آینده‌پژوهی
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
آینده‌پژوهی به معنای فعالیتهای پژوهشی درباره آینده جهان است[۱].
مقدمه
- "آینده"، کلید واژه، مفهوم و انگارهای است که اندیشه و تأمّل درباره آن، برای همگان جالب و پر جاذبه است. *مردم دوست دارند بدانند سرنوشت جهان در آینده چگونه رقم خواهد خورد؟ آیا دنیا به سمت پیشرفت، توسعه، تعالی و تکامل حرکت میکند یا نه؟ در آینده نزدیک یا دور، زندگی بشری چگونه خواهد بود؟ آیا وعدههای ادیان و مکاتب درباره آینده تحقّق خواهد یافت یا نه؟ با توجّه به پیشرفت مادی بشر، وضعیت تکنولوژی و صنعت چگونه خواهد بود؟
- با رخنمایی اینگونه پرسشها و صدها سؤال دیگر، توجه به آینده، ضرورت و اهمیت ویژهای یافته است و دولتها و صاحبان دانش و اندیشه، همواره به فکر برنامهریزی و سیاستگذاری "در عرصه اقتصاد، سیاست، امنیت، مدیریت و ..." برای آینده و پیشدستی برابر مشکلات احتمالی بودهاند و خواستهاند آیندهای مطمئن و توسعهآمیز برای کشورهای خود رقم زنند[۲].
- از طرف دیگر، پدیدهها و تحولات سریع و شگرفی که در عرصه بین‌الملل رخ داده است "مانند تحولات جهانی شدن و پیشرفتهای فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی و تشکیل دهکده جهانی و ..." باعث شده است اندیشمندان و فیلسوفان توجّه ویژهای نسبت به آینده جهان داشته باشند و درباره خطرات و تحوّلات احتمالی هشدارهایی بدهند.
- ادیان- به ویژه دین اسلام- نیز توجّه ویژهای به آینده بشر دارند و افقی روشن و امیدوارانه فراروی انسان گشودهاند و آیندهای توأم با عدالت، امنیت، معنویت و پیشرفت برای جهان پیشبینی کردهاند. این وعده و بشارت به دست خاتم اوصیا، موعود آسمانی و حجت الهی عجّل اللّه تعالی فرجه الشّریف تحقق خواهد یافت.
- پس مطالعه و پژوهش درباره "آینده"، در حال حاضر اهمیت و ضرورت ویژهای یافته و "آینده‌پژوهی"- هرچند با پیشینه اندک و نوظهور- جایگاه مهم و برجستهای میان علوم پیدا کرده و یکی از رشتههای علمی، مطرح شده است.
- در رابطه با آینده، اصطلاحات و الفاظ گوناگونی از قبیل: فرجاممندی، آیندهنگری، پیشبینی، سرنوشتباوری، آیندهباوری، غیبگویی، آیندهشناسی، دوراندیشی و ... به کار میرود؛ اما آنچه اهمیت دارد "روشمند کردن پژوهش درباره آینده" و نشان دادن تصویری جامع و نزدیک به واقع از آینده است. بر این اساس فهم "آینده"، "تصویرسازی واقعبینانه از آینده" و "روشمند کردن پژوهش درباره آینده"، امری بایسته و ضروری به نظر میرسد.
- درباره مهدویت‌پژوهی و آینده‌پژوهی چند نکته قابل تأمل است[۳]:
- آینده‌پژوهی، اعم از غایت و نهایتپژوهی است. مهدویت‌پژوهی از این حیث، جزئی از آینده‌پژوهی است. البته مهدویت، آینده نهایی محسوب می‌شود.
- آینده‌پژوهی، کلّی و مفهومی است؛ حال اینکه مهدویت‌پژوهی، مصداقی است؛ آن هم درباره همان یک مصداق تامّ و تمام. از طرفی جزئیات آینده جهان در نظام مهدوی، از جهات گوناگونی روشن شده است.
- مهدویت‌پژوهی، کمالپژوهی است؛ پس در واقع، در "مهدویت"، نهایت همراه کمال مطرح است.
- بنابراین مهدویت‌پژوهی، علاوه بر منابع عقلی- فلسفی و احیانا علمی- تجربی، به شدّت در تبیین جزئیات، به منابع وحی و سنت و روش استنادی و اجتهادی وابسته است؛ برای نمونه، عقل با برهان و استدلال، غایت و علت نهایی را به صورت قطعی و حتمی برای انسان، جامعه، جهان و تاریخ پذیرفته و آن را تعمیم میدهد و نمیپذیرد اینها عبث آفریده شده باشند و اینکه نظام در آینده، نظامی متشکل از جمعیت، دولت، سرزمین و حاکمیت جهانی خواهد بود.
- علم و تجربههای علمی، با تحلیل گذشته، به صورت احتمالی وضعیت آینده را پیشبینی میکند؛ ولی فراتر از همین احتمال کلی، پیش نمیرود و از محدوده علم تجربی، سیاسی و تاریخی خارج است. حداکثر میتواند تا این اندازه احتمال دهد که شکل جهانی و مردمیتری باشد. منابع قرآنی و سنّت "احادیث"، در تبیین مبانی و شرایط و حتی شکل، شیوهها و ساختار آینده جهان و تاریخ و وضعیت نظام سیاسی، سیاست و دولت جهانی، به کمک عقل و تجربه میآیند و به صورت یقینی، دانستههای عقل را تفسیر و تفصیل داده و شکل و ساختار سیاسی آینده را تبیین و روشن میسازند و از آن خبر میدهند[۴][۵].
جستارهای وابسته
- آخر الزمان؛
- آدینه؛
- آستانه عسکریین؛
- آستانه قیامت؛
- آفتاب پشت ابر؛
- آینده‌پژوهی؛
- آیین جدید؛
- أبدال؛
- ابوالادیان؛
- ابوصالح؛
- ابوالقاسم؛
- اثنا عشری؛
- احمد؛
- احمد بن اسحاق قمی؛
- احمد بن هلال کرخی؛
- احمدیه؛
- اخیار؛
- ادله رجعت؛
- اسماعیلیه؛
- أشراط الساعه؛
- اصحاب قائم؛
- اصحاب کهف؛
- اقامت‌گاه امام مهدی در عصر ظهور؛
- القاب امام مهدی(ع)؛
- امامت امام مهدی(ع)؛
- امامت و مهدویت؛
- امام حسن عسکری؛
- امام زمان؛
- امام‌شناسی؛
- امام مهدی از ولادت تا ظهور؛
- امامیه؛
- امدادهای غیبی؛
- امکان رجعت ؛
- امنیت ؛
- انتظار فرج؛
- انتقام؛
- انجمن حجتیه؛
- انطاکیه؛
- اوتاد؛
- اهل سنت و مهدی موعود؛
- اهل سنت و ولادت مهدی؛
- اهل کتاب در عصر ظهور؛
- الغیبة للحجة؛
- ایام الله؛
- ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم؛
- باب؛
- بابیه؛
- باران‌های پیاپی؛
- باقریه؛
- البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان؛
- بعثت امام مهدی؛
- بقیه الله؛
- بلالی؛
- بلالیه؛
- بهائیت؛
- البیان فی اخبار صاحب الزمان؛
- بیت الحمد؛
- بیت المقدس؛
- بیدا؛
- بیعت حضرت مهدی؛
- بیعت نامه مهدی؛
- البیعه لله؛
- پایان تاریخ؛
- پدر حضرت مهدی؛
- پدر مهدی و اهل سنت؛
- پرچم حضرت مهدی ؛
- پرچم‌های سیاه؛
- پیراهن حضرت مهدی؛
- تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم؛
- تاریخ عصر غیبت؛
- تاریخ غیبت کبرا؛
- تشرف؛
- تکذیب وقت گزاران؛
- تناثر النجوم؛
- توقیع؛
- جبرئیل؛
- جده؛
- جزیره خضرا؛
- جزیره خضرا در ترازوی نقد؛
- جعفر کذاب؛
- جمعه؛
- جنگ افزارهای مهدی؛
- حجت؛
- حجر الاسود؛
- حدیث غدیر؛
- حدیث لوح حضرت زهرا؛
- حدیث معراج؛
- حرز حضرت مهدی؛
- حرمت نام بردن مهدی؛
- حسن شریعی؛
- حسین بن روح نوبختی؛
- حسین بن منصور حلاج؛
- حکومت جهانی؛
- حکومت صالحان؛
- حکومت مستضعفان؛
- حکیمه خاتون؛
- حیرت؛
- خاتم الاوصیاء؛
- خراسانی؛
- خردسال‌ترین پیشوای معصوم؛
- خروج خراسانی؛
- خروج دابه الارض؛
- خروج دجال؛
- خروج سفیانی؛
- خروج سید حسنی؛
- خروج شعیب بن صالح؛
- خروج شیصبانی؛
- خروج عوف سلمی؛
- خروج مهدی (قیام مهدی)؛
- خروج یأجوج و مأجوج؛
- خروج یمانی؛
- خسف به بیداء؛
- خسوف و کسوف غیرعادی؛
- خضر؛
- خلافت موعود؛
- خورشید پشت ابر؛
- خطبه قیام؛
- خورشید مغرب؛
- خیمه؛
- دابه الارض؛
- دادگستر جهان؛
- دانشمندان عامه و مهدی موعود؛
- دجال؛
- در انتظار ققنوس؛
- در فجر ساحل؛
- دست بر سر گذاشتن؛
- دعای افتتاح؛
- دعای عهد؛
- دعای ندبه؛
- دعای سمات؛
- دوازده امامی؛
- دولت کریمه؛
- دین در آخرالزمان؛
- دین در عصر ظهور؛
- ذی طوی؛
- رایات سود؛
- رحلت مهدی؛
- رجعت؛
- رجعت کنندگان؛
- رکن و مقام؛
- رؤیت مهدی؛
- زبور داود؛
- زمینه‌سازان ظهور؛
- زنان آخرالزمان؛
- زنان و قیام مهدی؛
- زندگی آخرالزمان؛
- زیارت آل یس؛
- زیارت ناحیه مقدسه؛
- زیارت رجبیه؛
- زیدیه ؛
- سازمان وکالت؛
- سامرا؛
- سرداب سامرا؛
- سلاح امام مهدی؛
- سفیانی؛
- سید حسنی؛
- سیره حکومتی امام مهدی؛
- سیصد و سیزده؛
- شاهدان ولادت امام مهدی؛
- شرایط ظهور؛
- شرید؛
- شریعیه؛
- شعبان؛
- شعیب بن صالح؛
- شلمغانیه؛
- شمائل حضرت مهدی؛
- شمشیر؛
- شهادت امام مهدی؛
- شیخیه؛
- شیطان؛
- شیصبانی؛
- شیعه؛
- صاحب الامر؛
- صاحب الدار؛
- صاحب الزمان؛
- صاحب السیف؛
- صاحب الغیبه؛
- صاید بن صید؛
- صقیل؛
- صیحه آسمانی؛
- طالقان؛
- طرید؛
- طلوع خورشید از مغرب؛
- طویل العمر؛
- طی الارض؛
- طیبه؛
- ظهور؛
- عاشورا؛
- عبرتایی؛
- عثمان بن سعید عمری؛
- عدد یاران مهدی؛
- عدل و قسط؛
- العرف الوردی فی الاخبار المهدی؛
- عسکریه؛
- عصائب؛
- عصر زندگی؛
- عقد الدرر فی اخبار المنتظر؛
- علایم ظهور؛
- علائم قیامت؛
- علی بن محمد سمری؛
- غار انطاکیه ؛
- غایب؛
- غریم؛
- غلام؛
- غیبت امام مهدی؛
- الغیبة؛
- غیبت صغرا؛
- غیبت کبرا؛
- فترت؛
- فرید؛
- فرجام حضرت مهدی؛
- فرجام شناسی؛
- فضیلت انتظار فرج ؛
- فضیلت منتظران؛
- فلسفه رجعت؛
- فلسفه غیبت صغرا؛
- فلسفه و علل غیبت؛
- فواید امام غایب؛
- فوتوریسم؛
- قائم؛
- قادیانیه؛
- قتل نفس زکیه؛
- قم؛
- قیامت صغرا؛
- قیام‌های پیش از ظهور؛
- کشته شدن شیطان؛
- کمال الدین و تمام النعمه؛
- کوفه؛
- کنیه حضرت مهدی؛
- کوه رضوی؛
- کیسانیه؛
- لباس حضرت مهدی؛
- لوح حضرت زهرا؛
- مادر حضرت مهدی؛
- متمهدی؛
- مثلث برمودا؛
- محدث؛
- محل بیعت مهدی؛
- محل ظهور مهدی؛
- محل قتل نفس زکیه؛
- محمد؛
- محمد بن عثمان بن سعید عمری؛
- محمد بن علی بن بلال؛
- محمد بن علی شلمغانی؛
- محمد بن نصیر نمیری؛
- محمدیه؛
- مدعیان بابیت؛
- مدعیان مهدویت؛
- مرجع تقلید؛
- مردان آخرالزمان؛
- مرکز حکومت مهدی؛
- مرگ جاهلی؛
- مرگ سرخ؛
- مرگ سفید؛
- مستضعف؛
- مسجد جمکران؛
- مسجد الحرام؛
- مسجد سهله؛
- مسجد صاحب الزمان؛
- مسجد کوفه؛
- مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور؛
- مضطر؛
- معجم احادیث الامام المهدی ؛
- معمرین؛
- مغیریه؛
- مقتدای مسیح؛
- مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم؛
- ملاحم و فتن؛
- ملاقات با حضرت مهدی؛
- ملیکه ؛
- منتخب الاثر؛
- منتظر ۱؛
- منتظر ۲؛
- منتقم؛
- منصور؛
- موتور؛
- موسویه؛
- موعود مسیحیت؛
- موعود یهود؛
- مهدی؛
- مهدی سودانی؛
- مهدی موعود ؛
- مهدویت؛
- ممهدون ؛
- مهدویت‌پژوهی؛
- مهدی شخصی و مهدی نوعی؛
- مهدیه؛
- میراث دار پیامبران؛
- ناحیه مقدسه؛
- نام‌های حضرت مهدی؛
- ناووسیه؛
- نجبا؛
- ندای آسمانی؛
- نرگس؛
- نزول عیسی؛
- نشانه‌های آخرالزمان؛
- نشانه‌های ظهور؛
- نفس زکیه؛
- نماز امام زمان؛
- نواب خاص؛
- نیابت خاص؛
- نیابت عام؛
- نیمه شعبان؛
- وقاتون؛
- وقت ظهور؛
- وقت معلوم؛
- وکلای حضرت مهدی؛
- ولادت حضرت مهدی؛
- ولایت فقیه؛
- ولی فقیه؛
- همسر و فرزند مهدی؛
- هیبت مهدی؛
- یأجوج و مأجوج؛
- یاران حضرت مهدی؛
- یا لثارات الحسین؛
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷-۲۹.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷-۲۹.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷-۲۹.
- ↑ رحیم کارگر، آینده جهان( دولت و سیاست در اندیشه مهدویت)، ص ۱۵- ۱۷
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۷-۲۹.