بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-</div>\n<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> +</div>)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = فضایل اخلاقی | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[مراقبه در قرآن]] - [[مراقبه در حدیث]] - [[مراقبه در معارف و سیره علوی]] - [[مراقبه در اخلاق اسلامی]] - [[مراقبه در معارف مهدویت]]| پرسش مرتبط = }} | |||
== چیستی و جایگاه مراقبه == | |||
مراقبه یعنی اینکه [[انسان]] مراقب تمام [[اعمال]] و گفتار و [[افکار]] خود باشد. مراقبه، نزد علمای [[اخلاق]] از [[منزلت]] والایی برخوردار بوده و در [[قرآن]] و [[روایات]]، بسیار برآن تأکید شده است. در آیۀ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و هر کس باید بنگرد برای (روزی چون) فردا چه پیش فرستاده است و از خداوند پروا کنید که خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است» سوره حشر، آیه ۱۸.</ref> پس از [[تقوی]]، به مراقبه [[امر]] شده است. در روایاتی [[امام کاظم]] {{ع}} میفرمایند: «در شمار [[یاران]] ما نیست آن کس که نفس خود را هر روز به [[محاسبه]] و مراقبه درنیاورد»<ref>{{متن حدیث|لَیْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یُحَاسِبْ نَفْسَهُ فِی کُلِ یَوْمٍ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۴۵۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ص ۱۹۷- ۱۹۸.</ref> | |||
< | |||
== | == مراتب مراقبه == | ||
مراقبه دارای دو مرتبه است: | |||
# مرتبۀ اجمالی: [[انسان]] در تمام گفتار و [[کردار]] و حتی افکارش، نفس خود را [[محاکمه]] و [[حسابرسی]] کند و او را بر تمامی گناهانی که انجام داده [[سرزنش]] نماید و بر [[اطاعت]] [[دستورهای الهی]]، [[تشویق]] کند. | |||
# مرتبه تفصیلی: [[انسان]] هر روز صبح با نفس خویش [[پیمان]] ببندد که در مسیر [[تهذیب]] آن به گونۀ عمومی بکوشد و یا صفتی خاص را ترک و یا به دست آورد، مثلا [[نماز]] را اول وقت بخواند و یا [[گناهان]] زبانی را ترک کند. | |||
#مرتبۀ اجمالی: [[انسان]] در تمام گفتار و [[کردار]] و حتی افکارش، نفس خود را [[محاکمه]] و [[حسابرسی]] کند و او را بر تمامی گناهانی که انجام داده [[سرزنش]] نماید و بر [[اطاعت]] [[دستورهای الهی]]، [[تشویق]] کند. | |||
#مرتبه تفصیلی: [[انسان]] هر روز صبح با نفس خویش [[پیمان]] ببندد که در مسیر [[تهذیب]] آن به گونۀ عمومی بکوشد و یا صفتی خاص را ترک و یا به دست آورد، مثلا [[نماز]] را اول وقت بخواند و یا [[گناهان]] زبانی را ترک کند | |||
دقت و سختگیری در مراقبه، شرط وصول به کمال و اهداف نهایی است، لذا اگر نفس در [[عهد]] و [[پیمان]]، [[سستی]] یا [[تعدی]] کرد باید او را [[عتاب]] و حتی [[عقاب]] [[شرعی]] کرد مثلا او را وادار به [[روزه]] نمود تا نفس [[ذلیل]] شده و هدایتپذیر گردد. | |||
قسمتهای اصلی مراقبه عبارتاند از: شرط و [[پیمان]] با نفس؛ [[استواری]] بر [[پیمان]]؛ [[حسابرسی از نفس]]؛ [[درشتی]] با او و سرانجام [[عقاب]] او<ref>ر.ک: [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ص۱۹۸ ـ ۱۹۹.</ref>. | |||
== مراقبه از [[وظایف منتظران]] == | |||
مراقبه، یکی از [[وظایف]] [[انسان منتظر]] در [[دوران غیبت]] است. براساس [[روایات]]، [[اعمال]] [[شیعه]] بر [[امام زمان]] {{ع}} عرضه میشود<ref>نجم الثاقب، باب یازدهم؛ بصائر الدرجات، ص ۴۲۶. </ref> و [[حضرت]] از احوال آنان [[آگاه]] میگردد، زیرا [[حضرت]] فرموده است: «همانا بر احوال و [[اخبار]] شما آگاهیم و هیچچیز از اوضاع شما بر ما پوشیده نیست»<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّا یُحِیطُ عِلْمُنَا بِأَنْبَائِکُمْ وَ لَا یَعْزُبُ عَنَّا شَیْءٌ مِنْ أَخْبَارِکُمْ}}؛ بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۷۵.</ref>، لذا بر [[انسان منتظر]] لازم است مراقب باشد و عملی را مرتکب نشود که باعث [[شرمندگی]] او نزد [[امام]] {{ع}} شود. همانطور که [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[پیامبر]] {{صل}} فرمودند: «آیا نمیدانید که [[اعمال]] شما برایشان عرضه میشود، و چون گناهی در میان [[اعمال]] شما ببینند ناراحت میشوند؟ ایشان را اذیّت نکنید و در پی شادمان کردنشان باشید»<ref>{{متن حدیث|عَنْ سَمَاعَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ: مَا لَکُمْ تَسُوءُونَ رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَکَیْفَ نَسُوؤُهُ؟ فَقَالَ أَ مَا تَعْلَمُونَ أَنَّ أَعْمَالَکُمْ تُعْرَضُ عَلَیْهِ فَإِذَا رَأَی فِیهَا مَعْصِیَةً سَاءَهُ ذَلِکَ؟ فَلَا تَسُوءُوا رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} وَ سُرُّوهُ}}؛ بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۳۴۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۱]]، ص ۲۰۶-۲۰۸؛ [[مجتبی تونهای|مجتبی تونهای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۶۳۳.</ref> | |||
== پرسشهای وابسته == | |||
{{پرسمان وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت}} | {{پرسمان وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|مجتبی تونهای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | # [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونهای|مجتبی تونهای]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']] | ||
# [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۱''']] | # [[پرونده:10115255.jpg|22px]] [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|'''دانش اخلاق اسلامی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
== | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس}} | ||
{{فضایل اخلاقی}} | {{فضایل اخلاقی}} | ||
[[رده:امام مهدی]] | [[رده:امام مهدی]] | ||
[[رده:مدخل موعودنامه]] | [[رده:مدخل موعودنامه]] | ||
[[رده:فضایل اخلاقی]] | [[رده:فضایل اخلاقی]] | ||
[[رده:مدخل دانش اخلاق اسلامی]] | [[رده:مدخل دانش اخلاق اسلامی]] |