سیاست‌های امنیتی امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام علی]]{{ع}} است. "'''[[امام علی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| موضوع مرتبط = امام علی
<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام علی در قرآن]] - [[امام علی در حدیث]] - [[امام علی در کلام اسلامی]]</div>
| عنوان مدخل  =
<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام علی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| مداخل مرتبط =  
| پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)
}}


==مقدمه==
== اهمیت امنیت‌ ==
==اهمیت امنیت‌==
[[امام علی]] {{ع}}: بدترینِ [[شهرها]]، شهری است که در آن، [[امنیت]] و آبادانی‌نیست<ref>{{متن حدیث|الإمام علی {{ع}}: شَر البِلادِ بَلَدٌ لا أمنَ فیهِ، ولا خِصبَ}} (غرر الحکم، ح ۵۶۸۴).</ref>.
* [[امام علی]]{{ع}}: بدترینِ [[شهرها]]، شهری است که در آن، [[امنیت]] و آبادانی‌نیست<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: شَر البِلادِ بَلَدٌ لا أمنَ فیهِ، ولا خِصبَ}} (غرر الحکم، ح ۵۶۸۴).</ref>.
* [[امام علی]]{{ع}}: [[مردم]] را چاره‌ای از [[حکمرانی]] [[نیک]] [[رفتار]] یا [[فاجر]] نیست که در حکومتش [[مؤمن]]، کار خود کند و [[کافر]]، بهره خود بَرَد و [[خداوند]] هر یک را به سرانجام مقدرش برساند و بدان وسیله، [[ثروت‌های عمومی]] فراهم آید، و با دشمنْ [[پیکار]] گردد، و راه‌ها [[امن]] شود، و [[حقوق]] [[ناتوان]] از [[توانمند]] ستانده شود، تا آنجا که نیکورفتار، آسوده باشد و از گزند [[تبهکار]]، در [[امان]] مانَد<ref>{{متن حدیث|عنه{{ع}}: لابُد لِلناسِ مِن أمیرٍ بَر أو فاجِرٍ؛ یعمَلُ فی إمرَتِهِ المُؤمِنُ، ویستَمتِعُ فیهَا الکافِرُ، ویبَلغُ اللهُ فیهَا الأَجَلَ، ویجمَعُ بِهِ الفَی‌ءُ، ویقاتَلُ بِهِ العَدُو، وتَأمَنُ بِهِ السبُلُ، ویؤخَذُ بِهِ لِلضعیفِ مِنَ القَوِی؛ حَتی‌ یستَریحَ بَر، ویستَراحَ مِن فاجِرٍ}} (نهج البلاغة، خطبه ۴۰).</ref>.
==کسب اطلاعات‌==
* [[امام علی]]{{ع}}‌- در نامه‌اش به کارگزارانش-: به [[نام خداوند]] [[بخشنده]] [[مهربان]]. از [[بنده]] [[خدا]] [[علی]]، پیشوای [[مؤمنان]]، به هر آن‌کس از [[کارگزاران]] که نامه‌ام را بخواند. پس از [[حمد]] و [[سپاس]] [[الهی]]؛ مردانی با ما [[بیعت]] داشتند و [اینک‌] گریخته‌اند. پس [[گمان]] می‌بریم که‌ به سوی شهرهای [[ناحیه]] [[بصره]] رفته‌اند. از [[مردمان]] شهرهایت درباره آنان پرس‌وجو کن و مأموران مخفی ([[خبرچین‌ها]]) را از هر سوی سر [[زمین]] خود، بر آنان بگمار. آن‌گاه، آنچه را که بدان رسیدی، برایم بنویس. والسلام!<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}- فی کتابِهِ إلی‌ عُمالِهِ-: بِسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیمِ. مِن عَبدِ اللهِ عَلِی أمیرِ المُؤمِنینَ إلی‌ مَن قَرَأَ کتابی هذا مِنَ العُمالِ: أما بَعدُ، فَإِن رِجالًا لَنا عِندَهُم بَیعَةٌ خَرَجوا هُراباً فَنَظُنهُم وَجهوا نَحوَ بِلادِ البَصرَةِ، فَاسأَل عَنهُم أهلَ بِلادِک، واجعَل عَلَیهِمُ العُیونَ فی کل ناحِیةٍ مِن أرضِک، ثُم اکتُب إلَی بِما ینتَهی إلَیک عَنهُم، وَالسلامُ}} (الغارات، ج ۱، ص ۳۳۷).</ref>
* [[الفتوح‌ (کتاب)|الفتوح‌]]- در گزارش [[جنگ صفین]]-: مردی از [[قبیله]] حِمیر، به نام حصین بن مالک با [[معاویه]] بود که با [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} مکاتبه داشت و او را بر [[اسرار]] [[معاویه]] [[آگاه]] می‌ساخت<ref>الفتوح، ج ۳، ص ۷۸.</ref>.
==[[اصلاح]] دشمنان‌==
* [[امام علی]]{{ع}}: آن‌که دشمنش را [[اصلاح]] کند، بر جمعیت خودْ افزوده است<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: مَنِ استَصلَحَ عَدُوهُ زادَ فی عَدَدِهِ}} (غرر الحکم، ح ۸۲۳۰).</ref>.
* [[امام علی]]{{ع}}: کمال [[دوراندیشی]]، به [[صلاح]] کشاندن [[مخالفان]] و [[مدارا]] با [[دشمنان]] است<ref>{{متن حدیث|عنه{{ع}}: کمالُ الحَزمِ استِصلاحُ الأَضدادِ، ومُداجاةُ الأَعداءِ}} (غرر الحکم، ح ۷۲۳۲).</ref>.
==[[سازش]] به همراه [[زیرکی‌]]==
* [[امام علی]]{{ع}}: [[سازش]] را تا زمانی که در آن ضعفی برای [[اسلام]] نباشد، سودمندتر از [[نبرد]] یافتم<ref>{{متن حدیث|عنه{{ع}}: وَجَدتُ المُسالَمَةَ ما لَم یکن وَهنٌ فِی الإِسلامِ أنجَعَ مِنَ القِتالِ}} (غرر الحکم، ح ۱۰۱۳۸).</ref>.
==کوچک نشمردن دشمن‌==
* [[امام علی]]{{ع}}: هیچ [[دشمنی]] را کوچک مشمار، گرچه [[ناتوان]] باشد<ref>{{متن حدیث|عنه{{ع}}: لا تَستَصغِرَن عَدُواً وإن ضَعُفَ}} (غرر الحکم، ح ۱۰۲۱۶).</ref>.
==موقعیت‌شناسی در برخورد با دشمنان‌==
* [[امام علی]]{{ع}}: پیش از [[توانمندی]]، بر [[دشمن]] یورش مَبَر<ref>{{متن حدیث|الإمام علی{{ع}}: لا تُوقِع بِالعَدُو قَبلَ القُدرَةِ}} (غرر الحکم، ح ۱۰۲۵۸).</ref>.
* [[امام علی]]{{ع}}: نابود کننده‌ترینِ چیزها برای دشمنت آن است که به وی اعلام نکنی که او را [[دشمن]] گرفته‌ای<ref>{{متن حدیث|عنه{{ع}}- فی الحِکمِ المَنسوبَةِ إلَیهِ-: أقتَلُ الأَشیاءِ لِعَدُوک ألا تُعَرفَهُ أنک اتخَذتَهُ عَدُواً}} (شرح نهج البلاغة، ج ۲۰، ص ۲۸۳، ح ۲۴۴).</ref>.
==پرهیزاندن از شکنجه‌==
* [[مسند زید (کتاب)|مسند زید]]- به [[نقل]] از [[زید بن علی]]، از پدرش، از جدش درباره [[امام علی]]{{ع}}-: به [[درستی]] که او ([[علی]]{{ع}}) به [[عمر]] درباره زنِ حامله‌ای که اعتراف به [[زنا]] کرده بود و [[عمر]] [[دستور]] داده بود سنگسار شود، گفت: "شاید بر سرش فریاد کشیده‌ای یا او را ترسانده‌ای؟". گفت: چنین بود. فرمود: "آیا از [[پیامبر خدا]] نشنیدی که می‌فرمود:" بر اعتراف کننده، پس از [[شکنجه]] حدی نیست. به [[درستی]] که آنکه را دربند کشی یا زندان کنی، یا [[تهدید]] کنی، اقرارش [ارزش‌] ندارد؟"". گوید: [[عمر]]، [[زن]] را [[آزاد]] کرد. سپس گفت: [[زنان]]، ناتوان‌اند که [[فرزندی]] مانند [[علی بن ابی طالب]] بزایند. اگر [[علی]] نبود، [[عمر]] هلاک می‌شد<ref>مسند زید، ص ۳۳۵.</ref>.
==[[نرم‌خویی]] تا زمانی که [[توطئه]] در کار نباشد==
* [[الأموال‌ (کتاب)|الأموال‌]]- به [[نقل]] از [[کثیر بن نمر]]-: مردی، مردی از [[خوارج]] را نزد [[علی]]{{ع}} آورد و گفت ای [[امیر مؤمنان]]! دیدم که این مرد، تو را [[دشنام]] می‌دهد. فرمود: "به او [[دشنام]] ده، همان‌گونه که به من [[دشنام]] داد". گفت: تو را دوزخی می‌انگاشت! فرمود: "آن را که با من [[پیکار]] نکند، نمی‌کشم". [سپس‌] فرمود: "آنها بر ما سه [[حق]] دارند: آنان را از [[مساجد]]، باز نداریم، که در آن [[یاد خدا]] کنند؛ و آنان را از [[ثروت‌های عمومی]] باز نداریم، تا زمانی که دستان آنان با دست‌های ماست؛ و با آنان [[پیکار]] نکنیم، تا زمانی که با ما [[پیکار]] نکنند"<ref>الأموال، ص ۲۴۵، ح ۵۶۷.</ref>.
==[[تبعید توطئه‌گران‌]]==
* [[الغارات‌ (کتاب)|الغارات‌]]- به [[نقل]] از [[سعید اشعری]]-: [[علی]]{{ع}} هنگام حرکت به سوی [[نهروان]]، مردی از [[قبیله]] [[نخع]] را [[جانشین]] کرد که نامش [[هانی بن هوذه]] بود. وی به [[علی]]{{ع}} [[نامه]] نوشت که [دو گروهِ‌] [[غنی]] و [[باهله]]، [[فتنه]] کرده‌اند و [[دعا]] کرده‌اند که دشمنت [[پیروز]] گردد. [[علی]]{{ع}} به او نوشت: "آنان را از [[کوفه]] بیرون کن و هیچ یک از آنان را رها مکن"<ref>الغارات، ج ۱، ص ۱۸.</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۳۰۱-۳۰۵.</ref>.


[[امام علی]] {{ع}}: [[مردم]] را چاره‌ای از [[حکمرانی]] [[نیک]] [[رفتار]] یا [[فاجر]] نیست که در حکومتش [[مؤمن]]، کار خود کند و [[کافر]]، بهره خود بَرَد و [[خداوند]] هر یک را به سرانجام مقدرش برساند و بدان وسیله، [[ثروت‌های عمومی]] فراهم آید، و با دشمنْ [[پیکار]] گردد، و راه‌ها [[امن]] شود، و [[حقوق]] [[ناتوان]] از [[توانمند]] ستانده شود، تا آنجا که نیکورفتار، آسوده باشد و از گزند [[تبهکار]]، در [[امان]] مانَد<ref>{{متن حدیث|عنه {{ع}}: لابُد لِلناسِ مِن أمیرٍ بَر أو فاجِرٍ؛ یعمَلُ فی إمرَتِهِ المُؤمِنُ، ویستَمتِعُ فیهَا الکافِرُ، ویبَلغُ اللهُ فیهَا الأَجَلَ، ویجمَعُ بِهِ الفَی‌ءُ، ویقاتَلُ بِهِ العَدُو، وتَأمَنُ بِهِ السبُلُ، ویؤخَذُ بِهِ لِلضعیفِ مِنَ القَوِی؛ حَتی‌ یستَریحَ بَر، ویستَراحَ مِن فاجِرٍ}} (نهج البلاغة، خطبه ۴۰).</ref>.
== کسب اطلاعات‌==
[[امام علی]] {{ع}}‌- در نامه‌اش به کارگزارانش-: به [[نام خداوند]] [[بخشنده]] [[مهربان]]. از [[بنده خدا]] [[علی]]، پیشوای [[مؤمنان]]، به هر آن‌کس از [[کارگزاران]] که نامه‌ام را بخواند. پس از [[حمد]] و [[سپاس]] [[الهی]]؛ مردانی با ما [[بیعت]] داشتند و [اینک‌] گریخته‌اند. پس [[گمان]] می‌بریم که‌ به سوی شهرهای [[ناحیه]] [[بصره]] رفته‌اند. از [[مردمان]] شهرهایت درباره آنان پرس‌وجو کن و مأموران مخفی ([[خبرچین‌ها]]) را از هر سوی سر [[زمین]] خود، بر آنان بگمار. آن‌گاه، آنچه را که بدان رسیدی، برایم بنویس. والسلام!<ref>{{متن حدیث|الإمام علی {{ع}}- فی کتابِهِ إلی‌ عُمالِهِ-: بِسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیمِ. مِن عَبدِ اللهِ عَلِی أمیرِ المُؤمِنینَ إلی‌ مَن قَرَأَ کتابی هذا مِنَ العُمالِ: أما بَعدُ، فَإِن رِجالًا لَنا عِندَهُم بَیعَةٌ خَرَجوا هُراباً فَنَظُنهُم وَجهوا نَحوَ بِلادِ البَصرَةِ، فَاسأَل عَنهُم أهلَ بِلادِک، واجعَل عَلَیهِمُ العُیونَ فی کل ناحِیةٍ مِن أرضِک، ثُم اکتُب إلَی بِما ینتَهی إلَیک عَنهُم، وَالسلامُ}} (الغارات، ج ۱، ص ۳۳۷).</ref>.
[[الفتوح‌ (کتاب)|الفتوح‌]]- در گزارش [[جنگ صفین]]-: مردی از [[قبیله]] حِمیر، به نام حصین بن مالک با [[معاویه]] بود که با [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} مکاتبه داشت و او را بر [[اسرار]] [[معاویه]] [[آگاه]] می‌ساخت<ref>الفتوح، ج ۳، ص ۷۸.</ref>.
== [[اصلاح]] دشمنان‌==
[[امام علی]] {{ع}}: آن‌که دشمنش را [[اصلاح]] کند، بر جمعیت خودْ افزوده است<ref>{{متن حدیث|الإمام علی {{ع}}: مَنِ استَصلَحَ عَدُوهُ زادَ فی عَدَدِهِ}} (غرر الحکم، ح ۸۲۳۰).</ref>.
[[امام علی]] {{ع}}: کمال [[دوراندیشی]]، به [[صلاح]] کشاندن [[مخالفان]] و [[مدارا]] با [[دشمنان]] است<ref>{{متن حدیث|عنه {{ع}}: کمالُ الحَزمِ استِصلاحُ الأَضدادِ، ومُداجاةُ الأَعداءِ}} (غرر الحکم، ح ۷۲۳۲).</ref>.
== [[سازش]] به همراه زیرکی‌ ==
[[امام علی]] {{ع}}: [[سازش]] را تا زمانی که در آن ضعفی برای [[اسلام]] نباشد، سودمندتر از [[نبرد]] یافتم<ref>{{متن حدیث|عنه {{ع}}: وَجَدتُ المُسالَمَةَ ما لَم یکن وَهنٌ فِی الإِسلامِ أنجَعَ مِنَ القِتالِ}} (غرر الحکم، ح ۱۰۱۳۸).</ref>.
== کوچک نشمردن دشمن‌==
[[امام علی]] {{ع}}: هیچ [[دشمنی]] را کوچک مشمار، گرچه [[ناتوان]] باشد<ref>{{متن حدیث|عنه {{ع}}: لا تَستَصغِرَن عَدُواً وإن ضَعُفَ}} (غرر الحکم، ح ۱۰۲۱۶).</ref>.
== موقعیت‌شناسی در برخورد با دشمنان‌==
[[امام علی]] {{ع}}: پیش از [[توانمندی]]، بر [[دشمن]] یورش مَبَر<ref>{{متن حدیث|الإمام علی {{ع}}: لا تُوقِع بِالعَدُو قَبلَ القُدرَةِ}} (غرر الحکم، ح ۱۰۲۵۸).</ref>.
[[امام علی]] {{ع}}: نابود کننده‌ترینِ چیزها برای دشمنت آن است که به وی اعلام نکنی که او را [[دشمن]] گرفته‌ای<ref>{{متن حدیث|عنه {{ع}}- فی الحِکمِ المَنسوبَةِ إلَیهِ-: أقتَلُ الأَشیاءِ لِعَدُوک ألا تُعَرفَهُ أنک اتخَذتَهُ عَدُواً}} (شرح نهج البلاغة، ج ۲۰، ص ۲۸۳، ح ۲۴۴).</ref>.
== پرهیزاندن از شکنجه‌==
[[مسند زید (کتاب)|مسند زید]]- به [[نقل]] از [[زید بن علی]]، از پدرش، از جدش درباره [[امام علی]] {{ع}}-: به [[درستی]] که او ([[علی]] {{ع}}) به [[عمر]] درباره زنِ حامله‌ای که اعتراف به [[زنا]] کرده بود و [[عمر]] [[دستور]] داده بود سنگسار شود، گفت: "شاید بر سرش فریاد کشیده‌ای یا او را ترسانده‌ای؟". گفت: چنین بود. فرمود: "آیا از [[پیامبر خدا]] نشنیدی که می‌فرمود:" بر اعتراف کننده، پس از [[شکنجه]] حدی نیست. به [[درستی]] که آنکه را دربند کشی یا زندان کنی، یا [[تهدید]] کنی، اقرارش [ارزش‌] ندارد؟"". گوید: [[عمر]]، [[زن]] را [[آزاد]] کرد. سپس گفت: [[زنان]]، ناتوان‌اند که [[فرزندی]] مانند [[علی بن ابی طالب]] بزایند. اگر [[علی]] نبود، [[عمر]] هلاک می‌شد<ref>مسند زید، ص ۳۳۵.</ref>.
== [[نرم‌خویی]] تا زمانی که [[توطئه]] در کار نباشد ==
[[الأموال‌ (کتاب)|الأموال‌]]- به [[نقل]] از [[کثیر بن نمر]]-: مردی، مردی از [[خوارج]] را نزد [[علی]] {{ع}} آورد و گفت ای [[امیر مؤمنان]]! دیدم که این مرد، تو را [[دشنام]] می‌دهد. فرمود: "به او [[دشنام]] ده، همان‌گونه که به من [[دشنام]] داد". گفت: تو را دوزخی می‌انگاشت! فرمود: "آن را که با من [[پیکار]] نکند، نمی‌کشم". [سپس‌] فرمود: "آنها بر ما سه [[حق]] دارند: آنان را از [[مساجد]]، باز نداریم، که در آن [[یاد خدا]] کنند؛ و آنان را از [[ثروت‌های عمومی]] باز نداریم، تا زمانی که دستان آنان با دست‌های ماست؛ و با آنان [[پیکار]] نکنیم، تا زمانی که با ما [[پیکار]] نکنند"<ref>الأموال، ص ۲۴۵، ح ۵۶۷.</ref>.
== تبعید توطئه‌گران‌ ==
[[الغارات‌ (کتاب)|الغارات‌]]- به [[نقل]] از [[سعید اشعری]]-: [[علی]] {{ع}} هنگام حرکت به سوی [[نهروان]]، مردی از [[قبیله]] [[نخع]] را [[جانشین]] کرد که نامش [[هانی بن هوذه]] بود. وی به [[علی]] {{ع}} [[نامه]] نوشت که [دو گروهِ‌] [[غنی]] و [[باهله]]، [[فتنه]] کرده‌اند و [[دعا]] کرده‌اند که دشمنت [[پیروز]] گردد. [[علی]] {{ع}} به او نوشت: "آنان را از [[کوفه]] بیرون کن و هیچ یک از آنان را رها مکن"<ref>الغارات، ج ۱، ص ۱۸.</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۳۰۱-۳۰۵.</ref>.
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل امام علی}}
{{مدخل امام علی}}
== پرسش‌های وابسته ==


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [[پرونده:۱۳۶۸۱۱۴۸.jpg|۲۲px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']]
# [[پرونده:۱۳۶۸۱۱۴۸.jpg|۲۲px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{یادآوری پانویس}}
{{پانویس}}
{{پانویس۲}}
 
{{امام علی}}
{{امام علی}}


[[رده:مدخل]]
[[رده:سیاست‌های امام علی]]
[[رده:امام علی]]
[[رده:سیاست‌های امنیتی امام علی]]
[[رده:مدخل گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]
[[رده:مدخل گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۳۷

اهمیت امنیت‌

امام علی (ع): بدترینِ شهرها، شهری است که در آن، امنیت و آبادانی‌نیست[۱].

امام علی (ع): مردم را چاره‌ای از حکمرانی نیک رفتار یا فاجر نیست که در حکومتش مؤمن، کار خود کند و کافر، بهره خود بَرَد و خداوند هر یک را به سرانجام مقدرش برساند و بدان وسیله، ثروت‌های عمومی فراهم آید، و با دشمنْ پیکار گردد، و راه‌ها امن شود، و حقوق ناتوان از توانمند ستانده شود، تا آنجا که نیکورفتار، آسوده باشد و از گزند تبهکار، در امان مانَد[۲].

کسب اطلاعات‌

امام علی (ع)‌- در نامه‌اش به کارگزارانش-: به نام خداوند بخشنده مهربان. از بنده خدا علی، پیشوای مؤمنان، به هر آن‌کس از کارگزاران که نامه‌ام را بخواند. پس از حمد و سپاس الهی؛ مردانی با ما بیعت داشتند و [اینک‌] گریخته‌اند. پس گمان می‌بریم که‌ به سوی شهرهای ناحیه بصره رفته‌اند. از مردمان شهرهایت درباره آنان پرس‌وجو کن و مأموران مخفی (خبرچین‌ها) را از هر سوی سر زمین خود، بر آنان بگمار. آن‌گاه، آنچه را که بدان رسیدی، برایم بنویس. والسلام![۳].

الفتوح‌- در گزارش جنگ صفین-: مردی از قبیله حِمیر، به نام حصین بن مالک با معاویه بود که با علی بن ابی طالب (ع) مکاتبه داشت و او را بر اسرار معاویه آگاه می‌ساخت[۴].

اصلاح دشمنان‌

امام علی (ع): آن‌که دشمنش را اصلاح کند، بر جمعیت خودْ افزوده است[۵].

امام علی (ع): کمال دوراندیشی، به صلاح کشاندن مخالفان و مدارا با دشمنان است[۶].

سازش به همراه زیرکی‌

امام علی (ع): سازش را تا زمانی که در آن ضعفی برای اسلام نباشد، سودمندتر از نبرد یافتم[۷].

کوچک نشمردن دشمن‌

امام علی (ع): هیچ دشمنی را کوچک مشمار، گرچه ناتوان باشد[۸].

موقعیت‌شناسی در برخورد با دشمنان‌

امام علی (ع): پیش از توانمندی، بر دشمن یورش مَبَر[۹].

امام علی (ع): نابود کننده‌ترینِ چیزها برای دشمنت آن است که به وی اعلام نکنی که او را دشمن گرفته‌ای[۱۰].

پرهیزاندن از شکنجه‌

مسند زید- به نقل از زید بن علی، از پدرش، از جدش درباره امام علی (ع)-: به درستی که او (علی (ع)) به عمر درباره زنِ حامله‌ای که اعتراف به زنا کرده بود و عمر دستور داده بود سنگسار شود، گفت: "شاید بر سرش فریاد کشیده‌ای یا او را ترسانده‌ای؟". گفت: چنین بود. فرمود: "آیا از پیامبر خدا نشنیدی که می‌فرمود:" بر اعتراف کننده، پس از شکنجه حدی نیست. به درستی که آنکه را دربند کشی یا زندان کنی، یا تهدید کنی، اقرارش [ارزش‌] ندارد؟"". گوید: عمر، زن را آزاد کرد. سپس گفت: زنان، ناتوان‌اند که فرزندی مانند علی بن ابی طالب بزایند. اگر علی نبود، عمر هلاک می‌شد[۱۱].

نرم‌خویی تا زمانی که توطئه در کار نباشد

الأموال‌- به نقل از کثیر بن نمر-: مردی، مردی از خوارج را نزد علی (ع) آورد و گفت ای امیر مؤمنان! دیدم که این مرد، تو را دشنام می‌دهد. فرمود: "به او دشنام ده، همان‌گونه که به من دشنام داد". گفت: تو را دوزخی می‌انگاشت! فرمود: "آن را که با من پیکار نکند، نمی‌کشم". [سپس‌] فرمود: "آنها بر ما سه حق دارند: آنان را از مساجد، باز نداریم، که در آن یاد خدا کنند؛ و آنان را از ثروت‌های عمومی باز نداریم، تا زمانی که دستان آنان با دست‌های ماست؛ و با آنان پیکار نکنیم، تا زمانی که با ما پیکار نکنند"[۱۲].

تبعید توطئه‌گران‌

الغارات‌- به نقل از سعید اشعری-: علی (ع) هنگام حرکت به سوی نهروان، مردی از قبیله نخع را جانشین کرد که نامش هانی بن هوذه بود. وی به علی (ع) نامه نوشت که [دو گروهِ‌] غنی و باهله، فتنه کرده‌اند و دعا کرده‌اند که دشمنت پیروز گردد. علی (ع) به او نوشت: "آنان را از کوفه بیرون کن و هیچ یک از آنان را رها مکن"[۱۳][۱۴].

جستارهای وابسته

  1. آخرین خطبه امام علی
  2. شهادت آرزوی امام علی
  3. پدر امام علی
  4. از ذو قار تا بصره‌
  5. ازدواج امام علی
  6. امارت امام علی در حدیث
  7. امامت امام علی در حدیث
  8. انواع دانش‌های امام علی
  9. انگیزه‌های دشمنی با امام علی
  10. ایثار امام علی در شب هجرت
  11. بازگشت خورشید برای امام علی
  12. اقدامات امام علی در جنگ بدر
  13. بیعت با امام علی
  14. اقدامات امام علی در جنگ تبوک
  15. ترور امام علی
  16. توطئه برای ترور امام علی
  17. جایگاه علمی امام علی
  18. اقدامات امام علی در جنگ احد
  19. اقدامات امام علی در جنگ بنی قریظه
  20. اقدامات امام علی در جنگ بنی نضیر
  21. اقدامات امام علی در جنگ حنین
  22. خبر دادن پیامبر از شهادت علی
  23. خلافت امام علی در حدیث
  24. اقدامات امام علی در جنگ خندق
  25. اقدامات امام علی در جنگ خیبر
  26. داوری‌های امام علی
  27. دشمنان امام علی
  28. دعاهای پیامبر خاتم برای امام علی
  29. دلایل تنهایی امام علی
  30. حب امام علی
  31. رویارویی امام علی با ناکثین
  32. زیان‌های دشمنی با امام علی
  33. سیاست‌های اجتماعی امام علی
  34. سیاست‌های اداری امام علی
  35. سیاست‌های اقتصادی امام علی
  36. سیاست‌های امنیتی امام علی
  37. سیاست‌های جنگی امام علی
  38. سیاست‌های حکومتی امام علی
  39. سیاست‌های فرهنگی امام علی
  40. سیاست‌های قضایی امام علی
  41. سیمای امام علی
  42. شکست بت‌ها توسط امام علی
  43. شکایت امام علی از نافرمانی یارانش
  44. عصمت امام علی در حدیث
  45. علم امام علی در حدیث
  46. امام علی از زبان اهل بیت
  47. امام علی از زبان دشمنانش
  48. امام علی از زبان قرآن
  49. امام علی از زبان همسران پیامبر
  50. امام علی از زبان پیامبر
  51. امام علی از زبان یارانش
  52. امام علی از زبان یاران پیامبر
  53. امام علی از زبان خودش
  54. غلو در دوست داشتن امام علی
  55. اقدامات امام علی در ماجرای فتح مکه
  56. فرزندان امام علی
  57. لقب‌های امام علی
  58. مأموریت امام علی
  59. محبوبیت امام علی
  60. محدودیت‌های امام علی در انتخاب کارگزاران
  61. هشدار امام علی به یارانش درباره نافرمانی
  62. نافرمانی سپاه امام علی
  63. نام‌های امام علی
  64. نسب امام علی
  65. نیرنگ‌های دشمنان امام علی
  66. هدایت امام علی در حدیث
  67. وراثت امام علی در حدیث
  68. وصایت امام علی در حدیث
  69. ولادت امام علی
  70. ولایت امام علی در حدیث
  71. ویژگی‌های اخلاقی امام علی
  72. ویژگی‌های اعتقادی امام علی
  73. ویژگی‌های امام علی
  74. ویژگی‌های جنگی امام علی
  75. ویژگی‌های دشمنان امام علی
  76. ویژگی‌های دوستداران امام علی
  77. ویژگی‌های سیاسی امام علی
  78. ویژگی‌های عملی امام علی
  79. پذیرفته شدن دعاهای امام علی
  80. پرورش امام علی
  81. پس از شهادت امام علی
  82. پیشگویی امام علی
  83. کارگزاران امام علی
  84. کنیه‌های امام علی
  85. کین‌ورزی به امام علی
  86. یاران امام علی
  87. یاری خواستن امام علی از کوفیان‌
  88. یوم‌الدار

منابع

پانویس

  1. «الإمام علی (ع): شَر البِلادِ بَلَدٌ لا أمنَ فیهِ، ولا خِصبَ» (غرر الحکم، ح ۵۶۸۴).
  2. «عنه (ع): لابُد لِلناسِ مِن أمیرٍ بَر أو فاجِرٍ؛ یعمَلُ فی إمرَتِهِ المُؤمِنُ، ویستَمتِعُ فیهَا الکافِرُ، ویبَلغُ اللهُ فیهَا الأَجَلَ، ویجمَعُ بِهِ الفَی‌ءُ، ویقاتَلُ بِهِ العَدُو، وتَأمَنُ بِهِ السبُلُ، ویؤخَذُ بِهِ لِلضعیفِ مِنَ القَوِی؛ حَتی‌ یستَریحَ بَر، ویستَراحَ مِن فاجِرٍ» (نهج البلاغة، خطبه ۴۰).
  3. «الإمام علی (ع)- فی کتابِهِ إلی‌ عُمالِهِ-: بِسمِ اللهِ الرحمنِ الرحیمِ. مِن عَبدِ اللهِ عَلِی أمیرِ المُؤمِنینَ إلی‌ مَن قَرَأَ کتابی هذا مِنَ العُمالِ: أما بَعدُ، فَإِن رِجالًا لَنا عِندَهُم بَیعَةٌ خَرَجوا هُراباً فَنَظُنهُم وَجهوا نَحوَ بِلادِ البَصرَةِ، فَاسأَل عَنهُم أهلَ بِلادِک، واجعَل عَلَیهِمُ العُیونَ فی کل ناحِیةٍ مِن أرضِک، ثُم اکتُب إلَی بِما ینتَهی إلَیک عَنهُم، وَالسلامُ» (الغارات، ج ۱، ص ۳۳۷).
  4. الفتوح، ج ۳، ص ۷۸.
  5. «الإمام علی (ع): مَنِ استَصلَحَ عَدُوهُ زادَ فی عَدَدِهِ» (غرر الحکم، ح ۸۲۳۰).
  6. «عنه (ع): کمالُ الحَزمِ استِصلاحُ الأَضدادِ، ومُداجاةُ الأَعداءِ» (غرر الحکم، ح ۷۲۳۲).
  7. «عنه (ع): وَجَدتُ المُسالَمَةَ ما لَم یکن وَهنٌ فِی الإِسلامِ أنجَعَ مِنَ القِتالِ» (غرر الحکم، ح ۱۰۱۳۸).
  8. «عنه (ع): لا تَستَصغِرَن عَدُواً وإن ضَعُفَ» (غرر الحکم، ح ۱۰۲۱۶).
  9. «الإمام علی (ع): لا تُوقِع بِالعَدُو قَبلَ القُدرَةِ» (غرر الحکم، ح ۱۰۲۵۸).
  10. «عنه (ع)- فی الحِکمِ المَنسوبَةِ إلَیهِ-: أقتَلُ الأَشیاءِ لِعَدُوک ألا تُعَرفَهُ أنک اتخَذتَهُ عَدُواً» (شرح نهج البلاغة، ج ۲۰، ص ۲۸۳، ح ۲۴۴).
  11. مسند زید، ص ۳۳۵.
  12. الأموال، ص ۲۴۵، ح ۵۶۷.
  13. الغارات، ج ۱، ص ۱۸.
  14. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۳۰۱-۳۰۵.