دشمنی با امام علی

انگیزه‌های دشمنی با امام علی(ع)

کینه‌توزی‌ها

امام علی (ع) فرمودند: "قریش، تمام کینه‌هایی را که از پیامبر خدا در دل داشتند، با من آشکار کردند و پس از من نیز آن را درباره فرزندانم، آشکار خواهند کرد. مرا چه با قریش؟! من فقط به امر خدا و پیامبرش به مبارزه با آنان برخاستم. اگر مسلمان بودند، آیا این، پاداش کسی است که خدا و پیامبرش را اطاعت می‌کند؟!^[۱].

در کتاب معرفة الصحابة به نقل از ابن عباس آمده است: عثمان به علی (ع) گفت: گناه من چیست که قریش، تو را دوست ندارند؟ تو هفتاد نفر از مردانشان را که چهره‌هایشان مانند شمشیرهای طلایی بود، کشته‌ای^[۲].

حسادت و نادانی‌

در شرح نهج البلاغة ابن ابی الحدید در تفسیر این سخنِ خداوند متعال: "آیا مگر به آنچه خداوند از لطف خویش [به بعضی از] مردمان بخشیده، رشک می‌برند؟"^[۳]، آمده است که این آیه، درباره‌ علی (ع) و دانشی که به وی اختصاص یافته، نازل شده است^[۴].

امام علی (ع)‌ در نامه‌اش به عقیل می‌نویسند: "بدان که عرب، امروز برای جنگ با برادرت گرد آمده‌اند، همان گونه که پیش از این [نیز] برای مبارزه با پیامبر (ص) گرد آمده و به حق وی، جاهل و برتری‌هایش را منکر شده بودند"^[۵].^[۶]

ویژگی‌های دشمنان امام علی

پلیدزادگی‌

پیامبر خدا (ص)‌ خطاب به علی (ع) فرمودند: "از عرب، کسی جز متهم به حرامزادگی و از انصار، کسی جز یهودی و از سایر مردم، کسی جز بدبخت، با تو دشمنی نمی‌کند"^[۷].

نفاق‌

پیامبر خدا (ص) فرمودند: "علی را دشمن نمی‌دارد، مگر منافق، یا تبهکار، یا دنیاطلب"^[۸].

امام علی (ع) نیز فرمودند: پیامبر امی (ص) با من عهد کرده است که جز مؤمن، تو را دوست نمی‌دارد و جز منافق، با تو دشمنی نمی‌کند"^[۹].

همچنین آن حضرت فرمودند: "سوگند به خدایی که دانه را شکافت و انسان را آفرید، این، پیمان پیامبر امی با من است که جز مؤمن، مرا دوست نمی‌دارد و جز منافق، با من دشمنی نمی‌کند"^[۱۰].

نگون‌بختی‌

رسول اکرم(ص) فرمودند: "حق با علی است و علی با حق. هر که از علی اطاعت کند، به راه راست هدایت می‌گردد؛ و هر که علی را نافرمانی کند، به هلاکت می‌افتد. دوستدار او سعادتمند و دشمنش نگون‌بخت است"^[۱۱].^[۱۲]

کینه‌ورزی با امام علی

پیامبر خدا (ص): هر کس مرا دوست دارد، باید علی را دوست داشته باشد و کسی که علی را دشمن بدارد، با من دشمنی کرده است و دشمنی با من، دشمنی با خدای عز و جل است و هر کس با خدا دشمنی ورزد، خداوندْ او را وارد جهنم می‌سازد^[۱۳].

پیامبر خدا (ص): ای علی! خوشا به حال کسانی که تو را دوست دارند با تو از در راستی درآیند؛ و بَدا به حال کسانی که با تو دشمنی می‌ورزند و با تو از درِ ناراستی درآیند!^[۱۴]

پیامبر خدا (ص): بدانید که جبرئیل به من از خداوند عز و جل خبر داد... که می‌فرماید: "هر که با علی دشمنی ورزد و از وی پیروی نکند، نفرین و خشم من بر اوست"^[۱۵].

پیامبر خدا (ص): ای مردم! کسی که علی را دوست بدارد، دوستش می‌دارم و کسی که او را دشمن بدارد، دشمنش می‌دارم؛ به کسی که به علی بپیوندد، می‌پیوندم و از کسی که از او ببُرد، می‌بُرم و از کسی از او روی‌گردان باشد، روی‌گردانم و کسی که از علی حمایت کند، حمایتش می‌کنم و با کسی که دشمن علی باشد، دشمنی می‌ورزم^[۱۶].

پیامبر خدا (ص)‌- در حَجة الوداع، در حالی که بر شترش نشسته و دستش بر شانه علی (ع) بود-: خداوندا! آیا ابلاغ کردم؟ خداوندا! آیا ابلاغ کردم؟ این، پسر عموی من و پدر فرزندان من است. خداوندا! دشمنانش را در آتش، واژگون ساز^[۱۷].

پیامبر خدا (ص): هر کس به علی حسد ورزد، به من حسد ورزیده است و کسی که به من حسد ورزد، کافر شده است^[۱۸].

مسند ابن حنبل‌- به نقل از عمرو بن شاسِ اسلمی-: همراه علی به سوی یمنْ روانه شدیم. در این سفر، علی با من قهر کرد، به طوری که در قلبم نسبت به علی کدورتی حاصل شد. هنگامی که برگشتم، در مسجد، گله‌ام را مطرح کردم، تا این که این مطلب به پیامبر خدا رسید. بامدادی به مسجد رفتم و پیامبر خدا در بین گروهی از یارانش بود. وقتی چشمش به من افتاد، به من خیره شد و با تندی به من نگریست تا این که نشستم. فرمود: "ای عمرو! به خدا سوگند، مرا آزردی". گفتم؛ ای پیامبر خدا! از آزردن شما به خدا پناه می‌برم. فرمود: "آری. هر کس علی را بیازارد، مرا آزرده است"^[۱۹].

پیامبر خدا (ص): دوست داشتن علی ایمان و دشمنی با او کفر است^[۲۰].

پیامبر خدا (ص): ای علی! کسی که بمیرد و با تو دشمن باشد، فرقی ندارد که یهودی مرده باشد یا نصرانی^[۲۱].^[۲۲]

جستارهای وابسته

منابع

محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین

پانویس

↑ «الإمام علی (ع): کل حِقدٍ حَقَدَتهُ قُرَیشٌ عَلی‌ رَسولِ اللهِ (ص) أظهَرَتهُ فِی، وسَتُظهِرُهُ فی وُلدی مِن بَعدی. ما لی ولِقُرَیشٍ! إنما وَتَرتُهُم بِأَمرِ اللهِ وأمرِ رَسولِهِ، أفَهذا جَزاءُ مَن أطاعَ اللهَ ورَسولَهُ إن کانوا مُسلِمینَ؟»، شرح نهج البلاغة، ج ۲۰، ص ۳۲۸، ح ۷۶۴.
↑ معرفة الصحابة، ج ۱، ص ۸۶، ح ۳۳۸.
↑ نساء، آیه ۵۴.
↑ شرح نهج البلاغة، ج ۷، ص ۲۲۰.
↑ «الإمام علی (ع)- مِن کتابٍ لَهُ إلی‌ عَقیلٍ-: ألا وإن العَرَبَ قَدِ اجتَمَعَت عَلی‌ حَربِ أخیک الیومَ اجتِماعَها عَلی‌ حَربِ النبِی (ص) قَبلَ الیومِ، فَأَصبَحوا قَد جَهِلوا حَقهُ وجَحِدوا فَضلَهُ»، الغارات، ج ۲، ص ۴۳۱.
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۷۸۱.
↑ «رسول الله (ص)- لِعَلِی (ع)-: لا یبغِضُک مِنَ العَرَبِ إلادَعِی، ولا مِنَ الأَنصارِ إلایهودِی، ولا مِن سائِرِ الناسِ إلاشَقِی»، المناقب، خوارزمی، ص ۳۲۳، ح ۳۳۰.
↑ «عنه (ص): لا یبغِضُ عَلِیاً إلامُنافِقٌ أو فاسِقٌ أو صاحِبُ دُنیا»، تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۲۸۵، ح ۸۸۱۷.
↑ «الإمام علی (ع): لَقَد عَهِدَ إلَی النبِی الامی (ص) أنهُ لا یحِبک إلامُؤمِنٌ، ولا یبغِضُک إلامُنافِقٌ»، سنن الترمذی، ج ۵، ص ۶۴۳، ح ۳۷۳۶.
↑ «عنه (ع): وَالذی فَلَقَ الحَبةَ وبَرَأَ النسَمَةَ، إنهُ لَعَهدُ النبِی الامی (ص) إلَی: ألا یحِبنی إلامُؤمِنٌ، ولا یبغِضَنی إلامُنافِقٌ»، صحیح مسلم، ج ۱، ص ۸۶، ح ۷۸.
↑ «رسول الله (ص): الحَق مَعَ عَلِی وعَلِی مَعَ الحَق؛ مَن أطاع عَلِیاً رَشِدَ، ومَن عَصی‌ عَلِیاً فَسَدَ، ومَن أحَبهُ سَعِدَ، ومَن أبغَضَهُ شَقِی»، الاحتجاج، ج ۱، ص ۲۲۹، ح ۴۲.
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۷۸۷.
↑ «رسول الله (ص): مَن أحَبنی فَلیحِب عَلِیاً؛ ومَن أبغَضَ عَلِیاً فَقَد أبغَضَنی، ومَن أبغَضَنی فَقَد أبغَضَ اللهَ عَز وجَل، ومَن أبغَضَ اللهَ أدخَلَهُ النارَ» (تاریخ بغداد، ج ۱۳، ص ۳۲ ش ۶۹۸۸).
↑ «عنه (ص): یا عَلِی، طوبی‌ لِمَن أحَبک وصَدَقَ فیک، ووَیلٌ لِمَن أبغَضَک وکذَبَ فیک» (المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۴۵، ح ۴۶۵۷).
↑ «عنه (ص): ألا إن جَبرَئیل خَبرَنی عَنِ اللهِ تَعالی‌... ویقولُ: مَن عادی‌ عَلِیاً ولَم یتَوَلهُ فَعَلَیه لَعنَتی وغَضَبی» (الاحتجاج، ج ۱، ص ۱۴۶، ح ۳۲).
↑ «عنه (ص): مَعاشِرَ الناسِ، مَن أحَب عَلِیاً أحببَتُهُ، ومَن أبغَضَ عَلِیاً أبغَضتُهُ، ومَن وَصَلَ عَلِیاً وَصَلتُهُ، ومَن قَطَعَ عَلِیاً قَطَعتُهُ، ومَن جَفا عَلِیاً جَفَوتُهُ، ومَن والی‌ عَلِیاً والَیتُهُ، ومَن عادی‌ عَلِیاً عادَیتُه» (الأمالی، صدوق، ص ۱۸۸، ح ۱۹۷).
↑ «رسول الله (ص)- فی حِجةِ الوَداعِ وهُوَ عَلی‌ ناقَتِهِ ویدُهُ عَلی‌ مَنکبِ عَلِی (ع)-: اللهُم هَل بَلغتُ؟ اللهُم هَل بَلغتُ؟ هذَا ابنُ عَمی وأبو وُلدی، اللهُم کب مَن عاداهُ فِی النارِ!» (المعجم الأوسط، ج ۶، ص ۳۰۰، ح ۶۴۶۸).
↑ «عنه (ص): مَن حَسَدَ عَلِیاً حَسَدَنی، ومَن حَسَدَنی دَخَلَ النارَ» (الأمالی، طوسی، ص ۶۲۳، ح ۱۲۸۷).
↑ مسند ابن حنبل، ج ۵، ص ۴۰۵، ح ۱۵۹۶۰.
↑ «رسول الله (ص): حُب عَلِی إیمانٌ، وبُغضُهُ کفرٌ» (الخصال، ص ۴۹۶، ح ۵).
↑ «عنه (ص): یا عَلِی، لا یبالی مَن ماتَ وهُوَ یبغِضُک؛ ماتَ یهودِیاً أو نَصرانِیاً» (المناقب، ابن مغازلی، ص ۵۱، ح ۷۴).
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۷۸۳.

[1] «الإمام علی (ع): کل حِقدٍ حَقَدَتهُ قُرَیشٌ عَلی‌ رَسولِ اللهِ (ص) أظهَرَتهُ فِی، وسَتُظهِرُهُ فی وُلدی مِن بَعدی. ما لی ولِقُرَیشٍ! إنما وَتَرتُهُم بِأَمرِ اللهِ وأمرِ رَسولِهِ، أفَهذا جَزاءُ مَن أطاعَ اللهَ ورَسولَهُ إن کانوا مُسلِمینَ؟»، شرح نهج البلاغة، ج ۲۰، ص ۳۲۸، ح ۷۶۴.

[2] معرفة الصحابة، ج ۱، ص ۸۶، ح ۳۳۸.

[3] نساء، آیه ۵۴.

[4] شرح نهج البلاغة، ج ۷، ص ۲۲۰.

[5] «الإمام علی (ع)- مِن کتابٍ لَهُ إلی‌ عَقیلٍ-: ألا وإن العَرَبَ قَدِ اجتَمَعَت عَلی‌ حَربِ أخیک الیومَ اجتِماعَها عَلی‌ حَربِ النبِی (ص) قَبلَ الیومِ، فَأَصبَحوا قَد جَهِلوا حَقهُ وجَحِدوا فَضلَهُ»، الغارات، ج ۲، ص ۴۳۱.

[6] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۷۸۱.

[7] «رسول الله (ص)- لِعَلِی (ع)-: لا یبغِضُک مِنَ العَرَبِ إلادَعِی، ولا مِنَ الأَنصارِ إلایهودِی، ولا مِن سائِرِ الناسِ إلاشَقِی»، المناقب، خوارزمی، ص ۳۲۳، ح ۳۳۰.

[8] «عنه (ص): لا یبغِضُ عَلِیاً إلامُنافِقٌ أو فاسِقٌ أو صاحِبُ دُنیا»، تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص ۲۸۵، ح ۸۸۱۷.

[9] «الإمام علی (ع): لَقَد عَهِدَ إلَی النبِی الامی (ص) أنهُ لا یحِبک إلامُؤمِنٌ، ولا یبغِضُک إلامُنافِقٌ»، سنن الترمذی، ج ۵، ص ۶۴۳، ح ۳۷۳۶.

[10] «عنه (ع): وَالذی فَلَقَ الحَبةَ وبَرَأَ النسَمَةَ، إنهُ لَعَهدُ النبِی الامی (ص) إلَی: ألا یحِبنی إلامُؤمِنٌ، ولا یبغِضَنی إلامُنافِقٌ»، صحیح مسلم، ج ۱، ص ۸۶، ح ۷۸.

[11] «رسول الله (ص): الحَق مَعَ عَلِی وعَلِی مَعَ الحَق؛ مَن أطاع عَلِیاً رَشِدَ، ومَن عَصی‌ عَلِیاً فَسَدَ، ومَن أحَبهُ سَعِدَ، ومَن أبغَضَهُ شَقِی»، الاحتجاج، ج ۱، ص ۲۲۹، ح ۴۲.

[12] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۷۸۷.

[13] «رسول الله (ص): مَن أحَبنی فَلیحِب عَلِیاً؛ ومَن أبغَضَ عَلِیاً فَقَد أبغَضَنی، ومَن أبغَضَنی فَقَد أبغَضَ اللهَ عَز وجَل، ومَن أبغَضَ اللهَ أدخَلَهُ النارَ» (تاریخ بغداد، ج ۱۳، ص ۳۲ ش ۶۹۸۸).

[14] «عنه (ص): یا عَلِی، طوبی‌ لِمَن أحَبک وصَدَقَ فیک، ووَیلٌ لِمَن أبغَضَک وکذَبَ فیک» (المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۴۵، ح ۴۶۵۷).

[15] «عنه (ص): ألا إن جَبرَئیل خَبرَنی عَنِ اللهِ تَعالی‌... ویقولُ: مَن عادی‌ عَلِیاً ولَم یتَوَلهُ فَعَلَیه لَعنَتی وغَضَبی» (الاحتجاج، ج ۱، ص ۱۴۶، ح ۳۲).

[16] «عنه (ص): مَعاشِرَ الناسِ، مَن أحَب عَلِیاً أحببَتُهُ، ومَن أبغَضَ عَلِیاً أبغَضتُهُ، ومَن وَصَلَ عَلِیاً وَصَلتُهُ، ومَن قَطَعَ عَلِیاً قَطَعتُهُ، ومَن جَفا عَلِیاً جَفَوتُهُ، ومَن والی‌ عَلِیاً والَیتُهُ، ومَن عادی‌ عَلِیاً عادَیتُه» (الأمالی، صدوق، ص ۱۸۸، ح ۱۹۷).

[17] «رسول الله (ص)- فی حِجةِ الوَداعِ وهُوَ عَلی‌ ناقَتِهِ ویدُهُ عَلی‌ مَنکبِ عَلِی (ع)-: اللهُم هَل بَلغتُ؟ اللهُم هَل بَلغتُ؟ هذَا ابنُ عَمی وأبو وُلدی، اللهُم کب مَن عاداهُ فِی النارِ!» (المعجم الأوسط، ج ۶، ص ۳۰۰، ح ۶۴۶۸).

[18] «عنه (ص): مَن حَسَدَ عَلِیاً حَسَدَنی، ومَن حَسَدَنی دَخَلَ النارَ» (الأمالی، طوسی، ص ۶۲۳، ح ۱۲۸۷).

[19] مسند ابن حنبل، ج ۵، ص ۴۰۵، ح ۱۵۹۶۰.

[20] «رسول الله (ص): حُب عَلِی إیمانٌ، وبُغضُهُ کفرٌ» (الخصال، ص ۴۹۶، ح ۵).

[21] «عنه (ص): یا عَلِی، لا یبالی مَن ماتَ وهُوَ یبغِضُک؛ ماتَ یهودِیاً أو نَصرانِیاً» (المناقب، ابن مغازلی، ص ۵۱، ح ۷۴).

[22] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۷۸۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]