عاشورا ریشه‌ها انگیزه‌ها رویدادها پیامدها (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط HeydariBot (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۵۸ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

عاشورا
زبانفارسی
ترجمهٔ کتابریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها
نویسندهناصر مکارم شیرازی
تحقیق یا تدوینسعید داوودی و مهدی رستم‌نژاد
موضوععاشورا
مذهبشیعه
ناشر[[:رده:انتشارات انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب|انتشارات انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب]][[رده:انتشارات انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب]]
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۸۴ ش
تعداد صفحه۷۶۸
شابک۹۶۴-۸۱۳۹-۹۰-۳
شماره ملی‭م‌۸۴-۲۵۷۰۱

عاشورا: ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون نهضت عاشورا می‌پردازد. این کتاب زیر نظر ناصر مکارم شیرازی و به کوشش سعید داوودی و مهدی رستم‌نژاد نوشته شده است. و انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب نشر این اثر را به عهده داشته است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «در طول تاریخ کم نبوده است قیام‌ها و جنگ‌های عظیمی که کشته‌ها و تبعات بسیاری داشته است اما هیچ حادثه ای تاریخی را نمی‌توان یافت که پیامدها و امتدادش در طول تاریخ به گستردگی واقعه ی عاشورا باشد؛ واقعه ای که پس از گذشت قرن‌ها از آن، هنوز زنده است و درس‌های فراوانی به همراه دارد.تاریخ نویسان متعددی به نگارش این واقعه پرداخته‌اند و آثار بسیاری در این زمینه می‌‌شناسیم که هرکدام ویژگی‌های مثبت و منفی خود را دارند اما همواره دسترسی به منابع معتبر و آگاهی از واقعیات حادثه ی عاشورا دغدغه ی اصلی تشنگان حقیقت و محبان حضرت سیدالشهدا(ع) است. این سال‌ها نگارش مقاتل برای عموم رواج زیادی دارد و این دسته از کتاب‌ها با استقبال بسیاری هم روبرو هستند؛ از این جمله کتاب «عاشورا» است، کتابی که در آن به ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها و پیامدهای این واقعه پرداخته شده است. این نوشتار علاوه بر گزارش و روایت وقایع متفاوت، به تحلیل و بررسی کوتاهی از هر واقعه نیز می‌‌پردازد. کتاب با مقدمه ای از آیت الله مکارم شیرازی شروع می‌‌شود و پس از آن در سخنان آغازین به شیوه تحقیق و نگارش کتاب و تقسیم‌بندی مطالب آن اشاره شده است. این کتاب از شش بخش اصلی تشکیل شده است. در بخش نخست در شش فصل به شخصیت امام حسین(ع) و فلسفه ی عزاداری پرداخته شده است و در پایان بخش اول تحلیل صحیح در فلسفه ی عزاداری آمده است. ریشه‌های قیام عاشورا بخش دوم کتاب است و در هشت فصل دلایل وقوع عاشورا بررسی می‌‌شود. بخش سوم کتاب در سه فصل به انگیزه‌های قیام عاشورا می‌‌پردازد و رویدادهای قیام عاشورا بخش چهارم کتاب است و که از دو فصل نسبتا مفصل از مدینه تا کربلا و از کربلا تا مدینه تشکیل شده است. بخش پنجم آثار و پیامدهای قیام عاشورا را در سه فصل بررسی می‌‌کند و اشعار برگزیده فارسی و عربی بخش ششم کتاب است. فهرست آیات، روایت، اشخاص و لقب‌ها، اماکن و منابع پایان بخش کتاب می‌‌باشد».[۱]

فهرست کتاب

۱- اهداف و انگیزه‌های خالص الهی
۲- کشته شدن حجت خدا توسط مردمی به ظاهر مسلمان
۳- یاران همراه امام(ع)
۴- ذلت‌ناپذیری عاشوراییان
۵- مظلومیت، در ابعاد مختلف
۶- قدرت تأثیرگذاری
۱- برپایی مجالس سوگواری
۲- یادآوری مصایب آن حضرت(ع) در مناسبت‌های مختلف
۳- گریستن و گریاندن
۴- تشویق شاعران به مرثیه‌سرایی
۵- اهمیت به تربت امام حسین(ع)
۶- اهتمام ویژه به زیارت مرقد امام حسین(ع)
۱- گریه بر امام حسین(ع) پیش از تولد آن حضرت
۲- گریه بر امام حسین(ع) پس از ولادت
۳- گریه و سوگواری بر امام حسین(ع) پس از شهادت
۱- حسن ذاتی گریه
۲- درک ثواب و رسیدن به شفاعت اهل بیت(ع)
۳- تشکر از امام حسین(ع)
۱- حفظ مکتب اهل بیت(ع)
۲- بسیج توده‌ها
۳- خودسازی و تربیت دینی (الگوپذیری)
۴- تجلیل از مجاهدت امام(ع) و تعظیم شعائر
  • ششم: شیوه‌های عزاداری
۱- گریه کردن
۲- تباکی
۳- لباس مشکی بر تن کردن
۴- تشکیل مجالس سوگواری
۵- نوحه‌سرایی
۶- به سر و سینه زدن
۷- تعطیلی کسب و کار
۱- آراستگی به علم و فضیلت
۲- پاکی و تقوا و اصالت خانوادگی
۳- شایستگی‌های فردی
۱- مناصب کلیدی در اختیار امویان
۲- روان شدن سیل اموال به سوی بنی‌امیه
۱- ترک حمایت از عثمان
۲- جنگ جمل یا رویارویی غیر مستقیم معاویه با امام(ع)
۳- جنگ صفین، یا رویارویی مستقیم معاویه با امام(ع)
۴- ایجاد رعب و وحشت در قلمرو حکومت علوی
۱- فریب خوردن برخی از فرماندهان لشکر امام حسن(ع) توسط معاویه
۲- تضعیف موقعیت امام(ع) توسط منافقان و عوامل معاویه
۳- صلح تحمیلی
  • فصل هفتم: دوران خلافت معاویه
۱- نقضصلح‌نامه امام مجتبی(ع)
۲- نصب منافقان در پست‌های حساس
۳- بسترسازی‌های فرهنگی برای پیشبرد اهداف شوم خویش
۴- به شهادت رساندن امام حسن مجتبی(ع)
۵- کشتن شیعیان به بهانه‌های گوناگون
۶- تنگنای اقتصادی مخالفان
۷- بدعت‌ها
۸- تحمیل بیعت یزید بر مردم
۱- فاجعه خونین کربلا
۲- کشتار وسیع مردم مدینه
۳- آتش زدن کعبه
۱- خواستگاری ام‌کلثوم
۲- وحشت از نام علی(ع)
۳- افتخار شما فقط فاطمه است!
۴- مصادره اموال معاویه
۵- ملاقات با حسین ممنوع!
۶- برخورد شدید امام حسین(ع) با معاویه
۷- نامه شدید اللحن امام حسین(ع) به معاویه
۸- همان نامه به روایت دیگر
۹- حکومت معاویه بزرگ‌ترین فتنه!
۱۰- نکوهش معاویه بر انتخاب یزید
۱۱- پاسخ کوبنده امام(ع) به معاویه
۱۲- من کسی را صالح‌تر از یزید نمی‌دانم!!
۱۳- خطبه‌ای بسیار مهم و سرنوشت‌ساز
۱۴- من فقط برای اقامه حق قیام کردم
۱۵- توطئه شبانه برای گرفتن بیعت
۱۶- چگونه توطئه خنثی شد؟
۱۷- همان مطلب به روایت دیگر
۱۸- پاسخ کوبنده امام(ع)
۱۹- ادامه همان سخن
۲۰- پاسخ نهایی: خلافت بر آل ابوسفیان حرام است!
۲۱- امام حسین(ع) کنار قبر پیامبر(ص)
۲۲- خدایا! من نیکی‌ها را دوست دارم
۲۳- وداع امام حسین(ع) با قبر جدش پیامبر(ص)
۲۴. اگر در دنیا هیچ پناهگاهی نداشته باشم، با یزید بیعت نخواهم کرد!
۲۵- وصیت‌نامه تاریخی امام حسین(ع)
۲۶- من هرگز تن به ذلت نخواهم داد!
۲۷- مادرم! می‌دانم که شهید می‌شوم!
۲۸- پایان این راه شهادت است!
۲۹- امام حسین(ع) از مدینه خارج می‌شود
۳۰- ورود امام حسین(ع) به مکه
۳۱- تلاش ابن عباس و عبدالله بن عمر برای منصرف ساختن امام(ع)
۳۲. نامه امام حسین(ع) به مردم کوفه به هنگام اعزام حضرت مسلم(ع)
۳۳- برنامه‌ریزی برای بیعت و قیام
۳۴- نامه امام حسین(ع) به مردم بصره و برنامه‌ریزی برای قیام
۳۵- من مأموریت دارم!
۳۶-پیمان کوفیان حجت را بر امام تمام کرد
۳۷- فقط جان بر کفان با ما همراه شوند!
۳۸-احترام حرم الهی
۳۹- امام(ع) از شهادت خویش خبر می‌دهد
۴۰- امام حسین(ع)امان دشمن را نمی‌پذیرد
۴۱- قیام برای اعلای کلمه حق
۴۲- نامه دیگر از امام(ع) در پاسخ مردم کوفه
۴۳- قیام برای احیای حق
۴۴- گفتگوی پر معنی امام(ع) با فرزندش علی اکبر(ع)
۴۵-بنی امیه در تعقیب امام(ع)
۴۶- امام حسین(ع) مردم را برای بازگشت آزاد می‌گذارد
۴۷- امام(ع) حقایق را برای یارانش بازگو می‌کند!
۴۸- اهداف امام در قالب اشعاری پر معنا
۴۹- خطبه امام(ع) در نخستین برخورد با دشمن
۵۰- خطبه دیگر امام(ع) در برابر لشکر حر
۵۱- گفتگوی پرمعنای امام(ع) با حر
۵۲- تعبیر دیگری از امام(ع) درباره ذلت‌ناپذیری
۵۳- خطبه دیگری از امام(ع) در جمع یاران حر
۵۴- عبیدالله بن حر جعفی و از دست دادن فرصت
۵۵- در پستی دنیا همین بس...
۵۶- ورود به سر منزل مقصود
۵۷- برخورد عزتمندانه امام(ع) با فرستاده عبیدالله
۵۸- خاموش نشستن گناه است
۵۹- خوشا چنین مرگی!
۶۰- می‌خواهم با تو سخن بگویم
۶۱- من راز و نیاز با محبوب را دوست دارم
۶۲- خطبه تاریخی امام(ع) در شب عاشورا
۶۳- هرگز دست از دامنت بر نمی‌داریم!
۶۴- شیرین‌تر از عسل
۶۵- آماده‌سازی برای حادثه‌ای بزرگ
۶۶- جالب‌ترین صحنه‌های ایثار
۶۷- خون‌های شهیدان را به آسمان هدیه می‌برند!
۶۸- آخرین توشه!
۶۹- مناجات صبح عاشورا
۷۰- خطبه صبح عاشورا
۷۱- توجه به حقوق مردم حتی در روز عاشورا
۷۲- سازندگی در صبح عاشورا
۷۳- خطابه شورانگیز امام(ع) به هنگام صف‌آرایی دشمن
۷۴- خطبه حماسی امام(ع) در برابر سپاه دشمن
۷۵- اعتراف کوفیان در مقابل منطق گویای امام(ع)
۷۶- سخنان امام(ع) به اصحاب بزرگوارش
۷۷- بشتابید ای دلیرمردان!
۷۸- شهدای پرافتخار حمله اول
۷۹- به سوی خیمه‌ها برگرد (که بر زنان جهاد نیست)
۸۰- شما با جانتان یاریم کردید
۸۱- من به نزد خدای بخشنده و کریم می‌روم
۸۲- ابوشعثاء کندی
۸۳- حر بن یزید ریاحی
۸۴- بریر بن خضیر
۸۵- مسلم بن عوسجه
۸۶- زهیر بن قین
۸۷- حبیب بن مظاهر
۸۸- عمرو بن قرظة بن کعب انصاری
۸۹- انس بن حرث کاهلی
۹۰- اسلم بن عمرو، غلام ترکی
۹۱- عمرو بن جنادة
۹۲- یزید بن ثبیط
۹۳- عابس بن ابی‌شبیب شاکری
۹۴- حنظلة بن اسعد شبامی
۹۵- حجاج بن مسروق
۹۶- سعید بن عبدالله حنفی
۹۷- جون مولی أبی‌ذر
۹۸- نافع بن هلال
۹۹- ابوثمامه صائدی
۱۰۰- درهای بهشت به رؤیتان گشوده شد!
۱۰۱- دو برادر از خوارج
۱۰۲- سوید بن عمرو
۱۰۳- خدایا شاهد باش
۱۰۴- به خدا سوگند بر عمویت دشوار است!
۱۰۵- شهدای خاندان عقیل
۱. عبدالله بن مسلم بن عقیل
۲. جعفر بن عقیل
۳. عبدالرحمان بن عقیل
۱۰۶- شهدای خاندان جعفر طیار
۱. عون بن عبدالله بن جعفر
۲. محمد بن عبدالله بن جعفر
۱۰۷- فرزندان امیرمؤمنان(ع)
۱.عبدالله بن علی
۲. عثمان بن علی
۳. جعفر بن علی
۴. ابوبکر بن علی
۱۰۸- برادرم! برای لب‌تشنگان، آبی تهیه کن
۱۰۹- او طفلی شش‌ماهه است، پس جرعه‌ای آب به وی برسانید!
۱۱۰- ای یارانم! چه شد پاسخ مرا نمی‌دهید؟!
۱۱۱- پسرم! عمویت را نیز کشتند
۱۱۲- یادی از مادر در آخرین دیدار
۱۱۳- لباس کهنه چرا؟
۱۱۴- گفتگو با زنان حرم
۱۱۵- سخنان و اشعار امام(ع) در برابر دشمن
۱۱۶- شوق دیدار
۱۱۷- پیمان‌شکنان رسوا!
۱۱۸- مرا بشناسید
۱۱۹- اشعاری دیگر
۱۲۰- مرگ بهتر از زندگی ننگین است!
۱۲۱- اگر دین ندارید آزاد مرد باشید!
۱۲۲- مناجات با خدا و نفرین به دشمن
۱۲۳- می‌خواهم با چهره خونین به ملاقات جدم بروم
۱۲۴- آنجا که دشمن هم گریست!
۱۲۵- عبدالله بن حسن، یادگار برادر
۱۲۶- آخرین مناجات
۱۲۷- لحظات شهادت
۱۲۸- دگرگونی عالَم طبیعت
۱۲۹- عزاداری فرشتگان
۱۳۰- آمدن ذوالجناح به خیام
۱۳۱- غارت سلاح و لباس‌های امام(ع)
۱۳۲- غارت خیمه‌ها
۱۳۳- یورش به خیمه امام سجاد(ع)
۱۳۴- آتش زدن خیمه‌ها
۱۳۵- تاختن اسب‌ها بر پیکر امام(ع)
۱۳۶- فرستاده شدن سر امام(ع) به سوی کوفه
۱۳۷- تقسیم سرهای شهدا
۱۳۸- اسارت اهل‌بیت(ع)
۱۳۹- عبور قافله اسیران از قتلگاه
۱۴۰- دفن اجساد پاک
۱- ورود به کوفه
۲- صدقه بر ما حرام است!
۳- خطبه تاریخی زینب کبری(س) در کوفه
۴- خطبه عجیب دیگری از فاطمه صغری
۵- خطبه‌ای دیگر!
۶- خطبه امام سجاد(ع) در کوفه
۷- من جز زیبایی ندیده‌ام!
۸- شهادت، افتخار ماست
۹- این لبان را رسول خدا می‌بوسید!
۱۰- پیرمردی که به آرزویش رسید
۱۱- عجیب‌تر از ماجرای اصحاب کهف و رقیم
۱۲- نامه ابن زیاد به یزید
۱۳- منازل بین راه
۱۴- غوغای شام
۱۵- در بارگاه یزید
۱۶- خروش زینب کبری(س)
۱۷- خطبه‌ای که پایه‌های کاخ یزید را لرزاند
۱۸- فرافکنی یزید
۱۹- گفتگوی منهال با امام سجاد(ع)
۲۰- بازمانده شام
۲۱- خواسته‌های سه‌گانه امام سجاد(ع)
۲۲- محل دفن سر مقدس
۲۳- حرکت از شام
۲۴-زیارت عاشقانه جابر بن عبدالله انصاری
۲۵- بررسی ورود خاندان اهل‌بیت(ع) به کربلا
۱. اقوال گوناگون در مورد ورود اهل‌بیت(ع) در اربعین به کربلا
۲. بُعد مسافت و توقف‌های طولانی
۱. تصریح مورخانی قبل از سید بن طاووس
۲. الحاق سرهای شهدا به بدن‌ها
۳.سنت زیارت اربعین
  • اربعین در کربلا چه گذشت؟
۲۶- به سوی مدینه
۲۷- ورود به مدینه
۲۸- عزاداری در مدینه

دربارهٔ پدیدآورندگان

پانویس

دریافت متن کتاب