انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
جز (جایگزینی متن - 'رده:اتمام لینک داخلی' به '')
جز (جایگزینی متن - ':«' به ': «')
 
(۷۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{پاسخ جامع مهدویت بالا}}
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی       = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی        = [[انتظار فرج]] چه فضیلتی دارد؟
| تصویر = 7626626268.jpg
| تصویر             = 7626626268.jpg
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[فضیلت انتظار]]
| اندازه تصویر      = 200px
| مدخل اصلی =  [[فضیلت انتظار]]
| مدخل بالاتر     = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]] / [[فضیلت انتظار]]
| مدخل وابسته =  
| مدخل اصلی   =  [[فضیلت انتظار]]
| تعداد پاسخ = ۱۸
| مدخل وابسته   =
| پاسخ‌دهنده        =
| پاسخ‌دهندگان      = ۱۴ پاسخ
}}
}}
'''[[انتظار فرج]] چه فضیلتی دارد؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
'''[[انتظار فرج]] چه فضیلتی دارد؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.


==عبارت‌های دیگری از این پرسش==
== عبارت‌های دیگری از این پرسش ==
* جایگاه [[انتظار]] در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
* جایگاه [[انتظار]] در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)


== پاسخ جامع اجمالی==
== پاسخ جامع اجمالی ==
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
=== [[جایگاه]] ویژه [[انتظار]] ===
<div style="border-right-style: solid; border-right-color: #FFCC33; background-color: #FFF1B9; font-size: 100%;">* ''<sub>پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:</sub>''</div>
از [[باورهای اساسی]] و زیبای [[اسلامی]]، [[اعتقاد]] به [[ظهور]] مصلحی بزرگ از جانب [[خداوند]] است. مصلحی که تلاش‌های شبانه‌روزی دیگر [[مصلحان]] و مشعل‌داران [[هدایت]] را به ثمر برساند و [[انسان]] را که گرفتار کج‌روی‌ها و دلخوشی‌های زود گذر و [[فریبنده]] شده است و در هاله‌ای از [[اضطراب]] و [[حیرت]] به سر می‌برد [[نجات]] بخشد. مقصود از [[انتظار فرج]]، [[انتظار]] دگرگونی مثبت و گسترده در [[زندگی]] [[بشر]] و زدوده شدن ناکامی‌‏ها و نابسامانی‏‏‌ها از چهرۀ غم‌زدۀ [[جامعۀ انسانی]] است و [[پیروزی]] [[عدالت‌‏گستر]] و معنویت‌‏گرای [[مهدوی]] بر دولت‏‏‌های [[شرک]] و [[کفر]] و [[ستم]] است. باید توجه داشت وظیفۀ اصلی [[منتظر]] "تقویت دائم جبهۀ [[حق]] و تلاش برای مشخّص‌تر کردن مرز [[حق و باطل]]" برای به ثمر رسیدن آن [[نبرد]] [[عظیم]] جهانی خواهد بود. بدین معنا، [[انتظار]]، هم به لحاظ فردی و هم به لحاظ [[اجتماعی]] نه تنها حالت سلبی نیست، بلکه فعل ایجابی است که بر تمام [[افعال]] ما سایه می‌افکند و بدین سبب، [[افضل]] [[اعمال]] شمرده شده است.
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
[[انتظار]]، ظرفیّت و [[توانایی]] فراوانی برای تحقق [[جامعه آرمانی]] و [[اسلامی]] [[موعود]]، ایجاد می‌کند و با توجه به آنچه گفته شد به رمز برشمردن [[فضایل]] بی‌شمار برای [[منتظران]] پی می‌بریم و درمی‌یابیم که چرا از نظر [[اسلام]]، [[انسان]] [[منتظِر]] از چنین [[مقام]] و مرتبه بلندی برخوردار است. [[انتظار فرج]] در [[روایات]] [[افضل الاعمال]] خوانده شده است<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲. </ref>. "[[افضل]]" که معادل [[فارسی]] آن واژه "[[برترین]]" است و در متن بیشتر روایاتی که از [[فضیلت انتظار]] [[سخن]] می‌‌گوید، قرار دارد، از مادۀ "[[فضل]]" گرفته شده است. خود این ماده، بر [[ارجمندی]] و [[برتری]] دلالت دارد و آنگاه که به صورت "[[افضل]]" در می‌‌آید، برتری‌سنجی میان دو یا چند چیز را که در وصف یا حالتی همانندی دارند، گزارش می‌‌کند. بنابراین، [[افضل]] نشان می‌دهد [[انتظار فرج]]، عمل و عبادتی عادی و معمولی نیست، بلکه نسبت به [[اعمال]] و عبادت‌های دیگر [[برتری]] و رجحان دارد و نیز اضافه شدن [[افضل]] به واژه‌هایی همچون "العبادة"، "أعمال أمتی" و مانند آن بر [[برتری]] مطلق [[انتظار فرج]] بر هر کار [[عبادی]] دیگری دلالت دارد. [[انتظار فرج]] از همه عبادت‌های فردی و [[اجتماعی]] [[برتر]] است، چرا که در عبادت‌های فردی [[پاداش]] آن فقط به خود شخص می‌رسد و عبادت‌های اجتماعیِ دیگر به پایۀ این [[عبادت]] نمی‌رسد؛ زیرا [[انتظار]]، اعتراف به [[حق]] و اعلام [[حق]] را دربردارد و آن در قلمرو حکومت‌های [[باطل]] چیز آسانی نیست.
{|style="text-align: center; background-color:##fff; width:40%; border-radius:0px; align:left !important; margin:left"
=== [[فضائل]] [[انتظار]] ===
|-
در [[روایات]] به فضیلت‌هایی برای [[انتظار]] اشاره شده است:
|[[پرونده:304464.jpg|75px|link=سید محمد تقی موسوی اصفهانی]]||[[پرونده:152015.jpg|75px|link=سید یحیی فاضل همدانی]]||[[پرونده:260.jpg|75px|link=سید احمد خاتمی]]||[[پرونده:1368299.jpg|75px|link=علی رضا رجالی تهرانی]]||[[پرونده:783993038.jpg|75px|link=قنبر علی صمدی]]||[[پرونده:136863.JPG|75px|link=خدامراد سلیمیان]]||[[پرونده:13681242.jpeg|75px|link=ابراهیم کوثری]]||[[پرونده:13681157.jpg|75px|link=محمد رسول آهنگران]]
# '''[[انتظار]]، [[برترین]] عبادت‌‌ها''': در [[روایات]] بسیاری [[انتظار فرج]]، [[عبادت]] شمرده شده است؛ [[پیامبر خاتم]] {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>«برترین عبادت‌ها انتظار فرج است» مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۱، ص۱۲۵؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵. </ref>؛ در [[حدیث]] دیگری از [[امیر المؤمنین]] {{ع}} آمده است: {{متن حدیث|اَفضَلُ عِبادةِ الْمُؤْمِنِ اِنتِظارُ فَرَجِ اللّهِ}}<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن و به نقل از آن، مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار ۵۲، ص۱۳۱: «برترین عبادات مؤمن انتظار کشیدن برای گشایش خداوند است».</ref>. [[عبادی]] شمردن [[انتظار]] بر [[جایگاه]] والای [[انتظار]] دلالت دارد؛ زیرا کارهای [[عبادی]] در [[معارف اسلامی]]، [[برتر]] از کارهای غیرعبادی به حساب می‌آید. [[دلیل]] [[برترین]] [[عبادت]] بودن [[انتظار]] را چند امر دانسته‌اند: [[حسن ظن]] به [[خدا]] و [[ناامید]] نبودن از [[رحمت الهی]]، [[پذیرفتن]] [[حکم]] و [[قضای الهی]]، روی آوردن کامل به [[خداوند]] و تنها از او [[انتظار]] [[گشایش]] داشتن و قطع علاقه از سایر اسباب و واگذار کردن امور به [[خداوند]].
|-
# '''[[انتظار]]، [[جهاد]] [[برتر]]''': در روایاتی [[انتظار]] بهترینِ جهادها معرفی شده است: [[رسول گرامی اسلام]] {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ}}<ref>«برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]] {{ع}}) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]] {{صل}} [[شهید]] شده باشد»<ref>ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: {{متن حدیث|هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ}}، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.</ref>. [[منتظران ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مُردن در حال [[انتظار]] همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]] {{ع}} شمرده است: چنان‌که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ}}<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref>.
|<sub>[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی]]</sub>||<sub>[[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی]]</sub>||<sub>[[سید احمد خاتمی|خاتمی]]</sub>||<sub>[[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی]]</sub>||<sub>[[قنبر علی صمدی|صمدی]]</sub>||<sub>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان]]</sub>||<sub>[[ابراهیم کوثری|کوثری]]</sub>||<sub>[[محمد رسول آهنگران|آهنگران]]</sub>
# '''[[انتظار]]، برترینِ [[اعمال]] نزد [[خداوند]]''': در روایاتی [[انتظار]] برترینِ [[اعمال]] ([[کارها]]) معرفی شده است: [[امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمود: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به [[درستی]] که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند عزوجل]] [[انتظار فرج]] است»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: {{متن حدیث|انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}</ref> [[رسول گرامی اسلام]] {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>«برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.</ref>. [[امام جواد]] {{ع}} فرمودند: «[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[گشایش]] ([[فَرَج]]) عطا می‌فرماید»<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.</ref>.
|-
|[[پرونده:11431.jpg|75px|link=محمد فاکر میبدی]]||[[پرونده:13681078.jpg|75px|link=مجتبی تونه‌ای]]||[[پرونده:13681061.jpg|75px|link=ابراهیم شفیعی سروستانی]]||[[پرونده:000099.jpg|75px|link=عبدالحسین طالعی]]||[[پرونده:9030760879.jpg|75px|link=معصوم علی قنبری]]||[[پرونده:137997.jpeg|70px|link=اصغر طهماسبی بلداجی]]||[[پرونده:152244.jpg|60px|link=علی هراتیان]]||[[پرونده:4764567.jpg|70px|link=پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]||[[پرونده:1414.jpg|70px|link=فرهنگ شیعه (کتاب)]]
|-
|<sub>[[محمد فاکر میبدی|فاکر میبدی]]</sub>||<sub>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای]]</sub>||<sub>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی]]</sub>||<sub>[[عبدالحسین طالعی|طالعی]]</sub>||<sub>[[معصوم علی قنبری|قنبری]]</sub>||<sub>[[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی]]</sub>||<sub>[[علی هراتیان|هراتیان]]</sub>||<sub>مسجد جمکران</sub>||<sub>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]</sub>
|-
|}


===[[انتظار فرج]] در معنای [[عام و خاص]]===
=== علت [[برترین اعمال]] بودن [[انتظار]] ===
*[[انتظار]]، [[آدمی]] را [[متعهد]] می‌سازد که برای تحقق [[هدف‌های اسلامی]] و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه [[ضعف]] و [[یأس]]، تلاش کند و به سوی مقاصد متعالی [[اسلام]] گام بردارد و پیوسته مقاوم و [[استوار]]، به [[وظایف دینی]] و [[اسلامی]] خود عمل نماید. از همین جهت است که "[[انتظار]]" در [[روایات]]، از جهات گوناگونی با ارزش‌ترین [[اعمال]] به شمار آمده است<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>. در [[جهان‌بینی]] [[اسلام]]، [[انتظار]] یک [[عقیده]] و عمل ارزشمند در جهت ‌‌رسیدن به [[عدالت جهانی]] است<ref>ر.ک. [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص۷.</ref>. در [[فضیلت انتظار]] همین بس بوده که همۀ [[پیامبران الهی]] مسندنشین این [[مقام]] بوده‌اند. تمام [[اوصیا]] در طول [[تاریخ]] در صف [[منتظران]] بوده‌اند و نهایت آنکه [[خداوند]] ـ تبارک و تعالی ـ نیز خود ندای [[انتظار]] سر داده است که: {{متن قرآن|فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ}}<ref>«پس چشم به راه (عذاب خداوند) بدارید که من نیز باشم» سوره اعراف، آیه ۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟.</ref>
از مهم‌ترین دلایلی که [[انتظار فرج]] [[برترین اعمال]] دانسته شده است، به خاطر ملزومات آن است. [[انتظار فرج]]، فراتر از [[انتظار]] معمولی است. [[انتظار فرج]]، انتظاری همراه با [[آگاهی]]، [[بصیرت]]، [[درایت]]، [[معنویت]]، [[آمادگی]]، حق‌‏گرایی، عدل‌‏خواهی و... است. [[انتظار راستین]] دارای ملزوماتی است که آن را موصوف به صفت برترینِ [[اعمال]] کرده است. بعضی از ملزومات عبارت‌اند از:
*با اندکی تأمل و توجه به فلسفۀ [[انتظار]] و [[وظایف]] [[منتظران واقعی]] سِرّ این همه [[فضیلت]] روشن خواهد شد. چه اینکه در [[نبوی]] [[شریف]] آمده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"}}<ref>طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ العمیدی، [[سید ثامر هاشم حبیب العمیدی|العمیدی، سید ثامر هاشم حبیب]]، [[در انتظار ققنوس (کتاب)|در انتظار ققنوس]]، ص ۲۷۸.</ref> و شاید سِرّ این [[فضیلت]] بزرگ، [[سختی]] و مشقتی باشد که در [[انتظار واقعی]] نهفته است و الا صرف ادعای [[انتظار]] که مشکل و دشوار نیست<ref>ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲.</ref>.  
# [[انتظار]] و داشتن [[ایمان]] و [[اخلاص]]: [[انتظار فرج]]، [[ایمان به خداوند]] [[متعال]] و [[اخلاص]] در [[راه]] او و [[حسن ظن]] به [[حکمت]] آن [[ذات مقدس]] و رسیدگی او به امور [[بندگان]] را در [[انسان]] [[مؤمن]] تقویت می‌کند.
*از مجموع [[روایات]] به دست می‌‌آید [[انتظار]] [[دولت حق]] بدین معناست که [[انسان]] باید مشتاق باشد تا در رکاب [[حضرت]]، او را [[یاری]] نماید و به آنچه خواست [[خدا]] و [[امام زمان]]{{ع}} هست گردن نهد، نه اینکه بخواهد به خواست‌های درونی و [[پست]] خود برسد. [[انتظار]] [[دولت حق]] با تمام انتظارها متفاوت است؛ چون [[منتَظَر]] در این [[انتظار]]، مولایمان [[امام زمان]]{{ع}} می‌‌باشد که او [[حجت]] [[حق]] و واسطۀ [[فیض]] و [[هدایت]] کنندۀ [[جامعه]] است. بی‌تردید این [[انتظار]] از شدیدترین، حساس‌ترین و مهمترین انتظارهاست که فقط [[مخلصان]] به آن نائل می‌‌شوند و بدون [[پرهیزکاری]] و عمل به دستورهای [[دینی]] امکان‌پذیر نیست<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>.
# [[انتظار]] و [[پذیرش ولایت]]: [[انتظار]] در [[زمان غیبت]] [[امام]]، نوعی اعلام [[پذیرش ولایت]] [[آخرین حجت]] خداست و همین [[انتظار]] موجب می‌شود [[ارتباط]] [[شیعیان]] با امامشان، اگر چه به صورت [[ارتباط قلبی]] و [[معنوی]]، [[حفظ]] شود. به عبارت روشن‏تر، [[انتظار فرج]]، [[شناخت حق]] و شناختن [[رهبر]] و [[امام]] [[حقّ]] و [[انتظار]] [[یاری رساندن]] به او است.
# [[انتظار]] و تلاش و حرکت مداوم: [[انتظار فرج]]، در واقع نوعی [[آمادگی]] و استقبال از نیکی‏‌هاست. [[آمادگی]] برای تلاش و حرکتی مداوم و کوششی خستگی‌‏ناپذیر همراه با [[تهذیب نفس]]، [[پاک]] زیستن، حق‌خواهی و دور ماندن از زشتی‏‏‌ها و آلودگی‏‌ها... به همین جهت وقتی ابو‌ [[بصیر]] از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: [[فرج]] ([[گشایش]]) کی خواهد بود؟ آن [[حضرت]] فرمود: «ای [[ابو بصیر]]! تو هم از کسانی هستی که [[دنیا]] را [[طلب]] می‌‏‏کنند؟ آن کس که [[قیام امام]] را بشناسد، برای او به جهت انتظارش [[فرج]] و [[گشایش]] شده است»<ref>{{متن حدیث|"یا ابا بصیر و انت ممّن یرید الدّنیا؟ من عرف هذا الامر، فقد فرج عنه لانتظاره"}}. ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۳۷۱. </ref>. [[انتظار فرج]] که [[بهترین عبادت]] و [[بهترین]] عمل در لسان [[معصومین]] معرفی شده است، همان [[ایمان کامل]] به [[امام]] [[منتظَر]] است و [[ایمانی]] که عمل در آن نباشد، کامل نیست و عمل نیز تا در تمام [[احکام]] نباشد [[ارزش]] ندارد. [[پیامبر]] {{صل}} در این بیان خود "[[انتظار فرج]]" را عمل به حساب آورده است، درحالی‌ که‌‎ دست روی دست گذاشتن و خود را بی‌خاصیت و مهمل بارآوردن، در گوشۀ [[خانه]] خزیدن و‌‎ ‎تن به [[ظلم]] دادن و در آرزوی [[ظهور امام زمان]] به سر بردن تا آن [[حضرت]] با [[نیروی غیبی]] امور را‌‎ ‎اصلاح کند نه تنها [[انتظار]] نیست بلکه خود ضدّ [[انتظار]] است؛ همچنین، در روایت‌های زیادی با تعبیرهای مختلف، [[انتظار فرج]] را مانند شمشیر‌زدن در [[خدمت]] [[پیامبر]] یا در [[راه خدا]] می‌‌دانند. در یک جا دارد: «[[منتظر فرج]] مانند کسی است که در زیر [[پرچم]] [[حضرت قائم]] {{ع}} بوده است»<ref>{{متن حدیث|بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ قَاعِداً تَحْتَ لِوَائِهِ القَائِمِ}}</ref>. پس اندیشۀ [[انتظار]] و [[انتظار]] کشیدن به مفهوم سازنده و پویای آن از اهمیت والایی برخوردار است که مقایسۀ آن با دیگر [[اعمال]]، دشوار خواهد بود و همین امر، [[پیروان]] [[امامان معصوم]] {{ع}} را [[استوار]] نگه داشته است به نحوی که هرگز خود را فراموش نکرده و در [[افکار]] دیگران هضم نشده‌اند.
=== [[اجر]] و [[مقام]] والا برای [[منتظران]] ===
در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] [[اجر]] و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند<ref> برای نمونه امام صادق {{ع}} در این باره می‌فرماید: «اگر کسی از شما شیعیان بمیرد، در حالی که منتظر امر فرجِ امام مهدی {{ع}} باشد، همانند کسی است که در کنار قائم)ع) و در خیمه‌اش بوده است. پس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در کنار حضرت جنگیده و شمشیر زده است. سپس فرمود: نه، به خدا قسم! بلکه مثل کسی است که در کنار رسول خدا {{صل}} به شهادت رسیده باشد». بحارالانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶؛ همچنین و می‌فرماید: «بدانید کسی که منتظر ظهور حضرت مهدی {{ع}} باشد، پاداش کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام عبادت بیدار، و روزها روزه‌دار باشد» کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.</ref>. این [[روایات]] [[پاداش]] فراوانی برای [[منتظران]] برشمرده‌اند و یکی از [[وظایف]] مهم [[دینی]] در [[عصر غیبت]] را [[انتظار]] دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در [[انتظار]] اویند و هر [[قدر]] [[شرایط انتظار]] در [[منتظران]] بیشتر شود و [[آمادگی]] آنان فزونی یابد، بر [[پاداش]] نیز افزوده می‌گردد.
از [[روایات]] [[انتظار ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} به دست می‌آید [[انتظار ظهور]] افزون‌بر اینکه [[راه]] رسیدن به جامعۀ [[موعود]] است، خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد [[انتظار]] خویش دست پیدا کند یا نه؛ نفس این [[انتظار]] خود مهم و ثمربخش است؛ در این‌باره [[امام باقر]] {{ع}} -آنگاه که [[دین]] مورد [[خشنودی]] [[خداوند]] را تعریف می‌کند- پس از شمردن اموری می‌فرماید: {{متن حدیث|...وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا...}} <ref>«... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما.»... کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.</ref>چنان‌که [[ابوبصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرا می‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از [[فرج]] ([[گشایش]])، جنبه [[دنیوی]] آن را می‌خواهی؛ [[خیر]]، هرکس که در خط‍‌ [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.</ref> چنان‌که [[ابوبصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم¬ فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از [[فرج]] ([[گشایش]])، جنبه [[دنیوی]] آن را می‌خواهی؛ [[خیر]]، هرکس که در خط‍‌ [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است <ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰، ج ۵۱، ص ۱۵۶. </ref>
=== نتیجه ===
[[انتظار]] فضیلت‌های بسیاری دارد که مهم‌ترین آن، طبق بیان [[روایات]]، [[افضل الاعمال]] بودن آن است<ref> محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.</ref>. در برخی [[روایات]] [[انتظار]] را [[برترین]] عبادت‌ها نیز دانسته‌اند؛ [[پیامبر خاتم]] {{صل}} فرمود: "[[افضل العبادة]] [[انتظار]] الفرج"؛ «[[برترین]] عبادت‌ها [[انتظار فرج]] است»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۱، ص۱۲۵. </ref>. [[انتظار فرج]] با [[بصیرت]]، [[معنویت]]، [[آمادگی]]، تلاش برای [[عدالت‌گستری]]، [[حق‌گرایی]] [[آمادگی]] و... همراه است؛ به همین [[دلیل]] است که [[انتظار فرج]] فراتر از یک [[انتظار]] معمولی است و افزون‌بر آن پاداش‌های ویژه‌ای برای [[منتظران راستین امام مهدی]] از سوی [[خداوند]] در نظر گرفته شده است؛ برای نمونه [[امام صادق]] {{ع}} در این باره می‌فرماید: «اگر کسی از شما [[شیعیان]] بمیرد، در حالی که [[منتظر]] [[امر]] فرجِ [[امام مهدی]] {{ع}} باشد، همانند کسی است که در کنار [[قائم]])ع) و در خیمه‌اش بوده است. پس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در کنار [[حضرت]] جنگیده و [[شمشیر]] زده است. سپس فرمود: نه، به [[خدا]] قسم! بلکه مثل کسی است که در کنار [[رسول خدا]] {{صل}} به [[شهادت]] رسیده باشد». <ref> بحارالانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶.</ref><ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]، [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۶؛ [[احمد زمانی|زمانی، احمد]]، [[اندیشه انتظار (کتاب)|اندیشه انتظار]]، ص۶۱- ۶۳؛ [[سید محمد جواد مهری|مهری، سید محمد جواد]]، [[انتظار فرج ۴ (مقاله)|انتظار فرج]]؛ [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص ۱۹۵، ۱۹۸؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[انتظار بایدها و نبایدها (کتاب)|انتظار بایدها و نبایدها]]، ص ۲۴؛ [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۱۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت]]، ص۲۵۰-۲۵۳؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۷؛ [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]] و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]؛ [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸؛ [[عبدالحسین طلاعی|طالعی، عبدالحسین]]، [[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]، ص ۲۴ ـ ۲۶؛ [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸؛ [[جواد جعفری|جعفری، جواد]]، [[معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین (مقاله)|معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین]]؛ [[حیدر علی رستمی|رستمی، حیدر علی]]، [[جایگاه انتظار توان­مند در معارف شیعه (مقاله)|جایگاه انتظار توان­مند در معارف شیعه]]، ص ۲۰۲ ـ۲۱۴؛ [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۷۴-۷۵؛ [[محمد حسین رحیمیان|رحیمیان، محمد حسین]]، [[مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر ۲ (کتاب)|مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر]]، ص ۱۴ و ۱۵؛ [[حسین سوزنچی|سوزنچی، حسین]]، [[مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری ۱ (مقاله)|مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری]]، ص ۷۲.</ref>.


===[[فضائل]] [[انتظار]]===
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
*بر اساس [[روایات]] به برخی از فضایلی اشاره می‌‌شود که برای [[منتظران]] [[بقیة الله الأعظم]]{{ع}} بیان شده است:
{{پاسخ پرسش
====[[انتظار]]، در زمرۀ [[عبادات]] و [[برترین]] [[عبادت]] ها====
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌‌الله فاضل همدانی؛
*[[عبادت]] و [[بندگی]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: در [[روایات]] بسیاری [[انتظار فرج]] را [[عبادت]] می‌داند. بدین لحاظ بسیاری از علمای بزرگوار ما بحث از قصد قربت و یا عدم قصد قربت در [[انتظار]] را مطرح کرده‌اند<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>. [[قرآن]] و [[اهل بیت]]{{ع}}، به ما می‌آموزند [[هدف]] از [[آفرینش]]، [[بندگی]] [[خداوند]] است<ref>سورۀ ذاریات، آیه ۵۶.</ref>. و [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} یکی از نمودهای این [[بندگی]] را [[انتظار]] [[گشایش]] دانسته است<ref>«انتظار فرج عبادت است». اربلی،علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱؛ طوسی، محمد بن حسن،  امالی، ص ۴۰۵.</ref>: {{متن حدیث|"انْتِظَارُ الْفَرَجِ‏ عِبَادَةٌ‏‏‏‏"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟.</ref> و [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.</ref>: «بدانید کسی که [[منتظر]] [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} باشد، [[پاداش]] کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام [[عبادت]] بیدار، و روزها [[روزه‌دار]] باشد».<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>
| تصویر = 152015.jpg
| پاسخ‌دهنده = سید یحیی فاضل همدانی
| پاسخ = آیت‌‌الله '''[[سید یحیی فاضل همدانی]]'''، در کتاب ''«[[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]»'' در این‌باره گفته است:


====[[برترین]] [[عبادت]]====
«در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] اجر و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند از جمله در دعای [[عرفه]] [[امام]] سجّاد {{ع}} به [[منتظران]] [[درود]] فرستاده است. در روایتی [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: "منتظری که در حال [[انتظار]] بمیرد مانند کسی است که در [[خیمه]] [[قائم]] {{ع}} بوده باشد". یا فرمودند: "خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما؛ کسانی که [[منتظر]] او در [[عصر غیبت]] او هستند<ref>کمال الدین و تمام النعمه، ۳۵۷، حدیث ۵۴.</ref>. از مجموع [[روایات]] این باب به دست میآید که [[انتظار]] [[دولت حق]] بدین معناست که [[انسان]] باید مشتاق باشد تا در رکاب [[حضرت]]، او را [[یاری]] نماید و به آنچه خواست [[خدا]] و [[امام زمان]] {{ع}} هست گردن نهد، نه اینکه بخواهد به خواست‌های درونی و [[پست]] خود برسد. [[انتظار]] [[دولت حق]] با تمام انتظارها متفاوت است؛ چون [[منتَظَر]] در این [[انتظار]]، مولایمان [[امام زمان]] {{ع}} میباشد که او [[حجت]] [[حق]] و [[واسطه فیض]] و [[هدایت کننده]] [[جامعه]] است. بی‌تردید این [[انتظار]] از شدیدترین، حساس‌ترین و مهمترین انتظارهاست که فقط [[مخلصان]] به آن نائل میشوند و بدون [[پرهیزکاری]] و عمل به دستورهای [[دینی]] امکان‌پذیر نیست. در [[روایات]] بسیاری که به بعض از آنها نیز اشاره شد [[انتظار فرج]] را [[عبادت]] میداند<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲ و ۱۲۵.</ref>. بدین لحاظ بسیاری از علمای بزرگوار ما بحث از قصد قربت و یا عدم قصد قربت در [[انتظار]] را مطرح کرده‌اند»<ref>[[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>.
*برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر [[برتری]] دارد؛ از این رو انجام آنها افزون بر آنکه مورد تأکید [[آموزه‌های دینی]] است، از [[پاداش]] افزون تری نیز برخوردار است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} می‌‌فرماید<ref>«برترین عبادت انتظار فرج است». محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲؛ [[معصوم علی قنبری|قنبری، معصوم علی]]، [[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]، ص ۸۷ و ۸۸؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟.</ref>
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. آیت الله موسوی اصفهانی؛
| تصویر = 304464.jpg
| پاسخ‌دهنده = سید محمد تقی موسوی اصفهانی
| پاسخ = آیت الله '''[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]»'' در این‌باره گفته است:


====[[انتظار]]، [[برترین]] [[اعمال]]====
«در این باره همین بس، که [[حضرت]] [[سید الساجدین]] {{ع}} در دعای [[عرفه]] بر [[منتظران]] [[درود]] فرستاده و برای آنان [[دعا]] کرده، بعد از [[دعا کردن]] برای مولایشان [[امام زمان]] {{ع}} و اضافه بر آن [[روایات]] بسیاری بر این مقصود دلالت دارد، از جمله؛
*[[برترین]] [[کارها]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: گاهی [[انتظار]] [[برترین]] کارهای [[امت]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} معرفی می‌شود<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>:
# در "[[کمال الدین]]" از [[حضرت]] [[ابی عبدالله]] [[امام صادق]] {{ع}} آمده که فرمود: هر کس از شما بر این امر در حال [[انتظار]] آن بمیرد، همچون کسی است که در [[خیمه]] [[قائم]] {{ع}} بوده باشد<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۴ باب ۵۵ ح ۱.</ref>.
#[[امیر المؤمنین]]{{ع}} فرمود<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: {{متن حدیث|"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}</ref>: «[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به درستی که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]] عزّ و جلّ [[انتظار فرج]] است».<ref>ر.ک. [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۴۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[معصوم علی قنبری|قنبری، معصوم علی]]، [[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]، ص ۸۷ و ۸۸.</ref>
# از [[حضرت]] [[ابوالحسن]] [[الرضا]] {{ع}} آمده که فرمود: چقدر خوب است [[صبر]] و [[انتظار فرج]]! آیا نشنیده‌ای فرموده خدای - عزوجل - را که: {{متن قرآن|وَارْتَقِبُوا إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ}}<ref>«و شما چشم به راه باشید من نیز با شما چشم به راه خواهم بود» سوره هود، آیه ۹۳.</ref>، {{متن قرآن|فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ}}<ref>«پس چشم به راه بدارید که من نیز با شما از چشم به راه داشتگانم» سوره اعراف، آیه ۷۱.</ref>. بنابراین بر شما [[باد]] [[صبر]]، به درستی که [[گشایش]] پس از [[ناامیدی]] می‌آید، البته آنان که پیش از شما بودند صبور‌تر از شما بودند<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۵ باب ۵۵ ح ۵.</ref>.
#[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>
# در "[[بصائر الدرجات]]" به [[سند]] خود از [[حضرت]] [[امام]] [[ابوعبدالله]] [[صادق]] {{ع}} آورده که فرمود:[[امیرمؤمنان]] {{ع}} به سوی [[صفین]] می‌رفت، تا این که از [[رود]] [[فرات]] عبور کرد و به نزدیکی کوه سرزمین [[صفین]] رسید که هنگام [[نماز]] [[مغرب]] شد، مدتی در [[اندیشه]] فرو رفت، سپس وضو گرفت و [[اذان]] گفت و چون از [[اذان]] گفتن فراغت یافت، کوه شکافته شد و سر و صورتی سپید نمودار گردید و گفت: [[سلام]] بر تو ای [[امیر المؤمنین]] و [[رحمت]] و [[برکات]] [[خداوند]] بر تو [[باد]]. خوش [[آمدی]] ای [[جانشین]] [[پیغمبران]] و پیشوای روسفیدان و عزیزترین چیزی که به [[مردم]]] رسیده! و ای نایل آمده به [[ثواب]] [[صدیقین]]! و ای [[سید]] [[اوصیا]]! [[امیر المؤمنین]] {{ع}} به او فرمود: بر تو نیز [[سلام]] [[باد]]، ای برادرم [[شمعون]]! [[جانشین]] [[عیسی بن مریم]] [[روح القدس]]، حال تو چگونه است؟ گفت: خیر است، خدای بر تو [[رحمت]] آرد. من [[منتظر]] [[حضرت]] [[روح الله]] هستم که از [[آسمان]] فرود آید، پس هیچ کس را نمی‌شناسم که در [[راه خدا]] بیشتر از تو دچار [[بلا]] گشته و فردای [[قیامت]] ثوابش فزون‌تر و مقامش [[برتر]] از تو باشد...<ref>بصائر الدرجات، ۲۸۰ ح ۱۶.</ref>. می‌گویم: جهت [[شاهد]] آوردن این [[حدیث]]، آن است که دلالت دارد بر [[منتظر]] بودن جناب [[شمعون]] نسبت به این [[ظهور]] [[مبارک]] و با میمنت. و البته شباهت یافتن به [[اولیای خدا]] و [[پیروی]] کردن از ایشان چیزی است که نزد [[خداوند]] - عزوجل - [[پسندیده]] است، اضافه بر سایر آنچه در [[فضیلت انتظار]] رسیده است»<ref>[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۷۴-۷۵.</ref>.
#[[امام جواد]]{{ع}} فرمودند: «[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[فرج]] عطا می‌فرماید»<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.</ref>.<ref>ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]، ص؟؟؟؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]، ص ؟؟؟</ref> و... <ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۷؛ [[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]]''' و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]، ص؟؟؟.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. آیت‌‌الله خاتمی؛
| تصویر = 260.jpg
| پاسخ‌دهنده = سید احمد خاتمی
| پاسخ = آیت‌‌الله  '''[[سید احمد خاتمی]]'''، در مقاله ''«[[انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]»'' در این‌باره گفته است:


====[[انتظار]]، [[برترین]] [[جهاد]]====
«جناب [[عبدالعظیم حسنی]] گوید بر سرورم [[امام جواد]] وارد شدم و می‌خواستم از ایشان بپرسم آیا [[قائم]] همان [[مهدی]] است یا فرد دیگری است؟ پیش از آنکه بپرسم به من فرمود: "[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است"<ref>{{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ کمال الدین، ص ۲۷۷، بحارالانوار۵۱، ص ۱۵۶.</ref>.
*[[برترین]] [[جهاد]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>: درباره [[اهمیت انتظار]] [[فرج]] ـ افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت ـ به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است که [[انتظار]] را نه فقط [[عبادت]] که "[[برترین]] [[جهاد]]" دانسته است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>:
#[[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} فرمودند<ref>«برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>
#[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]{{ع}}) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]] (صلی [[الله]] علیه و آله و سلم) [[شهید]] شده باشد»<ref>ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: {{متن حدیث|"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"}}، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.</ref>.<ref>ر.ک. [[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۲۴۳؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، [[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص ۱۹-۲۲؛ [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۷۴-۷۵.</ref>
#[[منتظران ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال [[انتظار]] همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]]{{ع}} شمرده است: {{متن حدیث|"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"}}<ref>برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر،  بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref>.<ref>ر.ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸؛ [[عبدالحسین طلاعی|طالعی، عبدالحسین]]، [[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]، ص ۲۴ ـ ۲۶.</ref> و... <ref>ر.ک. [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸.</ref>.


===سایر [[فضایل]] [[انتظار فرج]] از [[کلام]] [[معصومان]]{{ع}}===
[[راوی]] ([[اسماعیل]] صیفی) می‌‌گوید مردی بر [[امام باقر]] {{ع}} وارد شد که دفتری همراه داشت، [[امام]] به او فرمود این دفتر [[گفت‌وگو]] کننده‌ای است که به پرسش از [[دینی]] برآمده که عمل با آن پذیرفته می‌شود، مرد گفت [[خدا]] رحمتت کند این همان است که می‌خواهم، آنگاه [[امام]] [[ارکان دین]] را بیان فرمود که از جمله آنها [[انتظار]] کشیدن برای [[قائم]] ماست<ref>{{متن حدیث|انْتِظَارُ قَائِمِنَا}}؛ الکافی ۲، ص ۲۲، بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۲.</ref>.
*در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] اجر و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند<ref>ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.</ref> این [[روایات]] [[پاداش]] فراوانی برای [[منتظران]] برشمرده‌اند و یکی از [[وظایف]] مهم [[دینی]] در [[عصر غیبت]] را [[انتظار]] دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در [[انتظار]] اویند و هر [[قدر]] [[شرایط انتظار]] در [[منتظران]] بیشتر شود و [[آمادگی]] آنان فزونی یابد، بر [[پاداش]] نیز افزوده می‌گردد<ref>ر.ک. [[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]، [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۱۳۶.</ref>. از جمله در دعای [[عرفه]] [[امام]] سجّاد{{ع}} به [[منتظران]] [[درود]] فرستاده است<ref>ر.ک. [[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>. از [[روایات]] [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} به دست می‌آید [[انتظار ظهور]] نه فقط راه رسیدن به جامعۀ [[موعود]] است که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا نه<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} ـ آنگاه که [[دین]] مورد [[خشنودی]] [[خداوند]] را تعریف می‌کند ـ پس از شمردن اموری می‌فرماید<ref>«... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.</ref>: {{متن حدیث|"... وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا..."}}<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ج۲،  ص۲۰۴-۲۰۷، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]، ص ؟؟؟</ref> چنانکه [[ابوبصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.</ref>: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از [[فرج]]، جنبه [[دنیوی]] آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است<ref>ر.ک. [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۵.</ref>


==پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه==
در برخی از [[روایات]]، [[انتظار]] [[عبادت]]<ref>امالی شیخ طوسی، ص۴۰۵، بحار ۵۲، ص ۱۲۲.</ref> در بعضی [[افضل]] [[اعمال]]<ref>کمال الدین، ص ۳۷۷، بحارالانوار، ج۵۱، ص۱۵۶.</ref> و در برخی محبوب‌ترین [[اعمال]]<ref>من لا یحضره الفقیه، ۳۸۲/۴، بحارالانوار ۳۷۶/۷۷.</ref>، و در بعضی [[افضل]] از [[جهاد]] شمرده شده است»<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]].</ref>.
{{یادآوری پاسخ}}
}}
{{جمع شدن|۱. آیت‌‌الله فاضل همدانی؛}}
{{پاسخ پرسش
[[پرونده:152015.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید یحیی فاضل همدانی]]]]
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛
::::::آیت‌‌الله '''[[سید یحیی فاضل همدانی]]'''، در کتاب ''«[[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]»'' در این‌باره گفته است:
| تصویر = 1368299.jpg
::::::«در [[روایات]] بسیاری برای [[منتظران]] اجر و [[مقام]] والا ذکر نموده‌اند از جمله در دعای [[عرفه]] [[امام]] سجّاد{{ع}} به [[منتظران]] [[درود]] فرستاده است. در روایتی [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: "منتظری که در حال [[انتظار]] بمیرد مانند کسی است که در [[خیمه]] [[قائم]]{{ع}} بوده باشد". یا فرمودند: "خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما؛ کسانی که [[منتظر]] او در [[عصر غیبت]] او هستند<ref>کمال الدین و تمام النعمه، ۳۵۷، حدیث ۵۴.</ref>. از مجموع [[روایات]] این باب به دست میآید که [[انتظار]] [[دولت حق]] بدین معناست که [[انسان]] باید مشتاق باشد تا در رکاب [[حضرت]]، او را [[یاری]] نماید و به آنچه خواست [[خدا]] و [[امام زمان]]{{ع}} هست گردن نهد، نه اینکه بخواهد به خواست‌های درونی و [[پست]] خود برسد. [[انتظار]] [[دولت حق]] با تمام انتظارها متفاوت است؛ چون [[منتَظَر]] در این [[انتظار]]، مولایمان [[امام زمان]]{{ع}} میباشد که او [[حجت]] [[حق]] و [[واسطه فیض]] و [[هدایت کننده]] [[جامعه]] است. بی‌تردید این [[انتظار]] از شدیدترین، حساس‌ترین و مهمترین انتظارهاست که فقط [[مخلصان]] به آن نائل میشوند و بدون [[پرهیزکاری]] و عمل به دستورهای [[دینی]] امکان‌پذیر نیست. در [[روایات]] بسیاری که به بعض از آنها نیز اشاره شد [[انتظار فرج]] را [[عبادت]] میداند<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲ و ۱۲۵.</ref>. بدین لحاظ بسیاری از علمای بزرگوار ما بحث از قصد قربت و یا عدم قصد قربت در [[انتظار]] را مطرح کرده‌اند»<ref>[[سید یحیی فاضل همدانی|فاضل همدانی، سید یحیی]]، [[نشانه‌های قائم آل محمد (کتاب)|نشانه‌های قائم آل محمد]]، ص ۶۴.</ref>.
| پاسخ‌دهنده = علی رضا رجالی تهرانی
{{پایان جمع شدن}}
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:


{{جمع شدن|۲. آیت الله موسوی اصفهانی؛}}
«در [[روایات اسلامی]] [[فضیلت]] و [[ثواب]] بسیاری برای [[منتظران]] آن [[امام]] [[منتظر]] {{ع}} بیان شده است. ما در اینجا به چند نمونه اکتفا می‏‌کنیم:
[[پرونده:304464.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی]]]]
# [[جعفر بن ابی دلف]] می‏‌گوید: شنیدم [[حضرت]] [[امام رضا]] {{ع}} می‏‌‏فرمود: همانا [[امام]] بعد از من پسرم [[علی]] است، امر او امر من، گفته‏‌اش گفته من و اطاعتش [[اطاعت]] از من است و [[امام]] بعد از او، پسرش [[حسن]] است، امر او امر پدرش، و گفته او گفته پدرش و [[اطاعت]] او [[اطاعت]] از پدرش می‏‌باشد. سپس ساکت شد. عرض کردم: ای [[فرزند]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]! [[امام]] بعد از [[اامام عسکری|حسن]] {{ع}} کیست؟ پس آن [[حضرت]] به شدّت گریست، سپس فرمود: البتّه بعد از [[حسن]] پسرش آن‏که [[قائم]] به [[حق]] و مورد [[انتظار]] است، می‏‌باشد. گفتم: ای [[فرزند]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} چرا [[قائم]] نامیده شده است؟ فرمود: چون‏که او به پا خیزد، پس از آن‏که یادش مرده باشد و بیشتر معتقدان به امامتش برگشته باشند. گفتم: چرا [[منتظر]] نامیده شده است؟ فرمود: زیرا او را غیبتی است که روزهای بسیار و مدّتی طولانی دارد، پس [[مخلصان]] [[منتظر]] خروجش باشند و اهل [[تردید]] انکارش کنند، و جاهلان یاد او را به استهزا گیرند، و وقت‌‏گذاران در آن [[دروغگو]] شوند، و عجله‌‏کنندگان در آن هلاک گردند، و تسلیم‌‏شوندگان در آن [[نجات]] یابند<ref> کمال الدّین و تمام النّعمة، شیخ صدوق، ص ۳۷۸</ref>
::::::آیت الله '''[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی]]'''، در کتاب ''«[[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]»'' در این‌باره گفته است:
# کسی از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: چه می‏‌‏گویید درباره شخصی که دارای [[ولایت]] [[پیشوایان]] است و [[انتظار]] [[ظهور]] [[حضرت حق]] را می‏‌کشد و در این حال از [[دنیا]] می‏‌‏رود؟ [[امام]] {{ع}} در پاسخ فرمود: او همانند کسی است که با [[رهبر]] این [[انقلاب]] در [[خیمه]] او (ستاد [[ارتش]] او) بوده باشد -سپس اندکی [[سکوت]] کرد- و فرمود: مانند کسی است که با [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} در مبارزاتش همراه بوده است<ref> اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، ج ۷، ص ۴۰</ref>
::::::«در این باره همین بس، که [[حضرت]] [[سید الساجدین]] {{ع}} در دعای [[عرفه]] بر [[منتظران]] [[درود]] فرستاده و برای آنان [[دعا]] کرده، بعد از [[دعا کردن]] برای مولایشان [[امام زمان]] {{ع}} و اضافه بر آن [[روایات]] بسیاری بر این مقصود دلالت دارد، از جمله؛
# [[فیض بن مختار]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کند که فرمود: هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]) باشد، همانند کسی است که با [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} [[شهید]] شده باشد<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۶.</ref>
:::::#در "[[کمال الدین]]" از [[حضرت]] [[ابی عبدالله]] [[امام صادق]] {{ع}} آمده که فرمود: هر کس از شما بر این امر در حال [[انتظار]] آن بمیرد، همچون کسی است که در [[خیمه]] [[قائم]] {{ع}} بوده باشد<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۴ باب ۵۵ ح ۱.</ref>.
# [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمود: [[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به درستی که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]] عزّ و جلّ [[انتظار فرج]] است<ref>  بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۳</ref>»<ref>[[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۲۴۳.</ref>.
:::::#از [[حضرت]] [[ابوالحسن]] [[الرضا]]{{ع}} آمده که فرمود: چقدر خوب است [[صبر]] و [[انتظار فرج]]! آیا نشنیده‌ای فرموده خدای - عزوجل - را که: {{متن قرآن|وَارْتَقِبُوا إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ}}<ref>«و شما چشم به راه باشید من نیز با شما چشم به راه خواهم بود» سوره هود، آیه ۹۳.</ref>، {{متن قرآن|فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ}}<ref>«پس چشم به راه بدارید که من نیز با شما از چشم به راه داشتگانم» سوره اعراف، آیه ۷۱.</ref>. بنابراین بر شما [[باد]] [[صبر]]، به درستی که [[گشایش]] پس از [[ناامیدی]] می‌آید، البته آنان که پیش از شما بودند صبور‌تر از شما بودند<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۵ باب ۵۵ ح ۵.</ref>.
}}
:::::#در "[[بصائر الدرجات]]" به [[سند]] خود از [[حضرت]] [[امام]] [[ابوعبدالله]] [[صادق]] {{ع}} آورده که فرمود:[[امیرمؤمنان]] {{ع}} به سوی [[صفین]] می‌رفت، تا این که از [[رود]] [[فرات]] عبور کرد و به نزدیکی کوه سرزمین [[صفین]] رسید که هنگام [[نماز]] [[مغرب]] شد، مدتی در [[اندیشه]] فرو رفت، سپس وضو گرفت و [[اذان]] گفت و چون از [[اذان]] گفتن فراغت یافت، کوه شکافته شد و سر و صورتی سپید نمودار گردید و گفت: [[سلام]] بر تو ای [[امیر المؤمنین]] و [[رحمت]] و [[برکات]] [[خداوند]] بر تو [[باد]]. خوش [[آمدی]] ای [[جانشین]] [[پیغمبران]] و پیشوای روسفیدان و عزیزترین چیزی که به [[مردم]]] رسیده! و ای نایل آمده به [[ثواب]] [[صدیقین]]! و ای [[سید]] [[اوصیا]]! [[امیر المؤمنین]] {{ع}} به او فرمود: بر تو نیز [[سلام]] [[باد]]، ای برادرم [[شمعون]]! [[جانشین]] [[عیسی بن مریم]] [[روح القدس]]، حال تو چگونه است؟ گفت: خیر است، خدای بر تو [[رحمت]] آرد. من [[منتظر]] [[حضرت]] [[روح]] [[الله]] هستم که از [[آسمان]] فرود آید، پس هیچ کس را نمی‌شناسم که در [[راه خدا]] بیشتر از تو دچار [[بلا]] گشته و فردای [[قیامت]] ثوابش فزون‌تر و مقامش [[برتر]] از تو باشد...<ref>بصائر الدرجات، ۲۸۰ ح ۱۶.</ref>. می‌گویم: جهت [[شاهد]] آوردن این [[حدیث]]، آن است که دلالت دارد بر [[منتظر]] بودن جناب [[شمعون]] نسبت به این [[ظهور]] [[مبارک]] و با میمنت. و البته شباهت یافتن به [[اولیای خدا]] و [[پیروی]] کردن از ایشان چیزی است که نزد [[خداوند]] - عزوجل - [[پسندیده]] است، اضافه بر سایر آنچه در [[فضیلت انتظار]] رسیده است»<ref>[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌ (کتاب)|تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌]]، ص ۷۴-۷۵.</ref>.
{{پاسخ پرسش
{{پایان جمع شدن}}
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛
| تصویر = 783993038.jpg
| پاسخ‌دهنده = قنبر علی صمدی
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است:


{{جمع شدن|۳. آیت‌‌الله خاتمی؛}}
«در باب [[ارزش]] [[انتظار]]، [[روایات]] فراوانی وارد شده است. در [[تجلیل]] از [[مقام]] [[منتظران]]، همین بس که [[انتظار]] آنان، هم سنگ [[شهادت]] و به [[خون]] طپیدن در [[راه خدا]] یاد شده است: {{عربی|"الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّه‏"}}<ref>الخصال، ص ۶۲۶؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۵؛ شرح الاخبار، ج۳، ص۵۶۰؛ تحف العقول، ص۱۱۵؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۷۵.</ref> و نیز [[منتظران]] [[ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال [[انتظار]] را همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]] {{ع}} شمرده است: {{عربی|" مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ {{ع}}"}}<ref>المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref> و یا همانند مجاهدانی که در محضر [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} [[شمشیر]] زدن و با [[دشمنان]] پیکار کردند یکسان شمرده شده است: {{عربی|"الْمُنْتَظِرُ الثَّانِيَ عَشَرَ مِنْهُمْ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} يَذُبُّ عَنْهُ "}}<ref>الغیبة، نعمانی، ص۹۲؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.</ref> و... این گونه توصیفات و امثال آن، همه بیانگر اهمیت مسأله [[انتظار]] [[ظهور]] [[امام عصر]] {{ع}} و ارجمندی [[مقام]] [[منتظران واقعی]] آن [[حضرت]] است»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ - ۱۲۳.</ref>.
[[پرونده:260.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید احمد خاتمی]]]]
}}
::::::آیت‌‌الله  '''[[سید احمد خاتمی]]'''، در مقاله ''«[[انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]»'' در این‌باره گفته است:
{{پاسخ پرسش
::::::«جناب [[عبدالعظیم حسنی]] گوید بر سرورم [[امام جواد]] وارد شدم و می‌خواستم از ایشان بپرسم آیا [[قائم]] همان [[مهدی]] است یا فرد دیگری است؟ پیش از آنکه بپرسم به من فرمود: "[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است"<ref>{{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ کمال الدین، ص ۲۷۷، بحارالانوار۵۱، ص ۱۵۶.</ref>.
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛
::::::[[راوی]] ([[اسماعیل]] صیفی) می‌‌گوید مردی بر [[امام باقر]]{{ع}}  وارد شد که دفتری همراه داشت، [[امام]] به او فرمود این دفتر [[گفت‌وگو]] کننده‌ای است که به پرسش از [[دینی]] برآمده که عمل با آن پذیرفته می‌شود، مرد گفت [[خدا]] رحمتت کند این همان است که می‌خواهم، آنگاه [[امام]] [[ارکان دین]] را بیان فرمود که از جمله آنها [[انتظار]] کشیدن برای [[قائم]] ماست<ref>{{متن حدیث|انْتِظَارُ قَائِمِنَا}}؛ الکافی ۲، ص ۲۲، بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۲.</ref>.
| تصویر = 136863.JPG
::::::در برخی از [[روایات]]، [[انتظار]] [[عبادت]]<ref>امالی شیخ طوسی، ص۴۰۵، بحار ۵۲، ص ۱۲۲.</ref> در بعضی [[افضل]] [[اعمال]]<ref>کمال الدین، ص ۳۷۷، بحارالانوار، ج۵۱، ص۱۵۶.</ref> و در برخی محبوب‌ترین [[اعمال]]<ref>من لا یحضره الفقیه، ۳۸۲/۴، بحارالانوار ۳۷۶/۷۷.</ref>، و در بعضی [[افضل]] از [[جهاد]] شمرده شده است»<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]].</ref>.
| پاسخ‌دهنده = خدامراد سلیمیان
{{پایان جمع شدن}}
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]»'' و مقاله ''«[[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:


{{جمع شدن|۴. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛}}
«در یک بررسی کوتاه، روایاتی که سخن از [[انتظار]] گفته‌اند، به دو دسته تقسیم می‌شود:
[[پرونده:1368299.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[علی رضا رجالی تهرانی]]]]
# '''[[انتظار فرج]] به معنای عامّ:''' در این معنا، [[آموزه‌های دینی]] بر آن است تا افزون بر بیان [[فضیلت]] "[[گشایش]] عمومی" و [[امید]] به آینده، و [[شوق]] [[انسان‌ها]] به این عرصه، [[نومیدی]] را نیز مورد [[نکوهش]] قرار داده است. اهتمام [[آموزه‌های اسلامی]] در بیان معنای عام [[انتظار]] و [[امید]]، تا بدان اندازه بوده که از آن با بلند‌ترین عنوانها یاد نموده، ارزش‌های شگفت آوری برای آن ذکر کرده است برخی از این عنوان‌ها بدین قرار است.
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
## '''[[عبادت]] و [[بندگی]]:''' [[قرآن]] و [[اهل بیت]] {{عم}}، به ما می‌آموزند که [[هدف]] از [[آفرینش]]، [[بندگی]] [[خداوند]] است.<ref> ذاریات، آیه ۵۶ </ref> و [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] {{صل}} یا یکی از نمودهای این [[بندگی]] را [[انتظار]] [[گشایش]] دانسته، می‌فرماید: {{متن حدیث|" انْتِظَارُ الْفَرَجِ‏ عِبَادَةٌ‏‏‏‏"}}<ref>انتظار فرج عبادت است؛ اربلی، کشف الغمة في معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱ و شیخ طوسی، امالی، ص ۴۰۵ </ref>
::::::«در [[روایات اسلامی]] [[فضیلت]] و [[ثواب]] بسیاری برای [[منتظران]] آن [[امام]] [[منتظر]] {{ع}} بیان شده است. ما در اینجا به چند نمونه اکتفا می‏‌کنیم:
## '''[[برترین]] [[عبادت]]:''' برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر [[برتری]] دارد؛ از این رو انجام آن، افزون بر آن، که مورد تأکید [[آموزه‌های دینی]] است، از [[پاداش]] افزون تری نیز برخوردار است و نقش آن، در [[سازندگی]] [[انسان]] بیشتر است. [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] پس از آن که [[انتظار فرج]] را در زمره عبادت‌های [[خداوند]] دانسته است، آن را یکی از [[برترین]] عبادتها برشمرده، می‌فرماید: {{متن حدیث|" أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} <ref>برترین عبادت انتظار فرج است؛ [[شیخ صدوق]]، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷ و ر.ک: ترمذی، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵ </ref>.
:::::#[[جعفر بن ابی دلف]] می‏‌گوید: شنیدم [[حضرت]] [[امام رضا]] {{ع}} می‏‌‏فرمود: همانا [[امام]] بعد از من پسرم [[علی]] است، امر او امر من، گفته‏‌اش گفته من و اطاعتش [[اطاعت]] از من است و [[امام]] بعد از او، پسرش [[حسن]] است، امر او امر پدرش، و گفته او گفته پدرش و [[اطاعت]] او [[اطاعت]] از پدرش می‏‌باشد. سپس ساکت شد. عرض کردم: ای [[فرزند]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]! [[امام]] بعد از [[اامام عسکری|حسن]] {{ع}} کیست؟ پس آن [[حضرت]] به شدّت گریست، سپس فرمود: البتّه بعد از [[حسن]] پسرش آن‏که [[قائم]] به [[حق]] و مورد [[انتظار]] است، می‏‌باشد. گفتم: ای [[فرزند]] [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} چرا [[قائم]] نامیده شده است؟ فرمود: چون‏که او به پا خیزد، پس از آن‏که یادش مرده باشد و بیشتر معتقدان به امامتش برگشته باشند. گفتم: چرا [[منتظر]] نامیده شده است؟ فرمود: زیرا او را غیبتی است که روزهای بسیار و مدّتی طولانی دارد، پس [[مخلصان]] [[منتظر]] خروجش باشند و اهل [[تردید]] انکارش کنند، و جاهلان یاد او را به استهزا گیرند، و وقت‌‏گذاران در آن [[دروغگو]] شوند، و عجله‌‏کنندگان در آن هلاک گردند، و تسلیم‌‏شوندگان در آن [[نجات]] یابند<ref> کمال الدّین و تمام النّعمة، شیخ صدوق، ص ۳۷۸</ref>
## '''[[برترین]] کارها:''' گاهی آن را [[برترین]] کارهای [[امت]] [[پیامبر خاتم]] {{صل}} به معرفی می‌کند. [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] {{صل}} در این‌باره می‌فرماید: {{متن حدیث|" أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}} <ref>برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است؛ [[شیخ صدوق]]، عیون اخبار الرضا {{عم}}، ج ۲، ص ۳۶ و [[شیخ صدوق]] ، کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴ </ref>.
:::::#کسی از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: چه می‏‌‏گویید درباره شخصی که دارای [[ولایت]] [[پیشوایان]] است و [[انتظار]] [[ظهور]] [[حضرت حق]] را می‏‌کشد و در این حال از [[دنیا]] می‏‌‏رود؟ [[امام]]{{ع}} در پاسخ فرمود: او همانند کسی است که با [[رهبر]] این [[انقلاب]] در [[خیمه]] او (ستاد [[ارتش]] او) بوده باشد -سپس اندکی [[سکوت]] کرد- و فرمود: مانند کسی است که با [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} در مبارزاتش همراه بوده است<ref> اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، ج ۷، ص ۴۰</ref>
## '''[[برترین]] [[جهاد]]:''' در [[آموزه‌های دینی]]، [[جهاد]] و کوشش در [[راه خدا]]، یکی از مهم‌ترین رفتارهای فردی و گروهی [[مسلمانان]] معرفی شده است. [[آیات]] فراوانی از [[قرآن]] و [[روایات]] بسیاری از [[معصومان]] {{عم}} [[علم]] به [[حقیقت]] این [[رفتار]] ارزشمند اشاره کرده است. درباره اهمیت [[انتظار فرج]] - افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت - به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است و آن، این که [[انتظار]] را نه فقط [[عبادت]] که "[[برترین]] [[جهاد]]" دانسته است. از این نوع [[روایات]] نیز به خوبی استفاده می‌شود [[انتظار]]، از نوع عمل است. [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] {{صل}} به [[برترین]] [[جهاد]] بودن [[انتظار فرج]] را اینگونه بیان فرموده است: {{متن حدیث|" أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِي اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"}} <ref>برترین جهاد امت من انتظار گشایش است حرانی، تحف العقول، ص ۳۷ </ref>. در مقابل آموزه‌های یادشده، [[یأس]] و [[ناامیدی]] از [[رحمت]] [[پروردگار]]، به شدت مذمت شده و در شمار [[گناهان]] بزرگ به شمار آمده است<ref> ر.ک: یوسف، آیه ۸۷</ref>.
:::::#[[فیض بن مختار]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کند که فرمود: هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که [[منتظر]] این امر ([[ظهور مهدی]]) باشد، همانند کسی است که با [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه به [[خدا]]، همچون کسی است که در رکاب [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} [[شهید]] شده باشد<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۶.</ref>
# '''[[انتظار فرج]] به معنای خاص:''' در این معنا، [[انتظار]] به معنای چشم به راه بودن اینده‌ای با همه ویژگی‌های یک [[جامعه]]، مورد خشنودی [[خداوند]]، که یگانه مصداق آن دوران [[حاکمیت]] آخرین ذخير الهی وجود ارزشمند [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]] {{ع}} است.
:::::#[[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمود: [[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت خدا]] [[ناامید]] نشوید، به درستی که [[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]] عزّ و جلّ [[انتظار فرج]] است<ref> بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۳</ref>»<ref>[[علی رضا رجالی تهرانی|رجالی تهرانی؛علی رضا]]، [[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص ۲۴۳.</ref>.
* برخی سخنان [[معصومان]] {{عم}} ما در این باره این گونه است: [[امام باقر]] {{ع}} - آنگاه که [[دین]] مورد خشنودی [[خداوند]] را تعریف می‌کند - پس از شمردن اموری می‌فرماید: {{متن حدیث|" ... وَ اَلتَّسْلِيمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا ... "}}<ref>... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...؛ شیخ کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳ </ref>[[امام صادق]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|" ... عَلَيْكُمْ بِالتَّسْلِيمِ وَ اَلرَّدِّ إِلَيْنَا وَ اِنْتِظَارِ أَمْرِنَا وَ أَمْرِكُمْ وَ فَرَجِنَا وَ فَرَجِكُمْ ... "}}<ref>بر شما باد به تسلیم و رد امور به ما و انتظار امر ما و امر خودتان و فرج ما و فرج خودتان؛کشی، رجال کشی، ص ۱۳۸.</ref> از [[روایات]] [[انتظار]] [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} به دست می‌آید [[انتظار]] [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} نه فقط راه رسیدن به [[جامعه]] [[موعود]] است؛ که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار]] [[راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد که به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا دست نیابد. در این باره شخصی از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: "چه می‌فرمایید درباره کسی که دارای [[ولایت]] [[پیشوایان]] است و [[انتظار]] [[ظهور]] [[حکومت]] [[حق]] را می‌کشد و در این حال از [[دنیا]] می‌رود؟ [[حضرت]] {{ع}} در پاسخ فرمود: او همانند کسی است که با [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} در [[خیمه]] او باشد. سپس کمی [[سکوت]] کرد و فرمود: مانند کسی است که با [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}} در مبارزاتش همراه بوده است"<ref>{{متن حدیث|" هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ "}}؛ برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳ و بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۲۰۴-۲۰۷.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۵. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛}}
«از [[روایات]] [[انتظار ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} به دست می‌‌آید، [[انتظار ظهور]] [[حضرت]] نه فقط راه رسیدن به [[جامعه موعود]] است، بلکه خود نیز موضوعیت دارد. بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد که به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا دست نیابد<ref>امام صادق {{ع}}: {{متن حدیث| هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ -ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً- ثُمَّ قَالَ: هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ}}؛ احمد بن محمد بن خالد برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]].</ref>.
[[پرونده:783993038.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[قنبر علی صمدی]]]]
}}
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است:
{{پاسخ پرسش
:::::«در باب [[ارزش]] [[انتظار]]، [[روایات]] فراوانی وارد شده است. در [[تجلیل]] از [[مقام]] [[منتظران]]، همین بس که [[انتظار]] آنان، هم سنگ [[شهادت]] و به [[خون]] طپیدن در [[راه خدا]] یاد شده است: {{عربی|"الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّه‏"}}<ref>الخصال، ص ۶۲۶؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۵؛ شرح الاخبار، ج۳، ص۵۶۰؛ تحف العقول، ص۱۱۵؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۷۵.</ref> و نیز [[منتظران]] [[ظهور]] چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال [[انتظار]] را همانند حضور در رکاب [[مقدس]] [[قائم]]{{ع}} شمرده است: {{عربی|" مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ{{ع}}"}}<ref>المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.</ref> و یا همانند مجاهدانی که در محضر [[پیامبر خاتم|رسول خدا]]{{صل}} [[شمشیر]] زدن و با [[دشمنان]] پیکار کردند یکسان شمرده شده است: {{عربی|"الْمُنْتَظِرُ الثَّانِيَ عَشَرَ مِنْهُمْ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} يَذُبُّ عَنْهُ "}}<ref>الغیبة، نعمانی، ص۹۲؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.</ref> و... این گونه توصیفات و امثال آن، همه بیانگر اهمیت مسأله [[انتظار]] [[ظهور]] [[امام عصر]]{{ع}} و ارجمندی [[مقام]] [[منتظران واقعی]] آن [[حضرت]] است»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۲۲ - ۱۲۳.</ref>.
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین کوثری؛
{{پایان جمع شدن}}
| تصویر = 13681242.jpeg
| پاسخ‌دهنده = ابراهیم کوثری
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[ابراهیم کوثری]]'''، در مقاله ''«[[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]»''در این‌باره گفته است: «هر [[عقیده]] و عمل‌، وقتی [[ارزش]] و [[فضیلت]] دارد که رنگ [[الهی]] داشته باشد. در [[جهان‌بینی]] [[اسلام]]، [[انتظار]] یک [[عقیده]] و عمل ارزشمند در جهت ‌‌رسیدن به [[عدالت جهانی]] است. دراین باره، [[روایات]] زیادی وجود دارد که از باب نمونه‌، به برخی از آنها اشاره می‌‌شود.


{{جمع شدن|۶. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛}}
شخصی از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: چه می‌‌فرمایید درباره کسی که [[ولایت]] [[پیشوایان]] را دارد و [[انتظار ظهور]] [[حکومت حق]] را می‌‌کشد؛ اما در حال [[انتظار]] از [[دنیا]] می‌رود؟ [[حضرت]] فرمود:{{متن حدیث| هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ... ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} }}<ref>محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفا،۱۴۰۳ه/ ‌۱۹۸۳م، ج۵۲،ص ۱۲۵.</ref>.
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]»'' و مقاله ''«[[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«در یک بررسی کوتاه، روایاتی که سخن از [[انتظار]] گفته‌اند، به دو دسته تقسیم می‌شود:
::::#'''[[انتظار فرج]] به معنای عامّ:''' در این معنا، [[آموزه‌های دینی]] بر آن است تا افزون بر بیان [[فضیلت]] "[[گشایش]] عمومی" و [[امید]] به آینده، و [[شوق]] [[انسان‌ها]] به این عرصه، [[نومیدی]] را نیز مورد [[نکوهش]] قرار داده است. اهتمام [[آموزه‌های اسلامی]] در بیان معنای عام [[انتظار]] و [[امید]]، تا بدان اندازه بوده که از آن با بلند‌ترین عنوانها یاد نموده، ارزش‌های شگفت آوری برای آن ذکر کرده است برخی از این عنوان‌ها بدین قرار است.
::::##'''[[عبادت]] و [[بندگی]]:''' [[قرآن]] و [[اهل بیت]]{{عم}}، به ما می‌آموزند که [[هدف]] از [[آفرینش]]، [[بندگی]] [[خداوند]] است.<ref> ذاریات، آیه ۵۶ </ref> و [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]]{{صل}} یا یکی از نمودهای این [[بندگی]] را [[انتظار]] [[گشایش]] دانسته، می‌فرماید: {{متن حدیث|" انْتِظَارُ الْفَرَجِ‏ عِبَادَةٌ‏‏‏‏"}}<ref>انتظار فرج عبادت است؛ اربلی، کشف الغمة في معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱ و شیخ طوسی، امالی، ص ۴۰۵ </ref>
::::##'''[[برترین]] [[عبادت]]:''' برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر [[برتری]] دارد؛ از این رو انجام آن، افزون بر آن، که مورد تأکید [[آموزه‌های دینی]] است، از [[پاداش]] افزون تری نیز برخوردار است و نقش آن، در [[سازندگی]] [[انسان]] بیشتر است. [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]] پس از آن که [[انتظار فرج]] را در زمرۂ عبادت‌های [[خداوند]] دانسته است، آن را یکی از [[برترین]] عبادتها برشمرده، می‌فرماید: {{متن حدیث|" أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} <ref>برترین عبادت انتظار فرج است؛ [[شیخ صدوق]]، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷ و ر.ک: ترمذی، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵ </ref>.
::::##'''[[برترین]] کارها:''' گاهی آن را [[برترین]] کارهای [[امت]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} به معرفی می‌کند. [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]]{{صل}} در این‌باره می‌فرماید: {{متن حدیث|" أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"}} <ref>برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است؛ [[شیخ صدوق]]، عیون اخبار الرضا{{عم}}، ج ۲، ص ۳۶ و [[شیخ صدوق]] ، کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴ </ref>.
::::##'''[[برترین]] [[جهاد]]:''' در [[آموزه‌های دینی]]، [[جهاد]] و کوشش در [[راه خدا]]، یکی از مهم‌ترین رفتارهای فردی و گروهی [[مسلمانان]] معرفی شده است. [[آیات]] فراوانی از [[قرآن]] و [[روایات]] بسیاری از [[معصومان]]{{عم}} [[علم]] به [[حقیقت]] این [[رفتار]] ارزشمند اشاره کرده است. درباره اهمیت [[انتظار فرج]] - افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت - به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است و آن، این که [[انتظار]] را نه فقط [[عبادت]] که "[[برترین]] [[جهاد]]" دانسته است. از این نوع [[روایات]] نیز به خوبی استفاده می‌شود [[انتظار]]، از نوع عمل است. [[پیامبر خاتم|رسول گرامی اسلام]]{{صل}} به [[برترین]] [[جهاد]] بودن [[انتظار فرج]] را اینگونه بیان فرموده است: {{متن حدیث|" أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِي اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"}} <ref>برترین جهاد امت من انتظار گشایش است حرانی، تحف العقول، ص ۳۷ </ref>. در مقابل آموزه‌های یادشده، [[یأس]] و [[ناامیدی]] از [[رحمت]] [[پروردگار]]، به شدت مذمت شده و در شمار [[گناهان]] بزرگ به شمار آمده است<ref> ر.ک: یوسف، آیه ۸۷</ref>.
::::#'''[[انتظار فرج]] به معنای خاص:''' در این معنا، [[انتظار]] به معنای چشم به راه بودن اینده‌ای با همه ویژگی‌های یک [[جامعه]]، مورد خشنودی [[خداوند]]، که یگانه مصداق آن دوران [[حاکمیت]] آخرین ذخير الهی وجود ارزشمند [[امام مهدی|حضرت ولی عصر]]{{ع}} است.
:::::*برخی سخنان [[معصومان]]{{عم}} ما در این باره این گونه است: [[امام باقر]]{{ع}} - آنگاه که [[دین]] مورد خشنودی [[خداوند]] را تعریف می‌کند - پس از شمردن اموری می‌فرماید: {{متن حدیث|" ... وَ اَلتَّسْلِيمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا ... "}}<ref>... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...؛ شیخ کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳ </ref>[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|" ... عَلَيْكُمْ بِالتَّسْلِيمِ وَ اَلرَّدِّ إِلَيْنَا وَ اِنْتِظَارِ أَمْرِنَا وَ أَمْرِكُمْ وَ فَرَجِنَا وَ فَرَجِكُمْ ... "}}<ref>بر شما باد به تسلیم و رد امور به ما و انتظار امر ما و امر خودتان و فرج ما و فرج خودتان؛کشی، رجال کشی، ص ۱۳۸.</ref> از [[روایات]] [[انتظار]] [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} به دست می‌آید [[انتظار]] [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} نه فقط راه رسیدن به [[جامعه]] [[موعود]] است؛ که خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار]] [[راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد که به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا دست نیابد. در این باره شخصی از [[امام صادق]]{{ع}} پرسید: "چه می‌فرمایید درباره کسی که دارای [[ولایت]] [[پیشوایان]] است و [[انتظار]] [[ظهور]] [[حکومت]] [[حق]] را می‌کشد و در این حال از [[دنیا]] می‌رود؟ [[حضرت]] {{ع}} در پاسخ فرمود: او همانند کسی است که با [[امام مهدی|حضرت قائم]]{{ع}} در [[خیمه]] او باشد. سپس کمی [[سکوت]] کرد و فرمود: مانند کسی است که با [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} در مبارزاتش همراه بوده است"<ref>{{متن حدیث|" هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ "}}؛ برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳ و بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۲۰۴-۲۰۷.</ref>.
::::::«از [[روایات]] [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} به دست می‌‌آید، [[انتظار ظهور]] [[حضرت]] نه فقط راه رسیدن به [[جامعه موعود]] است، بلکه خود نیز موضوعیت دارد. بدان معنا که اگر کسی در [[انتظار راستین]] به سر برد، تفاوتی ندارد که به مورد [[انتظار]] خویش دست یابد، یا دست نیابد<ref>امام صادق{{ع}}: {{متن حدیث| هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ -ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً- ثُمَّ قَالَ: هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ}}؛ احمد بن محمد بن خالد برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین (مقاله)|مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین]].</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۷. حجت الاسلام و المسلمین کوثری؛}}
در [[حدیث]] دیگر، [[رسول]] اعظم [[اسلام]] از "[[انتظار]]" به عنوان [[عبادت]] یاد کرده است. اگر [[عبادت]] [[خالص]] برای [[خدا]] باشد، جز [[خدا]] هیچ کس درجه آن را نمی‌دانند و [[قادر]] به اجر و [[پاداش]] آن نیست؛ از این رو، [[انتظار ظهور]] [[حجت الهی]] در [[روایت]] [[پیامبر]] {{صل}}، [[برترین]] [[عبادت]] خوانده شده است: {{متن حدیث| أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>همان، ص ۱۲۸.</ref>.
[[پرونده:13681242.jpeg|100px|right|بندانگشتی|[[ابراهیم کوثری]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[ابراهیم کوثری]]'''، در مقاله ''«[[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]»''در این‌باره گفته است: «هر [[عقیده]] و عمل‌، وقتی [[ارزش]] و [[فضیلت]] دارد که رنگ [[الهی]] داشته باشد. در [[جهان‌بینی]] [[اسلام]]، [[انتظار]] یک [[عقیده]] و عمل ارزشمند در جهت ‌‌رسیدن به [[عدالت جهانی]] است. دراین باره، [[روایات]] زیادی وجود دارد که از باب نمونه‌، به برخی از آنها اشاره می‌‌شود.
::::::شخصی از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: چه می‌‌فرمایید درباره کسی که [[ولایت]] [[پیشوایان]] را دارد و [[انتظار ظهور]] [[حکومت حق]] را می‌‌کشد؛ اما در حال [[انتظار]] از [[دنیا]] می‌رود؟ [[حضرت]] فرمود:{{متن حدیث| هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ... ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} }}<ref>محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفا،۱۴۰۳ه/ ‌۱۹۸۳م، ج۵۲،ص ۱۲۵.</ref>.
::::::در [[حدیث]] دیگر، [[رسول]] اعظم [[اسلام]] از "[[انتظار]]" به عنوان [[عبادت]] یاد کرده است. اگر [[عبادت]] [[خالص]] برای [[خدا]] باشد، جز [[خدا]] هیچ کس درجه آن را نمی‌دانند و [[قادر]] به اجر و [[پاداش]] آن نیست؛ از این رو، [[انتظار ظهور]] [[حجت الهی]] در [[روایت]] [[پیامبر]] {{صل}}، [[برترین]] [[عبادت]] خوانده شده است: {{متن حدیث| أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>همان، ص ۱۲۸.</ref>.
::::::در [[روایت]] دیگر، به نکته دیگری توجه شده و آن اینکه‌: [[انتظار فرج]]، از جانب خدای- عزّ و جلّ- است. [[پیامبر]] {{صل}} می‌فرماید:{{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عز وَ جل}}<ref>همان، ص ۱۲۸.</ref>.
::::::در این دو [[حدیث]]، [[نفس]] [[انتظار]] [[ارزش]] نیست؛ بلکه [[انتظار فرج]] از سوی خدای- عزّ و جل-، از [[بهترین]] [[اعمال امت]] خوانده شده است»<ref>[[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص 7.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۸. حجت الاسلام و المسلمین آهنگران؛}}
در [[روایت]] دیگر، به نکته دیگری توجه شده و آن اینکه‌: [[انتظار فرج]]، از جانب خدای- عزّ و جلّ- است. [[پیامبر]] {{صل}} می‌فرماید:{{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عز وَ جل}}<ref>همان، ص ۱۲۸.</ref>.
[[پرونده:13681157.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد رسول آهنگران]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد رسول آهنگران]]'''، در مقاله ''«[[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]»'' در این‌باره گفته است:
:::::#«[[رسول خدا]] فرمود: {{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>همان: ۵۸۶.</ref>؛ بافضیلت ترین [[اعمال امت]] من، [[انتظار فرج]] از [[خدای متعال]] است.
:::::#[[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}<ref>همان: ۵۸۰.</ref>؛ [[منتظر]] امر ما مانند کسی است که در [[راه خدا]] در [[خون]] خود غلتان است.
:::::#[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث| مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ}}<ref>همان: ۵۸۴.</ref>؛ هر یک از شما که [[منتظر]] این امر باشد، مانند آن است که در [[خیمه]] [[امام عصر]] سکونت گزیده باشد. (کنایه از نزدیکی زیاد به [[امام عصر]])
:::::#[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِي عَشَرَ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} يَذُبُّ عَنْهُ}}<ref>همان: ۵۸۷.</ref>؛ [[منتظر]] [[امام دوازدهم]] مانند کسی است که در رکاب [[پیامبر]] [[شمشیر]] بزند.
:::::#[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث| يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ }}<ref>همان: ۳۳۵.</ref>؛ ای [[ابوبصیر]]، خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما، کسانی که در [[زمان غیبت]]، [[منتظر ظهور]] اویند.
:::::#[[امام باقر]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث| وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْمُنْتَظِرَ لِهَذَا الْأَمْرِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ مَنْ أَدْرَكَ قَائِمَنَا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنَا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ عِشْرِينَ شَهِيداً وَ مَنْ قُتِلَ مَعَ قَائِمِنَا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِينَ شَهِيداً}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، باب الکتمان، از ابواب "الایمان و الکفر"، ح ۴.</ref>؛ [[ثواب]] [[منتظر]] این امر مانند کسی است که در حال [[نماز]] و [[روزه]] باشد و کسی که در رکاب [[امام عصر]] [[دشمنی]] را از پای درآورد، [[ثواب]] ۲۰ [[شهید]] را خواهد داشت و کسی که در رکاب [[حضرت]] [[شهید]] شود، اجر ۲۵ [[شهید]] را خواهد داشت»<ref>[[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۹. حجت الاسلام و المسلمین فاکر میبدی؛}}
در این دو [[حدیث]]، [[نفس]] [[انتظار]] [[ارزش]] نیست؛ بلکه [[انتظار فرج]] از سوی خدای- عزّ و جل- از [[بهترین]] [[اعمال امت]] خوانده شده است»<ref>[[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص 7.</ref>.
[[پرونده:11431.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد فاکر میبدی]]]]
}}
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد فاکر میبدی]]'''، در مقاله ''«[[زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر (مقاله)|زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر]]»'' در این‌باره گفته است:
{{پاسخ پرسش
::::::«[[پیامبر]]{{صل}} می‌فرماید: "[[انتظار فرج]]، [[بهترین]] [[اعمال]] [[امّت]] من است"<ref>{{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.</ref>؛ [[امام علی]]{{ع}} در پاسخ کسی که از وی پرسید: کدام عمل نزد [[خدا]] بهتر است؟ فرمود: [[انتظار فرج]]<ref>علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.</ref>.
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. حجت الاسلام و المسلمین آهنگران؛
::::::[[انتظار]] بر دو قسم است: [[تکوینی]] و [[تشریعی]].
| تصویر = 13681157.jpg
::::::[[انتظار]] [[تکوینی]]، بیشتر حالت منفی دارد، اما [[تشریعی]]، پویا و توأم با [[علم]] و عمل است. [[امام سجاد]]{{ع}} در این‌باره می‌فرماید: "[[منتظران ظهور]] او از [[مردم]] هر زمانی برترند، زیرا [[خدای تعالی]] [[عقل]] و [[فهم]] و معرفتی به آنها عطا فرموده است که [[غیبت]] نزد آنان، به منزله مشاهده است و آنان را در آن زمان مانند [[مجاهدان]] پیش روی [[پیامبر خدا]]{{صل}}- که با [[شمشیر]] به [[جهاد]] برخاستند- قرار داده است. آنان [[مخلصان]] [[حقیقی]] و [[شیعیان راستین]] ما و دعوت‌کنندگان به [[دین]] [[خدای تعالی]] در [[نهان]] و آشکارند"<ref>{{متن حدیث|وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّيْفِ أُولَئِكَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِيعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً}}؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳؛ کامل سلیمان، یوم الخلاص، ص ۲۰۳؛ شیخ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۳۱۷.</ref>»<ref>[[محمد فاکر میبدی|فاکر میبدی، محمد]]، [[زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر (مقاله)|زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر]]، ص ۱۷۰-۱۷۱.</ref>.
| پاسخ‌دهنده = محمد رسول آهنگران
{{پایان جمع شدن}}
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد رسول آهنگران]]'''، در مقاله ''«[[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]»'' در این‌باره گفته است:
#«[[رسول خدا]] فرمود: {{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>همان: ۵۸۶.</ref>؛ بافضیلت ترین [[اعمال امت]] من، [[انتظار فرج]] از [[خدای متعال]] است.
# [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}<ref>همان: ۵۸۰.</ref>؛ [[منتظر]] امر ما مانند کسی است که در [[راه خدا]] در [[خون]] خود غلتان است.
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث| مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ}}<ref>همان: ۵۸۴.</ref>؛ هر یک از شما که [[منتظر]] این امر باشد، مانند آن است که در [[خیمه]] [[امام عصر]] سکونت گزیده باشد. (کنایه از نزدیکی زیاد به [[امام عصر]])
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِي عَشَرَ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} يَذُبُّ عَنْهُ}}<ref>همان: ۵۸۷.</ref>؛ [[منتظر]] [[امام دوازدهم]] مانند کسی است که در رکاب [[پیامبر]] [[شمشیر]] بزند.
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث| يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ }}<ref>همان: ۳۳۵.</ref>؛ ای [[ابوبصیر]]، خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما، کسانی که در [[زمان غیبت]]، [[منتظر ظهور]] اویند.
# [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث| وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْمُنْتَظِرَ لِهَذَا الْأَمْرِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ مَنْ أَدْرَكَ قَائِمَنَا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنَا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ عِشْرِينَ شَهِيداً وَ مَنْ قُتِلَ مَعَ قَائِمِنَا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِينَ شَهِيداً}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، باب الکتمان، از ابواب "الایمان و الکفر"، ح ۴.</ref>؛ [[ثواب]] [[منتظر]] این امر مانند کسی است که در حال [[نماز]] و [[روزه]] باشد و کسی که در رکاب [[امام عصر]] [[دشمنی]] را از پای درآورد، [[ثواب]] ۲۰ [[شهید]] را خواهد داشت و کسی که در رکاب [[حضرت]] [[شهید]] شود، اجر ۲۵ [[شهید]] را خواهد داشت»<ref>[[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۶۸.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. حجت الاسلام و المسلمین فاکر میبدی؛
| تصویر = 11431.jpg
| پاسخ‌دهنده = محمد فاکر میبدی
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد فاکر میبدی]]'''، در مقاله ''«[[زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر (مقاله)|زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر]]»'' در این‌باره گفته است:


{{جمع شدن|۱۰. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
«[[پیامبر]] {{صل}} می‌فرماید: "[[انتظار فرج]]، [[بهترین]] [[اعمال]] [[امّت]] من است"<ref>{{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.</ref>؛ [[امام علی]] {{ع}} در پاسخ کسی که از وی پرسید: کدام عمل نزد [[خدا]] بهتر است؟ فرمود: [[انتظار فرج]]<ref>علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.</ref>.
[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونه‌ای]]]]
::::::آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
:::::*«"[[فرج]]" به‌معنای [[گشایش]] و آسودگی از [[اندوه]] است و در اصطلاح به [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} می‌گویند؛ چون حضرتش، گره از کار فروبسته [[جهان]] و جهانیان می‌گشاید. در باب [[انتظار فرج]] و [[فضیلت]] آن [[احادیث]] بسیاری آمده است. نیز در باب [[دعا کردن]] برای [[تعجیل در فرج]] [[حضرت مهدی]] {{ع}}. [[امام زمان]] {{ع}} در توقیعی که خطاب به "اسحق بن [[یعقوب]]" صادر شده فرموده است که [[فرج]] شما، بسیار [[دعا کردن]] برای [[تعجیل فرج]] است<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۴۸۳؛ غیبة طوسی، ص ۱۷۶.</ref>. [[ابو بصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: گویی که تو از [[فرج]]، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است<ref>بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۵.</ref>.
:::::*«در [[روایات]]، [[ارزش]] و [[فضیلت]] بسیاری برای "[[انتظار]]" شمرده شده است که برخی از آن‌ها را می‌آوریم. [[پیامبر خاتم|پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} [[برترین]] [[عبادت]] را [[انتظار فرج]] می‌داند<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۱، ص ۲۸۷.</ref>. و در جای دیگری می‌فرماید: [[برترین]] [[جهاد]] [[امت]] من [[انتظار فرج]] است<ref>بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>. [[حضرت علی]] {{ع}} نیز فرمود: [[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت]] [[خداوند]] [[ناامید]] نشوید. به درستی که خوشایندترین اعمال نزد [[خداوند]]، [[انتظار فرج]] است<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} نیز فرمود: [[منتظر]] امر ما، به سان آن است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود غلتیده باشد<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۶۴۵.</ref>. در روایتی [[علامه مجلسی|مرحوم مجلسی]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند: هرکس که بمیرد در حالی که [[منتظر]] این امر باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. پس [[حضرت]] چند لحظه‌ای درنگ کرده، آن‌گاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه، به [[خدا]] همچون کسی است که در پیشگاه [[رسول خدا]] {{صل}} [[شهید]] شده باشد<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶.</ref>. و نیز در [[روایت]] دیگری می‌فرماید: بدانید کسی که [[منتظر ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} باشد، [[پاداش]] کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام [[عبادت]] بیدار، و روزها روزه‌دار باشد<ref>کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.</ref>. و در ضمن [[حدیث]] مفصلی آمده است که آن [[حضرت]] فرمود: هرکس [[منتظر]] امر ما باشد و بر [[ترس]] و آزاری که از [[دشمنان]] ما می‌بیند [[صبر]] کند، فردای [[قیامت]] با ما خواهد بود<ref>کافی، ج ۱، ص ۳۷۲.</ref>. پس [[انتظار]]، [[آدمی]] را [[متعهد]] می‌سازد که برای تحقق [[هدف‌های اسلامی]] و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه ضعف و [[یأس]]، [[تلاش]] کند و به سوی مقاصد متعالی [[اسلام]] گام بردارد و پیوسته مقاوم و استوار، به [[وظایف]] دینی و اسلامی خود عمل نماید. از همین جهت است که "[[انتظار]]" در [[روایات]]، [[عبادت]] شمرده شده و از [[بهترین]] و با ارزش‌ترین اعمال به شمار آمده است»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۱. آقای دکتر شفیعی سروستانی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
[[انتظار]] بر دو قسم است: [[تکوینی]] و [[تشریعی]].
[[پرونده:13681061.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[ابراهیم شفیعی سروستانی]]]]
::::::آقای دکتر '''[[ابراهیم شفیعی سروستانی]]'''، در کتاب ''«[[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]»'' و مقاله ''«[[نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی (مقاله)|نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی]]»'' در این‌باره گفته است:
:::::*«در [[روایات اسلامی]] چنان [[مقام]] و منزلتی برای [[منتظران]] [[موعود]] شمرده شده است که گاه [[انسان]] را به تعجب وا می‌دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند، از چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به [[فلسفه انتظار]] و وظایفی که برای [[منتظران واقعی]] آن [[حضرت]] شمرده شده است، [[راز]] این [[فضیلت]] را روشن می‌سازد. در اینجا به فضایلی اشاره می‌کنیم که برای [[منتظران]] [[حضرت]] [[بقیة الله الأعظم]] آورده‌اند:
:::::#[[امام سجاد]] {{ع}}، [[منتظران]] را [[برترین]] [[مردم]] همه روزگاران می‌شمارد: آن گروه از [[مردم]] عصر غیبتِ [[امام دوازدهم]] که [[امامت]] او را پذیرفته‌اند و [[منتظر ظهور]] او هستند، [[برترین]] [[مردم]] همه روزگاران<ref>بحارالأنوار ، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.</ref>.
:::::#[[شیخ صدوق]] در کتاب [[کمال الدین]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کرده است که آن [[حضرت]] به [[نقل]] از [[پدران]] بزرگوارشان - بر آنها [[درود]] باد - فرمود: "[[منتظر]] امر ([[حکومت]]) ما، بسان آن است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود غلتیده باشد"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.</ref>.
:::::#در همان کتاب، به [[نقل]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] دیگری به این شرح در [[فضیلت منتظران]] وارد شده است: خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که در زمان غیبتش، چشم به راه [[ظهور]] او هستند و هنگام ظهورش، [[فرمان‌بردار]] او. آنان [[اولیای خدا]] هستند، همان‌ها که نه ترسی برایشان هست و نه [[اندوهگین]] می‌شوند<ref>همان، ص ۳۵۷، ح ۵۴.</ref>.
:::::#در [[روایت]] دیگری، [[مجلسی]] از [[امام صادق]] {{ع}} چنین [[نقل]] می‌کند: هر کس از شما بمیرد در حالی که [[منتظر]] این امر باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس [[حضرت]] چند لحظه‌ای درنگ کرد و آن گاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه، به [[خدا]] همچون کسی است که در پیشگاه [[رسول خدا]] می‌شهید شده باشد<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.</ref>»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰.</ref>.
:::::*«[[فضیلت انتظار]] در [[روایات]] وارد شده از [[ائمه معصومین]]{{عم}}، آنچنان [[مقام]] و منزلتی برای [[منتظران]] [[موعود]] [[آخرالزمان]] برشمرده شده که گاه [[انسان]] را به تعجب وا می‌دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند از این چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به [[فلسفه انتظار]] و وظایفی که برای [[منتظران واقعی]] آن [[حضرت]] بر شمرده شده، سر این [[فضیلت]] را روشن می‌‌سازد.
::::::در اینجا به پاره‌ای از فضائلی که برای [[منتظران]] قدوم [[مصلح جهانی]] [[حضرت]] [[بقیة الله الاعظم]] بر شمرده شده اشاره می‌‌کنیم:
:::::#[[مرحوم صدوق]] در کتاب "[[کمال الدین]] " از [[امام صادق]]{{ع}}، [[روایت]] کرده که آن [[حضرت]] به [[نقل]] از [[پدران]] بزرگوارشان، -که بر آنها [[درود]] [[باد]]- فرمود:"[[منتظر]] امر ([[حکومت]]) ما، بسان آن است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود غلتیده باشد"<ref>{{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}الصدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ق، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.</ref>.
:::::#در همان کتاب به [[نقل]] از [[امام صادق]]،{{ع}}، [[روایت]] دیگری به این شرح در [[فضیلت منتظران]] وارد شده:"خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که در زمان غیبتش [[منتظر ظهور]] او هستند و در هنگام ظهورش فرمانبردار از او، آنان [[اولیاء]] [[خدا]] هستند، همان‌ها که نه ترسی برایشان هست و نه [[اندوهگین]] شوند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ}}؛ الصدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ق، ج ۲، ص ۳۵۷، ح ۵۴.</ref>.
:::::#[[مرحوم مجلسی]] در کتاب "[[بحارالانوار]]" به [[سند]] خود از [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}، [[نقل]] می‌‌کند که آن [[حضرت]] فرمودند: "[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت]] [[خداوند]] [[ناامید]] نشوید. بدرستی که خوشایندترین [[اعمال]] نزد [[خداوند عزوجل]]، [[انتظار فرج]] است"<ref>{{متن حدیث| انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ المجلسی، المولی محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء،۱۴۰۳ ق، ج ۵۲،ص ۱۲۳،ح ۷.</ref>. .
:::::#همچنین [[مرحوم مجلسی]] [[روایت]] دیگری را به [[سند]] خود از [[فیض بن مختار]] [[نقل]] می‌‌کند که در آن [[امام صادق]]{{ع}} می‌‌فرمایند: "هر کس از شما بمیرد در حالی که [[منتظر]] این امر باشد همانند کسی است که با [[حضرت قائم]]{{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس [[حضرت]] چند لحظه‌ای درنگ کرده، آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند، سپس فرمود: نه، بخدا همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]]{{صل}}، [[شهید]] شده باشد"<ref>{{متن حدیث| مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}}}؛ المجلسی، المولی محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء،۱۴۰۳ ق، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.</ref>.
::::::[[وظایف منتظران]] در اینکه [[شیعیان]] در [[دوران غیبت]] چه وظایفی بر عهده دارند سخن‌های بسیاری گفته شده است و حتی در بعضی از کتاب‌ها، تا هشتاد [[وظیفه]] برای [[منتظران]] قدوم [[خاتم اوصیاء]]، [[حضرت بقیة الله]]{{ع}}، بر شمرده شده است<ref>ر.ک: [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم (کتاب)|مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم]]، ص ۱۰۴ به بعد.</ref>»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی (مقاله)|نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی]].</ref>.
:::::*«ممکن است برای بسیاری این پرسش پیش آید که چرا [[انتظار]] چنین [[فضیلت]] برجسته‌ای دارد؟ برای رسیدن به پاسخ مناسبی برای این پرسش باید به چند نکته اساسی توجه کرد: برای رسیدن به پاسخ مناسبی برای این پرسش باید به چند نکته اساسی توجه کرد:
:::::*'''[[انتظار]]، حلقه پیوند [[شیعه]] با [[امام]] [[معصوم]]''': چنان‌که می‌دانید، "[[ولایت]]" و "[[امامت]]"، رکن اساسی [[مکتب]] [[تشیع]] است. [[اعتقاد]] به [[ضرورت وجود حجت خدا]] و [[امام]] [[معصوم]] در هر عصر و زمان، از مهم‌ترین نقاط تمایز این [[مکتب]] از دیگر مکتب‌هاست. از دیدگاه [[شیعه]]، [[پذیرش ولایت]] [[معصومین]] {{عم}} و به طور کلی، [[تسلیم در برابر امام]] و [[حجت]] عصر، سرآمد همه [[فضیلت‌ها]] و شرط اساسی پذیرش همه [[اعمال عبادی]] است. با توجه به این نکته‌ها در می‌یابیم که "[[انتظار]]" در [[زمان غیبت]] و حضور نداشتن ظاهری [[امام]] در [[جامعه]]، به نوعی اعلام [[پذیرش ولایت]] و [[امامت]] [[آخرین امام]] از سلسله [[امامان شیعه]] است. همین [[انتظار]] موجب می‌شود ارتباط [[شیعیان]] با امام‌شان، هر چند به صورت [[ارتباط قلبی]] و [[معنوی]]، حفظ شود و آنها در همه اعصار از [[فیض]] وجود امامشان برخوردار باشند. بر همین اساس است که برخی صاحب‌نظران فرموده‌اند: [[انسان]] در [[عصر غیبت]] یا [[منتظر]] است یا گرفتار [[جاهلیت]]. ما در [[عصر غیبت]]، قسم سوم نداریم. یا [[مردم]] [[منتظران راستین]] [[ظهور ولی عصر]] {{ع}} ‌اند یا اگر [[منتظر]] نشدند، در [[جاهلیت]] به سر می‌برند<ref>عبدالله جوادی آملی، "امام زمان {{ع}} خلیفه خداست نه وکیل مردم"، موعود، سال دوازدهم، شماره ۸٤، بهمن ۱۳۸۶.</ref>. در روایتی که از [[امام سجاد]] {{ع}} [[نقل]] شده است، آن [[حضرت]] با [[پیش بینی]] [[دوران غیبت]] [[دوازدهمین امام]] از سلسله [[جانشینان پیامبر]] اکرم {{عم}}، کسانی را که در [[زمان غیبت]]، [[امامت]] این [[امام]] را پذیرا می‌شوند و در [[انتظار]] او به سر می‌برند، [[برترین]] [[مردم]] همه زمان‌ها معرفی می‌کند. [[امام سجاد]] {{ع}}، [[دلیل]] این [[برتری]] را این می‌داند که برای آنها [[غیبت]] و حضور هیچ تفاوتی ندارد و همسان وظایفی را که در زمان حضور باید انجام دهند، در [[زمان غیبت]] انجام می‌دهند: [[غیبت]] دوازدهمین ولی [[خداوند]] [[صاحب]] [[عزت و جلال]] از سلسله [[جانشینان]] [[رسول خدا]] - [[درود]] [[خدا]] بر او و خاندانش باد - و [[امامان]] پس از او به درازا می‌کشد. ای اباخالد! آن گروه از [[مردم]] که در [[زمان غیبت]] او امامتش را پذیرفته و [[منتظر ظهور]] اویند، [[برترین]] [[مردم]] همه زمان‌ها هستند؛ زیرا [[خداوند]] که گرامی و بلندمرتبه است، چنان خرَد، [[درک]] و شناختی به آنها ارزانی داشته که [[غیبت]] [و حضور نداشتن [[امام]]] برای آنها همانند مشاهده [و [[حضور امام]]] است. [[خداوند]]، [[مردم]] این زمان را مانند کسانی قرار داده است که با [[شمشیر]] در پیش‌گاه [[رسول خدا]] - [[درود]] [[خدا]] بر او و خاندانش باد - [[جهاد]] می‌کنند. آنها [[مخلصان]] واقعی، [[شیعیان راستین]] ما و دعوت‌کنندگان به سوی [[دین خدا]] در [[پنهان]] و [[آشکار]] هستند<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۲۰؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.</ref>. بنابراین، اگر "[[انتظار]]" را از [[مکتب]] [[شیعه]] بگیریم، تفاوت چندانی میان این [[مکتب]] و دیگر مکتب‌ها [[باقی]] نخواهد ماند. البته [[انتظار]] به همان مفهوم درست آن؛ یعنی [[امید]] داشتن به [[ظهور]] و [[قیام]] [[عدالت‌گستر]] [[دوازدهمین امام]] [[معصوم]] از [[خاندان پیامبر]] اکرم {{صل}}، همو که در حال حاضر، [[حجت خدا]]، [[واسطه فیض الهی]]، زنده و [[شاهد]] و ناظر [[اعمال شیعیان]] خود و [[فریادرس]] آنها در [[گرفتاری‌ها]] است.
:::::*'''[[انتظار]]، معیار [[ارزش]] [[انسان‌ها]]''': [[آرزوها]] و [[آمال]] [[انسان‌ها]]، معیار خوبی برای سنجش [[میزان]] رشد، کمال و تعالی آنهاست تا آنجا که برخی می‌گویند: "بگو چه آرزویی داری، تا بگویم کیستی." آرزوهای بلند، متعالی و ارزشمند از [[کمال روح]] و [[رشد شخصیت]] [[انسان‌ها]] و بلندای [[همت]] آنها حکایت می‌کند. به عکس، آرزوهای [[خرد]]، حقیر و بی‌ارزش، نشان از بی‌همتی و رشدنیافتگی افراد دارد. [[آرزوها]]، [[انسان]] را به حرکت وا می‌دارد و به طور طبیعی، هر چه [[همت]]، بلندتر و [[آرزو]]، ارزشمندتر باشد، حرکت و تلاش [[انسان]] نیز از [[ارزش]] بیشتری برخوردار خواهد بود. [[امام علی]] {{ع}} در همین زمینه می‌فرماید: "[[ارزش]] مرد به اندازه [[همت]] اوست"<ref>نهج البلاغه، ترجمه: سید جعفر شهیدی، باب گزیده سخنان حکمت‌آمیز امیر مؤمنان علی {{ع}}، ش ۴۷، ص ۳۶۹.</ref>. و در جای دیگر می‌فرماید: "مرد را آن بهاست که در دیده‌اش زیباست"<ref>همان، ش ۸۱، ص ۳۷۳.</ref>. بدین ترتیب، می‌توان گفت چون [[انسان]] [[منتظر]]، [[برترین]] و ارزشمندترین آرزوهای ممکن را داراست، به طور طبیعی، از [[بهترین]] و والاترین [[ارزش‌ها]] نیز برخوردار است. آرزوی نهایی [[انسان]] [[منتظر]]، [[حاکمیت]] نهایی [[دین خدا]] و [[مذهب اهل بیت]] {{عم}} بر سراسر [[جهان]]، استقرار [[حکومت صالحان]] و [[مستضعفان]] در سراسر [[گیتی]]، کوتاه‌شدن دست ستم‌کاران و [[مستکبران]] از [[جهان]]، برقراری [[نظام]] [[قسط]] و [[عدالت]] بر پهنه [[زمین]] و گسترش [[امنیت]] و [[رفاه]] در همه جای کره خاکی است؛ آرزویی که از ابتدای [[تاریخ]] تاکنون و در زمان هیچ [[پیامبری]] محقق نشده است. به [[یقین]]، چنین آرزوی بلندی از [[ارزش]] و فضیلتی وصف‌ناپذیر برخوردار است. البته به شرط آنکه "[[منتظر]]" به تناسب آرزوی بلند خود، از تلاش و کوشش برای تحقق هر چه زودتر این [[آرزو]] کوتاهی نکند.
:::::*'''[[انتظار]]، عامل [[پویایی]] و [[سازندگی]] فرد و اجتماع''': [[انتظار]] در [[سازندگی]]، [[پویایی]] و [[اصلاح]] فرد و [[جامعه]] در [[زمان غیبت]]، نقش مهمی دارد. اگر [[انسان]] [[منتظر]] به وظایفی که برای او شمرده شده است، عمل کند، به الگوی مطلوب [[انسان]] [[دین‌دار]] دست می‌یابد و از [[جایگاه]] و مرتبه والایی برخوردار می‌شود. به عبارت دیگر، [[انسان]] [[منتظر]] با رعایت همه شرایط [[انتظار]] به [[شأن]] و [[منزلت]] مورد [[انتظار]] [[دین اسلام]] می‌رسد و به بالاترین نقطه کمال دست می‌یابد.
::::::با توجه به آنچه گفته شد، به رمز برشمردن [[فضایل]] بی‌شمار برای [[منتظران]] پی می‌بریم و درمی‌یابیم که چرا از نظر [[اسلام]]، [[انسان]] [[منتظر]] از چنین [[مقام]] و مرتبه بلندی برخوردار است»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۱-۵۵.</ref>.


{{پایان جمع شدن}}
[[انتظار]] [[تکوینی]]، بیشتر حالت منفی دارد، اما [[تشریعی]]، پویا و توأم با [[علم]] و عمل است. [[امام سجاد]] {{ع}} در این‌باره می‌فرماید: "[[منتظران ظهور]] او از [[مردم]] هر زمانی برترند، زیرا [[خدای تعالی]] [[عقل]] و [[فهم]] و معرفتی به آنها عطا فرموده است که [[غیبت]] نزد آنان، به منزله مشاهده است و آنان را در آن زمان مانند [[مجاهدان]] پیش روی [[پیامبر خدا]] {{صل}}- که با [[شمشیر]] به [[جهاد]] برخاستند- قرار داده است. آنان [[مخلصان]] [[حقیقی]] و [[شیعیان راستین]] ما و دعوت‌کنندگان به [[دین]] [[خدای تعالی]] در [[نهان]] و آشکارند"<ref>{{متن حدیث|وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّيْفِ أُولَئِكَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِيعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً}}؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳؛ کامل سلیمان، یوم الخلاص، ص ۲۰۳؛ شیخ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۳۱۷.</ref>»<ref>[[محمد فاکر میبدی|فاکر میبدی، محمد]]، [[زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر (مقاله)|زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر]]، ص ۱۷۰-۱۷۱.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. حجت الاسلام و المسلمین مقامی؛
| تصویر = 136873.jpg
| پاسخ‌دهنده = مهدی مقامی
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[مهدی مقامی]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]»'' در این‌باره گفته است:


{{جمع شدن|۱۲. آقای قنبری؛}}
«{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۸.</ref> و هم محبوب‌ترین [[اعمال]] است: {{متن حدیث|فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>بحارالأنوار، ج۱۰، ص۹۴.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۴۵.</ref>.
[[پرونده:9030760879.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[معصوم علی قنبری]]]]
::::::آقای '''[[معصوم علی قنبری]]'''، در مقاله ''«[[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«در [[کمال الدین]] از [[حضرت صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده که فرمودند: هر یک از شما با [[ایمان]] و در حال [[انتظار]] بمیرد مانند کسی است که در [[خیمه]] [[حضرت قائم]] و در [[خدمت]] آن جناب است. و در [[روایت]] دیگری از [[رسول اکرم]] {{صل}} که فرموده‌اند: {{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>کمال الدین، ج ۱، ص ۲۸۷.</ref>؛ [[امیرالمؤمنین]] در این زمینه می‌فرمایند: {{متن حدیث|انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>خصال، ج ۲، ص ۶۱۶.</ref>. [[منتظر فرج]] و [[گشایش]] باشید و از [[رحمت الهی]] نومید مشوید چه محبوب‌ترین [[اعمال]] نزد [[خدای تعالی]]، [[انتظار فرج]] است، هنگامی‌که [[بنده]] با [[ایمان]] بر آن مداومت ورزد»<ref>[[معصوم علی قنبری|قنبری، معصوم علی]]، [[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]، ص 87-88.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۳. آقای دکتر طهماسبی؛}}
[[منتظران حقیقی]] [[ولی عصر]] {{ع}} از [[فیض]] {{متن قرآن|إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ}} برخوردارند؛ زیرا یا به [[دیدار]] و [[ادراک]] [[ظهور]] آن [[حضرت]] مفتخر می‌شوند یا به [[منزلت]] کسانی می‌رسند که همراه حضرتش [[جهاد]] کرده باشند. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "هر کسی در حال [[انتظار]] [[حضرت]] بمیرد، بسان حاضران در [[خیمه]] آن [[حضرت]]، [[هنگام ظهور]] خواهند بود"<ref>{{متن حدیث|مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ {{ع}}}}؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۵.</ref>. [[منتظر]]، از مصادیق [[مؤمنان]] به [[غیبت]] است. [[پیامبر اسلام]] {{صل}} می‌فرماید:{{متن حدیث|طُوبَى لِلْمُقِيمِينَ عَلَى مَحَجَّتِهِمْ أُولَئِكَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ فَقَالَ {{متن قرآن|الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ}}<ref>«همان کسانی که "غیب" را باور دارند» سوره بقره، آیه ۳.</ref> وَ قَالَ {{متن قرآن|أُولَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ}}<ref>«آنان حزب خداوندند، آگاه باشید که بی‌گمان حزب خداوند است که (گرویدگان به آن) رستگارند» سوره مجادله، آیه ۲۲.</ref>}}<ref>بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۴۳.</ref>.
[[پرونده:11155.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
::::::آقای دکتر '''[[اصغر طهماسبی بلداجی]]''' و [[فاطمه مرادی]]، در مقاله ''«[[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«درباره [[فضیلت انتظار]] [[روایات]] فراوانی وجود دارد و یک [[منتظر]] باید به خود ببالد که [[منتظر]] [[آخرین حجت خدا]] بر [[زمین]] است و از طرف دیگر [[برترین]] نوع [[عبادت]] را به خود اختصاص داده است. [[رسول گرامی اسلام]]{{صل}} می‌فرماید: "[[برترین]] [[عبادات]] [[انتظار فرج]] است"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷.</ref>. در جای دیگر می‌فرماید: "[[برترین]] [[جهاد]] [[امت]] من در [[انتظار فرج]] است"<ref>بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>. شخصی از [[امام علی|امیرالمؤمنین علی]]{{ع}} پرسید: محبوب‌ترین کار نزد [[خدا]] چیست؟ آن [[حضرت]] در پاسخ فرمود: "[[انتظار فرج حضرت مهدی]]{{ع}} [[بهترین]] [[عبادت]] است"<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵ - ۱۲۲.</ref>. نکته مهم که اینجا باید به آن اشاره کنیم این است که مراد از [[انتظار]] در این [[روایات]] همان [[انتظار سازنده]] و حرکتآفرین است که از آن به [[انتظار مثبت]] تعبیر می‌شود»<ref>[[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]]''' و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]].</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۴. آقای دکتر طالعی؛}}
یاد کردنی است، تنها [[انسان‌ها]] نیستند که [[ظهور]] و [[قیام حضرت مهدی]] {{ع}} را [[انتظار]] می‌کشند، بلکه همه موجودات و [[نظام هستی]] در [[انتظار]] برپایی [[حاکمیت]] [[عدل و قسط]] به سر می‌برند؛ زیرا تنها در آن [[جامعه]]، [[نظام آفرینش]] دقیقاً طبق [[خواست الهی]] و دور از هرگونه [[ظلم]] و [[تعدی]]، اداره خواهد شد. گروهی از این [[منتظران]] فرشتگانی‌اند که برای [[یاری]] [[امام حسین]] در [[روز عاشورا]] به [[زمین]] آمدند و [[خداوند]] به آنان [[دستور]] داد تا هنگام [[قیام حضرت مهدی]] {{ع}} بمانند و آن [[حضرت]] را [[یاری]] کنند. [[امام صادق]] {{ع}} این [[انتظار]] را این‌گونه بیان فرموده است: "و آنان نزد [[قبر]] او پریشان و گردآلود تا [[روز رستاخیز]] گریانند و ایشان در [[انتظار]] [[خروج قائم]] به سر می‌برند"<ref>{{متن حدیث|فَهُمْ عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ هُمْ يَنْتَظِرُونَ خُرُوجَ الْقَائِمِ {{ع}}}}الغیبة، ص۳۱۰.</ref><ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص:۲۴۵-۲۴۷.</ref>.
[[پرونده:000099.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عبدالحسین طالعی]]]]
}}
::::::آقای دکتر '''[[عبدالحسین طالعی]]'''، در کتاب ''«[[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:
{{پاسخ پرسش
::::::«[[شیخ نعمانی]] در کتاب [[غیبت]]، [[روایت]] کرده از [[علاء بن سَیابه]]، که [[ابی عبدالله]]، [[امام]] [[جعفر بن محمّد صادق]]{{ع}} فرمود: "کسی از شما که بمیرد، در حالی که [[منتظر]] این امر باشد، مانند کسی است که در خیمه‌ای باشد که از آنِ [[حضرت قائم]]{{ع}} است"<ref>غیبت نعمانی، باب ۱۱، حدیث ۱۵، ص۲۰۰. کمال الدین، ص۶۴۴: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً كَانَ كَمَنْ هُوَ فِي الْفُسْطَاطِ الَّذِي لِلْقَائِمِ{{ع}}}}.</ref>.  
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۱. مجتبی تونه‌ای؛
::::::[[نعمانی]] از [[ابو بصیر]]<ref>"ابو بصیر، لیث بن بختری" از اصحاب سه امام بزرگوار: امام محمد باقر، امام جعفر صادق، امام موسی کاظم{{عم}} می‌باشد. علمای رجال، او را از اعلام دین و اصحاب اجماع به شمار آورده‌اند. امام صادق{{ع}} وی را حافظ دین و مورد وثوق حضرت باقر{{ع}} دانسته، به وی وعده بهشت دادند. و در روایت دیگر، "ابوبصیر" را در شمار کسانی محسوب نمودند که خداوند درباره ایشان فرموده است: {{متن قرآن|السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ}}؛ سوره واقعه، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. [[روایت]] کرده که آن [[حضرت]] روزی فرمود: آیا شما را خبر ندهم به چیزی که [[خداوند]]، عملی را از [[بندگان]] قبول نمی‌کند، مگر به سبب آن؟ گفتیم: بلی، فرمود: {{متن حدیث|شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ}}، و [[اقرار]] به آنچه [[خداوند]] امر فرمود، و [[دوستی]] ما و [[بیزاری از دشمنان]] ما، یعنی [[ائمه]] مخصوصاً، و گردن نهادن برای ایشان، و [[ورع]] و کوشش در [[راه خدا]]، و آرامی و [[انتظار]] کشیدن برای [[قائم]]{{ع}}. آنگاه فرمود: به [[راستی]]، برای ما دولتی است که [[خداوند]]، هر وقت که خواست، آن را می‌آورد. سپس فرمود: "هر کس که خوش دارد که از [[اصحاب قائم]]{{ع}} باشد، باید [[انتظار]] کشد و به [[ورع]] و [[محاسن اخلاق]] عمل کند در حالی که او [[انتظار]] دارد. اگر (در این حال) بمیرد، و [[قائم]]{{ع}} پس از او [[خروج]] کند، برای او پاداشی است، مثل کسی که آن جناب را [[درک]] کرده باشد. پس کوشش کنید و [[انتظار]] کشید، گوارا [[باد]]، گوارا [[باد]] برای شما، ای گروه مورد [[رحمت]]"<ref>غیبت نعمانی، باب ۱۱، حدیث ۱۶، ص۲۰۰. بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۰. {{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} أَنَّهُ قَالَ ذَاتَ يَوْمٍ أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِمَا لَا يَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَى فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَايَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا يَعْنِي الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِيمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِينَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ{{ع}} ثُمَّ قَالَ إِنَّ لَنَا دَوْلَةً يَجِيءُ اللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَكَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِيئاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ}}.</ref>.  
| تصویر = 13681078.jpg
::::::[[شیخ صدوق]] در [[کمال الدین]]، [[روایت]] کرده که [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: از [[دین]] [[ائمه]] است: [[ورع]]، [[عفت]]، [[صلاح]]، و [[انتظار]] کشیدنِ [[فرج]] آل [[محمّد]]{{عم}}<ref>بحارالانوار، ج۵۲، باب ۲۲، حدیث ۱، ص۱۲۲. کمال الدین، ج۲، ص۳۳۷. {{متن حدیث|قَالَ الصَّادِقُ{{ع}} مِنْ دِينِ الْأَئِمَّةِ الْوَرَعُ وَ الْعِفَّةُ وَ الصَّلَاحُ إِلَى قَوْلِهِ وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ}}.</ref>.  
| پاسخ‌دهنده = مجتبی تونه‌ای
::::::[[شیخ صدوق]]، از [[حضرت رضا]]{{ع}} [[روایت]] کرده که [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: برترینِ [[اعمال]] [[امّت]] من، [[انتظار فرج]] از [[خداوند]] عزّ و جلّ است<ref>کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۳، ص۶۴۴. {{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}.</ref>.  
| پاسخ = آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::[[شیخ صدوق]] [[روایت]] کرده که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: [[منتظر]] امر ما، مانند کسی است که در [[راه خدا]]، در [[خون]] خود غلطیده باشد<ref>کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۶، ص۶۴۵. {{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}.</ref>»<ref>[[عبدالحسین طالعی|طالعی، عبدالحسین]]، [[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]، ص ۲۴-۲۶.</ref>.
*«"[[فرج]]" به‌معنای [[گشایش]] و آسودگی از [[اندوه]] است و در اصطلاح به [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} می‌گویند؛ چون حضرتش، گره از کار فروبسته [[جهان]] و جهانیان می‌گشاید. در باب [[انتظار فرج]] و [[فضیلت]] آن [[احادیث]] بسیاری آمده است. نیز در باب [[دعا کردن]] برای [[تعجیل در فرج]] [[حضرت مهدی]] {{ع}}. [[امام زمان]] {{ع}} در توقیعی که خطاب به "اسحق بن [[یعقوب]]" صادر شده فرموده است که [[فرج]] شما، بسیار [[دعا کردن]] برای [[تعجیل فرج]] است<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۴۸۳؛ غیبة طوسی، ص ۱۷۶.</ref>. [[ابو بصیر]] می‌گوید: به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: فدایت شوم، [[فرج]] شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: گویی که تو از [[فرج]]، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ [[ولایت]] باشد، همان [[انتظار فرج]]، برای او [[فرج]] است<ref>بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۳۵.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
*«در [[روایات]]، [[ارزش]] و [[فضیلت]] بسیاری برای "[[انتظار]]" شمرده شده است که برخی از آنها را می‌آوریم. [[پیامبر خاتم|پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} [[برترین]] [[عبادت]] را [[انتظار فرج]] می‌داند<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۱، ص ۲۸۷.</ref>. و در جای دیگری می‌فرماید: [[برترین]] [[جهاد]] [[امت]] من [[انتظار فرج]] است<ref>بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>. [[حضرت علی]] {{ع}} نیز فرمود: [[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت]] [[خداوند]] [[ناامید]] نشوید. به درستی که خوشایندترین اعمال نزد [[خداوند]]، [[انتظار فرج]] است<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} نیز فرمود: [[منتظر]] امر ما، به سان آن است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود غلتیده باشد<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۶۴۵.</ref>. در روایتی [[علامه مجلسی|مرحوم مجلسی]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند: هرکس که بمیرد در حالی که [[منتظر]] این امر باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. پس [[حضرت]] چند لحظه‌ای درنگ کرده، آن‌گاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه، به [[خدا]] همچون کسی است که در پیشگاه [[رسول خدا]] {{صل}} [[شهید]] شده باشد<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶.</ref>. و نیز در [[روایت]] دیگری می‌فرماید: بدانید کسی که [[منتظر ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} باشد، [[پاداش]] کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام [[عبادت]] بیدار، و روزها روزه‌دار باشد<ref>کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.</ref>. و در ضمن [[حدیث]] مفصلی آمده است که آن [[حضرت]] فرمود: هرکس [[منتظر]] امر ما باشد و بر [[ترس]] و آزاری که از [[دشمنان]] ما می‌بیند [[صبر]] کند، فردای [[قیامت]] با ما خواهد بود<ref>کافی، ج ۱، ص ۳۷۲.</ref>. پس [[انتظار]]، [[آدمی]] را [[متعهد]] می‌سازد که برای تحقق [[هدف‌های اسلامی]] و آرمان‌های انسانی، بدون هیچ‌گونه ضعف و [[یأس]]، [[تلاش]] کند و به سوی مقاصد متعالی [[اسلام]] گام بردارد و پیوسته مقاوم و استوار، به [[وظایف]] دینی و اسلامی خود عمل نماید. از همین جهت است که "[[انتظار]]" در [[روایات]]، [[عبادت]] شمرده شده و از [[بهترین]] و با ارزش‌ترین اعمال به شمار آمده است»<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۵۴۳.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۲. آقای دکتر شفیعی سروستانی؛
| تصویر = 13681061.jpg
| پاسخ‌دهنده = ابراهیم شفیعی سروستانی
| پاسخ = آقای دکتر '''[[ابراهیم شفیعی سروستانی]]'''، در کتاب ''«[[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]»'' و مقاله ''«[[نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی (مقاله)|نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی]]»'' در این‌باره گفته است:
*«در [[روایات اسلامی]] چنان [[مقام]] و منزلتی برای [[منتظران]] [[موعود]] شمرده شده است که گاه [[انسان]] را به تعجب وا می‌دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند، از چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به [[فلسفه انتظار]] و وظایفی که برای [[منتظران واقعی]] آن [[حضرت]] شمرده شده است، [[راز]] این [[فضیلت]] را روشن می‌سازد. در اینجا به فضایلی اشاره می‌کنیم که برای [[منتظران]] [[حضرت]] [[بقیة الله الأعظم]] آورده‌اند:
# [[امام سجاد]] {{ع}}، [[منتظران]] را [[برترین]] [[مردم]] همه روزگاران می‌شمارد: آن گروه از [[مردم]] عصر غیبتِ [[امام دوازدهم]] که [[امامت]] او را پذیرفته‌اند و [[منتظر ظهور]] او هستند، [[برترین]] [[مردم]] همه روزگاران<ref>بحارالأنوار ، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.</ref>.  
# [[شیخ صدوق]] در کتاب [[کمال الدین]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کرده است که آن [[حضرت]] به [[نقل]] از [[پدران]] بزرگوارشان - بر آنها [[درود]] باد - فرمود: "[[منتظر]] امر ([[حکومت]]) ما، بسان آن است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود غلتیده باشد"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.</ref>.  
# در همان کتاب، به [[نقل]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] دیگری به این شرح در [[فضیلت منتظران]] وارد شده است: خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که در زمان غیبتش، چشم به راه [[ظهور]] او هستند و هنگام ظهورش، [[فرمان‌بردار]] او. آنان [[اولیای خدا]] هستند، همان‌ها که نه ترسی برایشان هست و نه [[اندوهگین]] می‌شوند<ref>همان، ص ۳۵۷، ح ۵۴.</ref>.  
# در [[روایت]] دیگری، [[مجلسی]] از [[امام صادق]] {{ع}} چنین [[نقل]] می‌کند: هر کس از شما بمیرد در حالی که [[منتظر]] این امر باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس [[حضرت]] چند لحظه‌ای درنگ کرد و آن گاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمود: نه، به [[خدا]] همچون کسی است که در پیشگاه [[رسول خدا]] می‌شهید شده باشد<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.</ref>»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۰.</ref>.
*«[[فضیلت انتظار]] در [[روایات]] وارد شده از [[ائمه معصومین]] {{عم}}، آنچنان [[مقام]] و منزلتی برای [[منتظران]] [[موعود]] [[آخرالزمان]] برشمرده شده که گاه [[انسان]] را به تعجب وا می‌دارد که چگونه ممکن است عملی که شاید در ظاهر ساده جلوه کند از این چنین فضیلتی برخوردار باشد. البته توجه به [[فلسفه انتظار]] و وظایفی که برای [[منتظران واقعی]] آن [[حضرت]] بر شمرده شده، سر این [[فضیلت]] را روشن می‌‌سازد.


{{جمع شدن|۱۵. آقای دکتر هراتیان؛}}
در اینجا به پاره‌ای از فضائلی که برای [[منتظران]] قدوم [[مصلح جهانی]] [[حضرت]] [[بقیة الله الاعظم]] بر شمرده شده اشاره می‌‌کنیم:
[[پرونده:152244.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
# [[مرحوم صدوق]] در کتاب "[[کمال الدین]] " از [[امام صادق]] {{ع}}، [[روایت]] کرده که آن [[حضرت]] به [[نقل]] از [[پدران]] بزرگوارشان -که بر آنها [[درود]] [[باد]]- فرمود:"[[منتظر]] امر ([[حکومت]]) ما، بسان آن است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود غلتیده باشد"<ref>{{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}الصدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ق، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.</ref>.
::::::آقای '''[[علی هراتیان]]'''، در کتاب ''«[[ انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]»'' در این‌باره گفته است:
# در همان کتاب به [[نقل]] از [[امام صادق]]،{{ع}}، [[روایت]] دیگری به این شرح در [[فضیلت منتظران]] وارد شده:"خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که در زمان غیبتش [[منتظر ظهور]] او هستند و در هنگام ظهورش فرمانبردار از او، آنان [[اولیاء]] [[خدا]] هستند، همان‌ها که نه ترسی برایشان هست و نه [[اندوهگین]] شوند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ}}؛ الصدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ق، ج ۲، ص ۳۵۷، ح ۵۴.</ref>.
::::::«در [[فضیلت انتظار]] همین بس بوده که همه [[پیامبران]] الاهی مسندنشین این [[مقام]] بوده‌اند. تمام [[اوصیا]] در طول [[تاریخ]] در صف [[منتظران]] بوده‌اند و نهایت آن که [[خداوند]] - تبارک و تعالی - نیز خود ندای [[انتظار]] سر داده است که: {{متن قرآن|فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ}}<ref>«چشم به راه دارید که من (نیز) با شما از چشم به راه دارندگانم» سوره یونس، آیه ۱۰۲.</ref>
# [[مرحوم مجلسی]] در کتاب "[[بحارالانوار]]" به [[سند]] خود از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}}، [[نقل]] می‌‌کند که آن [[حضرت]] فرمودند: "[[منتظر فرج]] باشید و از [[رحمت]] [[خداوند]] [[ناامید]] نشوید. بدرستی که خوشایندترین [[اعمال]] نزد [[خداوند عزوجل]]، [[انتظار فرج]] است"<ref>{{متن حدیث| انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ المجلسی، المولی محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء،۱۴۰۳ ق، ج ۵۲،ص ۱۲۳،ح ۷.</ref>. .
::::::در [[روایات]] رسیده از اولیای [[دین]] به موارد متعددی برمی‌خوریم که [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} برخی [[اعمال]] را به عنوان "بافضیلت‌ترین عمل" معرفی کرده‌اند. [[صلوات]] بر [[پیامبر]]{{صل}}، حبّ [[امیرمؤمنان]]{{ع}}، سیراب تشنگان، [[نماز]] اوّل وقت، [[نیکی]] به والدین، [[مجاهده]] در [[راه خدا]] و... از آن جمله‌اند.
# همچنین [[مرحوم مجلسی]] [[روایت]] دیگری را به [[سند]] خود از [[فیض بن مختار]] [[نقل]] می‌‌کند که در آن [[امام صادق]] {{ع}} می‌‌فرمایند: "هر کس از شما بمیرد در حالی که [[منتظر]] این امر باشد همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس [[حضرت]] چند لحظه‌ای درنگ کرده، آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند، سپس فرمود: نه، بخدا همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]] {{صل}}، [[شهید]] شده باشد"<ref>{{متن حدیث| مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}}}}؛ المجلسی، المولی محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء،۱۴۰۳ ق، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.</ref>.
::::::در این میان حدود یک صد [[روایت]] [[نقل]] شده که [[افضل]] [[عبادات]] و [[اعمال]] را [[انتظار فرج]] ذکر کرده است. [[پیامبر]] عظیم‌الشأن [[اسلام]] در این باره می‌فرمایند:"[[برترین]] عبادت‌ها، [[انتظار فرج]] است" <ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۰.</ref>، "[[انتظار فرج]] [[عبادت]] است و [[برترین]] و با ارزش‌ترین عمل [[امّت]] من [[انتظار فرج]] از [[خداوند]] است"<ref>{{متن حدیث|اِنْتِظَارُ الْفَرْجِ عِبَادَةٌ وَ أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ فَرَجِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ}}، بحارالأنوار، ج ۵۰، ص ۳۱۷؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۲.</ref>.
::::::[[شیخ صدوق]] در [[کتاب خصال]] از [[امیرالمؤمنان]]{{ع}} [[نقل]] کرده که فرمودند: "شخصی که در [[انتظار]] امر ما به سر می‌برد مانند کسی است که در [[خون]] خود در [[راه خدا]] دست و پا می‌زند"<ref>{{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۶، ضمن ح ۱۰، به نقل از قطره‌ای از دریای فضائل اهل بیت{{عم}}، ج ۱، ص ۷۹۶.</ref>.  
::::::سیّدالساجدین [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} در تعبیر عجیبی [[منتظران ظهور]] را [[برترین]] [[مردم]] تمام زمان‌ها دانسته و می‌فرمایند: "اهل [[زمان غیبت]] او که قائل به [[امامت]] او و [[منتظر ظهور]] او باشند [[برتر]] از [[مردمان]] هر زمان دیگری می‌باشند"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ وَ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ...}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۸۷.</ref>.
::::::مولایمان [[حضرت]] [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} نیز [[منتظران]] را "[[اولیاء]] [[الله]]" [[لقب]] داده می‌فرمایند: "خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که در [[دوران غیبت]] او [[چشم به راه]] قدوم ایشان و [[منتظر]] ظهورش می‌باشند و در [[دوران ظهور]] او [[فرمان‌بردار]] اویند. آنها [[اولیاء]] [[خدا]] هستند که هیچ‌گونه ترسی بر آنها نیست و دچار [[غم]] و [[اندوه]] نمی‌شوند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون}}، کمال الدین، ج ۲، ص ۳۵۷؛ منتخب الاثر، ص ۵۱۴، ح ۶؛ تفسیر برهان، ج ۱، ص ۵۶۴، ح ۴، به نقل از قطره‌ای از دریای فضایل اهل بیت{{عم}}، ج ۱، ص ۷۸۸.</ref>.  
::::::باب الحوائج [[امام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} مُهر تشیّع بر پیشانی [[منتظران واقعی]] زده و آنان را با تعبیر "منّا" از [[اهل بیت]]{{عم}} را برمی‌شمرند که ما را به یاد [[حدیث]] معروف "[[سلمان]] منّا [[اهل البیت]]" می‌اندازد: "خوشا به حال [[شیعیان]] ما که در [[دوران غیبت]] [[قائم]] ما به [[دوستی]] ما چنگ می‌زنند و در [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] می‌مانند و از [[دشمنان]] ما [[برائت]] و بیزاری ابراز می‌کنند. آنان از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم. آنها ما را به [[امامت]] پذیرفته‌اند و ما آنها را به عنوان [[شیعه]] پسندیده‌ایم. خوشا به حال آنها؛ خوشا به حال آنها. به [[خدا]] [[سوگند]] که آنها در [[روز قیامت]] با ما و در ردیف ما هستند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَتِنَا الْمُتَمَسِّكِينَ بِحَبْلِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِينَ عَلَى مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِكَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِينَا بِهِمْ شِيعَةً فَطُوبَى لَهُمْ ثُمَّ طُوبَى لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}، روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۶ به نقل از کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۴؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۹ و...</ref>.  
::::::[[انتظار فرج]] آن [[قدر]] ارزشمند و گران‌بهاست که هشتمین [[خورشید]] [[آسمان]] [[ولایت]] آقا [[علی بن موسی الرضا]]{{ع}} با دیده تعجّب و تحسین از آن یاد می‌کند و می‌فرماید: "وه! چه نیکوست [[صبر]] و [[انتظار فرج]]"<ref>{{متن حدیث|مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۷.</ref>.
::::::[[حضرت]] [[جوادالائمه]]{{ع}} نیز [[فرج]] را ثمره [[انتظار]] معرفی و می‌فرمایند: "[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[فرج]] عطا می‌فرماید"<ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه...}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۴۲، به نقل از غیبت نعمانی، ص ۱۸۰.</ref>»<ref>[[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]].</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۶. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران؛}}
[[وظایف منتظران]] در اینکه [[شیعیان]] در [[دوران غیبت]] چه وظایفی بر عهده دارند سخن‌های بسیاری گفته شده است و حتی در بعضی از کتاب‌ها، تا هشتاد [[وظیفه]] برای [[منتظران]] قدوم [[خاتم اوصیاء]]، [[حضرت بقیة الله]] {{ع}}، بر شمرده شده است<ref>ر.ک: [[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم (کتاب)|مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم]]، ص ۱۰۴ به بعد.</ref>»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی (مقاله)|نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی]].</ref>.
[[پرونده:4764567.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]]]
*«ممکن است برای بسیاری این پرسش پیش آید که چرا [[انتظار]] چنین [[فضیلت]] برجسته‌ای دارد؟ برای رسیدن به پاسخ مناسبی برای این پرسش باید به چند نکته اساسی توجه کرد: برای رسیدن به پاسخ مناسبی برای این پرسش باید به چند نکته اساسی توجه کرد:  
::::::'''[[پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]'''، در دو کتاب ''«[[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]»'' و ''«[[ آیین انتظار (کتاب)|آیین انتظار]]»''در این‌باره گفته‌اند:
* '''[[انتظار]]، حلقه پیوند [[شیعه]] با [[امام]] [[معصوم]]''': چنان‌که می‌دانید، "[[ولایت]]" و "[[امامت]]"، رکن اساسی [[مکتب]] [[تشیع]] است. [[اعتقاد]] به [[ضرورت وجود حجت خدا]] و [[امام]] [[معصوم]] در هر عصر و زمان، از مهم‌ترین نقاط تمایز این [[مکتب]] از دیگر مکتب‌هاست. از دیدگاه [[شیعه]]، [[پذیرش ولایت]] [[معصومین]] {{عم}} و به طور کلی، [[تسلیم در برابر امام]] و [[حجت]] عصر، سرآمد همه [[فضیلت‌ها]] و شرط اساسی پذیرش همه [[اعمال عبادی]] است. با توجه به این نکته‌ها در می‌یابیم که "[[انتظار]]" در [[زمان غیبت]] و حضور نداشتن ظاهری [[امام]] در [[جامعه]]، به نوعی اعلام [[پذیرش ولایت]] و [[امامت]] [[آخرین امام]] از سلسله [[امامان شیعه]] است. همین [[انتظار]] موجب می‌شود ارتباط [[شیعیان]] با امام‌شان، هر چند به صورت [[ارتباط قلبی]] و [[معنوی]]، حفظ شود و آنها در همه اعصار از [[فیض]] وجود امامشان برخوردار باشند. بر همین اساس است که برخی صاحب‌نظران فرموده‌اند: [[انسان]] در [[عصر غیبت]] یا [[منتظر]] است یا گرفتار [[جاهلیت]]. ما در [[عصر غیبت]]، قسم سوم نداریم. یا [[مردم]] [[منتظران راستین]] [[ظهور ولی عصر]] {{ع}} ‌اند یا اگر [[منتظر]] نشدند، در [[جاهلیت]] به سر می‌برند<ref>عبدالله جوادی آملی، "امام زمان {{ع}} خلیفه خداست نه وکیل مردم"، موعود، سال دوازدهم، شماره ۸٤، بهمن ۱۳۸۶.</ref>. در روایتی که از [[امام سجاد]] {{ع}} [[نقل]] شده است، آن [[حضرت]] با [[پیش بینی]] [[دوران غیبت]] [[دوازدهمین امام]] از سلسله [[جانشینان پیامبر]] اکرم {{عم}}، کسانی را که در [[زمان غیبت]]، [[امامت]] این [[امام]] را پذیرا می‌شوند و در [[انتظار]] او به سر می‌برند، [[برترین]] [[مردم]] همه زمان‌ها معرفی می‌کند. [[امام سجاد]] {{ع}}، [[دلیل]] این [[برتری]] را این می‌داند که برای آنها [[غیبت]] و حضور هیچ تفاوتی ندارد و همسان وظایفی را که در زمان حضور باید انجام دهند، در [[زمان غیبت]] انجام می‌دهند: [[غیبت]] دوازدهمین ولی [[خداوند]] [[صاحب]] [[عزت و جلال]] از سلسله [[جانشینان]] [[رسول خدا]] - [[درود]] [[خدا]] بر او و خاندانش باد - و [[امامان]] پس از او به درازا می‌کشد. ای اباخالد! آن گروه از [[مردم]] که در [[زمان غیبت]] او امامتش را پذیرفته و [[منتظر ظهور]] اویند، [[برترین]] [[مردم]] همه زمان‌ها هستند؛ زیرا [[خداوند]] که گرامی و بلندمرتبه است، چنان خرَد، [[درک]] و شناختی به آنها ارزانی داشته که [[غیبت]] [و حضور نداشتن [[امام]]] برای آنها همانند مشاهده [و [[حضور امام]]] است. [[خداوند]]، [[مردم]] این زمان را مانند کسانی قرار داده است که با [[شمشیر]] در پیش‌گاه [[رسول خدا]] - [[درود]] [[خدا]] بر او و خاندانش باد - [[جهاد]] می‌کنند. آنها [[مخلصان]] واقعی، [[شیعیان راستین]] ما و دعوت‌کنندگان به سوی [[دین خدا]] در پنهان و آشکار هستند<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۲۰؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.</ref>. بنابراین، اگر "[[انتظار]]" را از [[مکتب]] [[شیعه]] بگیریم، تفاوت چندانی میان این [[مکتب]] و دیگر مکتب‌ها باقی نخواهد ماند. البته [[انتظار]] به همان مفهوم درست آن؛ یعنی [[امید]] داشتن به [[ظهور]] و [[قیام]] [[عدالت‌گستر]] [[دوازدهمین امام]] [[معصوم]] از [[خاندان پیامبر]] اکرم {{صل}}، همو که در حال حاضر، [[حجت خدا]]، [[واسطه فیض الهی]]، زنده و [[شاهد]] و ناظر [[اعمال شیعیان]] خود و [[فریادرس]] آنها در [[گرفتاری‌ها]] است.
::::::*«در [[روایات]] رسیده از [[ائمه اطهار]]{{عم}} آن چنان [[منزلت]] و مقامی برای [[منتظران]] [[مهدی موعود]]{{ع}} بیان شده که [[انسان]] را به شگفتی وا می‌دارد، که آیا ممکن است چنین عمل به ظاهر ساده‌ای این همه [[فضیلت]] و [[پاداش]] داشته باشد ؟!! تا بدانجا که [[امام جواد]]{{ع}} فرمودند:"[[برترین]] [[اعمال شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] ([[مهدی موعود]]{{ع}}) است"<ref>{{متن حدیث|"... أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ..."}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱، ادامه حدیث ۱، باب ۳۶.</ref>؛
* '''[[انتظار]]، معیار [[ارزش]] [[انسان‌ها]]''': [[آرزوها]] و [[آمال]] [[انسان‌ها]]، معیار خوبی برای سنجش [[میزان]] رشد، کمال و تعالی آنهاست تا آنجا که برخی می‌گویند: "بگو چه آرزویی داری، تا بگویم کیستی." آرزوهای بلند، متعالی و ارزشمند از [[کمال روح]] و [[رشد شخصیت]] [[انسان‌ها]] و بلندای [[همت]] آنها حکایت می‌کند. به عکس، آرزوهای [[خرد]]، حقیر و بی‌ارزش، نشان از بی‌همتی و رشدنیافتگی افراد دارد. [[آرزوها]]، [[انسان]] را به حرکت وا می‌دارد و به طور طبیعی، هر چه [[همت]]، بلندتر و [[آرزو]]، ارزشمندتر باشد، حرکت و تلاش [[انسان]] نیز از [[ارزش]] بیشتری برخوردار خواهد بود. [[امام علی]] {{ع}} در همین زمینه می‌فرماید: "[[ارزش]] مرد به اندازه [[همت]] اوست"<ref>نهج البلاغه، ترجمه: سید جعفر شهیدی، باب گزیده سخنان حکمت‌آمیز امیر مؤمنان علی {{ع}}، ش ۴۷، ص ۳۶۹.</ref>. و در جای دیگر می‌فرماید: "مرد را آن بهاست که در دیده‌اش زیباست"<ref>همان، ش ۸۱، ص ۳۷۳.</ref>. بدین ترتیب، می‌توان گفت چون [[انسان]] [[منتظر]]، [[برترین]] و ارزشمندترین آرزوهای ممکن را داراست، به طور طبیعی، از [[بهترین]] و والاترین [[ارزش‌ها]] نیز برخوردار است. آرزوی نهایی [[انسان]] [[منتظر]]، [[حاکمیت]] نهایی [[دین خدا]] و [[مذهب اهل بیت]] {{عم}} بر سراسر [[جهان]]، استقرار [[حکومت صالحان]] و [[مستضعفان]] در سراسر [[گیتی]]، کوتاه‌شدن دست ستم‌کاران و [[مستکبران]] از [[جهان]]، برقراری [[نظام]] [[قسط]] و [[عدالت]] بر پهنه [[زمین]] و گسترش [[امنیت]] و [[رفاه]] در همه جای کره خاکی است؛ آرزویی که از ابتدای [[تاریخ]] تاکنون و در زمان هیچ [[پیامبری]] محقق نشده است. به [[یقین]]، چنین آرزوی بلندی از [[ارزش]] و فضیلتی وصف‌ناپذیر برخوردار است. البته به شرط آنکه "[[منتظر]]" به تناسب آرزوی بلند خود، از تلاش و کوشش برای تحقق هر چه زودتر این [[آرزو]] کوتاهی نکند.
::::::البته با اندکی تأمل و توجه به [[فلسفه انتظار]] و [[وظایف]] [[منتظران واقعی]] سر این همه [[فضیلت]] روشن خواهد شد. چه این که در [[نبوی]] [[شریف]] آمده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"}}<ref>مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.</ref>. و شاید سر این [[فضیلت]] بزرگ، [[سختی]] و مشقتی باشد که در [[انتظار واقعی]] نهفته است، والا صرف ادعای [[انتظار]] که مشکل و دشوار نیست. در اینجا به روایاتی چند از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[ائمه معصومین]]{{عم}} پیرامون [[فضیلت انتظار]] و [[منزلت]] و مقامی که برای [[منتظران واقعی]] [[مصلح جهانی]] بیان شده است، اشاره می‌کنیم. شاید تذکری باشد برای نگارنده و خواننده، به [[امید]] این که از [[منتظران حقیقی]] قدوم آن [[منجی]] عالم [[بشریت]] باشیم ان شاء [[الله]].
* '''[[انتظار]]، عامل [[پویایی]] و [[سازندگی]] فرد و اجتماع''': [[انتظار]] در [[سازندگی]]، [[پویایی]] و [[اصلاح]] فرد و [[جامعه]] در [[زمان غیبت]]، نقش مهمی دارد. اگر [[انسان]] [[منتظر]] به وظایفی که برای او شمرده شده است، عمل کند، به الگوی مطلوب [[انسان]] [[دین‌دار]] دست می‌یابد و از [[جایگاه]] و مرتبه والایی برخوردار می‌شود. به عبارت دیگر، [[انسان]] [[منتظر]] با رعایت همه شرایط [[انتظار]] به [[شأن]] و [[منزلت]] مورد [[انتظار]] [[دین اسلام]] می‌رسد و به بالاترین نقطه کمال دست می‌یابد.
:::::#از [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[نقل]] شده که [[پیامبر]]{{صل}} فرموده است:"[[بهترین]] [[عبادت]] ها، [[انتظار فرج]] است"<ref>{{متن حدیث|"اَفْضَلُ اْلعِبادَه اِنْتِظارُ اْلفَرَجِ..."}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۵۳۷، ح ۶، باب ۲۵.</ref>؛
:::::#[[امام سجاد]]{{ع}} به ابا خالد می‌فرمایند:"اهل [[زمان غیبت]] او ([[امام مهدی]]{{ع}}) که [[معتقد به امامت]] او و [[منتظران]] [[ظهور]] او هستند، [[برتر]] از اهل هر زمانی هستند..."<ref> {{متن حدیث|"...يَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَان‏..."}}؛ منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر{{ع}}، ص ۳۰۵.</ref>؛
:::::#[[مرحوم صدوق]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] کرده که آن [[حضرت]] بعد از معرفی فرزندش [[امام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} و این که [[امام مهدی]]{{ع}} که کامل کننده [[دوازده امام]] است از صلب اوست، فرمودند: "کسی که [[منتظر]] دوازدهمین آنان باشد، مانند کسی است که شمشیرش را از غلاف بیرون کشیده و پیش روی [[رسول خدا]]{{صل}} از آن [[حضرت]] [[دفاع]] می‌نماید"<ref> {{متن حدیث|"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِي عَشَرَ مِنْهُمْ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}  يَذُبُّ عَنْه‏..."}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳.</ref>؛ 
:::::#در همان کتاب نیز به [[نقل]] از [[امام صادق]]{{ع}} در [[روایت]] دیگری در [[فضیلت منتظران]] چنین آمده است:"ای ابابصیر! خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما، کسانی که در غیبتش [[منتظِر]] [[ظهور]] او هستند، و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان [[اولیای خدا]] هستند که نه ترسی بر آن هاست و نه [[اندوهگین]] می‌شوند"<ref>{{متن حدیث|"... يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا{{ع}} الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون‏"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۹، ح ۵۴، باب ۳۳.</ref>؛
:::::#[[مرحوم مجلسی]] روایتی به [[سند]] خود از "[[فیض]] بن مختار" [[نقل]] می‌کند که در آن [[روایت]] [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرمایند:"[[راوی]] می‌گوید: [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: هرکس از شما بمیرد در حالی که [[منتظر]] این امر ([[ظهور امام عصر]]) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]]{{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس [[حضرت]] چند لحظه‌ای درنگ کرده، آن گاه فرمودند: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمودند: نه، به [[خدا]] قسم همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]]{{صل}} [[شهید]] شده باشد"<ref>{{متن حدیث|"مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}}"}}؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.</ref>»<ref>[[انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص 19-22.</ref>.
::::::*«[[روایات]] بسیاری بر [[فضیلت انتظار]] دلالت دارد، از جمله؛
:::::#[[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هرکس از شما بر این امر در حال [[انتظار]] آن بمیرد، همچون کسی است که در [[خیمه]] [[قائم]]{{ع}} بوده باشد"<ref>کمال الدین، ۶۴۴/۲ باب ۵۵ ح ۱.</ref>.
:::::#[[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمود: "خوشا به حال کسی که [[درک]] کند [[قائم اهل بیت]] مرا در حالی که [[هنگام غیبت]] و پیش از قیامش به او [[اقتدا]] کند و دوستانش را [[دوست]] بدارد و از دشمنانش بیزاری جوید، که او از همراهان و [[دوستان]] و گرامی‌ترین امتم در [[روز قیامت]] خواهد بود"<ref>کمال الدین، ۲۸۶/۱.</ref>.
:::::#[[امام صادق]]، از پدرانش{{عم}} [[نقل]] می‌کند که فرمودند: "[[منتظر]] امر ([[حکومت]]) ما بسان آن است که در [[راه خدا]] در [[خون]] غلتیده باشد"<ref>کمال الدین، ۶۴۵/۲.</ref>.
::::::و در این باره همین بس که [[حضرت]] [[سید الساجدین]]{{ع}} در دعای [[عرفه]] بر [[منتظران]] [[درود]] فرستاده و برای آنان [[دعا]] کرده است»<ref>[[آیین انتظار (کتاب)|آیین انتظار]]، ص 198-199.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۷. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی؛}}
با توجه به آنچه گفته شد، به رمز برشمردن [[فضایل]] بی‌شمار برای [[منتظران]] پی می‌بریم و درمی‌یابیم که چرا از نظر [[اسلام]]، [[انسان]] [[منتظر]] از چنین [[مقام]] و مرتبه بلندی برخوردار است»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص۵۱-۵۵.</ref>.
[[پرونده:1414.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]]]
::::::'''[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]'''، در  کتاب ''«[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
:::::::«در [[روایات اسلامی]] آمده است که [[انتظار]] برای [[فرج]] از بهترینِ [[اعمال]] [[مسلمانان]] است و نزد [[خدای متعال]] از والاترین [[عبادات]] شمرده می‌شود و محبوب‌ترین [[اعمال]] نزد [[خدای متعال]] است<ref>بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵- ۱۲۲.</ref>. برخی بر آن رفته‌اند که "[[انتظار فرج]]" در این [[روایات]] به معنای [[انتظار]] [[گشایش]] است. در این صورت نیز می‌توان گفت که یکی از مصادیق [[گشایش]]، [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} و برپایی [[حکومت عدل جهانی]] است<ref>ر.ک: مهدی انقلابی بزرگ‌، ۱۰۱.</ref>. اما [[روایات]] فراوانی در دست‌اند که به صراحت، [[انتظار ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} را ستوده‌اند و از [[فضایل]] منتظِران سخن گفته‌اند. در روایتی آمده است که از [[امام صادق]]{{ع}} درباره [[فضیلت]] کسی می‌پرسند که دارای [[ولایت]] [[امامان]] است و به حال [[انتظار حضرت مهدی]]{{ع}} از [[دنیا]] می‌رود. [[حضرت]] پاسخ می‌دهد: "او همانند کسی است که با [[حضرت مهدی]] در یک [[خیمه]] همنشین است". آن گاه می‌فرماید: "او همانند کسی است که در رکاب [[پیامبر]]{{صل}} جنگیده است"<ref>بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵.</ref>. این مضمون در [[روایات]] فراوانی دیده می‌شود. این [[روایات]] [[پاداش]] فراوانی برای [[منتظران]] برشمرده‌اند و یکی از [[وظایف]] مهم [[دینی]] در [[عصر غیبت]] را [[انتظار]] دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در [[انتظار]] اویند و هر [[قدر]] شرایط [[انتظار]] در [[منتظران]] بیشتر شود و [[آمادگی]] آنان فزونی یابد، بر [[پاداش]] نیز افزوده می‌گردد»<ref>[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]، [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 136.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}


}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۳. آقای قنبری؛
| تصویر = 9030760879.jpg
| پاسخ‌دهنده = معصوم علی قنبری
| پاسخ = آقای '''[[معصوم علی قنبری]]'''، در مقاله ''«[[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]»'' در این‌باره گفته است:
«در [[کمال الدین]] از [[حضرت صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده که فرمودند: هر یک از شما با [[ایمان]] و در حال [[انتظار]] بمیرد مانند کسی است که در [[خیمه]] [[حضرت قائم]] و در [[خدمت]] آن جناب است. و در [[روایت]] دیگری از [[رسول اکرم]] {{صل}} که فرموده‌اند: {{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>کمال الدین، ج ۱، ص ۲۸۷.</ref>؛ [[امیرالمؤمنین]] در این زمینه می‌فرمایند: {{متن حدیث|انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}<ref>خصال، ج ۲، ص ۶۱۶.</ref>. [[منتظر فرج]] و [[گشایش]] باشید و از [[رحمت الهی]] نومید مشوید چه محبوب‌ترین [[اعمال]] نزد [[خدای تعالی]]، [[انتظار فرج]] است، هنگامی‌که [[بنده]] با [[ایمان]] بر آن مداومت ورزد»<ref>[[معصوم علی قنبری|قنبری، معصوم علی]]، [[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]، ص 87-88.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۴. آقای دکتر طهماسبی؛
| تصویر = 11155.jpg
| پاسخ‌دهنده = اصغر طهماسبی بلداجی
| پاسخ = آقای دکتر '''[[اصغر طهماسبی بلداجی]]''' و [[فاطمه مرادی]]، در مقاله ''«[[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]»'' در این‌باره گفته است:
«درباره [[فضیلت انتظار]] [[روایات]] فراوانی وجود دارد و یک [[منتظر]] باید به خود ببالد که [[منتظر]] [[آخرین حجت خدا]] بر [[زمین]] است و از طرف دیگر [[برترین]] نوع [[عبادت]] را به خود اختصاص داده است. [[رسول گرامی اسلام]] {{صل}} می‌فرماید: "[[برترین]] [[عبادات]] [[انتظار فرج]] است"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷.</ref>. در جای دیگر می‌فرماید: "[[برترین]] [[جهاد]] [[امت]] من در [[انتظار فرج]] است"<ref>بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.</ref>. شخصی از [[امام علی|امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} پرسید: محبوب‌ترین کار نزد [[خدا]] چیست؟ آن [[حضرت]] در پاسخ فرمود: "[[انتظار فرج حضرت مهدی]] {{ع}} [[بهترین]] [[عبادت]] است"<ref>بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵ - ۱۲۲.</ref>. نکته مهم که اینجا باید به آن اشاره کنیم این است که مراد از [[انتظار]] در این [[روایات]] همان [[انتظار سازنده]] و حرکتآفرین است که از آن به [[انتظار مثبت]] تعبیر می‌شود»<ref>[[اصغر طهماسبی بلداجی|طهماسبی بلداجی، اصغر]]''' و [[فاطمه مرادی|مرادی، فاطمه]]، [[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]].</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۵. آقای دکتر طالعی؛
| تصویر = 000099.jpg
| پاسخ‌دهنده = عبدالحسین طالعی
| پاسخ = آقای دکتر '''[[عبدالحسین طالعی]]'''، در کتاب ''«[[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:
«[[شیخ نعمانی]] در کتاب [[غیبت]]، [[روایت]] کرده از [[علاء بن سَیابه]]، که [[ابی عبدالله]]، [[امام]] [[جعفر بن محمّد صادق]] {{ع}} فرمود: "کسی از شما که بمیرد، در حالی که [[منتظر]] این امر باشد، مانند کسی است که در خیمه‌ای باشد که از آنِ [[حضرت قائم]] {{ع}} است"<ref>غیبت نعمانی، باب ۱۱، حدیث ۱۵، ص۲۰۰. کمال الدین، ص۶۴۴: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً كَانَ كَمَنْ هُوَ فِي الْفُسْطَاطِ الَّذِي لِلْقَائِمِ {{ع}}}}.</ref>.
[[نعمانی]] از [[ابو بصیر]]<ref>"ابو بصیر، لیث بن بختری" از اصحاب سه امام بزرگوار: امام محمد باقر، امام جعفر صادق، امام موسی کاظم {{عم}} می‌باشد. علمای رجال، او را از اعلام دین و اصحاب اجماع به شمار آورده‌اند. امام صادق {{ع}} وی را حافظ دین و مورد وثوق حضرت باقر {{ع}} دانسته، به وی وعده بهشت دادند. و در روایت دیگر، "ابوبصیر" را در شمار کسانی محسوب نمودند که خداوند درباره ایشان فرموده است: {{متن قرآن|السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ}}؛ سوره واقعه، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. [[روایت]] کرده که آن [[حضرت]] روزی فرمود: آیا شما را خبر ندهم به چیزی که [[خداوند]]، عملی را از [[بندگان]] قبول نمی‌کند، مگر به سبب آن؟ گفتیم: بلی، فرمود: {{متن حدیث|شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ}}، و [[اقرار]] به آنچه [[خداوند]] امر فرمود، و [[دوستی]] ما و [[بیزاری از دشمنان]] ما، یعنی [[ائمه]] مخصوصاً، و گردن نهادن برای ایشان، و [[ورع]] و کوشش در [[راه خدا]]، و آرامی و [[انتظار]] کشیدن برای [[قائم]] {{ع}}. آنگاه فرمود: به [[راستی]]، برای ما دولتی است که [[خداوند]]، هر وقت که خواست، آن را می‌آورد. سپس فرمود: "هر کس که خوش دارد که از [[اصحاب قائم]] {{ع}} باشد، باید [[انتظار]] کشد و به [[ورع]] و [[محاسن اخلاق]] عمل کند در حالی که او [[انتظار]] دارد. اگر (در این حال) بمیرد، و [[قائم]] {{ع}} پس از او خروج کند، برای او پاداشی است، مثل کسی که آن جناب را [[درک]] کرده باشد. پس کوشش کنید و [[انتظار]] کشید، گوارا [[باد]]، گوارا [[باد]] برای شما، ای گروه مورد [[رحمت]]"<ref>غیبت نعمانی، باب ۱۱، حدیث ۱۶، ص۲۰۰. بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۰. {{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَنَّهُ قَالَ ذَاتَ يَوْمٍ أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِمَا لَا يَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَى فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَايَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا يَعْنِي الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِيمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِينَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ {{ع}} ثُمَّ قَالَ إِنَّ لَنَا دَوْلَةً يَجِيءُ اللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَكَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِيئاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ}}.</ref>.
[[شیخ صدوق]] در [[کمال الدین]]، [[روایت]] کرده که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: از [[دین]] [[ائمه]] است: [[ورع]]، [[عفت]]، [[صلاح]]، و [[انتظار]] کشیدنِ [[فرج]] آل [[محمّد]] {{عم}}<ref>بحارالانوار، ج۵۲، باب ۲۲، حدیث ۱، ص۱۲۲. کمال الدین، ج۲، ص۳۳۷. {{متن حدیث|قَالَ الصَّادِقُ {{ع}} مِنْ دِينِ الْأَئِمَّةِ الْوَرَعُ وَ الْعِفَّةُ وَ الصَّلَاحُ إِلَى قَوْلِهِ وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ}}.</ref>.
[[شیخ صدوق]]، از [[حضرت رضا]] {{ع}} [[روایت]] کرده که [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: برترینِ [[اعمال]] [[امّت]] من، [[انتظار فرج]] از [[خداوند]] عزّ و جلّ است<ref>کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۳، ص۶۴۴. {{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}.</ref>.
[[شیخ صدوق]] [[روایت]] کرده که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود: [[منتظر]] امر ما، مانند کسی است که در [[راه خدا]]، در [[خون]] خود غلطیده باشد<ref>کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۶، ص۶۴۵. {{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}.</ref>»<ref>[[عبدالحسین طالعی|طالعی، عبدالحسین]]، [[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]، ص ۲۴-۲۶.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۶. آقای دکتر هراتیان؛
| تصویر = 152244.jpg
| پاسخ‌دهنده = علی هراتیان
| پاسخ = آقای '''[[علی هراتیان]]'''، در کتاب ''«[[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]»'' در این‌باره گفته است:
«در [[فضیلت انتظار]] همین بس بوده که همه [[پیامبران]] الاهی مسندنشین این [[مقام]] بوده‌اند. تمام [[اوصیا]] در طول [[تاریخ]] در صف [[منتظران]] بوده‌اند و نهایت آن که [[خداوند]] - تبارک و تعالی - نیز خود ندای [[انتظار]] سر داده است که: {{متن قرآن|فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ}}<ref>«چشم به راه دارید که من (نیز) با شما از چشم به راه دارندگانم» سوره یونس، آیه ۱۰۲.</ref>
در [[روایات]] رسیده از اولیای [[دین]] به موارد متعددی برمی‌خوریم که [[پیشوایان معصوم]] {{ع}} برخی [[اعمال]] را به عنوان "بافضیلت‌ترین عمل" معرفی کرده‌اند. [[صلوات]] بر [[پیامبر]] {{صل}}، حبّ [[امیرمؤمنان]] {{ع}}، سیراب تشنگان، [[نماز]] اوّل وقت، [[نیکی]] به والدین، [[مجاهده]] در [[راه خدا]] و... از آن جمله‌اند.
در این میان حدود یک صد [[روایت]] [[نقل]] شده که [[افضل]] [[عبادات]] و [[اعمال]] را [[انتظار فرج]] ذکر کرده است. [[پیامبر]] عظیم‌الشأن [[اسلام]] در این باره می‌فرمایند:"[[برترین]] عبادت‌ها، [[انتظار فرج]] است" <ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۰.</ref>، "[[انتظار فرج]] [[عبادت]] است و [[برترین]] و با ارزش‌ترین عمل [[امّت]] من [[انتظار فرج]] از [[خداوند]] است"<ref>{{متن حدیث|اِنْتِظَارُ الْفَرْجِ عِبَادَةٌ وَ أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ فَرَجِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ}}، بحارالأنوار، ج ۵۰، ص ۳۱۷؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۲.</ref>.
[[شیخ صدوق]] در [[کتاب خصال]] از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[نقل]] کرده که فرمودند: "شخصی که در [[انتظار]] امر ما به سر می‌برد مانند کسی است که در [[خون]] خود در [[راه خدا]] دست و پا می‌زند"<ref>{{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۶، ضمن ح ۱۰، به نقل از قطره‌ای از دریای فضائل اهل بیت {{عم}}، ج ۱، ص ۷۹۶.</ref>.
سیّدالساجدین [[امام]] [[زین العابدین]] {{ع}} در تعبیر عجیبی [[منتظران ظهور]] را [[برترین]] [[مردم]] تمام زمان‌ها دانسته و می‌فرمایند: "اهل [[زمان غیبت]] او که قائل به [[امامت]] او و [[منتظر ظهور]] او باشند [[برتر]] از [[مردمان]] هر زمان دیگری می‌باشند"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ وَ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ...}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۸۷.</ref>.
مولایمان [[حضرت]] [[امام]] [[جعفر صادق]] {{ع}} نیز [[منتظران]] را "[[اولیاء]] [[الله]]" [[لقب]] داده می‌فرمایند: "خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که در [[دوران غیبت]] او [[چشم به راه]] قدوم ایشان و [[منتظر]] ظهورش می‌باشند و در [[دوران ظهور]] او [[فرمان‌بردار]] اویند. آنها [[اولیاء]] [[خدا]] هستند که هیچ‌گونه ترسی بر آنها نیست و دچار [[غم]] و [[اندوه]] نمی‌شوند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون}}، کمال الدین، ج ۲، ص ۳۵۷؛ [[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۵۱۴، ح ۶؛ تفسیر برهان، ج ۱، ص ۵۶۴، ح ۴، به نقل از قطره‌ای از دریای فضایل اهل بیت {{عم}}، ج ۱، ص ۷۸۸.</ref>.
باب الحوائج [[امام]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} مُهر تشیّع بر پیشانی [[منتظران واقعی]] زده و آنان را با تعبیر "منّا" از [[اهل بیت]] {{عم}} را برمی‌شمرند که ما را به یاد [[حدیث]] معروف "[[سلمان]] منّا [[اهل البیت]]" می‌اندازد: "خوشا به حال [[شیعیان]] ما که در [[دوران غیبت]] [[قائم]] ما به [[دوستی]] ما چنگ می‌زنند و در [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] می‌مانند و از [[دشمنان]] ما [[برائت]] و بیزاری ابراز می‌کنند. آنان از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم. آنها ما را به [[امامت]] پذیرفته‌اند و ما آنها را به عنوان [[شیعه]] پسندیده‌ایم. خوشا به حال آنها؛ خوشا به حال آنها. به [[خدا]] [[سوگند]] که آنها در [[روز قیامت]] با ما و در ردیف ما هستند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَتِنَا الْمُتَمَسِّكِينَ بِحَبْلِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِينَ عَلَى مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِكَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِينَا بِهِمْ شِيعَةً فَطُوبَى لَهُمْ ثُمَّ طُوبَى لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}، روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۶ به نقل از کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۴؛ [[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص ۳۱۹ و...</ref>.
[[انتظار فرج]] آن [[قدر]] ارزشمند و گران‌بهاست که هشتمین [[خورشید]] [[آسمان]] [[ولایت]] آقا [[علی بن موسی الرضا]] {{ع}} با دیده تعجّب و تحسین از آن یاد می‌کند و می‌فرماید: "وه! چه نیکوست [[صبر]] و [[انتظار فرج]]"<ref>{{متن حدیث|مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۷.</ref>.
[[حضرت]] [[جوادالائمه]] {{ع}} نیز [[فرج]] را ثمره [[انتظار]] معرفی و می‌فرمایند: "[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[فرج]] عطا می‌فرماید"<ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه...}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۴۲، به نقل از غیبت نعمانی، ص ۱۸۰.</ref>»<ref>[[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]].</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۷. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران؛
| تصویر = 4764567.jpg
| پاسخ‌دهنده = پژوهشگران مسجد مقدس جمکران
| پاسخ = '''[[پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]'''، در دو کتاب ''«[[انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]»'' و ''«[[آیین انتظار (کتاب)|آیین انتظار]]»''در این‌باره گفته‌اند:
*«در [[روایات]] رسیده از [[ائمه اطهار]] {{عم}} آن چنان [[منزلت]] و مقامی برای [[منتظران]] [[مهدی موعود]] {{ع}} بیان شده که [[انسان]] را به شگفتی وا می‌دارد، که آیا ممکن است چنین عمل به ظاهر ساده‌ای این همه [[فضیلت]] و [[پاداش]] داشته باشد ؟!! تا بدانجا که [[امام جواد]] {{ع}} فرمودند:"[[برترین]] [[اعمال شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] ([[مهدی موعود]] {{ع}}) است"<ref>{{متن حدیث|"... أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ..."}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱، ادامه حدیث ۱، باب ۳۶.</ref>؛
البته با اندکی تأمل و توجه به [[فلسفه انتظار]] و [[وظایف]] [[منتظران واقعی]] سر این همه [[فضیلت]] روشن خواهد شد. چه این که در [[نبوی]] [[شریف]] آمده است: {{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"}}<ref>مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.</ref>. و شاید سر این [[فضیلت]] بزرگ، [[سختی]] و مشقتی باشد که در [[انتظار واقعی]] نهفته است، والا صرف ادعای [[انتظار]] که مشکل و دشوار نیست. در اینجا به روایاتی چند از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[ائمه معصومین]] {{عم}} پیرامون [[فضیلت انتظار]] و [[منزلت]] و مقامی که برای [[منتظران واقعی]] [[مصلح جهانی]] بیان شده است، اشاره می‌کنیم. شاید تذکری باشد برای نگارنده و خواننده، به [[امید]] این که از [[منتظران حقیقی]] قدوم آن [[منجی]] عالم [[بشریت]] باشیم ان شاء [[الله]].
# از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[نقل]] شده که [[پیامبر]] {{صل}} فرموده است:"[[بهترین]] [[عبادت]] ها، [[انتظار فرج]] است"<ref>{{متن حدیث|"اَفْضَلُ اْلعِبادَه اِنْتِظارُ اْلفَرَجِ..."}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۵۳۷، ح ۶، باب ۲۵.</ref>؛
# [[امام سجاد]] {{ع}} به ابا خالد می‌فرمایند:"اهل [[زمان غیبت]] او ([[امام مهدی]] {{ع}}) که [[معتقد به امامت]] او و [[منتظران]] [[ظهور]] او هستند، [[برتر]] از اهل هر زمانی هستند..."<ref> {{متن حدیث|"...يَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَان‏..."}}؛ منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر {{ع}}، ص ۳۰۵.</ref>؛
# [[مرحوم صدوق]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] کرده که آن [[حضرت]] بعد از معرفی فرزندش [[امام]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} و این که [[امام مهدی]] {{ع}} که کامل کننده [[دوازده امام]] است از صلب اوست، فرمودند: "کسی که [[منتظر]] دوازدهمین آنان باشد، مانند کسی است که شمشیرش را از غلاف بیرون کشیده و پیش روی [[رسول خدا]] {{صل}} از آن [[حضرت]] [[دفاع]] می‌نماید"<ref> {{متن حدیث|"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِي عَشَرَ مِنْهُمْ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}}  يَذُبُّ عَنْه‏..."}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳.</ref>؛ 
# در همان کتاب نیز به [[نقل]] از [[امام صادق]] {{ع}} در [[روایت]] دیگری در [[فضیلت منتظران]] چنین آمده است:"ای ابابصیر! خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما، کسانی که در غیبتش [[منتظِر]] [[ظهور]] او هستند، و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان [[اولیای خدا]] هستند که نه ترسی بر آن هاست و نه [[اندوهگین]] می‌شوند"<ref>{{متن حدیث|"... يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا {{ع}} الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون‏"}}؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۹، ح ۵۴، باب ۳۳.</ref>؛
# [[مرحوم مجلسی]] روایتی به [[سند]] خود از "[[فیض]] بن مختار" [[نقل]] می‌کند که در آن [[روایت]] [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند:"[[راوی]] می‌گوید: [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: هرکس از شما بمیرد در حالی که [[منتظر]] این امر ([[ظهور امام عصر]]) باشد، همانند کسی است که با [[حضرت قائم]] {{ع}} در خیمه‌اش بوده باشد. سپس [[حضرت]] چند لحظه‌ای درنگ کرده، آن گاه فرمودند: نه، بلکه مانند کسی است که در [[خدمت]] آن [[حضرت]] [[شمشیر]] بزند. سپس فرمودند: نه، به [[خدا]] قسم همچون کسی است که در رکاب [[رسول خدا]] {{صل}} [[شهید]] شده باشد"<ref>{{متن حدیث|"مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}}"}}؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.</ref>»<ref>[[انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]، ص 19-22.</ref>.
*«[[روایات]] بسیاری بر [[فضیلت انتظار]] دلالت دارد، از جمله؛
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "هرکس از شما بر این امر در حال [[انتظار]] آن بمیرد، همچون کسی است که در [[خیمه]] [[قائم]] {{ع}} بوده باشد"<ref>کمال الدین، ۶۴۴/۲ باب ۵۵ ح ۱.</ref>.
# [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "خوشا به حال کسی که [[درک]] کند [[قائم اهل بیت]] مرا در حالی که [[هنگام غیبت]] و پیش از قیامش به او [[اقتدا]] کند و دوستانش را [[دوست]] بدارد و از دشمنانش بیزاری جوید، که او از همراهان و [[دوستان]] و گرامی‌ترین امتم در [[روز قیامت]] خواهد بود"<ref>کمال الدین، ۲۸۶/۱.</ref>.
# [[امام صادق]]، از پدرانش {{عم}} [[نقل]] می‌کند که فرمودند: "[[منتظر]] امر ([[حکومت]]) ما بسان آن است که در [[راه خدا]] در [[خون]] غلتیده باشد"<ref>کمال الدین، ۶۴۵/۲.</ref>.
و در این باره همین بس که [[حضرت]] [[سید الساجدین]] {{ع}} در دعای [[عرفه]] بر [[منتظران]] [[درود]] فرستاده و برای آنان [[دعا]] کرده است»<ref>[[آیین انتظار (کتاب)|آیین انتظار]]، ص 198-199.</ref>.
}}
{{پاسخ پرسش
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۸. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی؛
| تصویر = 1414.jpg
| پاسخ‌دهنده = پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی
| پاسخ = '''[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]'''، در  کتاب ''«[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
: «در [[روایات اسلامی]] آمده است که [[انتظار]] برای [[فرج]] از بهترینِ [[اعمال]] [[مسلمانان]] است و نزد [[خدای متعال]] از والاترین [[عبادات]] شمرده می‌شود و محبوب‌ترین [[اعمال]] نزد [[خدای متعال]] است<ref>بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵- ۱۲۲.</ref>. برخی بر آن رفته‌اند که "[[انتظار فرج]]" در این [[روایات]] به معنای [[انتظار]] [[گشایش]] است. در این صورت نیز می‌توان گفت که یکی از مصادیق [[گشایش]]، [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} و برپایی [[حکومت عدل جهانی]] است<ref>ر.ک: مهدی انقلابی بزرگ‌، ۱۰۱.</ref>. اما [[روایات]] فراوانی در دست‌اند که به صراحت، [[انتظار ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} را ستوده‌اند و از [[فضایل]] منتظِران سخن گفته‌اند. در روایتی آمده است که از [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[فضیلت]] کسی می‌پرسند که دارای [[ولایت]] [[امامان]] است و به حال [[انتظار حضرت مهدی]] {{ع}} از [[دنیا]] می‌رود. [[حضرت]] پاسخ می‌دهد: "او همانند کسی است که با [[حضرت مهدی]] در یک [[خیمه]] همنشین است". آن گاه می‌فرماید: "او همانند کسی است که در رکاب [[پیامبر]] {{صل}} جنگیده است"<ref>بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵.</ref>. این مضمون در [[روایات]] فراوانی دیده می‌شود. این [[روایات]] [[پاداش]] فراوانی برای [[منتظران]] برشمرده‌اند و یکی از [[وظایف]] مهم [[دینی]] در [[عصر غیبت]] را [[انتظار]] دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در [[انتظار]] اویند و هر [[قدر]] شرایط [[انتظار]] در [[منتظران]] بیشتر شود و [[آمادگی]] آنان فزونی یابد، بر [[پاداش]] نیز افزوده می‌گردد»<ref>[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]، [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 136.</ref>.
}}
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان انتظار فرج}}
{{پرسمان انتظار فرج}}


==منبع‌شناسی جامع مهدویت==
== پانویس ==
{{پرسش‌های وابسته}}
{{پانویس}}
{{ستون-شروع|3}}
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].
{{پایان}}
{{پایان}}
 
==پانویس==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس2}}
{{انتظار افقی}}


[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسش]]
[[رده:مهدویت]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:پرسش‌]]
[[رده:(اع): پرسش‌هایی با ۱۸ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های مهدویت]]
[[رده:(اع): پرسش‌های مهدویت با ۱۸ پاسخ]]
[[رده:(اص): پرسش‌هایی با ۱۴ پاسخ]]
[[رده:پرسش‌های مربوط به انتظار فرج]]
[[رده:(اص): پرسش‌های مهدویت با ۱۴ پاسخ]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۳۹

انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / فضیلت انتظار
مدخل اصلیفضیلت انتظار
تعداد پاسخ۱۸ پاسخ

انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

  • جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)

پاسخ جامع اجمالی

جایگاه ویژه انتظار

از باورهای اساسی و زیبای اسلامی، اعتقاد به ظهور مصلحی بزرگ از جانب خداوند است. مصلحی که تلاش‌های شبانه‌روزی دیگر مصلحان و مشعل‌داران هدایت را به ثمر برساند و انسان را که گرفتار کج‌روی‌ها و دلخوشی‌های زود گذر و فریبنده شده است و در هاله‌ای از اضطراب و حیرت به سر می‌برد نجات بخشد. مقصود از انتظار فرج، انتظار دگرگونی مثبت و گسترده در زندگی بشر و زدوده شدن ناکامی‌‏ها و نابسامانی‏‏‌ها از چهرۀ غم‌زدۀ جامعۀ انسانی است و پیروزی عدالت‌‏گستر و معنویت‌‏گرای مهدوی بر دولت‏‏‌های شرک و کفر و ستم است. باید توجه داشت وظیفۀ اصلی منتظر "تقویت دائم جبهۀ حق و تلاش برای مشخّص‌تر کردن مرز حق و باطل" برای به ثمر رسیدن آن نبرد عظیم جهانی خواهد بود. بدین معنا، انتظار، هم به لحاظ فردی و هم به لحاظ اجتماعی نه تنها حالت سلبی نیست، بلکه فعل ایجابی است که بر تمام افعال ما سایه می‌افکند و بدین سبب، افضل اعمال شمرده شده است. انتظار، ظرفیّت و توانایی فراوانی برای تحقق جامعه آرمانی و اسلامی موعود، ایجاد می‌کند و با توجه به آنچه گفته شد به رمز برشمردن فضایل بی‌شمار برای منتظران پی می‌بریم و درمی‌یابیم که چرا از نظر اسلام، انسان منتظِر از چنین مقام و مرتبه بلندی برخوردار است. انتظار فرج در روایات افضل الاعمال خوانده شده است[۱]. "افضل" که معادل فارسی آن واژه "برترین" است و در متن بیشتر روایاتی که از فضیلت انتظار سخن می‌‌گوید، قرار دارد، از مادۀ "فضل" گرفته شده است. خود این ماده، بر ارجمندی و برتری دلالت دارد و آنگاه که به صورت "افضل" در می‌‌آید، برتری‌سنجی میان دو یا چند چیز را که در وصف یا حالتی همانندی دارند، گزارش می‌‌کند. بنابراین، افضل نشان می‌دهد انتظار فرج، عمل و عبادتی عادی و معمولی نیست، بلکه نسبت به اعمال و عبادت‌های دیگر برتری و رجحان دارد و نیز اضافه شدن افضل به واژه‌هایی همچون "العبادة"، "أعمال أمتی" و مانند آن بر برتری مطلق انتظار فرج بر هر کار عبادی دیگری دلالت دارد. انتظار فرج از همه عبادت‌های فردی و اجتماعی برتر است، چرا که در عبادت‌های فردی پاداش آن فقط به خود شخص می‌رسد و عبادت‌های اجتماعیِ دیگر به پایۀ این عبادت نمی‌رسد؛ زیرا انتظار، اعتراف به حق و اعلام حق را دربردارد و آن در قلمرو حکومت‌های باطل چیز آسانی نیست.

فضائل انتظار

در روایات به فضیلت‌هایی برای انتظار اشاره شده است:

  1. انتظار، برترین عبادت‌‌ها: در روایات بسیاری انتظار فرج، عبادت شمرده شده است؛ پیامبر خاتم (ص) فرمود: «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»[۲]؛ در حدیث دیگری از امیر المؤمنین (ع) آمده است: «اَفضَلُ عِبادةِ الْمُؤْمِنِ اِنتِظارُ فَرَجِ اللّهِ»[۳]. عبادی شمردن انتظار بر جایگاه والای انتظار دلالت دارد؛ زیرا کارهای عبادی در معارف اسلامی، برتر از کارهای غیرعبادی به حساب می‌آید. دلیل برترین عبادت بودن انتظار را چند امر دانسته‌اند: حسن ظن به خدا و ناامید نبودن از رحمت الهی، پذیرفتن حکم و قضای الهی، روی آوردن کامل به خداوند و تنها از او انتظار گشایش داشتن و قطع علاقه از سایر اسباب و واگذار کردن امور به خداوند.
  2. انتظار، جهاد برتر: در روایاتی انتظار بهترینِ جهادها معرفی شده است: رسول گرامی اسلام (ص) فرمودند: «أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ»[۴]. امام صادق (ع) فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که منتظر این امر (ظهور مهدی (ع)) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم (ع) در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه به خدا، همچون کسی است که در رکاب رسول خدا (ص) شهید شده باشد»[۵]. منتظران ظهور چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مُردن در حال انتظار همانند حضور در رکاب مقدس قائم (ع) شمرده است: چنان‌که امام صادق (ع) فرمود: «مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ»[۶].
  3. انتظار، برترینِ اعمال نزد خداوند: در روایاتی انتظار برترینِ اعمال (کارها) معرفی شده است: امیر المؤمنین (ع) فرمود: «منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نشوید، به درستی که بهترین عمل نزد خداوند عزوجل انتظار فرج است»[۷] رسول گرامی اسلام (ص) فرمودند: «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»[۸]. امام جواد (ع) فرمودند: «برترین عمل شیعیان ما انتظار فرج است هر کس این امر را بداند و بشناسد خداوند با همین انتظار برای او گشایش (فَرَج) عطا می‌فرماید»[۹].

علت برترین اعمال بودن انتظار

از مهم‌ترین دلایلی که انتظار فرج برترین اعمال دانسته شده است، به خاطر ملزومات آن است. انتظار فرج، فراتر از انتظار معمولی است. انتظار فرج، انتظاری همراه با آگاهی، بصیرت، درایت، معنویت، آمادگی، حق‌‏گرایی، عدل‌‏خواهی و... است. انتظار راستین دارای ملزوماتی است که آن را موصوف به صفت برترینِ اعمال کرده است. بعضی از ملزومات عبارت‌اند از:

  1. انتظار و داشتن ایمان و اخلاص: انتظار فرج، ایمان به خداوند متعال و اخلاص در راه او و حسن ظن به حکمت آن ذات مقدس و رسیدگی او به امور بندگان را در انسان مؤمن تقویت می‌کند.
  2. انتظار و پذیرش ولایت: انتظار در زمان غیبت امام، نوعی اعلام پذیرش ولایت آخرین حجت خداست و همین انتظار موجب می‌شود ارتباط شیعیان با امامشان، اگر چه به صورت ارتباط قلبی و معنوی، حفظ شود. به عبارت روشن‏تر، انتظار فرج، شناخت حق و شناختن رهبر و امام حقّ و انتظار یاری رساندن به او است.
  3. انتظار و تلاش و حرکت مداوم: انتظار فرج، در واقع نوعی آمادگی و استقبال از نیکی‏‌هاست. آمادگی برای تلاش و حرکتی مداوم و کوششی خستگی‌‏ناپذیر همراه با تهذیب نفس، پاک زیستن، حق‌خواهی و دور ماندن از زشتی‏‏‌ها و آلودگی‏‌ها... به همین جهت وقتی ابو‌ بصیر از امام صادق (ع) پرسید: فرج (گشایش) کی خواهد بود؟ آن حضرت فرمود: «ای ابو بصیر! تو هم از کسانی هستی که دنیا را طلب می‌‏‏کنند؟ آن کس که قیام امام را بشناسد، برای او به جهت انتظارش فرج و گشایش شده است»[۱۰]. انتظار فرج که بهترین عبادت و بهترین عمل در لسان معصومین معرفی شده است، همان ایمان کامل به امام منتظَر است و ایمانی که عمل در آن نباشد، کامل نیست و عمل نیز تا در تمام احکام نباشد ارزش ندارد. پیامبر (ص) در این بیان خود "انتظار فرج" را عمل به حساب آورده است، درحالی‌ که‌‎ دست روی دست گذاشتن و خود را بی‌خاصیت و مهمل بارآوردن، در گوشۀ خانه خزیدن و‌‎ ‎تن به ظلم دادن و در آرزوی ظهور امام زمان به سر بردن تا آن حضرت با نیروی غیبی امور را‌‎ ‎اصلاح کند نه تنها انتظار نیست بلکه خود ضدّ انتظار است؛ همچنین، در روایت‌های زیادی با تعبیرهای مختلف، انتظار فرج را مانند شمشیر‌زدن در خدمت پیامبر یا در راه خدا می‌‌دانند. در یک جا دارد: «منتظر فرج مانند کسی است که در زیر پرچم حضرت قائم (ع) بوده است»[۱۱]. پس اندیشۀ انتظار و انتظار کشیدن به مفهوم سازنده و پویای آن از اهمیت والایی برخوردار است که مقایسۀ آن با دیگر اعمال، دشوار خواهد بود و همین امر، پیروان امامان معصوم (ع) را استوار نگه داشته است به نحوی که هرگز خود را فراموش نکرده و در افکار دیگران هضم نشده‌اند.

اجر و مقام والا برای منتظران

در روایات بسیاری برای منتظران اجر و مقام والا ذکر نموده‌اند[۱۲]. این روایات پاداش فراوانی برای منتظران برشمرده‌اند و یکی از وظایف مهم دینی در عصر غیبت را انتظار دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در انتظار اویند و هر قدر شرایط انتظار در منتظران بیشتر شود و آمادگی آنان فزونی یابد، بر پاداش نیز افزوده می‌گردد. از روایات انتظار ظهور حضرت مهدی (ع) به دست می‌آید انتظار ظهور افزون‌بر اینکه راه رسیدن به جامعۀ موعود است، خود نیز موضوعیت دارد؛ بدان معنا که اگر کسی در انتظار راستین به سر برد، تفاوتی ندارد به مورد انتظار خویش دست پیدا کند یا نه؛ نفس این انتظار خود مهم و ثمربخش است؛ در این‌باره امام باقر (ع) -آنگاه که دین مورد خشنودی خداوند را تعریف می‌کند- پس از شمردن اموری می‌فرماید: «...وَ اَلتَّسْلِیمُ لِأَمْرِنَا وَ اَلْوَرَعُ وَ اَلتَّوَاضُعُ وَ اِنْتِظَارُ قَائِمِنَا...» [۱۳]چنان‌که ابوبصیر می‌گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: فدایت شوم، فرج شما کی فرا می‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از فرج (گشایش)، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ ولایت باشد، همان انتظار فرج، برای او فرج است»[۱۴] چنان‌که ابوبصیر می‌گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم¬ فدایت شوم، فرج شما کی فرامی‌رسد؟ فرمود: «گویی که تو از فرج (گشایش)، جنبه دنیوی آن را می‌خواهی؛ خیر، هرکس که در خط‍‌ ولایت باشد، همان انتظار فرج، برای او فرج است [۱۵]

نتیجه

انتظار فضیلت‌های بسیاری دارد که مهم‌ترین آن، طبق بیان روایات، افضل الاعمال بودن آن است[۱۶]. در برخی روایات انتظار را برترین عبادت‌ها نیز دانسته‌اند؛ پیامبر خاتم (ص) فرمود: "افضل العبادة انتظار الفرج"؛ «برترین عبادت‌ها انتظار فرج است»[۱۷]. انتظار فرج با بصیرت، معنویت، آمادگی، تلاش برای عدالت‌گستری، حق‌گرایی آمادگی و... همراه است؛ به همین دلیل است که انتظار فرج فراتر از یک انتظار معمولی است و افزون‌بر آن پاداش‌های ویژه‌ای برای منتظران راستین امام مهدی از سوی خداوند در نظر گرفته شده است؛ برای نمونه امام صادق (ع) در این باره می‌فرماید: «اگر کسی از شما شیعیان بمیرد، در حالی که منتظر امر فرجِ امام مهدی (ع) باشد، همانند کسی است که در کنار قائم)ع) و در خیمه‌اش بوده است. پس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در کنار حضرت جنگیده و شمشیر زده است. سپس فرمود: نه، به خدا قسم! بلکه مثل کسی است که در کنار رسول خدا (ص) به شهادت رسیده باشد». [۱۸][۱۹].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت‌‌الله فاضل همدانی؛
آیت‌‌الله سید یحیی فاضل همدانی، در کتاب «نشانه‌های قائم آل محمد» در این‌باره گفته است: «در روایات بسیاری برای منتظران اجر و مقام والا ذکر نموده‌اند از جمله در دعای عرفه امام سجّاد (ع) به منتظران درود فرستاده است. در روایتی امام صادق (ع) می‌فرماید: "منتظری که در حال انتظار بمیرد مانند کسی است که در خیمه قائم (ع) بوده باشد". یا فرمودند: "خوشا به حال شیعیان قائم ما؛ کسانی که منتظر او در عصر غیبت او هستند[۲۰]. از مجموع روایات این باب به دست میآید که انتظار دولت حق بدین معناست که انسان باید مشتاق باشد تا در رکاب حضرت، او را یاری نماید و به آنچه خواست خدا و امام زمان (ع) هست گردن نهد، نه اینکه بخواهد به خواست‌های درونی و پست خود برسد. انتظار دولت حق با تمام انتظارها متفاوت است؛ چون منتَظَر در این انتظار، مولایمان امام زمان (ع) میباشد که او حجت حق و واسطه فیض و هدایت کننده جامعه است. بی‌تردید این انتظار از شدیدترین، حساس‌ترین و مهمترین انتظارهاست که فقط مخلصان به آن نائل میشوند و بدون پرهیزکاری و عمل به دستورهای دینی امکان‌پذیر نیست. در روایات بسیاری که به بعض از آنها نیز اشاره شد انتظار فرج را عبادت میداند[۲۱]. بدین لحاظ بسیاری از علمای بزرگوار ما بحث از قصد قربت و یا عدم قصد قربت در انتظار را مطرح کرده‌اند»[۲۲].
۲. آیت الله موسوی اصفهانی؛
آیت الله سید محمد تقی موسوی اصفهانی، در کتاب «تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌» در این‌باره گفته است:

«در این باره همین بس، که حضرت سید الساجدین (ع) در دعای عرفه بر منتظران درود فرستاده و برای آنان دعا کرده، بعد از دعا کردن برای مولایشان امام زمان (ع) و اضافه بر آن روایات بسیاری بر این مقصود دلالت دارد، از جمله؛

  1. در "کمال الدین" از حضرت ابی عبدالله امام صادق (ع) آمده که فرمود: هر کس از شما بر این امر در حال انتظار آن بمیرد، همچون کسی است که در خیمه قائم (ع) بوده باشد[۲۳].
  2. از حضرت ابوالحسن الرضا (ع) آمده که فرمود: چقدر خوب است صبر و انتظار فرج! آیا نشنیده‌ای فرموده خدای - عزوجل - را که: ﴿وَارْتَقِبُوا إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ﴾[۲۴]، ﴿فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ﴾[۲۵]. بنابراین بر شما باد صبر، به درستی که گشایش پس از ناامیدی می‌آید، البته آنان که پیش از شما بودند صبور‌تر از شما بودند[۲۶].
  3. در "بصائر الدرجات" به سند خود از حضرت امام ابوعبدالله صادق (ع) آورده که فرمود:امیرمؤمنان (ع) به سوی صفین می‌رفت، تا این که از رود فرات عبور کرد و به نزدیکی کوه سرزمین صفین رسید که هنگام نماز مغرب شد، مدتی در اندیشه فرو رفت، سپس وضو گرفت و اذان گفت و چون از اذان گفتن فراغت یافت، کوه شکافته شد و سر و صورتی سپید نمودار گردید و گفت: سلام بر تو ای امیر المؤمنین و رحمت و برکات خداوند بر تو باد. خوش آمدی ای جانشین پیغمبران و پیشوای روسفیدان و عزیزترین چیزی که به مردم] رسیده! و ای نایل آمده به ثواب صدیقین! و ای سید اوصیا! امیر المؤمنین (ع) به او فرمود: بر تو نیز سلام باد، ای برادرم شمعون! جانشین عیسی بن مریم روح القدس، حال تو چگونه است؟ گفت: خیر است، خدای بر تو رحمت آرد. من منتظر حضرت روح الله هستم که از آسمان فرود آید، پس هیچ کس را نمی‌شناسم که در راه خدا بیشتر از تو دچار بلا گشته و فردای قیامت ثوابش فزون‌تر و مقامش برتر از تو باشد...[۲۷]. می‌گویم: جهت شاهد آوردن این حدیث، آن است که دلالت دارد بر منتظر بودن جناب شمعون نسبت به این ظهور مبارک و با میمنت. و البته شباهت یافتن به اولیای خدا و پیروی کردن از ایشان چیزی است که نزد خداوند - عزوجل - پسندیده است، اضافه بر سایر آنچه در فضیلت انتظار رسیده است»[۲۸].
۳. آیت‌‌الله خاتمی؛
آیت‌‌الله سید احمد خاتمی، در مقاله «انتظار مسئولانه» در این‌باره گفته است:

«جناب عبدالعظیم حسنی گوید بر سرورم امام جواد وارد شدم و می‌خواستم از ایشان بپرسم آیا قائم همان مهدی است یا فرد دیگری است؟ پیش از آنکه بپرسم به من فرمود: "برترین عمل شیعیان ما انتظار فرج است"[۲۹].

راوی (اسماعیل صیفی) می‌‌گوید مردی بر امام باقر (ع) وارد شد که دفتری همراه داشت، امام به او فرمود این دفتر گفت‌وگو کننده‌ای است که به پرسش از دینی برآمده که عمل با آن پذیرفته می‌شود، مرد گفت خدا رحمتت کند این همان است که می‌خواهم، آنگاه امام ارکان دین را بیان فرمود که از جمله آنها انتظار کشیدن برای قائم ماست[۳۰].

در برخی از روایات، انتظار عبادت[۳۱] در بعضی افضل اعمال[۳۲] و در برخی محبوب‌ترین اعمال[۳۳]، و در بعضی افضل از جهاد شمرده شده است»[۳۴].
۴. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رجالی تهرانی، در کتاب «یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«در روایات اسلامی فضیلت و ثواب بسیاری برای منتظران آن امام منتظر (ع) بیان شده است. ما در اینجا به چند نمونه اکتفا می‏‌کنیم:

  1. جعفر بن ابی دلف می‏‌گوید: شنیدم حضرت امام رضا (ع) می‏‌‏فرمود: همانا امام بعد از من پسرم علی است، امر او امر من، گفته‏‌اش گفته من و اطاعتش اطاعت از من است و امام بعد از او، پسرش حسن است، امر او امر پدرش، و گفته او گفته پدرش و اطاعت او اطاعت از پدرش می‏‌باشد. سپس ساکت شد. عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! امام بعد از حسن (ع) کیست؟ پس آن حضرت به شدّت گریست، سپس فرمود: البتّه بعد از حسن پسرش آن‏که قائم به حق و مورد انتظار است، می‏‌باشد. گفتم: ای فرزند رسول خدا (ص) چرا قائم نامیده شده است؟ فرمود: چون‏که او به پا خیزد، پس از آن‏که یادش مرده باشد و بیشتر معتقدان به امامتش برگشته باشند. گفتم: چرا منتظر نامیده شده است؟ فرمود: زیرا او را غیبتی است که روزهای بسیار و مدّتی طولانی دارد، پس مخلصان منتظر خروجش باشند و اهل تردید انکارش کنند، و جاهلان یاد او را به استهزا گیرند، و وقت‌‏گذاران در آن دروغگو شوند، و عجله‌‏کنندگان در آن هلاک گردند، و تسلیم‌‏شوندگان در آن نجات یابند[۳۵]
  2. کسی از امام صادق (ع) پرسید: چه می‏‌‏گویید درباره شخصی که دارای ولایت پیشوایان است و انتظار ظهور حضرت حق را می‏‌کشد و در این حال از دنیا می‏‌‏رود؟ امام (ع) در پاسخ فرمود: او همانند کسی است که با رهبر این انقلاب در خیمه او (ستاد ارتش او) بوده باشد -سپس اندکی سکوت کرد- و فرمود: مانند کسی است که با پیامبر اکرم (ص) در مبارزاتش همراه بوده است[۳۶]
  3. فیض بن مختار از امام صادق (ع) روایت کند که فرمود: هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که منتظر این امر (ظهور مهدی) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم (ع) در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه به خدا، همچون کسی است که در رکاب رسول خدا (ص) شهید شده باشد[۳۷]
  4. امیر المؤمنین (ع) فرمود: منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نشوید، به درستی که بهترین عمل نزد خداوند عزّ و جلّ انتظار فرج است[۳۸]»[۳۹].
۵. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛
حجت الاسلام و المسلمین قنبر علی صمدی، در کتاب «آخرین منجی» در این‌باره گفته است: «در باب ارزش انتظار، روایات فراوانی وارد شده است. در تجلیل از مقام منتظران، همین بس که انتظار آنان، هم سنگ شهادت و به خون طپیدن در راه خدا یاد شده است: "الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّه‏"[۴۰] و نیز منتظران ظهور چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال انتظار را همانند حضور در رکاب مقدس قائم (ع) شمرده است: " مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ (ع)"[۴۱] و یا همانند مجاهدانی که در محضر رسول خدا (ص) شمشیر زدن و با دشمنان پیکار کردند یکسان شمرده شده است: "الْمُنْتَظِرُ الثَّانِيَ عَشَرَ مِنْهُمْ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) يَذُبُّ عَنْهُ "[۴۲] و... این گونه توصیفات و امثال آن، همه بیانگر اهمیت مسأله انتظار ظهور امام عصر (ع) و ارجمندی مقام منتظران واقعی آن حضرت است»[۴۳].
۶. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت ج۲» و مقاله «انتظار و منتظران» در این‌باره گفته است:

«در یک بررسی کوتاه، روایاتی که سخن از انتظار گفته‌اند، به دو دسته تقسیم می‌شود:

  1. انتظار فرج به معنای عامّ: در این معنا، آموزه‌های دینی بر آن است تا افزون بر بیان فضیلت "گشایش عمومی" و امید به آینده، و شوق انسان‌ها به این عرصه، نومیدی را نیز مورد نکوهش قرار داده است. اهتمام آموزه‌های اسلامی در بیان معنای عام انتظار و امید، تا بدان اندازه بوده که از آن با بلند‌ترین عنوانها یاد نموده، ارزش‌های شگفت آوری برای آن ذکر کرده است برخی از این عنوان‌ها بدین قرار است.
    1. عبادت و بندگی: قرآن و اهل بیت (ع)، به ما می‌آموزند که هدف از آفرینش، بندگی خداوند است.[۴۴] و رسول گرامی اسلام (ص) یا یکی از نمودهای این بندگی را انتظار گشایش دانسته، می‌فرماید: «" انْتِظَارُ الْفَرَجِ‏ عِبَادَةٌ‏‏‏‏"»[۴۵]
    2. برترین عبادت: برخی عبادت‌ها بر برخی دیگر برتری دارد؛ از این رو انجام آن، افزون بر آن، که مورد تأکید آموزه‌های دینی است، از پاداش افزون تری نیز برخوردار است و نقش آن، در سازندگی انسان بیشتر است. رسول گرامی اسلام پس از آن که انتظار فرج را در زمره عبادت‌های خداوند دانسته است، آن را یکی از برترین عبادتها برشمرده، می‌فرماید: «" أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"» [۴۶].
    3. برترین کارها: گاهی آن را برترین کارهای امت پیامبر خاتم (ص) به معرفی می‌کند. رسول گرامی اسلام (ص) در این‌باره می‌فرماید: «" أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"» [۴۷].
    4. برترین جهاد: در آموزه‌های دینی، جهاد و کوشش در راه خدا، یکی از مهم‌ترین رفتارهای فردی و گروهی مسلمانان معرفی شده است. آیات فراوانی از قرآن و روایات بسیاری از معصومان (ع) علم به حقیقت این رفتار ارزشمند اشاره کرده است. درباره اهمیت انتظار فرج - افزون بر آنچه مورد اشاره قرار گرفت - به روایتی بر می‌خوریم که بسی شگفتی آور است و آن، این که انتظار را نه فقط عبادت که "برترین جهاد" دانسته است. از این نوع روایات نیز به خوبی استفاده می‌شود انتظار، از نوع عمل است. رسول گرامی اسلام (ص) به برترین جهاد بودن انتظار فرج را اینگونه بیان فرموده است: «" أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِي اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"» [۴۸]. در مقابل آموزه‌های یادشده، یأس و ناامیدی از رحمت پروردگار، به شدت مذمت شده و در شمار گناهان بزرگ به شمار آمده است[۴۹].
  2. انتظار فرج به معنای خاص: در این معنا، انتظار به معنای چشم به راه بودن اینده‌ای با همه ویژگی‌های یک جامعه، مورد خشنودی خداوند، که یگانه مصداق آن دوران حاکمیت آخرین ذخير الهی وجود ارزشمند حضرت ولی عصر (ع) است.
«از روایات انتظار ظهور حضرت مهدی (ع) به دست می‌‌آید، انتظار ظهور حضرت نه فقط راه رسیدن به جامعه موعود است، بلکه خود نیز موضوعیت دارد. بدان معنا که اگر کسی در انتظار راستین به سر برد، تفاوتی ندارد که به مورد انتظار خویش دست یابد، یا دست نیابد[۵۵][۵۶].
۷. حجت الاسلام و المسلمین کوثری؛
حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم کوثری، در مقاله «انتظار و وظایف منتظران»در این‌باره گفته است: «هر عقیده و عمل‌، وقتی ارزش و فضیلت دارد که رنگ الهی داشته باشد. در جهان‌بینی اسلام، انتظار یک عقیده و عمل ارزشمند در جهت ‌‌رسیدن به عدالت جهانی است. دراین باره، روایات زیادی وجود دارد که از باب نمونه‌، به برخی از آنها اشاره می‌‌شود.

شخصی از امام صادق (ع) پرسید: چه می‌‌فرمایید درباره کسی که ولایت پیشوایان را دارد و انتظار ظهور حکومت حق را می‌‌کشد؛ اما در حال انتظار از دنیا می‌رود؟ حضرت فرمود:« هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ... ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) »[۵۷].

در حدیث دیگر، رسول اعظم اسلام از "انتظار" به عنوان عبادت یاد کرده است. اگر عبادت خالص برای خدا باشد، جز خدا هیچ کس درجه آن را نمی‌دانند و قادر به اجر و پاداش آن نیست؛ از این رو، انتظار ظهور حجت الهی در روایت پیامبر (ص)، برترین عبادت خوانده شده است: « أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»[۵۸].

در روایت دیگر، به نکته دیگری توجه شده و آن اینکه‌: انتظار فرج، از جانب خدای- عزّ و جلّ- است. پیامبر (ص) می‌فرماید:« أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عز وَ جل»[۵۹].

در این دو حدیث، نفس انتظار ارزش نیست؛ بلکه انتظار فرج از سوی خدای- عزّ و جل- از بهترین اعمال امت خوانده شده است»[۶۰].
۸. حجت الاسلام و المسلمین آهنگران؛
حجت الاسلام و المسلمین محمد رسول آهنگران، در مقاله «بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود» در این‌باره گفته است:
  1. «رسول خدا فرمود: « أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»[۶۱]؛ بافضیلت ترین اعمال امت من، انتظار فرج از خدای متعال است.
  2. امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»[۶۲]؛ منتظر امر ما مانند کسی است که در راه خدا در خون خود غلتان است.
  3. امام صادق (ع) فرمود: « مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ»[۶۳]؛ هر یک از شما که منتظر این امر باشد، مانند آن است که در خیمه امام عصر سکونت گزیده باشد. (کنایه از نزدیکی زیاد به امام عصر)
  4. امام صادق (ع) فرمود: «الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِي عَشَرَ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) يَذُبُّ عَنْهُ»[۶۴]؛ منتظر امام دوازدهم مانند کسی است که در رکاب پیامبر شمشیر بزند.
  5. امام صادق (ع) فرمود: « يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ »[۶۵]؛ ای ابوبصیر، خوشا به حال شیعیان قائم ما، کسانی که در زمان غیبت، منتظر ظهور اویند.
  6. امام باقر (ع) فرمود: « وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْمُنْتَظِرَ لِهَذَا الْأَمْرِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ وَ مَنْ أَدْرَكَ قَائِمَنَا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنَا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ عِشْرِينَ شَهِيداً وَ مَنْ قُتِلَ مَعَ قَائِمِنَا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ خَمْسَةٍ وَ عِشْرِينَ شَهِيداً»[۶۶]؛ ثواب منتظر این امر مانند کسی است که در حال نماز و روزه باشد و کسی که در رکاب امام عصر دشمنی را از پای درآورد، ثواب ۲۰ شهید را خواهد داشت و کسی که در رکاب حضرت شهید شود، اجر ۲۵ شهید را خواهد داشت»[۶۷].
۹. حجت الاسلام و المسلمین فاکر میبدی؛
حجت الاسلام و المسلمین محمد فاکر میبدی، در مقاله «زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر» در این‌باره گفته است:

«پیامبر (ص) می‌فرماید: "انتظار فرج، بهترین اعمال امّت من است"[۶۸]؛ امام علی (ع) در پاسخ کسی که از وی پرسید: کدام عمل نزد خدا بهتر است؟ فرمود: انتظار فرج[۶۹].

انتظار بر دو قسم است: تکوینی و تشریعی.

انتظار تکوینی، بیشتر حالت منفی دارد، اما تشریعی، پویا و توأم با علم و عمل است. امام سجاد (ع) در این‌باره می‌فرماید: "منتظران ظهور او از مردم هر زمانی برترند، زیرا خدای تعالی عقل و فهم و معرفتی به آنها عطا فرموده است که غیبت نزد آنان، به منزله مشاهده است و آنان را در آن زمان مانند مجاهدان پیش روی پیامبر خدا (ص)- که با شمشیر به جهاد برخاستند- قرار داده است. آنان مخلصان حقیقی و شیعیان راستین ما و دعوت‌کنندگان به دین خدای تعالی در نهان و آشکارند"[۷۰]»[۷۱].
۱۰. حجت الاسلام و المسلمین مقامی؛
حجت الاسلام و المسلمین مهدی مقامی، در کتاب «درسنامه امام‌شناسی» در این‌باره گفته است:

««أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»[۷۲] و هم محبوب‌ترین اعمال است: «فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»[۷۳][۷۴].

منتظران حقیقی ولی عصر (ع) از فیض ﴿إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ﴾ برخوردارند؛ زیرا یا به دیدار و ادراک ظهور آن حضرت مفتخر می‌شوند یا به منزلت کسانی می‌رسند که همراه حضرتش جهاد کرده باشند. امام صادق (ع) فرمود: "هر کسی در حال انتظار حضرت بمیرد، بسان حاضران در خیمه آن حضرت، هنگام ظهور خواهند بود"[۷۵]. منتظر، از مصادیق مؤمنان به غیبت است. پیامبر اسلام (ص) می‌فرماید:«طُوبَى لِلْمُقِيمِينَ عَلَى مَحَجَّتِهِمْ أُولَئِكَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ فَقَالَ ﴿الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ﴾[۷۶] وَ قَالَ ﴿أُولَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾[۷۷]»[۷۸].

یاد کردنی است، تنها انسان‌ها نیستند که ظهور و قیام حضرت مهدی (ع) را انتظار می‌کشند، بلکه همه موجودات و نظام هستی در انتظار برپایی حاکمیت عدل و قسط به سر می‌برند؛ زیرا تنها در آن جامعه، نظام آفرینش دقیقاً طبق خواست الهی و دور از هرگونه ظلم و تعدی، اداره خواهد شد. گروهی از این منتظران فرشتگانی‌اند که برای یاری امام حسین در روز عاشورا به زمین آمدند و خداوند به آنان دستور داد تا هنگام قیام حضرت مهدی (ع) بمانند و آن حضرت را یاری کنند. امام صادق (ع) این انتظار را این‌گونه بیان فرموده است: "و آنان نزد قبر او پریشان و گردآلود تا روز رستاخیز گریانند و ایشان در انتظار خروج قائم به سر می‌برند"[۷۹][۸۰].
۱۱. مجتبی تونه‌ای؛
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
۱۲. آقای دکتر شفیعی سروستانی؛
آقای دکتر ابراهیم شفیعی سروستانی، در کتاب «چشم به راه» و مقاله «نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی» در این‌باره گفته است:
  1. امام سجاد (ع)، منتظران را برترین مردم همه روزگاران می‌شمارد: آن گروه از مردم عصر غیبتِ امام دوازدهم که امامت او را پذیرفته‌اند و منتظر ظهور او هستند، برترین مردم همه روزگاران[۹۲].
  2. شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از امام صادق (ع) روایت کرده است که آن حضرت به نقل از پدران بزرگوارشان - بر آنها درود باد - فرمود: "منتظر امر (حکومت) ما، بسان آن است که در راه خدا به خون خود غلتیده باشد"[۹۳].
  3. در همان کتاب، به نقل از امام صادق (ع) روایت دیگری به این شرح در فضیلت منتظران وارد شده است: خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبتش، چشم به راه ظهور او هستند و هنگام ظهورش، فرمان‌بردار او. آنان اولیای خدا هستند، همان‌ها که نه ترسی برایشان هست و نه اندوهگین می‌شوند[۹۴].
  4. در روایت دیگری، مجلسی از امام صادق (ع) چنین نقل می‌کند: هر کس از شما بمیرد در حالی که منتظر این امر باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم (ع) در خیمه‌اش بوده باشد. سپس حضرت چند لحظه‌ای درنگ کرد و آن گاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه، به خدا همچون کسی است که در پیشگاه رسول خدا می‌شهید شده باشد[۹۵]»[۹۶].

در اینجا به پاره‌ای از فضائلی که برای منتظران قدوم مصلح جهانی حضرت بقیة الله الاعظم بر شمرده شده اشاره می‌‌کنیم:

  1. مرحوم صدوق در کتاب "کمال الدین " از امام صادق (ع)، روایت کرده که آن حضرت به نقل از پدران بزرگوارشان -که بر آنها درود باد- فرمود:"منتظر امر (حکومت) ما، بسان آن است که در راه خدا به خون خود غلتیده باشد"[۹۷].
  2. در همان کتاب به نقل از امام صادق،(ع)، روایت دیگری به این شرح در فضیلت منتظران وارد شده:"خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبتش منتظر ظهور او هستند و در هنگام ظهورش فرمانبردار از او، آنان اولیاء خدا هستند، همان‌ها که نه ترسی برایشان هست و نه اندوهگین شوند"[۹۸].
  3. مرحوم مجلسی در کتاب "بحارالانوار" به سند خود از امیرالمؤمنین (ع)، نقل می‌‌کند که آن حضرت فرمودند: "منتظر فرج باشید و از رحمت خداوند ناامید نشوید. بدرستی که خوشایندترین اعمال نزد خداوند عزوجل، انتظار فرج است"[۹۹]. .
  4. همچنین مرحوم مجلسی روایت دیگری را به سند خود از فیض بن مختار نقل می‌‌کند که در آن امام صادق (ع) می‌‌فرمایند: "هر کس از شما بمیرد در حالی که منتظر این امر باشد همانند کسی است که با حضرت قائم (ع) در خیمه‌اش بوده باشد. سپس حضرت چند لحظه‌ای درنگ کرده، آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند، سپس فرمود: نه، بخدا همچون کسی است که در رکاب رسول خدا (ص)، شهید شده باشد"[۱۰۰].

وظایف منتظران در اینکه شیعیان در دوران غیبت چه وظایفی بر عهده دارند سخن‌های بسیاری گفته شده است و حتی در بعضی از کتاب‌ها، تا هشتاد وظیفه برای منتظران قدوم خاتم اوصیاء، حضرت بقیة الله (ع)، بر شمرده شده است[۱۰۱]»[۱۰۲].

با توجه به آنچه گفته شد، به رمز برشمردن فضایل بی‌شمار برای منتظران پی می‌بریم و درمی‌یابیم که چرا از نظر اسلام، انسان منتظر از چنین مقام و مرتبه بلندی برخوردار است»[۱۰۷].
۱۳. آقای قنبری؛
آقای معصوم علی قنبری، در مقاله «بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌» در این‌باره گفته است: «در کمال الدین از حضرت صادق (ع) روایت شده که فرمودند: هر یک از شما با ایمان و در حال انتظار بمیرد مانند کسی است که در خیمه حضرت قائم و در خدمت آن جناب است. و در روایت دیگری از رسول اکرم (ص) که فرموده‌اند: «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»[۱۰۸]؛ امیرالمؤمنین در این زمینه می‌فرمایند: «انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»[۱۰۹]. منتظر فرج و گشایش باشید و از رحمت الهی نومید مشوید چه محبوب‌ترین اعمال نزد خدای تعالی، انتظار فرج است، هنگامی‌که بنده با ایمان بر آن مداومت ورزد»[۱۱۰].
۱۴. آقای دکتر طهماسبی؛
آقای دکتر اصغر طهماسبی بلداجی و فاطمه مرادی، در مقاله «قرآن و سبک زندگی مهدوی» در این‌باره گفته است: «درباره فضیلت انتظار روایات فراوانی وجود دارد و یک منتظر باید به خود ببالد که منتظر آخرین حجت خدا بر زمین است و از طرف دیگر برترین نوع عبادت را به خود اختصاص داده است. رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرماید: "برترین عبادات انتظار فرج است"[۱۱۱]. در جای دیگر می‌فرماید: "برترین جهاد امت من در انتظار فرج است"[۱۱۲]. شخصی از امیرالمؤمنین علی (ع) پرسید: محبوب‌ترین کار نزد خدا چیست؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: "انتظار فرج حضرت مهدی (ع) بهترین عبادت است"[۱۱۳]. نکته مهم که اینجا باید به آن اشاره کنیم این است که مراد از انتظار در این روایات همان انتظار سازنده و حرکتآفرین است که از آن به انتظار مثبت تعبیر می‌شود»[۱۱۴].
۱۵. آقای دکتر طالعی؛
آقای دکتر عبدالحسین طالعی، در کتاب «ره‌توشه منتظران» در این‌باره گفته است:

«شیخ نعمانی در کتاب غیبت، روایت کرده از علاء بن سَیابه، که ابی عبدالله، امام جعفر بن محمّد صادق (ع) فرمود: "کسی از شما که بمیرد، در حالی که منتظر این امر باشد، مانند کسی است که در خیمه‌ای باشد که از آنِ حضرت قائم (ع) است"[۱۱۵].

نعمانی از ابو بصیر[۱۱۶]. روایت کرده که آن حضرت روزی فرمود: آیا شما را خبر ندهم به چیزی که خداوند، عملی را از بندگان قبول نمی‌کند، مگر به سبب آن؟ گفتیم: بلی، فرمود: «شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ»، و اقرار به آنچه خداوند امر فرمود، و دوستی ما و بیزاری از دشمنان ما، یعنی ائمه مخصوصاً، و گردن نهادن برای ایشان، و ورع و کوشش در راه خدا، و آرامی و انتظار کشیدن برای قائم (ع). آنگاه فرمود: به راستی، برای ما دولتی است که خداوند، هر وقت که خواست، آن را می‌آورد. سپس فرمود: "هر کس که خوش دارد که از اصحاب قائم (ع) باشد، باید انتظار کشد و به ورع و محاسن اخلاق عمل کند در حالی که او انتظار دارد. اگر (در این حال) بمیرد، و قائم (ع) پس از او خروج کند، برای او پاداشی است، مثل کسی که آن جناب را درک کرده باشد. پس کوشش کنید و انتظار کشید، گوارا باد، گوارا باد برای شما، ای گروه مورد رحمت"[۱۱۷].

شیخ صدوق در کمال الدین، روایت کرده که امام صادق (ع) فرمود: از دین ائمه است: ورع، عفت، صلاح، و انتظار کشیدنِ فرج آل محمّد (ع)[۱۱۸].

شیخ صدوق، از حضرت رضا (ع) روایت کرده که رسول خدا (ص) فرمود: برترینِ اعمال امّت من، انتظار فرج از خداوند عزّ و جلّ است[۱۱۹].

شیخ صدوق روایت کرده که امیرالمؤمنین (ع) فرمود: منتظر امر ما، مانند کسی است که در راه خدا، در خون خود غلطیده باشد[۱۲۰]»[۱۲۱].
۱۶. آقای دکتر هراتیان؛
آقای علی هراتیان، در کتاب «انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده» در این‌باره گفته است:

«در فضیلت انتظار همین بس بوده که همه پیامبران الاهی مسندنشین این مقام بوده‌اند. تمام اوصیا در طول تاریخ در صف منتظران بوده‌اند و نهایت آن که خداوند - تبارک و تعالی - نیز خود ندای انتظار سر داده است که: ﴿فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ﴾[۱۲۲]

در روایات رسیده از اولیای دین به موارد متعددی برمی‌خوریم که پیشوایان معصوم (ع) برخی اعمال را به عنوان "بافضیلت‌ترین عمل" معرفی کرده‌اند. صلوات بر پیامبر (ص)، حبّ امیرمؤمنان (ع)، سیراب تشنگان، نماز اوّل وقت، نیکی به والدین، مجاهده در راه خدا و... از آن جمله‌اند.

در این میان حدود یک صد روایت نقل شده که افضل عبادات و اعمال را انتظار فرج ذکر کرده است. پیامبر عظیم‌الشأن اسلام در این باره می‌فرمایند:"برترین عبادت‌ها، انتظار فرج است" [۱۲۳]، "انتظار فرج عبادت است و برترین و با ارزش‌ترین عمل امّت من انتظار فرج از خداوند است"[۱۲۴].

شیخ صدوق در کتاب خصال از امیرالمؤمنین (ع) نقل کرده که فرمودند: "شخصی که در انتظار امر ما به سر می‌برد مانند کسی است که در خون خود در راه خدا دست و پا می‌زند"[۱۲۵].

سیّدالساجدین امام زین العابدین (ع) در تعبیر عجیبی منتظران ظهور را برترین مردم تمام زمان‌ها دانسته و می‌فرمایند: "اهل زمان غیبت او که قائل به امامت او و منتظر ظهور او باشند برتر از مردمان هر زمان دیگری می‌باشند"[۱۲۶].

مولایمان حضرت امام جعفر صادق (ع) نیز منتظران را "اولیاء الله" لقب داده می‌فرمایند: "خوشا به حال شیعیان قائم ما که در دوران غیبت او چشم به راه قدوم ایشان و منتظر ظهورش می‌باشند و در دوران ظهور او فرمان‌بردار اویند. آنها اولیاء خدا هستند که هیچ‌گونه ترسی بر آنها نیست و دچار غم و اندوه نمی‌شوند"[۱۲۷].

باب الحوائج امام موسی بن جعفر (ع) مُهر تشیّع بر پیشانی منتظران واقعی زده و آنان را با تعبیر "منّا" از اهل بیت (ع) را برمی‌شمرند که ما را به یاد حدیث معروف "سلمان منّا اهل البیت" می‌اندازد: "خوشا به حال شیعیان ما که در دوران غیبت قائم ما به دوستی ما چنگ می‌زنند و در ولایت ما ثابت و استوار می‌مانند و از دشمنان ما برائت و بیزاری ابراز می‌کنند. آنان از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم. آنها ما را به امامت پذیرفته‌اند و ما آنها را به عنوان شیعه پسندیده‌ایم. خوشا به حال آنها؛ خوشا به حال آنها. به خدا سوگند که آنها در روز قیامت با ما و در ردیف ما هستند"[۱۲۸].

انتظار فرج آن قدر ارزشمند و گران‌بهاست که هشتمین خورشید آسمان ولایت آقا علی بن موسی الرضا (ع) با دیده تعجّب و تحسین از آن یاد می‌کند و می‌فرماید: "وه! چه نیکوست صبر و انتظار فرج"[۱۲۹].

حضرت جوادالائمه (ع) نیز فرج را ثمره انتظار معرفی و می‌فرمایند: "برترین عمل شیعیان ما انتظار فرج است هر کس این امر را بداند و بشناسد خداوند با همین انتظار برای او فرج عطا می‌فرماید"[۱۳۰]»[۱۳۱].
۱۷. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران؛
پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، در دو کتاب «انتظار چیست منتظر کیست؟» و «آیین انتظار»در این‌باره گفته‌اند:

البته با اندکی تأمل و توجه به فلسفه انتظار و وظایف منتظران واقعی سر این همه فضیلت روشن خواهد شد. چه این که در نبوی شریف آمده است: «"أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا"»[۱۳۳]. و شاید سر این فضیلت بزرگ، سختی و مشقتی باشد که در انتظار واقعی نهفته است، والا صرف ادعای انتظار که مشکل و دشوار نیست. در اینجا به روایاتی چند از پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) پیرامون فضیلت انتظار و منزلت و مقامی که برای منتظران واقعی مصلح جهانی بیان شده است، اشاره می‌کنیم. شاید تذکری باشد برای نگارنده و خواننده، به امید این که از منتظران حقیقی قدوم آن منجی عالم بشریت باشیم ان شاء الله.

  1. از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده که پیامبر (ص) فرموده است:"بهترین عبادت ها، انتظار فرج است"[۱۳۴]؛
  2. امام سجاد (ع) به ابا خالد می‌فرمایند:"اهل زمان غیبت او (امام مهدی (ع)) که معتقد به امامت او و منتظران ظهور او هستند، برتر از اهل هر زمانی هستند..."[۱۳۵]؛
  3. مرحوم صدوق از امام صادق (ع) روایت کرده که آن حضرت بعد از معرفی فرزندش امام موسی بن جعفر (ع) و این که امام مهدی (ع) که کامل کننده دوازده امام است از صلب اوست، فرمودند: "کسی که منتظر دوازدهمین آنان باشد، مانند کسی است که شمشیرش را از غلاف بیرون کشیده و پیش روی رسول خدا (ص) از آن حضرت دفاع می‌نماید"[۱۳۶]؛
  4. در همان کتاب نیز به نقل از امام صادق (ع) در روایت دیگری در فضیلت منتظران چنین آمده است:"ای ابابصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما، کسانی که در غیبتش منتظِر ظهور او هستند، و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان اولیای خدا هستند که نه ترسی بر آن هاست و نه اندوهگین می‌شوند"[۱۳۷]؛
  5. مرحوم مجلسی روایتی به سند خود از "فیض بن مختار" نقل می‌کند که در آن روایت امام صادق (ع) می‌فرمایند:"راوی می‌گوید: امام صادق (ع) فرمودند: هرکس از شما بمیرد در حالی که منتظر این امر (ظهور امام عصر) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم (ع) در خیمه‌اش بوده باشد. سپس حضرت چند لحظه‌ای درنگ کرده، آن گاه فرمودند: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمودند: نه، به خدا قسم همچون کسی است که در رکاب رسول خدا (ص) شهید شده باشد"[۱۳۸]»[۱۳۹].
  1. امام صادق (ع) فرمود: "هرکس از شما بر این امر در حال انتظار آن بمیرد، همچون کسی است که در خیمه قائم (ع) بوده باشد"[۱۴۰].
  2. پیامبر اکرم (ص) فرمود: "خوشا به حال کسی که درک کند قائم اهل بیت مرا در حالی که هنگام غیبت و پیش از قیامش به او اقتدا کند و دوستانش را دوست بدارد و از دشمنانش بیزاری جوید، که او از همراهان و دوستان و گرامی‌ترین امتم در روز قیامت خواهد بود"[۱۴۱].
  3. امام صادق، از پدرانش (ع) نقل می‌کند که فرمودند: "منتظر امر (حکومت) ما بسان آن است که در راه خدا در خون غلتیده باشد"[۱۴۲].
و در این باره همین بس که حضرت سید الساجدین (ع) در دعای عرفه بر منتظران درود فرستاده و برای آنان دعا کرده است»[۱۴۳].
۱۸. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی؛
پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی، در کتاب «فرهنگ شیعه» در این‌باره گفته‌اند:
«در روایات اسلامی آمده است که انتظار برای فرج از بهترینِ اعمال مسلمانان است و نزد خدای متعال از والاترین عبادات شمرده می‌شود و محبوب‌ترین اعمال نزد خدای متعال است[۱۴۴]. برخی بر آن رفته‌اند که "انتظار فرج" در این روایات به معنای انتظار گشایش است. در این صورت نیز می‌توان گفت که یکی از مصادیق گشایش، ظهور حضرت مهدی (ع) و برپایی حکومت عدل جهانی است[۱۴۵]. اما روایات فراوانی در دست‌اند که به صراحت، انتظار ظهور حضرت مهدی (ع) را ستوده‌اند و از فضایل منتظِران سخن گفته‌اند. در روایتی آمده است که از امام صادق (ع) درباره فضیلت کسی می‌پرسند که دارای ولایت امامان است و به حال انتظار حضرت مهدی (ع) از دنیا می‌رود. حضرت پاسخ می‌دهد: "او همانند کسی است که با حضرت مهدی در یک خیمه همنشین است". آن گاه می‌فرماید: "او همانند کسی است که در رکاب پیامبر (ص) جنگیده است"[۱۴۶]. این مضمون در روایات فراوانی دیده می‌شود. این روایات پاداش فراوانی برای منتظران برشمرده‌اند و یکی از وظایف مهم دینی در عصر غیبت را انتظار دانسته‌اند. پاداش‌ها برای منتظرانی است که صادقانه در انتظار اویند و هر قدر شرایط انتظار در منتظران بیشتر شود و آمادگی آنان فزونی یابد، بر پاداش نیز افزوده می‌گردد»[۱۴۷].

پرسش‌های وابسته

  1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
  2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
  3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
  4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
  5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
  6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
    1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
    2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
  8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
  9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
  10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
  11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
  12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
  14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
  19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
  20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
  21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
  22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
  23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
  24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
  25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش) ‏
  27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
  28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
  29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
  30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
  33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
  34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
  35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
  36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
  37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
  38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
  39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
  40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
  41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
  42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
  43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
  46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
  47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
  48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
  49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
  52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش) ‏
  59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
  60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
  61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
  62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
  64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
  65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
  66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
  70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
  71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
  72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
  73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
  74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
  75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
  77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
  78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
  80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
  81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
  82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
  83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
  84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
  85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
  86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
  87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
  88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
  89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
  90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
  91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
  92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
  93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
  94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
  95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
  96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
  97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
  98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
  99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
  100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
  101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
  103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
  104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
  105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
  106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
  107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
  109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
  110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
  111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
  113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
  115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
  117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
  118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
  119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
  121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
  122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
  123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
  126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
  127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
  128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
  129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
  130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
  131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.
  2. ↑ «برترین عبادت‌ها انتظار فرج است» مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۱، ص۱۲۵؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵.
  3. ↑ برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن و به نقل از آن، مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار ۵۲، ص۱۳۱: «برترین عبادات مؤمن انتظار کشیدن برای گشایش خداوند است».
  4. ↑ «برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
  5. ↑ ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: «هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ»، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.
  6. ↑ برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.
  7. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: «انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»
  8. ↑ «برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.
  9. ↑ «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.
  10. ↑ «"یا ابا بصیر و انت ممّن یرید الدّنیا؟ من عرف هذا الامر، فقد فرج عنه لانتظاره"». ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۳۷۱.
  11. ↑ «بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ قَاعِداً تَحْتَ لِوَائِهِ القَائِمِ»
  12. ↑ برای نمونه امام صادق (ع) در این باره می‌فرماید: «اگر کسی از شما شیعیان بمیرد، در حالی که منتظر امر فرجِ امام مهدی (ع) باشد، همانند کسی است که در کنار قائم)ع) و در خیمه‌اش بوده است. پس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در کنار حضرت جنگیده و شمشیر زده است. سپس فرمود: نه، به خدا قسم! بلکه مثل کسی است که در کنار رسول خدا (ص) به شهادت رسیده باشد». بحارالانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶؛ همچنین و می‌فرماید: «بدانید کسی که منتظر ظهور حضرت مهدی (ع) باشد، پاداش کسی را دارد که شب‌ها را برای انجام عبادت بیدار، و روزها روزه‌دار باشد» کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.
  13. ↑ «... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما.»... کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.
  14. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.
  15. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰، ج ۵۱، ص ۱۵۶.
  16. ↑ محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.
  17. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۱۱، ص۱۲۵.
  18. ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ح ۱۶، ص ۱۲۶.
  19. ↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی، فرهنگ شیعه، ص ۱۳۶؛ زمانی، احمد، اندیشه انتظار، ص۶۱- ۶۳؛ مهری، سید محمد جواد، انتظار فرج؛ کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۵، ۱۹۸؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، انتظار بایدها و نبایدها، ص ۲۴؛ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت، ص۲۵۰-۲۵۳؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟؛ خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷؛ طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی؛ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸؛ طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۲۴ ـ ۲۶؛ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸؛ جعفری، جواد، معناشناسی تطبیقی انتظار و زمینه‌سازی قیام امام مهدی در اندیشه فریقین؛ رستمی، حیدر علی، جایگاه انتظار توان­مند در معارف شیعه، ص ۲۰۲ ـ۲۱۴؛ رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌، ص ۷۴-۷۵؛ رحیمیان، محمد حسین، مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر، ص ۱۴ و ۱۵؛ سوزنچی، حسین، مهدویت و انتظار در اندیشه شهید مطهری، ص ۷۲.
  20. ↑ کمال الدین و تمام النعمه، ۳۵۷، حدیث ۵۴.
  21. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲ و ۱۲۵.
  22. ↑ فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
  23. ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۴ باب ۵۵ ح ۱.
  24. ↑ «و شما چشم به راه باشید من نیز با شما چشم به راه خواهم بود» سوره هود، آیه ۹۳.
  25. ↑ «پس چشم به راه بدارید که من نیز با شما از چشم به راه داشتگانم» سوره اعراف، آیه ۷۱.
  26. ↑ کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۵ باب ۵۵ ح ۵.
  27. ↑ بصائر الدرجات، ۲۸۰ ح ۱۶.
  28. ↑ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌، ص ۷۴-۷۵.
  29. ↑ « أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ کمال الدین، ص ۲۷۷، بحارالانوار۵۱، ص ۱۵۶.
  30. ↑ «انْتِظَارُ قَائِمِنَا»؛ الکافی ۲، ص ۲۲، بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۲.
  31. ↑ امالی شیخ طوسی، ص۴۰۵، بحار ۵۲، ص ۱۲۲.
  32. ↑ کمال الدین، ص ۳۷۷، بحارالانوار، ج۵۱، ص۱۵۶.
  33. ↑ من لا یحضره الفقیه، ۳۸۲/۴، بحارالانوار ۳۷۶/۷۷.
  34. ↑ خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه.
  35. ↑ کمال الدّین و تمام النّعمة، شیخ صدوق، ص ۳۷۸
  36. ↑ اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، ج ۷، ص ۴۰
  37. ↑ بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۶.
  38. ↑ بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۳
  39. ↑ رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۴۳.
  40. ↑ الخصال، ص ۶۲۶؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۵؛ شرح الاخبار، ج۳، ص۵۶۰؛ تحف العقول، ص۱۱۵؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۷۵.
  41. ↑ المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.
  42. ↑ الغیبة، نعمانی، ص۹۲؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.
  43. ↑ صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ - ۱۲۳.
  44. ↑ ذاریات، آیه ۵۶
  45. ↑ انتظار فرج عبادت است؛ اربلی، کشف الغمة في معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱ و شیخ طوسی، امالی، ص ۴۰۵
  46. ↑ برترین عبادت انتظار فرج است؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷ و ر.ک: ترمذی، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵
  47. ↑ برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۳۶ و شیخ صدوق ، کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴
  48. ↑ برترین جهاد امت من انتظار گشایش است حرانی، تحف العقول، ص ۳۷
  49. ↑ ر.ک: یوسف، آیه ۸۷
  50. ↑ ... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...؛ شیخ کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳
  51. ↑ بر شما باد به تسلیم و رد امور به ما و انتظار امر ما و امر خودتان و فرج ما و فرج خودتان؛کشی، رجال کشی، ص ۱۳۸.
  52. ↑ «" هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ "»؛ برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳ و بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵
  53. ↑ سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  54. ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷.
  55. ↑ امام صادق (ع): « هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ -ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً- ثُمَّ قَالَ: هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ»؛ احمد بن محمد بن خالد برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵.
  56. ↑ سلیمیان، خدامراد، مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین.
  57. ↑ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفا،۱۴۰۳ه/ ‌۱۹۸۳م، ج۵۲،ص ۱۲۵.
  58. ↑ همان، ص ۱۲۸.
  59. ↑ همان، ص ۱۲۸.
  60. ↑ کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص 7.
  61. ↑ همان: ۵۸۶.
  62. ↑ همان: ۵۸۰.
  63. ↑ همان: ۵۸۴.
  64. ↑ همان: ۵۸۷.
  65. ↑ همان: ۳۳۵.
  66. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، باب الکتمان، از ابواب "الایمان و الکفر"، ح ۴.
  67. ↑ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.
  68. ↑ « أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.
  69. ↑ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.
  70. ↑ «وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّيْفِ أُولَئِكَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِيعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً»؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳؛ کامل سلیمان، یوم الخلاص، ص ۲۰۳؛ شیخ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۳۱۷.
  71. ↑ فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱.
  72. ↑ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۸.
  73. ↑ بحارالأنوار، ج۱۰، ص۹۴.
  74. ↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۲۴۵.
  75. ↑ «مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ كَانَ كَمَنْ كَانَ فِي فُسْطَاطِ الْقَائِمِ (ع)»؛ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۵.
  76. ↑ «همان کسانی که "غیب" را باور دارند» سوره بقره، آیه ۳.
  77. ↑ «آنان حزب خداوندند، آگاه باشید که بی‌گمان حزب خداوند است که (گرویدگان به آن) رستگارند» سوره مجادله، آیه ۲۲.
  78. ↑ بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۴۳.
  79. ↑ «فَهُمْ عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ يَبْكُونَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ هُمْ يَنْتَظِرُونَ خُرُوجَ الْقَائِمِ (ع)»الغیبة، ص۳۱۰.
  80. ↑ مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۲۴۵-۲۴۷.
  81. ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۸۳؛ غیبة طوسی، ص ۱۷۶.
  82. ↑ بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.
  83. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.
  84. ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷.
  85. ↑ بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
  86. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.
  87. ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.
  88. ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶.
  89. ↑ کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.
  90. ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۷۲.
  91. ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
  92. ↑ بحارالأنوار ، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.
  93. ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.
  94. ↑ همان، ص ۳۵۷، ح ۵۴.
  95. ↑ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.
  96. ↑ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰.
  97. ↑ «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»الصدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ق، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.
  98. ↑ «طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ الصدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ق، ج ۲، ص ۳۵۷، ح ۵۴.
  99. ↑ « انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ المجلسی، المولی محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء،۱۴۰۳ ق، ج ۵۲،ص ۱۲۳،ح ۷.
  100. ↑ « مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)»؛ المجلسی، المولی محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء،۱۴۰۳ ق، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.
  101. ↑ ر.ک: موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم، ص ۱۰۴ به بعد.
  102. ↑ شفیعی سروستانی، ابراهیم، نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی.
  103. ↑ عبدالله جوادی آملی، "امام زمان (ع) خلیفه خداست نه وکیل مردم"، موعود، سال دوازدهم، شماره ۸٤، بهمن ۱۳۸۶.
  104. ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۲۰؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.
  105. ↑ نهج البلاغه، ترجمه: سید جعفر شهیدی، باب گزیده سخنان حکمت‌آمیز امیر مؤمنان علی (ع)، ش ۴۷، ص ۳۶۹.
  106. ↑ همان، ش ۸۱، ص ۳۷۳.
  107. ↑ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۱-۵۵.
  108. ↑ کمال الدین، ج ۱، ص ۲۸۷.
  109. ↑ خصال، ج ۲، ص ۶۱۶.
  110. ↑ قنبری، معصوم علی، بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌، ص 87-88.
  111. ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷.
  112. ↑ بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
  113. ↑ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵ - ۱۲۲.
  114. ↑ طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی.
  115. ↑ غیبت نعمانی، باب ۱۱، حدیث ۱۵، ص۲۰۰. کمال الدین، ص۶۴۴: «مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً كَانَ كَمَنْ هُوَ فِي الْفُسْطَاطِ الَّذِي لِلْقَائِمِ (ع)».
  116. ↑ "ابو بصیر، لیث بن بختری" از اصحاب سه امام بزرگوار: امام محمد باقر، امام جعفر صادق، امام موسی کاظم (ع) می‌باشد. علمای رجال، او را از اعلام دین و اصحاب اجماع به شمار آورده‌اند. امام صادق (ع) وی را حافظ دین و مورد وثوق حضرت باقر (ع) دانسته، به وی وعده بهشت دادند. و در روایت دیگر، "ابوبصیر" را در شمار کسانی محسوب نمودند که خداوند درباره ایشان فرموده است: ﴿السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ﴾؛ سوره واقعه، آیه ۱۰-۱۱.
  117. ↑ غیبت نعمانی، باب ۱۱، حدیث ۱۶، ص۲۰۰. بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۰. « عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) أَنَّهُ قَالَ ذَاتَ يَوْمٍ أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِمَا لَا يَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَى فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَايَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا يَعْنِي الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِيمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِينَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ (ع) ثُمَّ قَالَ إِنَّ لَنَا دَوْلَةً يَجِيءُ اللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَكَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِيئاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ».
  118. ↑ بحارالانوار، ج۵۲، باب ۲۲، حدیث ۱، ص۱۲۲. کمال الدین، ج۲، ص۳۳۷. «قَالَ الصَّادِقُ (ع) مِنْ دِينِ الْأَئِمَّةِ الْوَرَعُ وَ الْعِفَّةُ وَ الصَّلَاحُ إِلَى قَوْلِهِ وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ».
  119. ↑ کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۳، ص۶۴۴. «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ».
  120. ↑ کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۶، ص۶۴۵. «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ».
  121. ↑ طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۲۴-۲۶.
  122. ↑ «چشم به راه دارید که من (نیز) با شما از چشم به راه دارندگانم» سوره یونس، آیه ۱۰۲.
  123. ↑ «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۰.
  124. ↑ «اِنْتِظَارُ الْفَرْجِ عِبَادَةٌ وَ أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ فَرَجِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ»، بحارالأنوار، ج ۵۰، ص ۳۱۷؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۲.
  125. ↑ «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۶، ضمن ح ۱۰، به نقل از قطره‌ای از دریای فضائل اهل بیت (ع)، ج ۱، ص ۷۹۶.
  126. ↑ «إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ وَ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ...»؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۸۷.
  127. ↑ «طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون»، کمال الدین، ج ۲، ص ۳۵۷؛ منتخب الاثر، ص ۵۱۴، ح ۶؛ تفسیر برهان، ج ۱، ص ۵۶۴، ح ۴، به نقل از قطره‌ای از دریای فضایل اهل بیت (ع)، ج ۱، ص ۷۸۸.
  128. ↑ «طُوبَى لِشِيعَتِنَا الْمُتَمَسِّكِينَ بِحَبْلِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِينَ عَلَى مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِكَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِينَا بِهِمْ شِيعَةً فَطُوبَى لَهُمْ ثُمَّ طُوبَى لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ»، روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۶ به نقل از کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۴؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۹ و...
  129. ↑ «مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ»؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۷.
  130. ↑ «أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه...»؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۴۲، به نقل از غیبت نعمانی، ص ۱۸۰.
  131. ↑ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده.
  132. ↑ «"... أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱، ادامه حدیث ۱، باب ۳۶.
  133. ↑ مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.
  134. ↑ «"اَفْضَلُ اْلعِبادَه اِنْتِظارُ اْلفَرَجِ..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۵۳۷، ح ۶، باب ۲۵.
  135. ↑ «"...يَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَان‏..."»؛ منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر (ع)، ص ۳۰۵.
  136. ↑ «"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِي عَشَرَ مِنْهُمْ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) يَذُبُّ عَنْه‏..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳.
  137. ↑ «"... يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا (ع) الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون‏"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۹، ح ۵۴، باب ۳۳.
  138. ↑ «"مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)"»؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.
  139. ↑ انتظار چیست منتظر کیست؟، ص 19-22.
  140. ↑ کمال الدین، ۶۴۴/۲ باب ۵۵ ح ۱.
  141. ↑ کمال الدین، ۲۸۶/۱.
  142. ↑ کمال الدین، ۶۴۵/۲.
  143. ↑ آیین انتظار، ص 198-199.
  144. ↑ بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵- ۱۲۲.
  145. ↑ ر.ک: مهدی انقلابی بزرگ‌، ۱۰۱.
  146. ↑ بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵.
  147. ↑ پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی، فرهنگ شیعه، ص 136.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=انتظار_فرج_چه_فضیلتی_دارد؟_(پرسش)&oldid=1258085»