نهاد وکالت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Hosein (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۳۱ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۴۳ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.


مقدمه

سازمان وکالت

با شهادت امام حسین(ع) جامعه شیعه وارد یکی از سخت‌ترین مراحل حرکتی خود شد. یزید نشان داد برای حفظ حکومت خود از هیچ اقدامی فروگذار نکرده و حتی خاندان پیامبر اسلام(ص) را نیز قتل عام نموده و هتک حرمت می‌کند. در چنین دورانی، امام سجاد(ع) باید با حفظ جامعه شیعه، اندیشه‌های ناب اسلامی را اشاعه داده و عموم مردم را با حقیقت دین اسلام آشنا کند و آنان به مسیر صحیح آیین نورانی اسلام رهنمون شود. در دوران امام باقر و امام صادق(ع) با توجه به بسط پیروان مکتب اهل بیت(ع) در مناطق مختلف مملکت اسلامی و فضای حاکم بر جهان اسلام، سازمان وکالت پایه‌ریزی شد. ایجاد این سازمان را در امور ذیل می‌توان ریشه‌یابی کرد:

وظایف و مسئولیت‌های سازمان وکالت

شواهد تاریخی، گویای این است که این سازمان، کارکردهای گوناگونی داشته است:

عناصر گوناگون سازمان وکالت

  1. منطقه بغداد، مدائن و کوفه؛
  2. بصره و اهواز؛
  3. قم، همدان و منطق جبال؛
  4. حجاز، یمن و مصر.[۱۰]

برای مثال در عصر امام صادق و امام کاظم(ع) عبدالرحمن بن حجاج وکیل ارشد عراق بود و در عصر غیبت صغرا ابولحسین اسدی رازی، کار نظار بر فعالیت وکلای نواحی شرق ایران را به عهده داشت.[۱۱]

ویژگی‌ها و شرایط لازم برای وکیلان

بدیهی است که وکیلان به دلیل شایستگی و لیاقت، به این سِمت می‌رسیدند و این شایستگی به دلیل وجود صفاتی بود که آنها را در انجام امور مربوط به وکالت کمک می‌کرد. مهم‌ترین ویژگی‌های لازم برای وکالت، عبارتند از:

نایبان چهارگانه امام مهدی(ع)

در دوره غیبت صغرا، رابطۀ شیعیان با امام غائب به کلّی قطع نشد؛ بلکه آن حضرت، چهار نفر از بزرگان و خواص شیعه را که همگی از عالمان و پارسایان بودند، نایب خاص خود قرار داد.[۱۶]

پرسش مستقیم

  1. مراد از نهاد یا نظام وکالت در مباحث مهدویت چیست؟ (پرسش)
  2. بحث از نیابت و نهاد وکالت چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
  3. واژه وکالت در لغت و اصطلاح مهدویت چیست؟ (پرسش)
  4. وکالت و وکیل به چه معناست؟ (پرسش)
  5. اهداف سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
  6. پیشینه فعالیت سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
  7. مهم‌ترین وکلای امامان کدامند و منطقه فعالیت آنها چیست؟ (پرسش)
  8. پیشینه گستره جغرافیایی سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
  9. آیا امام مهدی‏ غیر از سفرا وکیل نیز داشته است؟ (پرسش)
  10. چه ویژگی‌هایی برای وکیلان لازم و ضروری است؟ (پرسش)
  11. علل ایجاد سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
  12. وظایف و مسئولیت‌های سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
  13. عناصر گوناگون سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
  14. ساختار سازمان وکالت چیست؟ (پرسش)
  15. نهاد وکالت کدام مناطق و سرزمین‌های اسلامی را زیر پوشش داشت؟ (پرسش)
  16. جایگاه و وظایف رهبر نهاد وکالت چه بوده است؟ (پرسش)
  17. وکلاء و نواب و سفراء در برابر نهاد وکالت چه وظایفی داشتند؟ (پرسش)
  18. ویژگی‌ها و شرایط برای وکیلان چیست؟ (پرسش)
  19. زمینه‌های پیدایش نهاد وکالت چه بوده است؟ (پرسش)
  20. انگیزه تأسیس نهاد وکالت چه بوده است؟ (پرسش)
  21. آیا در تاریخ و فرق اسلامی سازمان یا نهاد مشابه نهاد وکالت وجود داشته است؟ (پرسش)
  22. برخورد دولت و نزدیکان دستگاه عباسی با نهاد وکالت چگونه بود؟ (پرسش)
  23. با وجود سخت‌گیری‌های دستگاه عباسی نهاد وکالت چگونه و با چه ابزار و شیوه‌هایی به اهداف نهاد جامه عمل می‌پوشانیدند؟ (پرسش)
  24. آیا نهاد وکالت افراد نفوذی در درون دستگاه عباسی داشته است؟ (پرسش)
  25. وکلای امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص ۴۴۲
  2. نعمانی، الغیبة، ص ۲۲۵
  3. علی غفارزاده، پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان علیه السّلام، ص ۸۵
  4. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۵۷ - ۲۵۸.
  5. «تفویض» یعنی خداوند امور عالم را به دیگران واگذار کرده است. مفّوضه معتقد بودند که امر خلق و رزق به امامان واگذار شده است؛ در حالی که طبق عقاید شیعه، همه امور، تحت اراده و تدبیر الهی است.
  6. ر.ک: الغیبة شیخ طوسی، ص ۲۹۳.
  7. رجال کشی، ص ۴۳۳.
  8. همان، ص ۴۳۴.
  9. باب یعنی دروازه و در اینجا به معنای ادعا کردن مقامی است که به منزله واسطه و حلقه وصل بین مردم و امام است.
  10. تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص ۱۳۷.
  11. همان، ص ۱۷۱.
  12. رجال کشی، ص ۵۹۶، ح ۱۱۱۵.
  13. الکافی، ج ۱، ص ۳۲۹. عمری و پسرش، هر دو ثقهامین] هستند؛ آنچه را آن دو از من نقل کنند [و به من استناد دهند] از من نقل می‌نمایند.
  14. ر.ک: رجال کشی، ص ۵۳۵.
  15. ر.ک: الغیبه طوسی، ص ۳۹۸.
  16. این چهار نفر را وکلای خاص، نواب اربعه و نیز سفرای اربعه می‌خوانند.
  17. الغیبه طوسی، ص ۲۱۴؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۴۴.
  18. رجال طوسی، ص ۵۲۶.
  19. تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ص ۱۴۹.
  20. اختیار معرفة الرجال، ص ۲۱۵؛ منتخب الاثر، ص ۳۹۲.
  21. الغیبة، طوسی، ص ۲۱۶؛ منتخب الأثر، ص ۳۹۴.
  22. تاریخ الغیبة الصغری، ص ۳۹۹.
  23. تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ص ۵۶؛ رجال نجاشی، ج ۱، ص ۲۱۸.
  24. او وکیل امام عسکری(ع) در میان شیعیان قم و از چهره‌های مشهور و مورد اعتماد شیعه بوده و محضر سه امام بزرگوار امام هادی و امام عسکری و امام مهدی(ع) را درک کرده است.
  25. الغیبه، طوسی، ۳۹۵؛ الکافی، ج ۱، ص ۲۳۰.
  26. همان، ۳۵۶.
  27. الغیبة، طوسی، ص ۳۶۵، ح ۳۳۳.
  28. تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ص ۱۹۲.
  29. مناقب آل ابی طالب، ج ۴، ص ۴۲۳.
  30. الغیبة، طوسی، ص ۳۷۱ و ۳۷۲.
  31. تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
  32. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۰۲، ح ۲۹.
  33. تاریخ عصر غیبت، ص ۲۹۶.
  34. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۲۹۸.
  35. همان.
  36. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص ۱۸۹-۱۹۹.