اصطلاح‌نامه اخلاق اسلامی (کتاب)
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
اصطلاح‌نامه اخلاق اسلامی، کتابی است که با زبان فارسی به بیان اصطلاحاتی در زمینه اخلاق اسلامی می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی است و انتشارات بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| اصطلاح‌نامه اخلاق اسلامی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی |
| زیر نظر | معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم |
| موضوع | اخلاق اسلامی |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب|انتشارات انتشارات بوستان کتاب]][[رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۶ ش |
| شابک | ۷-۸۲۳-۵۴۸-۹۶۴-۹۷۸ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «این کتاب انبوهی از مفاهیم و اصطلاحات اخلاق را به شیوه نظاممند در اختیار علاقهمندان قرار میدهد و ارتباط منطقی میان آنها را نشان میدهد. اصطلاح نامه، مجموعه‌ای از اصطلاحات (واژگان متداول و متعارف در هر علم، فن و عرف خاص) است که روابط سه گانه هم ارز، سلسله مراتبی و وابسته (هم بسته) را برای ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات معین می‌‌کند. این کار به منظور سهولت دستیابی به انبوه اطلاعات در علوم و معارف گوناگون است».[۱]
فهرست کتاب
- آداب و حقوق
- آداب
- آداب اجتماعی
- آداب ازدواج
- آداب امر به معروف و نهی از منکر
- آداب تربیت فرزند
- آداب تعلیم و تعلم
- آداب دید و بازدید
- آداب زراعت و درختکاری
- آداب سفر
- (به لحاظ همراهی مسافر)
- آداب سلام
- آداب کسب وکار
- آداب گفت‌وگو
- آداب مجلس
- آداب مرگ
- آداب مریض
- آداب مشورت
- آداب معاشرت
- آداب مناظره
- آداب وداع
- آداب ولیمه
- آداب عبادی
- آداب انفاق
- آداب تلاوت قرآن
- آداب جمعه
- آداب حج
- آداب دعا
- آداب ذکر
- آداب روزه
- آداب زیارت قبور
- آداب طهارت
- آداب عید
- آداب مسجد
- آداب نماز
- آداب فردی
- آداب اجتماعی
- آداب
- حقوق
- حق انسان
- حق اجتماعی
- (به لحاظ علم)
- حق استاد
- حق دانشجو
- (به لحاظ آیین)
- حق اقلیت‌های دینی
- حق مسلمانان
- (به لحاظ اعمال عبادی)
- حق امام جماعت
- حق مؤذن
- (به لحاظ سن)
- حق بزرگتر
- حق کوچکتر
- (به لحاظخانواده)
- حق پدر و مادر
- حق زوجه
- حق زوج
- حق فرزند
- (به لحاظ سیاسی)
- حق حکومت
- حق مردم
- (به لحاظ دوستی و قرابت)
- حق خویشاوندان
- حق دوستی
- (به لحاظ سؤال)
- حق سائل
- حق مسئول
- حق شاگرد
- (به لحاظ مالی)
- حق شریک
- حق طلبکار
- حق مال
- (به لحاظ قضاوت و داوری)
- حق مدعی
- حق مدعی علیه
- (به لحاظ مشورت)
- حق مستشیر
- حق مشاور
- (به لحاظ خیرخواهی)
- حق مستنصح
- حق ناصح
- (به لحاظ مصاحبت)
- حق همراه
- حق همسایه
- حق همنشین
- حق فردی
- حق اجتماعی
- حق حیوان
- حق خدا
- حق طبیعت
- حق انسان
- رذایل اخلاقی
- آرزوی طولانی
- آزار
- اسراف
- اشاعه فحشا
- اصرار بر گناه
- (به لحاظ نوع گناه)
- اصرار بر گناه صغیره
- اصرار بر گناه کبیره
- (به لحاظ حکم و فعل)
- اصرار فعلی بر گناه
- اصرار حکمی بر گناه
- اضطراب
- افساد
- افساد میان مردم
- افشای راز
- انتقام
- اهانت
- ایمنی از مکر خدا
- بخل
- بدخلقی
- بدگمانی
- بغض
- بهتان
- بیهوده‌گویی
- بی‌اعتمادی به خدا
- بی‌باکی
- بی‌تابی
- بی‌غیرتی
- پرخوابی
- پرخوری
- پرگویی
- تحرج
- تضییع عمر
- تفاخر
- تکاثر
- تکبر
- تکلف
- تمسخر
- (به لحاظ ظهور)
- تمسخر اشاره‌ای
- تمسخر صریح
- تمسخر کنایی
- (به لحاظ ادات)
- تمسخر زبانی
- تمسخر عملی
- تنبلی
- تهمت
- ثناجویی
- جاه‌طلبی
- جاه‌طلبی مادی
- جاه‌طلبی معنوی
- جبن
- جدال
- جدال مذموم
- جدال ممدوح
- جفای در دوستی
- جمود
- جهل
- چاپلوسی
- حب دنیا
- حرام‌خواری
- حرص
- حزن
- حسد
- حق‌پوشی
- حماقت
- خشونت
- خصومت
- خمود
- خنده زیاد
- خودستایی
- خیانت
- دروغ
- (به لحاظ مصادیق)
- دروغگویی
- دروغ در دین‌داری
- دروغ در نیت
- دروغ در وفای به عزم
- دروغ عملی
- سوگند دروغ
- شهادت دروغ
- دروغ در عزم
- (به لحاظ متعلق)
- دروغ بر امام(ع)
- دروغ بر پیامبر(ص)
- دروغ بر خدا
- (به لحاظ جد و هزل)
- دروغ جدی
- دروغ شوخی
- (به لحاظ حکم)
- دروغ حرام
- دروغ مجاز
- (به لحاظ پیامد و نتیجه)
- دروغ مصلحتی
- دروغ مفسده‌ای
- دروغ منفعتی
- دون همتی
- ذلت نفس
- ریا
- زدن
- سخط
- سخن‌چینی
- سرزنش
- تعییر
- شماتت
- طعن
- سرکشی
- سفاهت
- سفسطه
- سهو
- شتابزدگی
- شرک
- شک
- شوخی زیاد
- شهوت‌رانی
- ضعف نفس
- طمع
- ظلم
- ظلم‌پذیری
- عجب
- عداوت
- عصبیت
- عصیان
- عهدشکنی
- عیب‌جویی
- غرور
- غضب
- غفلت
- غیبت
- فحش
- فراموشی
- فرو رفتن در باطل
- فرومایگی
- فسق
- فکر گناه
- قساوت قلب
- قطع رحم
- قهر
- کفر
- کفران
- کینه
- گناه
- لجاجت
- لعن
- لعن مجاز
- مال‌دوستی
- مداهنه
- مراء
- مکر
- نفاق
- نفرین
- نیازخواهی از مردم
- وقاحت
- هوای نفس
- یأس
- یاری ظالمان
- فضایل اخلاقی
- آراستگی
- انگشتر به دست کردن
- خضاب
- روغن مالیدن
- سرمه کشیدن
- شانه زدن
- عطر زدن
- آرزوی کوتاه
- آشتی
- ابراز دوستی
- احترام
- احسان
- اخبات
- اخلاص
- استغفار
- استقامت
- اشفاق
- اصلاح
- اطمینان
- سکینه
- وقار
- تأنی
- توقف
- اعتدال
- اغتنام عمر
- امانت‌داری
- امر به معروف و نهی از منکر
- انابه
- انس به خدا
- انصاف
- انقطاع الی الله
- ایثار
- ایمان
- بلندهمتی
- بی‌نیازی از مردم
- پاکیزگی
- حمام رفتن
- خلال
- مسواک زدن
- ناخن گرفتن
- پندپذیری
- تحفظ
- تحمل
- تذکر
- تسلیم
- تعاون
- تفکر
- تفویض
- تقوا
- تواضع
- توبه
- (به لحاظ مراتب)
- توبه اخص
- توبه خاص
- توبه عام
- (به لحاظ کمیت)
- توبه از بعضی گناهان
- توبه از جمیع گناهان
- (به لحاظ نوع حقوق)
- توبه از حق خدا
- توبه از حق مردم
- (به لحاظ نوع گناه)
- توبه از گناه صغیره
- توبه از گناه کبیره
- (به لحاظ غایت)
- توبه استجابت
- توبه انابت
- (به لحاظ درجات تائبان)
- توبه اصفیا
- توبه انبیا
- توبه اولیا
- (به لحاظ انگیزه)
- توبه ربانی
- توبه نفسانی
- (به لحاظ اجمال و مدت)
- توبه مجمل
- توبه موقت
- (به لحاظ کیفیت)
- توبه نصوح
- توحید
- (به لحاظ مراتب)
- توحید افعالی
- توحید ذاتی
- توحید صفاتی
- توحید عبادی
- (به لحاظ درجات موحدان)
- توحید زبانی
- توحید فنایی
- توحید قلبی
- توحید کشفی
- توکل
- تیزهوشی
- ثبات
- ثقه
- جوانمردی
- حب
- حریت
- حکمت
- حلم
- حیا
- خاموشی
- خشوع
- خشیت
- خضوع
- خوش‌خلقی
- خوش‌رویی
- خوش‌گویی
- خوش‌گمانی
- خوف
- دعای خیر
- دعت
- دوراندیشی
- دوستی
- دید و بازدید
- دیگرخواهی
- ذکر
- رأفت
- رازداری
- راستی
- رجا
- رجای صادق
- رجای کاذب
- رضا
- رهبت
- ریاضت
- ریاضت اخص
- ریاضت خاص
- ریاضت عام
- زهد
- سخاوت
- سرعت فهم
- سرور
- سعی در امر به معروف و نهی از منکر
- سهولت یادگیری
- شاد ساختن مؤمن
- شجاعت
- شرح صدر
- شکر
- شکسته نفسی
- شوق به خدا
- شهامت
- صبر
- (به لحاظ مراتب)
- صبر اخص
- صبر خاص
- صبر عام
- (به لحاظ انگیزه)
- صبر بالله
- صبر علی الله
- صبر عن الله
- صبر فی الله
- صبر لله
- صبر مع الله
- (به لحاظ قوای انسان)
- صبر بدنی
- صبر نفسی
- (به لحاظ طاعت و عصیان)
- صبر بر معصیت
- صبر بر طاعت
- (به لحاظ زمان عمل)
- صبر بعد عمل
- صبر حین عمل
- صبر قبل عمل
- (به لحاظ کیفیت)
- صبر جمیل
- (به لحاظ حکم)
- صبر حرام
- صبر مستحب
- صبر مکروه
- صبر واجب
- (به لحاظ نعمت و بلا)
- صبر در مصیبت
- صبر در نعمت
- (به لحاظ درجات صابران)
- صبر زاهدان
- صبر سالکان
- صبر عابدان
- صبر عارفان
- صبر متقیان
- (به لحاظ ضعف و قوت)
- صبر ظافران
- صبر متوسطان
- صبر هالکان
- صفای ذهن
- صله رحم
- طاعت
- طلب حلال
- عبادت
- (به لحاظ مصادیق)
- انفاق
- تلاوت قرآن
- حج
- دعا
- روزه
- شب زنده داری
- سحرخیزی
- نماز
- طهارت
- (به لحاظ غایت)
- عبادت آزادگان
- عبادت بازرگانان
- عبادت بندگان
- (به لحاظ کمیت)
- عبادت اجتماعی
- عبادت فردی
- (به لحاظ مراتب)
- عبادت باطنی
- عبادت ظاهری
- (به لحاظ وسیله)
- عبادت بدنی
- عبادت مالی
- (به لحاظ درجات عابدان)
- عبادت شاکران
- عبادت عارفان
- عبادت محبان
- عبادت مقربان
- (به لحاظ اجزاء و قبول)
- عبادت مجزی
- عبادت مقبول
- (به لحاظ حکم)
- عبادت مستحب
- عبادت واجب
- عبرت آموزی
- عدالت
- عزت نفس
- عفت
- عفو
- علم
- (به لحاظ غایت)
- علم اخروی
- علم دنیوی
- (به لحاظ تاثیر)
- علم اصیل
- علم مقدمی
- (به لحاظ نوع فراگیری)
- علم اکتسابی
- علم الهامی
- (به لحاظ منشأ)
- علم شرعی
- علم غیرشرعی
- (به لحاظ نفع و ضرر)
- علم غیرنافع
- علم نافع
- (به لحاظ حکم)
- علم مباح
- علم واجب
- علم واجب عینی
- علم واجب کفایی
- (به لحاظ نوع ادراک)
- علم مسموع
- علم مطبوع
- (به لحاظ مراتب)
- یقین
- حق الیقین
- علم الیقین
- عین الیقین
- عیادت بیماران
- عیب‌پوشی
- عیب‌زدایی
- غیرت
- فراست
- فطانت (ضد غرور)
- قرب به خدا
- قناعت
- قوت نفس
- کارگشایی در امور مردم
- کارگشایی در امور مسلمانان
- کتمان مصیبت
- کرامت نفس
- کظم غیظ
- کم‌خوری
- کیاست
- مدارا
- مرابطه
- مسارعت
- مساوات
- مسئولیت‌پذیری
- معرفت
- مواسات
- نشاط
- نصیحت
- نظم
- نقدپذیری
- ورع
- وفای به عهد
- وفای در دوستی
- یاد مرگ
- یقظه
- آراستگی
دربارهٔ پدیدآورنده
در مورد پدیدآورنده اطلاعاتی در دست نیست.