اصول عقاید (کتاب)
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
اصول عقاید، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی تعالیم اسلامی و توضیح عقاید می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر محسن قرائتی است و انتشارات مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن انتشار آن را به عهده داشته است. [۱]
| اصول عقاید | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | [[توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد (کتاب)|توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد]] |
| نویسنده | محسن قرائتی |
| موضوع | اصول دین |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن|انتشارات انتشارات مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن]][[رده:انتشارات انتشارات مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن]] |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۶ ش |
| شابک | ۹۶۴-۵۶۵۲-۴۷-۲ |
| شماره ملی | ۱۰۴۵۹۶۴ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «شرح و توضیح عقاید و تعالیم اسلامی است. نویسنده بر اساس معارف و آیات قرآن و احادیث به بحث درباره توحید، صفات الهی، دلایل و فلسفه نبوت، امامت، صفات اهل بیت، مهدویت و آخرت پرداخته و نکات و آموزههای شیعی را درباره هر موضوع به تفصیل بیان کرده است. در بحثهای عقیدتی کتاب، مطالب و معارف اخلاقی و تربیتی و داستانهای پندآموز هم ارائه گردیده است. در ذیل هر بحث، از منظر قرآن به شبهات و اشکالات فکری مطرح پاسخ داده شده است»[۱].
فهرست کتاب
- سخن ناشر
- اصول عقائد
- پیش‌درآمد
- نیاز به دین
- کدام راه؟
- راه دین یا راه برتر
- دینِ فطری یعنی چه؟
- فطرت در قرآن
- غبارهای فطرت
- عوامل شکوفایی فطرت
- امتیازات دین
- کارایی دین
- چرا برخی به دین توجهی ندارند؟
- تحلیل‌های غلط از دین
- نشانه‌های بهترین دین
- ضرورت شناخت دین
- معارف ثابت ادیان
- امر به معروف و نهی از منکر
- هستی در جهان‌بینی الهی
- نقش جهان‌بینی
- جایگاه شناخت
- ابزار شناخت
- منابع شناخت
- شناخت‌های ناقص و شناخت‌های کامل
- موانع شناخت
- اصل اول: توحید
- توحید
- حقیقت و ابعاد توحید
- ریشه‌های ایمان به خدا
- عقل
- فطرت
- راه‌های خداشناسی
- خداشناسی از راه نظم و هماهنگی
- هماهنگی در هستی
- هماهنگی درون و برون
- نشانه‌های خدا
- نشانه‌های خدا در طبیعت
- نشانه‌های خدا در آفرینش حیوانات
- نشانه‌های خدا در وجود انسان
- هماهنگی نظام تکوین و تشریع
- جبران کمبودها در آفرینش
- خداشناسی از راه فرض خلاف
- خداشناسی از راه مقایسه
- خداشناسی از راه افزایش نعمت‌ها
- نشانه‌های یکتایی خدا
- ۱. ارسال پیامبران
- ۲. بی‌نهایتی خدا
- ۳. انسجام در هستی
- اقسام توحید
- توصیف خداوند
- الگوی توحید
- علل انحراف از توحید
- آثار ایمان به خدا
- عوامل دلهره
- آثار بی‌ایمانی
- ایمان‌های مورد انتقاد
- ویژگی‌های ایمان مقبول
- علل انحراف از خداشناسی
- شرک
- تاریخچه شرک
- تنوع شرک
- نمونه‌های شرک
- آرم و نشانه شرک
- آمار مشرکان
- آثار شرک
- ریا شرک است
- نشانه‌های شرک
- نشانه دل‌های مشرک
- آنجا که اطاعت از والدین ممنوع است
- گناه نابخشودنی
- شرک‌زدایی مقدم بر توحید
- نشانه‌های اخلاص
- پاسخ به چند شبهه
- توسل
- واسطه قرار دادن پیامبر و اولیاء
- توسل به پیامبر و اهل‌بیت او
- دلیلی دیگر بر جواز توسل
- نوشتن نام بر روی سنگ قبور
- گریه بر مردگان و شهدا
- سلام و لعن در زیارت‌نامه‌ها
- تبرک
- طواف دور قبور
- سجده بر مُهر
- روضه‌خوانی و یادبود
- جشن‌ها
- بوسیدن ضریح
- احترام بقیع
- ذکر یا علی و یا حسین
- گنبد و بارگاه
- صفات خدا
- راه آشنایی با صفات خدا
- نقش ایمان به صفات خدا
- اصل دوم: عدل
- عدل الهی
- چرا عدل از اصول است؟
- معنی و مفهوم عدل
- عدل و قسط
- آثار ایمان به عدل خدا
- ریشه‌های ظلم
- پاسخ به شبهات
- نکته اول: هیچ موجودی از خدا طلبکار نیست
- نکته دوم: تبعیض ظلم است نه تفاوت
- نکته سوم: همیشه عدل به معنای مساوات نیست
- نکته چهارم: حقوق جامعه بر حقوق فرد اولویت دارد
- نکته پنجم: علم و آگاهی ما محدود است
- نکته ششم: قضاوت‌های ما عجولانه است
- نکته هفتم: قضاوت مقطعی ممنوع
- نکته هشتم: از نقش خود غافل نشویم
- نکته نهم: سختی‌ها عامل رشد است
- نکته دهم: سود و زیان، ملاک سنجش خوبی یا بدی نیست
- نکته یازدهم: انسان‌ها پیوسته آزمایش می‌شوند
- نکته دوازدهم: کج‌فهمی‌ها و برداشت‌های غلط
- نکته سیزدهم: خوبی‌ها و زیبایی‌ها را باهم ببینیم
- نکته چهاردهم: از نقش قوانین طبیعی غفلت نکنیم
- نکته پانزدهم: ضرورت تلاش برای کشف استعدادها
- نکته شانزدهم: همگانی بودن راه قرب به خدا و رشد معنوی
- پاسخ به چند شبهه
- عدالت اجتماعی
- عدالت و مساوات
- جایگاه عدالت در اسلام
- رابطه عدالت اجتماعی با جهان‌بینی الهی
- عدالت‌خواهی فطری است
- مکتب انبیا، قانون عادلانه
- عدالت، شرط مسئولیت
- استقرار عدالت، هدف انبیا
- اهمیت عدالت در روایات
- سنگینی عدالت
- عوامل انحراف از عدالت
- روش عادلانه قرآن
گستره عدالت در اسلام
- میانه‌روی در عبادت
- عدالت در احکام نماز و روزه
- عدالت در احکام زکات و خمس
- عدالت در احکام جهاد
- عدالت در ستایش و انتقاد
- عدالت در اظهار محبت
- عدالت در مخارج زندگی
- عدالت در محیط خانه
- عدالت در برنامه روزانه
- عدالت در کار و اقتصاد
- عدالت در توزیع
- عدالت در بهره‌گیری و مصرف
- عدالت باحیوانات
- پاسخ به چند شبهه
- راه‌های دستیابی به عدالت اجتماعی
- ولایت فقیه پشتوانه عدالت اجتماعی
- نمونه‌هایی از عدالت اجتماعی
- استدلال امام برای مساوات
- عدالت اسلامی و مصادره اموال
- عدالت در میان تمام اقوام و ملت‌ها
- عدالت‌خواهی نه امتیازطلبی
- عدالت در رفتار با نزدیکان
- عدالت و برابری شعار اسلام
- عدالت در انجام تکالیف
- عدالت و برابری میان طرفداران
- عدالت در تقسیم یک نان
- عدالت‌خواهی نه مصلحت‌اندیشی
- عدالت حتی در کارهای کوچک
- عدالت و پرهیز از رابطه‌بازی
- عدالت‌خواهی نه تبعیض
- عدالت و پرهیز از احساسات و روابط فامیلی
- عدالت، نه سوءاستفاده از مقام و موقعیت
- عدالت و پرهیز از امتیازات نابجا
- عدالت در رفتار مسئولان و مدیران
- عدالت در نظام اداری و دوری از کاغذبازی
- عدالت در معاشرت با مردم
- عدالت در کیفر مجرمان
- عدالت در اجرای حدود و انجام وظایف
- عدالت، نه تطمیع و باج‌دادن
- عدالت و پرهیز از شخصیت‌زدگی
- عدالت و نظارت بر عملکرد زیردستان
- عدالت در قضاوت
- عدالت و رعایت حقوق دیگران
- اصل سوم: نبوت
- نبوت
- دلایل نیاز به انبیا
- راه انبیا خواسته دیرینه انسان
- عدم اعتقاد به نبوت نشانه عدم شناخت خدا
- آیا رهنمودهای علم و عقل کافی نیست؟
- دلائل نارسایی علم
- تفاوت کار علم با کار انبیا
- وجدان، نمی‌تواند جایگین انبیا گردد
- قوانین بشری، نارسا، ناقص و مورد تردید است
- ویژگی‌های قانونگذار
- آیا می‌توان در برابر دعوت انبیا بی‌تفاوت ماند؟
- بیان قرآن درباره انبیا
- چگونه جامعه را به پیروی از قوانین الهی پایبند کنیم؟
- ضامن اجرا چیست؟
راه‌های شناخت انبیا
- اولین راه: معجزه
- معجزه، نه نمایشگاه
- سنخیت در معجزه
- دومین راه: بررسی قرائن، حالات و کارنامه انبیا
- راه سوم: گفته‌ها و اشارات پیامبران قبلی
- قرآن، معجزه بزرگ پیامبر اسلام
- چهارده قرن انتظار!
- اعجاز عددی قرآن
- امتیاز قرآن
- قرآن را بهتر بشناسیم
- قرآن وسیله سنجش است
- مواظب خطر تفسیر به رأی باشیم!
- قرآن مهجور است
- آداب تلاوت قرآن
- بارقه‌های امید
- کودک پنج ساله‌ای که با قرآن حرف می‌زد
امتیازات انبیا
- نشانه یقین
- چه کنیم به یقین برسیم؟
- لزوم عصمت رهبر آسمانی
- پاسخ به چند سؤال
- محمد(ص) خاتم پیامبران
- رسالت جهانی پیامبر اسلام
کارنامه انبیا
- تبلیغ، مسئولیت عمومی پیامبران
- ویژگی‌های تبلیغی پیامبران
- خواسته‌های پیامبران از خدا
- قلمرو تبلیغی پیامبر اسلام
مأموریت‌های انبیا
- علل مخالفت با انبیا
- بی‌اعتنایی به ندای انبیا موجب بدبختی است
- آزار انبیا
- مخالفت از درون خانه
- شکنجه پیروان
- کارشکنی منافقان
- انتقادهای عقدهای
- تهمت‌ها و افتراها
- ایرادها و بهانه‌ها
- تهدیدها
- اقدامات عملی
- موافقان انبیا
- نویدهای الهی به پیامبران
- حقوق پیامبر بر مردم
- اوصاف انبیا، اکتسابی یا ذاتی؟
- اخطار به انبیا
- نتایج اطلاع از تاریخ و اوصاف انبیا
- پیامبران الگوی انسان‌ها
- اخلاق پیامبران
- بندگی خدا
- اخلاص
- صداقت
- انصاف
- خیرخواهی
- ساده‌زیستی
- سیره پیامبراکرم(ص)
- عبادت پیامبر
- زهد پیامبر
- سوز پیامبر
- بی‌تکلی پیامبر
- غمخوار و همدرد
- اول مردم
- مشورت با مردم
- همگام با یاران
- وفای پیامبر
- صداقت پیامبر
- پیشگام در مبارزه
- تدبیر پیامبر
- قاطعیت پیامبر
- همسرداری پیامبر
- مهربانی با کودکان
- مهمان‌نوازی پیامبر
- رفتار پیامبر با مخالفان
- امان دادن به دشمن
- صفات دیگری از پیامبر
- پاسخی به تهمت‌ها
- عذرخواهی از رسول خدا(ص)
- امامت از اصول دین است
- توحید و امامت، دو قلعه مستحکم الهی
- نیاز به امام
- آیا قرآن کافی نیست؟
- نقش امام
- راهنما بودن امام
- الگو بودن امام
- نقش الگوها در جامعه
- انعکاس امامت در قیامت
- نقش الگویی حاکمان
- اهداف امامت
- نشانه‌های امامت
- انفاق در رکوع
- ماجرای غدیر
- تلاش پیامبر
- چرا تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند
- احقاق حق یا تلاش و فریاد
- صفات امام
- عصمت
- سعه صدر
- عدالت
- دوری از هوی و هوس
- شجاعت
- فضیلت و سابقه‌نیک
- حکم طبق کتاب خدا
- عطوفت و سیاست
- زهد و سادگی
- حقگرایی و حق‌مداری
- قاطعیت در راه حق
- پیشگامی در کارها
- بی‌تکلفی
- مدارا با مردم
- آگاهی از تاریخ گذشتگان
- رسیدگی به مشکلات مردم
- صبر و خداباوری
- اخلاص و دوری از مادیات
- توانایی و علم سرآمد
- دوری از امتیاطلبی
- حفظ منافع اسلام نه منافع خود
- تعیین امام
- تجربه‌های تلخ
- قضاوت مردم همه جا حق نیست
- تعیین امام تنها از طرف خداست
- امامت، عهد و پیمان الهی
- عوارض طبیعی انتخابات
- انتصاب الهی، راه حق
- انتخاب، ممنوع
- انتصاب، حکیمانه است
- گوشه‌ای از فضائل حضرت علی و اهل‌بیت(ع)
- اطعام مسکین، یتیم و اسیر
- جهاد در راه خدا
- جانفشانی در راه پیامبر
- امام و نزول فرشتگان در شب قدر
- گوشه‌ای دیگر از فضائل علی(ع)
- پرسش و پاسخ
- مسئولیت اُمت
- امامت و حج
- آثار پیروی از امام
- یاران واقعی
- یاران دروغین
- انواع ظلم‌ها به امامت
- گستره ظلم و حق‌کشی
- ظلم به پیروان
- اکثریت خطاکار؟
- همگامی شیعه و اهل‌سنت
- رهبری‌های ممنوع
- شیعه یا سنی؟
اهل‌بیت(ع)
- اهل‌بیت چه کسانی هستند؟
- حدیث کساء
- معرفی روزانه
- جایگاه اهل‌بیت(ع)
- صلوات بر اهل‌بیت(ع) در نماز
- محبت اهل‌بیت(ع)
- ماجرای غدیر
- آیا پیام غدیر، دوستی علی(ع) بود؟
- اولی‌الامر کیست؟
- اولی‌الامر دوازده نفرند
- هدف ائمه یکی است
- جایگاه اهل‌بیت نزد پیامبر
- گستره تربیت و هدایت اهل‌بیت
- ائمه و توجه به خودسازی
- امام مهدی(ع)
- غیبت امام زمان(ع)
- انقلاب اسلامی، زمینه‌ساز ظهور
- دیدار امام در زمان غیبت
- وظیفه ما در زمان غیبت
- ولایت فقیه تداوم خط امامت
- ولایت فقیه و نقش آن
راه‌های اثبات معاد
- مراحل وجود و هستی
- الف) امکان معاد
- ب) دلائل معاد
- دلیل اول معاد: عدل خدا
- پرسش و پاسخ
- دلیل دوم معاد: حکمت خدا
- ج) نبود مانع
- ایمان به معاد، دفع ضرر احتمالی
- نقش ایمان به معاد
- نقش معاد در مسائل اقتصادی
- نقش معاد در مسائل نظامی
- نقش معاد در برخورد با طاغوتیان
- نقش معاد در توجه به محرومان
- ایمان به معاد، پشتوانه تمام کمالات
- ایمان همراه با یاد معاد
- آثار یاد موت و معاد
- یاد مرگ در مناجات‌ها
- چرا یاد مرگ نیستیم؟
- انگیزه‌های انکار معاد
- ۱. گریز از مسئولیت
- ۲. عدم ایمان به قدرت و علم خدا
- ۳. آگاهی نداشتن به زمان قیامت
- ۴. زنده کردن مردگان
- ۵. مرگ، پایان قدرت خدا و نیستی
- سیمایی از مرگ و جان‌دادن
- مرگ از دیدگاه معصومین
- انواع جان‌دادن
- انواع مرگ
- چرا از مرگ می‌ترسیم؟
- چه کنیم تا از مرگ نترسیم
- توبه، ابعاد و شرایط آن
- معنای توبه
- مراحل توبه
- ابعاد توبه حقیقی
- شرایط و انواع توبه
- همراهی ولایت
- راه‌های توبه و جبران
- برخورد با گناهکار
در آستانه مرگ
- سعادت و شقاوت
- حسن عاقبت و سوءعاقبت
- عوامل بدعاقبتی انسان
- وصیت
- نقش وصیت
- شرایط وصیت
- وصیت‌های نمونه
- عمل به وصیت
- لحظات جان‌دادن خوبان
- لحظات جان‌دادن بدان
- آسان جان‌دادن
- ملاقات با اولیای خدا
- قبض روح و جان‌دادن
- وظیفه ما بر بالین محتضر
- وظایف ما پس از مرگ دیگران
- بقای روح
- وجود عالم برزخ
- زندگی برزخی
- سؤال قبر
- از چه می‌پرسند؟
- از چه کسی می‌پرسند؟
- لذت یا عذاب در قبر
- یاران برزخی
- حالات برزخیان
- گوشه‌ای از عوامل عذاب برزخی
- عذاب برزخی مؤمنان
- گوشه‌ای از عوامل رفاه و سعادت برزخی
- بهره‌برداری از اعمال حتی پس از مرگ
- زیارت قبور
در آستانه قیامت و حضور در آن
- دمیدن در صور
- نظام آفرینش در آستانه قیامت
- معاد جسمانی است
- شبهه آکل و مأکول
- چگونگی حضور در قیامت
- نام‌ها و اوصاف قیامت
- گسستن وسائل و رابطه‌ها
- سؤال از همه کس
- سؤال از همه اعمال
- سؤال از هر حالت
- محاسبه عمل در هر کجا
- سؤال یا عدم سؤال در قیامت
- پرسش‌های اساسی
- سؤالات بی‌جواب
- حسابگر کیست؟
- انواع حساب در قیامت
- چیزهایی که حساب ندارند
- حق‌الناس
- گفتگوها در حال حساب
- ثبت و کشف اعمال
- نیکوکاران و گنهکاران
- انواع پرونده‌ها
- مراحل و مواقف
- حساب و جزای کارهای انجام نشده
سیمایی از قیامت
- ندامتگاه
- چه کسانی حسرت می‌خورند؟
- اعترافات
- اعتراف تنها در دنیا مؤثر است
- رحمت خدا در قیامت
- میزان در قیامت
- صراط
- صراط در قیامت
- در صراط چه می‌گذرد؟
- شفاعت
- پاسخ به شبهات
- ناله‌ها و استمدادها در قیامت
- الف) استمداد از مؤمنان
- ب) استمداد از مجرمان
- ج) استمداد از شیطان
- د) استمداد از مأموران جهنم
- هـ) استمداد از خداوند
- پاسخ منفی، بازتاب عمل خود انسان
سیمای مجرمان و کفار
- وضع عقل
- وضع پیشانی و چشم‌ها
- وضع صورت مجرمان
- وضع بینی مجرمان
- وضع دهان و زبان
- وضع دست مجرمان
- سرافکندگی مجرمان
- وضع گردن مجرمان
- وضع دل‌ها
- وضع پهلو و کمر
- وضع درونی
- وضع پوست
- چگونگی حضور در قیامت
- درهای جهنم
- وضع جهنم و آتش
- یاد دوزخ و قیامت
- گوشه‌ای از علل عذاب
- عذاب‌های روحی و روانی
- سیمای بهشت و بهشتیان
- حوض کوثر
- ورود به بهشت
- درهای بهشت
- بزرگی بهشت
- هوای بهشت
- بهشت محل کامیابی
- بهشت قابل وصف نیست
- نعمت‌های ابدی
- بهشت سرای أمن
- صورت بهشتیان
- افتخار و دعوت از دیگران
- برادری و صفا
- دوری از لغو و بیهودگی
- لباس‌ها و زیورها
- مأموران پذیرایی
- خوردنی‌های بهشت
- آشامیدنی‌ها
- ظرف‌ها و نهرها
- همسران بهشتی
- نمونه‌های دیگر
- لذت‌های معنوی
- درجات بهشت
- کلیدهای بهشت
- محرومان از بهشت
جاودانگی و خلود
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی (متولد ۱۳۲۴ ش، کاشان)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: على آقا نجفى، جعفر صبوری کاشانی پیگیری کرد. او در مبارزات انقلاب اسلامی نقش فعالی داشت و ریاست و نمایندگی ولی فقیه در سازمان نهضت سوادآموزی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس مختلف تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده است. «جهت‌نما»، «با قرآن در سرزمین وحی»، «غدیر در قرآن»، «قرآن و امام حسین»، «زندگی مهدوی در سایه دعای عهد»، «امامت»، «وظایف سازمان‌ها و نهادها در ترویج فرهنگ مهدویت»، «شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم»، «بررسی نقش و وظیفه نهادهای دینی در ترویج نظام تربیتی انتظار محور»، «پرتوی از آیه‌های مهدوی»، «اصول عقاید»، «امر به معروف و نهی از منکر» و «یک صد و پنجاه موضوع از قرآن و احادیث» برخی از این آثار است.[۲]
پانویس
دریافت متن
دریافت متن دیجیتال و PDF از وبگاه قائمیه