انتظار راستین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
==[[انتظار]] یعنی [[آماده باش]]== | |||
*از جمله [[وظائف]] مهم [[مردم]] در [[زمان غیبت]]، [[انتظار فرج]] و چشم به راه [[ظهور]] [[دولت حق]] بودن است تا آنجا که این [[انتظار]] به عنوان [[برترین]] [[عبادت]] شمرده شده است<ref>ر.ک. [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۲۳۵ تا ۲۳۹.</ref>. [[انتظار]] [[منجی موعود]] از یک سو، عاملی برای [[پایداری]] و [[شکیبایی]] در برابر [[سختی‌ها]] و مشکلات [[عصر غیبت]] و از سوی دیگر، عاملی برای [[پویایی]]، تحرک و آماده باش همیشگی [[شیعیان]] است<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۷۵-۸۱؛ [[انسان موجود منتظر (مقاله)|انسان موجود منتظر]]، ص۷۵-۸۱؛ [[عبدالله محمد‌هاشمی|محمد‌هاشمی، عبدالله]]، [[فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی (مقاله)|فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی]]، ص ۲۷؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین]]، ص ؟؟؛ [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت]]، ص ؟؟؟</ref>. [[انتظار]] به معنای فراهم آوردن [[زمینه‌های ظهور]] است؛ یعنی [[ظلم ستیزی]] به مقدار [[توان]] و [[آمادگی برای ظهور]] [[حضرت]]. از این رو [[منتظر]] به [[فکر]]، و به دنبال [[تشکیل حکومت]] [[صالح]] و حفظ و [[حراست از کیان اسلامی]] است<ref>ر.ک [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[انتظار فرج ۱ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟</ref>. | *از جمله [[وظائف]] مهم [[مردم]] در [[زمان غیبت]]، [[انتظار فرج]] و چشم به راه [[ظهور]] [[دولت حق]] بودن است تا آنجا که این [[انتظار]] به عنوان [[برترین]] [[عبادت]] شمرده شده است<ref>ر.ک. [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی، علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۲۳۵ تا ۲۳۹.</ref>. [[انتظار]] [[منجی موعود]] از یک سو، عاملی برای [[پایداری]] و [[شکیبایی]] در برابر [[سختی‌ها]] و مشکلات [[عصر غیبت]] و از سوی دیگر، عاملی برای [[پویایی]]، تحرک و آماده باش همیشگی [[شیعیان]] است<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۷۵-۸۱؛ [[انسان موجود منتظر (مقاله)|انسان موجود منتظر]]، ص۷۵-۸۱؛ [[عبدالله محمد‌هاشمی|محمد‌هاشمی، عبدالله]]، [[فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی (مقاله)|فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی]]، ص ۲۷؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین]]، ص ؟؟؛ [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت]]، ص ؟؟؟</ref>. [[انتظار]] به معنای فراهم آوردن [[زمینه‌های ظهور]] است؛ یعنی [[ظلم ستیزی]] به مقدار [[توان]] و [[آمادگی برای ظهور]] [[حضرت]]. از این رو [[منتظر]] به [[فکر]]، و به دنبال [[تشکیل حکومت]] [[صالح]] و حفظ و [[حراست از کیان اسلامی]] است<ref>ر.ک [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[انتظار فرج ۱ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟</ref>. | ||
==[[ارکان انتظار سازنده]]== | |||
*[[انتظار]] میتواند هم [[روحیه امید]] در [[انسان]] را زنده نگه دارد که از آن به [[انتظار سازنده]] یاد شده است و هم میتواند ویرانگر نامیده شود؛ اما ارکان و پایه‌های اساسی مفهوم [[انتظار]] که موجب رشد و تعالی شده و [[امیدواری]] را در [[دل]] [[شیعیان]] زنده نگه می‌‌دارد عبارت است از: | *[[انتظار]] میتواند هم [[روحیه امید]] در [[انسان]] را زنده نگه دارد که از آن به [[انتظار سازنده]] یاد شده است و هم میتواند ویرانگر نامیده شود؛ اما ارکان و پایه‌های اساسی مفهوم [[انتظار]] که موجب رشد و تعالی شده و [[امیدواری]] را در [[دل]] [[شیعیان]] زنده نگه می‌‌دارد عبارت است از: | ||
#[[ناخشنودی]] از وضعیت موجود یا قانع نبودن به آن<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۷۵-۸۱؛ [[انسان موجود منتظر (مقاله)|انسان موجود منتظر]]، ص۷۵-۸۱.</ref>: [[انتظار]] [[شایسته]] و سازنده آن است که [[انسان]] نسبت به وضعیت [[ظلم و ستم]] موجود ناراضی و معترض باشد<ref>ر.ک. [[بهروز محمدی منفرد|محمدی منفرد، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت ج۱۰]]، ص۳۸، ۳۹؛ [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت]]، ص ؟؟؟</ref>. [[آگاهی]] [[شیعیان]] زمینه را برای [[ظهور]] و پیام‌های اصلی آن فراهم میسازد که عبارتند از: عدم پذیرش [[نظام]] [[فاسد]] [[حکومتی]]، عدم [[تحمل]] [[ظلم و ستم]] فراوان و [[دین ستیزی]] [[آشکار]]<ref>ر.ک. [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>. بر این اساس [[منتظر]] باید نسبت به شرایط موجود و شرایط عصر [[موعود]] [[آگاهی]] داشته باشد<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۷۵-۸۱؛ [[انسان موجود منتظر (مقاله)|انسان موجود منتظر]]، ص۷۵-۸۱.</ref>. | #[[ناخشنودی]] از وضعیت موجود یا قانع نبودن به آن<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۷۵-۸۱؛ [[انسان موجود منتظر (مقاله)|انسان موجود منتظر]]، ص۷۵-۸۱.</ref>: [[انتظار]] [[شایسته]] و سازنده آن است که [[انسان]] نسبت به وضعیت [[ظلم و ستم]] موجود ناراضی و معترض باشد<ref>ر.ک. [[بهروز محمدی منفرد|محمدی منفرد، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت ج۱۰]]، ص۳۸، ۳۹؛ [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت]]، ص ؟؟؟</ref>. [[آگاهی]] [[شیعیان]] زمینه را برای [[ظهور]] و پیام‌های اصلی آن فراهم میسازد که عبارتند از: عدم پذیرش [[نظام]] [[فاسد]] [[حکومتی]]، عدم [[تحمل]] [[ظلم و ستم]] فراوان و [[دین ستیزی]] [[آشکار]]<ref>ر.ک. [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>. بر این اساس [[منتظر]] باید نسبت به شرایط موجود و شرایط عصر [[موعود]] [[آگاهی]] داشته باشد<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۷۵-۸۱؛ [[انسان موجود منتظر (مقاله)|انسان موجود منتظر]]، ص۷۵-۸۱.</ref>. | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
#[[تشکیل حکومت]]: [[انتظار فرج]]، [[انتظار]] [[قدرت اسلام]] است و باید برای تحقق آن راه را هموار کرد. چنین انتظاری رژیم‌های انحرانی را طرد میکند و با [[ظلم]] و [[فساد]] و [[انحراف]] به [[مبارزه]] برمی‌خیزد و [[منتظران]] را به گونه‌ای مقاوم و ضد [[سلطه]] میسازد که در برابر جنایتکاران و قدرت‌طلبان [[ثابت قدم]] و [[استوار]] بایستند<ref>ر.ک. [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت]]، ص؟؟؟</ref>. اینکه می‌گویند هر [[حکومتی]] [[قبل از ظهور]] [[باطل]] است، بر خلاف [[انتظار فرج]] است، نبودن [[حکومت]]، یعنی [[هرج و مرج]] و [[قتل]] و [[غارت]] که خلاف [[نص]] [[آیات الهی]] است اگر روایتی هم در این زمینه باشد باید آن را به دیوار زد. [[تشکیل حکومت]] برای بقاء [[احکام حکومتی]] [[اسلام]]، لازم است<ref>ر.ک. [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[انتظار فرج ۱ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟</ref>. | #[[تشکیل حکومت]]: [[انتظار فرج]]، [[انتظار]] [[قدرت اسلام]] است و باید برای تحقق آن راه را هموار کرد. چنین انتظاری رژیم‌های انحرانی را طرد میکند و با [[ظلم]] و [[فساد]] و [[انحراف]] به [[مبارزه]] برمی‌خیزد و [[منتظران]] را به گونه‌ای مقاوم و ضد [[سلطه]] میسازد که در برابر جنایتکاران و قدرت‌طلبان [[ثابت قدم]] و [[استوار]] بایستند<ref>ر.ک. [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت]]، ص؟؟؟</ref>. اینکه می‌گویند هر [[حکومتی]] [[قبل از ظهور]] [[باطل]] است، بر خلاف [[انتظار فرج]] است، نبودن [[حکومت]]، یعنی [[هرج و مرج]] و [[قتل]] و [[غارت]] که خلاف [[نص]] [[آیات الهی]] است اگر روایتی هم در این زمینه باشد باید آن را به دیوار زد. [[تشکیل حکومت]] برای بقاء [[احکام حکومتی]] [[اسلام]]، لازم است<ref>ر.ک. [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[انتظار فرج ۱ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص؟؟؟</ref>. | ||
==[[ادله]] و شواهد [[قرآنی]] و [[روایی]] [[انتظار پویا]]== | |||
*بنابراین معنای صحیح و دقیق [[انتظار]]، احساس [[مسئولیت]] در قبال [[سرنوشت]] خود و اجتماع و [[زمینه‌سازی]] برای تحقق [[حکومت عدل]] است<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹ ؛ [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص ۳۷؛ [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[انتظار فرج ۱ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص ؟؟؟</ref> و به عبارتی دیگر [[انتظار سازنده]] یا همان [[انتظار مثبت]] است که تعهدآور، [[مسئولیت]] آفرین، نیرو بخش و به حرکت در آورنده است<ref>ر.ک. [[عبدالله محمد‌هاشمی|محمد‌هاشمی، عبدالله]]، [[فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی (مقاله)|فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی]]، ص ۲۷؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین]]، ص؟؟؟؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۳۹ ـ ۴۱.</ref> و این [[انتظار]] شواهد [[قرآنی]] و [[روایی]] دارد. [[خداوند]] در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ}}<ref>«شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید و به خداوند ایمان دارید و اهل کتاب اگر ایمان می‌آوردند برای آنان بهتر بود؛ برخی از آنها مؤمن امّا بسیاری از آنان نافرمانن» سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.</ref>بدون [[تردید]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] با انتظاری میسازد که تکلیف‌ساز باشد نه با معنایی که تکلیف‌سوز است. همچنین در [[روایات]] [[انتظار]] با واژه‌هایی چون [[بهترین]] عمل<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}}، {{متن حدیث|"انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ"}} مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹؛ [[احمد زمانی|زمانی، احمد]]، [[اندیشه انتظار (کتاب)|اندیشه انتظار ]]، ص۶۶- ۶۷؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۶، ۸۷.</ref>، بزرگترین [[عبادت]]<ref>{{متن حدیث|"سَأَلَ عَنْهُ [أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ]{{ع}} رَجُلٌ: أَیُّ الْأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ؟ قَالَ: انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹.</ref> و [[آمادگی نظامی]]<ref>امام صادق{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|"لَیُعِدَّنَّ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً"}} مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۶؛ [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۶، ۸۷.</ref> قرین شده که با رکود و گوشه‌گیری و [[بی‌تفاوتی]] نسبت به اوضاع [[جامعه]] تناسبی ندارد<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹.</ref>. | *بنابراین معنای صحیح و دقیق [[انتظار]]، احساس [[مسئولیت]] در قبال [[سرنوشت]] خود و اجتماع و [[زمینه‌سازی]] برای تحقق [[حکومت عدل]] است<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹ ؛ [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص ۳۷؛ [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[انتظار فرج ۱ (مقاله)|انتظار فرج]]، ص ؟؟؟</ref> و به عبارتی دیگر [[انتظار سازنده]] یا همان [[انتظار مثبت]] است که تعهدآور، [[مسئولیت]] آفرین، نیرو بخش و به حرکت در آورنده است<ref>ر.ک. [[عبدالله محمد‌هاشمی|محمد‌هاشمی، عبدالله]]، [[فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی (مقاله)|فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی]]، ص ۲۷؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین]]، ص؟؟؟؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۳۹ ـ ۴۱.</ref> و این [[انتظار]] شواهد [[قرآنی]] و [[روایی]] دارد. [[خداوند]] در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ}}<ref>«شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید و به خداوند ایمان دارید و اهل کتاب اگر ایمان می‌آوردند برای آنان بهتر بود؛ برخی از آنها مؤمن امّا بسیاری از آنان نافرمانن» سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.</ref>بدون [[تردید]] [[امر به معروف و نهی از منکر]] با انتظاری میسازد که تکلیف‌ساز باشد نه با معنایی که تکلیف‌سوز است. همچنین در [[روایات]] [[انتظار]] با واژه‌هایی چون [[بهترین]] عمل<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}}، {{متن حدیث|"انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ"}} مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹؛ [[احمد زمانی|زمانی، احمد]]، [[اندیشه انتظار (کتاب)|اندیشه انتظار ]]، ص۶۶- ۶۷؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۶، ۸۷.</ref>، بزرگترین [[عبادت]]<ref>{{متن حدیث|"سَأَلَ عَنْهُ [أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ]{{ع}} رَجُلٌ: أَیُّ الْأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ؟ قَالَ: انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹.</ref> و [[آمادگی نظامی]]<ref>امام صادق{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|"لَیُعِدَّنَّ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً"}} مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۶؛ [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص۸۶، ۸۷.</ref> قرین شده که با رکود و گوشه‌گیری و [[بی‌تفاوتی]] نسبت به اوضاع [[جامعه]] تناسبی ندارد<ref>ر.ک. [[میرزا عباس مهدوی‌فرد|مهدوی‌فرد، میرزا عباس]]، [[فلسفه انتظار (کتاب)|فلسفه انتظار]]، ص۸۵-۸۹.</ref>. | ||
==[[دلیل عقلی]] بر [[انتظار سازنده]]== | |||
*علاوه بر این که [[عقل]] نیز [[تکلیف]] [[دوران غیبت]] را مشخص کرده است: آیا می‌شود همۀ [[احکام الهی]] در این دوران تعطیل و بدون متولی و مجری باشد؟ بدیهی است کسی بایستی عهده‌دار و [[حافظ]] [[شریعت الهی]] بوده و [[پناهگاه]] [[ایتام آل محمد]]{{ع}} باشد، بایستی به [[قدر]] [[توان]] کوشید و زمینه را فراهم کرد و عالَم را برای آمدن [[حضرت]] مهیا نمود<ref>ر.ک. [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[اندیشه مهدویت و آسیب‌ها (کتاب)|اندیشه مهدویت و آسیب‌ها]]، ص ۲۱-۲۷.</ref>. | *علاوه بر این که [[عقل]] نیز [[تکلیف]] [[دوران غیبت]] را مشخص کرده است: آیا می‌شود همۀ [[احکام الهی]] در این دوران تعطیل و بدون متولی و مجری باشد؟ بدیهی است کسی بایستی عهده‌دار و [[حافظ]] [[شریعت الهی]] بوده و [[پناهگاه]] [[ایتام آل محمد]]{{ع}} باشد، بایستی به [[قدر]] [[توان]] کوشید و زمینه را فراهم کرد و عالَم را برای آمدن [[حضرت]] مهیا نمود<ref>ر.ک. [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[اندیشه مهدویت و آسیب‌ها (کتاب)|اندیشه مهدویت و آسیب‌ها]]، ص ۲۱-۲۷.</ref>. | ||
==نتایج و ثمرات [[انتظار سازنده]]== | |||
*چنین انتظاری به معنای [[پویایی]] و حرکت بوده و [[پایداری]] و [[مقاومت]] را در برابر [[دشمنان]]، [[اصلاح]] خود و [[جامعه]] و [[عدالت]] را تداوم بخشیده و در نتیجه در تحقق وعدۀ نهایی [[حضرت]] [[حق]] بسیار مؤثر است<ref>ر.ک. [[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]] مجموعه آثار ، ج ۹ ص ۳۹۴؛ [[بهروز محمدی منفرد|محمدی منفرد، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت ج۱۰]]، ص۳۸، ۳۹؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۳۹ ـ ۴۱.</ref>. در این [[انتظار]] هم فعالیت و حرکت و [[امر به معروف و نهی از منکر]] وجود دارد و هم [[دعوت]] به سوی [[خدا]] و [[جهاد]]<ref>ر.ک. [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[انتظار پویا (کتاب)|انتظار پویا]]، ص ۶۱؛ [[محمد صادق ربانی خوراسگانی|ربانی خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۵۹.</ref> برای [[تشکیل حکومت]] [[صالح]] و حفظ و حراست از [[کیان اسلامی]].<ref>ر.ک. [[امام خمینی|موسوی خمینی، روح الله]]، ولایت فقیه، ص ۵۳ و ۵۴ ؛ [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[اندیشه مهدویت و آسیب‌ها (کتاب)|اندیشه مهدویت و آسیب‌ها]]، ص ۲۱ ـ ۲۷.</ref> این [[انتظار]]، از زمینه‌های اساسی [[ظهور امام عصر]]{{ع}} است؛ زیرا [[ظهور]] او با زنجیره‌ای از [[سنت‌های الهی]] در [[جامعه]] و [[تاریخ]] ارتباط دارد و این سنت‌ها جز با فعالیت و حرکت، تحقق نمی‌یابد<ref>ر.ک. [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[انتظار پویا (کتاب)|انتظار پویا]]، ص ۶۱.</ref>. جنبۀ مثبت [[انتظار]] سبب می‌شود [[انسان]] با عوامل [[فساد]] و [[طغیان]] و بی عدالتی هماهنگی نداشته باشد، بلکه با آنها از سرستیز و [[مبارزه]] درآید و خود را از نظر روحی و جسمی آن چنان آماده کند که بتواند در محیط پُر از [[عدل]] و قسطی که [[حضرت مهدی]]{{ع}} ایجاد میکند، به [[زندگی]] خود ادامه دهد<ref>ر.ک. [[عبدالرحمن انصاری|انصاری؛ عبدالرحمن]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۱۷.</ref>. [[انتظار]] [[حجت]]، انتظاری زنده و پویا در [[زندگی]] [[انسان]] است و تنها مربوط به زمان [[آینده]] نیست بلکه زمان حال را هم در بر می‌گیرد و میتواند منشأ تحول اساسی در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] [[منتظِر]] باشد<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۷۵-۸۱؛ [[انسان موجود منتظر (مقاله)|انسان موجود منتظر]]، ص۷۵-۸۱.</ref>. | *چنین انتظاری به معنای [[پویایی]] و حرکت بوده و [[پایداری]] و [[مقاومت]] را در برابر [[دشمنان]]، [[اصلاح]] خود و [[جامعه]] و [[عدالت]] را تداوم بخشیده و در نتیجه در تحقق وعدۀ نهایی [[حضرت]] [[حق]] بسیار مؤثر است<ref>ر.ک. [[مرتضی مطهری|مطهری، مرتضی]] مجموعه آثار ، ج ۹ ص ۳۹۴؛ [[بهروز محمدی منفرد|محمدی منفرد، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت ج۱۰ (کتاب)|چلچراغ حکمت ج۱۰]]، ص۳۸، ۳۹؛ [[سکینه طاووسی|طاووسی، سکینه]]، [[انتظار از دیدگاه اهل بیت (کتاب)|انتظار از دیدگاه اهل بیت]]، ص ۳۹ ـ ۴۱.</ref>. در این [[انتظار]] هم فعالیت و حرکت و [[امر به معروف و نهی از منکر]] وجود دارد و هم [[دعوت]] به سوی [[خدا]] و [[جهاد]]<ref>ر.ک. [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[انتظار پویا (کتاب)|انتظار پویا]]، ص ۶۱؛ [[محمد صادق ربانی خوراسگانی|ربانی خوراسگانی، محمد صادق]]، [[بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر (کتاب)|بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر]]، ص ۱۵۹.</ref> برای [[تشکیل حکومت]] [[صالح]] و حفظ و حراست از [[کیان اسلامی]].<ref>ر.ک. [[امام خمینی|موسوی خمینی، روح الله]]، ولایت فقیه، ص ۵۳ و ۵۴ ؛ [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[اندیشه مهدویت و آسیب‌ها (کتاب)|اندیشه مهدویت و آسیب‌ها]]، ص ۲۱ ـ ۲۷.</ref> این [[انتظار]]، از زمینه‌های اساسی [[ظهور امام عصر]]{{ع}} است؛ زیرا [[ظهور]] او با زنجیره‌ای از [[سنت‌های الهی]] در [[جامعه]] و [[تاریخ]] ارتباط دارد و این سنت‌ها جز با فعالیت و حرکت، تحقق نمی‌یابد<ref>ر.ک. [[محمد مهدی آصفی|آصفی، محمد مهدی]]، [[انتظار پویا (کتاب)|انتظار پویا]]، ص ۶۱.</ref>. جنبۀ مثبت [[انتظار]] سبب می‌شود [[انسان]] با عوامل [[فساد]] و [[طغیان]] و بی عدالتی هماهنگی نداشته باشد، بلکه با آنها از سرستیز و [[مبارزه]] درآید و خود را از نظر روحی و جسمی آن چنان آماده کند که بتواند در محیط پُر از [[عدل]] و قسطی که [[حضرت مهدی]]{{ع}} ایجاد میکند، به [[زندگی]] خود ادامه دهد<ref>ر.ک. [[عبدالرحمن انصاری|انصاری؛ عبدالرحمن]]، [[در انتظار خورشید ولایت (کتاب)|در انتظار خورشید ولایت]]، ص ۱۱۷.</ref>. [[انتظار]] [[حجت]]، انتظاری زنده و پویا در [[زندگی]] [[انسان]] است و تنها مربوط به زمان [[آینده]] نیست بلکه زمان حال را هم در بر می‌گیرد و میتواند منشأ تحول اساسی در [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] [[منتظِر]] باشد<ref>ر.ک. [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۷۵-۸۱؛ [[انسان موجود منتظر (مقاله)|انسان موجود منتظر]]، ص۷۵-۸۱.</ref>. | ||
==نتیجه‌گیری== | |||
*در مجموع مفهوم [[راستین]] [[انتظار]] دارای سه معنای تدریجی است: | *در مجموع مفهوم [[راستین]] [[انتظار]] دارای سه معنای تدریجی است: | ||
#[[فرج]] و [[گشایش]] همچون نقطۀ روشنی است که [[انسان]] با [[انتظار]] به آن سو حرکت میکند، پس حرکت باید به سوی نقطه معینی باشد؛ یعنی به سویی که از طرف [[خدا]] ترسیم شده است و لذا [[انتظار فرج]]، روشنی بخش دلها با [[نور]] [[امید]] است. | #[[فرج]] و [[گشایش]] همچون نقطۀ روشنی است که [[انسان]] با [[انتظار]] به آن سو حرکت میکند، پس حرکت باید به سوی نقطه معینی باشد؛ یعنی به سویی که از طرف [[خدا]] ترسیم شده است و لذا [[انتظار فرج]]، روشنی بخش دلها با [[نور]] [[امید]] است. | ||
نسخهٔ ۲ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۱۶
متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.
مقدمه
انتظار یعنی آماده باش
- از جمله وظائف مهم مردم در زمان غیبت، انتظار فرج و چشم به راه ظهور دولت حق بودن است تا آنجا که این انتظار به عنوان برترین عبادت شمرده شده است[۱]. انتظار منجی موعود از یک سو، عاملی برای پایداری و شکیبایی در برابر سختی‌ها و مشکلات عصر غیبت و از سوی دیگر، عاملی برای پویایی، تحرک و آماده باش همیشگی شیعیان است[۲]. انتظار به معنای فراهم آوردن زمینه‌های ظهور است؛ یعنی ظلم ستیزی به مقدار توان و آمادگی برای ظهور حضرت. از این رو منتظر به فکر، و به دنبال تشکیل حکومت صالح و حفظ و حراست از کیان اسلامی است[۳].
ارکان انتظار سازنده
- انتظار میتواند هم روحیه امید در انسان را زنده نگه دارد که از آن به انتظار سازنده یاد شده است و هم میتواند ویرانگر نامیده شود؛ اما ارکان و پایه‌های اساسی مفهوم انتظار که موجب رشد و تعالی شده و امیدواری را در دل شیعیان زنده نگه می‌‌دارد عبارت است از:
- ناخشنودی از وضعیت موجود یا قانع نبودن به آن[۴]: انتظار شایسته و سازنده آن است که انسان نسبت به وضعیت ظلم و ستم موجود ناراضی و معترض باشد[۵]. آگاهی شیعیان زمینه را برای ظهور و پیام‌های اصلی آن فراهم میسازد که عبارتند از: عدم پذیرش نظام فاسد حکومتی، عدم تحمل ظلم و ستم فراوان و دین ستیزی آشکار[۶]. بر این اساس منتظر باید نسبت به شرایط موجود و شرایط عصر موعود آگاهی داشته باشد[۷].
- امید و باور نسبت به آیندۀ مطلوب: باور به تحقق وعدۀ الهی در مورد آیندۀ جهان و حاکمیت نهایی دین خدا بر سراسر زمین[۸]. مشخصۀ اساسی انتظار سازنده، خوش‌بینی به آیندۀ بشریت است؛ آینده‌ای روشن و سعادت‌بخش و انسانی، که در آن شر و فساد از بیخ و بن برکنده خواهند شد، صلاح و تقوای الهی صلح و عدالت و آزادی و صداقت را بر زور و استکبار در سراسر گیتی می‌گستراند[۹]. ظهور مهدی موعود تحقق بخش وعدۀ الهی به صالحان در کتب آسمانی است[۱۰].
- تلاش برای تحقق آیندۀ مطلوب: انتظار جنبشآفرین، سرچشمۀ قیام و مقاومت و ایثار و حرکت است و حالت فرسایشی و سستکنندگی ندارد؛ زیرا با تلاش و زمینه‌سازی خود، فرج و گشایش را نزدیک کند و امکانات و بسترهای فرهنگی، نظامی، سیاسی فردی و اجتماعی آن را فراهم میسازد[۱۱]. انتظاری که جامعه و فرد را به تحرک و سازندگی و تعهدآفرینی وادار کند و امروزش را نسبت به گذشته‌اش بهتر نماید، انتظار مثبت و نوعی عبادت است[۱۲]. بر این اساس هم باید در راستای اصلاح خود و انجام وظایف فردی و عمل به دستورات قرآن کوشید و هم دستورات اجتماعی اسلام را استخراج و به صورت کامل اجرا کرد[۱۳]. منتظِر باید با سعی و تلاش و با تحرک و جنبش به طرف تحقق مقدمات حرکت کند و با رویکرد عملی به دنبال رخداد مورد انتظار باشد[۱۴]. امام خمینی می‌فرماید: "تکلیف، جلوگیری از ظلم و برقراری عدالت است، چون نمی‌توانیم باید اسباب و مقدمات را فراهم کنیم، اتحاد و اجتماع مسلمین زمینه سازی ظهور است[۱۵]. سهیم بودن پیروزی اهل حق در اقدام عملی برای قرار گرفتن در جبهه حق است[۱۶].
- تشکیل حکومت: انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است و باید برای تحقق آن راه را هموار کرد. چنین انتظاری رژیم‌های انحرانی را طرد میکند و با ظلم و فساد و انحراف به مبارزه برمی‌خیزد و منتظران را به گونه‌ای مقاوم و ضد سلطه میسازد که در برابر جنایتکاران و قدرت‌طلبان ثابت قدم و استوار بایستند[۱۷]. اینکه می‌گویند هر حکومتی قبل از ظهور باطل است، بر خلاف انتظار فرج است، نبودن حکومت، یعنی هرج و مرج و قتل و غارت که خلاف نص آیات الهی است اگر روایتی هم در این زمینه باشد باید آن را به دیوار زد. تشکیل حکومت برای بقاء احکام حکومتی اسلام، لازم است[۱۸].
ادله و شواهد قرآنی و روایی انتظار پویا
- بنابراین معنای صحیح و دقیق انتظار، احساس مسئولیت در قبال سرنوشت خود و اجتماع و زمینه‌سازی برای تحقق حکومت عدل است[۱۹] و به عبارتی دیگر انتظار سازنده یا همان انتظار مثبت است که تعهدآور، مسئولیت آفرین، نیرو بخش و به حرکت در آورنده است[۲۰] و این انتظار شواهد قرآنی و روایی دارد. خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ﴾[۲۱]بدون تردید امر به معروف و نهی از منکر با انتظاری میسازد که تکلیف‌ساز باشد نه با معنایی که تکلیف‌سوز است. همچنین در روایات انتظار با واژه‌هایی چون بهترین عمل[۲۲]، بزرگترین عبادت[۲۳] و آمادگی نظامی[۲۴] قرین شده که با رکود و گوشه‌گیری و بی‌تفاوتی نسبت به اوضاع جامعه تناسبی ندارد[۲۵].
دلیل عقلی بر انتظار سازنده
- علاوه بر این که عقل نیز تکلیف دوران غیبت را مشخص کرده است: آیا می‌شود همۀ احکام الهی در این دوران تعطیل و بدون متولی و مجری باشد؟ بدیهی است کسی بایستی عهده‌دار و حافظ شریعت الهی بوده و پناهگاه ایتام آل محمد(ع) باشد، بایستی به قدر توان کوشید و زمینه را فراهم کرد و عالَم را برای آمدن حضرت مهیا نمود[۲۶].
نتایج و ثمرات انتظار سازنده
- چنین انتظاری به معنای پویایی و حرکت بوده و پایداری و مقاومت را در برابر دشمنان، اصلاح خود و جامعه و عدالت را تداوم بخشیده و در نتیجه در تحقق وعدۀ نهایی حضرت حق بسیار مؤثر است[۲۷]. در این انتظار هم فعالیت و حرکت و امر به معروف و نهی از منکر وجود دارد و هم دعوت به سوی خدا و جهاد[۲۸] برای تشکیل حکومت صالح و حفظ و حراست از کیان اسلامی.[۲۹] این انتظار، از زمینه‌های اساسی ظهور امام عصر(ع) است؛ زیرا ظهور او با زنجیره‌ای از سنت‌های الهی در جامعه و تاریخ ارتباط دارد و این سنت‌ها جز با فعالیت و حرکت، تحقق نمی‌یابد[۳۰]. جنبۀ مثبت انتظار سبب می‌شود انسان با عوامل فساد و طغیان و بی عدالتی هماهنگی نداشته باشد، بلکه با آنها از سرستیز و مبارزه درآید و خود را از نظر روحی و جسمی آن چنان آماده کند که بتواند در محیط پُر از عدل و قسطی که حضرت مهدی(ع) ایجاد میکند، به زندگی خود ادامه دهد[۳۱]. انتظار حجت، انتظاری زنده و پویا در زندگی انسان است و تنها مربوط به زمان آینده نیست بلکه زمان حال را هم در بر می‌گیرد و میتواند منشأ تحول اساسی در زندگی فردی و اجتماعی منتظِر باشد[۳۲].
نتیجه‌گیری
- فرج و گشایش همچون نقطۀ روشنی است که انسان با انتظار به آن سو حرکت میکند، پس حرکت باید به سوی نقطه معینی باشد؛ یعنی به سویی که از طرف خدا ترسیم شده است و لذا انتظار فرج، روشنی بخش دلها با نور امید است.
- در مفهوم دوم انتظار فرج سازنده، توجه به سوی مرکز فرماندهی و ولایت الهی یعنی امام مهدی(ع) است.
- مفهوم عمیق‌تر انتظار فرج این است که ما چون دوستدار امام هستیم باید آنطور که مورد پسند امام است زندگی کنیم و با یافتن الگویی مناسب می‌‌توانیم نفس خود را به نمونه کوچکی از آن الگوی برتر، دگرگون سازیم. از این رو سعی می‌‌کنیم با تهذیب نفس اعمال خود را مورد رضایت امام قرار دهیم و این معنای والا و حقیقی انتظار فرج است[۳۳].
پرسش مستقیم
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا میکند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
- ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید میکند؟ (پرسش)
- چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی میدانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌شود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا می‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا میکند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرفنظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
منابع
محمدی منفرد، بهروز، چلچراغ حکمت ج۱۰
رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان
شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه
کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور
طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب
زمانی، احمد، اندیشه انتظار
تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه
رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات
مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ
حسینی گرگانی، میرتقی، نزول مسیح و ظهور موعود
امینی، ابراهیم، دادگستر جهان
جعفری، محمد صابر، اندیشه مهدویت و آسیب‌ها
الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت
رضوی، رسول، امام مهدی
مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار
قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار
طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت
متقی، تقی، انتظار پویا
ربانی خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر
انصاری، عبدالرحمن، در انتظار خورشید ولایت
شفیعی سروستانی، ابراهیم، انسان موجود منتظر
محمد‌هاشمی، عبدالله، فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی
سلیمیان، خدامراد، مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین
جعفری، محمد صابر، انتظار فرج- شفیعی سروستانی، ابراهیم، انسان موجود منتظر
- رجایی، محبوبه، مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت
- محمد‌هاشمی، عبدالله، فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۳۵ تا ۲۳۹.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۷۵-۸۱؛ انسان موجود منتظر، ص۷۵-۸۱؛ محمد‌هاشمی، عبدالله، فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی، ص ۲۷؛ سلیمیان، خدامراد، مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین، ص ؟؟؛ رجایی، محبوبه، مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت، ص ؟؟؟
- ↑ ر.ک جعفری، محمد صابر، انتظار فرج، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۷۵-۸۱؛ انسان موجود منتظر، ص۷۵-۸۱.
- ↑ ر.ک. محمدی منفرد، بهروز، چلچراغ حکمت ج۱۰، ص۳۸، ۳۹؛ رجایی، محبوبه، مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت، ص ؟؟؟
- ↑ ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۷۵-۸۱؛ انسان موجود منتظر، ص۷۵-۸۱.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۷۵-۸۱؛ انسان موجود منتظر، ص۷۵-۸۱.
- ↑ ر.ک. مطهری، مرتضی مجموعه آثار ، ج ۹ ص ۳۹۴؛ محمدی منفرد، بهروز، چلچراغ حکمت ج۱۰، ص۳۸، ۳۹.
- ↑ ر.ک. طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۰۷ ـ ۲۰۹.
- ↑ ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۷۵-۸۱؛ انسان موجود منتظر، ص۷۵-۸۱.
- ↑ ر.ک. زمانی، احمد، اندیشه انتظار ، ص۶۶- ۶۷؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۳۰؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۶، ۸۷؛ مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، ص ۶ ـ ۸؛ حسینی گرگانی؛میرتقی، نزول مسیح و ظهور موعود، ص ۴۰.
- ↑ ر.ک. امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص ۲۵۱؛ جعفری، محمد صابر، اندیشه مهدویت و آسیب‌ها، ص ۲۱-۲۷؛ سلیمیان، خدامراد، مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین، ص؟؟؟
- ↑ علی‌بن‌نایف الشحود؛ موسوعة فقه الابتلاء ج ۴، ص ۳۰۷؛ الهی‌نژاد، حسین، بررسی و تحلیل انتظار در اهل‌سنت، ص ۲۸-۲۹.
- ↑ ر.ک. موسوی خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج ۲۱ ص ۱۶ و ۱۹۵؛ جعفری، محمد صابر، اندیشه مهدویت و آسیب‌ها، ص ۲۱-۲۷ و انتظار فرج، ص ؟؟؟
- ↑ ر.ک. مطهری، مرتضی قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، ص۵۶؛ محمدی منفرد، بهروز، چلچراغ حکمت ج۱۰، ص۳۸، ۳۹؛ طاهری، حبیب‌الله، سیمای آفتاب، ص ۲۰۷ ـ ۲۰۹؛ رضوی، رسول، امام مهدی، ص ۱۰۲-۱۰۵؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۳۰؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۶، ۸۷.
- ↑ ر.ک. رجایی، محبوبه، مؤلفه‌های انتظار توانمند در قرآن کریم و سنت، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. جعفری، محمد صابر، انتظار فرج، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۸۵-۸۹ ؛ قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص ۳۷؛ جعفری، محمد صابر، انتظار فرج، ص ؟؟؟
- ↑ ر.ک. محمد‌هاشمی، عبدالله، فرهنگ انتظار زمینه‌ساز تحقق جامعه مهدوی، ص ۲۷؛ سلیمیان، خدامراد، مؤلفه‌های انتظار توانمند از نگاه روایات معصومین، ص؟؟؟؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۳۹ ـ ۴۱.
- ↑ «شما بهترین گروهی بوده‌اید که (به عنوان سرمشق) برای مردم پدیدار شده‌اید؛ به کار پسندیده فرمان می‌دهید و از (کار) ناپسند باز می‌دارید و به خداوند ایمان دارید و اهل کتاب اگر ایمان می‌آوردند برای آنان بهتر بود؛ برخی از آنها مؤمن امّا بسیاری از آنان نافرمانن» سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.
- ↑ «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"»، «"انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ"» مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۸۵-۸۹؛ زمانی، احمد، اندیشه انتظار ، ص۶۶- ۶۷؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۶، ۸۷.
- ↑ «"سَأَلَ عَنْهُ [أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ](ع) رَجُلٌ: أَیُّ الْأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ؟ قَالَ: انْتِظَارُ الْفَرَجِ"» مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲؛ مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۸۵-۸۹.
- ↑ امام صادق(ع) فرمودند: «"لَیُعِدَّنَّ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْماً"» مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۶؛ مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۸۵-۸۹؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۸۶، ۸۷.
- ↑ ر.ک. مهدوی‌فرد، میرزا عباس، فلسفه انتظار، ص۸۵-۸۹.
- ↑ ر.ک. جعفری، محمد صابر، اندیشه مهدویت و آسیب‌ها، ص ۲۱-۲۷.
- ↑ ر.ک. مطهری، مرتضی مجموعه آثار ، ج ۹ ص ۳۹۴؛ محمدی منفرد، بهروز، چلچراغ حکمت ج۱۰، ص۳۸، ۳۹؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۳۹ ـ ۴۱.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۶۱؛ ربانی خوراسگانی، محمد صادق، بررسی کارکردهای اجتماعی انتظار حضرت مهدی در ایران معاصر، ص ۱۵۹.
- ↑ ر.ک. موسوی خمینی، روح الله، ولایت فقیه، ص ۵۳ و ۵۴ ؛ جعفری، محمد صابر، اندیشه مهدویت و آسیب‌ها، ص ۲۱ ـ ۲۷.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۶۱.
- ↑ ر.ک. انصاری؛ عبدالرحمن، در انتظار خورشید ولایت، ص ۱۱۷.
- ↑ ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۷۵-۸۱؛ انسان موجود منتظر، ص۷۵-۸۱.
- ↑ ر.ک. طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۳۹ ـ ۴۱.