امام حسن مجتبی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
خط ۸۳: خط ۸۳:
*سخت می‌توان پذیرفت این درگیری تنها بر اثر [[سوء]] تفاهمی پدید آمده باشد! برپایه گزارش‌های دیگر که [[منابع اهل سنت]] بازتاب داده‌اند، [[امام حسن]]{{ع}} می‌خواسته نزد جدش [[رسول خدا]]{{صل}} به [[خاک]] سپرده شود، از این‌رو موافقت [[عایشه]] را پیش از [[شهادت]] جلب کرد<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۱۱؛ الاستیعاب، ج۱، ص۴۴۰.</ref>. [[مروان]] که در این هنگام از [[حکمرانی]] [[مدینه]] برکنار شده بود، به جهت کینه‌های پیشین و خوش‌خدمتی به [[معاویه]] در این زمینه [[مخالف]] جدی بود و همراه [[امویان]] به مقابله و صف‌کشی پرداخت؛ به این بهانه که [[عثمان]] پیش از این اجازه نیافته است تا در [[مقبره]] [[رسول خدا]]{{صل}} [[دفن]] شود. با وجود صف‌کشی وابستگان دو طرف سرانجام [[بنی‌هاشم]] برپایه [[وصیت امام]] [[حسن]]{{ع}} برای [[پرهیز]] از [[خونریزی]]، آن [[حضرت]] را در [[قبرستان بقیع]] به [[خاک]] سپردند<ref>الطبقات، خامسه ۱، ص۳۴۱-۳۴۷، ۳۵۴-۳۵۵.</ref>.
*سخت می‌توان پذیرفت این درگیری تنها بر اثر [[سوء]] تفاهمی پدید آمده باشد! برپایه گزارش‌های دیگر که [[منابع اهل سنت]] بازتاب داده‌اند، [[امام حسن]]{{ع}} می‌خواسته نزد جدش [[رسول خدا]]{{صل}} به [[خاک]] سپرده شود، از این‌رو موافقت [[عایشه]] را پیش از [[شهادت]] جلب کرد<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۱۱؛ الاستیعاب، ج۱، ص۴۴۰.</ref>. [[مروان]] که در این هنگام از [[حکمرانی]] [[مدینه]] برکنار شده بود، به جهت کینه‌های پیشین و خوش‌خدمتی به [[معاویه]] در این زمینه [[مخالف]] جدی بود و همراه [[امویان]] به مقابله و صف‌کشی پرداخت؛ به این بهانه که [[عثمان]] پیش از این اجازه نیافته است تا در [[مقبره]] [[رسول خدا]]{{صل}} [[دفن]] شود. با وجود صف‌کشی وابستگان دو طرف سرانجام [[بنی‌هاشم]] برپایه [[وصیت امام]] [[حسن]]{{ع}} برای [[پرهیز]] از [[خونریزی]]، آن [[حضرت]] را در [[قبرستان بقیع]] به [[خاک]] سپردند<ref>الطبقات، خامسه ۱، ص۳۴۱-۳۴۷، ۳۵۴-۳۵۵.</ref>.
*منابع [[سنی]] تصریح می‌کنند که آن [[حضرت]] کنار مادرش [[فاطمه]]{{س}} [[دفن]] شده<ref>مقاتل الطالبیین، ص۴۹؛ البدایة والنهایه، ج۸، ص۴۸.</ref>، حال آنکه [[قبر]] [[فاطمه]] [[زهرا]]{{س}} [[آشکار]] نبوده، بلکه آن [[حضرت]] کنار [[مادر]] بزرگش [[فاطمه بنت اسد]] به [[خاک]] سپرده شده است. جنازه [[امام]]{{ع}} با [[شکوه]] [[تشییع]] شد<ref>الاصابه، ج۲، ص۶۵.</ref>. و به گزارش منابع [[سنی]]، برای مراعات [[سنت]]، [[سعید بن عاص]]، فرماندار [[مدینه]] با [[رضایت]] [[امام حسین]]{{ع}} بر پیکر [[امام]] [[نماز]] گزارد<ref>الاستیعاب، ج۱، ص۴۴۲.</ref>. [[زنان]] [[مدینه]] در [[مرگ]] او به نوحه‌سرایی پرداخته و [[لباس]] عزا بر تن کردند<ref>البدایة والنهایه، ج۸، ص۴۸.</ref>. [[شیعیان]] [[بغداد]] در [[قرن چهارم]] به [[لعن]] کسانی می‌پرداختند که نگذاشتند [[امام حسن]]{{ع}} کنار جدش [[دفن]] شود<ref>تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۸؛ تاریخ ابن خلدون، ج۴، ص۵۸۵.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>
*منابع [[سنی]] تصریح می‌کنند که آن [[حضرت]] کنار مادرش [[فاطمه]]{{س}} [[دفن]] شده<ref>مقاتل الطالبیین، ص۴۹؛ البدایة والنهایه، ج۸، ص۴۸.</ref>، حال آنکه [[قبر]] [[فاطمه]] [[زهرا]]{{س}} [[آشکار]] نبوده، بلکه آن [[حضرت]] کنار [[مادر]] بزرگش [[فاطمه بنت اسد]] به [[خاک]] سپرده شده است. جنازه [[امام]]{{ع}} با [[شکوه]] [[تشییع]] شد<ref>الاصابه، ج۲، ص۶۵.</ref>. و به گزارش منابع [[سنی]]، برای مراعات [[سنت]]، [[سعید بن عاص]]، فرماندار [[مدینه]] با [[رضایت]] [[امام حسین]]{{ع}} بر پیکر [[امام]] [[نماز]] گزارد<ref>الاستیعاب، ج۱، ص۴۴۲.</ref>. [[زنان]] [[مدینه]] در [[مرگ]] او به نوحه‌سرایی پرداخته و [[لباس]] عزا بر تن کردند<ref>البدایة والنهایه، ج۸، ص۴۸.</ref>. [[شیعیان]] [[بغداد]] در [[قرن چهارم]] به [[لعن]] کسانی می‌پرداختند که نگذاشتند [[امام حسن]]{{ع}} کنار جدش [[دفن]] شود<ref>تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۸؛ تاریخ ابن خلدون، ج۴، ص۵۸۵.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>
==[[اخلاق]] و [[روحیات]]==
*[[امام حسن]]{{ع}} بردبار و [[متین]] بود. به [[گواهی]] [[مخالفان]] وی همچون [[مروان]] و [[معاویه]]<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۳۰۰؛ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۲۷.</ref> نرم سخن می‌گفت و از درشتگویی [[پرهیز]] و [[آداب]] [[معاشرت]] را رعایت می‌کرد<ref>الطبقات، خامسه ۱، ص۲۸۰-۲۸۱.</ref>. در [[گشایش]] [[مشکلات]] دیگران پیشگام بود<ref>نک: الکافی، ج۲، ص۱۹۸-۱۹۹؛ الفصول المهمه، ج۲، ص۷۰۷.</ref>. با بی‌ادبان به خود، بسیار مناسب [[رفتار]] می‌کرد، به گونه‌ای که مایه [[شرمندگی]] آنان می‌شد<ref>مناقب، ج۴، ص۲۳؛ بحارالانوار، ج۴۳، ص۳۴۴.</ref>. حال دیگران حتی حیوانات را مراعات می‌کرد و هنگام [[غذا خوردن]]، اگر حیوانی بدو می‌نگریست، از غذای خود به وی می‌داد<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص۳۵۲.</ref>. [[بخشنده]] بود<ref>نک: مناقب، ج۴، ص۱۸.</ref> و تقاضا کننده را رد نمی‌کرد<ref>زهر الآداب، ج۱، ص۶۷.</ref> و با [[خرسندی]] مبالغ درخوری هدیه می‌داد؛ حتی به کسانی که از او درخواست نکرده بودند<ref>تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۲۴۵، ۲۴۸.</ref>، چنان که برای [[حفظ]] [[آبرو]] دریغی از بخشیدن [[پول]] به [[شاعران]] نداشت<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۲۷۶.</ref> و در همان حال بسیار [[زاهد]] بود<ref>نک: رجال نجاشی، ص۳۹۱.</ref>. سه بار برای [[خدا]] نیمی از [[دارایی]] خود را به [[فقیران]] بخشید<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۲۶.</ref>. پیاده بسیار به [[حج]] می‌رفت و پس از [[نماز صبح]] تا هنگام بر آمدن [[آفتاب]] بر جای خود در [[مسجدالنبی]] می‌نشست<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۲۷۴.</ref>. بسیار با [[حیا]] بود و چگونگی [[پوشش]] [[بدن]]، حتی هنگام رفتن به آب [[فرات]] گویای این مطلب است<ref>المحاسن، ج۲، ص۵۷۹؛ مناقب، ج۴، ص۱۹.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>
==[[ازدواج]] و طلاق‌ها==
*منابع [[سنی]] کوشیده‌اند [[امام حسن]]{{ع}} را مردی بشناسانند که بسیار [[ازدواج]] می‌کرد و [[طلاق]] می‌داد، به گونه‌ای که [[پدر]] وی [[مردم]] را از [[زن]] دادن به وی [[نهی]] می‌کرد<ref>البدایة والنهایة، ج۸، ص۴۳.</ref>. شمار [[زنان]] او را ۷۰<ref>البدایة والنهایه، ج۸، ص۴۲.</ref>، ۹۰<ref>الطبقات، خامسه ۱، ص۳۰۸؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۷۷.</ref>، ۲۰۰<ref>البدء و التاریخ، ج۵، ص۷۴.</ref>، ۳۰۰<ref>قوت القلوب، ج۲، ص۴۰۸.</ref> حتی ۷۰۰<ref>الکواکب الدریه، ج۱، ص۹۵.</ref> تن نیز برشمرده‌اند<ref>نک: حیاة الامام الحسن، ج۲، ص۴۴۵-۴۴۶.</ref>. افزون بر [[سستی]] این [[روایات]]، با توجه به نام [[همسران]] وی که منابع تلاش کرده‌اند کامل برشمارند و همچنین با [[عنایت]] به نام [[فرزندان]] او، به هیچ رو ارقام یاد شده را نمی‌توان [[تأیید]] کرد. فزونی [[طلاق]] [[همسران]]، موضوعی نبوده که در روزگار خود [[امام حسن]]{{ع}} یاد و بر وی خرده گرفته شود، بلکه این موضوع را هنگامی که حسنیان در دوران [[ابو جعفر منصور]] به اقداماتی ضد [[خلافت]] [[دست]] زدند، [[منصور]] [[رقیب]] [[سیاسی]] ایشان با [[مبالغه]] به زبان آورد، تا جد حسنیان را [[تخریب]] کند: او در [[محاجه]] مکتوبش با [[محمد نفس زکیه]]، ایراداتی مانند فروش [[خلافت]] در برابر [[مال]]<ref>تاریخ طبری، ج۷، ص۵۷۰.</ref> و سرگرمی با [[زنان]] را به [[امام حسن]]{{ع}} نسبت داد<ref>تاریخ طبری، ج۸، ص۹۳؛ مروج الذهب، ج۳، ص۳۰۰.</ref>. [[امام علی]]{{ع}} زمانی که [[امام حسن]]{{ع}} را [[وصی]] خویش نهاد، تأکید کرد که وی در [[غذا]] و [[ازدواج]] بی‌مبالات و [[آلوده]] نیست<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۲۶۲-۲۶۳.</ref> و سفارش کرد که [[وصی]] وی باید این‌گونه باشد: {{متن حدیث|غير طاعن عليه في بطن و لا فرج}}<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۲۶۲.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>
==[[نسل]]==
*[[ابن‌سعد]] برای [[حضرت]] ۲۱ [[فرزند]] و ۱۰ [[همسر]] بدین شرح برشمرده است:
#[[محمد اصغر]].
#[[جعفر]].
#[[حمزه]].
#[[فاطمه]] از [[مادری]] به نام [[ام کلثوم]] دختر [[فضل بن عباس بن عبد المطلب]].
#[[محمد]] اکبر.
#[[حسن]] از [[خوله]] دختر [[منظور بن زبان]].
#[[زید]].
#[[ام الحسن]].
#[[ام الخیر]] از [[ام بشیر]] دختر [[عقبة بن عمرو]].
#[[اسماعیل]].
#[[یعقوب]] از [[جعده]] دختر [[اشعث بن قیس]].
#[[قاسم]].
#[[ابوبکر]].
#[[عبدالله]] از کنیزی به نام بقیله. این سه در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسیدند.
#[[حسین]] اثرم.
#[[عبدالرحمن]].
#[[ام سلمه]] از کنیزی به نام ظمیا.
#عمرو که مادرش ام ولد بود.
#[[ام عبدالله]] که مادرش کنیزی به نام [[صافیه]] بود.
#[[طلحه]] که مادرش [[ام اسحاق]] دختر [[طلحة بن عبیدالله]] بود.
#[[عبدالله]] اصغر که مادرش [[زینب]] دختر [[سبیع]] بود<ref>الطبقات، خامسه ۱، ص۲۲۵-۲۲۶؛ نیز نک: نسب قریش، ج۲، ص۴۹-۵۰.</ref>.
*سه تن از دامادهای آن [[حضرت]] [[عبدالله بن زبیر بن عوام]] (همسرش [[ام الحسن]])، [[عمرو بن منذر بن زبیر]] (همسرش [[ام سلمه]]) و [[علی بن الحسین]] [[زین العابدین]] (همسرش ام [[عبدالله]])، نام داشتند<ref>المحبر، ص۵۷.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>




<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>
<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>
 
 
==منابع==
==منابع==
* [[پرونده:000062.jpg|22px]] [[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱''']]
* [[پرونده:000062.jpg|22px]] [[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۱''']]

نسخهٔ ‏۱۶ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۵۴

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
این مدخل از زیرشاخه‌های بحث اهل بیت پیامبر خاتم است. "امام حسن مجتبی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام حسن مجتبی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
امام حسن
نقشامام دوم شیعیان
نامحسن بن علی
کنیهابومحمد
زادروز۱۵ رمضان، سال ۳ق.
زادگاهمدینه
مدت امامت۱۰ سال (۴۰-۵۰ق)
مدفنبقیع، مدینه
محل زندگیمدینه، کوفه
لقب(ها)مجتبی، سید، زکی، سبط
پدرامام علی
مادرحضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
همسر(ان)ام بشیر، خوله، ام اسحق، حفصه، هند، جعده
فرزند(ان)زید، ام الحسن، ام الحسین، حسن، عمر، قاسم، عبدالله، ابوبکر، عبدالرحمن، حسین، طلحه، ام عبدالله، ام سلمه، رقیه
طول عمر۴۸سال

نسب‌شناسی

در روزگار رسول خدا(ص)

دوران خلفای سه‌گانه

دوران خلافت پدر

خلافت

صلح

  1. واگذاری حکومت (تسلیم الامر) به معاویه، براین اساس که وی به کتاب خدا و سنت و سیره خلفای صالح عمل کند؛
  2. خلافت پس از معاویه از آنِ امام حسن(ع) باشد؛
  3. مردم در امان هستند و معاویه نباید کسی را به جهت اقدامات گذشته تعقیب کند؛
  4. حضرت علی(ع) سبّ نشود و ضد امام حسن(ع) توطئه نگردد؛
  5. خراج فسا و دارابجرد (برای پرداخت به صدمه دیدگان جنگ‌های دوران امام علی) در اختیار امام حسن(ع) قرار گیرد[۱۰۲].

در مدینه

شهادت

خاکسپاری

اخلاق و روحیات

ازدواج و طلاق‌ها

نسل

  1. محمد اصغر.
  2. جعفر.
  3. حمزه.
  4. فاطمه از مادری به نام ام کلثوم دختر فضل بن عباس بن عبد المطلب.
  5. محمد اکبر.
  6. حسن از خوله دختر منظور بن زبان.
  7. زید.
  8. ام الحسن.
  9. ام الخیر از ام بشیر دختر عقبة بن عمرو.
  10. اسماعیل.
  11. یعقوب از جعده دختر اشعث بن قیس.
  12. قاسم.
  13. ابوبکر.
  14. عبدالله از کنیزی به نام بقیله. این سه در کربلا به شهادت رسیدند.
  15. حسین اثرم.
  16. عبدالرحمن.
  17. ام سلمه از کنیزی به نام ظمیا.
  18. عمرو که مادرش ام ولد بود.
  19. ام عبدالله که مادرش کنیزی به نام صافیه بود.
  20. طلحه که مادرش ام اسحاق دختر طلحة بن عبیدالله بود.
  21. عبدالله اصغر که مادرش زینب دختر سبیع بود[۱۷۳].




[۱۷۶]  

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ المعارف، ص۱۵۸؛ الکافی، ج۱، ص۴۶۱؛ تاریخ اصبهان، ص۹۶.
  2. ↑ المصنف، عبد الرزاق، ج۴، ص۳۳۵-۳۳۶؛ اسدالغابه، ج۲، ص۱۰.
  3. ↑ الکافی، ج۶، ص۳۳.
  4. ↑ ذخائر العقبی، ص۱۱۸.
  5. ↑ بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۵۵.
  6. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  7. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۲۵۰ به بعد؛ المعجم الکبیر، ج۳، ص۳۴.
  8. ↑ نسب قریش، ج۱، ص۲۳.
  9. ↑ کنزالعمال، ج۱۶، ص۴۶۰.
  10. ↑ البدایة والنهایه، ج۶، ص۲۴۵.
  11. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۷۳.
  12. ↑ مجمع الزوائد، ج۱، ص۲۸۴.
  13. ↑ المعجم الکبیر، ج۳، ص۳۵؛ اعلام الوری، ج۱، ص۴۰۷؛ بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۹۳-۲۹۴.
  14. ↑ المصنف، ابن ابی شیبه، ج۷، ص۵۱۲-۵۱۳؛ المعجم الکبیر، ج۳، ص۴۴.
  15. ↑ العقد الفرید، ج۴، ص۱۰۳؛ مناقب، ج۴، ص۱۲.
  16. ↑ کشف الغمه، ج۱، ص۵۵۰؛ بحارالانوار، ج۳۳، ص۲۵۸.
  17. ↑ نک: صبح الاعشی، ج۱، ص۲۵۹؛ جمهرة خطب العرب، ج۱، ص۲۹۳-۲۹۴.
  18. ↑ المحاسن و الاضداد، ص۱۳۳ به بعد.
  19. ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۲۷.
  20. ↑ مسند احمد، ج۱، ص۲۷۰؛ صحیح البخاری، ج۴، ص۱۱۹؛ المصنف، ابن ابی شیبه، ج۷، ص۷۸.
  21. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۲۴۵.
  22. ↑ المعجم الکبیر، ج۳، ص۲۱، ۲۳؛ معرفة الصحابه، ج۲، ص۳.
  23. ↑ المعجم الکبیر، ج۳، ص۷۴ به بعد.
  24. ↑ دلائل النبوه، ج۱، ص۲۸۶.
  25. ↑ الارشاد، ج۲، ص۲۹، ۲۸۷؛ اعلام الوری، ج۲، ص۱۰۵؛ الخرائج و الجرائح، ج۲، ص۸۹۰.
  26. ↑ الاموال، ص۲۵۱.
  27. ↑ انساب الاشراف، ج۲، ص۲۵۶.
  28. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  29. ↑ اعلام الوری، ج۱، ص۴۰۲.
  30. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۳۰۰؛ تاریخ المدینه، ج۳، ص۷۹۹؛ تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲؛ تاریخ دمشق، ج۳۰، ص۳۰۷.
  31. ↑ مسند احمد، ج۱، ص۸.
  32. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۲۸۴.
  33. ↑ تاریخ دمشق، ج۱۴، ص۱۷۷.
  34. ↑ الامامة و السیاسه، ج۱، ص۴۲، ۴۴.
  35. ↑ مروج الذهب، ج۲، ص۳۳۱.
  36. ↑ الفتوح، ج۴، ص۲۸۵.
  37. ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۷۲.
  38. ↑ فتوح البلدان، ص۳۲۶؛ البلدان، ص۵۷۰؛ تاریخ اصبهان، ج۱، ص۶۹.
  39. ↑ تاریخ رویان، ص۴۵.
  40. ↑ الحیاة السیاسیة للامام الحسن، ص۱۱۵-۱۱۷.
  41. ↑ العقد الفرید، ج۵، ص۵۸-۵۹؛ المنتظم، ج۵، ص۵۱.
  42. ↑ تاریخ المدینه، ج۳، ص۱۱۳۱؛ الامامة والسیاسه، ج۱، ص۶۲.
  43. ↑ مروج الذهب، ج۱، ص۳۴۵؛ تاریخ الاسلام، ج۳، ص۴۶۰.
  44. ↑ نک: شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۲۶.
  45. ↑ تاریخ المدینه، ج۴، ص۱۲۱۳، ۱۲۱۵.
  46. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۶۹-۲۷۰.
  47. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۲۷۴-۲۷۵؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۴۵۶-۴۵۷.
  48. ↑ الجمل، ص۳۲۷.
  49. ↑ نک: الحیاة السیاسیة للامام الحسن، ص۱۵۴-۱۶۷.
  50. ↑ الفتنة الکبری، ج۲، ص۳۰.
  51. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  52. ↑ الجمل، ص۲۴۳.
  53. ↑ نک: الجمل، ص۲۴۴ به بعد.
  54. ↑ الجمل، ص۳۲۷؛ الفتوح، ج۲، ص۴۶۶.
  55. ↑ شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۱۱.
  56. ↑ الفتوح، ج۲، ص۴۹۲.
  57. ↑ وقعة صفین، ص۲۴۹.
  58. ↑ الامامة والسیاسه، ج۱، ص۱۲۴.
  59. ↑ وقعة صفین، ص۲۹۷.
  60. ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۹.
  61. ↑ وقعة صفین، ص۵۳۰.
  62. ↑ وقعة صفین، ص۵۰۷.
  63. ↑ الامامة والسیاسه، ج۱، ص۱۵۸.
  64. ↑ مروج الذهب، ج۲، ص۴۳۱.
  65. ↑ الکافی، ج۱، ص۵۲۶؛ ج۷، ص۲۰۲.
  66. ↑ نهج البلاغه، نامه ۴۷.
  67. ↑ نهج‌البلاغه، نامه ۳۱؛ حکمت ۳۸.
  68. ↑ تاریخ خلیفه، ص۱۵۰.
  69. ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۴۶-۱۴۷؛ المنتظم، ج۵، ص۱۷۵؛ دلائل النبوه، ج۷، ص۲۲۳.
  70. ↑ الفتوح، ج۴، ص۲۸۵؛ کشف الغمه، ج۱، ص۵۳۳.
  71. ↑ الکافی، ج۱، ص۲۹۷.
  72. ↑ تاریخ المدینه، ج۱، ص۲۲۶؛ الارشاد، ج۲، ص۷.
  73. ↑ معرفة الثقات، ج۲، ص۱۵۵؛ تاریخ دمشق، ج۴۲، ص۵۶۵، ۵۷۸-۵۷۹.
  74. ↑ اعلام الوری، ج۱، ص۴۰۲.
  75. ↑ تذکرة الخواص، ص۱۷۹؛ الکامل، ج۳، ص۴۰۴؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۶۴۸.
  76. ↑ الکامل، ج۳، ص۴۰۲.
  77. ↑ الامامة والسیاسه، ج۱، ص۱۸۴.
  78. ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۵۸.
  79. ↑ تاریخ خلیفه، ص۱۵۳.
  80. ↑ مقاتل الطالبیین، ص۳۴.
  81. ↑ الارشاد، ج۲، ص۹.
  82. ↑ مقاتل الطالبیین، ص۶۳؛ الارشاد، ج۲، ص۹.
  83. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۸۸.
  84. ↑ الفتوح، ج۴، ص۲۸۴-۲۸۵؛ مقاتل الطالبیین، ص۳۶-۳۷.
  85. ↑ شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۳۵-۳۶.
  86. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۸۰-۲۸۱.
  87. ↑ شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۶؛ تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۲۶۴؛ نک: صلح الحسن، ص۱۲۲-۱۲۴.
  88. ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۱۴-۲۱۵؛ مقاتل الطالبیین، ص۴۰-۴۱؛ تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۲۶۴.
  89. ↑ علل الشرایع، ج۱، ص۲۲۱.
  90. ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۵۹.
  91. ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۱۴.
  92. ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۱۵.
  93. ↑ اسد الغابه، ج۲، ص۱۴.
  94. ↑ الارشاد، ج۲، ص۱۱-۱۲.
  95. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  96. ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۱۶-۲۱۷.
  97. ↑ الاخبار الطوال، ص۲۲۰.
  98. ↑ تاریخ خلیفه، ص۱۵۲؛ الاستیعاب، ج۱، ص۴۳۸-۴۳۹؛ البدایة والنهایه، ج۸، ص۱۶-۱۷.
  99. ↑ الفتوح، ج۴، ص۲۹۱.
  100. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۸۶.
  101. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۹۲.
  102. ↑ الانتصار، ج۸، ص۱۰۶، ۱۴۰؛ تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۲۶۴؛ الفصول‌المهمه، ج۲، ص۷۲۸-۷۲۹.
  103. ↑ الفتوح، ج۴، ص۲۹۰.
  104. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۳۲۵-۳۲۶.
  105. ↑ الاحتجاج، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.
  106. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۹۰.
  107. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۳۳۱.
  108. ↑ الفتوح، ج۴، ص۲۹۶.
  109. ↑ الاخبار الطوال، ص۲۲۰.
  110. ↑ الاخبار الطوال، ص۲۲۰.
  111. ↑ الفتوح، ج۴، ص۲۹۴-۲۹۵.
  112. ↑ الامامة والسیاسه، ج۱، ص۱۸۵.
  113. ↑ المعرفة و التاریخ، ج۳، ص۳۱۷.
  114. ↑ نک: الامامة والسیاسه، ج۱، ص۱۸۵-۱۸۶.
  115. ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۱۶۳؛ البدء و التاریخ، ج۵، ص۲۳۷.
  116. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۳۶۴.
  117. ↑ الطرائف، ص۱۹۶؛ بحارالانوار، ج۴۴، ص۱-۳.
  118. ↑ بحارالانوار، ج۴۴، ص۵۶.
  119. ↑ شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۵.
  120. ↑ تاریخ خلیفه، ص۱۵۳؛ العقد الفرید، ج۵، ص۱۱۰.
  121. ↑ البدایة والنهایه، ج۸، ص۱۶-۱۷.
  122. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  123. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۸۹.
  124. ↑ مقتل الحسین، ج۱، ص۱۸۱-۱۸۲؛ بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۱۹.
  125. ↑ مناقب، ج۴، ص۲۶-۲۷.
  126. ↑ تهذیب الکمال، ج۶، ص۲۵۰؛ نک: ذخائر العقبی، ص۱۳۹.
  127. ↑ تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۲۴۱.
  128. ↑ نک: الاخبار الطوال، ص۲۲۱؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۹۱.
  129. ↑ عیون الاخبار، ج۲، ص۱۸۸؛ العقد الفرید، ج۱، ص۳۲۰.
  130. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  131. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۳۳۸.
  132. ↑ مقاتل الطالبیین، ص۳۱.
  133. ↑ تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۲۸۶؛ کشف الغمه، ج۱، ص۵۵۲، ۵۸۷.
  134. ↑ الامامة والسیاسه، ج۱، ص۱۹۶؛ اخبار الدولة العباسیه، ص۴۳.
  135. ↑ تاریخ الاسلام، ج۴، ص۴۰-۴۱.
  136. ↑ نک: مسند الامام المجتبی، ص۴۳۰، ۴۶۰.
  137. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  138. ↑ الارشاد، ج۲، ص۱۸؛ اعلام الوری، ج۱، ص۴۱۴؛ کشف الغمه، ج۱، ص۵۸۶.
  139. ↑ تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۱۱؛ الاستیعاب، ج۱، ص۴۴۰.
  140. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۳۴۱-۳۴۷، ۳۵۴-۳۵۵.
  141. ↑ مقاتل الطالبیین، ص۴۹؛ البدایة والنهایه، ج۸، ص۴۸.
  142. ↑ الاصابه، ج۲، ص۶۵.
  143. ↑ الاستیعاب، ج۱، ص۴۴۲.
  144. ↑ البدایة والنهایه، ج۸، ص۴۸.
  145. ↑ تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۸؛ تاریخ ابن خلدون، ج۴، ص۵۸۵.
  146. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  147. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۳۰۰؛ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۲۷.
  148. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۲۸۰-۲۸۱.
  149. ↑ نک: الکافی، ج۲، ص۱۹۸-۱۹۹؛ الفصول المهمه، ج۲، ص۷۰۷.
  150. ↑ مناقب، ج۴، ص۲۳؛ بحارالانوار، ج۴۳، ص۳۴۴.
  151. ↑ بحارالانوار، ج۴۳، ص۳۵۲.
  152. ↑ نک: مناقب، ج۴، ص۱۸.
  153. ↑ زهر الآداب، ج۱، ص۶۷.
  154. ↑ تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۲۴۵، ۲۴۸.
  155. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۷۶.
  156. ↑ نک: رجال نجاشی، ص۳۹۱.
  157. ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۲۶.
  158. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۷۴.
  159. ↑ المحاسن، ج۲، ص۵۷۹؛ مناقب، ج۴، ص۱۹.
  160. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  161. ↑ البدایة والنهایة، ج۸، ص۴۳.
  162. ↑ البدایة والنهایه، ج۸، ص۴۲.
  163. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۳۰۸؛ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۷۷.
  164. ↑ البدء و التاریخ، ج۵، ص۷۴.
  165. ↑ قوت القلوب، ج۲، ص۴۰۸.
  166. ↑ الکواکب الدریه، ج۱، ص۹۵.
  167. ↑ نک: حیاة الامام الحسن، ج۲، ص۴۴۵-۴۴۶.
  168. ↑ تاریخ طبری، ج۷، ص۵۷۰.
  169. ↑ تاریخ طبری، ج۸، ص۹۳؛ مروج الذهب، ج۳، ص۳۰۰.
  170. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۶۲-۲۶۳.
  171. ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص۲۶۲.
  172. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  173. ↑ الطبقات، خامسه ۱، ص۲۲۵-۲۲۶؛ نیز نک: نسب قریش، ج۲، ص۴۹-۵۰.
  174. ↑ المحبر، ص۵۷.
  175. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
  176. ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حسن بن علی»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۱.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=امام_حسن_مجتبی_در_قرآن&oldid=361112»