حکومت جهانی امام مهدی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث حکومت جهانی است. حکومت جهانی امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حکومت جهانی امام مهدی در قرآن - حکومت جهانی امام مهدی در حدیث - حکومت جهانی امام مهدی در معارف مهدویت - حکومت جهانی امام مهدی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی - حکومت جهانی امام مهدی از نگاه برون دینی - پرسش‌های مرتبط

حکومت جهانی از مهمترین اهداف قیام حضرت مهدی (ع) است که در آیات و روایات به آن اشاره شده است و تشکیل آن لازمۀ تحقق ویژگی‌هایی است که برای حضرت نام برده شده است. در این حکومت، قانون الهی جاری خواهد شد و از اهداف آن عدالت‌گستری و رشد معنوی است که نتیجۀ آن، امنیت و آبادانی جهان است. برای رسیدن به چنین اهداف و نتایجی برنامه‌های متعدد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اجرا خواهد شد.

مقدمه

از مهم‏ترین اهداف قیام جهانی حضرت مهدی(ع)‏ تشکیل حکومت جهانی است که جهانی بودن از ویژگی‌های آن است. در آن دوران آرزوی همه پیامبران، امامان، مصلحان و انسان‌‏دوستان برآورده شده و آرمان والای تشکیل جامعۀ بزرگ انسانی تحقّق می‌‏پذیرد. امام رضا(ع) از رسول اکرم(ص) نقل کرده که می‌‌فرماید: «خداوند سبحان در شب معراج در بخشی از بیانی طولانی فرمود: و به درستی زمین را به وسیله واپسین آنان (ائمه(ع)) از دشمنانم پاک خواهم ساخت و تمام گستره زمین را در فرمانروایی او قرار خواهم داد»..... با تشکیل چنین حکومتی و با ایجاد مدیریت و حاکمیت یگانه، یکی از عوامل اصلی جنگ و ستم از بین می‌‏رود.

در روایات از حکومت حضرت با اسامی مختلفی همچون "دولت حق" و "دولت کریمه" یاد شده است؛ در دعای افتتاح چنین آمده است: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْکَ فِی دَوْلَةٍ کَرِیمَةٍ».

باید توجه داشت امید به آمدن مصلح جهانی و تشکیل حکومت ریشه در افکار و عقاید تمام اقوام و ملل مخصوصا شیعه دارد. بر اساس دیدگاه "تشکیل حکومت جهانی"، با ظهور امام زمان(ع)، اسلام، تنها دین حق و کامل و مقبول همگان‏ خواهد شد.

حکومت جهانی در قرآن

در برخی آیات قرآن، به حاکمیت جهانی اشاره شده است و آیات مربوط به جهانی بودن اسلام نیز مؤید آن است. از جمله آیاتی که به حکومت حضرت مهدی(ع)‏ تفسیر شده، آیۀ هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ است که از جهانی شدن اسلام و فراگیری آن بر روی زمین خبر می‌‏دهد. لکن تاکنون این اتفاق محقق نشده است اما وعدۀ حتمی خداوند به تدریج در حال تحقق است. براساس روایات، تکامل این برنامه هنگامی خواهد بود که حضرت مهدی(ع)‏ ظهور کند و برنامه جهانی شدن اسلام را تحقق بخشد. امام صادق(ع) در تفسیر آیه فرمودند: «به خدا سوگند! هنوز تأویل این آیه نازل نشده و نخواهد شد، تا آنکه قائم(ع) خروج کند. وقتی او ظهور کرد، دیگر هیچ کافر به خدا و منکر امامی نمی‌‏ماند؛ مگر اینکه از خروج آن حضرت ناراحت می‌‏شود. حتی اگر کافری در دل سنگی پنهان شود، آن سنگ می‏‌گوید: ای مؤمن! در دل من کافری پنهان شده است، مرا بشکن و او را بیرون بیاور و به قتل برسان».

مبانی حکومت جهانی

براساس آموزه‌های مکتب اهل بیت(ع) برخی از مقدمات در اسلام چنان پایه ریزی شده است که به حکومت جهانی منجر خواهد شد، مانند:

1. اعتقاد به برتری اسلام و جهانی بودن آن‏: دیدگاه تمام مسلمانان این است که اسلام کاملترین دین هاست و تا روز قیامت جواب گوی تمام مسائل خواهد بود. از آیاتی مانند: إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ، هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ و... استفاده می‌‌شود مسلمانان، به جامعیت، خاتمیت، جهان‌شمولی و سرانجام جهان‏‌گستری و پیروزی و غلبه نهایی اسلام دست خواهند یافت.
2. اعتقاد به مهدویت‏: غلبه بر تمام ادیان و زورگویان و تأسیس حکومت جهانی، از لوازم اعتقاد به مهدویت است. از نگاه شیعیان، تاریخ اسلام پس از پیامبر اکرم(ص) با حذف امام علی(ع) و فرزندان او، در حوزه سیاست و حکومت به انحراف کشیده شد و پیامدهای منفی متعددی نیز در پی داشت که یکی از آنها محرومیت جامعه از رهبری معنوی و آسمانی بود. شیعیان منتظرند امام زمان(ع) ظهور کند و تاریخ اسلام و در نهایت تاریخ انسان را به مسیر طبیعی و الهی‏اش بازگرداند. طبق این تفسیر، تشکیل حکومت واحد جهانی اجتناب ‏ناپذیر خواهد بود.

حکومت جهانی لازمۀ تحقق ویژگی‌های امام زمان(ع)

در روایات برای حضرت مهدی(ع) ویژگی‌ها و اختیاراتی قرار داده شده است که تحقق آنها جز با تشکیل حکومت واحد جهانی امکان‌پذیر نیست؛ مانند اینکه حضرت ظلم و جور را نابود کرده و عدالت و دین حق را در سطح جهان برای همیشه مستقر می‏‌کند و یا در برخی روایات، از اختیارات و امکانات مطلق و جهانی امام یاد شده است که نتیجه آن، چیرگی بر جهان و تشکیل حکومت مقتدر جهانی است. امام باقر(ع) فرمود: «قائم ما، با درانداختن بیم و هراس در دل ستمگران یاری می‌‏شود، با پشتیبانی و حمایت از سوی خداوند تأیید می‌‏گردد. زمین برایش خاضع و تسلیم می‏‌شود، گنج‏ها برایش آشکار و نمایان می‌‏شود. حکومت او شرق و غرب عالم را فرا می‌‏گیرد»....

بنابراین حکومت واحد جهانی از گذشته به عنوان یکی از باورهای مسلّم شیعی و یکی از نیازهای بشر مطرح بوده است. اکنون نیز شیعیان امامی در انتظار روزی به سر می‏‌برند که چنین حکومتی، با ظهور منجی غایب تشکیل شود و تاریخ بشر در مسیر حق قرار گیرد و بشریت از برکات واقعی و همه‌‏جانبه آن بهره‌‏مند شوند.

ویژگی‌های حکومت جهانی

مقالهٔ اصلی: ویژگی حکومت امام مهدی

برخی از ویژگی‌های دولت آرمانی اهل بیت (ع) عبارت‌اند از:

1. محوریت توحید و تحقق آن در همه شئون فردی و اجتماعی جامعه: اولین و مهمترین آرمان دولت اهل بیت(ع) است، همان‌گونه که توحید، محور اساسی تعالیم اسلام است.
2. حاکمیت اصل اسلام و فراگیر شدن معارف و احکام اسلامی در مسیر خدمت به انسان‌ها؛ همان‌گونه که اهل بیت (ع) با تلاش پیگیر و تحمل سختی‌ها در طول حیاتشان در راستای تحقق این هدف قدم بر می‌داشتند.
3. فراگیر شدن امنیت، آسایش و رفاه اقتصادی تا جایی که در بین مردم محتاج زکات پیدا نشود و این امر همزمان با آباد شدن فراگیر زمین و شکوفا شدن همه توا‌ن‌های انسان و استفاده بهینه از ظرفیت‌های طبیعت ممکن خواهد بود.
4. بالا رفتن سطح درک و اندیشه همه آحاد جامعه و شکوفا شدن عقول بشر به گونه‌ای که نشانی از جهل و بی‌سوادی و فقر فکری و فرهنگی در عالم وجود نداشته باشد؛ همان‌گونه که امام علی (ع) فرمودند: «وَ يُثِيرُوا لَهُمْ‏ دَفَائِنَ‏ الْعُقُولِ‏»، تا آنجا که زنان خانه‌دار هم می‌توانند معارف دینی را از قرآن استخراج کنند.
5. اقامه عدل و داد، رسیدگی به حال مستضعفان و پیاده‌سازی عدالت اجتماعی در همه ابعاد در سطح جهان و برای همه انسان‌ها، از شاخصه‌های بلند دولت آرمانی اهل بیت (ع) و مقدمه هدف اصلی آنها یعنی تربیت انسان است و این خواسته ارزشمند فطری و اجتماعی بشر در دورترین نقاط توسط کارگزاران دولتی اجرا خواهد شد.
6. مبارزه همه‌جانبه و پیگیر با منحرفین و کسانی که با استفاده از زور و قدرت از هیچ تلاشی برای انحراف جوامع کوتاهی نمی‌کنند و جهت‌گیری کلی برنامه‌ها در راستای اصلاح کج‌روی‌ها، ریشه‌کن شدن ظلم و براندازی حکومت‌های فاسد، محو اشرافی‌گری و خودکامگی‌های حاکمانی که خود را مالک مردم و سرنوشت آنها می‌پندارند.
7. برجسته شدن ارزش‌ها و فضائل اخلاقی در همه عرصه‌های فردی و اجتماعی و مقابله با هر کسی که بخواهد با هر انگیزه‌ای زمینه‌ساز فاصله گرفتن ارزش‌های انسانی و دینی از جامعه شود.
8. پایبندی حاکمان به ارزش‌های دینی و فضائل اخلاقی و عدم جواز تمسک به روش‌های غیر دینی به قصد پیشبرد اهداف خود به هر قیمتی.
9. ارزش بودن ساده‌زیستی برای همگان و خصوصاً حاکمان و کارگزاران، به گونه‌ای که در دولت اهل بیت (ع) کسی به فکر مال‌اندوزی و انباشت ثروت و بهره‌برداری حیوانی از لذایذ دنیایی نیست.
10. یکسان بودن سهم همگان در استفاده از امکانات عمومی؛ از این‌رو برداشت‌های بیش از سهم خود، تصرف در مال غیر خواهد بود و باید به بیت المال برگردانده شود.
11. مسئولیت‌پذیری در برابر جامعه و تلاش برای اصلاح آن در قالب امر به معروف و نهی از منکر و تلاش پیگیر و فداکاری در جهت ارتقای فرهنگ دینی جامعه توسط تک‌تک افراد، مبتنی بر نقش اختیار انسان و اعمال او در تعیین سرنوشت فردی و اجتماعی‌اش.
12. آرمان نهایی دولت اهل بیت (ع) که دیگر آرمان‌ها مقدمه تحقق آن است و همه ارکان حکومت در راستای تحققش حرکت خواهند کرد، معرفت خداوند متعال و تربیت و تهذیب انسان به عنوان یک موجود متعالی و تضمین سعادت دنیا و آخرت اوست.

اهداف حکومت جهانی

اهداف کلی حکومت امام عصر(ع) در دو محور قابل طرح است:

1. رشد معنوی: انسان‌ها به دور از حکومت حجّت الهی، راه را گم کرده و پیوسته در مسیر انحطاط معنوی گام برداشته است. صفات نیک جای خود را به صفات زشت داده است. حکومت امام زمان(ع) در راستای زنده ساختن این بخش از وجود انسان است.
2. عدالت گستری: انسان‌ها همیشه در آروزی اجرا شدن صحیح عدالت بوده‌اند و برای رسیدن آن زمان روزشماری کرده‌اند، نهایت این انتظار، دورانِ حکومت امام مهدی(ع) است. حضرت در پی اجرای عدالت در گسترۀ عالم و در همه زمینه‌های حیات خواهد بود. امام حسین(ع) فرمود: «اگر از دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانی می‌‌کند تا مردی از فرزندان من قیام کند و زمین را از عدل و داد پر کند پس از آنکه از ستم و بیداد پر شده است. این چنین از پیامبر شنیدم».

برنامه حکومت جهانی

براساس روایات برنامه‌های حکومت جهانی امام مهدی(ع) بر سه محور عمده پایه گزاری می‌‌شود که عبارت است از:

1. برنامۀ فرهنگی: در حکومت جهانی امام مهدی(ع) تمام فعالیت‌های فرهنگی، در راستای رشد و تعالی علمی و عملی مردم خواهد بود و با جهل و نادانی در همۀ زمینه‌ها مقابله خواهد شد. مهم‌ترین محورهای جهاد فرهنگی عبارت‌اند از:
   1. احیای کتاب و سنّت: در زمان حکومت جهانی حضرت تعالیم کتاب و سنت وارد زندگی انسان‌ها شده و زندگی پیشوایان به عنوان الگو به آنها معرفی خواهد شد.
   2. گسترش معرفت و اخلاق: حکومت امام مهدی(ع) که حکومت خدا و ارزش‌های الهی بر جهان است، ترویج اخلاق را در رأس برنامه‌های خود قرار خواهد داد. امام باقر(ع) فرمود: «زمانی که قائم ما قیام کند، دست خود بر سربندگان خواهد نهاد و به وسیلۀ آن عقل‌های ایشان را جمع خواهد کرد و اخلاق آنها را به کمال خواهد رساند».
   3. نهضت علمی: یکی از برنامه‌های فرهنگی حکومت امام مهدی(ع) نهضت علمی و رشد دانش بشری به طور چشمگیر و بی‌سابقه است. این نهضت علمی برای همه اقشار بوده و فرقی میان مرد و زن نیست؛ امام باقر(ع) فرمود: «در زمان امام مهدی(ع) به شما حکمت [و دانش] داده می‌شود، تا آنجا که زن در درون خانه‌اش مطابق کتاب خدا و سنّت پیامبر قضاوت می‌کند».
   4. مبارزه با بدعت‌ها: بدعت به معنای مخالفت با خدا و پیامبر و عمل کردن براساس تمایلات شخصی است که سنّت و شیوه خدا و پیامبر را نابود کرده و هیچ آفتی برای دین، نابود کننده‌تر از بدعت نیست. امامان(ع) و به دنبال ایشان عالمان دین همواره با بدعت‌ها مبارزه کرده‌اند اما همچنان راه بدعت‌گذاری باز بوده و در دوران غیبت بیشتر شد؛ لذا در رأس برنامه‌های اصلاحی امام مهدی(ع) مبارزه با بدعت‌ها و گمراهی‌ها قرار دارد تا زمینه‌های هدایت و رشد و تعالی بشر فراهم شود.
2. برنامه اقتصادی: اقتصاد سالم شاخصۀ جامعۀ سالم است، بنابراین در حکومت حضرت مهدی(ع) برای اقتصاد جهان، برنامۀ جامعی تدوین شده است که براساس آن اولاً امر تولید، سامان می‌یابد و از منابع طبیعی و مواهب خدایی بهترین بهره‌برداری می‌شود و ثانیاً ثروت به دست آمده به شکل عادلانه بین همه طبقات توزیع می‌شود.
3. برنامه اجتماعی: یکی از ابعاد اصلاح ساختار جامعۀ بشری، پرداختن به برنامه‌های اجتماعی است. در حکومت جهانی برای سامان‌بخشی اجتماع، برنامه‌هایی بر اساس تعالیم قرآن و سنّت اهل بیت در نظر گرفته شده است که به سبب اجرای آنها محیط زندگی، زمینه‌ای آماده برای رشد و تعالی افراد خواهد بود. برخی از این برنامه‌ها عبارت‌اند از: احیا و گسترش امر به معروف و نهی از منکر؛ مبارزه با فساد و رذائل اخلاقی؛ اجرای حدود الهی و عدالت قضایی.

نتایج حکومت جهانی

برخی از دستاوردها و نتایج حکومت حضرت مهدی(ع) عبارت است از:

1. امنیت‏: امنیت از امور اساسی است که در زندگی فردی و اجتماعی انسان مورد نیاز است. در دوره حکومت مهدوی، به واسطۀ ایجاد عدالت و از بین رفتن ظالمان، امنیت در سرتاسر زمین ایجاد خواهد شد، علاوه بر اینکه براساس روایات، وجود خود امام هم مایۀ امنیت است.
2. آبادانی جهان‏: باتوجه به اینکه در آستانۀ ظهور امام زمان(ع) زمین پر از ظلم و جور خواهد شد، مهمترین پیامد آن خرابه‌‏هایی است که به واسطۀ جنگ‌های متعدد به جای خواهد ماند. با تشکیل حکومت واحد جهانی تمام ویرانه‌ها آباد و دست ستمگران از زندگی مستضعفان برای همیشه کوتاه خواهد شد. امام باقر(ع) در این‏ باره فرمود: «روی زمین، خرابه‌‏ای باقی نمی‌‏ماند، جز اینکه آباد می‌‏شود».

مدت حکومت حضرت مهدی(ع) ‏

مقالهٔ اصلی: مدت حکومت امام مهدی

در روایات مدت زمان حکومت امام زمان(ع) به روشنی بیان نشده است. امام صادق(ع) در حدیثی مدت حکومت حضرت را بسته به اراده و خواست خداوند می‌‌داند. در این زمینه دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد که به چهار دیدگاه کلّی قابل تقسیم است:

1. روایاتی که مدت حکومت را حدود هفت سال ذکر کرده‏‌اند: این دیدگاه بیشتر میان اهل سنت رواج دارد. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «مهدی از من است. زمین را از قسط و عدل سرشار می‌‏سازد، آنگونه که از بیداد و ستم پر شده است. هفت سال حکومت می‌‏کند».
2. روایاتی که مدت حکومت را نوزده سال گفته‌‏اند: امام صادق(ع) فرمود: «حکومت قائم، نوزده سال و چند ماه خواهد بود.
3. روایاتی که مدت حکومت را چهل سال دانسته‏‌اند.
4. روایاتی که مدت حکومت حضرت را سیصد و نه سال ذکر کرده‏‌اند.

برخی، تفاوت‌ها را اشاره به مراحل و دوران‏‌های حکومت حضرت می‏‌دانند؛ اما به دلیل نبود روایات کافی قضاوت در این زمینه امکان‏‌پذیر نیست. اما می‏‌توان چنین نتیجه گرفت که با قطع نظر از روایات اسلامی، مسلم است که این همه مقدمات برای یک دوران کوتاه مدت نیست.

پرسش مستقیم

• بارزترین ویژگی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. امام مهدی‏ چه مناطقی را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
2. در حکومت امام مهدی که همه مؤمن هستند چه ضرورتی دارد دولت قدرتمند وجود داشته باشد؟ (پرسش)
3. ضرورت نصب الهی آخرین حاکم جهانی از دیدگاه امامیه چیست؟ (پرسش)
4. برخورد امام مهدی با کارگزاران حکومتی چگونه است؟ (پرسش)
5. امام مهدی‏ با کدام دین بر عالم حکومت می‌‏کند؟ (پرسش)
6. مردم اعم از کودک و نوجوان و جوان (مرد و زن) در حکومت امام مهدی چه نقشی بر عهده دارند؟ (پرسش)
7. تشکیل حکومت جهانی توسط امام مهدی چه آثاری دارد؟ (پرسش)
8. اساس حکومت امام مهدی بر چه پایه‌ای استوار است و قدرت امام از چه عواملی نشئت می‌گیرد؟ (پرسش)
9. اگر دولت امام مهدی کریمه است چرا منافقان در آن دولت ذلیل می‌‏شوند؟ زیرا دولت امام علی منافقان جایگاه یافتند و دورویی نمودند؟ (پرسش)
10. نقش علما در حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
11. موضع افراد در برابر حکومت امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
12. موضع امام مهدی در برابر مسائل و نهادهای گوناگون بین‌المللی چیست؟ (پرسش)
13. حکومت امام مهدی چگونه با سخن حضرت سلیمان: "رَب اغْفِرْ لِی وَ هَبْ لِی مُلْکاً لا ینْبَغِی لِأَحَدٍ مِنْ بَعْدِی..." جمع می‌شود؟ (پرسش)
14. چرا پیشوایان معصوم با آن قدرتی که خداوند به آنها داده بود حکومت واحد جهانی تشکیل ندادند؟ (پرسش)
15. چه کسانی صلاحیت مدیریت جهان را دارند؟ (پرسش)
16. روش‌های تربیتی امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
17. نتایج تربیت اسلامی در دولت امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
18. مراد از خونخواهی امام حسین توسط امام مهدی چیست؟ (پرسش)
19. توزیع رایگان اموال میان مردم در حکومت امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
20. گردش ایام در دوران امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
21. دین جهانی غالب در زمان امامت امام مهدی چه دینی خواهد بود؟ (پرسش)
22. وضعیت بازرگانی در حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
23. شیوه حکم کردن و داوری امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
24. امام مهدی چه کشورها و شهرهایی را به تصرف خود در می‌آورد؟ (پرسش)
25. در قرآن آمده که در آخر الزمان حضرت عیسی ظهور خواهد کرد و همه باید از او پیروی کنند آیا مسلمانان نیز باید از او پیروی کنند؟ (پرسش)
26. از آنجاکه حکومت امام مهدی بر اساس قرآن و اسلام است، آیا می‌توان گفت سیاست و دیانت از هم جدا نیستند؟ (پرسش)
27. در زمان ظهور امام مهدی حاکم اسلامی از کدام گروه مسلمین خواهد بود؟ (پرسش)
28. چگونه امام مهدی می‌تواند حکومت واحدی تشکیل دهد و همه مکاتب و ادیان را گردهم آورد؟ (پرسش)
29. سیمای دوران ظهور و دوران حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
30. اصلاحات و قضاوت‌های امام مهدی به چه چیز تعبیر شده است؟ (پرسش)
31. خداوند متعال چه عنایتی به جهت پیروزی امام مهدی هنگام ظهور انجام خواهد داد؟ (پرسش)
32. بهره مردم دوره ظهور از اجتهاد چگونه و به چه میزان خواهد بود؟ (پرسش)
33. در روایات آمده هرکس دعای عهد را چهل صباح بخواند در زمان ظهور حضرت زنده خواهد شد. این زنده شدن چه کیفیتی دارد؟ (پرسش)
34. آیا منظور از زنده شدن در زمان ظهور، رجعت است یا پیش از رجعت این موضوع محقق خواهد شد؟ (پرسش)
35. با توجه به جمله «مؤتزرا کفنی شاهرا سیفی» در دعای عهد آیا هنگامی که از قبر بیرون می‏‌آییم کفن پوشیده‌ایم یا لباس؟ (پرسش)
36. منظور از فراز «شاهرا سیفی» در دعای عهد چیست؟ (پرسش)
37. معنای این جمله از پیامبر که در خطبه غدیر درباره امام مهدی فرمود ألا انه الغراف من بحر العمیق چیست؟ (پرسش)
38. آیا با تکمیل عقول و تهذیب نفوس بدون نیاز به امام معصوم به احکام واقعی دسترسی پیدا می‏‌کنند؟ (پرسش)
39. درباره حکومت جهانی امام مهدی توضیح دهید (پرسش)
40. حکومت امام مهدی چگونه جهانی می‌شود؟ (پرسش)
41. علل به وجود آمدن وحشت در دل دشمنان هنگام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
42. نخستین برنامه امام مهدی پس از ظهور چیست؟ (پرسش)
43. امام مهدی نخستین پرچم مبارزه را به کجا می‌فرستد؟ (پرسش)
44. امام مهدی پس از فتح عراق به جنگ با چه کسانی می‌رود؟ (پرسش)
45. موضوع نخستین دادگاهی که امام مهدی پس از ظهور تشکیل می‌دهد چیست؟ (پرسش)
46. نخستین سپاه امام مهدی به کجا می‌رود؟‌ (پرسش)
47. آیا حکومت امام مهدی‏ نژادی است؟ (پرسش)
48. رمز حمله سپاه امام مهدی چیست؟ (پرسش)
49. منظور از امت معدوده چیست؟ (پرسش)
50. چه واکنشی‌هایی نسبت به تشکیل حکومت امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
51. آیا نوع حکومت امام مهدی همانند سایر حکومت‏‌ها است؟ (پرسش)
52. آیا انقلاب مهدی الزاماً به حکومت واحد جهانی می‌انجامد؟ (پرسش)
53. آیا در حکومت امام مهدی‏ تمام مردم اصلاح خواهند شد؟ (پرسش)
54. با توجه به پیشرفت اعجاب‌‏آور تسلیحات نظامی چگونه ممکن است امام مهدی با شمشیر بر دشمنان غلبه کند؟ (پرسش)
55. چگونه یک فرد می‏تواند سرنوشت بشریت را تغییر دهد؟ (پرسش)
56. امام با چه زبانی با مردم زمان ظهور صحبت خواهد کرد؟ (پرسش)
57. در روز موعود به چه روشی تغییر صورت می‏گیرد؟ (پرسش)
58. آیا یک فرد می‌تواند سرنوشت بشریت را تغییر دهد؟ (پرسش)
59. آیا حکومت امام مهدی جهانی است؟ (پرسش)
60. آیا اجرای انقلاب جهانی به وسیله یک فرد (امام مهدی) ممکن است؟ (پرسش)
61. آیا انقلاب مهدی الزاما به حکومت واحد جهانی می‌‏انجامد؟ (پرسش)
62. تصویر کلی و اوضاع عمومی جهان در عصر دولت مهدی چگونه است؟ (پرسش)
63. کارگزاران دولت و فرماندهان لشکری و کشوری امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
64. آیا مهدی در زمان حکومتش از امکانات جنگی و ارتباطی روز استفاده می‌‏کند؟ (پرسش)
65. حکمت مشارکت حضرت مسیح‏ در تشکیل حکومت جهانی چیست؟ (پرسش)
66. منجی و رهبر در حکومت عدل توحیدی جهانی کیست؟ (پرسش)
67. حضرت مهدی از ستمگرانی که از دنیا رفته‌اند چگونه انتقام می‌گیرد؟ (پرسش)
68. اگر حکومت امام مهدی حکومت عدل جهانی است پس چرا به شهادت می‌‏رسد؟ (پرسش)
69. حکمت مشارکت حضرت مسیح در حکومت عدل جهانی چیست؟ (پرسش)
70. امام مهدی با چه طوایفی به نبرد می‌پردازد؟ (پرسش)
71. امام مهدی چگونه فرقه بتریه را نابود می‌کند؟ (پرسش)
72. در زمان امام مهدی مجتهدان اجتهاد می‌کنند یا نه؟ (پرسش)
73. با وجودی که حضرت عیسی‏ پیامبر است چرا ریاست حکومت جهانی برای امام مهدی‏ است؟ (پرسش)
74. چه ارتباطی میان جامعه مهدوی و مدینه فاضله وجود دارد؟ (پرسش)
75. آیا پیامبران در حکومت امام مهدی نقشی دارند؟ (پرسش)
76. سرنوشت اقلیت‌های دینی در حکومت حضرت مهدی چگونه است؟ (پرسش)
    1. سرنوشت یهود و نصارا در حکومت حضرت مهدی چگونه است؟ (پرسش)
77. چه رابطه‌ای میان حکومت جهانی اسلام و غیبت امام مهدی است؟ (پرسش)
78. مقبولیت عمومی حکومت امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
79. امام مهدی چگونه شهر ارمینیه را به تصرف خود در می‌آورد؟ (پرسش)
80. چرا بحث از حکومت امام مهدی جنبه کلامی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
81. چرا حکومت جهانی امام مهدی همه ملت‌ها و اقوام را در بر می‌گیرد؟ (پرسش)
82. مبانی جامعه‌شناختی و دولت‌شناختی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
83. ویژگی‌های زندگی اجتماعی در حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
84. از منظر فلسفه تاریخ چه ضرورتی بر تشکیل حکومت امام مهدی می‌باشد؟ (پرسش)
85. مشخصات کلی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
86. وضعیت سیاسی در زمان حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
87. وضعیت اجتماعی در زمان حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
88. وضعیت اقتصادی در زمان حکومت امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
89. مبانی انسان شناختی حکومت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
90. وضعیت پیشرفت‌های‏‌ قضایی در عصر حکومت امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
91. وضعیت ادیان و اقلیت‌های دینی در حکومت امام مهدی چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
92. ظهور و شکل‌گیری حکومت امام مهدی نیازمند چه شرایطی است؟ (پرسش)
93. چرا حکومت امام مهدی باید بر شریعت الهی مبتنی باشد؟ (پرسش)
94. آیا دولت امام مهدی آخرین دولت است؟ (پرسش)
95. تفاوت ظهور و خروج و قیام چیست؟ (پرسش)
96. محدوده حکومت و سلطنت امام مهدی کجاست؟ (پرسش)
97. آیا امام مهدی می‌تواند بدون خونریزی و جنگ به حکومت برسد؟ (پرسش)
98. امام مهدی ممالک متفاوت را چگونه فتح می‌کند؟ (پرسش)
99. کیفیت رویارویی سپاه امام مهدی با بنی امیه چگونه است؟ (پرسش)
100. امام مهدی پس از ظهور چه اصلاحاتی در مدینه انجام می‌دهند؟ (پرسش)
101. موانع اهداف امام مهدی چیست؟ (پرسش)
102. آیا در حکومت امام مهدی تشریفات و اسراف برچیده می‌شود؟ (پرسش)
103. آیا مردم در زمان حکومت حضرت مهدی از زندگی خشنود و راضی‌اند؟ (پرسش) (پرسش)
104. آیا امام مهدی با اجبار اسلام را در جهان پیاده می‌کنند؟ (پرسش)
105. چرا عده‌ای آن حضرت و دینش را انکار می‌کنند؟ (پرسش)

منابع

1. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت
2. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه
3. حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان
4. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲
5. فرخی، مصطفی، مقاله «اهل بیت»، مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی‌