نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Msadeq(بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۴۸ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۴۸ توسط Msadeq(بحث | مشارکت‌ها)
دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
روایاتانتظار در منابع اهل سنت: در راستای حفظ روحیه انتظار، بعضی از علمای اهل سنت روایاتی که فضیلت انتظار را بیان داشته در کتب خود ثبت و نقل نموده‌اند به عنوان نمونه علامه قندوزی این کلامنورانی را از وجود مقدسپیامبر(ص) نقل می‌کند که فرموده است: «"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"» بعد در توضیح آن اضافه می‌کند: «"أَي انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِظُهُورِ الْمَهْدِيِّ(ع)"»[۱].
تأکید علمای اهل سنت بر مسأله انتظار: عدّه‌ای از علمای اهل سنت تصریح به وجود انتظار در میان مسلمانان نموده و یا دیگران را به صبر و انتظار توصیه کرده و حتی فتوی بر وجود عقیده به انتظار داده‌اند، در اینجا به مواردی از سخنان این بزرگان اشاره می‌کنیم:
مالک بن انس (امام مالکی‌ها) در جواب شخصی به نام محمد بن جعفر که شرح گرفتاری‌های خود را برای وی نقل کرد گفت: صبر کنید تا تأویلآیه: ﴿وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ﴾[۲]آشکار گردد[۳]. در این گفتار؛ مالک بن انس شخص یاد شده را به صبر و انتظار ظهوردولت حق توصیه می‌نماید.
انتظار در ادعیهاهل سنت: بعضی از علمای اهل سنتاندیشهانتظار را در قالب دعا بیان داشته‌اند چنانکه محمد بدرالدین چنین اظهار می‌دارد: "خداوند این همه پریشانی و گرفتاری را از این امت به برکت ظهور و حضور او (حضرت ولی عصر) برطرف فرما «"إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً وَ نَراهُ قَرِيباً"» کسانی ظهور او را بعید و ناشدنی می‌پندارند، اما ما آن را شدنی و نزدیک می‌دانیم"[۷].
ز روی همایون بیفکن نقاب *** عیان ساز رخسار چون آفتاب
برون آی از منزل اختفاء *** نمایان کن آثار مهر و وفاء[۸]
و نیز شیخعامر بن بصری در قصیده‌ای بنام ذات‌الانوار خطاب به حضرتولی عصر(ع) چنین بیان می‌دارد: "به علّت طولانی شدن انتظار خسته و دلتنگ شدیم، پس ای قطب وجود! تو را به پروردگارت قسم، با ظهورت ما را خوشبخت نما[۹]. پس به گونه‌ای باش (ظهور کن) تا ما تو را ببینیم که لذت و خوشیمحب در این است که بعد از دوری و غیبت محبوبش را ملاقات کند.
البته از این نکته نباید غافل شد که ایده انتظار در فرهنگ شیعی، به صورت عینی و زنده، تعریف شده و با هویتی تاریخمند و بسیار دقیق ثبت گردیده است، به همین علت توان‌بخشی و شورآفرینی و سازندگی اکسیری این امیدمقدس و انتظار آرمانی، به مراتب جلوه‌گر‌تر و محسوس‌تر از پیامدهای آن در میان اهل سنت است، به گونه‌ای که توجه ناظران خارجی را به خود معطوف داشته است.
دربارۀ مفهوم و جایگاه انتظار در کتاب موسوعة فقه‌الابتلاء به تألیف علی بن نایف شحود مطالب دقیق و ظریفی بیان شده است و ایشان در این کتاب بابی گشوده است تحت عنوان "الاعداد سبیل الاستقامه" که به بیان اعداد و آمادگی پرداخته و گفته است انجام دادن هر کار مهمی بدون مقدمه و تهیؤ ممکن نیست و این بحث از جمله مباحث مهمی است که علمای علم اصول و فقه در علم اصول و علمفقه بدان توجه ویژه کرده‌اند و خداوند در قرآن نیز با بیان آیات مختلفی به این موضوع اشاره کرده است: مِنْ قَبيلِ قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی:﴿وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى * وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى﴾[۱۴]، إِذِ السَّعْيُ وَ الْحَرَكَةُ مِنْ شَأْنِهِ إِيصالُ الْمُكَلَّفِ الَی تَحْقِيقِ مَا يَصْبُو إِلَيْهِ دُونَ الْجُمُودِ وَ الْخُنُوعِ وَقَولُهُ سُبْحَانَهُ:﴿وَلَوْ أَرَادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً﴾[۱۵]، [۱۶]. همو در ادامه می‌نویسد: همیشه میان حادثه مهم و فرایندی که به آن منتهی می‌شود، فترت و فاصله‌ای است که این فاصله را اعداد و استعداد پر کرده و در واقع این فاصله و این اعداد نیز به نوعی تداعی انتظار است. وی سپس به بیان مفهوم انتظار و جایگاه مهم آن می‌پردازد[۱۷] او سپس می‌گوید: ما نیز منتظرظهور امام مهدی(ع) هستیم و انتظار ما به معنای در خانه نشستن و اکتفا کردن به انتظار لسانی نیست. وی در ادامه می‌نویسد: اصلاً انتظار مقوله‌ای است که علاوه بر اینکه مورد تأیید و تأکید شرع است، مورد توصیه و سفارش عقل نیز هست[۱۸]»[۱۹].
مطالب فوق که به نوعی بیانگر دیدگاه علما و اندیشمنداناهل سنت است و نیز منابع حدیثیاهل سنت که به نحوی دربردارنده روایاتی درباره حضرت عیسی(ع) است، اعتقاد فراگیر و قطعی اهل سنت به حضرت عیسی(ع) و نزول او هنگام ظهور امام مهدی(ع) را ثابت می‌کند. بی‌تردید در مباحث آخرالزمانی و منجی‌گرایی همیشه باورداشت امام مهدی و حضرت عیسی مکمل یکدیگر و در کنار هم قابل تعریف و توجیه‌اند و به نوعی آن دو ابرمرد آسمانی در رخداد و حوادث مختلف آخرالزمانی در کنار یکدیگر قرار دارند و با هماهنگی به دنبال اجرای نهضت جهانی و تحقق اهداف آن به پیش می‌روند[۲۶]. این هماهنگی که منجر به تحول و تکامل جهانی است، می‌تواند در قالب‌های مختلفی همپوشانی داشته باشد؛ مثلاً هدف هر دو یکی است، هر دو در مقطع آخرزمان ظاهر می‌شوند[۲۷]، هر دو در مبارزه با ستمگران از جمله سرآمد آنها دجال مشارکت می‌کنند[۲۸]، هر دو به دنبال اجرایی کردن دین اسلام حرکت می‌کنند[۲۹] و هر دو دارای وصفمنتظر هستند و مورد انتظار مسلمانان‌اند.
↑مللنا و طال الانتظار مجد لنا *** بربک یا قطب الوجود بلقیة /// فجعل لنا حتی نراک فلذة *** المحب لقا محبوبه بعد غیبة (بهشتی، محمد، ص ۱۱۳، به نقل از ینابیع المودة، ص ۴۷۳).
