افراط در فقه اسلامی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید، نسخهٔ فعلی این صفحه است که توسط Ali (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۴ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۰۷ ویرایش شده است. آدرس فعلی این صفحه، پیوند دائمی این نسخه را نشان می‌دهد.

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

مقدمه

افراط دارای احکام تکلیفی و وضعی است و در ابواب طهارت، صلات، خمس، تجارت، قرض، حجر، شرکت، مزارعه، عاریه، وکالت، اطعمه و اشربه و شهادات آمده است.

افراط در بلند خواندن حمد و سوره به حدّی که خارج از متعارف باشد، نماز را باطل می‏‌کند. [۱]

زیاده روی در مصرف، اسراف است. افراط کردن در صرف مال در کارهای خیر با رشید بودن منافات ندارد[۲].

چنانچه افراط موجب زیان به دیگری گردد، افراط کننده ضامن است، مانند اینکه افراط در آب دادن مزرعه باعث خرابی ساختمان همسایه شود. [۳]

فرد امین، مانند رهن گیرنده (مرتهن)، [۴] دلاّل، [۵] وکیل و شریک [۶] در صورتی ضامن است که افراط یا تفریط کند.

افراط در خوردن مکروه است و اگر موجب ضرر قابل اعتنا شود یا گمان آن برود، حرام می‏‌گردد.[۷] مقدار مصرف شده از درآمد، مئونه به شمار می‌‏رود و خمس ندارد، مگر آنکه در مصرف زیاده روی شده باشد، در این صورت مقدار زیاده روی شده خمس دارد. [۸]

افراط در شوخی اگر مصداق خلاف مروّت باشد، بنابر قول به اعتبار آن در عدالت، موجب سقوط عدالت می‏‌شود[۹][۱۰]

منابع

پانویس

  1. تذکرة الفقهاء، ج ۱۰، ص۲۰۳ ـ ۲۰۴ و (ق) ج ۲، ص۴۴۶؛ کشف الغطاء، ج ۴، ص۲۶۵
  2. جامع المقاصد، ج ۵، ص۱۸۳ ـ ۱۸۶.
  3. مجمع المسائل، ج۲، ص۱۰۱.
  4. جواهر الکلام، ج۲۵، ص۱۷۴.
  5. مجمع‏ الفائدة، ج۸، ص۵۴۰.
  6. مجمع‏ الفائدة، ج ۱۰، ص۲۰۳.
  7. جواهر الکلام، ج ۳۶، ص۴۶۱.
  8. سؤال و جواب (یزدی)، ص۲۷۴.
  9. ایضاح الفوائد، ج ۴، ص۴۲۵.
  10. هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۱، صفحه ۶۱۹-۶۲۰.