بحث:اقتصاد

معجم المصطلحات الاقتصادیة فی لغة الفقهاء

أ

1. آجام
2. اباحه
3. ابتزاز
4. ابراء
5. ابضاع
6. ابطال
7. ابن السبیل
8. اتاوه
9. اتحاد ذمه
10. اتحاد مجلس
11. اتلاف
12. اتلاف بالتسبب
13. اتلاف بالمباشره
14. اثراء
15. اجاره
16. اجاره ذمه
17. اجاره بلند
18. اجاره لازم
19. اجاره مضاف
20. اجاره منجز
21. اجازه
22. اجر
23. اجرة المثل
24. اجر مسمی
25. اجزاء
26. اجل
27. اجیر
28. احتراف
29. احتشاش
30. احتطاب
31. احتکار
32. احتیاج
33. احتیاط
34. احتیال
35. احراز
36. احیای موات
37. اختصاص
38. اختلاس
39. اختیار
40. اخدام
41. اخفار
42. اخلاف
43. اداء
44. ادخار
45. ادراک
46. اذعان
47. اذن
48. اراده
49. اراده منفرد
50. ارتزاق
51. ارتفاق
52. ارش
53. ارصاد
54. ارض
55. ارض امیری
56. ارض بیضا
57. ارض تیمار
58. ارض حرب
59. ارض حوز
60. ارض عادی
61. ارض متروکه
62. ازاله
63. ازلام
64. استبدال
65. استثمار
66. استجداء
67. استجرار
68. استحالة
69. استحقاق
70. استحکار
71. استرداد
72. استسعاء
73. استصناع
74. استغلال
75. استقاله
76. استناد
77. استهلاک
78. استیفاء
79. استیلاء
80. استیلاد
81. استثمان
82. اسراف
83. اسقاط
84. اشواق
85. اشراک
86. اصلاح
87. اضافه
88. اضطرار
89. اطلاق
90. اعتاق
91. اعتصار
92. اعتیاض
93. اغسار
94. اغواز
95. اغلال
96. اغناء
97. افراز
98. افلاس
99. اقالة
100. اقتار
101. اقتصاد
102. اقتصار
103. اقتضاء
104. اقتناء
105. اقتیات
106. اقطاع
107. اکتناز
108. اکراه
109. التزام
110. الجاء
111. امانة
112. امتیاز
113. امضاء
114. اموال باطنی
115. اموال خاص
116. اموال ظاهر
117. اموال عام
118. انابه
119. انتاج
120. انتفاع
121. انظار
122. انعقاد
123. انفاذ
124. انفال
125. انفساخ
126. انقطاع
127. اهلی
128. ایجاب
129. ایغار

ب

1. بدل
2. براءت
3. بهرج
4. بیت المال
5. بیع
6. بیع با نامه‌نگاری
7. بیع تلجئة
8. بیع حاضر برای بادی
9. بیع حصات
10. بیع المرء علی بیع اخیه
11. بیع مواصفه
12. بیع وفاء
13. بیعتان فی بیعه

ت

1. تٱمیم
2. تأمین
3. تبذیر
4. تبرع
5. تبعه
6. تجارت
7. تجدید دین
8. تجهیل
9. تحاص
10. تحجیر
11. تحفیل
12. تحکیم
13. تحکیم الحال
14. تخارج
15. تخلیه
16. تدبیر
17. تدلیس
18. ترکه
19. تسعیر
20. تسلیم
21. تسویف
22. تصرف
23. تصریه
24. تطارح الدینین
25. تعجیز المکاتب
26. تعدی
27. تعدیل
28. تعزیر مالی
29. تعویض
30. تغریر
31. تغریم
32. تغییر
33. تفرق
34. تفرق الصفقه
35. تفریط
36. تقادم
37. تقبل
38. تقسیط
39. تکافل
40. تلجئه
41. تلف
42. تلقی الرکبان
43. تملیک
44. تنجیز
45. تنفیل
46. تورق
47. توفیر
48. تولیت

ث

1. ثمن

ج

1. جالیه
2. جامکیه
3. جائحه
4. جبار
5. جبایه
6. جحود
7. جزاف
8. جزیه
9. جعاله
10. جعل
11. جلب
12. جهاله

ح

1. حجر
2. حرج
3. حرز
4. حشبه
5. حطیطه
6. حفظ
7. حق
8. حمی
9. حواله
10. حواله مطلق
11. حواله مقید
12. حیازت

خ

1. خراج
2. خسارت
3. خلط
4. خلو
5. خلیط
6. خمس
7. خیار
8. خیانت

د

1. دخل
2. دهاقین
3. دیه
4. دین
5. دین خدا
6. دین حال
7. دین صحت
8. دین صحیح
9. دین ضعیف
10. دین عبد
11. دین غیر صحیح
12. دین غیر مشترک (مستقل)
13. دین قوی
14. دین متوسط
15. دین مرض
16. دین مشترک
17. دین مطلق
18. دین موثق
19. دین مؤجل
20. دیوان

ذ

1. ذمه

ر

1. راتب
2. رأس المال
3. ربا
4. ربح
5. رد
6. رد مظالم
7. رزق
8. رساله
9. رسم
10. رشد
11. رشوه
12. رضا
13. رضخ
14. رقبی
15. رکاز
16. رهان
17. رهن

ز

1. زکات
2. زیادت

س

1. ساعی
2. سائبه
3. سبق
4. سحت
5. سد ذرائع
6. سرقت
7. سعر
8. سفتجه
9. سفه
10. سقوط
11. سکنی
12. سلب
13. سلعه
14. سلف
15. سلم
16. سمسره
17. سوم
18. سیاست

ش

1. شبهه
2. شخصیت
3. شرب
4. شرب خاص
5. شرط
6. شرط جزائی
7. شرط جعلی
8. شرط شرعی
9. شرکت
10. شرکت اباحه
11. شرکت ابدان
12. شرکت اختیاری
13. شرکت اعمال
14. شرکت اموال
15. شرکت جبر
16. شرکت جبریه
17. شرکت دین
18. شرکت عنان
19. شرکت عین
20. شرکت مفاوضه
21. شرکت وجوه
22. شفعه

ص

1. صبی ممیز
2. صحت عقد
3. صرف
4. صفقه
5. صلح
6. صناعت
7. صوافی
8. صوریه
9. صید
10. صیرفه
11. صیغه

ض

1. ضرر
2. ضرورت
3. ضریبه (مالیات)
4. ضمار
5. ضمان
6. ضمان استحقاق
7. ضمان خلاص
8. ضمان درک
9. ضمان سوق
10. ضمان عقد
11. ضمان عهده
12. ضمان ید
13. ضیعه

ط

1. طارف
2. طلب تقریر

ظ

1. ظفر به حق

ع

1. عادت
2. عاریه
3. عاقله
4. عامل
5. عتق
6. عجز وصی
7. عدالت
8. عده
9. عددی
10. عدل
11. عذر
12. عرایا
13. عربون
14. عرض
15. عرف
16. عسب الفحل
17. عشور
18. عصبه
19. عطاء
20. عقار
21. عقد
22. عقد مضاف
23. عقد معلق
24. عقد منجز
25. عمری
26. عمل
27. عموم بلوی
28. عهد
29. عوارض اهلیت
30. عیب
31. عین
32. عینه

غ

1. غارم
2. غبن
3. غرامت
4. غرر
5. غش
6. غصب
7. غلق رهن
8. غله
9. غلول
10. غنیمت

ف

1. فاحش
2. فائده
3. فرائض
4. فساد
5. فسخ
6. فضولی
7. فقیر
8. فلوس
9. فیء

ق

1. قباله
2. قبض
3. قبض بر سوم الشراء
4. قبض بر سوم النظر
5. قبول
6. قراض
7. قرض
8. قرعه
9. قسمت
10. قسمت تراضی
11. قسمت قضاء (الاجبار)
12. قضاء الحق
13. قمار
14. قیمت
15. قیمی

ک

1. کالی به کالی
2. کدک
3. کراء
4. کشاد
5. کسب
6. کقاف
7. کفالت دین
8. کفالت مضاف
9. کفالت معلق
10. کفالت منجز
11. کمبیاله
12. کنز

ل

1. لزوم عقد
2. لقطه

م

1. مال
2. مال نامی
3. مباح
4. مبیع
5. متقوم
6. مثل
7. مثلی
8. مجری
9. مجهول
10. محاباه
11. محاقله
12. مخابره
13. مخارجه
14. مخاطره
15. مرابحه
16. مراضات
17. مرصد
18. مزابنه
19. مزارعه
20. مزایده
21. مساقات
22. مساومه
23. مسترسل
24. مشاع
25. مشاهره
26. مشد مسکه
27. مشغول
28. مشقة
29. مصادره
30. مصانعه
31. مصرف
32. مصلحت
33. مضاربه
34. مضامین
35. مضمون بغیره
36. مضمون بنفسه
37. مطل
38. معاطات
39. معاوضه
40. معاومه
41. معجوز تسلیم
42. معدن
43. معدوم
44. معلوم
45. مغارسه
46. مقاصه
47. مقایضه
48. مقدرات
49. مکاتبةچه
50. مکس
51. ملاءه
52. ملازمت
53. ملامست
54. ملک
55. ملک تام
56. ملک مطلق
57. ملک ناقص
58. مماکسه
59. مملوک
60. منابذه
61. مناجزه
62. مناسخه
63. منحه
64. منفعت
65. منقول
66. مهایاه
67. مهر
68. مواثبه
69. مواریث
70. مواعدة
71. مؤلفة قلوبهم
72. مؤونة

ن

1. ناجز
2. نافق
3. نتاج
4. نثار
5. نجش
6. نزع ملکیت جبری
7. نسیئه
8. نصاب
9. نض
10. نفاذ عقد
11. تفقه
12. نقد
13. نقص
14. نماء
15. نموذج
16. نهب

ه

1. هاء و هاء
2. هبه
3. هلاک

و

1. واقعه
2. وای
3. وثیقه
4. ودیعه
5. وصایت
6. وصف
7. وصیت
8. وضیعه
9. وعد
10. وفاء
11. وقص
12. وقف
13. وقف اهلی
14. وقف خیری
15. وکالت
16. وکس
17. وکیل مسخر
18. ولاء (موالات)
19. ولایت

ی

1. ید
2. ید امانی
3. ید ضمان
4. یسار
5. یسیر

مصطلحات الفقه المالی المعاصر

1. اولا: خلافت «مسئله اقتصادی»
2. الف- نعمت‌ها «منابع»
3. ب - نیازها
4. (۱) ضروریات
5. (۲) نیازهای اصلی
6. (۳) بهبودها
7. اقتصاد
8. ثانیا: عمران «تولید»
9. الف- مال
10. انواع مال
11. الف- مباح «کالاهای آزاد»
12. ب - اعیان مالی «کالاهای اقتصادی
13. ج - منافع «خدمات»
14. عرضه‌ها
15. ۱ - عروض قنیه «کالاهای مصرفی»
16. الف- اثمان «پول»
17. ب - مالا تبقی عینه «کالاهای غیر ماندگار»
18. ج - ما تبقی عینه «کالاهای ماندگار»
19. د - متقوم و غیر متقوم
20. هـ - عقار و منقول
21. و - مثلی و قیمی
22. ‌- سرمایه
23. عروض حرفه (سرمایه ثابت)
24. عروض تجارت (سرمایه متداول - کالاهای تولیدی)
25. ب - کار
26. ‌- بهترین کارها
27. کشاورزی
28. صنعت
29. تجارت
30. ‌- تسخیر «تخصص - تقسیم کار»
31. ثالثا: رزق «توزیع درآمد»
32. رزق مکتسب «توزیع کارکردی»
33. ا - رزق متفاضل
34. ب - کسب طیب
35. ۱ - اجاره
36. الف- اجرت
37. ب - عطا
38. ج- استصناع
39. د - جعاله
40. هـ - اجیر خاص
41. ک- اجیر مشترک
42. ل- اجرالمثل
43. م - اجاره زمین
44. ن- ریع
45. س- وضع جوایح
46. ص- تاجیر
47. ی - اجر حرام
48. ۲ - بیع
49. مبیع
50. مقایضه
51. سلم
52. بیع اجل
53. بیوع منهی عنه
54. ۱- خبائث
55. ب - غرر
56. ۱- خطر در بیع
57. بیع ثمر قبل از بدو صلاح
58. بیع سنین
59. بیع مضامین
60. بیع ملاقیح
61. بیع حبلالحبله
62. بیع ملامسه
63. بیع منابذه
64. بیع حصاه
65. بیعتین فی بیعه
66. بیع دین به دین
67. بیع عربون
68. بیمه تجاری
69. ۲- خداع در بیع
70. تصریه
71. غش
72. خلابه
73. تطفیف
74. تلقی جلب
75. ۳- قمار در بیع
76. شرطان در بیع
77. بیع ما لم یضمن
78. بیع ما لم یقبض
79. بیع ما لیس عندک
80. ثنیا
81. ج- ربای بیوع
82. فضل
83. نساء
84. صرف
85. انقطاع
86. کساد
87. بطلان
88. تغییر
89. سفتجه
90. مزابنه
91. عرایا
92. حیل ربوی
93. عینه
94. تورق
95. بیع و سلف
96. بیع استغلال
97. بیع وفا
98. مرابحه اجله
99. ۳- شرکت
100. مشارکت
101. شرکت اشخاص
102. شرکت تضامن
103. شرکت توصیه بسیطه
104. شرکت محاصه
105. شرکتهای اموال
106. شرکت سهامی
107. شرکت توصیه به سهام
108. شرکت مسئولیت محدود
109. شرکت مزارعه
110. شرکت مساقاة
111. شرکت مغارسه
112. شرکت مضاربه
113. ربح
114. غله
115. سود
116. ربای دیون
117. شرکت
118. شرکت اعمال
119. شرکت وجوه
120. شرکت مفاوضه
121. شرکت عنان
122. ‌- کسب خبیث
123. ۱- غصب
124. ۲- رشوه
125. ۳- سحت
126. ۴- سرقت
127. رزق حسن «توزیع شخصی»
128. الف- رزق مباح

1. ب- رزق واجب
2. ۱- تکافل
3. ۲ - نفقه واجبه
4. ۳- کفارات
5. ۴- میراث
6. جـ- رزق طوعی
7. ۱ - وقف
8. ۲- صدقه تطوع
9. ۳- وصیت
10. ۴- عاریه
11. ۵- قرض حسن
12. ۶- ماعون
13. ۷- عمری
14. ۸- رقبی
15. ۹- هبه
16. ۱۰- هدیه
17. ۱۱ - عفو
18. د - رزق غیر محتسب
19. رابعا: بازار «نظریه ارزش»
20. بازار
21. رقابت
22. مساومه
23. مزایده
24. سوم بر سوم
25. بیوع امانت
26. مرابحه
27. وضیعه
28. تولی
29. اشراک
30. قیمت
31. سعر
32. ارزش
33. تسعیر
34. انحصار
35. بیع حاضر للبادی
36. قیمت عدل

موسوعة الاقتصاد الاسلامی

1. کتاب اول: فصل اول
2. اقتصاد اسلامی و پایه‌های آن
3. ماهیت اقتصاد اسلامی # آیات قرآنی
4. علم اقتصاد سیاسی
5. چرا علم اقتصاد سیاسی با واژه «سیاسی» توصیف می‌شود
6. معنای علمی و رابطه علّی
7. روش‌های تحقیق اقتصادی
8. روش استنباطی و روش استقرایی
9. قرآن کریم و مطالعات اقتصادی
10. حکم قرآن کریم درباره این مطالعات
11. نیازها و انگیزه‌ها
12. فصل دوم
13. مسئله اقتصادی در اقتصاد سنتی
14. آیا مسئله اقتصادی در اساس مسئله کمبود است؟
15. نظر استیگلر
16. مسئله اقتصادی در اسلام
17. ماهیت مسئله اقتصادی در اسلام
18. مسئله فقر و حقیقت آن
19. توجه اسلام به عامل مادی و عامل معنوی در مسئله اقتصادی
20. اسلام به عامل مادی اهمیت زیاد می‌دهد و آن را در مرکز توجه قرار می‌دهد
21. آیا اسلام فقر را مترادف با کفر می‌داند؟
22. دیدگاه اسلام درباره مسئله اقتصادی در مقایسه با دیدگاه سرمایه‌داری و مارکسیسم
23. موضع اسلام در قبال مسئله اقتصادی چیست؟
24. آیا اسلام بر اتقان کار و افزایش تولید تأکید می‌کند؟
25. راه حل اسلام برای فقر
26. ابوذر غفاری (درگذشته ۳۲ هجری)
27. احمد بن علی دلجی ۷۹۰ # ۷۹۹ هجری
28. و مارکسیسم # و جهان ماکسیم رادینسون
29. ابن حزم ظاهری ۹۴۳ # ۱۰۶۴ میلادی
30. ابن تیمیه ۶۶۱ # ۷۲۸ هجری
31. روش اسلام در درمان فقر چیست؟
32. منابع درآمدی که اسلام برای این کار مشخص کرده و راه‌های هزینه‌کرد آن برای درمان فقر
33. راه حل یهودیت برای فقر
34. راه حل مسیحیت برای فقر
35. راه حل هندوئیسم برای فقر
36. راه حل کشورهای کمونیست برای فقر
37. راه حل کشورهای سرمایه‌دار برای فقر
38. فصل سوم
39. مکاتب اقتصادی
40. مکاتب سکولار # مکاتب مذهبی
41. مکاتب سکولار # مادی لیبرال و مادی مارکسیست
42. نقش دولت در سایه لیبرالیسم اقتصادی
43. زیرساخت‌ها و روساخت‌ها
44. مکاتب مذهبی: اسلام و مسیحیت # آرنولد توینبی
45. ژاک اوستروی
46. مکتب اسلامی و توسعه اقتصادی # تفاوت شریعت اسلامی و فقه اسلامی
47. اسلام و خط رشد
48. آیات قرآنی
49. فصل چهارم
50. تولید پایه فعالیت اقتصادی و توسعه
51. نظریه تولید نزد ابن خلدون و قوانین موثر بر تولید
52. طبیعت و کار و تاثیر آنها بر توزیع
53. کار
54. عوامل تولید:
55. الف) قانون کمترین تلاش
56. ب) قانون عرضه و تقاضا
57. ج) اهمیت پیشرفت علمی
58. د) امنیت و عدالت و ثبات
59. شیوه‌های فعالیت اقتصادی:
60. [[الف) تولید ابتدایی در نظر ابن خلدون # نظر

1. تولید ابتدایی در نظر ابن خلدون # نظر لیست
2. ب) تولید صنعتی
3. ج) تجارت
4. تولید به دنبال منفعت جامعه اسلامی است
5. ارتباط تولید و توزیع
6. تولید و ارضای نیازها
7. تعیین عناصر تولید در اقتصاد اسلامی
8. عناصر تولید در اقتصاد سیاسی (سنتی)
9. طبیعت
10. سرمایه
11. کار
12. سازماندهی
13. تعیین وظایف اصلی سازماندهنده
14. عناصر تولید در اقتصاد اسلامی
15. سرمایه و دلیل اینکه یکی از عناصر تولید محسوب می‌شود
16. آیا سازماندهی در کار ادغام می‌شود؟
17. کارفرما یا سازماندهنده
18. تعریف عناصر تولید در اقتصاد اسلامی
19. طبیعت
20. کار سازمان‌یافته
21. تقسیم بهینه کار
22. تقسیم کار
23. کار در اسلام
24. هدف اسلام از کار
25. کار در اسلام تکریم و شرف برای صاحب آن است
26. آیا اسلام جایگاه کار را بالا برده و آن را عبادت و استغفار می‌داند؟
27. آیا کار در نگاه اسلام برای هر کسی که توانایی آن را دارد واجب است؟
28. آیا کار هم‌تراز جهاد در راه خداست؟
29. آیا اسلام بر فراهم کردن فرصت‌های شغلی و همچنین اتقان کار تأکید می‌کند؟
30. چگونه حوزه‌های کاری همه انواع فعالیت اقتصادی را پوشش می‌دهد
31. حوزه کاری در کشاورزی چیست؟
32. حوزه کاری در صنعت چیست؟
33. حوزه کاری در صنایع مبتنی بر تولیدات کشاورزی، دامی و غیره چیست؟
34. آیا اسلام بر کار در حوزه تجارت تأکید دارد؟
35. خرید و فروش مجاز آن است که از تطفیف یا همان تقلب در وزنه و میزان در امان باشد
36. خرید و فروش غرر، نجس و سوم چیست؟
37. سرمایه در اقتصاد سنتی (تعریف آن)
38. سرمایه تولیدی و سرمایه سودآور
39. تفاوت سرمایه و ثروت
40. انواع سرمایه: سرمایه ثابت و سرمایه در گردش
41. سرمایه کشاورزی، صنعتی و تجاری
42. سرمایه ارزشی و سرمایه عینی
43. چگونه سرمایه تشکیل می‌شود؟
44. شرایط لازم برای تشکیل سرمایه‌های جدید مورد استفاده در تولید چیست؟
45. مهم‌ترین پروژه‌هایی که تشکیل سرمایه‌های مصرفی در تولید به آنها بستگی دارد كدامند؟
46. عواملی که به پس‌انداز و افزایش سرمایه کمک می‌کنند چیست؟
47. تمایز سرمایه در معنای اقتصادی و سرمایه در معنای حقوقی
48. سرمایه تجاری
49. سرمایه تولیدی
50. فناوری پیشرفته
51. توزیع در اقتصاد اسلامی
52. فصل پنجم
53. توسعه ظرفیت‌های تولیدی
54. برخی مقررات اسلامی که به توسعه تولید دعوت می‌کنند
55. اسلام حق مالکیت زمین را به احیا و تولید آن گره زده است

1. اسلام اجازه انجماد منابع طبیعی را نمی‌دهد
2. حرام دانستن کسب درآمد بدون کار
3. حرام دانستن وام‌دهی با بهره ربوی
4. از مقررات اسلامی که به توسعه تولید دعوت می‌کنند
5. آیا اسلام به انجام توازن و عدالت و سازگاری میان منافع فرد و جامعه دعوت می‌کند؟
6. آیا اسلام حاضر است به خاطر منافع عمومی جامعه از منافع فردی بگذرد؟
7. آیا زکات می‌تواند جای مالیات را بگیرد؟
8. اسلام از تقلب در معاملات بازمی‌دارد
9. فصل ششم
10. انحصار
11. انحصار از نگاه اقتصاد اسلامی
12. فصل هفتم
13. آیا یکپارچگی اقتصادی امت اسلامی امکان‌پذیر است؟
14. [[توسعه اقتصادی باید با الگویی اسلامی و غیروارداتی باشد و فلسفه‌ای اسلامی داشته باشد که از وجدان ما سرچشمه گرفته و از صمیم واقعیت ما برخاسته باشد]]
15. کتاب دوم: فصل اول
16. نظام مالکیت در اسلام
17. آموزه‌های اخلاقی در مالکیت مال
18. آیات قرآن درباره استخلاف
19. کتاب امام اکبر شیخ شلتوت: اسلام عقیده و شریعت
20. از گفتارهای علامه شیخ محمد ابوزهره
21. سخن خلیفه عمر بن خطاب درباره قحطی در سال رفاده
22. تفسیر نسبت دادن مال به خدا یا جمع گاهی و به انسان گاهی دیگر
23. مالکیت زمین در اسلام
24. مالکیت زمین‌های کشاورزی
25. مسلمانان هنگام فتح اندلس به زور چه کردند؟
26. مالکیت زمین‌های بایر
27. مالکیت زمین‌های قطاع و صوافی
28. فصل دوم
29. مالکیت عمومی در اسلام
30. مفهوم مالکیت در اسلام و غیر آن در جامعه سرمایه‌داری
31. مالکیت در جامعه سوسیالیستی
32. مالکیت در اسلام
33. فصل سوم
34. گرایش‌های اقتصادی و اجتماعی اسلامی
35. احتکار
36. سخنی درباره انحصار در اسلام
37. نظر ابن عابدین در تحریم انحصار
38. فصل چهارم
39. مال از نگاه اسلام
40. وضع مالیات برای مقابله با بلایا
41. قانون جبران خسارت در اسلام و معادل آن در قانون مالیاتی چیست؟
42. کتاب سوم # فصل اول
43. مقررات زکات، غنائم، رکاز، عشور (تعرفه‌های داخلی)، خراج، جزیه، عشر، اموال مجهول‌المالک و ارث بلاوارث، بیت‌المال، نظام حسبه و مالیات
44. زکات (آیا متون مربوط به زکات از نظر پایه آن جزء امور تعبدی یا تعلیلی به حساب می‌آیند؟)
45. آیا پول را باید مال رو به رشد دانست؟
46. تقسیم‌بندی فقها از اموال از نظر رشد و تحصیل آنها
47. انواع زکات مال شناخته شده در صدر اسلام
48. سهام و ذخایر و ساختمان‌های چندطبقه
49. اهمیت زکات
50. نشست مطالعات اجتماعی برگزارشده در دمشق توسط اتحادیه عرب درباره گزارش ارائه‌شده به نشست توسط

1. [[نشست مطالعات اجتماعی برگزارشده در دمشق توسط اتحادیه عرب درباره گزارش ارائه‌شده به نشست توسط دانشمندان مصری شیخ‌های محمد ابوزهره و عبدالرحمن خلاف و عبدالرحمن حسن]]
2. عبارت «انفاق در راه خدا»
3. پیروی از نظام مالیاتی عادلانه
4. نظر قرطبی، غزالی و شاطبی درباره مالیات
5. مصارف زکات (آیه ۹/۶۰ # انواع زکات)
6. زکات فطر
7. علل و اهداف زکات چیست؟
8. فصل دوم
9. غنایم
10. فصل سوم
11. فیء
12. شرایط لازم برای عامل فیء
13. غنیمت دارای بیشترین اقسام و احکام است چون اصلی است که فیء از آن منشعب شده است
14. فصل چهارم
15. اسیران
16. فصل پنجم
17. اراضی
18. اموال منقول همان غنایم رایج است
19. فصل ششم
20. جزیه # تاریخ آن نزد یونانیان
21. جزیه نزد رومی‌ها # بیزانسی‌ها
22. جزیه نزد ایرانیان # جزیه در اسلام
23. جزیه در زمان ابوبکر

1. میزان جزیه‌ای که بر مصریان تحمیل شده بود چه بود؟
2. از کجا به دست آورده‌ای؟ تقسیم غنایم # مصادره در صدر اسلام
3. اسکندریه چگونه فتح شد و خراج بر زمین‌هایش چگونه تعیین گردید و جزیه بر اهالی آن چگونه تحمیل گشت؟
4. آیا جزیه بر بنی تغلب تحمیل شد؟
5. آیا عمر بن خطاب جزیه را دو برابر کرد؟ انگیزه او برای این دوبرابرکردن چه بود؟ و آیا این کار از نظر عرفی صدقه محسوب می‌شد یا جزیه؟
6. آیا مهمان‌نوازی بر شکست‌خوردگان واجب است؟
7. آیا ساختن جاده‌ها و پل‌ها در عهدنامه‌های صلح گنجانده شده بود؟
8. علل تکامل جزیه چه بود؟
9. چه گروه‌هایی جزیه پرداخت می‌کردند؟
10. بازگشت به میزان دقیق جزیه
11. اعمال جزیه بر غیرمسلمانان
12. معاهده‌هایی که درباره جزیه منعقد شد
13. آیا جزیه منبع اصلی درآمد بود؟
14. انواع جزیه
15. فصل هفتم
16. خراج
17. خراج از مهم‌ترین منابع درآمد دولت
18. از کجا به دست آورده‌ای؟
19. ضمانت خراج
20. موضع صحابه درباره ضمانت خراج چه بود؟
21. خراج در نظر برخی فقها
22. تعیین میزان خراج مصر در زمان خلافت عمر بن خطاب
23. نامه عمر بن خطاب به عمرو بن عاص
24. درباره خراج بر اساس روایت بلاذری
25. تفاوت اموال فیء و صدقات
26. [[عمر بن خطاب چگونه بین زمین‌هایی که به زور گرفته می‌شد و زمین‌هایی که با صلح گرفته می‌شد، تفاوت قائل شد؟ و آیا خراج در حالت اول ساقط می‌شد یا در حالت دوم تعدیل می‌شد؟]]
27. عمر بن خطاب چگونه بین جزیه و خراج تفاوت قائل شد؟
28. مالیات‌های ده درصدی در زمان یونان و ایران و روم و مصر باستان در مقایسه با دوران اسلامی
29. آیا اسلام علاوه بر مالیات‌های مستقیم، مالیات‌های غیرمستقیم هم وضع کرد؟
30. آمارگیری خراج در زمان خلفا
31. وزارت خزانه و آیا شبیه بیت‌المال در اسلام است یا خیر؟
32. آیا بیت‌المال قبل از هجرت به وجود آمد یا بعد از آن؟
33. چرا اسلام در ابتدا فدیه دادن اسرا را ممنوع کرد؟ و چرا بعداً آن را مجاز دانست؟
34. موضوع غنایم و اسلاب چگونه تکامل یافت؟ کی دیوان‌ها به وجود آمدند؟ چه زمانی و چگونه بیت‌المال به وجود آمد؟
35. آغاز ایجاد دیوان و بیت‌المال
36. اموال بلاصاحب و ترکه کسانی که وارث ندارند
37. فصل نهم
38. مالیات‌ها و انواع آن‌ها از نظر ابن خلدون
39. برگشت‌پذیری مالیات‌ها
40. دیوان‌ها
41. تعاریف
42. مفهوم دیوان درآمدها
43. دیوان مصر باستان
44. دیوان نظامیان در زمان عمر بن خطاب

1. چرا عمر بن خطاب دیوان‌های دولتی را به دست گروهی از اعاجم سپرد؟
2. کی دیوان‌ها به زبان عربی نوشته شد؟
3. آیا عمر بن خطاب مقداری پول را به عنوان ذخیره در بیت‌المال نگه می‌داشت؟
4. ابن خلدون درباره ایجاد دیوان توسط عمر چه نظری داشت؟
5. ابوالحسن ماوردی در کتاب الاحکام السلطانیه چه نوشته است؟
6. بلاذری در کتاب فتوح البلدان درباره دیوان چه گفته است؟
7. دیوان دریافت و جمع‌آوری درآمدها، چه زمانی و چگونه به عربی نوشته شد؟
8. دیوان عراق چه زمانی و چگونه به عربی نوشته شد؟
9. مهم‌ترین بخش‌های دیوان حکومت کدام است؟
10. قطایع یا اقطاع
11. آنچه در اسلام شبیه اقطاع بود
12. قطایع یا صوافی
13. ابو یوسف درباره قطایع چه نظری داشت؟
14. حقیقت اقطاع در اسلام – و رد افتراءهای مرتجعان و مغرضان
15. مثال دوران خلفای راشدین
16. چه کسی در کتاب تمدن اسلامی درباره احوال خلفای راشدین نوشته است؟
17. مالیات‌های غیرمستقیم در اسلام
18. چگونه اسلام از ۱۲ قرن پیش اصول عدالت، یقین، ملاءمت و اقتصاد را شناخت که به آدام اسمیت نسبت داده می‌شود؟
19. پیشینه وجود آن
20. قاعده عدالت
21. عدم تکرار در صدقه (منع تعدد مالیات)
22. قاعده یقین یا وضوح مالیات
23. انتخاب مأموران مالیات برای جلوگیری از تعسف در تقدیر
24. قاعده ملاءمت مالیات
25. قاعده اقتصاد مالیات
26. نظریه سنتی مالیات – و نظریه اسلامی که هدف آن استفاده از مالیات به عنوان ابزاری برای هدایت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است
27. مالیات و همیاری اجتماعی
28. منابع هزینه‌های همیاری
29. وضع مالیات در اسلام برای مقابله با سختی‌ها و حوادث غیرمترقبه
30. جواز وضع مالیات در اسلام
31. امام غزالی وضع مالیات را «در باب شکر» جایز می‌داند
32. نظر شیخ محمود شلتوت و شیخ محمد سایس در کتاب مقارنة المذاهب درباره مالیات
33. مالیات به عنوان ابزار هدایت اقتصادی در اسلام
34. آیا اسلام ضمانت‌هایی برای جلوگیری از فرار مالیاتی وضع کرده است؟
35. نظر فقهای مسلمان درباره فرار مالیاتی
36. محاسبه هزینه‌های تأخیر ناشی از کاهلی در پرداخت بدهی مالیاتی
37. اولویت داشتن طلب مالیات در اسلام
38. فصل دهم
39. نظام حسبه
40. فصل اول باب چهارم – تأمین مدرن و هدایت آن از انگیزه‌های مادی به آرمان‌های الهی رحمت
41. تأمین مدرن با هدف سودآوری برای ثروتمندان بدون تأمین حق فقرا
42. تکامل تاریخی تأمین و تقسیم‌بندی آن و نگاه انسانی اسلام
43. تأمین تعاونی

با عرض پوزش از تأخیر، ادامه ترجمه به شرح زیر است:

1. تأمین تعاونی
2. تأمین متقابل # در باز # دموکراسی مدیریت – سود
3. تأمین تجاری
4. تقسیم‌بندی تأمین
5. انواع نهادهای فعال در تأمین
6. انواع خطرات پوشش داده شده توسط تأمین
7. شرکت‌های بیمه مجدد
8. نظر برخی فقها درباره تأمین مدرن و اصلاح آن
9. تقسیم‌بندی تأمین توسط برخی نویسندگان به دو بخش
10. خلاصه حکمت تحریم تأمین مدرن
11. ویژگی‌های قرارداد تأمین
12. غرر و جهل
13. نظام تأمین از دیدگاه اسلام با ذکر دلایل مخالفان
14. محمد بن عابدین نخستین کسی که موضوع تأمین را مورد بررسی قرار داد
15. تصمیمات همایش تحقیقات اسلامی در ماه مه سال 1965
16. اعتراضات فرعی درباره تأمین
17. ایرادات فقهی درباره تأمین
18. 1# قرارداد غرر و ابهام
19. 2# قرارداد تأمین قمار و شرط‌بندی است
20. 3# ربای بیوع
21. نظر شیخ علی خفیف درباره تأمین مدرن
22. نظر دکتر محمد بهی در این باره
23. قرارداد تأمین حاوی غبن و مقابله با قدر الهی است
24. [[تأمین تعاونی (تأمین از نگاه برخی فقهای مسلمان)]
25. تأمین قانونی
26. تأمین قراردادی
27. بیمه مجدد در همایش اسلامی تأمین تعاونی تحت نظارت دانشکده شریعت و مطالعات اسلامی مکه
28. و اتحادیه بین‌المللی بانک‌های اسلامی (11#13 جمادی‌الاولی 1399) 7#9 آوریل 1979
29. اولین شرکت بیمه تعاونی در سودان که در چارچوب احکام شریعت اسلامی فعالیت می‌کند
30. جایگزین اسلامی برای عملیات بیمه عمر
31. باب پنجم
32. ربا
33. ربا از کتاب اخلاق و معاملات در اسلام نوشته نگارنده
34. ربا در جوامع پیشین
35. در عصر مصر باستان
36. در عصر بابلیان
37. در عصر یونانیان
38. در عصر رومیان
39. در یهودیت
40. در مسیحیت
41. تجویز ربا در جامعه مسیحی
42. نظر دکتر عبدالرزاق سنهوری
43. انقلاب فرانسه درباره ربا
44. در قانون ایتالیا درباره ربا
45. ربا در جاهلیت
46. تعیین اموالی که ربا در آن‌ها راه دارد
47. حدیث به عنوان منبع تعیین اموال ربوی
48. گستره ربا در پرتو حدیث
49. اختلاف در علت گسترش ربا و اثر آن
50. تعیین ربای فضل
51. تعیین ربای نسیه
52. تعیین قرض بهره‌دار
53. ربا (سود ربوی) عامل بحران‌های اقتصادی
54. نظر برخی اقتصاددانان غیرمسلمان درباره نرخ بهره
55. تأسیس بانک بدون ربا در ایالت ایندیانای آمریکا
56. تلاش‌ها برای تأسیس بانک‌های اسلامی
57. بانک‌های اسلامی در حال تأسیس
58. ربا از نگاه شریعت اسلامی
59. الف) مجموعه گسترده ربا
60. ربا و قرآن کریم

1. ب) مجموعه مضیق ربا
2. ربای جاهلی (ربای آشکار)
3. ربای نسیه (ربای پنهانی که ذریعه به آشکار می‌شود)
4. ربای فضل
5. استخراج اصول مهم درباره انواع ربا
6. گرایش‌ها و آرا تحت تأثیر شرایط اقتصادی معاصر
7. دیدگاه‌های امام اکبر شیخ محمد عبده درباره ربا
8. پیروی سید محمد رشید رضا از امام مالک در ربا
9. نظر شیخ جوادی آملی در این باره
10. نظر علامه شیخ عبدالوهاب خلاف در ربا
11. آیا نظریه نیاز عمومی فراگیر، بهره‌های ساده بر وام‌ها را تجویز می‌کند؟
12. نظریه دکتر عبدالرزاق باشا سنهوری در تضییق ربا
13. بهره سرمایه
14. گواهی‌های سرمایه‌گذاری
15. نظر آیت‌الله سید محمدباقر صدر
16. نظر شیخ یوسف سویلم طه
17. نظر شیخ علی خفیف
18. نتیجه‌گیری درباره مشروعیت گواهی‌های سرمایه‌گذاری
19. جایگزین اسلامی
20. روش سرمایه‌گذاری شرعی
21. استخدام و کاربردهای شرعی سرمایه بانک اسلامی
22. وام‌ها و جواز عقد آنها
23. مشارکت یا مضاربه یا قراض (مقارضه)
24. مضاربه مطلق یا مقید
25. آیا قرارداد مشارکت یا مضاربه در زمان جاهلیت معروف بوده است؟
26. برخی تصمیمات مجمع البحوث الإسلامیة قاهره در کنفرانس دوم سال 1965
27. حکم کنفرانس سوم در قاهره سال 1965 درباره برات
28. حکم کنفرانس ششم در قاهره سال 1971 درباره تأسیس بانک
29. آیا پول کالا محسوب می‌شود و سودجویی از آن جایز است؟
30. تأثیر بانک‌ها در وضعیت اقتصادی
31. مفادی که باید در قرارداد تأسیس گنجانده شود
32. مواد مندرج در اساسنامه بانک
33. الف# تأسیس، مقر، هدف، مدت
34. ب# سرمایه، سهام، سپرده‌ها، هبه‌ها، کمک‌ها
35. ج# به کارگیری سپرده‌ها و استفاده از منابع
36. د# هیئت مدیره
37. ه# هیئت نظارت شرعی
38. و# مجمع عمومی
39. ز# سال مالی و تقسیم سود
40. ح# حسابرسان
41. ط# احکام ختامی
42. اهداف بانک اسلامی که باید در قانون اساسی آن گنجانده شود
43. اتحادیه بین‌المللی بانک‌های اسلامی
44. مهم‌ترین اهداف تأسیس اتحادیه بین‌المللی بانک‌های اسلامی
45. راه‌های تحقق اهداف اتحادیه
46. عضویت در اتحادیه بین‌المللی بانک‌های اسلامی
47. مهم‌ترین فعالیت‌های انجام شده توسط اتحادیه در سال اول
48. بانک توسعه اسلامی
49. اهداف و وظایف بانک توسعه اسلامی
50. نقش بانک توسعه اسلامی در کمک به بانک‌های اسلامی
51. صکوک مضاربه و قرض‌الحسنه اسلامی
52. شرکت‌های مضاربه اسلامی
53. شرایط صک مضاربه
54. شرایط صک قرض

1. باب ششم # فصل اول
2. نظریه پول از دیدگاه ابن خلدون
3. 1# ویژگی پول
4. 2# رابطه پول و توان تولید دولت
5. 3# رابطه رونق و سرعت گردش پول نزد ابن خلدون
6. فصل دوم
7. پول در اقتصاد مدرن
8. کارکردهای پول
9. تحول تاریخی پول
10. پول فلزی
11. پول کاغذی و روش‌های تسویه بدهی بدون پول
12. پول فلزی # مزایای پول‌های طلا و نقره
13. ضرب سکه و اصطلاحات خاص آن
14. مراحلی که ضرب سکه از آن گذشته است
15. عیار پول
16. ارزش واقعی یا فلزی و ارزش اسمی یا قانونی پول
17. پول اصلی یا قانونی و پول فرعی یا اختیاری
18. فصل سوم
19. قانون گرشم
20. پول بد پول خوب را از گردش خارج می‌کند
21. حالت‌هایی که پول خوب از گردش خارج می‌شود
22. مهم‌ترین موارد اعمال قانون گرشم
23. تعادل اقتصادی
24. رابطه گردش پول و مفهوم کم‌یابی
25. در نظریه‌های اقتصادی ابن خلدون
26. نظریه پول ابن خلدون
27. رابطه پول و توان تولیدی دولت
28. رابطه رونق و سرعت گردش پول
29. فصل چهارم
30. نظریه ارزش و سطح قیمت‌ها نزد ابن خلدون
31. قیمت‌ها نزد ابن خلدون
32. فصل پنجم
33. ارزش در اقتصاد سنتی
34. اختلاف اقتصاددانان در تعیین علل ارزش
35. نظریه‌هایی که ارزش را به کار نسبت می‌دهند
36. نظریه کارل مارکس در ارزش و ارزش اضافی
37. انتقادهای وارد بر این نظریه‌ها
38. نظریه‌هایی که ارزش را به مطلوبیت نسبت می‌دهند
39. اعتراض‌های وارد بر این نظریه‌ها
40. نظریه‌هایی که ارزش را به کمیابی نسبت می‌دهند
41. نکاتی درباره این نظریه‌ها
42. نظریه‌ای که ارزش را به مطلوبیت نهایی نسبت می‌دهد
43. نکاتی درباره این نظریه
44. نظریه‌هایی که ارزش را به بیش از یک عامل نسبت می‌دهند
45. فصل ششم
46. مطلوبیت اقتصادی در اقتصاد مدرن
47. ویژگی‌های مطلوبیت اقتصادی
48. فصل هفتم
49. قانون کاهش مطلوبیت
50. مطلوبیت نهایی
51. مطلوبیت کل
52. فصل هشتم
53. ارزش
54. ارزش مطلوبیت و ارزش جایگزینی
55. ارزش مطلوبیت یک کالا به طور منفرد
56. ارزش جایگزینی
57. فصل نهم
58. قیمت
59. اطلاعات کلی درباره قیمت و اهمیت آن
60. فصل دهم
61. بازار
62. درجه گستردگی بازار
63. تقاضا
64. قانون تقاضا
65. منحنی تقاضا
66. کشش تقاضا
67. عرضه
68. منحنی عرضه
69. کشش عرضه
70. قیمت بازار در شرایط رقابت کامل
71. شرایط رقابت کامل
72. قانون عرضه و تقاضا
73. فصل یازدهم

1. هزینه تولید
2. اجزای اصلی هزینه تولید
3. قانون بازده نزولی
4. قانون بازده نزولی به عنوان قانون کلی در استخراج معادن و حمل و نقل
5. اعمال قانون بازده نزولی در صنعت به مفهوم رایج
6. نظریه بازدهی غیرمتناسب
7. نقد نظریه بازدهی غیرمتناسب
8. تولید انبوه # قانون بازده فزاینده # ویژگی‌های تولید انبوه
9. آیا اسلام به دنبال تأمین رفاه متوازن مادی و معنوی جامعه است؟
10. فصل دوازدهم
11. مسئله جمعیت از نظر ابن خلدون
12. تأثیر افزایش عمران بر افزایش جمعیت از نظر ابن خلدون
13. رابطه افزایش جمعیت و سطح معیشت از نظر ابن خلدون
14. موانع افزایش جمعیت از دیدگاه ابن خلدون
15. مقایسه دیدگاه ابن خلدون با دیگران در مسائل جمعیت
16. نظریه مالتوس در موضوع جمعیت
17. موانع افزایش جمعیت
18. نقد نظریه مالتوس
19. آنچه در نظریه مالتوس درست است
20. کتاب دوم
21. علم مالیه عمومی
22. فصل اول
23. نیازهای عمومی
24. تعریف علم مالیه
25. تقسیم‌بندی مطالعات مالیه عمومی
26. 1# هزینه‌های عمومی
27. 2# بودجه عمومی
28. 3# درآمدهای عمومی
29. فصل دوم
30. تعریف هزینه عمومی
31. هزینه عمومی: 1# مبلغ نقدی 2# انجام شده توسط نهاد عمومی 3# با هدف تأمین منفعت عمومی
32. تقسیم‌بندی هزینه‌های عمومی
33. تقسیم هزینه‌های عمومی بر اساس اهداف
34. هزینه‌های واقعی و هزینه‌های انتقالی
35. انواع هزینه‌های انتقالی
36. ماهیت برخی از هزینه‌های انتقالی مورد تردید
37. اهمیت هزینه‌های انتقالی
38. هزینه‌های عادی و غیرعادی
39. تقسیم‌بندی‌های موقعیتی هزینه‌های عمومی
40. تقسیم‌بندی هزینه‌های عمومی در بودجه انگلیس
41. تقسیم‌بندی هزینه‌های عمومی در بودجه فرانسه
42. تقسیم‌بندی هزینه‌های عمومی در بودجه آمریکا
43. تقسیم‌بندی هزینه‌های عمومی در بودجه شوروی
44. تقسیم‌بندی هزینه‌های عمومی در بودجه مصر
45. بخش اول: حقوق
46. بخش دوم: هزینه‌های جاری
47. بخش سوم: هزینه‌های سرمایه‌ای
48. بخش چهارم: انتقال سرمایه‌ای
49. فصل سوم
50. مالیه عمومی نزد ابن خلدون
51. سازماندهی مالیه عمومی
52. اهمیت این کارکرد و دیوان مربوطه از نظر ابن خلدون
53. قانون مالی نزد ابن خلدون
54. درآمدهای دولت
55. قواعد وصول آن
56. الف# برابری
57. ب# عدم تبعیض
58. ج# اعتدال
59. علل و آثار کاهش و افزایش درآمدها
60. انواع مالیات‌ها و ویژگی‌های آن‌ها از نظر ابن خلدون

1. اگر مالیات‌ها کافی نباشد حاکم می‌تواند بخشی از اموال ثروتمندان را مصادره کند
2. برگشت‌پذیری مالیات‌ها
3. دولت بازار تولیدکننده است، و اثر آن از نظر مالیاتی در نزد ابن خلدون
4. هزینه‌های دولت
5. افزایش هزینه‌های دولت و علل آن و اثر آن از نظر ابن خلدون
6. مطالعه ابن خلدون درباره افزایش مالیات‌ها بی‌حد که ممکن است به قانون بازده نزولی متداول در دنیای ما اشاره داشته باشد
7. نظریه تولید نزد ابن خلدون
8. قوانین هدایت‌کننده فعالیت اقتصادی
9. قانون تقسیم کار نزد ابن خلدون
10. قانون ویژه مربوط به اجبار و ترتیب
11. قانون همکاری
12. طبیعت و کار و تأثیر آن‌ها بر تولید
13. (بندهای 51 تا 95 این کتاب را ببینید)
14. فصل چهارم
15. بودجه عمومی دولت
16. تعریف بودجه عمومی
17. اصول کلی بودجه
18. بودجه ابزار اجرای سیاست‌های مالی عمومی است
19. ویژگی‌های کلی بودجه عمومی
20. طبقه‌بندی بودجه عمومی
21. چرخه بودجه عمومی
22. مراحل چرخه بودجه
23. تجاوز و مراجع صالح برای تجویز انتقال و تجاوز در اعتبارات
24. احکام عمومی درباره بودجه
25. فصل پنجم
26. بودجه ملی
27. فصل ششم
28. بودجه برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی
29. مقایسه بودجه عمومی و برنامه ملی
30. فصل هفتم
31. یکپارچه‌سازی بودجه‌های کشورهای عربی
32. فصل هشتم
33. گسترش روش برنامه‌ریزی در کشورهای عربی (بودجه‌های عمومی)
34. پیوند بودجه‌های عمومی کشورهای عربی با برنامه کلی دولت
35. تهیه بودجه‌های ارز خارجی توسط کشورهای عربی
36. مراحل یکپارچه‌سازی بودجه‌های کشورهای عربی
37. یکپارچه‌سازی کارکرد اصلی بودجه‌های عمومی کشورهای عربی
38. یکپارچه‌سازی سال مالی کشورهای عربی
39. یکپارچه‌سازی اصطلاحات بودجه‌های عمومی کشورهای عربی
40. نمونه‌هایی برای یکپارچه‌سازی برخی اصطلاحات بودجه‌های عربی
41. یکپارچه‌سازی طبقه‌بندی بودجه‌های کشورهای عربی
42. یکپارچه‌سازی جداول بودجه‌های کشورهای عربی
43. یکپارچه‌سازی سیستم‌های حسابداری بودجه‌های عمومی کشورهای عربی
44. تبادل تجربیات فنی میان کشورهای عربی
45. سوی بودجه برنامه‌ای و عملکردی یکپارچه برای کشورهای عربی
46. نمونه‌هایی از برخی الگوهای یکپارچه در بودجه
47. فصل نهم
48. دیوان درآمدها و مخارج نزد ابن خلدون
49. (درآمد و مخارج) یا آنچه امروز به طور تقریبی بودجه و حساب ختامی خوانده می‌شود
50. فصل دهم
51. درآمدهای عمومی

1. درآمد اموال دولت: پروژه‌های عمومی – دامنه – مالیات‌های مستقیم
2. مالیات‌های غیرمستقیم – عوارض
3. مالیات‌های نوعی و مالیات یکپارچه
4. عوارض
5. فصل یازدهم
6. تأثیر مالیات در تشویق پس‌انداز
7. فصل دوازدهم
8. تأثیر مالیات در تشویق تولید
9. استفاده از مالیات به عنوان ابزاری برای تحقق ثبات اقتصادی و در نتیجه افزایش تولید
10. فصل سیزدهم
11. تأثیر مالیات در تشویق سرمایه‌گذاری
12. فصل چهاردهم
13. وام‌های عمومی
14. انتشار وام‌های عمومی
15. انواع وام‌های عمومی
16. تخفیف بار مالی وام‌های عمومی
17. انتشار پولی

موسوعة الأحاديث العلوية

1. كليات الاقتصاد
2. اقتصاد الإمام
3. التوازن الاقتصادي و ذکر عوامله و طرقه
4. بیت المال
5. الفيء
6. الأنفال
7. الغنائم و وصايا الإمام(ع) لجباته و عماله عليهم
8. الخراج و الجزیه و وصايا الإمام(ع) لجباته و عماله عليهما و على الصدقات
9. وصايا الإمام(ع) للمصدّق
10. سياسة العمال على الصدقات و الخراج

الحياة ج۳

• الباب الحادي عشر: المدخل إلى دراسة الاقتصاد الاسلامي (خطوط عامة)
• الفصل ۱: المال في التصور الاسلامي (۱)
• أ: المؤشر العام
• ب: المال مال الله تعالى
• ج: الاموال ودائع وعوار
• د: الأموال قوام وقيام ۰الموضع الالهي للمال)
• ه: الاموال، انفاق وبذل
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۲: المال في التصور الاسلامي (۲)
• أ: الاموال تصرفات محدودة
• ب: من بواعث بقاء المجتمع وفنائه
• ١. بقاء المجتمع والمال (اذا کان عند من يعرف فيه الحق)
• ۲. فناء المجتمع والمال (اذا کان عند من لايعرف فيه الحق)
• ٣. هلاک المجتمع بايدي المستأثرين
• ۴. هلاک المجتمع بايدي المترفين
• ج: اکل اموال الناس بالباطل وشجبه
• ١. الاکل بالباطل باسباب عامة
• ۲. الاکل بالباطل باسباب خاصة
• د: اموال اليتامي والتأکيد على صيانتها
• ه: لا تقربوا مال اليتيم الا بالتي هي احسن
• و: القيام لليتامي بالقسط
• ز: رفض السلطات المالية والاسترقاق الاقتصادي الفردي والاجتماعي
• ح: لا ضرر ولا ضرار
• تذييل: الدين واهمية ادائه
• نظرة إلى الفصل
• ۔ تنبيه وايقاظ
• - تنبيه هام: شجب الضرار السياسي في قواعده
• الفصل ۳- المال في التصور الاسلامي (۳)
• أ: حرمة المال والتأکيد عليها (الا من الاقتصادي)
• ب: شجب کون المال دولة بين الاغنياء
• ج: التحذير من تسليط السفهاء وغير الملتزمين على الأموال
• د: الغايات الصالحة لطلب المال
• ه: الردع عن ترک طلب المال والتأکيد على اهمية الکسب وصيانة المال
• و: بعض آثار المال الايجابية:
• ١. الآثار الفردية
• ٢. الآثار الاجتماعية
• ز: بعض آثار المال السلبية:
• ١. الآثار الفردية
• ٢. الآثار الاجتماعية
• ح: العمل والتأکيد عليه بوصفه منشأ للامتلاک
• ط: حفظ الاموال العامة وبيت المال والتأکيد الحاسم عليه
• ي: الاعتدال في طلب المال والحث عليه
• تنبيه
• يا ۔ لا يجتمع المال الکثير من حلال
• احتياط
• يب: التعريف بالمال
• تذييل هام (۱): تحريف المال عن مواضعه وصرفه عن حقائقه
• تذييل هام (۲) حرمة اموال المعاهدين
• نظرة إلى الفصل
• - تذييل الاحتياط في جمع الاموال واستهلاکها
• - شرح لحديثين
• - اشارات وتنبيهات
• - استنتاج هام
• الفصل ۴: المؤشرات التوجيهية (۱)
• أ: الامداد الالهي بالاموال (المنابع الطبيعية المناجم الزراعة، التجارة الصناعة ...)
• ب: الحث على طلب البلغة والاکتفاء الذاتي
• ج: الاقتصاد في المعيشة والتأکيد الحاسم عليه
• د: التقدير في المعيشة واهميته
• ه: حدود الاستهلاک
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه هام الفصل
• الفصل ۵: المؤشرات التوجيهية (۲)
• أ: دور المؤن المادية في الحياة الروحية وفي أداء الفرائض واقامة الشعائر
• ۱. حياة الدين في الامة والمال
• ٢. المال عون على طلب الآخرة
• ۳. اللهم لا تفرق بيننا وبين الخبز
• ۴. لاصلاة الا بالخبز
• ۵. لا صوم الا بالخبز
• ۶. لا اداء للفرائض الا بالخبز
• ۷. رأس الحياة الخبز
• ۸. بناء الجسد على الخبز
• ۹. تعظيم الخبز واکرامه
• ۱۰. طعم الخبز
• ب: حق جسد کل انسان
• ج: حق جسد کل ذي رمق، انسان او حيوان
• د: دور المال في صيانة الاعراض
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه
• - تذنيب
• - تذييل
• - ايقاظ
• الفصل
• الفصل ۶: العمل في التصور الاسلامي
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۷: الطاغوت الاقتصادي والاقتصاد الطاغوتي
• تذييلان:
• ١- تعميم الکفاح ضد الطاغوت سياسياکان او اقتصاديا
• ٢- لزوم التعجيل في ازاحة المظالم المالية (لا إمهال في التغيير):
• أ: الأموال الشعبية
• ب: الاموال الفردية
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۸: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي، کفاح رحب (۱)
• - ضربات دامغة على هيکل النظام:
• أ: شجب التکاثر وطرده
• ب: التنديد بالاغنياء والمتکاثرين وبمزاعمهم الفاسدة
• ج: الأغنياء وموقفهم من الامة
• تنبيه هام
• د: الاغنياء واکلهم للضعفاء والبائسين
• ه: الاغنياء والتجار فجار الا المتقون
• و: هلع وتکالب افتضاح وحسرة
• ز: سعي بائر
• ح: الاغنياء مواصفات
• ١. مستکبرون
• ۲. منافقون
• ٣. مفتونون
• ۴. مغرورون
• ۵. لاعبون لاهون
• ۶. طاغون
• ۷. ظالمون:
• أ: لانفسهم
• ب: للناس
• ۸: غاصبون
• تنبيه
• ۹: سارقون
• ۱۰: مترفون
• تنبيه
• ۱۱: مستدرجون
• ۱۲: هالکون
• ۱۳: اموات
• ۱۴: فقراء
• ۱۵: وارثوا الفراعنة وتابعوهم
• ۱۶: واهنوا المعتقد في دينهم
• نظرة إلى الفصل
• - تبيين: من اساليب الاسلام للاطاحة بالنظام التکاثري
• الفصل ۹: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي، کفاح رحب (۲)
• - القضاء على الاکتناز
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۰: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي کفاح رحب (۲)
• - دعم القيم المثلي والمقاييس السامية وهدم القيم التکاثرية والأعراف الاترافية مجابهة للتکاثر والادخار:
• أ: الغني بالله تعالى لا بالمال
• ب: الغني بما عند الله تعالى
• ج: الغني بالقرآن
• د: الغني بالتقوي واليقين
• ه: الغني بالعقل والعلم
• و: الغني بالقناعة
• ز: الغني غني النفس
• ح: اشرف الغني ترک المني
• ط: الغني الأکبر
• ي : لا دور للمال في کيان الغني الحقيقي
• تذييلات:
• ۱. استکبار وردع
• ۲. تحقير معيشة الاغنياء
• ٣. لا تواضع للغني
• ۴. لافضل للاثرياء
• ۵. لاتفاضل بالاموال
• ۶. شجب قيمة المال في المقياس النهائي
• تکميلات:
• ١. الاباء امام الاغنياء واظهار الاستغناء عنهم
• ۲. اللسان الصالح خير من المال
• ٣. الغني والفقر بعد العرض الاکبر
• ۴. لا فقر اشد من الجهل
• ۵. هدم بناء
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۱: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي کفاح رحب (۴)
• - تصوير الحياتين: التکاثرية والاسلامية:
• أ: ملامح من الحياة التکاثرية
• ب: ملامح من الحياة الاسلامية
• تذييل: لا امان للاغنياء والمترفين:
• أ : على المستوى التکويني
• تنبيه
• ب: على المستوى التشريعي
• نظرة إلى الفصل
• - تذکير هام
• - تنبيه هام
• الفصل ۱۲: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي کفاح رحب (۵)
• - التضاد بين الحياتين: التکاثرية والاسلامية
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۳: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي کفاح رحب (۶)
• - التکاثر والاستغلال:
• أ: اتخاذ الناس سخريا
• ب: بخس الناس اشياءهم
• ج: الآکل والمأکول الاقتصاديان
• د: الاحتيال في البيع والشراء
• ه: التطفيف في المکيال
• و: الاستفادة على حساب بيت المال
• ز: اغتصاب المواهب العامة
• ح: ظلم الاجراء والفلاحين
• وعي توحيدي هام
• ط: بيع الحاضر لباد
• ي: تلقي الرکبان
• يا: الزيادة في الاجارة الاولي
• يب: الزيادة في حقوق الاراضي
• نظرة إلى الفصل
• - تذييلان:
• ۱. في الأکل والمأکول الاقتصاديين
• ۲. في استغلال الناس وبخسهم حقوقهم واشياءهم
• الفصل ۱۴: الاسلام والنظام التکاثري الا ترافي کفاح رحب (۷)
• - التکاثر والاستضعاف:
• أ: الاستضعاف الاقتصادي
• ب: الاستضعاف الثقافي
• تنبيه
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۵: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي کفاح رحب (۸)
• - التکاثر تصاعد بلانهاية
• نظرة إلى الفصل
• - تذييل وتفصيل
• - شرح لحديثين
• - تنبيه وتفريق
•  
• ج۴
• الفصل ۱۶: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي کفاح رحب (۹)
• - التکائر وتميع الشخصية الانسانية:
• أ: فقد الشعور والاحساس
• ب: فساد العقل
• ج: قسوة القلب عماه، الطبع عليه وموته
• د: خفاء العيوب
• ه: الفساد العام
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيهان
• الفصل ۱۷: الاسلام والنظام التکاثري الاترافي کفاح رحب (۱۰)
• - من احوال المتکاثرين والاغنياء وصفاتهم (۱):
• أ: السکر بالمال والنعيم
• ب: فساد الدين وذهابه
• ج: البغي، البطر، الغفلة
• د: کثرة الذنوب ونسيانها 
• ه: الطمع، والحرص
• و: البخل، الشح، النهم
• ز: الاخلاد إلى الارض (ايثار الحياة البائدة على الحياة الخالدة)
• ح: عبادة الدرهم والدينار
• ط: الاختيال والاغترار
• ي: الجاه والشخصية الخياليان
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۸: الاسلام والنظام التکاثري الا ترافي کفاح رحب (۱۱)
• - من احوال المتکاثرين والاغنياء وصفاتهم (۲)
• أ: تحطيم القيم المثلي انتصاراً للقيم التافهة
• ب: تکذيب الحق ومجابهة الثوار المحقين
• تنبيه
• ج: ازدراء دعاة الاصلاح وشيعة الفضيلة
• د: شنآن البؤساء والمحرومين وبغضهم
• ه: احمال التکاليف الدينية والاجتماعية والتخلي عنها وصد الناس عن تجسيدها
• و: استقطاب المال وجعله المقياس
• ز: الفراغ والأمل لا السعي والعمل
• ح: في شرک الشيطان واستحواذه
• ط: في مخالب الفتن والمحن
• ي: اهوال عظيمة:
• ١. عند المساق
• ۲. في عرصات المحشر
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۹: الاسلام والنظام التکاثري الا ترافي کفاح رحب (۱۲)
• - تفجير الحرکات الرجعية والمفسدة وخان التوتر الاجتماعي للغايات التخلفية
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۲۰- الاسلام والنظام التکاثري الا ترافي کفاح رحب (۱۳)
• - النفوذ في الحکم والتقنين
• نظرة إلى الفصل
• - تذييل هام: التبعية الاقتصادية وفرضها على الحکم والجماهير
• الفصل ۲۱: الاسلام والنظام التکاثري الا ترافي کفاح رحب (۱۴)
• ۔ اعداء الانبياء هم الأغنياء
• نظرة إلى الفصل
• - انسانية الدين
• الفصل ۲۲: الاسلام والنظام التکاثري الا ترافي کفاح رحب (۱۵)
• - مجانبة الاغنياء والمترفين، اصل عظيم
• تذييل: العلماء وحضهم على ترک مصاحبة الأغنياء
• تذنيب: مقت الأغنياء الحاسم
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيهات
• تذنيب
• الفصل ۲۳: محدودية الامتلاک في التشريع الإسلامي (۱)
• أ: التقسيم العام
• ب الحد الالهي للاموال:
• ١. بحسب المقاييس التکوينية
• ۲. بحسب المقاييس التشريعية
• تنبيهات
• نظرة إلى الفصل
• - مسائل:
• الأولي: حلية القسم الالهي وحرمة مازاد عليه
• الثانية: فلسفة الحلية والحرمة
• الثالثة: الحلال في منطق القرآن الکريم
• الرابعة: تلازم الحلية والمحدودية
• الخامسة: المعيشة السالمة وکيفية طلبها
• السادسة: الطلب التکاثري يعاکس الحلية
• السابعة: شجب الاکتناز يحد الامتلاک کما
• الثامنة: المال الکثير لا يکون رحمة
• التاسعة: المال الکثير لا يکون خيراً
• العاشرة: التکاثر سبيل الشيطان
• الفصل ۲۴: محدودية الامتلاک في التشريع الإسلامي (۲)
• أ: مجاوزة حد القصد ورفضها
• ب: تحديد الأموال من جهة تحديد الارباح
• ج: الجمع التکاثري للمال اسراف
• د: التکاثر واخراجه المال من الحد الالهي
• ه: الربا واخراجه المال من الحد الالهي
• نظرة إلى الفصل
• - تذييل: تعريف المال في الاسلام
• - اشارات وتنبيهات:
• ١. حرمة امتلاک المال الکثير وعدة من ملاکاتها
• ٢. سورة «التکاثر» وفاجعة الغفلة عن مؤداها التربوي والاقتصادي والاجتماعي
• ٣. لا اصالة للمال في الاسلام
• ۴. الطاغوت الاصلي
• ۵. الحکم الاسلامي والتنظيم الاقتصادي
• الفصل ۲۵: الاکتناز، مطاردة جبارة
• أ: الاکتناز وشجبه
• فائدة
• نتيجة هامة
• موقف حاسم في الأموال
• ب: مقادير تقريبية
• نظرة إلى الفصل
• ۱: معني الکنز وتحديده
• ۲. استقلال الکنز عن موضوع الزکاة
• ۳.مغزي آية الکنز التربوي (۱)
• ۴. مغزي آية الکنز التربوي (۲)
• ۵. صلة الاکتناز والاسراف
• ۶. الکتز والاکتناز وصلتهما بالعذاب الالهي
• ۷. مقدار الکنز
• ۸. حديث وايضاح
• ۹. الاقتصاد الاسلامي توطئة وتمهيد
• ۱۰. عصر الصادقين(ع) ظروف مؤاتية
• ۱۱. عصر الصادقين(ع) ظروف غير مؤاتية
• ۱۲. رأي شيخنا الکليني في الاموال
• ۱۳: الاجتهاد، واقعه وآفاقه
• ۱۴. الفقه التقليدي وطاقته
• ۱۵. ختام وتلخيص
• الفصل ۲۶: محدودية الاستهلاک في التشريع الاسلامي
• - (من الاخلاق الاقتصادية في الاسلام «۱»)
• أ: المحدودية في التصرفات المالية والنفقات
• ب: المحدودية في الاکل والشرب
• ج: المحدودية في الاواني والظروف
• د: المحدودية في اللباس
• ه: المحدودية في الزواج ونفقاته
• و: المحدودية في البساط والفراش والاثاث
• ز: المحدودية في وسائط النقل
• ح: المحدودية في السکن
• ط: السکن الزائد او الترفي وشجبه (رفض الاسراف في البناء)
• ي: استهلاک المال في غير وجهه والتحذير منه
• نظرة إلى الفصل
• - تذييل
• مطالب:
• ۱: الرصيد القرآني
• ۲: الحد القوامي في السکن
• ٣: تخطيط عمران المدن في البلد الاسلامي
• ۴: سعة الدار لماذا ولمن ذا؟
• ۵. ازمان واقتصاءات
• تنبيه
• الفصل ۲۷: الاسراف والتبذير مطاردة وشجب
• - (من الاخلاق الاقتصادية في الاسلام «۲»):
• أ: نظرة عامة
• ب: تعريف الاسراف وحدوده
• ج: الردع عن التوفر على الاستهلاک والتمتع
• د: المسرفون وتضييعهم لحقوق الآخرين
• ه: المسرفون مفسدون في الأرض
• و: المسرفون لا يحبهم الله تعالى
• ز: التبذير والنهي الحاسم عنه
• ح: المبذرون اخوان الشياطين
• ط: المبذر مفسد
• ي: المبذر لا ينال ما اراد
• تذييل: بين التبذير والتقتير
• تنبيهان:
• ١. کثرة الأکل من الاسراف
• ۲. مضار کثرة الاکل
• نظرة إلى الفصل
• ۱. مفهوم الاسراف
• ۲. منطلق الاسراف النفسي
• ٣. واقع الاسراف
• ۴. آثار الاسرافين، الامتلاکي والاستهلاکي، المشترکة
• ۵. الفهم المجموعي للموضوع
• ۶. الاسراف في الانتاج والاستيراد
• ۷. المسرفون مفسدون
• ۸. علماء الدين والمسرفون
• ۹.الامة الاسلامية والمسرفون
• ۱۰. الحکم الاسلامي والمسرفون
• الفصل ۲۸: اصالة التقدير والاقتصاد في المعيشة
• - (من الاخلاق الاقتصادية في الاسلام «۳»):
• أ : احراز نصف المعيشة
• ب: قوام المعاش
• ج: انماء القليل
• د: الطعام المکيل وبرکته
• ه: مساواة الناس في الغذاء بتقدير واقتصاد
• و: من علائم الايمان
• ز: من آثار التقوي
• ح: من آثار الفقه والفهم
• ط: من المنجيات الثلاثة
• ي: سلامة الجسم والاقتصاد في الأکل
• يا: صحة الفکر والاقتصاد في الاکل
• يب: صلاح النفس والاقتصاد في المعيشة
• يج: الخلاص من الهلاک
• يد: التدبير المعيشي واثره
• يه: الکمال الکامل
• يو: الکسب کل الکسب
• يز: ضمان عدم الفقر
• يح: جبران خلل الفقر
• يط: عدة للمستقبل
• ک: من اسباب النجاة
• کا: المقتصدون محسنون
• کب: من وصايا الصديقين
• کج: الخير الالهي
• کد: لايستجاب دعوة غير المقتصدين
• که: خيرات الاقتصاد في المعيشة
• تذييل: حب الله للمقتصدين
• نظرة إلى الفصل
• - اشجاع
• - تذييلات هامة
•  
• الفصل ۲۹: الاکتفاء بالکفاف القناعة، اصالة وحد
• - (من الاخلاق الاقتصادية في الاسلام«۴»):
• أ: الاکتفاء بالکناف
• ب: القناعة (الحياة الطيبة)
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه
• الفصل ۳۰- الاسلام والفقر، کفاح رحب (۱)
• - توعية الناس بآثار الفقر وسلبياته:
• أ: سوء الحال
• ب: الشقاء والبلاء
• ج: امر الاشياء
• د: الشر بعينه
• ه: الاکثار من الخطأ والاثم
• و: الموت الاکبر، بل شر من الموت
• ز: القتل او اشد منه
• ح: اشد من نار نمرود
• ط: الضجيع السوء والخصم الجائر
• ي: هم بالليل وذل بالنهار
• يا: شين الدين وضعف اليقين
• يب: دهش العقل، مفتاح البؤس، القنوط
• يج: قسم الظهر
• يد: المذلة، الخذلان، الحزن المکايدة
• يه: قليله کثير
• يو: الخرس عن بيان الحجة
• يز: الغربة في الوطن
• يح: الاغفال الاجتماعي
• يط: مايستعاذ منه بالله تعالى
• ک: الکفر
• نظرة إلى الفصل
• - مسائل:
• الأولي: الفقر، تعريفه وماهيته
• الثانية: الفقر وقضاؤه على قانون التوازن
• الثالثة: الفقر وتطبيعة الانسان على صفات تفريطية
• الرابعة: الفقر وبعض مناشئه البشرية
• الخامسة: الفقر والانزواءات التي يستتبعها:
• ١. الانزواء الفکري والثقافي
• ۲.الانزواء الاجتماعي
• ٣ . الانزواء السياسي
• ۴. الانزواء الحقوقي
• ۵. الانزواء البيئي
• ۶. الانزواء الديني
• الفصل ۳۱- الاسلام والفقر، کفاح رحب (۲)
• - القضاء على الشخصية الانسانية:
• أ: تقليب الفضائل وتحطيمها:
• ١. على الصعيد الفردي
• ۲. على السعيد الاجتماعي
• ب: سلب البهاء والهوان على الاهل
• ج: اضطراب النفس وقلقها
• د: الاحتياج إلى الاکفاء والابتلاء بحمدهم
• ه: ماء الوجه وذهابه
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه هام
• الفصل ۳۲- الاسلام والفقر، کفاح رحب (۳)
• - کاد الفقر ان يکون کفراً
• أ: صلة الفقر والکفر
• ب الفقر، الامانة والقتل
• توضيحات
• نظرة إلى الفصل
• - تذييل
• - نکتة وأصل
• ۔ ايضاح
• الفصل ۳۳: الاسلام والفقر کفاح رحب (۴)
• - مناشئ الفقر واسبابه (۱)
• نبذة من المناشئ الفردية:
• أ: ترک العمل
• ب: الکسل والضجر
• ج: التفاقر
• د: الخيانة
• ه: الاسراف والتبذير
• و: ترک التقدير في المعيشة
• ز: ترک الاغتراب والضرب في الارض في طلب الرزق
• ح: کثرة الحاجة إلى الناس
• ط: السؤال وفتح بابه على النفس
• ي: السؤال من غير حاجة
• تذييلات:
• ۱: النهي الحاسم عن السؤال والتسول
• ۲: رفض اضطرار المعوزين إلى السؤال
• ۳: اهمية الاعلاء قبل السؤال
• ۴: فضل الاستغناء عن الناس
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۳۴: الاسلام والفقر کفاح رحب (۵)
• - مناشئ الفقر واسبابه (۲)
• نبذة من المناشئ الاجتماعية الشعبية (الاقتصادية، التربوية):
• - (من «الاستضعاف الاقتصادي»)
• أ: النظام التکاثري الا ترافي
• ب: اکل الاموال بالظلم والاثم
• ج: ظلم الاجراء والعمال
• د: تضخيم الربح
• ه: اعطاء جناة الايدي لغير الافواه
• و: الربا
• ز: التطفيف والاحتکار
• ح: ترک التکافل الاجتماعي
• ط: ترک اداء الزکاتين (الظاهرة والباطنة)
• ي: اغتصاب الاغنياء حقوق المحرومين وسرقتهم ارزاق المساکين
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۳۵: الاسلام والفقر کفاح رحب (۶)
• - مناشئ الفقر واسبابه (۳)
• نبذة من المناشئ الاجتماعية الحکومية (الاقتصادية السياسية):
• - (من «الاستضعاف الاقتصادي»)
• أ: النظام الاقطاعي
• ب: تخسيس الأموال العامة بطبقة خاصة
• ج: فتور الحکم وضعفه السياسي والاداري
• د: الجهل بطرق استثمار الأموال والاهمال في تطوير الصناعات وتحديثها (ضعف التقنية وفقدان الاخصائية)
• ه: تسليط السفهاء، أو المتخلفين، أو غير الاخصائيين او غير المدبرين، او غير الامناء على الشؤون الحاکمة
• و: اهمال منابع الثروة: المناجم، الأراضي، المياه وعدم الاهتمام بالتشغيل
• ز: الاقتصاد الحر ( الليبرالية الاقتصادية) ورفض «التوجيهية»
• ح: ترک التسوية في توزيع الامکانيات
• ط: الاهمال في جمع الفيء وتوفيره
• ي: عدم تأدية حقوق المحرومين
• يا: التساهل في اخذ حقوق المستضعنين واحيائها
• يب: خيانة الولاة والموظفين في الاموال
• يج: ترک تجسيد العدالة الاجتماعية
• يد: عدم الاعتداد بالمغفلين والمحقورين
• يه: عدم اشراک المحرومين في القضايا المصيرية وفي الاحزاب السياسية والمجالس المحلية والنيابية
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۳۶: الاسلام والفقر کفاح رحب (۷)
• - الکل مهيأ للکل، لا مدخر للبعض
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه هام
• الفصل ۳۷: الاسلام والفقر، کفاح رحب (۸)
• - شرکة الفقراء في اموال الاغنياء
• نظرة إلى الفصل
•  الفصل ۳۸: الاسلام والفقر، کفاح رحب (۹)
• - بعض الفقراء والمحرومين واغتصاب اموالهم وارزاقهم، وما يستتبعه ذلک من السلبيات
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيهات
• الفصل ۳۹: الاسلام والفقر، کفاح رحب (۱۰)
• -مصاحبة الفقراء والمساکين، اصل عظيم
• تذييل: علماء الدين ورجال الحکم الاسلامي وحضهم على اختبار مصاحبة الفقراء والمحرومن
• تنبيه
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيهات هامة
• - الاحاديث التي تدل على لزوم مخالطة المحرومين (وهي عشرون قسماً)
• -ايقاظ هام
• - تتميم
• - تفسير لحديث نبوي
• - ايضاحان هامان
• - (واجب القطاعات المختلفة بالنسبة إلى الفقر والکفاح ضده)
• -تذکير هام (شرائط الفقر الممدوح، وهي عشرون شرطاً)
• -انباهان:
• ۱: الفقر ومسائله (وهي خمسون مسألة)
• ۲: مهمة الحرکات النبوية هي دفع المستکبرين الاقتصاديين
• - ملاحظة
• الفصل ۴۰: الافراط والتفريط الماليان وصلتهما بالواقع الانساني
• أ : الواقع الانساني والرزق الحلال
• ب: الواقع الانساني واکل الحرام
• ج: الواقع الانساني والافراط المالي، مفسدة وافساد
• د: الواقع الانساني والتفريط المالي، مفسدة وافساد
• ه: الواقع الانساني والافراط المالي، کفر ومروق
• و: الواقع الانساني والتفريط المالي، کفر ومروق
• ز: الواقع الانساني والمال، تطورات واحوال
• ح: الواقع الانساني والحد المالي المناسب
• تذييل: اعمال الانسان في صلتها بالحلال والحرام
• نظرة إلى الفصل
• - مقارنة
• - تحليلات
•  
• ج۵
• الفصل ۴۱: الغني، اطاران وحدان
• أ: الغني المقتصد والملتزم (الغني کوسيلة)
• ب: الغني غير المقتصد وغير الملتزم (الغني کغاية)
• - مسائل
• الأولي: التحديث بالنعمة
• الثانية: الردع عن التظاهر بالفقر
• الثالثة: لا تحديث بالفقر
• نظرة إلى الفصل
• - الاحاديث التي تشجب التکائر وتحد الغني والامتلاک
• - تنبيه
• - دفع لوهم
• - بحث آخر
• - تأشير رئيسي بات نثير الاهتمام به
• الفصل ۴۲: الاقتصاد وصلته بالعمودين (الاخلاق، القوة)
• أ. الأخلاق الفاضلة :
• ۱. التقوي والحياة المادية
• ۲. الدنيا معمل ومتجر
• ٣. رفض التقشف الباطل
• ۴. اهمية التجمل والتزين وحسن الملبس والهيئة واستعمال الطيب، دون تبذير وبذخ وسرف
• ۵. من اسباب السعادات
• تنبيه هام
• ب: القوة الغالبة:
• ١. القوة والعزة الشعبية
• ۲. القوة والمنعة العسکرية
• نظرة إلى الفصل
• - تذييل
• الفصل ۴۲: اصالة التذرع بالمواهب الطبيعية والاستمتاع الملتزم منها للفرد والمجتمع
• أ: قيمة الحياة واهميتها
• ب: حث وتحضيض
• ج: التزام وتيقظ
• د: اغتنم، ثم اغتنم
• ه: المحاولة ودورها الهام
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۴۴: الاقتصاد، اصالة اسلامية
• نظرة إلى الفصل
• - تذييل: عمود العمود عمود
• الفصل ۴۵: الاخوة الاسلامية والاقتصاد
• - نبذة من مظاهر الاخوة الاسلامية في الحقل الاقتصادي:
• أ: اداء حاجة المسلم
• ب: المؤاساة لأهل الحاجة
• ج: الأخوة والحق العظيم الأقتصادي والمعيشي
• د: الاخوة والايثار المالي
• ه: الملکية الاخوية
• و: رفض الاستئثار على الاخ الديني
• ز: حفظ الاخوة بالمؤاساة
• ح: نظام الدين بمؤاساة الاخوان
• ط: الاخاء الصادق والمستوى المعيشي
• ي: المساواة المالية
• يا: لا يظلم الاخ المسلم اجيراً کان او غيره (۱)
• يب: لا يظلم الأخ المسلم اجيراً کان او غيره (۲)
• يج: لا إعسار ولا تضييق
• يد: ثواب معونة المسلم وعقاب ترکها
• يه: مسرة رسول الله(ص) بقضاء الحاجات
• نظرة إلى الفصل
• ۔ تذنيب
• الفصل ۴۶: المؤاساة، اصل عظيم
• أ: المؤاساة والايمان
• ب: المواساة الرشد العقلي
• ج: المواساة، العمل الصالح
• د: مساءلة الاخوان وزيارتهم وتعاهدهم
• ه: دور الواقع الاقتصادي في فعلية الايمان واستقراره
• و: حب الاخوان واهميته من الجهة الاقتصادية
• ز: هذه هي الأخوة . . .
• ح: الاخوة الاسلامية والتحذير من الخيانة الاقتصادية فيها
• ايقاظ هام: الاسلام العلوي، بعض ملامحه وسماته في المجالات الاقتصادية والمعيشية مما يجسد الاسلام المحمدي المحض:
• ۱. الايثار على النفس (الاقتصاد والمعيشة)
• ۲. تعهد الجيران (الاقتصاد والمعيشة)
• ٣. التواسي المالي (الاقتصاد والمعيشة)
• ۴. حب الانفاق على الآخرين (الاقتصاد والمعيشة)
• ۵. العيادة والصلة (الاقتصاد والمعيشة)
• ۶. القناعة، حتي تصل المعايش إلى الآخرين (الاقتصاد والمعيشة)
• ۷. نيل الولاية بالمؤاساة (الاقتصاد والمعيشة)
• ۸. المؤاساة ترادف الصلاة في المواقيت (الاقتصاد والمعيشة)
• ۹. المواساة مما يمتحن به (الاقتصاد والمعيشة)
• ۱۰. المواساة مما امروا به (الاقتصاد والمعيشة)
• تربيه عظيمة
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۴۷: مبدأ المساواة في الاسلام
• أ: ان الله تعالى يدعو إلى المساواة
• ب: ان اولياء الله تعالى يدعون إلى المساواة، او واقع التسوية في العهود الاسلامية:
• ١. في العهد النبوي
• ۲. في العهد العلوي
• ۳. خط ذهبي في جبين التاريخ
• تنببهان هامان
• ۴: شعاع الهي على قمة الاعصار
• ۵: تعاليم وهدايات:
• - من التعليم السجادي
• - من التعليم الباقري
• - من التعليم الصادقي
• تنبيه
• - من التعليم الکاظمي
• - من التعليم الرضوي
• ۶: في العهد المهدوي
• ج: معلم وضاح (۱)
• د: معلم وضاح (۲)
• ه: الوضع المطلوب للنظام الاقتصادي في الاسلام
• و: ايقاظ ديني وتربوي واجتماعي واصلاحي هام
• ز: الفقه القديم يؤکد على تبني «مبدإ المساواة»
• ح: الثورات الدامية تتبني «مبدأ المساواة«
• ط: مثال اعلي
• ي: اصلان تربويان عظيمان:
• الاصل الأول: المساواة في التعليم
• الاصل الثاني: المساکين ولزوم تعليمهم وتثقيفهم
• نظرة إلى الفصل
• ۔ الاصول الرئيسية التي تدعو إلى «المساواة»
• ١. اصل التوحيد
• ٢. اصل تساوي الناس في الخلق
• ٣. اصل کرامة الانسان
• ۴. اصل الاخوة الايمانية
• ۵. اصل محدودية الانسان التکوينية في استغلال المواهب
• ۶. اصل رفض التکاثر (الاقتصاد الحر)
• ۷. اصل البنوة الاسلامية
• ۸. اصل شجب الاثرة والمحاباة
• ۹. اصل تعميم المواهب المعيشية
• ۱۰. اصل قوامية المال وتساويها للکل
• ۱۱. اصل محدودية الامتلاک في التشريع الاسلامي
• ۱۲. اصل محدودية الاستهلاک في التشريع الاسلامي
• ۱۳. اصل الانفاق
• ۱۴. اصل الاقتصاد في المعيشة
• ۱۵. اصل العدل (التوازن الاقتصادي) وتقريب مستوى العيش للجميع
• ۱۶. اصل الاحسان (الانسجام المعيشي)
• ۱۷. اصل اسناد الفضل والميزة إلى التقوي
• ۱۸. اصل رابطة العدل والتسوية
• ۱۹. اصل رفض الاسراف والتبذير والتقتير
• ۲۰. اصل کفاح الفقر واستئصاله
• ۲۱. اصل شجب الاستضعاف
• ۲۲. اصل تمويل الفقير لان يلحق عياله بالناس
• - تنبيه
• - تذکير
• الفصل ۴۸: القسط الاسلامي
• القسط القرآني، تجسيد وتجسيد:
• ١. النبي الأعظم(ص) والقسط
• ۲. الامام على بن ابي طالب(ع) والقسط
• ۳. ثورة عاشوراء والقسط
• ۴. الامام الصادق(ع) والقسط
• ۵. الحکم المنتظر والقسط
• الماح إلى سر کبير
• الحيف يدعو إلى السيف
• المقياس الفاصل بلاريب
• نظرة إلى الفصل
• - ايقاظ هام (۱): الحکم الاسلامي والقسط
• ايقاظ هام (۲): التقنين الاسلامي والقسط
• ايقاظ هام (۳): العدل والتوحيد علويان
• ايقاظ هام (۴): الايمان بالبعض والکفر بالبعض الآخر
• ايقاظ هام (۵): اهمية توعية الناس بواقع الدين
• ايقاظ هام (۶): القوامية بالقسط واجب من؟
• ايقاظ هام (۷) : القرآن، کله لا بعضه
• ايقاظ هام (۸): النضال ضد الجوع
• - تنبيهات هامة :
• ١. اشباع الجائعين، اصل وتعميم (۱)
• ۲. اشباع الجائعين اصل وتعميم (۲)
• ٣. اشباع الجائعين، صور فاضلة
• ۴. اشباع الجائعين ودوره في تحکيم الصلات الاقتصادية
• ۵. اشباع الجائعين ودوره في صيانة الکيان السياسي
• ۶. اشباع الجائعين، الواجب الکبير
• ۷. اشباع الجائعين ودوره في بناء الانسان الخلقي
• ۸. اشباع الجائعين ودوره في الکيان الديني
• ۹. اشباع الجائعين واطعام الآخرين مکارم وآداب
• ۱۰. اشباع الجائعين، تجسيد مستوعب
• الفصل ۴۹: مضاداة التکاثر والفقر للقسط الاسلامي
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه
• - توضيحان
• - تذييل هام: تفسير الطبقات بمقياس التعاليم الاسلامية، والتکاثرية
• ١. تفسير الطبقية في مفهومها الاسلامي
• ٢. تفسير الطبقية في مفهومها التکاثري
• الفصل ۵۰: الاصلاح الاجتماعي، مقاطعة ودفاع
• نظرة إلى الفصل
• ۔ اصل وتنبيه
• ۔ اخطار: السيدة خديجة في الجاهلية وفي الاسلام
• الباب الثاني عشر: المدخل إلى دراسة الاقتصاد الاسلامي (اصول عامة)
• الفصل۱: صور المالکية
• أ: مالکية الله تعالى
• ب: مالکية الحکم الاسلامي
• ج: مالکية الناس عامة
• د: مالکية الناس خاصة
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۲: الارض . . . موضوعة للانام
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه
• - اشارة
• الفصل ۳: المواهب والاموال، تعميم وتأميم
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۴: العمل والعمالة، ودورهما الرئيسي في البناء الاقتصادي (۱)
• أ: العمل في سنة التکوين
• ب: العمل في سنة التشريع
• ج: الحث على العمل (۱)
• د: الحث على العمل (۲)
• ه: اتقان العمل
• و: انتظام العمل
• ز: العمل بالعلم والاختصاص
• ح: العمل بالالتزام
• نظرة إلى الفصل
• - شرح الجهات الهامة التي ترکز قيمة العمل:
• ١. الجهة الطبيعية
• ۲. الجهة الانسانية الجسمية
• ۳. الجهة الانسانية الروحية
• ۴. الجهة الحياتية
• ۵. الجهة التربوية
• ۶. الجهة التعليمية
• ۷. الجهة الاخلاقية
• ۸. الجهة التکاملية
• ۹. الجهة الاجتماعية
• ۱۰. الجهة البيئية
• ۱۱. الجهة الاقتصادية
• ۱۲. الجهة التشريعية
• ۱۳. الجهة الثقافية
• ۱۴. الجهة السياسية
• ۱۵. الجهة الدفاعية
• ۱۶. الجهة الفنية
• ۱۷. الجهة الصحية
• ۱۸. الجهة التقدمية
• ۱۹. الجهة الصناعية
• ۲۰. الجهة الرفاهية
• الفصل۵: العمل والعمالة، ودورهما الرئيسي في البناء الاقتصادي (۲)
• أ: تقسيم الوقت
• ب: تقسيم العمل
• ج: العمل ودوره في مطاردة الفقر
• د: العمل ودوره في صيانة الدين
• ه: السعي والمثابرة في العمل
• و: الاغتراب في طلب الرزق والتماس العمل
• ز: لا يستجاب دعاء الفارغ والعاطل
• ح: الانبياء والاوصياء والعمل
• تنبيه
• تذييلان:
• أ: العمل، اخلاق وآداب:
• ۱. رعاية الاعتدال
• ۲. لاحرص ولا ضعف
• ٣. الحذق واستعماله
• ۴. الالتزام بالامانة
• ۵. حسن التعامل
• ۶. التحذير من التسويف وتضييع اوقات الناس
• ب: لا عمل للحکم الجائر
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۶: العطل والکسل، استنکار ورفض
• أ: العطل
• ب: الکسل
• نظرة إلى الفصل
• - تدليل
• - تکميل: النبي(ص) يقبل يد العامل
• الفصل ۷: الفلاحة والزراعة
• - تذييل: الزراعة، آداب وحقوق
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۸: الرعي وتربية المواشي
• الفصل ۹: البحر، صيده واستخراج فوائده والصناعة البحرية واهمية طرق البحر نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۰: الصناعات والاختراعات
• اشارة: الکشوف والاختراعات التي تکون رهينة العصور وتطوراتها
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۱: الاخصائية الملتزمة
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۲: الاجراء، الفلاحون، العمال، لا ظلم ولا استغلال
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۳: الاستيراد والبيع
• أ: الحض على الکسب والاستيراد
• ب: الفقه ثم المتجر (الکسب والاستيراد)
• ج: السنة في البيع والشراء
• د: تحديد الربح
• ه: شجب الارباح الضخمة والتکاثرية
• و: السماح والسهولة في البيع
• ز: البيع في الظلال غش
• ح: الغش ورفضه الحاسم
• ط: غبن المؤمن والمسترسل ربا
• ي: الصدق واخذ الحق واعطاؤه، والا فالفجور
• يا: شراء الجيد وبيع الجيد
• يب: لا يمين في البيع
• يج: لا بخس لاشياء الناس
• يد: لا تطفيف ولا اخسار
• يه: لا تسويف ولا تأخير
• يو: مجادلة السيوف اهون من طلب الحلال
• يز: بيع المضطرين ممنوع
• يح: رفض الوساطة في البيع
• يط: حق الميزان والوفاء به
• ک: لا يباع السلاح من اعداء الاسلام
• تنبيه
• کا: اي کاسب حبيب الله؟
• کب: تدن وسقوط
• کج: قيم مثلي للحياة الاسلامية في الاسواق
• کد: اوقات وحقوق
• که: السوق سوقان
• ۱: مسيرة إلى الله ومغفرته وجنته
• ٢. ميدان الشيطان ومحضره
• تتميمات:
• ۱. التعريف بشر الناس
• ۲. الظلم الذي لا يترک
• ٣. خلط الطعام في البيع
• نظرة إلى الفصل
• - الاحاديث المؤشرة للبيع والاستيراد
• - تذييلات
• الفصل ۱۴: الربا، سحق جبار
• أ: اکل الربا عمل شيطاني
• ب: اذان الحرب من الله تعالى
• ج: الربا يمحق
• د: المؤمن لا يأکل الربا
• ه: اکل الربا سيرة يهودية
• و: الربا مضاعفة وتکاثر
• ز: شر المکاسب واخبثها
• ح: الوزر الاکبر
• ط: اخوف مايخاف منه على الامة
• ي: اکل الربا بالحيلة
• يا: الربا وفساد الاموال والتجارات وتعطيل حرکة العمل
• يب: آکل الربا ملعون
• يج: آکل الربا يقتل
• يد: اوزار وعظائم
• يه: اهوال عظيمة
• يو: الربا يمحق الدين
• يز: الربا ظلم
• يح: ذهاب المعروف
• يط: الربا هلاک فردي
• ک: الربا هلاک اجتماعي
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۱۵: الاحتکار
• أ: احتکار الاموال
• ب: احتکار الارزاق
• ج: الاحتکار وإضراره بدين المحتکر
• د: الاحتکار وإضراره بدنيا المحتکر
• ه: الاحتکار وإضراره بالمجتمع
• و: الاحتکار وإضراره بالحکم
• ز: الاحتکار، خطأ دناءة رذيلة وشرارة
• ح: الاحتکار فجور
• ط: المحتکر آثم
• ي: المحتکر ملعون
• يا: المحتکر شر من السارق
• يب: التجار والاحتکار
• يج: المنع من الاحتکار
• يد: لا کفارة للاحتکار
• يه: عذاب المحتکرين:
• ١. عقوبتهم في الدنيا:
• أ: بما يناسب فعلهم
• ب: باظهار ما يحتکرون
• ج: باحراق اموالهم وابادتها
• ۲. عذابهم في الآخرة
• تذييل: مسؤولية الحکم الاسلامي بالنسبة إلى المحتکرين وعرض اموالهم على الناس واجبارهم على البيع
• تتميمان:
• ۱: تعيين موضوعات الاحتکار
• ۲: التسعير
• تذنيب
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه
• - ايقاظ

انفاق

تکافل

معیشت

تولید

• الفصل ۳۲: الحد القوامي السالم للانتاج
• - محدودية الانتاج بحسب المصالح العامة (المادية والروحية، الفردية والاجتماعية، التربوية والاخلاقية، الاقتصادية والسياسية)
• نظرة إلى الفصل
• ۱. رفض الاستهلاک التجملي والارستقراطي
• ۲. قصر الانتاج على الحاجات وما يلابسها واهميته الحياتية للناس
• ٣ . تقريب مستويات الانتاج
• ۴. ملامح الانتاج في المجتمع الاسلامي
• ۵. واجب الحکم الاسلامي في الرقابة على الانتاج
• ۶. الفرق الجوهري بين الانتاجين: الاسلامي والرأسمالي
• ۷. صور من الانتاج التکاثري المدمرة
• ۸. مضاداة الانتاج التکاثري للانسان والانسانية
• - تنبيهات

واردات

• الفصل ۳۳: الحد القوامي السالم للاستيراد
• - محدودية الاستيراد بحسب المصالح العامة (المادية والروحية، الفردية والاجتماعية، التربوية والاخلاقية، الاقتصادية والسياسية)
• نظرة إلى الفصل
• - بحث وتنبيه
• - تتميم

توزیع

• الفصل ۳۴: الحد القوامي السالم للتوزيع
• - لزوم رعاية العدالة في التوزيع، لتجسيد توزيع معقول
• نظرة إلى الفصل
• - توضيحان
• الفصل ۳۵: الحد القوامي السالم للاستهلاک
• - لزوم رعاية الحد في الاستهلاک
• (من الاخلاق الاقتصادية في الاسلام «۵»)
• نظرة إلى الفصل
• ۔ ايقاظ هام

مال

اقتصاد حکومتی

• الفصل ۳۸: الحکم الاسلامي وبعض موارده المالية (۱)

انفال و فیء

• - الانفال والفيء
• نظرة إلى الفصل
• الفصل ۳۹: الحکم الإسلامي وبعض موارده المالية (۲)

خمس

• - الخمس
• نظرة إلى الفصل
• - تنبيه هام

زکات

عدالت اقتصادی

ح نبوی ج۶ و ج۷

اجمالي

• الباب الأول التقدم الاقتصادي
• الاقتصاد والمعاملات المالية
• أهمية التقدم الاقتصادي
• بركات التقدم الاقتصادي
• التخلف الاقتصادي
• مضار التخلف الاقتصادي
• التنمية الموعودة في الإسلام
• الباب الثاني اصول التنمية
• العلم
• التدبير
• العمل
• السوق
• الاستهلاك
• الدولة
• الباب الثالث مبادئ التنمية
• المبادئ الاعتقادية
• المبادئ الحقوقية
• المبادئ الأخلاقية
• المبادئ العبادية
• المبادئ الاجتماعية
• المبادئ الصحية
• الباب الرابع موانع التنمية
• الموانع الأخلاقية
• الموانع الاجتماعية
• الموانع العملية
• الباب الخامس آفات التنمية
• التكاثر
• الترف
• ما يهيى‌ء الأرضية لظهور آفات التنمية
• ما يعصم من آفات التنمية

تفصیلی

• الباب الأول التقدم الاقتصادي
• الفصل الأول أهمية التقدم الاقتصادي
• ۱ / ۱ سعادة الدنيا والآخرة
• ۱ / ۲ غنى المجتمع من نعم الله
• ۱ / ۳ الدعاء للتقدم الاقتصادي
• الفصل الثاني بركات التقدم الاقتصادي
• ۲ / ۱ قوام الدين والدنيا
• ۲ / ۲ العون على التقوى
• ۲ / ۳ مضاعفة الأجر
• ۲ / ۴ ستر العيوب
• ۲ / ۵ راحة النفس
• ۲ / ۶ شرف الدنيا
• الفصل الثالث التخلف الاقتصادي
• ۳ / ۱ الفقر من نقم الله
• ۳ / ۲ شدة الفقر ومرارته
• ۳ / ۳ الاستعاذة من الفقر
• الفصل الرابع مضار التخلف الاقتصادي
• ۴ / ۱ الكفر
• ۴ / ۲ النسيان
• ۴ / ۳ كشف العيوب
• الفصل الخامس التنمية الموعودة في الإسلام
• الفصل السادس مدح الفقر وذمه
• ۶ / ۱ ما روي في مدح الفقر
• ۶ / ۲ ما يدل على أن الفقر خير من الغنى
• ۶ / ۳ ما يبين الفقر الممدوح
• ملاحظات حول روايات مدح الفقر
• تتمة القسم الثامن الحكم الاقتصادية
• الباب الثاني اصول التنمية
• الفصل الأول العلم
• ۱ / ۱ دور العلم في التقدم
• ۱ / ۲ دور الجهل في التخلف
• الفصل الثاني التدبير
• ۲ / ۱ حسن التدبير والتنمية
• ۲ / ۲ سوء التدبير والتخلف
• الفصل الثالث العمل
• ۳ / ۱ الحث على العمل
• أ طلب الرزق
• ب التعب في طلب المعيشة
• ج الاغتراب في طلب الرزق
• د العمل باليد
• ه تقبيل يد العامل
• و سيرة الأنبياء في طلب الرزق
• ۳ / ۲ التحذير من التواني في العمل
• أ مضار التواني
• ب ذم الكل على الناس
• ج ذم تضييع العيال
• ۳ / ۳ اجارة النفس
• ۳ / ۴ أهم آداب انتخاب الأجير
• أ تعيين الاجرة
• ب التجنب عن ظلم الأجير
• ج عدم التأخير في دفع الاجرة
• د عدم حبس الأجير عن الجمعة
• ۳ / ۵ الحث على الإنتاج
• أ الزرع والغرس
• ب تربية المواشي والأنعام
• ج الصناعة
• ۳ / ۶ ما ينبغي للمكتسب
• أ طلب الحلال
• ب البكور
• ج ملازمة ما تيسر له من المكسب
• الفصل الرابع السوق
• ۴ / ۱ الحث على التجارة
• ۴ / ۲ النهي عن الاحتكار
• ۴ / ۳ ما ورد في التسعير
• أ المسعر هو الله عز و جل
• ب امتناع النبي عن التسعير
• ج الأمر بإقامة الأسعار العادلة
• د استحباب البيع بسعر أرخص صبرا واحتسابا
• نظرة في أحاديث التسعير
• المسعر هو الله
• معارضة النبي صلى الله عليه و آله للتسعير
• عدالة الأسعار في عهد الإمام أمير المؤمنين عليه السلام
• ۴ / ۴ ما ينبغي للبائع السوق
• أ البيع بسعر اليوم
• ب الإرجاح في الوزن
• ۴ / ۵ ما لا ينبغي للبائع
• أ المغالاة في الربح
• ب البيع على بيع أخيه
• ج الحلف
• ۴ / ۶ ما يحرم في المعاملة
• أ الربا
• ب الكذب
• ج الغش
• د التطفيف
• ه غبن المسترسل
• و جوامع آداب المعاملة
• ۴ / ۷ المكاسب المذمومة
• الفصل الخامس الاستهلاك
• ۵ / ۱ ما ينبغي في استهلاك الأموال الخاصة
• أ التوازن بين الدخل والإنفاق
• ب رعاية الأولويات
• ج تخفيف المؤونة
• د الإنفاق في سبيل الله
• ه الوقف في سبيل الله
• و القصد
• ز إظهار الغنى
• ۵ / ۲ ما لا ينبغي في استهلاك الأموال
• أ الإسراف والتبذير
• ب إنفاق المال في غير حقه
• ج إنفاق المال في البناء فوق الكفاف
• د إضاعة المال
• ه التشبه بالأجنبي في الاستهلاك
• و التفريط في الاستهلاك
• الفصل السادس الدولة
• ۶ / ۱ الحكومة الصالحة والتنمية
• ۶ / ۲ الاستئثار بالفي‌ء والتخلف
• ۶ / ۳ مراقبة السوق
• الباب الثالث مبادئ التنمية
• الفصل الأول المبادئ الاعتقادية
• ۱ / ۱ الله هو الرزاق
• ۱ / ۲ خصائص الرزق
• أ مقدر مقسوم
• ب مقسوم من الحلال
• ج لا يزيده حرص الحريص
• د مضمون لطالبه
• ۱ / ۳ أصناف الرزق
• ۱ / ۴ حكمة القبض والبسط
• ۱ / ۵ المرزوق من حيث لا يحتسب
• أ المتقي
• ب المتوكل
• ج المتفقه في الدين
• ۱ / ۶ دور رضا الله في التنمية
• الفصل الثاني المبادئ الحقوقية
• ۲ / ۱ المال مال الله
• ۲ / ۲ حرمة مال المسلم
• ۲ / ۳ حرمة مال المعاهد
• ۲ / ۴ حقوق المال
• ۲ / ۵ حبس الحقوق
• ۲ / ۶ استصلاح المال
• ۲ / ۷ حفظ المال
• ۲ / ۸ مسؤولية الامة إزاء إقامة الحقوق
• الفصل الثالث المبادئ الأخلاقية
• ۳ / ۱ حسن الخلق
• ۳ / ۲ الرفق
• ۳ / ۳ التقوى
• ۳ / ۴ الشكر
• ۳ / ۵ القصد
• ۳ / ۶ الرضا
• ۳ / ۷ القناعة
• ۳ / ۸ إيثار الآخرة
• ۳ / ۹ النظر إلى الأدنى معيشة
• ۳ / ۱۰ صدق الوعد
• الفصل الرابع المبادئ العبادية
• ۴ / ۱ الاستغفار
• ۴ / ۲ الصلاة
• ۴ / ۳ صلاة الليل
• ۴ / ۴ صلاة الاستسقاء
• ۴ / ۵ قراءة القرآن
• ۴ / ۶ الحج و العمرة
• ۴ / ۷ الدوام على الطهارة
• ۴ / ۸ الدعاء
• ۴ / ۹ الذكر
• ۴ / ۱۰ الأدعية المأثورة في طلب الرزق
• ۴ / ۱۱ الأذكار المأثورة لدفع الفقر
• الفصل الخامس المبادئ الاجتماعية
• ۵ / ۱ النكاح
• ۵ / ۲ التجمل
• ۵ / ۳ صلة الرحم
• ۵ / ۴ حسن الجوار
• ۵ / ۵ الأمانة
• ۵ / ۶ الصدق والوفاء
• ۵ / ۷ التعاون
• ۵ / ۸ الإنفاق
• ۵ / ۹ الزكاة
• ۵ / ۱۰ الإطعام
• ۵ / ۱۱ البر
• الفصل السادس المبادئ الصحية
• ۶ / ۱ النظافة
• ۶ / ۲ الوضوء قبل الطعام و بعده
• ۶ / ۳ التخلل والسواك
• ۶ / ۴ تقليم الأظفار
• الباب الرابع موانع التنمية
• الفصل الأول الموانع الأخلاقية
• ۱ / ۱ الحرص
• ۱ / ۲ الكذب
• ۱ / ۳ البطر
• الفصل الثاني الموانع الاجتماعية
• ۲ / ۱ الاختلاف
• ۲ / ۲ الظلم
• ۲ / ۳ الخيانة
• ۲ / ۴ قطيعة الرحم
• ۲ / ۵ منع المحتاج
• الفصل الثالث الموانع العملية
• ۳ / ۱ السيئات
• ۳ / ۲ الربا
• ۳ / ۳ السحت
• ۳ / ۴ الزنا
• ۳ / ۵ المسألة
• ۳ / ۶ النوم قبل طلوع الشمس
• ۳ / ۷ النوادر
• الباب الخامس آفات التنمية
• الفصل الأول التكاثر
• ۱ / ۱ التحذير من التكاثر
• ۱ / ۲ التحذير من الكنز
• ۱ / ۳ شروط صدق الكنز
• أ عدم كون المال نفقة
• ب عدم أداء زكاة المال
• معنى الكنز في القرآن والحديث
• الكنز في اللغة
• الخلفية التأريخية
• الكنز في القرآن
• الكنز في الحديث
• ۱ / ۴ الخصائص السلبية للثروة التكاثر
• أ مادة الشهوات
• ب مصيدة إبليس
• ج فتنة النفس
• د يعسوب الظلمة
• ۱ / ۵ التحذير من عبادة المال!
• ۱ / ۶ ذم إيثار المال
• ۱ / ۷ مضار التكاثر أعظم من مضار الفقر
• ۱ / ۸ مضار التكاثر
• أ نسيان الله
• ب الاستدراج
• ج كثرة الهموم
• د سواد الوجوه
• ه شدة الحساب
• و صعوبة النجاة
• ز الهلاك
• ح تلك المضار
• الفصل الثاني الترف
• ۲ / ۱ التحذير من الترف
• ۲ / ۲ معاشرة المترفين
• أ التجافي عن مجالسة المترفين
• ب التحذير من إكرام الغني لغناه
• الفصل الثالث ما يهيى‌ء الأرضية لظهور آفات التنمية
• ۳ / ۱ الغفلة عن الآخرة
• ۳ / ۲ استبطاء الرزق
• ۳ / ۳ استقلال الرزق
• ۳ / ۴ طلب الحرام
• الفصل الرابع ما يعصم من آفات التنمية
• ۴ / ۱ إيثار الآخرة
• ۴ / ۲ الإجمال في الطلب
• ۴ / ۳ الاقتصار على الكفاف
• ۴ / ۴ عدم الاغتمام لرزق الغد
• توضيح حول آفات التنمية والوقاية منها

الدليل التصنيفي

اجمالي

• الاقتصاد والمعاملات المالية
• ۱:۴ النظام الاقتصادي
• ۲:۴ السوق وكفاءة الأداء
• ۳:۴ الموارد الاقتصادية
• ۴:۴ الإنفاق والاستهلاك
• ۵:۴ الزراعة والصناعة والتجارة (النشاط الاقتصادي)
• ۶:۴ النقود
• ۷:۴ الموارد والنفقات العامة (بيت المال) وإدارتها
• ۸:۴ الادخار والاستثمار والاكتناز
• ۹:۴ الكسب والدخل والفقر وعدالة التوزيع
• ۱۰:۴ العقود والتشريعات الاقتصادية

تفصيلي

• ۱:۴ النظام الاقتصادي
• ۱:۱:۴ التملك
• ۲:۱:۴ الحرية الاقتصادية (مالية السوق)
• ۳:۱:۴ المعايير الاقتصادية وكفاءة الأداء
• ۴:۱:۴ المسئولية الاقتصادية العامة
• ۲:۴ السوق وكفاءة الأداء
• ۱:۲:۴ حرية السوق
• ۲:۲:۴ ضوابط السوق
• ۳:۲:۴ أنواع السوق
• ۴:۲:۴ المكاييل والموازين
• ۵:۲:۴ أشكال التعامل في السوق
• ۶:۲:۴ السياسات الاقتصادية المؤثرة في السوق
• ۳:۴ الموارد الاقتصادية
• ۱:۳:۴ المشكلة الاقتصادية وندرة الموارد
• ۲:۳:۴ العمل
• ۳:۳:۴ الأراضي والعقارات
• ۴:۳:۴ المعادن والكنوز
• ۵:۳:۴ المياه
• ۶:۳:۴ رأس المال والأصول الثابتة
• ۴:۴ الإنفاق والاستهلاك
• ۱:۴:۴ الحث على الإنفاق المشروع والاستهلاك النافع
• ۲:۴:۴ الإنفاق غير المشروع والاستهلاك المنهي عنه
• ۳:۴:۴ الإنفاق الانتاجي (الاستثمار)
• ۴:۴:۴ ضوابط الإنفاق
• ۵:۴:۴ ثواب الإنفاق الدنيوي والأخروي
• ۵:۴ الزراعة والصناعة والتجارة (النشاط الاقتصادي)
• ۱:۵:۴ الزراعة والثروة الحيوانية
• ۲:۵:۴ الحرف والصناعة
• ۳:۵:۴ التجارة
• ۶:۴ النقود
• ۱:۶:۴ المقايضة
• ۲:۶:۴ أنواع النقود وأشكالها
• ۳:۶:۴ وظائف النقود
• ۴:۶:۴ إقراض النقود
• ۵:۶:۴ صرف النقود
• ۷:۴ الموارد والنفقات العامة (بيت المال) وإدارتها
• ۱:۷:۴ الموارد العامة
• ۲:۷:۴ النفقات العامة
• ۳:۷:۴ إدارة الموارد والنفقات العامة
• ۸:۴ الادخار والاستثمار والاكتناز
• ۱:۸:۴ الادخار
• ۲:۸:۴ الاستثمار
• ۳:۸:۴ الاكتناز
• ۹:۴ الكسب والدخل والفقر وعدالة التوزيع
• ۱:۹:۴ الكسب والدخل
• ۲:۹:۴ الفقر
• ۳:۹:۴ عدالة التوزيع والضمان الإجتماعي
• ۱۰:۴ العقود والتشريعات الاقتصادية
• ۱:۱۰:۴ عقود التمليك
• ۲:۱۰:۴ عقود المنافع والمقاولة والاستصناع
• ۳:۱۰:۴ عقود التوثيقات

تفاصيل أخرى

النظام الاقتصادي

• ۱:۴ النظام الاقتصادي
• ۱:۱:۴ التملك
• ۱:۱:۱:۴ حرية التملك
• ۲:۱:۱:۴ مشروعية التملك
• ۳:۱:۱:۴ طرق التملك المشروعة
• ۴:۱:۱:۴ طرق التملك غير المشروعة
• ۵:۱:۱:۴ الملكية العامة
• ۶:۱:۱:۴ الملكية الخاصة
• ۲:۱:۴ الحرية الاقتصادية (مالية السوق)
• ۱:۲:۱:۴ حرية العمل
• ۲:۲:۱:۴ حرية الاستهلاك والإستثمار
• ۳:۲:۱:۴ حرية الابتكار
• ۴:۲:۱:۴ حرية الاختيار
• ۲:۱:۴ :۵ آلية السوق (عرض + طلب)
• ۳:۱:۴ المعايير الاقتصادية وكفاءة الأداء
• ۱:۳:۱:۴ الحلال والحرام (عدم الظلم والاستغلال،...)
• ۲:۳:۱:۴ الإتقان والإخلاص
• ۳:۳:۱:۴ الثواب والعقاب
• ۴:۳:۱:۴ التكافل والتعاون
• ۵:۳:۱:۴ المروءة في التعامل (انظار المعسر)
• ۶:۳:۱:۴ الرضا والتوكل
• ۷:۳:۱:۴ الأمانة والصدق
• ۴:۱:۴ المسئولية الاقتصادية العامة
• ۱:۴:۱:۴ الإصلاح الزراعي وإحياء الموات
• ۴:۱:۴:۲ مراقبة الموازين والمكاييل
• ۳:۳:۱:۴ كفالة الحاجات الأساسية
• ۴:۴:۱:۴ الجباية العادلة
• ۵:۴:۱:۴ الحماية
• ۶:۴:۱:۴ مراقبة تطبيق الأحكام الشرعية في التعامل
• ۷:۴:۱:۴ مراقبة الأسعار
• ۴:۱:۴:۸ التخطيط ورسم السياسات الاقتصادية

السوق وكفاءة الأداء

• ۲:۴ السوق وكفاءة الأداء
• ۱:۲:۴ حرية السوق
• ۱:۱:۲:۴ حرية الدخول في السوق والخروج منه
• ۲:۱:۲:۴ الطلب والعرض
• ۳:۱:۲:۴ الأسعار العادلة
• ۲:۲:۴ ضوابط السوق
• ۱:۲:۲:۴ منع الربا
• ۲:۲:۲:۴ بيان البيوع المنهي عنها (كالاتجار بالمحرمات)
• ۳:۲:۲:۴ منع الاحتكار
• ۴:۲:۲:۴ منع تلقي الركبان وبيع الحاضر للبادي
• ۵:۲:۲:۴ منع التغرير والغش
• ۶:۲:۲:۴ منع المزابنة والمحاقلة
• ۷:۲:۲:۴ منع النجش وبيع الإنسان على بيع أخيه
• ۸:۲:۲:۴ الصدق في المعاملة وعدم الحلف
• ۳:۲:۴ أنواع السوق
• ۱:۳:۲:۴ السوق الداخلي
• ۲:۳:۲:۴ السوق الخارجي
• ۴:۲:۴ المكاييل والموازين
• ۵:۲:۴ أشكال التعامل في السوق
• ۱:۵:۲:۴ الوكالات
• ۲:۵:۲:۴ الكفالات والجوالات
• ۳:۵:۲:۴ السلم
• ۴:۵:۲:۴ التعجيل والتأجيل
• ۵:۵:۲:۴ الرهن
• ۶:۵:۲:۴ العربون
• ۶:۲:۴ السياسات الاقتصادية المؤثرة في السوق
• ۱:۶:۲:۴ السياسات النقدية والمالية (رسوم حكومية، ضرائب، صرافة)
• ۲:۶:۲:۴ سياسة الأجور
• ۳:۶:۲:۴ التسعير

الموارد الاقتصادية

• ۳:۴ الموارد الاقتصادية
• ۱:۳:۴ المشكلة الاقتصادية وندرة الموارد
• ۱:۱:۳:۴ دور ندرة الموارد
• ۲:۱:۳:۴ دور الاستغلال الأمثل للموارد وعدم الإسراف
• ۴: ۳:۱:۳ دور توزيع الثروة
• ۴:۱:۳:۴ دور الطاقات المعنوية والنفسية
• ۲:۳:۴ العمل
• ۱:۲:۳:۴ مشروعية العمل وفضله
• ۲:۲:۳:۴ حقوق العمال وواجباتهم
• ۲:۲:۳:۴ أنواع العمل (حلال وحرام، مأجور ومتطوع)
• ۴:۲:۳:۴ أنواع الحرف والمهن
• ۵:۲:۳:۴ السكان والقوي العاملة (تشجيع النسل)
• ۶:۲:۳:۴ عمل المرأة
• ۳:۳:۴ الأراضي والعقارات
• ۱:۳:۳:۴ ملكية الأراضي والعقارات
• ۲:۳:۳:۴ إقطاع الأراضي
• ۳:۳:۳:۴ إحياء الموات
• ۴:۳:۳:۴ إجارة (كراء) الأراضي والعقارات  
• ۴:۳:۴ المعادن والكنوز
• ۱:۴:۳:۴ أنواع المعادن
• ۲:۴:۳:۴ أنواع الكنوز
• ۳:۴:۳:۴ إقطاع المعادن وملكيتها
• ۵:۳:۴ المياه
• ۱:۵:۳:۴ أنواع المياه (أنهار، عيون، آبار ... الخ)
• ۲:۵:۳:۴ البحار واستغلال ثرواتها
• ۳:۵:۳:۴ ملكية المياه
• ۴:۵:۳:۴ الحفاظ على المياه وعدم تلويثها (البيئة)
• ۵:۵:۳:۴ الاقتصاد في استخدام المياه
• ۶:۵:۳:۴ طرق توزيع المياه
• ۴:۷:۵:۳ البحار وتوزيع ثرواتها
• ۶:۳:۴ رأس المال والأصول الثابتة
• ۱:۶:۳:۴ الطرق والجسور وغيرها
• ۲:۶:۳:۴ المساجد والمدارس والمساكن ونحوها
• ۳:۶:۳:۴ الدواب والآلات

الإنفاق والاستهلاك

• ۴:۴ الإنفاق والاستهلاك
• ۱:۴:۴ الحث على الإنفاق المشروع والاستهلاك النافع
• ۴:۴:۱:۱ الإنفاق على الحاجات الأساسية
• ۴:۴:۲:۱ الإنفاق على الأسرة
• ۴:۴:۳:۱ الإنفاق على الأقارب
• ۴:۱:۴:۴ الإنفاق على ذوي الحاجات
• ۵:۱:۴:۴ الإنفاق في سبيل الله
• ۶:۱:۴:۴ الكفارات والنذور والنسك والأضاحي
• ۷:۱:۴:۴ الإنفاق على الضيوف والجيران وأهل الحي
• ۸:۱:۴:۴ الإنفاق في طلب العلم والعبادات
• ۹:۱:۴:۴ دفع الديات والغرامات والتعويضات
• ۲:۴:۴ الإنفاق غير المشروع والاستهلاك المنهي عنه
• ۳:۴:۴ الإنفاق الإنتاجي (الإستثمار)
• ۴:۴:۴ ضوابط الإنفاق
• ۱:۴:۴:۴ الإعتدال في الإنفاق وعدم الإسراف
• ۲:۴:۴:۴ التوسعة في الإنفاق وعدم البخل
• ۳:۴:۴:۴ عدم التفاخر
• ۴:۴:۴:۴ مراعاة الأولويات في الإنفاق
• ۵:۴:۴:۴: عدم الإنفاق في حرام
• ۵:۴:۴ ثواب الإنفاق الدنيوي والأخروي

الزراعة والصناعة والتجارة (النشاط الاقتصادي)

• ۵:۴ الزراعة والصناعة والتجارة (النشاط الاقتصادي)
• ۱:۵:۴ الزراعة والثروة الحيوانية
• ۱:۱:۵:۴ الحث على زراعة الأرض وعمارتها
• ۲:۱:۵:۴ النهي عن قطع الأشجار وقتل الحيوان والطيور من غير فائدة
• ۳:۱:۵:۴ إجارة (كراء) الأرض للغراس والزرع وغيرها
• ۴:۱:۵:۴ المزارعة والمساقاة
• ۵:۱:۵:۴ إحياء الموات
• ۶:۱:۵:۴ النهي عن بيع الثمار قبل نضجها
• ۷:۱:۵:۴ العسل وتربية النحل
• ۸:۱:۵:۴ تربية الحيوان والطيور والأسماك والحفاظ عليها (البيئة)
• ۹:۱:۵:۴ المراعي والحمي (البيئة)
• ۱۰:۱:۵:۴ الصيد
• ۲:۵:۴ الحرف والصناعة
• ۱:۲:۵:۴ الحث على الإحتراف
• ۲:۲:۵:۴ أنواع الحرف
• ۳:۲:۵:۴ الصناعة العسكرية
•   ۴:۲:۵:۴ الصناعة المدنية
• ۵:۲:۵:۴ الحرف والصناعات غير المشروعة
• ۳:۵:۴ التجارة‌
• ۱:۳:۵:۴ الحث على التجارة والاكتساب
• ۲:۳:۵:۴ المبادلات التجارية
• ۳:۳:۵:۴ الأخلاق والقيم التجارية
• ۱:۳:۳:۵:۴ الأمانة والصدق
• ۲:۳:۳:۵:۴ الإبتعاد عن المحرمات
• ۳:۳:۳:۵:۴ عدم الغش والتغرير
• ۴:۳:۳:۵:۴ عدم الحلف والمماطلة
• ۵:۳:۳:۵:۴ السماحة وحسن القضاء والإقتضاء
• ۶:۳:۳:۵:۴ عدم البيع على بيع الغير
• ۷:۳:۳:۵:۴ عدم الإستغلال والإحتكار
• ۴:۳:۵:۴ الإتجار مع غير المسلمين
• ۵:۳:۵:۴ الدين والقرض
• ۱:۵:۳:۵:۴ الإعسار والإفلاس
• ۲:۵:۳:۵:۴ إبراء المدين وففضله

النقود

• ۶:۴ النقود
• ۱:۶:۴ المقايضة
• ۲:۶:۴ أنواع النقود وأشكالها
• ۳:۶:۴ وظائف النقود
• ۴:۶:۴ إقراض النقود
• ۱:۴:۶:۴ القرض الحسن
• ۲:۴:۶:۴ القرض الربوي
• ۵:۶:۴ صرف النقود

الموارد والنفقات العامة (بيت المال) وإدارتها

•  ۴:۷ الموارد والنفقات العامة (بيت المال) وإدارتها
• ۱:۷:۴ الموارد العامة
• ۱:۱:۷:۴ الزكاة
• ۲:۱:۷:۴ الفيء والغنيمة
• ۳:۱:۷:۴ الجزية
• ۴:۱:۷:۴ الخراج وعوائد أملاك الدولة
• ۵:۱:۷:۴ العشور والضرائب والرسوم والمكوس
• ۶:۱:۷:۴ اللقطة وتركه من لا وارث له
• ۷:۱:۷:۴ خمس المعادن والركاز
• ۸:۱:۷:۴ الوقف
• ۹:۱:۷:۴ القروض
• ۱۰:۱:۷:۴ التبرعات والهبات
• ۲:۷:۴ النفقات العامة
• ۱:۲:۷:۴ مصارف الزكاة
• ۲:۲:۷:۴ الإنفاق الجهادي (الدعوي والعسكري)
• ۳:۲:۷:۴ الإنفاق على المرافق العامة
• ۴:۲:۷:۴ نفقات التأمين الإجتماعي
• ۱:۴:۲:۷:۴ نفقات (الشيخوخة) والعجز والمرض
• ۲:۴:۲:۷:۴ نفقات البطالة
• ۳:۴:۲:۷:۴ نفقات الإعانة والإغاثة والأعطيات
• ۵:۲:۷:۴ الإنفاق على الجهاز الإداري للدولة
• ۶:۲:۷:۴ نفقات التطوير الثقافي والعلمي والمهني
• ۳:۷:۴ إدارة الموارد والنفقات العامة
• ۱:۳:۷:۴ حسن جباية المال العام
• ۱:۱:۳:۷:۴ الجابي وصفاته
• ۲:۱:۳:۷:۴ كيفية الجباية
• ۳:۱:۳:۷:۴ تشريعات الجباية وعدالتها
• ۲:۳:۷:۴ حسن إنفاق المال العام واستخدامه
• ۳:۳:۷:۴ مراعاة الأولويات في الإنفاق
• ۴:۳:۷:۴ النهي عن خيانة المال العام (الغلول) وعقوبتها
• ۵:۳:۷:۴ الرقابة العامة

الادخار والاستثمار والاكتناز

• ۸:۴ الادخار والاستثمار والاكتناز
• ۱:۸:۴ الادخار
• ۱:۱:۸:۴ مشروعية الادخار
• ۲:۱:۸:۴ الادخار والإسراف
• ۳:۱:۸:۴ الادخار والبخل
• ۲:۸:۴ الاستثمار
• ۱:۲:۸:۴ مشروعية الاستثمار وفضله
• ۲:۲:۸:۴ الاستثمار الخاص
• ۳:۲:۸:۴ الاستثمار العام
• ۴:۲:۸:۴ ضوابط الاستثمار
• ۱:۴:۲:۸:۴ عدم الاستثمار في المحرمات
• ۲:۴:۲:۸:۴ مراعاة الأولويات في الاستثمار
• ۳:۸:۴ الاكتناز

الكسب والدخل والفقر وعدالة التوزيع

۹:۴ الكسب والدخل والفقر وعدالة التوزيع

• ۱:۹:۴ الكسب والدخل
• ۱:۱:۹:۴ مشروعية الكسب وفضله
• ۲:۱:۹:۴ ضوابط الكسب والدخل
• ۳:۱:۹:۴ مصادر الكسب والدخل
• ۱:۳:۱:۹:۴ العمل والمهن
• ۲:۳:۱:۹:۴ التجارات
• ۳:۳:۱:۹:۴ الصناعات والحرف
• ۴:۳:۱:۹:۴ ايرادات الملكية
• ۵:۳:۱:۹:۴ الهبات والزكاة والإرث
• ۲:۹:۴ الفقر
• ۱:۲:۹:۴ التنفير من الفقر ومعالجته
• ۲:۲:۹:۴ مراتب الفقر
• ۳:۲:۹:۴ أسباب الفقر
• ۴:۲:۹:۴ آثار الفقر
• ۵:۲:۹:۴ معالجة الفقر
• ۳:۹:۴ عدالة التوزيع والضمان الإجتماعي
• ۱:۳:۹:۴ تداول الثروة وعدم تكديسها
• ۲:۳:۹:۴ النهي عن الربا والإحتكار والإكتناز
• ۳:۳:۹:۴ الحث على الإنفاق العام
• ۴:۳:۹:۴ الإرث
• ۴:۳:۹:۴ سياسات الدولة الموجهة

العقود والتشريعات الاقتصادية

• ۱۰:۴ العقود والتشريعات الاقتصادية
• ۱:۱۰:۴ عقود التمليك
• ۱:۱:۱۰:۴ البيوع
• ۱:۱:۱:۱۰:۴ مشروعية البيع
• ۲:۱:۱:۱۰:۴ التقسيط في البيع
• ۳:۱:۱:۱۰:۴ الرضا في البيع
• ۴:۱:۱:۱۰:۴ مبايعة غير المسلمين
• ۵:۱:۱:۱۰:۴ الشفعة والإقالة
• ۶:۱:۱:۱۰:۴ بيع من يزيد المزاد
• ۷:۱:۱:۱۰:۴ البيوع المنهي عنها
• ۱:۷:۱:۱:۱۰:۴ بيع المحرمات
• ۲:۷:۱:۱:۱۰:۴ بيوع الغرر
• ۳:۷:۱:۱:۱۰:۴ بيع ما ليس عن الإنسان وما لم يقبض
• ۴:۷:۱:۱:۱۰:۴ الإحتكار
• ۵:۷:۱:۱:۱۰:۴ بيع الحاضر للبادي وتلقي الركبان
• ۶:۷:۱:۱:۱۰:۴ بيع النجش
• ۷:۷:۱:۱:۱۰:۴ بيع الملامسة والمنابذة
• ۸:۷:۱:۱:۱۰:۴ بيع المزابنة والمحاقلة
• ۹:۷:۱:۱:۱۰:۴ بيع الثمار قبل صلاحها
• ۱۰:۷:۱:۱:۱۰:۴ البيع وقت النداء (اذا الجمعة)
• ۲:۱:۱۰:۴ الربا
• ۱:۲:۱:۱۰:۴ النهي عن الربا
• ۲:۲:۱:۱۰:۴ جزاء آكل الربا والمعاون عليه
• ۳:۲:۱:۱۰:۴ تحريم ربا الفضل
• ۴:۲:۱:۱۰:۴ تحريم ربا النسيئة
• ۳:۱:۱۰:۴ السلم
• ۱:۳:۱:۱۰:۴ مشروعية السلم
• ۲:۳:۱:۱۰:۴ ضوابط السلم
• ۴:۱:۱۰:۴ القرض والدين
• ۱:۴:۱:۱۰:۴ مشروعية القرض وفضله
• ۲:۴:۱:۱۰:۴ إنظار المعسر
• ۳:۴:۱:۱۰:۴ حسن القضاء والإقتضاء
• ۴:۴:۱:۱۰:۴ النهي عن المماطلة
• ۵:۴:۱:۱۰:۴ النهي عن قرض جر نفعا
• ۶:۴:۱:۱۰:۴ التحلل من الدين وإسقاطه
• ۵:۱:۱۰:۴ الصرف
• ۱:۵:۱:۱۰:۴ مشروعية الصرف
• ۲:۵:۱:۱۰:۴ ما ورد في أحكام الصرف
• ۶:۱:۱۰:۴ الصلح
• ۱:۶:۱:۱۰:۴ مشروعية الإصلاح بين الناس وفضله
• ۲:۶:۱:۱۰:۴ الصلح عن حقوق العباد
• ۳:۶:۱:۱۰:۴ الصلح عن حقوق الله
• ۷:۱:۱۰:۴ الهيات والوصايا
• ۱:۷:۱:۱۰:۴ مشروعية الهبة وفضلها
• ۲:۷:۱:۱۰:۴ هبات الآباء والأبناء
• ۳:۷:۱:۱۰:۴ هبات الأقارب والأرحام
• ۴:۷:۱:۱۰:۴ الثواب على الهبة
• ۵:۷:۱:۱۰:۴ العمري والرقبي
• ۶:۷:۱:۱۰:۴ المنيحة
• ۷:۷:۱:۱۰:۴ المهاداة بين المسلمين وغير المسلمين
• ۸:۷:۱:۱۰:۴ مشروعية الوصية
• ۹:۷:۱:۱۰:۴ ما يجوز في الوصية
• ۲:۱۰:۴ عقود المنافع والمقاولة والاستصناع
• ۱:۲:۱۰:۴ عقد الإجارة والعمل
• ۱:۱:۲:۱۰:۴ مشروعية الإجارة
• ۲:۱:۲:۱۰:۴ إجارة الدور والحوانيت والأشياء
• ۳:۱:۲:۱۰:۴ إجارة الأراضي
• ۴:۱:۲:۱۰:۴ المنافع المنهي عنها (أجرة النائحة، المغنية،...)
• ۵:۱:۲:۱۰:۴ الأجير والعامل وفضل العمل
• ۶:۱:۲:۱۰:۴ الأجرة واستحقاقها
• ۲:۲:۱۰:۴ الإعارة
• ۱:۲:۲:۱۰:۴ مشروعية العارية وفضلها
• ۲:۲:۲:۱۰:۴ عارية الأشياء
• ۳:۲:۲:۱۰:۴ عارية الدواب
• ۴:۲:۲:۱۰:۴ ضمان العارية
• ۳:۲:۱۰:۴ الوقف
• ۱:۳:۲:۱۰:۴ مشروعية الوقف وفضله
• ۲:۳:۲:۱۰:۴ وقف العمارات وفضله
• ۳:۳:۲:۱۰:۴ رقف المنقولات
• ۳:۱۰:۴ عقود التوثيقات
• ۱:۳:۱۰:۴ عقد الرهن
• ۱:۱:۳:۱۰:۴ مشروعية الامن في الحضر والسفر
• ۲:۱:۳:۱۰:۴ المرهون
• ۳:۱:۳:۱۰:۴ الرهن بين المسلمين وغير المسلمين
• ۴:۱:۳:۱۰:۴ الإنتفاع بالمرهون وضمان ملاكه
• ۲:۳:۱۰:۴ الكفالة والدرك
• ۱:۲:۳:۱۰:۴ مشروعية الكفالة
• ۲:۲:۳:۱۰:۴ الكفالة بالمال
• ۳:۲:۳:۱۰:۴ الكفالة بالنفس
• ۴:۲:۳:۱۰:۴ ما يلزم الكفيل
• ۳:۳:۱۰:۴ الحوالة
• ۴:۳:۱۰:۴ المزارعة والمساقاة
• ۴:۳:۱۰:۴:۱ المزارعة
• ۲:۴:۳:۱۰:۴ المساقاة
• ۵:۳:۱۰:۴ الخيارات في العقود والشروط فيها
• ۱:۵:۳:۱۰:۴ الخيارات في العقود
• ۱:۱:۵:۳:۱۰:۴ خيار الشرط
• ۲:۱:۵:۳:۱۰:۴ خيار العيب والبراءة من العيب
• ۳:۱:۵:۳:۱۰:۵ خيار المتبايعين
• ۴:۱:۵:۳:۱۰:۴ خيار الرؤية
• ۲:۵:۳:۱۰:۴ الشروط في العقود
• ۱:۲:۵:۳:۱۰:۴ مشروعية الإشتراط وضوابطه
• ۲:۲:۵:۳:۱۰:۴ الشروط في البيوع
• ۳:۲:۵:۳:۱۰:۴ الشروط في النكاح والمهور
• ۴:۲:۵:۳:۱۰:۴ الشروط في القروض
• ۵:۲:۵:۳:۱۰:۴ الشروط في الوقت
• ۶:۲:۵:۳:۱۰:۴ الشروط في الإعتاق والمكاتبة
• ۶:۳:۱۰:۴ الضمان
• ۱:۶:۳:۱۰:۴ ضمان التعدي والغضب
• ۲:۶:۳:۱۰:۴ ضمان الدرك
• ۳:۶:۳:۱۰:۴ ضمان الإستحقاق
• ۴:۶:۳:۱۰:۴ ضمان ما أتلفت البهائم
• ۵:۶:۳:۱۰:۴ ضمان ما أتلف الصغار
• ۷:۳:۱۰:۴ النيابة في التعاقد
• ۱:۷:۳:۱۰:۴ الوكالة
• ۲:۷:۳:۱۰:۴ تصرفات الولي
• ۳:۷:۳:۱۰:۴ تصرفات الوصي
• ۸:۳:۱۰:۴ الأهلية والحجر
• ۱:۸:۳:۱۰:۴ أنواع الأهلية
• ۱:۱:۸:۳:۱۰:۴ أهلية الوجوب
• ۲:۱:۸:۳:۱۰:۴ أهلية الأداء
• ۲:۸:۳:۱۰:۴ الحجر
• ۱:۲:۸:۳:۱۰:۴ مشروعية الحجر
• ۲:۲:۸:۳:۱۰:۴ أسباب الحجر
• ۱:۲:۲:۸:۳:۱۰:۴ الحجر للصغر والجنون والسفه
• ۲:۲:۲:۸:۳:۱۰:۴ الحجر على الدين والمريض مرض الموت
• ۹:۳:۱۰:۴ الشركات
• ۱:۹:۳:۱۰:۴ مشروعية الشركة
• ۲:۹:۳:۱۰:۴ أنواع الشركة
• ۱:۲:۹:۳:۱۰:۴ شركة الملك
• ۲:۲:۹:۳:۱۰:۴ شركة الأعمال
• ۳:۲:۹:۳:۱۰:۴ شركة الأموال
• ۴:۲:۹:۳:۱۰:۴ شركة الوجوه
• ۵:۲:۹:۳:۱۰:۴ شركة المضاربة

برنامه‌ریزی براساس عناصر ثابت و متغیر اقتصادی

به اعتقاد شهید صدر، خلافت عمومی انسان در امور اقتصادی بدون هدایت گواهان به سرمنزل مقصود نمی‌رسد. براین اساس، لزوم برنامه‌ریزی اقتصادی و دخالت دولت در اقتصاد روشن می‌شود.

احکام اسلام درباره ثروت و افزایش تولید و رشد اقتصادی همراه با عدالت اقتصادی دو نوع است:

1. عناصر ثابت و جهان شمول احکام اقتصادی اسلام است که برنامه‌ریزی می‌بایست همواره در پرتو این اصول و شاخص‌های ثابت صورت گیرد، مانند توزیع درآمد بر اساس کار یا مالکیت یکی از عوامل تولید و مالکیت بر اساس دو عامل اجتماعی و انسانی به صورت نیاز و ارث.
2. عناصر متغیر زمانی و ساختاری است که بر مبنای خطوط و گرایش‌های کلی عناصر ثابت شکل می‌گیرند؛ مانند تعادل بازار کار با کالا و حفظ عدالت توزیعی در شرایط دگرگونی ابزار تولید. در واقع، مبنا و پایه و جهت این عناصر متغیر، ثابت و مشخص است ولی ماهیت و جوهره آن متغیر، طبق مصالح اجتماعی هر زمان ایجاد می‌گردد؛ بنابراین، برنامه‌ریزی اقتصادی صحیح در یک جامعه اسلامی، مبتنی بر ادغام عناصر متغیر با عناصر ثابت در ترکیب واحدی است که روح واحد و هدف مشترکی بایستی آن را هدایت و رهبری کند. شناخت و استنباط دقیق این عناصر متغیر از اصول و شاخص‌های کلی و ثابت، مسائل زیر را می‌طلبد:
3. خطوط کلی ثابت که جهت عمومی این عناصر متغیر را مشخص می‌سازد و دلالت و ارشاد به سمت این عناصر دارد، بایستی به طور دقیق و همه‌جانبه شناخته شود.
4. شرایط و زمینه‌های واقعی و بیرونی اقتصاد جامعه از یک‌سو واهداف اقتصادی و روش‌ها و سیاست‌های رسیدن به این اهداف از سوی دیگر، در نظر گرفته شود.
5. قلمرو اختیارات حاکم و ولی امر جامعه اسلامی و قرار گرفتن این عناصر متغیر در این قلمرو، از جهت حقوقی و فقهی، باید مد نظر قرار داشته باشد.

بدین ترتیب، اهمیت برنامه‌ریزی برای زندگی اقتصادی در یک جامعه اسلامی روشن شده و نقش متفکرین اسلامی اعم از فقهای مبتکر و خلاق و اساتید نخبه اقتصادی در فرآیند برنامه‌ریزی به صورت همکاری و همفکری ضروری است.

بر اساس دیدگاه شهید صدر، شاخص‌های تعیین کننده و ثابت در هر برنامه‌ریزی اقتصادی در درون یک جامعه اسلامی عبارت‌اند از:

جهت‌گیری کلی حقوق اقتصادی

در میان احکام ثابت اسلامی، مجموعه‌ای از حقوق اقتصادی وجود دارد که دارای ویژگی گرایش به سوی یک هدف مشترک است؛ از این جهت‌گیری کلی می‌توان دریافت که تحقق هدف مزبور مورد توجه و عنایت ایده‌آل حقیقی و برتر است، بنابراین بایستی به این هدف به عنوان شاخص تعیین کننده در برنامه‌ریزی توجه شود.

شهید صدر بعد از ذکر موارد متعددی از این‌گونه حقوق اقتصادی نتیجه می‌گیرد که: گرایش مشترک آنها این است که توزیع درآمد باید بر محور عامل کار و تلاش مفید اقتصادی دور بزند و فعالیت‌های غیر مفید از قبیل ایجاد بازار سیاه و کمبودهای ساختگی، نباید منشأ درآمد باشد.

هدف تصریح شده حکم ثابت

این شاخص به این معناست که هنگامی منابع اسلام یعنی کتاب و سنت حکمی را تشریع نموده و بر هدف آن تصریح کرده باشند، آن هدف شاخص هدایت‌گری است که عناصر متغیر برنامه‌ریزی را با فرمول‌ها و سیاست‌های اقتصادی به نحوی تنظیم کند که متضمن تحقق آن هدف باشد؛ به عنوان مثال، در آیه فیء: ﴿أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ﴾ با صراحت تمام عدم تمرکز ثروت در بین طبقه‌ای خاص، به عنوان یک هدف بیان شده است. هم‌چنین در روایات زکات، تصریح شده است که زکات فقط برای رفع نیازهای ضروری فقرا نیست، بلکه افزایش رفاه نسبی آنها نیز از اهداف زکات است؛ بنابراین، افزایش رفاه نسبی طبقات کم ‌درآمد و توازن و انتشار مال و ثروت به نحوی که تمام نیازهای واقعی جامعه را تأمین کند (عدم تمرکز ثروت در بین طبقه‌ای خاص)، از اهداف تعیین کننده در برنامه‌ریزی اقتصادی جامعه اسلامی است.

ارزش‌های اجتماعی مؤکد

عدالت، برادری، مساوات و مانند آن از اصول ارزشی غیر قابل اغماض در یک جامعه اسلامی است که از یک‌سو وظایفی را بر دوش ملت می‌گذارد و از سوی دیگر، حاکم اسلامی را موظف به تحقق این ارزش‌ها در محدوده اختیارات قانونی‌اش می‌کند.

جهت‌گیری عناصر متغیر در عصر حکومت معصومین (ع)

پیامبر گرامی اسلام (ص) و امامان معصوم (ع)، علاوه بر رسالت بیان احکام ثابت الهی، مسئولیت رهبری جامعه را هم به عهده داشتند. مسئولیت رهبری، به طور طبیعی احکام و دستورهای مربوط به شرایط زمانی یا مکانی را به دنبال داشته است که جامعه اسلامی آن عصر موظف بوده است آن را اجرا کند. این نوع احکام با قطع نظر از خاستگاه و عنصر متغیر آنها، گرایش‌ها و جهت‌گیری‌های کلی را مشخص می‌کند و هر حکومت اسلامی باید به این جهت‌ها و خطوط کلی در فرآیند برنامه‌ریزی توجه مبرم کند. * بعضی از نمونه‌های این احکام حکومتی (ولایی یا متغیر) عبارت‌اند از:

1. تحریم ممانعت از استفاده از آب اضافی، به علت نیاز شدید به رشد و افزایش تولید کشاورزی و دامی؛
2. منع قاطع از احتکار، به علت از بین بردن زمینه درآمدهای ناشی از کمبودهای ساختگی و گرانی قیمت‌ها؛
3. وضع مالیات غیرثابت، به خاطر نیازهای فزاینده جامعه اسلامی و فقرا.

اهداف تعیین شده برای ولی‌ امر

ولی‌ امر جامعه اسلامی که از یک‌سو جزئی از امت اسلامی است و به علت تقوا و جهاد و مردم دوستی و حضور مؤثر و فعال مردمی‌اش، منتخب و محبوب مردم است و از این جهت در خط خلافت عمومی حرکت نموده و نقش پیشتاز بشری خود را ایفا می‌کند و از سوی دیگر، به علت عدالت، علم و اجتهاد مؤثرش در خط "شهادت و گواهی" قرار دارد و نقش الهی و ربانی خود را اجرا می‌کند، می‌بایست طبق نصوص اسلامی اهدافی را در جامعه اسلامی بر حسب ظرفیت و توان دستگاه حکومتی و شرایط زمان و مکان محقق کند.

این اهداف، اساس و پایه‌ای برای ترسیم سیاست اقتصادی و مبنایی برای شکل‌دهی به عناصر متغیر است؛ به عنوان مثال، در حدیثی از امام کاظم (ع) آمده است:

در حالت عدم کفایت مالیات زکات، بر ولی‌امر واجب است تا از جانب خود به قشر آسیب‌پذیر تا حد استغنا و بی‌نیازی کمک کند.

بدیهی است انجام چنین مسئولیتی، سیاست‌های اقتصادی و تدبیرهای لازم را ایجاب می‌نماید و حکومت اسلامی باید از امکاناتی که در اختیار دارد (از قبیل انفال، اموال عمومی، موقوفات و...) در جهت تحقق این هدف استفاده کند.

بنابراین، شاخص‌های مشخص و کلی فوق به عنوان عناصر ثابت در هر برنامه‌ریزی اقتصادی در یک جامعه اسلامی، همواره بایستی هدایتگر برنامه‌ریزان و سیاستگذاران اقتصادی در هر عصر و مرحله تاریخی باشند.

آرمان‌های جانشینی در عرصه اقتصادی

آنگاه که اسلام به جانشینی جامعه - به عنوان خلافت الهی - روی زمین حکم می‌کند، آرمان‌ها و ویژگی‌های آن را نیز بیان می‌نماید و با بهره‌گیری از آن به دگرگون کردن تمامی ارزش‌های زندگی دست مییازد که در نهایت به انقلابی عظیم در ابزار و وسائل می‌انجامد.

برای رسیدن بدین آرمان باید شناختی نو همراه با ارزش‌ها و هدف‌هایی تازه و فرهنگی جدید ارائه گردد که بنیادهای فکری را در جامعه جانشینی، آنچنان بسازد که توان پذیرا شدن آن ایده‌ها و هدف‌ها برای جامعه مهیا شده و زمینه برپایی آن ارزش‌ها کاملاً ایجاد شود.

برای بازشناسی آن ارزش‌ها باید توجه داشت که گروهای بی‌بهره از علم و آگاهی زندگی را در یک محدوده بررسی کرده و مرگ را نهایت آن می‌دانند. تمامی لذت‌ها و بهره‌وری‌های زندگی را در فراهم داشتن هرچه بیشتر این خواست و شهوت‌های حیوانی می‌پندارند. بدین جهت تمامی آرمان‌های خود را که ضامن کامیابی بیش‌تر از دنیا و بهره‌وری از مزایای زندگی مادی است، در جمع‌آوری ثروت و امکانات مادی محدود کرده و آن را معیار شخصیت انسان قرا می‌دهند.

بدیهی است این برداشت محدود از زندگی، ثروت را زیربنای زندگی معرفی کرده و مال‌اندوزی را نقطه آمال بشریت قرار داده است. زندگی را به میدان مبارزه برای ازدیاد ثروت کشانیده است. جنگ‌ها و ستیزه‌ها، بهره‌وری‌ها و استثمارها فرزندان نامشروع این نگرش می‌باشند.

زندگی بسان قماری شده که بازیگرانش فراوان و ورق‌هایش کم و برنده آنی است که بیشترین ورق‌ها را در اختیار گیرد اگرچه به زیان تمامی افراد منتهی شود.

اسلام به منظور مبارزه با هرگونه بهره‌وری نادرست و ستیزه‌های ابلیسی، جمع مال و ثروت را محکوم داشته و بالیدن بدان و هدف دانستنش را به باد انتقاد گرفته و نقش ثروت را در تعیین شخصیت انسان شدیداً نادرست خوانده است:

1. ﴿وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ * الَّذِي جَمَعَ مَالًا وَعَدَّدَهُ * يَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ * كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ * وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْحُطَمَةُ * نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ * الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ * إِنَّهَا عَلَيْهِمْ مُؤْصَدَةٌ * فِي عَمَدٍ مُمَدَّدَةٍ﴾؛
2. ﴿أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ * حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ * كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ * ثُمَّ كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ * كَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ * لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ * ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ * ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ﴾؛
3. ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ * يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ هَذَا مَا كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا مَا كُنْتُمْ تَكْنِزُونَ﴾.

اسلام به جای ثروتمندان، افراد نیکوکار را الگو و نمونه قرار می‌دهد و جامعه‌ای را که انبیاء مربی‌اش هستند تشویق می‌کند برای نیل به اهداف الهی با یکدیگر رقابت کنند و در کردارهای شایسته بر هم پیشی جویند.