نواب چهارگانه امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - 'رده:اتمام لینک داخلی' به '')
جز (جایگزینی متن - 'کنده' به 'کنده')
خط ۴۱: خط ۴۱:
:::::: «[[حضرت]] [[امام مهدی|ولی عصر]]{{ع}} در دوران [[غیبت]] صغرای خود چهار سفیر و [[نایب]] داشتند که به زندگانی هر چهار نفر اشاره کوتاهی می‌نماییم.
:::::: «[[حضرت]] [[امام مهدی|ولی عصر]]{{ع}} در دوران [[غیبت]] صغرای خود چهار سفیر و [[نایب]] داشتند که به زندگانی هر چهار نفر اشاره کوتاهی می‌نماییم.
::::::۱. '''[[نایب اول]]: [[ابو عمرو عثمان بن سعید عمری]]:''' او انسانی مورد [[اعتماد]] همگان و به عنوان [[وکیل]] خاص [[امام هادی]]{{ع}} و بعد از [[شهادت]] [[امام هادی]]{{ع}} [[وکیل]] خاص [[امام عسکری]]{{ع}} مطرح بوده است<ref>منتهى المقال و المهدى، ص ۱۸۱؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۵.</ref>. او در روایاتی از طرف [[امام هادی]]{{ع}} و [[امام عسکری]]{{ع}} مورد تأیید و [[تمجید]] قرار گرفته است. [[امام هادی]] درباره او می‌فرمایند: [[عثمان بن سعید]] مورد [[اطمینان]] من و [[امین]] من است و آنچه به شما بگوید از [[ناحیه]] من می‌گوید<ref>اعیان الشیعه، ج ۴، بخش ۳، ص ۱۶.</ref>. [[احمد بن اسحاق]] می‌گوید بعد از [[شهادت]] [[امام هادی]] نزد [[امام عسکری]]{{ع}} رفتم، فرمودند: [[عثمان بن سعید]] [[امین]] من است و [[وکیل]] من است و فرزندش [[وکیل]] فرزندم [[امام مهدی|مهدی]] است<ref>مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.</ref>. [[نقل]] شده است در [[مجلسی]] که [[عثمان بن سعید عمری]] همراه [[چهل]] تن از [[شیعیان]] [[امام عسکری]]{{ع}} بودند [[حضرت]] [[فرزند]] خود [[امام مهدی|مهدی]] را به او نشان داد، و بر [[امامت]] و [[غیبت]] او تصریح کرد و درباره [[وکالت]] او فرمود هر آنچه [[عثمان بن سعید]] می‌گوید قبول کنید<ref>مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۶، ح ۱.</ref>. [[عثمان بن سعید]] بعد از [[شهادت]] [[امام عسکری]]{{ع}} به تصریح آن [[حضرت]] و [[نصّ]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} هنگام ورود [[قمی‌ها]] به [[سامرا]] به عنوان سفیر اوّل آن [[حضرت]] [[منصوب]] گردید و از آن موقع به انجام [[وظایف]] می‌پرداخت تا آنکه وقت وفاتش فرا رسید، فرزندش [[ابو جعفر]] [[محمد بن عثمان]] متولّی تجهیز او شد و در جانب غربی [[بغداد]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۰، ح ۳.</ref>.
::::::۱. '''[[نایب اول]]: [[ابو عمرو عثمان بن سعید عمری]]:''' او انسانی مورد [[اعتماد]] همگان و به عنوان [[وکیل]] خاص [[امام هادی]]{{ع}} و بعد از [[شهادت]] [[امام هادی]]{{ع}} [[وکیل]] خاص [[امام عسکری]]{{ع}} مطرح بوده است<ref>منتهى المقال و المهدى، ص ۱۸۱؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۵.</ref>. او در روایاتی از طرف [[امام هادی]]{{ع}} و [[امام عسکری]]{{ع}} مورد تأیید و [[تمجید]] قرار گرفته است. [[امام هادی]] درباره او می‌فرمایند: [[عثمان بن سعید]] مورد [[اطمینان]] من و [[امین]] من است و آنچه به شما بگوید از [[ناحیه]] من می‌گوید<ref>اعیان الشیعه، ج ۴، بخش ۳، ص ۱۶.</ref>. [[احمد بن اسحاق]] می‌گوید بعد از [[شهادت]] [[امام هادی]] نزد [[امام عسکری]]{{ع}} رفتم، فرمودند: [[عثمان بن سعید]] [[امین]] من است و [[وکیل]] من است و فرزندش [[وکیل]] فرزندم [[امام مهدی|مهدی]] است<ref>مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.</ref>. [[نقل]] شده است در [[مجلسی]] که [[عثمان بن سعید عمری]] همراه [[چهل]] تن از [[شیعیان]] [[امام عسکری]]{{ع}} بودند [[حضرت]] [[فرزند]] خود [[امام مهدی|مهدی]] را به او نشان داد، و بر [[امامت]] و [[غیبت]] او تصریح کرد و درباره [[وکالت]] او فرمود هر آنچه [[عثمان بن سعید]] می‌گوید قبول کنید<ref>مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۶، ح ۱.</ref>. [[عثمان بن سعید]] بعد از [[شهادت]] [[امام عسکری]]{{ع}} به تصریح آن [[حضرت]] و [[نصّ]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} هنگام ورود [[قمی‌ها]] به [[سامرا]] به عنوان سفیر اوّل آن [[حضرت]] [[منصوب]] گردید و از آن موقع به انجام [[وظایف]] می‌پرداخت تا آنکه وقت وفاتش فرا رسید، فرزندش [[ابو جعفر]] [[محمد بن عثمان]] متولّی تجهیز او شد و در جانب غربی [[بغداد]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۰، ح ۳.</ref>.
::::::۲. '''[[نایب دوم]]: [[محمد بن عثمان]]:''' بعد از [[وفات]] [[عثمان بن سعید]] از [[ناحیه مقدسه]] نامه‌ای صادر شد و [[حضرت]] در آن [[نامه]] با تسلیت به فرزندش [[محمّد]] او را به [[وکالت]] [[ناحیه]] [[مقدّس]] [[منصوب]] کرد<ref>طوسى، الغیبة، ص ۳۶۱؛ صدوق ۱، کمال الدین، ص ۵۱۰؛ بحار، ج ۵۱، ص ۳۴۸.</ref>. [[شیخ طوسی]] درباره او می‌گوید [[محمد بن عثمان]] و پدرش هر دو [[وکیل]] [[امام مهدی|صاحب الزمان]] بوده‌اند و نزد آن [[حضرت]] دارای [[مقام]] بزرگی بوده‌اند<ref>منهج المقال.</ref>. [[یعقوب ابن اسحاق]] می‌گوید به وسیله [[محمد بن عثمان]] نامه‌ای [[خدمت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} فرستادم و از بعضی مشکلات [[دینی]] سؤال نمودم، جواب [[نامه]] با دستخط [[مبارک]] [[امام مهدی|امام]] واصل شد و ضمن آن نوشته بود [[محمد بن عثمان عمری]] موثّق می‌باشد و نامه‌هایش نامه‌های من است<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۴۹.</ref>. و بالاخره بعد از حدود ۵۰ سال که متصدّی [[منصب]] [[نیابت]] بود در سال ۳۰۴ یا ۳۰۵ روحش به [[ملکوت]] اعلی پرواز کرد<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۱.</ref>. [[محمد بن علی بن اسود قمی]] می‌گوید، [[محمّد بن عثمان]]، قبری برای خودش [[کنده]] بود، علّتش را پرسیدم، پاسخ داد از جانب [[امام مهدی|امام]] مأمورم کارهایم را جمع و [[جور]] کنم، دو ماه بعد از آن واقعه از [[دنیا]] رفت<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref>. و در کنار [[قبر]] پدرش ([[غرب]] [[بغداد]]) به [[خاک]] سپرده شد.
::::::۲. '''[[نایب دوم]]: [[محمد بن عثمان]]:''' بعد از [[وفات]] [[عثمان بن سعید]] از [[ناحیه مقدسه]] نامه‌ای صادر شد و [[حضرت]] در آن [[نامه]] با تسلیت به فرزندش [[محمّد]] او را به [[وکالت]] [[ناحیه]] [[مقدّس]] [[منصوب]] کرد<ref>طوسى، الغیبة، ص ۳۶۱؛ صدوق ۱، کمال الدین، ص ۵۱۰؛ بحار، ج ۵۱، ص ۳۴۸.</ref>. [[شیخ طوسی]] درباره او می‌گوید [[محمد بن عثمان]] و پدرش هر دو [[وکیل]] [[امام مهدی|صاحب الزمان]] بوده‌اند و نزد آن [[حضرت]] دارای [[مقام]] بزرگی بوده‌اند<ref>منهج المقال.</ref>. [[یعقوب ابن اسحاق]] می‌گوید به وسیله [[محمد بن عثمان]] نامه‌ای [[خدمت]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} فرستادم و از بعضی مشکلات [[دینی]] سؤال نمودم، جواب [[نامه]] با دستخط [[مبارک]] [[امام مهدی|امام]] واصل شد و ضمن آن نوشته بود [[محمد بن عثمان عمری]] موثّق می‌باشد و نامه‌هایش نامه‌های من است<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۴۹.</ref>. و بالاخره بعد از حدود ۵۰ سال که متصدّی [[منصب]] [[نیابت]] بود در سال ۳۰۴ یا ۳۰۵ روحش به [[ملکوت]] اعلی پرواز کرد<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۱.</ref>. [[محمد بن علی بن اسود قمی]] می‌گوید، [[محمّد بن عثمان]]، قبری برای خودش کنده بود، علّتش را پرسیدم، پاسخ داد از جانب [[امام مهدی|امام]] مأمورم کارهایم را جمع و [[جور]] کنم، دو ماه بعد از آن واقعه از [[دنیا]] رفت<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref>. و در کنار [[قبر]] پدرش ([[غرب]] [[بغداد]]) به [[خاک]] سپرده شد.
::::::۳. '''[[نایب سوم]]: [[ابو القاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' وی [[داناترین]] فرد عصر خویش بوده است. [[محمد باقر مجلسی|مرحوم مجلسی]] -علیه الرّحمة- می‌فرماید وقتی [[مرض]] [[محمد]] ابن [[عثمان]] شدت یافت گروهی از بزرگان و معروفین [[شیعه]] مانند ابو [[علی]] ابن [[همام]] و ابو [[عبد]] اللّه [[محمّد]] کاتب و ابو [[عبد]] اللّه [[باقطانی]] و ابو السهل [[اسماعیل]] ابن [[علی]] [[نوبختی]] و [[ابو عبد الله]] ابن وجنا خدمتش رسیدند و از جانشینش سؤال کردند، جواب داد [[حسین]] ابن [[روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] و مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] است در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام مهدی|امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[وکالت]] و [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ هجری در ماه [[شعبان]] از دار [[دنیا]] [[رحلت]] نمود<ref>رجال مامقانى، ج ۱، ص ۲۰۰.</ref>.
::::::۳. '''[[نایب سوم]]: [[ابو القاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' وی [[داناترین]] فرد عصر خویش بوده است. [[محمد باقر مجلسی|مرحوم مجلسی]] -علیه الرّحمة- می‌فرماید وقتی [[مرض]] [[محمد]] ابن [[عثمان]] شدت یافت گروهی از بزرگان و معروفین [[شیعه]] مانند ابو [[علی]] ابن [[همام]] و ابو [[عبد]] اللّه [[محمّد]] کاتب و ابو [[عبد]] اللّه [[باقطانی]] و ابو السهل [[اسماعیل]] ابن [[علی]] [[نوبختی]] و [[ابو عبد الله]] ابن وجنا خدمتش رسیدند و از جانشینش سؤال کردند، جواب داد [[حسین]] ابن [[روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] و مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] است در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام مهدی|امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[وکالت]] و [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ هجری در ماه [[شعبان]] از دار [[دنیا]] [[رحلت]] نمود<ref>رجال مامقانى، ج ۱، ص ۲۰۰.</ref>.
::::::۴. '''[[نایب چهارم]]: [[شیخ]] [[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]:''' او بعد از درگذشت [[حسین بن روح نوبختی]] به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد. وی از [[تاریخ]] هجدهم [[شعبان]] ۳۲۶ تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۹ یا به [[نقلی]] تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۸ [[سازمان وکالت]] و [[سازمان نیابت|نیابت]] را [[رهبری]] نموده است. آخرین [[توقیع]] از [[ناحیه]] مقدّسه شش روز قبل از درگذشت [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]] صادر شد، در این [[توقیع]]، [[حضرت]]، زمان درگذشت نایبش را یادآور شد و اعلام فرمودند بعد از درگذشت او، [[حضرت]]، سفیری تعیین نخواهند فرمود و دوران [[غیبت صغری]] با درگذشت [[علی بن محمد سمری]] تمام خواهد گشت و [[غیبت کبری]] شروع می‌گردد<ref>صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۵۱۶؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۹.</ref>»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۶۱-۲۶۵.</ref>.
::::::۴. '''[[نایب چهارم]]: [[شیخ]] [[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]:''' او بعد از درگذشت [[حسین بن روح نوبختی]] به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد. وی از [[تاریخ]] هجدهم [[شعبان]] ۳۲۶ تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۹ یا به [[نقلی]] تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۸ [[سازمان وکالت]] و [[سازمان نیابت|نیابت]] را [[رهبری]] نموده است. آخرین [[توقیع]] از [[ناحیه]] مقدّسه شش روز قبل از درگذشت [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]] صادر شد، در این [[توقیع]]، [[حضرت]]، زمان درگذشت نایبش را یادآور شد و اعلام فرمودند بعد از درگذشت او، [[حضرت]]، سفیری تعیین نخواهند فرمود و دوران [[غیبت صغری]] با درگذشت [[علی بن محمد سمری]] تمام خواهد گشت و [[غیبت کبری]] شروع می‌گردد<ref>صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۵۱۶؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۹.</ref>»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۶۱-۲۶۵.</ref>.

نسخهٔ ‏۱۵ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۳۴

الگو:پرسش غیرنهایی

نواب چهارگانه امام مهدی چه کسانی بودند؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت صغری / نیابت خاصه (سفیران امام مهدی)

نواب چهارگانه امام مهدی(ع) چه کسانی بودند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

محمد جواد خراسانی
آیت‌‌الله محمد جواد خراسانی، در کتاب «مهدی منتظر» در این‌باره گفته است:
محل نیابت این چهار نفر بغداد و در بغداد مدفون گشته و مزارشان معروف است[۱]»[۲].

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

  1. منظور از نیابت خاصه چیست؟ (پرسش)
  2. مفهوم لغوی و اصطلاحی نیابت چیست؟ (پرسش)
  3. سفیر یعنی چه و به کدام نماینده‌های امام سفیر می‌گویند؟ (پرسش)
  4. نایب امام مهدی به چه کسی گفته می‌شود؟ (پرسش)
  5. چگونه می‌توان نایب امام مهدی را در زمان غیبت شناخت؟ (پرسش)
  6. نواب چهارگانه امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش)
  7. وکلای نایبان خاص امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش)
  8. نیابت چهار سفیر امام مهدی چگونه اثبات می‏‌گردد؟ (پرسش)
  9. چه مصلحتی در وجود وکلای ناحیه مقدسه بوده است؟ (پرسش)
  10. چرا سفیران خاص امام مهدی از فقها و مجتهدان نبودند؟ (پرسش)
  11. هدف و غرض از انتخاب افرادی به عنوان نایبان خاص چه بوده است؟ (پرسش)
  12. وقتی که امام مهدی در غیبت طولانی‏ است چه نیازی به نائب و نماینده دارد؟ (پرسش)
  13. چرا نیابت امام مهدی پس از هفتاد سال تمام شد؟ (پرسش)
  14. دوران نیابت خاصه چه وقت و چگونه به پایان رسید؟ (پرسش)
  15. در زمان غیبت از چه طریقی می‌‏توان با حضرت مهدی آشنا شد؟ (پرسش)
  16. تفاوت نواب اربعه با وکلای آنها چیست؟ (پرسش)
  17. وکلای نواب خاص در عصر غیبت صغرا چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  18. راه شناخت نایبان واقعی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  19. شیعیان، وکیل و نماینده امام را چگونه می‌شناختند؟ (پرسش)
  20. چه کسانی صلاحیت و شایستگی دریافت مقام وکالت و نیابت ائمه را داشتند؟ (پرسش)
  21. چرا نیابت خاصه ادامه نیافت؟ و سرنوشت شیعیان پس از پایان عصر نیابت خاص و آغاز عصر غیبت کبری به چه کسانی واگذار شده است؟ (پرسش)
  22. آخرین دیدار عمومی امام مهدی با شیعیان در چه تاریخی بوده است؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. منتخب الاثر، ۴۸۵ به بعد.
  2. خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۳۸.
  3. رجال بوعلی ط سال «۱۱۰۲»، ص ۳۱۲.
  4. رجال مامقانی ط نجف سال ۱۳۵۲، ج ۱، ص ۲۰۰ و اثبات الهداة، ج ۷، ص ۲۹۴.
  5. بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۶۲.
  6. امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۱۳۶.
  7. منتهى المقال و المهدى، ص ۱۸۱؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۵.
  8. اعیان الشیعه، ج ۴، بخش ۳، ص ۱۶.
  9. مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
  10. مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۶، ح ۱.
  11. مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۰، ح ۳.
  12. طوسى، الغیبة، ص ۳۶۱؛ صدوق ۱، کمال الدین، ص ۵۱۰؛ بحار، ج ۵۱، ص ۳۴۸.
  13. منهج المقال.
  14. بحار، ج ۵۱، ص ۳۴۹.
  15. بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۱.
  16. بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.
  17. بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.
  18. رجال مامقانى، ج ۱، ص ۲۰۰.
  19. صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۵۱۶؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۹.
  20. دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۶۱-۲۶۵.
  21. این چهار نفر را وکلای خاص، نواب اربعه و نیز سفرای اربعه می‌خوانند.
  22. الغیبه طوسی، ص ۲۱۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
  23. رجال طوسی، ص ۵۲۶.
  24. تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ص ۱۴۹.
  25. اختیار معرفة الرجال، ص ۲۱۵؛ منتخب الاثر، ص ۳۹۲.
  26. الغیبة، طوسی، ص ۲۱۶؛ منتخب الأثر، ص ۳۹۴.
  27. تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۹۹.
  28. تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ص ۵۶؛ رجال نجاشی، ج ۱، ص ۲۱۸.
  29. او وکیل امام عسکری(ع) در میان شیعیان قم و از چهره‌های مشهور و مورد اعتماد شیعه بوده و محضر سه امام بزرگوار امام هادی و امام عسکری و امام مهدی(ع) را درک کرده است.
  30. الغیبه، طوسی، ۳۹۵؛ الکافی، ج ۱، ص ۲۳۰.
  31. همان، ۳۵۶.
  32. الغیبة، طوسی، ص ۳۶۵، ح ۳۳۳.
  33. تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص ۱۹۲.
  34. مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.
  35. الغیبة، طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.
  36. تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
  37. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۰۲، ح ۲۹.
  38. تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
  39. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.
  40. همان.
  41. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۱۹۴-۱۹۷.
  42. ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۵۴.
  43. سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۵۳، ح ۳۱۴.
  44. شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۰؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵.
  45. ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶.
  46. ر. ک: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۰، ح ۴۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۱.
  47. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۸۸، ح ۳۸.
  48. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۸۸، ح ۳۸.
  49. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۲، ح ۳۲۶.
  50. علامه حلی، رجال، ص ۱۴۹؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۶.
  51. ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۶.
  52. ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۷۲، ح ۳۴۳.
  53. ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۷ و ح ۳۳۵.
  54. ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۶.
  55. ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۸۹، ح ۳۵۵.
  56. داود الهامی، آخرین امید، ص ۱۰۹.
  57. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۷.
  58. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، احتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰.
  59. ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.
  60. سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۰۳ - ۱۰۹.
  61. سفینة البحار، محدّث قمی، ج ۲، ص ۱۵۸.
  62. بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۵۱.
  63. بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۵۵.
  64. بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۶۰.
  65. یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۹۶.
  66. حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۱۳۲.
  67. رحیمی، عباس، امید فردا، ص۲۰.
  68. لطف الله صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۴۸۴ و ۴۹۵.
  69. عباس راسخی نجفی، نواب اربعه، ص ۴۴.
  70. مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، ص ۶۸۹.
  71. باقر شریف قریشی، حیاة الامام المهدی(ع)، ص ۱۲۱؛ محمد باقر مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
  72. عباس نجفی، سفیران امام زمان(ع)، ص ۲۷ و ۳۴.
  73. عبد الرحمن انصاری، در انتظار خورشید ولایت، ص ۶۵.
  74. عباس راسخی نجفی، نواب اربعه، ص ۷۴.
  75. سیره پیشوایان، ص ۶۷۸- ۶۸۰.
  76. نواب اربعه، ص ۱۲۱- ۱۲۲.
  77. نواب اربعه، ص ۱۳۴.
  78. رضوی، رسول، امام مهدی، ص ۸۳-۸۶.
  79. هدایتی فخرداود، ابوالفضل، مهدویت در منظر امام خمینی، ص۵۶.
  80. کتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص۳۵۷.
  81. کتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص۳۶۲.
  82. بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۶۲.
  83. بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۶۲.
  84. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: سازمان وکالت، دکتر جباری.
  85. آفتاب مهر، ج۱، ص ۹۸ - ۹۹.
  86. مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۸۵.
  87. این چهار نفر را وکلای خاص، نواب اربعه و نیز سفرای اربعه می‌خوانند.
  88. غیبت طوسی، ص ۲۱۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
  89. رجال طوسی، ص ۵۲۶.
  90. تاریخ سیاسی امام دوازدهم(ع)، ص ۱۴۹.
  91. اختیار معرفة الرجال، ص ۲۱۵؛ منتخب الاثر، ص ۳۹۲.
  92. غیبت طوسی، ص ۲۱۶؛ منتخب الأثر، ص ۳۹۴.
  93. تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۹۹.
  94. تاریخ سیاسی امام دوازدهم(ع)، ص ۵۶؛ رجال نجاشی، ح ۱، ص ۲۱۸.
  95. او وکیل امام عسکری(ع) در میان شیعیان قم و از چهره‌های مشهور و مورد اعتماد شیعه بوده و محضر سه امام بزرگوار (امام هادی و امام عسکری و امام مهدی(ع)) را درک کرده است.
  96. غیبت طوسی، ص ۳۹۵؛ کافی، ج ۱، ص ۲۳۰.
  97. غیبت طوسی،، ۳۵۶.
  98. غیبت طوسی، ص ۳۶۵، ح ۳۳۳.
  99. تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(ع)، ص۱۹۲.
  100. مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.
  101. غیبت طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.
  102. تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
  103. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۲۹.
  104. تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
  105. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.
  106. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.
  107. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۴، ح ۴۵.
  108. بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۲، ص ۷۹ - ۸۴.