نواب چهارگانه امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-| پاسخ‌دهنده = [[ +| پاسخ‌دهنده = )) |
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پایان جمع شدن}} +}})) |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
::::::[[شیخ طوسی]] [[وکلا]] را بدین [[اسامی]] معرفی نموده است: از [[بغداد]]، عمری و پسرش و [[حاجز]] و [[بلالی]] و [[عطار]]، از [[کوفه]]، [[عاصمی]]. از [[اهواز]]، [[محمد بن ابراهیم بن مهزیار]]. از [[قم]]، [[احمد بن اسحاق]]. از [[همدان]]، [[محمد بن صالح]]. از [[ری]]، شامی و [[اسدی]]. از [[آذربایجان]]، [[قاسم بن العلاء]]. از [[نیشابور]]، [[محمد بن شاذان]]<ref>رجال مامقانی ط نجف سال ۱۳۵۲، ج ۱، ص ۲۰۰ و اثبات الهداة، ج ۷، ص ۲۹۴.</ref> | ::::::[[شیخ طوسی]] [[وکلا]] را بدین [[اسامی]] معرفی نموده است: از [[بغداد]]، عمری و پسرش و [[حاجز]] و [[بلالی]] و [[عطار]]، از [[کوفه]]، [[عاصمی]]. از [[اهواز]]، [[محمد بن ابراهیم بن مهزیار]]. از [[قم]]، [[احمد بن اسحاق]]. از [[همدان]]، [[محمد بن صالح]]. از [[ری]]، شامی و [[اسدی]]. از [[آذربایجان]]، [[قاسم بن العلاء]]. از [[نیشابور]]، [[محمد بن شاذان]]<ref>رجال مامقانی ط نجف سال ۱۳۵۲، ج ۱، ص ۲۰۰ و اثبات الهداة، ج ۷، ص ۲۹۴.</ref> | ||
:::::::لیکن [[وکالت]] چهار نفر، در بین [[شیعیان]] معروف است: اول [[عثمان بن سعید]]، دوم [[محمد بن عثمان]]، سوم [[حسین بن روح]]، چهارم [[علی بن محمد سمری]]، هریک از آنها هم در شهرهای مختلف نمایندگانی داشتند<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۶۲.</ref>»<ref>[[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[دادگستر جهان (کتاب)|دادگستر جهان]]، ص ۱۳۶.</ref>. | :::::::لیکن [[وکالت]] چهار نفر، در بین [[شیعیان]] معروف است: اول [[عثمان بن سعید]]، دوم [[محمد بن عثمان]]، سوم [[حسین بن روح]]، چهارم [[علی بن محمد سمری]]، هریک از آنها هم در شهرهای مختلف نمایندگانی داشتند<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۶۲.</ref>»<ref>[[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[دادگستر جهان (کتاب)|دادگستر جهان]]، ص ۱۳۶.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
::::::۳. '''[[نایب سوم]]: [[ابو القاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' وی [[داناترین]] فرد عصر خویش بوده است. [[محمد باقر مجلسی|مرحوم مجلسی]] -علیه الرّحمة- می‌فرماید وقتی [[مرض]] [[محمد]] ابن [[عثمان]] شدت یافت گروهی از بزرگان و معروفین [[شیعه]] مانند ابو [[علی]] ابن [[همام]] و ابو [[عبد]] اللّه [[محمّد]] کاتب و ابو [[عبد]] اللّه [[باقطانی]] و ابو السهل [[اسماعیل]] ابن [[علی]] [[نوبختی]] و [[ابو عبد الله]] ابن وجنا خدمتش رسیدند و از جانشینش سؤال کردند، جواب داد [[حسین]] ابن [[روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] و مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] است در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام مهدی|امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[وکالت]] و [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ هجری در ماه [[شعبان]] از دار [[دنیا]] [[رحلت]] نمود<ref>رجال مامقانى، ج ۱، ص ۲۰۰.</ref>. | ::::::۳. '''[[نایب سوم]]: [[ابو القاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' وی [[داناترین]] فرد عصر خویش بوده است. [[محمد باقر مجلسی|مرحوم مجلسی]] -علیه الرّحمة- می‌فرماید وقتی [[مرض]] [[محمد]] ابن [[عثمان]] شدت یافت گروهی از بزرگان و معروفین [[شیعه]] مانند ابو [[علی]] ابن [[همام]] و ابو [[عبد]] اللّه [[محمّد]] کاتب و ابو [[عبد]] اللّه [[باقطانی]] و ابو السهل [[اسماعیل]] ابن [[علی]] [[نوبختی]] و [[ابو عبد الله]] ابن وجنا خدمتش رسیدند و از جانشینش سؤال کردند، جواب داد [[حسین]] ابن [[روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] و مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]] است در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام مهدی|امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[وکالت]] و [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref>بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ هجری در ماه [[شعبان]] از دار [[دنیا]] [[رحلت]] نمود<ref>رجال مامقانى، ج ۱، ص ۲۰۰.</ref>. | ||
::::::۴. '''[[نایب چهارم]]: [[شیخ]] [[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]:''' او بعد از درگذشت [[حسین بن روح نوبختی]] به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد. وی از [[تاریخ]] هجدهم [[شعبان]] ۳۲۶ تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۹ یا به [[نقلی]] تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۸ [[سازمان وکالت]] و [[سازمان نیابت|نیابت]] را [[رهبری]] نموده است. آخرین [[توقیع]] از [[ناحیه]] مقدّسه شش روز قبل از درگذشت [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]] صادر شد، در این [[توقیع]]، [[حضرت]]، زمان درگذشت نایبش را یادآور شد و اعلام فرمودند بعد از درگذشت او، [[حضرت]]، سفیری تعیین نخواهند فرمود و دوران [[غیبت صغری]] با درگذشت [[علی بن محمد سمری]] تمام خواهد گشت و [[غیبت کبری]] شروع می‌گردد<ref>صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۵۱۶؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۹.</ref>»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۶۱-۲۶۵.</ref>. | ::::::۴. '''[[نایب چهارم]]: [[شیخ]] [[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]:''' او بعد از درگذشت [[حسین بن روح نوبختی]] به [[دستور]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد. وی از [[تاریخ]] هجدهم [[شعبان]] ۳۲۶ تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۹ یا به [[نقلی]] تا پانزدهم [[شعبان]] ۳۲۸ [[سازمان وکالت]] و [[سازمان نیابت|نیابت]] را [[رهبری]] نموده است. آخرین [[توقیع]] از [[ناحیه]] مقدّسه شش روز قبل از درگذشت [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]] صادر شد، در این [[توقیع]]، [[حضرت]]، زمان درگذشت نایبش را یادآور شد و اعلام فرمودند بعد از درگذشت او، [[حضرت]]، سفیری تعیین نخواهند فرمود و دوران [[غیبت صغری]] با درگذشت [[علی بن محمد سمری]] تمام خواهد گشت و [[غیبت کبری]] شروع می‌گردد<ref>صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۵۱۶؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۹.</ref>»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۶۱-۲۶۵.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛ | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
::::::'''۴. [[نایب چهارم]]، [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن علی بن محمد سمری]]''': او در [[سازمان وکالت]] [[شیعه]] به حُسن سابقه مشهور بود و گذشته [[نیکو]] و [[امانت‌داری]] او سبب شد [[جایگاه]] والایی در میان [[شیعیان]] و به ویژه وکلای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} یابد و آنگاه که او از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نیابت خاصه]] [[منصوب]] شد، مورد قبول و پذیرش همه قرار گرفت<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref>. | ::::::'''۴. [[نایب چهارم]]، [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن علی بن محمد سمری]]''': او در [[سازمان وکالت]] [[شیعه]] به حُسن سابقه مشهور بود و گذشته [[نیکو]] و [[امانت‌داری]] او سبب شد [[جایگاه]] والایی در میان [[شیعیان]] و به ویژه وکلای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} یابد و آنگاه که او از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نیابت خاصه]] [[منصوب]] شد، مورد قبول و پذیرش همه قرار گرفت<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref>. | ||
::::::[[نایب چهارم]] از خانوده‌ای [[متدین]] و پیرو [[اهل بیت]]{{عم}} بود؛ به گونه‌ای که بسیاری از [[خاندان]] او نیمی از درآمد املاک خود را وقف [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} کردند و آن [[اموال]] را به صورت سالانه برای آن [[حضرت]] می‌فرستادند<ref>همان.</ref>. [[علی بن محمد سمری|سمری]] مدت [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] کوتاه بود و شرایط زمانش، شرایط خاص [[سیاسی]] بود؛ به همین سبب، فعالیت‌های او به آیندگان نرسیده است. مهم‌ترین حادثه در [[نیابت امام مهدی|نیابت]] او، پایان‌یافتن دوره [[غیبت صغرا]] و [[نیابت خاصه]] است که با صدور توقیعی از سوی [[امام]] انجام گرفت. شش روز قبل از درگذشت [[علی بن محمد سمری]]، توقعی صادر شد که زمان [[مرگ]] وی را [[پیشگویی]] کرد و خبر داد که دیگر نایبی نیست و با [[مرگ]] او دروره [[غیبت کبرا]] آغاز خواهد شد»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۱۹۴-۱۹۷.</ref>. | ::::::[[نایب چهارم]] از خانوده‌ای [[متدین]] و پیرو [[اهل بیت]]{{عم}} بود؛ به گونه‌ای که بسیاری از [[خاندان]] او نیمی از درآمد املاک خود را وقف [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} کردند و آن [[اموال]] را به صورت سالانه برای آن [[حضرت]] می‌فرستادند<ref>همان.</ref>. [[علی بن محمد سمری|سمری]] مدت [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] کوتاه بود و شرایط زمانش، شرایط خاص [[سیاسی]] بود؛ به همین سبب، فعالیت‌های او به آیندگان نرسیده است. مهم‌ترین حادثه در [[نیابت امام مهدی|نیابت]] او، پایان‌یافتن دوره [[غیبت صغرا]] و [[نیابت خاصه]] است که با صدور توقیعی از سوی [[امام]] انجام گرفت. شش روز قبل از درگذشت [[علی بن محمد سمری]]، توقعی صادر شد که زمان [[مرگ]] وی را [[پیشگویی]] کرد و خبر داد که دیگر نایبی نیست و با [[مرگ]] او دروره [[غیبت کبرا]] آغاز خواهد شد»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۱۹۴-۱۹۷.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
::::#'''[[حسین بن روح نوبختی|حسین بن روح]]:''' [[سومین سفیر]] خاصّ از [[سفیران چهارگانه]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، محدّث، [[فقیه]] و [[متکلم]] [[شیعی]] ایرانی، [[حسین بن روح نوبختی]] است. وی در میان [[شیعیان]] [[بغداد]]، از شهرت ویژه‌ای برخوردار بود و یکی از افراد مورد [[اطمینان]] و [[اعتماد]] [[محمد بن عثمان عمری]] به شمار می‌رفت. او در بین سالهای ۳۰۵- ۳۲۶ﻫ. ق به عنوان [[نایب]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}، واسطه بین [[امام]] و [[شیعیان]] بود. [[حسین بن روح]] اگرچه دارای فضیلت‌های فراوانی بود؛ ولی به صورت عمده شهرت و اعتبار او، به مسأله [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] باز می‌گردد. [[محمد بن عثمان]]، او را حلقه اتصال بین خود و وکلای دیگرش در [[بغداد]] قرار داد. وی در دربار [[عباسی]] در زمان حیات [[نایب دوم]]، نفوذ فوق العاده‌ای داشت و از [[ناحیه]] برخی [[مقامات]] دولتی کمکهای [[مالی]] به ایشان می‌رسید <ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۷۲، ح ۳۴۳.</ref>. [[نایب دوم]]، از دو یا سه سال پیش از [[وفات]] خود، با ارجاع برخی از [[شیعیان]] به [[حسین بن روح نوبختی]]- که اموالی از سهم [[امام]] و غیر آن پیش او می‌بردند- زمینه را برای [[نیابت امام مهدی|نیابت وی از طرف امام زمان]]{{ع}} هموار می‌نمود و به کسانی که در این موضوع دچار [[شک]] و [[تردید]] میشدند، تأکید می‌کرد که این [[دستور]]، از طرف [[امام]]{{ع}} صادر شده است<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۷ و ح ۳۳۵.</ref>. او در [[انتصاب]] [[حسین بن روح]] به [[جانشینی]] خود، تأکید فراوانی می‌کرد. گاهی به صورت انفرادی و گاهی در میان عموم [[شیعیان]] [[مخلص]] و وکلای خویش، این مطلب را تذکر می‌داد. این تأکید بدان علّت بود که از طرف [[ائمه]]{{عم}}:، نصّی دالّ بر [[وثاقت]]، [[امانت]] و [[نیابت حسین بن روح]] صادر نشده بود. از طرفی در میان وکلای [[بغداد]]، کسانی بودند که در ظاهر ارتباط [[محمد بن عثمان]] با آنان بیشتر بود؛ از این‌رو عوام و [[خواص]] [[شیعیان]]، تصور نمی‌کردند [[حسین بن روح]] به [[جانشینی]] [[انتخاب]] گردد. بدین جهت [[نایب دوم]] از هر فرصتی برای [[تبیین]] [[نیابت امام مهدی|نیابت ایشان از طرف امام زمان]]{{ع}}، برای رفع [[شک]] و [[تردید]] از آنان استفاده می‌کرد<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۶.</ref>. پس از [[وفات]] [[ابو جعفر عمری]] و [[وصیت]] او در [[نصب]] [[حسین بن روح]] به عنوان [[نایب سوم]] [[امام غایب]]، [[ابو القاسم حسین بن روح]] به "دار النیابة" در [[بغداد]] آمد و بزرگان [[شیعه]] به گرد او جمع شدند. [[حسین بن روح]] با [[همکاری]] وکلای [[بغداد]] و دیگر مناطق، کار خویش را در [[جایگاه]] [[نیابت امام زمان]]{{ع}} شروع نمود و توانست با روش و شیوه‌ای اندیشمندانه و منطقی، در بین [[دوست]] و [[دشمن]] از پذیرش بالایی برخوردار باشد. [[روایات]] حاکی از آن است که [[موقعیت]] [[حسین بن روح]] به عنوان سفیر [[امام دوازدهم]]- برعکس سفیر اوّل و دوم- در بین [[پیروان]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[آشکار]] بود. به همین [[دلیل]] برخی از عوام [[امامیه]]، بر آن شدند تا وکلای نواحی خود را نادیده گرفته، به طور مستقیم با خود او در تماس باشند؛ ولی رفته رفته با انجام تغییراتی در دستگاه حاکمه و برکنار شدن برخی حامیان او، وضع دگرگون شد؛ به گونه‌ای که بخشی از اواخر عمرش را در زندان به سر برد. از جمله حوادث مهم دوران [[نیابت حسین بن روح]]، جدا شدن [[ابو جعفر محمّد بن علی شلمغانی]] "معروف به [[ابن ابی عزاقر]]" از [[آیین شیعی]] و [[تکفیر]] او به دست آن [[نائب خاص]] است<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۸۹، ح ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ از [[دنیا]] رفت. اگرچه در سال [[وفات]] او اختلافی نیست، ولی در محل [[دفن]] ایشان [[اختلاف]] وجود دارد. [[قبر]] ایشان در [[بغداد]] است؛ ولی مشخص نیست در قسمت غربی آن است یا قسمت شرقی. | ::::#'''[[حسین بن روح نوبختی|حسین بن روح]]:''' [[سومین سفیر]] خاصّ از [[سفیران چهارگانه]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، محدّث، [[فقیه]] و [[متکلم]] [[شیعی]] ایرانی، [[حسین بن روح نوبختی]] است. وی در میان [[شیعیان]] [[بغداد]]، از شهرت ویژه‌ای برخوردار بود و یکی از افراد مورد [[اطمینان]] و [[اعتماد]] [[محمد بن عثمان عمری]] به شمار می‌رفت. او در بین سالهای ۳۰۵- ۳۲۶ﻫ. ق به عنوان [[نایب]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}، واسطه بین [[امام]] و [[شیعیان]] بود. [[حسین بن روح]] اگرچه دارای فضیلت‌های فراوانی بود؛ ولی به صورت عمده شهرت و اعتبار او، به مسأله [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] باز می‌گردد. [[محمد بن عثمان]]، او را حلقه اتصال بین خود و وکلای دیگرش در [[بغداد]] قرار داد. وی در دربار [[عباسی]] در زمان حیات [[نایب دوم]]، نفوذ فوق العاده‌ای داشت و از [[ناحیه]] برخی [[مقامات]] دولتی کمکهای [[مالی]] به ایشان می‌رسید <ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۷۲، ح ۳۴۳.</ref>. [[نایب دوم]]، از دو یا سه سال پیش از [[وفات]] خود، با ارجاع برخی از [[شیعیان]] به [[حسین بن روح نوبختی]]- که اموالی از سهم [[امام]] و غیر آن پیش او می‌بردند- زمینه را برای [[نیابت امام مهدی|نیابت وی از طرف امام زمان]]{{ع}} هموار می‌نمود و به کسانی که در این موضوع دچار [[شک]] و [[تردید]] میشدند، تأکید می‌کرد که این [[دستور]]، از طرف [[امام]]{{ع}} صادر شده است<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۷ و ح ۳۳۵.</ref>. او در [[انتصاب]] [[حسین بن روح]] به [[جانشینی]] خود، تأکید فراوانی می‌کرد. گاهی به صورت انفرادی و گاهی در میان عموم [[شیعیان]] [[مخلص]] و وکلای خویش، این مطلب را تذکر می‌داد. این تأکید بدان علّت بود که از طرف [[ائمه]]{{عم}}:، نصّی دالّ بر [[وثاقت]]، [[امانت]] و [[نیابت حسین بن روح]] صادر نشده بود. از طرفی در میان وکلای [[بغداد]]، کسانی بودند که در ظاهر ارتباط [[محمد بن عثمان]] با آنان بیشتر بود؛ از این‌رو عوام و [[خواص]] [[شیعیان]]، تصور نمی‌کردند [[حسین بن روح]] به [[جانشینی]] [[انتخاب]] گردد. بدین جهت [[نایب دوم]] از هر فرصتی برای [[تبیین]] [[نیابت امام مهدی|نیابت ایشان از طرف امام زمان]]{{ع}}، برای رفع [[شک]] و [[تردید]] از آنان استفاده می‌کرد<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۶.</ref>. پس از [[وفات]] [[ابو جعفر عمری]] و [[وصیت]] او در [[نصب]] [[حسین بن روح]] به عنوان [[نایب سوم]] [[امام غایب]]، [[ابو القاسم حسین بن روح]] به "دار النیابة" در [[بغداد]] آمد و بزرگان [[شیعه]] به گرد او جمع شدند. [[حسین بن روح]] با [[همکاری]] وکلای [[بغداد]] و دیگر مناطق، کار خویش را در [[جایگاه]] [[نیابت امام زمان]]{{ع}} شروع نمود و توانست با روش و شیوه‌ای اندیشمندانه و منطقی، در بین [[دوست]] و [[دشمن]] از پذیرش بالایی برخوردار باشد. [[روایات]] حاکی از آن است که [[موقعیت]] [[حسین بن روح]] به عنوان سفیر [[امام دوازدهم]]- برعکس سفیر اوّل و دوم- در بین [[پیروان]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[آشکار]] بود. به همین [[دلیل]] برخی از عوام [[امامیه]]، بر آن شدند تا وکلای نواحی خود را نادیده گرفته، به طور مستقیم با خود او در تماس باشند؛ ولی رفته رفته با انجام تغییراتی در دستگاه حاکمه و برکنار شدن برخی حامیان او، وضع دگرگون شد؛ به گونه‌ای که بخشی از اواخر عمرش را در زندان به سر برد. از جمله حوادث مهم دوران [[نیابت حسین بن روح]]، جدا شدن [[ابو جعفر محمّد بن علی شلمغانی]] "معروف به [[ابن ابی عزاقر]]" از [[آیین شیعی]] و [[تکفیر]] او به دست آن [[نائب خاص]] است<ref>ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۸۹، ح ۳۵۵.</ref>. [[حسین بن روح]] در سال ۳۲۶ از [[دنیا]] رفت. اگرچه در سال [[وفات]] او اختلافی نیست، ولی در محل [[دفن]] ایشان [[اختلاف]] وجود دارد. [[قبر]] ایشان در [[بغداد]] است؛ ولی مشخص نیست در قسمت غربی آن است یا قسمت شرقی. | ||
::::#'''[[علی بن محمد سمری|علی بن محمّد سمری]]:''' [[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]]، چهارمین و واپسین سفیر [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]]{{ع}} است. وی پس از [[رحلت]] [[حسین بن روح]] به [[مقام]] [[سفارت]] [[منصوب]] شد و مدت سه سال عهده‌دار این [[منصب]] بود. [[سمری]] از خاندانی با [[ایمان]] و [[شیعه]] بوده است که در خدمتگزاری به "سازمان [[امامیه]]" از شهرت زیادی برخوردار بودند و همین اصالت [[خانوادگی]] او، باعث شد که در امر [[سفارت]] با [[مخالفت]] چندانی روبه‌رو نگردد<ref>داود الهامی، آخرین امید، ص ۱۰۹.</ref>. [[سمری]] [[فرصت]] زیادی برای فعالیت نداشت؛ به همین [[دلیل]] مثل نوّاب قبلی نتوانست فعالیت‌های گسترده‌ای انجام دهد و تغییرات قابل ملاحظه‌ای در روابط خود و [[وکلا]] به وجود آورد؛ لکن [[اعتقاد]] [[شیعیان]] به جلالت و [[وثاقت]] او، مثل دیگر [[نواب]] بود و وی مورد پذیرش و تسالم عموم [[شیعیان]] قرار گرفت <ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۷.</ref>. شش روز پیش از [[رحلت]] او توقیعی از سوی [[امام دوازدهم]] صادر شد که در آن [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}}، درگذشت [[نایب چهارم]] را [[پیشگویی]] و زمان [[مرگ]] او را نیز تعیین کرده بود. متن این [[توقیع شریف]]، نمایانگر پایان [[غیبت صغرا]] و انقطاع [[نیابت خاصه]] و آغاز [[غیبت کبرا]] و [[نیابت عامه]] است. این [[توقیع]] در بسیاری از [[کتاب‌های حدیثی]] با [[اختلاف]] اندکی آمده است<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، احتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰.</ref> این حادثه اسف بار در سال ۳۲۹ رخ داد و [[قبر]] او در [[بغداد]] است<ref> ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۰۳ - ۱۰۹.</ref>. | ::::#'''[[علی بن محمد سمری|علی بن محمّد سمری]]:''' [[ابو الحسن]] [[علی]] بن [[محمّد]] [[سمری]]، چهارمین و واپسین سفیر [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]]{{ع}} است. وی پس از [[رحلت]] [[حسین بن روح]] به [[مقام]] [[سفارت]] [[منصوب]] شد و مدت سه سال عهده‌دار این [[منصب]] بود. [[سمری]] از خاندانی با [[ایمان]] و [[شیعه]] بوده است که در خدمتگزاری به "سازمان [[امامیه]]" از شهرت زیادی برخوردار بودند و همین اصالت [[خانوادگی]] او، باعث شد که در امر [[سفارت]] با [[مخالفت]] چندانی روبه‌رو نگردد<ref>داود الهامی، آخرین امید، ص ۱۰۹.</ref>. [[سمری]] [[فرصت]] زیادی برای فعالیت نداشت؛ به همین [[دلیل]] مثل نوّاب قبلی نتوانست فعالیت‌های گسترده‌ای انجام دهد و تغییرات قابل ملاحظه‌ای در روابط خود و [[وکلا]] به وجود آورد؛ لکن [[اعتقاد]] [[شیعیان]] به جلالت و [[وثاقت]] او، مثل دیگر [[نواب]] بود و وی مورد پذیرش و تسالم عموم [[شیعیان]] قرار گرفت <ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۷.</ref>. شش روز پیش از [[رحلت]] او توقیعی از سوی [[امام دوازدهم]] صادر شد که در آن [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}}، درگذشت [[نایب چهارم]] را [[پیشگویی]] و زمان [[مرگ]] او را نیز تعیین کرده بود. متن این [[توقیع شریف]]، نمایانگر پایان [[غیبت صغرا]] و انقطاع [[نیابت خاصه]] و آغاز [[غیبت کبرا]] و [[نیابت عامه]] است. این [[توقیع]] در بسیاری از [[کتاب‌های حدیثی]] با [[اختلاف]] اندکی آمده است<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، احتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰.</ref> این حادثه اسف بار در سال ۳۲۹ رخ داد و [[قبر]] او در [[بغداد]] است<ref> ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص ۱۰۳ - ۱۰۹.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
::::#[[حسین بن روح نوبختی]]: وی در روزگار خویش به [[عقل]] و [[درایت]] اشتهار داشت. [[حسین بن روح]] از [[نزدیکان]] و رازداران [[محمد بن عثمان]] بود که به [[فرمان]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بعد از [[وفات]] [[محمّد]]، [[نیابت امام مهدی|نیابت امام]] را به عهده داشت. وقتی [[بیماری]] [[محمد بن عثمان]] شدّت یافت، گروهی از بزرگان و معروفان [[شیعه]]، خدمتش رسیده از [[جانشین]] خود سؤال نمودند، جواب داد: [[حسین بن روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} است و در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref> وی در ماه [[شعبان]] سال ۳۲۶ هجری قمری از [[دنیا]] رفت. | ::::#[[حسین بن روح نوبختی]]: وی در روزگار خویش به [[عقل]] و [[درایت]] اشتهار داشت. [[حسین بن روح]] از [[نزدیکان]] و رازداران [[محمد بن عثمان]] بود که به [[فرمان]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بعد از [[وفات]] [[محمّد]]، [[نیابت امام مهدی|نیابت امام]] را به عهده داشت. وقتی [[بیماری]] [[محمد بن عثمان]] شدّت یافت، گروهی از بزرگان و معروفان [[شیعه]]، خدمتش رسیده از [[جانشین]] خود سؤال نمودند، جواب داد: [[حسین بن روح]] [[جانشین]] من و [[وکیل]] مورد [[اعتماد]] [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} است و در [[کارها]] به وی [[رجوع]] کنید، من از جانب [[امام]] مأمورم که [[حسین بن روح]] را به [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] گردانم<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۵۵.</ref> وی در ماه [[شعبان]] سال ۳۲۶ هجری قمری از [[دنیا]] رفت. | ||
::::#[[علی بن محمد سمری]]: چهارمین و [[آخرین نایب]] و سفیر [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} [[علی سمری]] یا سیمری است، که [[امام]] به خود او نوشته و [[دستور]] داده بود که تو، [[آخرین نایب]] مخصوص من هستی، دیگر نباید کسی را به جای خود معرّفی کنی. [[احمد بن ابراهیم]] گوید: روزی [[علی بن محمد سمری]] بدون مقدّمه فرمود: [[خدا]] [[علی بن بابویه قمی]] را [[رحمت]] کند. حاضرین [[تاریخ]] این [[کلام]] را یادداشت نمودند. بعدا خبر رسید که [[علی بن بابویه]]، در همان روز از [[دنیا]] رفته است. خود [[سمری]] نیز، در سال ۳۲۹ [[وفات]] نمود<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۶۰.</ref>. این بود توضیح مختصری پیرامون [[نایبان]] خاصّ [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} در زمان [[غیبت صغری]]، و امّا بعد از [[مرگ]] [[آخرین سفیر]]، باب [[نیابت خصوصی]] بسته شد، و [[غیبت کبری]] آغاز گردید»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۹۶.</ref>. | ::::#[[علی بن محمد سمری]]: چهارمین و [[آخرین نایب]] و سفیر [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} [[علی سمری]] یا سیمری است، که [[امام]] به خود او نوشته و [[دستور]] داده بود که تو، [[آخرین نایب]] مخصوص من هستی، دیگر نباید کسی را به جای خود معرّفی کنی. [[احمد بن ابراهیم]] گوید: روزی [[علی بن محمد سمری]] بدون مقدّمه فرمود: [[خدا]] [[علی بن بابویه قمی]] را [[رحمت]] کند. حاضرین [[تاریخ]] این [[کلام]] را یادداشت نمودند. بعدا خبر رسید که [[علی بن بابویه]]، در همان روز از [[دنیا]] رفته است. خود [[سمری]] نیز، در سال ۳۲۹ [[وفات]] نمود<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۶۰.</ref>. این بود توضیح مختصری پیرامون [[نایبان]] خاصّ [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} در زمان [[غیبت صغری]]، و امّا بعد از [[مرگ]] [[آخرین سفیر]]، باب [[نیابت خصوصی]] بسته شد، و [[غیبت کبری]] آغاز گردید»<ref>[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۹۶.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
:::::#[[علی بن محمد سمری]]. | :::::#[[علی بن محمد سمری]]. | ||
::::::آنها در سخت‌ترین شرایط با [[تحمل]] تمامی [[سختی‌ها]] و مشکلات این [[منصب]] مهم، [[زندگی]] خود را وقف [[اسلام]] نمودند و بار تمام مشکلات ناشی از داشتن این [[مقام]] را به دوش کشیدند و آن محدود به مسائل [[سیاسی]] نبود بلکه شامل مسائل [[مبارزه]] با [[نفس]] و [[غرور]] و [[طمع]] حاصل از داشتن این [[منصب]] را نیز در برمی‌گرفت و آنها به [[بهترین]] شکل ممکن نقش سپرده‌شده به آنان را ایفا نمودند. مشکلات این دوره پر فراز و نشیب [[تاریخی]]، [[فرصت]] کمی برای [[نقل]] حوادث مهم آن به جا گذاشت که به رغم آن مشکلات، ما سعی در بیان سیر [[تاریخی]] آن داریم»<ref>[[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل ۱ (کتاب)|مصلح کل]]، ص۱۳۲.</ref>. | ::::::آنها در سخت‌ترین شرایط با [[تحمل]] تمامی [[سختی‌ها]] و مشکلات این [[منصب]] مهم، [[زندگی]] خود را وقف [[اسلام]] نمودند و بار تمام مشکلات ناشی از داشتن این [[مقام]] را به دوش کشیدند و آن محدود به مسائل [[سیاسی]] نبود بلکه شامل مسائل [[مبارزه]] با [[نفس]] و [[غرور]] و [[طمع]] حاصل از داشتن این [[منصب]] را نیز در برمی‌گرفت و آنها به [[بهترین]] شکل ممکن نقش سپرده‌شده به آنان را ایفا نمودند. مشکلات این دوره پر فراز و نشیب [[تاریخی]]، [[فرصت]] کمی برای [[نقل]] حوادث مهم آن به جا گذاشت که به رغم آن مشکلات، ما سعی در بیان سیر [[تاریخی]] آن داریم»<ref>[[سید نذیر حسنی|حسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل ۱ (کتاب)|مصلح کل]]، ص۱۳۲.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛ | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
#[[علی بن محمد سمری]]؛ ۳ سال [[نیابت امام مهدی|نیابت آن حضرت]] را بر عهده داشت. | #[[علی بن محمد سمری]]؛ ۳ سال [[نیابت امام مهدی|نیابت آن حضرت]] را بر عهده داشت. | ||
::::::این چهار [[نائب]] ۶۹ سال [[نیابت خاصه]] از سوی آن [[حضرت]] داشتند و [[غیبت کبری]] با فوت آخرین [[نائب خاص]]، از سال ۳۲۹ ه.ق آغاز شد»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۲۰.</ref>. | ::::::این چهار [[نائب]] ۶۹ سال [[نیابت خاصه]] از سوی آن [[حضرت]] داشتند و [[غیبت کبری]] با فوت آخرین [[نائب خاص]]، از سال ۳۲۹ ه.ق آغاز شد»<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۲۰.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین رضوی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین رضوی؛ | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
:::::#'''[[حسین بن روح نوبختی]]:''' [[شیخ]] [[ابو القاسم حسین بن روح]] (متوفای هجدهم [[شعبان]] سیصد و بیست و شش ه ق) بعد از [[ابو سهل اسماعیل بن عسلی]]، مشهورترین افراد [[خاندان نوبختی]] است. عمده اشتهار او، به واسطه [[مقام]] [[دینی]] بزرگی است که در میان [[شیعه امامیه]] دارد. [[سومین نایب خاص]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} است. این بزرگوار، از سال سیصد و پنج ه ق تا [[شعبان]] سیصد و بیست و شش ه ق [[نیابت خاص]] داشته است. وی، حتی در ایام [[امامت]] [[امام عسکری|امام یازدهم]]{{ع}} از [[صحابه]] خاص به شمار رفته است<ref>نواب اربعه، ص ۱۲۱- ۱۲۲.</ref>. | :::::#'''[[حسین بن روح نوبختی]]:''' [[شیخ]] [[ابو القاسم حسین بن روح]] (متوفای هجدهم [[شعبان]] سیصد و بیست و شش ه ق) بعد از [[ابو سهل اسماعیل بن عسلی]]، مشهورترین افراد [[خاندان نوبختی]] است. عمده اشتهار او، به واسطه [[مقام]] [[دینی]] بزرگی است که در میان [[شیعه امامیه]] دارد. [[سومین نایب خاص]] [[امام مهدی|حضرت حجت]]{{ع}} است. این بزرگوار، از سال سیصد و پنج ه ق تا [[شعبان]] سیصد و بیست و شش ه ق [[نیابت خاص]] داشته است. وی، حتی در ایام [[امامت]] [[امام عسکری|امام یازدهم]]{{ع}} از [[صحابه]] خاص به شمار رفته است<ref>نواب اربعه، ص ۱۲۱- ۱۲۲.</ref>. | ||
:::::#'''[[علی بن محمد سمری]]:''' [[علی بن محمد سمری]] [[قائم]] [[مقام]] [[حسین بن روح]] شد. سه سال، امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] با او بود. او، در [[نیمه شعبان]] سیصد و بیست و نه ه ق به [[رحمت]] [[حق]] واصل شد. [[وفات]] او، آغاز [[غیبت کبرا]] بود. [[شیخ صدوق]] و [[شیخ طوسی]] [[روایت]] کرده‌اند از [[حسن بن احمد]] که گفت: در سالی که جناب [[سمری]] [[وفات]] کرد، ما، در [[بغداد]] بودیم. چند روز قبل از وفاتش، به [[خدمت]] او رفتیم. فرمانی از [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} بیرون آورد که مضمونش این است: بسم [[الله]] [[الرحمان]] [[الرحیم]]. ای [[علی بن محمد سمری]]! [[خدا]] [[عظیم]] گرداند اجر [[برادران]] تو را در [[مصیبت]] تو. تا شش روز دیگر از [[دنیا]] مفارقت خواهی کرد. پس کارهای خود را جمع کن و [[وصی]] و [[قائم]] [[مقام]] از برای خود قرار مده که [[غیبت کبری|غیبت تامه]]، واقع شده است<ref>نواب اربعه، ص ۱۳۴.</ref>»<ref>[[رسول رضوی|رضوی، رسول]]، [[امام مهدی (کتاب)|امام مهدی]]، ص ۸۳-۸۶.</ref>. | :::::#'''[[علی بن محمد سمری]]:''' [[علی بن محمد سمری]] [[قائم]] [[مقام]] [[حسین بن روح]] شد. سه سال، امر [[نیابت امام مهدی|نیابت]] با او بود. او، در [[نیمه شعبان]] سیصد و بیست و نه ه ق به [[رحمت]] [[حق]] واصل شد. [[وفات]] او، آغاز [[غیبت کبرا]] بود. [[شیخ صدوق]] و [[شیخ طوسی]] [[روایت]] کرده‌اند از [[حسن بن احمد]] که گفت: در سالی که جناب [[سمری]] [[وفات]] کرد، ما، در [[بغداد]] بودیم. چند روز قبل از وفاتش، به [[خدمت]] او رفتیم. فرمانی از [[حضرت]] [[امام مهدی|صاحب الامر]]{{ع}} بیرون آورد که مضمونش این است: بسم [[الله]] [[الرحمان]] [[الرحیم]]. ای [[علی بن محمد سمری]]! [[خدا]] [[عظیم]] گرداند اجر [[برادران]] تو را در [[مصیبت]] تو. تا شش روز دیگر از [[دنیا]] مفارقت خواهی کرد. پس کارهای خود را جمع کن و [[وصی]] و [[قائم]] [[مقام]] از برای خود قرار مده که [[غیبت کبری|غیبت تامه]]، واقع شده است<ref>نواب اربعه، ص ۱۳۴.</ref>»<ref>[[رسول رضوی|رضوی، رسول]]، [[امام مهدی (کتاب)|امام مهدی]]، ص ۸۳-۸۶.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
:::::#[[حسین بن روح نوبختی]]. | :::::#[[حسین بن روح نوبختی]]. | ||
:::::#[[علی بن محمد سمری]]»<ref>[[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|مهدویت در منظر امام خمینی]]، ص۵۶.</ref>. | :::::#[[علی بن محمد سمری]]»<ref>[[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|مهدویت در منظر امام خمینی]]، ص۵۶.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
:::::*[[نایب چهارم]]، [[علی بن محمد سمری]] بود. او نیز با معرفی [[نایب سوم]]، [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد که این معرفی نیز به [[فرمان]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بود.<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۶۲.</ref> | :::::*[[نایب چهارم]]، [[علی بن محمد سمری]] بود. او نیز با معرفی [[نایب سوم]]، [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را عهده‌دار شد که این معرفی نیز به [[فرمان]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} بود.<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۶۲.</ref> | ||
:::::*و البته قرائن و [[نشانه‌ها]] و [[کرامت]] های فراوانی وجود داشت که [[شیعیان]] به وسیله آن ها [[یقین]] می‌کردند این فرد [[نایب]] واقعی [[امام]] است و راست می‌گوید.<ref> برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: سازمان وکالت، دکتر جباری.</ref>»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۹۸ - ۹۹.</ref>. | :::::*و البته قرائن و [[نشانه‌ها]] و [[کرامت]] های فراوانی وجود داشت که [[شیعیان]] به وسیله آن ها [[یقین]] می‌کردند این فرد [[نایب]] واقعی [[امام]] است و راست می‌گوید.<ref> برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: سازمان وکالت، دکتر جباری.</ref>»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۹۸ - ۹۹.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۵: | ||
:::::#[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]؛ | :::::#[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]؛ | ||
:::::#[[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۸۵.</ref>. | :::::#[[ابو الحسن علی بن محمد سمری]]»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۸۵.</ref>. | ||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۱۷۸: | خط ۱۷۸: | ||
:::::*[[نایب]] سوّم؛ '''[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' او از [[طایفه]] بنی نوبخت [[قم]] است که در زمان نخستین [[نائب]] [[امام]] به [[بغداد]] [[مهاجرت]] کرد.<ref> تاریخ سیاسی [[غیبت]] امام دوازدهم{{ع}}، ص۱۹۲.</ref> [[حسین بن روح]] پیش از درگذشت [[نایب]] دوّم از [[ناحیه مقدسه]] به [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] شد و توسط [[نایب دوم]] به [[خواص]] [[شیعیان]] و [[وکیلان]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} معرفی شد. و پس از درگذشت [[محمد بن عثمان]] در سال ۳۰۵ ق [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را به عهده گرفت. درباره شخصیت او بعضی نوشته‌اند که از [[اصحاب]] [[امام عسکری]]{{ع}} بوده<ref> مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.</ref> و در میان [[شیعیان]] [[بغداد]] [[موقعیت]] [[اجتماعی]] خوبی داشته است؛ به ویژه که وی در زمان سفیر دوّم، یکی از [[کارگزاران]] او بوده و در سالهای آخر سفارتش، به عنوان سر [[وکیل]] و واسطه بین او و دیگر [[وکیلان]] و ناظر بر [[اموال]] [[محمد بن عثمان]] [[منصوب]] شده است.<ref> [[غیبت]] طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.</ref> [[ام کلثوم]] دختر [[محمد بن عثمان]] می‌گوید: [[حسین بن روح]] سالهای طولانی [[وکیل]] [[محمد بن عثمان]] و ناظر بر املاک او بود و [[اسرار]] او را به سران [[شیعه]] می‌رساند و از [[نزدیکان]] خاص وی بود... بدین سبب [[حسین بن روح]] در [[قلوب]] [[شیعیان]]، [[جایگاه]] والایی یافت... و [[فضل]] و امانتش همه جا منتشر شده بود... و من یک نفر [[شیعه]] نمی‌شناسم که درباره [[وکالت]] او [[شک]] داشته باشد.<ref> تاریخ عصر [[غیبت]]، ص ۲۹۶.</ref> [[شیخ صدوق]] از [[محمد بن علی اسود]] [[روایت]] می‌کند که گفت: من اموالی از موقوفات را که در [[اختیار]] داشتم پیش [[محمد بن عثمان]] می‌بردم. در روزهای آخر عمرش، وقتی برای تحویل [[اموال]] نزد او رفتم، [[دستور]] داد تا آنها را به [[حسین بن روح]] تحویل دهم:.. سپس فرمود: آنچه به دست [[حسین بن روح]] می‌رسد، مانند این است که به دست من می‌رسد.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۲۹.</ref> در زمان [[سفارت]] سفیر سوّم تا حدودی [[شیعیان]] [[آزادی]] داشتند و [[حسین بن روح]] نیز در بین [[مقامات]] [[حکومتی]]، [[موقعیت]] ویژه‌ای داشت؛ بنابراین [[نایب سوم]] به [[دلیل]] این [[جایگاه]] به دستگیری از [[شیعیان]] می‌پرداخت و حتی گاهی به سفارش او مشکل بعضی از [[علویان]] به وسیله [[وزیر]] [[عباسی]] حل می‌شد.<ref> تاریخ عصر [[غیبت]]، ص ۲۹۶.</ref> سرانجام، [[نایب سوم]] پس از ۲۱ سال [[نیابت امام مهدی|نیابت]] در [[شعبان]] ۳۲۶ ق درگذشت. | :::::*[[نایب]] سوّم؛ '''[[ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی]]:''' او از [[طایفه]] بنی نوبخت [[قم]] است که در زمان نخستین [[نائب]] [[امام]] به [[بغداد]] [[مهاجرت]] کرد.<ref> تاریخ سیاسی [[غیبت]] امام دوازدهم{{ع}}، ص۱۹۲.</ref> [[حسین بن روح]] پیش از درگذشت [[نایب]] دوّم از [[ناحیه مقدسه]] به [[نیابت امام مهدی|نیابت]] [[منصوب]] شد و توسط [[نایب دوم]] به [[خواص]] [[شیعیان]] و [[وکیلان]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} معرفی شد. و پس از درگذشت [[محمد بن عثمان]] در سال ۳۰۵ ق [[نیابت امام مهدی|نیابت]] را به عهده گرفت. درباره شخصیت او بعضی نوشته‌اند که از [[اصحاب]] [[امام عسکری]]{{ع}} بوده<ref> مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.</ref> و در میان [[شیعیان]] [[بغداد]] [[موقعیت]] [[اجتماعی]] خوبی داشته است؛ به ویژه که وی در زمان سفیر دوّم، یکی از [[کارگزاران]] او بوده و در سالهای آخر سفارتش، به عنوان سر [[وکیل]] و واسطه بین او و دیگر [[وکیلان]] و ناظر بر [[اموال]] [[محمد بن عثمان]] [[منصوب]] شده است.<ref> [[غیبت]] طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.</ref> [[ام کلثوم]] دختر [[محمد بن عثمان]] می‌گوید: [[حسین بن روح]] سالهای طولانی [[وکیل]] [[محمد بن عثمان]] و ناظر بر املاک او بود و [[اسرار]] او را به سران [[شیعه]] می‌رساند و از [[نزدیکان]] خاص وی بود... بدین سبب [[حسین بن روح]] در [[قلوب]] [[شیعیان]]، [[جایگاه]] والایی یافت... و [[فضل]] و امانتش همه جا منتشر شده بود... و من یک نفر [[شیعه]] نمی‌شناسم که درباره [[وکالت]] او [[شک]] داشته باشد.<ref> تاریخ عصر [[غیبت]]، ص ۲۹۶.</ref> [[شیخ صدوق]] از [[محمد بن علی اسود]] [[روایت]] می‌کند که گفت: من اموالی از موقوفات را که در [[اختیار]] داشتم پیش [[محمد بن عثمان]] می‌بردم. در روزهای آخر عمرش، وقتی برای تحویل [[اموال]] نزد او رفتم، [[دستور]] داد تا آنها را به [[حسین بن روح]] تحویل دهم:.. سپس فرمود: آنچه به دست [[حسین بن روح]] می‌رسد، مانند این است که به دست من می‌رسد.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۲۹.</ref> در زمان [[سفارت]] سفیر سوّم تا حدودی [[شیعیان]] [[آزادی]] داشتند و [[حسین بن روح]] نیز در بین [[مقامات]] [[حکومتی]]، [[موقعیت]] ویژه‌ای داشت؛ بنابراین [[نایب سوم]] به [[دلیل]] این [[جایگاه]] به دستگیری از [[شیعیان]] می‌پرداخت و حتی گاهی به سفارش او مشکل بعضی از [[علویان]] به وسیله [[وزیر]] [[عباسی]] حل می‌شد.<ref> تاریخ عصر [[غیبت]]، ص ۲۹۶.</ref> سرانجام، [[نایب سوم]] پس از ۲۱ سال [[نیابت امام مهدی|نیابت]] در [[شعبان]] ۳۲۶ ق درگذشت. | ||
:::::*[[نایب چهارم]]؛ '''[[ابوالحسن علی بن محمد سمری]]:''' او در [[سازمان وکالت]] [[شیعه]] به حُسن سابقه مشهور بود و گذشته [[نیکو]] و [[امانت‌داری]] او سبب شد [[جایگاه]] والایی در میان [[شیعیان]] و به ویژه وکلای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} یابد و آنگاه که او از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نیابت خاصه]] [[منصوب]] شد، مورد قبول و پذیرش همه قرار گرفت.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref> [[نایب چهارم]] از خانواده‌ای متدّین و پیرو [[اهل بیت]]{{عم}} بود؛ به گونه‌ای که بسیاری از [[خاندان]] او نیمی از درآمد خود را وقف [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} کردند و آن [[اموال]] را به صورت سالانه برای آن [[حضرت]]، می‌فرستادند.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref> [[سمری]] مدت [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] کوتاه بود و شرایط زمانش، شرایط خاص [[سیاسی]] بود؛ به همین سبب، فعالیت‌های او به آیندگان نرسیده است. مهم‌ترین حادثه در [[نیابت امام مهدی|نیابت]] او، پایان یافتن دروه [[غیبت صغرا]] و [[نیابت خاصه]] است که با صدور توقیعی از سوی [[امام]] انجام گرفت. شش روز قبل از درگذشت [[علی بن محمد سمری]]، توقیعی صادر شد که زمان [[مرگ]] وی را [[پیشگویی]] کرد و خبر داد که دیگر نایبی نیست و با [[مرگ]] او دوره [[غیبت کبرا]] آغاز خواهد شد. [[شیخ صدوق]] به [[نقل]] از [[ابو محمد، حسن بن احمد مکتّب]] می‌نویسد: ما در سال [[وفات]] [[ابوالحسن علی بن محمد سمری]] در مدینة [[السلام]] ( [[بغداد]]) بودیم و چند روز قبل از درگذشت او به حضورش رسیدیم. او [[توقیع]] [[حضرت]] را به مان نشان داد و ما از روی آن نوشتیم و از نزدش بیرون شدیم. چون روز [[موعود]] فرا رسید، نزد [[سمری]] رسیدیم و او را در حالت [[احتضار]] مشاهده کردیم. به وی گفتند: پس از تو چه کسی [[نایب]] [[امام مهدی]]{{ع}} است؟ گفت: [[خدا]] را مشیتی است که خود انجام خواهد داد (یعنی دوره [[غیبت صغرا]] به پایان رسیده است و کسی در دوره [[غیبت کبرا]] [[نایب خاص]] [[امام مهدی]]{{ع}} نیست و این خود از [[مشیت]] [[الهی]] است.) این مطلب را گفت و [[جان]] به [[جان]] آفرین [[تسلیم]] کرد"<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۴، ح ۴۵.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۲، ص ۷۹ - ۸۴.</ref>. | :::::*[[نایب چهارم]]؛ '''[[ابوالحسن علی بن محمد سمری]]:''' او در [[سازمان وکالت]] [[شیعه]] به حُسن سابقه مشهور بود و گذشته [[نیکو]] و [[امانت‌داری]] او سبب شد [[جایگاه]] والایی در میان [[شیعیان]] و به ویژه وکلای [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} یابد و آنگاه که او از سوی [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نیابت خاصه]] [[منصوب]] شد، مورد قبول و پذیرش همه قرار گرفت.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref> [[نایب چهارم]] از خانواده‌ای متدّین و پیرو [[اهل بیت]]{{عم}} بود؛ به گونه‌ای که بسیاری از [[خاندان]] او نیمی از درآمد خود را وقف [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} کردند و آن [[اموال]] را به صورت سالانه برای آن [[حضرت]]، می‌فرستادند.<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.</ref> [[سمری]] مدت [[نیابت امام مهدی|نیابتش]] کوتاه بود و شرایط زمانش، شرایط خاص [[سیاسی]] بود؛ به همین سبب، فعالیت‌های او به آیندگان نرسیده است. مهم‌ترین حادثه در [[نیابت امام مهدی|نیابت]] او، پایان یافتن دروه [[غیبت صغرا]] و [[نیابت خاصه]] است که با صدور توقیعی از سوی [[امام]] انجام گرفت. شش روز قبل از درگذشت [[علی بن محمد سمری]]، توقیعی صادر شد که زمان [[مرگ]] وی را [[پیشگویی]] کرد و خبر داد که دیگر نایبی نیست و با [[مرگ]] او دوره [[غیبت کبرا]] آغاز خواهد شد. [[شیخ صدوق]] به [[نقل]] از [[ابو محمد، حسن بن احمد مکتّب]] می‌نویسد: ما در سال [[وفات]] [[ابوالحسن علی بن محمد سمری]] در مدینة [[السلام]] ( [[بغداد]]) بودیم و چند روز قبل از درگذشت او به حضورش رسیدیم. او [[توقیع]] [[حضرت]] را به مان نشان داد و ما از روی آن نوشتیم و از نزدش بیرون شدیم. چون روز [[موعود]] فرا رسید، نزد [[سمری]] رسیدیم و او را در حالت [[احتضار]] مشاهده کردیم. به وی گفتند: پس از تو چه کسی [[نایب]] [[امام مهدی]]{{ع}} است؟ گفت: [[خدا]] را مشیتی است که خود انجام خواهد داد (یعنی دوره [[غیبت صغرا]] به پایان رسیده است و کسی در دوره [[غیبت کبرا]] [[نایب خاص]] [[امام مهدی]]{{ع}} نیست و این خود از [[مشیت]] [[الهی]] است.) این مطلب را گفت و [[جان]] به [[جان]] آفرین [[تسلیم]] کرد"<ref> کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۴، ح ۴۵.</ref>»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۲ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۲، ص ۷۹ - ۸۴.</ref>. | ||
}} | |||
{{پرسمان نیابت خاصه (سفیران امام مهدی)}} | {{پرسمان نیابت خاصه (سفیران امام مهدی)}} | ||
نسخهٔ ۲۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۰۰
| نواب چهارگانه امام مهدی چه کسانی بودند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت صغری / نیابت خاصه (سفیران امام مهدی) |
نواب چهارگانه امام مهدی(ع) چه کسانی بودند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
- نایبان خاص امام مهدی چه کسانی بودند؟
- سفیران خاص امام مهدی چه کسانی بودند؟
- نواب آن حضرت در زمان غیبت چند نفر و چه کسانی بودند؟
پاسخ نخست
- آیت‌‌الله محمد جواد خراسانی، در کتاب «مهدی منتظر» در این‌باره گفته است:
- «نائب اول: ابو عمرو عثمان بن سعید العمری الأسدی: برای سه امام نیابت کرده: حضرت امام علی النقی(ع) و حضرت امام حسن عسکری(ع) و حضرت حجت(ع). نیابت او برای حضرت حجت(ع) از سال ۲۶۰ تا ۲۸۰ بود.
- نائب دوم: محمد بن عثمان العمری سر او محمد بن عثمان العمری بعد از وفات پدرش به نیابت حضرت انتخاب شد. از سال ۲۸۰ تا سال ۳۰۵ و او نیز از حضرت عسکری(ع) نیابت کرده.
- نائب سوم: ابو القاسم حسین بن روح نوبختی، ابو القاسم حسین بن روح نوبختی پس از وفات محمد بن عثمان به نیابت منصوب شد. از سال ۳۰۵ تا سال ۳۲۶.
- نائب چهارم: ابوالحسن علی بن محمد سمری، ابوالحسن علی بن محمد سمری. از سال ۳۲۶ بعد از وفات حسین بن روح به نیابت تعیین شد تا سال ۳۲۹ که در نیمه شعبان وفات کرد.
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت الله امینی؛ |
|---|
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ |
|---|
|
| ۳. حجت الاسلام و المسلمین زهادت؛ |
|---|
|
| ۴. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
|---|
|
| ۵. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛ |
|---|
|
| ۶. حجت الاسلام و المسلمین حسنی؛ |
|---|
|
| ۷. حجت الاسلام و المسلمین رحیمی؛ |
|---|
|
| ۸. حجت الاسلام و المسلمین رضوی؛ |
|---|
|
| ۹. آقای هدایتی فخرداود؛ |
|---|
|
| ۱۰. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛ |
|---|
 نویسندگان کتاب «آفتاب مهر» در این‌باره گفته‌اند:
|
| ۱۱. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن؛ |
|---|
|
| ۱۲. نویسندگان کتاب نگین آفرینش؛ |
|---|
 نویسندگان کتاب «نگین آفرینش» در این باره گفته‌اند:
|
- منظور از نیابت خاصه چیست؟ (پرسش)
- مفهوم لغوی و اصطلاحی نیابت چیست؟ (پرسش)
- سفیر یعنی چه و به کدام نماینده‌های امام سفیر می‌گویند؟ (پرسش)
- نایب امام مهدی به چه کسی گفته می‌شود؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان نایب امام مهدی را در زمان غیبت شناخت؟ (پرسش)
- نواب چهارگانه امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش)
- وکلای نایبان خاص امام مهدی چه کسانی بودند؟ (پرسش)
- نیابت چهار سفیر امام مهدی چگونه اثبات می‌گردد؟ (پرسش)
- چه مصلحتی در وجود وکلای ناحیه مقدسه بوده است؟ (پرسش)
- چرا سفیران خاص امام مهدی از فقها و مجتهدان نبودند؟ (پرسش)
- هدف و غرض از انتخاب افرادی به عنوان نایبان خاص چه بوده است؟ (پرسش)
- وقتی که امام مهدی در غیبت طولانی است چه نیازی به نائب و نماینده دارد؟ (پرسش)
- چرا نیابت امام مهدی پس از هفتاد سال تمام شد؟ (پرسش)
- دوران نیابت خاصه چه وقت و چگونه به پایان رسید؟ (پرسش)
- در زمان غیبت از چه طریقی می‌توان با حضرت مهدی آشنا شد؟ (پرسش)
- تفاوت نواب اربعه با وکلای آنها چیست؟ (پرسش)
- وکلای نواب خاص در عصر غیبت صغرا چه کسانی هستند؟ (پرسش)
- راه شناخت نایبان واقعی امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیعیان، وکیل و نماینده امام را چگونه می‌شناختند؟ (پرسش)
- چه کسانی صلاحیت و شایستگی دریافت مقام وکالت و نیابت ائمه را داشتند؟ (پرسش)
- چرا نیابت خاصه ادامه نیافت؟ و سرنوشت شیعیان پس از پایان عصر نیابت خاص و آغاز عصر غیبت کبری به چه کسانی واگذار شده است؟ (پرسش)
- آخرین دیدار عمومی امام مهدی با شیعیان در چه تاریخی بوده است؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ منتخب الاثر، ۴۸۵ به بعد.
- ↑ خراسانی، محمد جواد، مهدی منتظر، ص ۳۸.
- ↑ رجال بوعلی ط سال «۱۱۰۲»، ص ۳۱۲.
- ↑ رجال مامقانی ط نجف سال ۱۳۵۲، ج ۱، ص ۲۰۰ و اثبات الهداة، ج ۷، ص ۲۹۴.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۶۲.
- ↑ امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۱۳۶.
- ↑ منتهى المقال و المهدى، ص ۱۸۱؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۵.
- ↑ اعیان الشیعه، ج ۴، بخش ۳، ص ۱۶.
- ↑ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
- ↑ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۶، ح ۱.
- ↑ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۰، ح ۳.
- ↑ طوسى، الغیبة، ص ۳۶۱؛ صدوق ۱، کمال الدین، ص ۵۱۰؛ بحار، ج ۵۱، ص ۳۴۸.
- ↑ منهج المقال.
- ↑ بحار، ج ۵۱، ص ۳۴۹.
- ↑ بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۱.
- ↑ بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.
- ↑ بحار، ج ۵۱، ص ۳۵۵.
- ↑ رجال مامقانى، ج ۱، ص ۲۰۰.
- ↑ صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۵۱۶؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۵۹.
- ↑ دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۶۱-۲۶۵.
- ↑ این چهار نفر را وکلای خاص، نواب اربعه و نیز سفرای اربعه می‌خوانند.
- ↑ الغیبه طوسی، ص ۲۱۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
- ↑ رجال طوسی، ص ۵۲۶.
- ↑ تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ص ۱۴۹.
- ↑ اختیار معرفة الرجال، ص ۲۱۵؛ منتخب الاثر، ص ۳۹۲.
- ↑ الغیبة، طوسی، ص ۲۱۶؛ منتخب الأثر، ص ۳۹۴.
- ↑ تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۹۹.
- ↑ تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ص ۵۶؛ رجال نجاشی، ج ۱، ص ۲۱۸.
- ↑ او وکیل امام عسکری(ع) در میان شیعیان قم و از چهره‌های مشهور و مورد اعتماد شیعه بوده و محضر سه امام بزرگوار امام هادی و امام عسکری و امام مهدی(ع) را درک کرده است.
- ↑ الغیبه، طوسی، ۳۹۵؛ الکافی، ج ۱، ص ۲۳۰.
- ↑ همان، ۳۵۶.
- ↑ الغیبة، طوسی، ص ۳۶۵، ح ۳۳۳.
- ↑ تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص ۱۹۲.
- ↑ مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.
- ↑ الغیبة، طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.
- ↑ تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۰۲، ح ۲۹.
- ↑ تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.
- ↑ همان.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۱۹۴-۱۹۷.
- ↑ ر. ک: سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۵۴.
- ↑ سید محمّد صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۵۳، ح ۳۱۴.
- ↑ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۰؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۴، ح ۳۱۵.
- ↑ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۵۶.
- ↑ ر. ک: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۰، ح ۴۱؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۱.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۸۸، ح ۳۸.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۱۸۸، ح ۳۸.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۲، ح ۳۲۶.
- ↑ علامه حلی، رجال، ص ۱۴۹؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۶.
- ↑ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۶.
- ↑ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۷۲، ح ۳۴۳.
- ↑ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۷ و ح ۳۳۵.
- ↑ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۶۹، ح ۳۳۶.
- ↑ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۸۹، ح ۳۵۵.
- ↑ داود الهامی، آخرین امید، ص ۱۰۹.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۷.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۱۶، ح ۴۴؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۹۵؛ قطب راوندی، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۱۱۲۸؛ طبرسی، احتجاج، ج ۲، ص ۴۷۸؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۵۳۸؛ علی بن عبد الکریم نیلی نجفی، منتخب الانوار المضیئة، ص ۱۳۰.
- ↑ ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص ۱۲۳- ۱۲۴.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۰۳ - ۱۰۹.
- ↑ سفینة البحار، محدّث قمی، ج ۲، ص ۱۵۸.
- ↑ بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۵۱.
- ↑ بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۵۵.
- ↑ بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۳۶۰.
- ↑ یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۹۶.
- ↑ حسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص۱۳۲.
- ↑ رحیمی، عباس، امید فردا، ص۲۰.
- ↑ لطف الله صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص ۴۸۴ و ۴۹۵.
- ↑ عباس راسخی نجفی، نواب اربعه، ص ۴۴.
- ↑ مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، ص ۶۸۹.
- ↑ باقر شریف قریشی، حیاة الامام المهدی(ع)، ص ۱۲۱؛ محمد باقر مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
- ↑ عباس نجفی، سفیران امام زمان(ع)، ص ۲۷ و ۳۴.
- ↑ عبد الرحمن انصاری، در انتظار خورشید ولایت، ص ۶۵.
- ↑ عباس راسخی نجفی، نواب اربعه، ص ۷۴.
- ↑ سیره پیشوایان، ص ۶۷۸- ۶۸۰.
- ↑ نواب اربعه، ص ۱۲۱- ۱۲۲.
- ↑ نواب اربعه، ص ۱۳۴.
- ↑ رضوی، رسول، امام مهدی، ص ۸۳-۸۶.
- ↑ هدایتی فخرداود، ابوالفضل، مهدویت در منظر امام خمینی، ص۵۶.
- ↑ کتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص۳۵۷.
- ↑ کتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص۳۶۲.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۶۲.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۶۲.
- ↑ برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: سازمان وکالت، دکتر جباری.
- ↑ آفتاب مهر، ج۱، ص ۹۸ - ۹۹.
- ↑ مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۸۵.
- ↑ این چهار نفر را وکلای خاص، نواب اربعه و نیز سفرای اربعه می‌خوانند.
- ↑ غیبت طوسی، ص ۲۱۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
- ↑ رجال طوسی، ص ۵۲۶.
- ↑ تاریخ سیاسی امام دوازدهم(ع)، ص ۱۴۹.
- ↑ اختیار معرفة الرجال، ص ۲۱۵؛ منتخب الاثر، ص ۳۹۲.
- ↑ غیبت طوسی، ص ۲۱۶؛ منتخب الأثر، ص ۳۹۴.
- ↑ تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۹۹.
- ↑ تاریخ سیاسی امام دوازدهم(ع)، ص ۵۶؛ رجال نجاشی، ح ۱، ص ۲۱۸.
- ↑ او وکیل امام عسکری(ع) در میان شیعیان قم و از چهره‌های مشهور و مورد اعتماد شیعه بوده و محضر سه امام بزرگوار (امام هادی و امام عسکری و امام مهدی(ع)) را درک کرده است.
- ↑ غیبت طوسی، ص ۳۹۵؛ کافی، ج ۱، ص ۲۳۰.
- ↑ غیبت طوسی،، ۳۵۶.
- ↑ غیبت طوسی، ص ۳۶۵، ح ۳۳۳.
- ↑ تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(ع)، ص۱۹۲.
- ↑ مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.
- ↑ غیبت طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.
- ↑ تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۴۵، ح ۲۹.
- ↑ تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۴، ح ۴۵.
- ↑ بالادستان، محمد امین؛ حائریپور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۲، ص ۷۹ - ۸۴.