نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Amini(بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۱۱ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۱۱ توسط Amini(بحث | مشارکت‌ها)
انتظار عملی به چه معناست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده میشود:
امام صادق (ع) می‌فرمایند: «هرکس منتظر ظهورحضرت ولی عصر(ع) باشد و در این حال بمیرد، چون کسی است که در خیمهحضرت و یاور ایشان باشد. سپس لحظه‌ای درنگ کرد و فرمود: "نه، بلکه بسان کسی است که با آن حضرتشمشیر زند و سپس فرمود نه به خدا به حتم مانند کسی است که در رکاب رسول خداشهید شده باشد»[۱۰].
در روایتی دیگر مولیعلی (ع) می‌فرمایند: «منتظر امر ما بسان کسی است که در راه خدا به خون خود غلتیده باشد»[۱۱].
همچنین امام صادق (ع) فرمود: «آن کس از شما که این امر "ولایت و قیام" را بشناسد و منتظر آن باشد و اینرا خداخواهانه و نیکوکارانه (نه ریاکارانه) دنبال کند به خداسوگند مانند کسی است که با شمشیرش همراه قائمخاندانآل محمد(ص) جهاد میکند»[۱۲].
این دسته از روایات دلالت دارد که انتظار، حالت روانی [درونی] صرف نیست؛ بلکه حالت عملی [بیرونی] نیز دارد. اصطلاح انتظار، به معنای عدم رضایت از وضعیت موجود و انتظار عملی برای تغییر آن و حاصل شدن وضعیّتی مناسب است[۱۳].
نتیجه‌گیری
بنابراین، توجه به تعابیر فوق دربارۀ منتظران، گویای آن است که انتظار تنها "زبانی" نیست، بلکه عملی بوده و منتظران واقعی، آمادگی دائم برای ظهورحضرت و رزم در رکابش را دارند[۱۴] و کمر همت بسته‌اند تا مقدّمات لازم را برای ظهور آماده کنند نه آنان که دست روی دست گذارند و صرفاً در دل، ظهورش را آرزو کنند[۱۵].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته میشود:
امام صادق(ع) می‌فرمایند:"هرکس منتظر ظهورحضرت ولی عصر(ع) باشد و در این حال بمیرد، چون کسی است که در خیمهحضرت و یاور ایشان باشد. سپس لحظه‌ای درنگ کرد و فرمود: "نه، بلکه بسان کسی است که با آن حضرتشمشیر زند و سپس فرمود نه به خدا به حتم مانند کسی است که در رکاب رسول خداشهید شده باشد"[۱۷].
در روایتی در مورد سختیدینداری در عصر غیبت دو تعبیر آمده است: نبی اکرم(ص) فرمود: «... لَأَحَدُهُمْ أَشَدُّ بَقِيَّةً عَلَى دِينِهِ مِنْ خَرْطِ الْقَتَادِ فِي اللَّيْلَةِ الظَّلْمَاءِ أَوْ كَالْقَابِضِ عَلَى جَمْرِ الْغَضَا...»؛ هر کدام از آنها بر دین خدا پایدارتر از کسی است که در شب تاریک شاخه پرتیغ قتاد (مغیلان درختچه‌ای است که شاخه آن تیغ‌های بسیار تیزی دارد) را صاف و تهی از خار کند یا مانند کسی که آتش غضا (درخت گز درختی است که چوب آن محکم و بادوام و آتش آن دیرپا و پرحرارت است) به دست گرفته است[۲۰]. واژه‌های «خَرْطِ الْقَتَادِ» و «الْقَابِضِ عَلَى جَمْرِ الْغَضَا» نشان‌دهنده سختیدینداری در عصر غیبت است.
سختی انتظار مسئولانه:تعابیر ذیل درباره منتظران گویای آن است که انتظار تنها "زبان قال" نیست، بلکه زبان عمل است آن هم در سخت‌ترین شرایط آن: منتظر حضرت ولی‌عصر(ع) مانند رزمنده رکاب رسول الله(ص) است... مانند شمشیرزن در کنار پیامبر(ص) است[۲۱].
«انتظار عملی؛ یعنی فراهم آوردن مقدمات تحقق آنچه مورد انتظار است. به عنوان مثال، کسی را که منتظر است تا مسافرش از راه برسد، چنانچه در خانه بنشیند و کاری را که برای پذیرایی از مسافرش لازم است انجام ندهد و تنها در اندرون دلش، انتظار قدوم او را بکشد، مقایسه کنید با کسی که علاوه بر انتظار درونی، خانه را برای پذیرایی از میهمان آماده ساخته، غذای مناسب تهیه دیده، وسیله پذیرایی آماده کرده و کارهایی را که برای پذیرایی از میهمان لازم است، انجام داده است. در این مثال، شخص اول، تنها منتظر است به انتظار قلبی و درونی، لکن شخص دوم، علاوه بر انتظار درونی، مقدمات عملی پذیرایی از میهمان مورد انتظار را فراهم ساخته و انتظارش را در صحنه عمل مجسم نموده است. انتظار حقیقی، انتظار نوع دوم است. حال، بار دیگر به مثال یاد شده توجه فرمایید. اگر فرض شود مسافری که در انتظار اویند، مسافر عادی نیست، بلکه مأموری است که از سوی یک مقاممطاع برای انجام مأموریتی ویژه اعزام شده است و از سوی آن مقام، اهداف مأموریت مسافر مذکور، اجمالاً به اطلاع منتظران رسیده، و به آنها دستور داده شده است که به یاری وی بشتابند و او را در اجرای مأموریت مهم و فوق‌العاده‌اش با تمام امکانات کمک کنند. در این صورت، انتظارمنتظران به چه صورت خواهد بود؟
جواب روشن است، منتظران باید آنچه برای اجرای مأموریت آن میهمان عزیز لازم است، فراهم کنند و صرف انتظار درونی و دست روی دست گذاشتن، کافی نیست. منتظرانی که فرمانبردار آن مقام مطاعند و در انتظارشان راستین و صادقند، کمر همّت می‌بندند و مقدّمات اجرای مأموریت آن مأمور بزرگوار را فراهم و کلیه امکانات و وسائل لازم را آماده میکنند.
اکنون اگر به اصل مطلب برگردیم و مثال مذکور را بر موضوع مورد بحث تطبیق دهیم، بحث روشن‌تر میشود. خدای متعال که اطاعتش ذاتاً و اصالتاً بر همه آفریدگان واجب است، بندهصالح خود را که ولی عصر (ع) است مأمور کرده تا جهان را پر از عدل و داد کند و حکومتقسط و عدل الهی را در تمام نقاط زمین برپا سازد و مؤمنین را با دستورهای مؤکد، به یاری و نصرت همه‌جانبه‌اش فراخوانده است. در این صورت و با توجه به مثالی که بیان شد، معنی انتظار و وظیفه منتظران، روشن است. انتظارامام زمان (ع) با تهیه مقدّمات عملی مأموریتی که امام (ع) برای اقدام به آن ظهور میکند، تحقق می‌پذیرد و منتظران حقیقی حضرتش آنانند که کمر همت بندند و مقدّمات لازم را برای مأموریت حضرتش آماده کنند نه آنان که دست روی دست گذارند و صرفاً در اندورن دل، ظهورش را آرزو کنند»[۲۸].
«انتظار عملی مانند آمادگی برای آمدن مهمان و پذیرایی از او که غذا بایستی آماده باشد و با مقام مهمان و شخصیت او تناسب داشته باشد. محل نشستن او تمیز و آماده، خوابگاه و استراحتگاهش مرتب باشد. مثلا کشاورز، وقتی انتظارباران را دارد که چیزی کشت کرده باشد. بازرگان، وقتی انتظار سود دارد که کالای خود را آماده کرده و در معرض فروش گذارده باشد و این انتظار کامل خواهد بود. بنابراین انتظار عملی افزون بر انتظار روحی است. آنچه در تسریع قیام حضرت مهدی مؤثر است، انتظار عملی است؛ هر چه بر تعداد منتظران عملی حضرت افزوده میشود، ظهور آن حضرت نزدیک تر میشود و موفقیت در دعوت را شدیدتر می‌سازد»[۲۹].
«انتظار، حالتی روحی است که از ضمیر فرد منتظر بر میآید؛ اما با چشم به در دوختن و حسرت خوردن تمام نمی‌شود؛ بلکه به عمل منجر میشود و در تمامیِ اجزای زندگی مادی و معنوی تأثیری شگرف برجای می‌‌نهد. در روایات متعدد، انتظار به عنوان عمل، بلکه برتریناعمال معرفی شده است. از جمله روایتپیامبر اکرم(ص) است که فرمودند: «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ»[۳۰]؛ برتریناعمال امت من، انتظار فرج است. این دسته روایات، دلالت دارد که انتظار، حالت روانی [درونی] صرف نیست؛ بلکه حالت عملی [بیرونی] نیز دارد(...) اصطلاح انتظار، به معنای عدم رضایت از وضعیت موجود و انتظار عملی برای تغییر آن و حاصل شدن وضعیّتی مناسب می‌‌باشد»[۳۱].
«انتظار عملی به اعمال و رفتارانسان جهت می‌دهد. و باعث میشود که منتظران در بعد فردی و اجتماعی تلاش کنند. از نظر فردی به حیات روحی و روانی و کسب فضائل اخلاقی و تقویت بنیه جسمی و روحی بپردازند و به عبارت دیگر خودسازی را سرلوحه کار خود قرار دهند. و از نظر اجتماعی مراقب حال دیگران بوده، و علاوه بر اصلاح خود در اصلاح دیگران نیز کوشا باشند. چرا که آن نهضت جهانی و برنامه عظیم که همه برنامه‌های آن مانند امنیت، عدالت و... در حد کمال است یک برنامه فردی نیست بلکه جمعی و همگانی است. از این‌رو برای تحقق چنین انقلابی، مردانی بزرگ، مصمّم، شکست ناپذیر و پاک و دارای بینش عمیق و گرایش‌های متعالی لازم است.
آیا کسانی که تحت عنوان انتظار فرج کناره‌گیری اختیار کرده‌اند و خود را از صحنه مبارزه حق و باطل منزوی کرده و در نتیجه روحشهامت و شور جهاد و پیکار را در خود کشته‌اند، بر این باور هستند که یاران حضرت مهدی کسانی‌اند که در رکاب او بجنگد، بکشند و کشته شوند؟ و دوستان آن حضرت همان‌هایی‌اند که برای مدت‌ها همراه و به امامت او با مظاهر شرک و قدرت‌های شیطانی در حال پیکار هستند؟ و چنین چیزی بدون آمادگی قبلی و ایجاد روح سلحشوری و جهاد در خود ممکن است؟ چنین کسانی غالباً بر این پندارند که همه امور مربوط به حکومت حضرت ولی عصر با قدرت غیبی و بدون هیچ‌گونه زحمت و تحمل فشار و سختی، انجام میشود و دوستان آن حضرت نابرده رنج، به عظیم‌ترین و پربهاترین گنج دست می‌‌یابند. و با این دید هم شاید نیازی در این نمی‌بینند که در خود آمادگی را به وجود آورند و به خود زحمت انتظار ناب را داده و تن به بلا دهند.
شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد: مردم می‌‌گویند: هرگاه مهدی(ع) قیام کند امور خودبه‌خود اصلاح می‌‌گردد و به قدر یک حجامت نیز خونریزی نمی‌شود. حضرت فرمود: "هرگز این‌گونه نیست. به خدایی که جان آن عزیز در دست اوست سوگند اگر بنا بود کار برای کسی به‌خودی‌خود هموار شود برای رسول خدا می‌‌شد آن هنگامی که دندانش شکست و صورتش شکاف برداشت. هرگز چنین نیست. به خداسوگند کار درست نخواهد شد تا اینکه ما و شما تبدیل به خون و عرق گردیم"[۳۶]. و در همین راستاست که در حدیث دیگری همان حضرت می‌‌فرماید: "هر کدام از شما باید خود را برای قیام قائم آماده کند اگرچه به قدر مهیا کردن تیری باشد. زیرا وقتی خداوندنیتصادق او را دایر بر انتظار فرج و یاری آن حضرت ببیند امید می‌‌رود خداوند عمر او را دراز کرده تا ظهور او را درک کند و از یاران آن بزرگوار باشد". البته مقصود از تهیه سلاح، آمادگی نظامی است که در هر زمانی به‌گونه‌ای و شاید مقصود از این که فرمود: "امید می‌‌برم که خداعمر او را دراز کند" این باشد که چنین انتظاری این اندازه در پیشگاه خداوند تعالیارزش و جایگاه دارد.
و باز همان حضرت در مقام ارزش‌گذاری این انتظارخالص و سرشار از امید و شور و عمل می‌‌فرماید: "هرکس در حال انتظار باشد و بمیرد همچون کسی است که در خیمهقائم(ع) با او همراه است. پس لحظه‌ای درنگ کرده و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که با او و در صف او شمشیر بزند. سپس فرمود: نه، به خداسوگند او همچون کسی است که در رکاب رسول خدا شهید گردیده باشد"[۳۷].
و این امر نیز شاید بدین خاطر باشد که از باب «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ» از آنجا که چنین شخصی نیتش این بوده است که در آستان حضرت مهدی و در حمایت از او نبرد کند و این آمادگی را نیز در خویش ایجاد کرده است و برای لحظه ظهور سر از پا نمی‌شناخته و خود را آنچنان مهیا کرده که تا اعلان ظهور شود او بی هیچ درنگ و دغدغه خاطر و با آمادگی کامل، در تمامی زمینه‌ها به سوی آن، حضرت و کمک به نهضت جهانی او حرکت کند ولی أجل بدو مهلت نداده و با همین نیت از دنیا رفته است خداوند نیز او را با این نیتش محشور کرده و ثواب آن را بدو خواهد بخشید.
مهم‌تر اینکه باز در روایتی امام سجاد(ع) فرمود: "آنها که در عصر غیبت آن حضرت به سر می‌‌برند و به امامت او معتقد و منتظر ظهور او هستند بهترینمردم تمام دوران‌ها و زمان‌هایند؛ زیرا خداوند تعالیعقل و درک و هوشی بدانان عنایت میکند و آنچنان فهم و معرفت آنها را بالا می‌‌برد که در نزد آنها غیبت به منزله حضور است و خداوند آنها را همانند مجاهدانی که در رکاب رسول خدا می‌‌جنگیدند قرار داده است". یعنی همان مراقبت، تلاش، مجاهدت و وظایفی که در عصر حضور از آنان سر می‌‌زند، در زمان غیبت نیز دنبال میکنند»[۳۸].
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته میشود:
