نسب امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۶

مقدمه

امیر مؤمنان علی (ع) مانند پیامبر خدا (ص)، ریشه در تبار پاک و دودمان ارجمند ابراهیم (ع) (قهرمان توحید) دارد. پیامبر (ص)، درباره نیاکان خود فرمود: "خداوند از فرزندان ابراهیم، اسماعیل را برگزید و از پسران اسماعیل، بنی‌کنانه را و از بنی کنانه، قریش را و از قریش، بنی هاشم را و از بنی هاشم، مرا^[۱].

بنی هاشم، زبده خاندان‌هاست و پیامبر (ص) و علی (ع)، برگزیده این خاندان‌اند. چنین است که مولا در توصیف تبار پیامبر خدا (ص) می‌فرماید: خاندانش بهترین خاندان و ریشه‌اش بهترین ریشه است. در حرم رویید و در کرَم بالید. شاخه‌هایش بلند است و میوه‌هایش دور از دسترس^[۲]. در واقع، این ستایش، ستایش تبار مولا نیز هست؛ چه، پیامبر خدا (ص) فرمود: من و علی از یک ریشه‌ایم^[۳] و فرمود: "گوشت او گوشت من است و خون او خون من"^[۴].

پیامبر خدا (ص) فرمود: "من و علی از یک نور آفریده شدیم... پس پیوسته خدای عز و جل ما را از صُلب‌های پاک به رَحِم‌های پاک انتقال داد تا ما را به عبد المطلب رسانْد"^[۵].^[۶]

نسب

ابوطالب از نوادگان هاشم بن عبد مناف و تنها عموی تنی رسول خدا(ص)، پدر امیرالمؤمنین(ع) بود که پس از درگذشت عبدالمطلب رئیس تیره بنی هاشم و بزرگ مکه شد. او انسانی شجاع، بخشنده و فداکار در راه توحید و دفاع از رسول خدا(ص) بود و دو فرزند خود علی و جعفر را به همراهی با آن حضرت تشویق می‌کرد^[۷]. تا پایان زندگانی، سرسختانه از رسول خدا(ص) دفاع کرد و جان خود و فرزندانش را سپر جان رسول خدا(ص) نمود^[۸]. قصیده لامیه ابوطالب در مدح رسول خدا(ص) بیانگر ایمان سرشار او به پیامبر(ص) است^[۹] و رسول خدا(ص) نیز او را به شدت دوست داشت و سال درگذشت او و همسر خود حضرت خدیجه(س) را «عام الحزن» نامید^[۱۰].

مادر حضرت علی(ع) فاطمه دختر اسد بن هاشم بن عبد مناف و نخستین زن هاشمی که به ازدواج مرد هاشمی در آمد. او از نخستین زنان مسلمان و مهاجران به مدینه بود^[۱۱]. فاطمه برای رسول خدا(ص) مادری کرد و حضرت نیز برای او احترام زیادی قائل بود^[۱۲]، به گونه‌ای که وی را مادر خود نامید و پس از رحلت او در سال چهارم هجری، بر پیکرش نماز گزارد، هفتاد تکبیر گفت و در پیراهن خود کفن کرد^[۱۳]. حضرت علی(ع) سه برادر به نام‌های طالب، عقیل و جعفر و یک خواهر به نام جُمانه^[۱۴] و به نقلی فاخته یا هند^[۱۵] داشت، که ام هانی شهرت یافت^[۱۶].

نام، کنیه و القاب

بنا بر نقلی رسول خدا(ص)^[۱۷] و نقلی دیگر پدرش با الهام الهی او را علی نام نهاد^[۱۸]. مادرش فاطمه بنت اسد نیز چون نام پدرش اسد بود، فرزند خود را «حیدر» نامید^[۱۹]. امام علی(ع) در رجزی که در جنگ خیبر در پاسخ به مرحب یهودی خواند فرمود: «مادرم من را حیدر (شیر) نامید»^[۲۰].

کنیه حضرت به اعتبار بزرگ‌ترین فرزندش امام حسن(ع)، ابوالحسن و محبوب‌ترین کنیه او ابوتراب است، به طوری که هر وقت آن حضرت را با این کنیه صدا می‌زدند خرسند می‌شد. رسول خدا(ص) کنیه ابوتراب را در جنگ ذی العُشیره^[۲۱] به او اعطا کرد^[۲۲]. برای آن حضرت القاب گوناگونی بیان شده است که برخی از آنها عبارت است: امیرالمؤمنین، اسدالله، وصی، سید المسلمین، امام المتقین^[۲۳]، یعسوب الدین^[۲۴]، مرتضی، مقتدا، خیر البشر^[۲۵]، صدیق اکبر^[۲۶]، سید المؤمنین، سیدالعرب^[۲۷]، باب الهدی و رایة الهدی^[۲۸].^[۲۹]

جستارهای وابسته

پرسش‌های وابسته

نسب امام علی چیست؟ (پرسش)

منابع

محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین.
اکبر ذاکری، علی، درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش اول ج۲

پانویس

↑ سنن الترمذی، ج ۵، ص ۵۸۳، ح ۳۶۰۵.
↑ نهج البلاغة، خطبه ۹۴ و خطبه ۱۶۱.
↑ الخصال، ص ۲۱.
↑ الأمالی، مفید، ص ۲۹۴.
↑ رسول الله (ص): «خُلِقتُ أنَا وعَلی مِن نورٍ واحِدٍ... فَلَم یزَل ینقُلُنَا اللهُ عز وجل مِن أصلابٍ طاهِرَةٍ إلی‌ أرحامٍ طاهِرَةٍ حَتی انتَهی‌ بِنا إلی‌ عَبدِ المُطلِبِ»؛ معانی الأخبار، ص ۵۶، ح ۴.
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۲۱.
↑ ر.ک: طبرسی، اعلام الوری، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۶۹.
↑ مفید، الفصول المختاره، ص۵۸.
↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۱۹- ۳۲۰؛ ابن حجر، الإصابه، ج۷، ص۱۹۷.
↑ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۳۵.
↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۹۱.
↑ جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۳۷۸.
↑ بلاذری، الانساب الاشراف، ج۲، ص۳۵ (چاپ زکار، ص۲۹۳).
↑ بلاذری، همان، ص۴۰ (چاپ زکار، ص۲۹۵).
↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ص۱۲۰.
↑ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش اول ج۲ ص ۱۷.
↑ شوشتری، احقاق الحق، ج۷، ص۴۹۰.
↑ صدوق، معانی الاخبار، ص۵۵.
↑ ابن جوزی، تذکرة الخواص، ص۱۵؛ ابن عنبه، عمدة الطالب، ص۵۵.
↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۳۹؛ صدوق، معانی الاخبار، ص۵۹، ح۹.
↑ بلاذری، الانساب الاشراف، ج۲، ص۹۰؛ برای آگاهی از این کنیه ر.ک: میرشریفی، کنیه ابوتراب افتخار امیرالمؤمنین(ع)، میراث جاویدان، ش۱۳، ۱۳۷۵.
↑ احمد بن حنبل، مسند، ج۴، ص۱۶۳.
↑ ابن بطریق، عمدة عیون صحاح الاخبار، ص۲۶۴.
↑ ابن طاووس، التحصین، ص۵۵۰.
↑ مفید، الارشاد، ج۱، ص۳۹.
↑ نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ج۱، ص۲۶.
↑ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۱، ص۱۹۵.
↑ کلینی، الکافی، ج۴، ص۴۹۳.
↑ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش اول ج۲ ص ۱۸.

[1] سنن الترمذی، ج ۵، ص ۵۸۳، ح ۳۶۰۵.

[2] نهج البلاغة، خطبه ۹۴ و خطبه ۱۶۱.

[3] الخصال، ص ۲۱.

[4] الأمالی، مفید، ص ۲۹۴.

[5] رسول الله (ص): «خُلِقتُ أنَا وعَلی مِن نورٍ واحِدٍ... فَلَم یزَل ینقُلُنَا اللهُ عز وجل مِن أصلابٍ طاهِرَةٍ إلی‌ أرحامٍ طاهِرَةٍ حَتی انتَهی‌ بِنا إلی‌ عَبدِ المُطلِبِ»؛ معانی الأخبار، ص ۵۶، ح ۴.

[6] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین، ص ۲۱.

[7] ر.ک: طبرسی، اعلام الوری، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۶۹.

[8] مفید، الفصول المختاره، ص۵۸.

[9] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۱۹- ۳۲۰؛ ابن حجر، الإصابه، ج۷، ص۱۹۷.

[10] یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۳۵.

[11] ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۹۱.

[12] جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۳۷۸.

[13] بلاذری، الانساب الاشراف، ج۲، ص۳۵ (چاپ زکار، ص۲۹۳).

[14] بلاذری، همان، ص۴۰ (چاپ زکار، ص۲۹۵).

[15] ابن سعد، الطبقات الکبری، ص۱۲۰.

[16] پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش اول ج۲ ص ۱۷.

[17] شوشتری، احقاق الحق، ج۷، ص۴۹۰.

[18] صدوق، معانی الاخبار، ص۵۵.

[19] ابن جوزی، تذکرة الخواص، ص۱۵؛ ابن عنبه، عمدة الطالب، ص۵۵.

[20] ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۳۹؛ صدوق، معانی الاخبار، ص۵۹، ح۹.

[21] بلاذری، الانساب الاشراف، ج۲، ص۹۰؛ برای آگاهی از این کنیه ر.ک: میرشریفی، کنیه ابوتراب افتخار امیرالمؤمنین(ع)، میراث جاویدان، ش۱۳، ۱۳۷۵.

[22] احمد بن حنبل، مسند، ج۴، ص۱۶۳.

[23] ابن بطریق، عمدة عیون صحاح الاخبار، ص۲۶۴.

[24] ابن طاووس، التحصین، ص۵۵۰.

[25] مفید، الارشاد، ج۱، ص۳۹.

[26] نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ج۱، ص۲۶.

[27] قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۱، ص۱۹۵.

[28] کلینی، الکافی، ج۴، ص۴۹۳.

[29] پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش اول ج۲ ص ۱۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
+{{مدخل مرتبط
-<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام علی]]{{ع}} است. "'''[[امام علی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| موضوع مرتبط = امام علی
-<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام علی در قرآن]] - [[امام علی در حدیث]] - [[امام علی در کلام اسلامی]]</div>
+| عنوان مدخل  =
-<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام علی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
+| مداخل مرتبط =
+| پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)
+}}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-[[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} نیز، چونان [[پیامبر خدا]]{{صل}}، ریشه در تبار [[پاک]] و دودمان ارجمند [[ابراهیم]]{{ع}} (قهرمان [[توحید]]) دارد. بدین‌سان، [[سخن گفتن]] از نیای [[پیامبر خدا]]، [[سخن گفتن]] از نیای مولاست. [[پیامبر]]{{صل}}، درباره نیاکان خود فرمود: [[خداوند]] از [[فرزندان]] [[ابراهیم]]، [[اسماعیل]] را برگزید واز پسران‌اسماعیل، بنی‌کنانه را و از بنی [[کنانه]]، [[قریش]] را و از [[قریش]]، [[بنی هاشم]] را و از [[بنی هاشم]]، مرا<ref>سنن الترمذی، ج ۵، ص ۵۸۳، ح ۳۶۰۵.</ref>.
+[[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} مانند [[پیامبر خدا]] {{صل}}، ریشه در تبار [[پاک]] و دودمان ارجمند [[ابراهیم]] {{ع}} (قهرمان [[توحید]]) دارد. [[پیامبر]] {{صل}}، درباره نیاکان خود فرمود: "[[خداوند]] از [[فرزندان]] [[ابراهیم]]، [[اسماعیل]] را برگزید و از پسران اسماعیل، بنی‌کنانه را و از بنی کنانه، [[قریش]] را و از [[قریش]]، [[بنی هاشم]] را و از [[بنی هاشم]]، مرا<ref>سنن الترمذی، ج ۵، ص ۵۸۳، ح ۳۶۰۵.</ref>.
-بدین‌سان، [[بنی هاشم]]، زبده خاندان‌هاست و [[پیامبر]]{{صل}} و [[علی]]{{ع}}، [[برگزیده]] این خاندان‌اند. چنین است که مولا در توصیف [[تبار پیامبر]] [[خدا]]{{صل}} می‌فرماید: خاندانش [[بهترین]] [[خاندان]] و ریشه‌اش [[بهترین]] ریشه است. در [[حرم]] رویید و در کرَم بالید. شاخه‌هایش بلند است و میوه‌هایش دور از دسترس<ref>نهج البلاغة، خطبه ۹۴ و خطبه ۱۶۱.</ref>. به واقع، این [[ستایش]]، [[ستایش]] تبار مولا نیز هست؛ چه، [[پیامبر خدا]]{{صل}} فرمود: من و [[علی]] از یک ریشه‌ایم<ref>الخصال، ص ۲۱.</ref>. و فرمود: گوشت او گوشت من است و [[خون]] او [[خون]] من<ref>الأمالی، مفید، ص ۲۹۴.</ref>.
-[[پیامبر خدا]]{{صل}}: من و [[علی]] از یک [[نور]] [[آفریده]] شدیم... پس پیوسته خدای عز و جل ما را از صُلب‌های [[پاک]] به رَحِم‌های [[پاک]] انتقال داد تا ما را به [[عبد المطلب]] رسانْد<ref>رسول الله{{صل}}: {{متن حدیث|خُلِقتُ أنَا وعَلی مِن نورٍ واحِدٍ... فَلَم یزَل ینقُلُنَا اللهُ عز وجل مِن أصلابٍ طاهِرَةٍ إلی‌ أرحامٍ طاهِرَةٍ حَتی انتَهی‌ بِنا إلی‌ عَبدِ المُطلِبِ}} (معانی الأخبار، ص ۵۶، ح ۴).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۲۱.</ref>.
-==[[نسب]] [[علی بن ابی طالب]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}==
+[[بنی هاشم]]، زبده خاندان‌هاست و [[پیامبر]] {{صل}} و [[علی]] {{ع}}، [[برگزیده]] این خاندان‌اند. چنین است که مولا در توصیف [[تبار پیامبر]] [[خدا]] {{صل}} می‌فرماید: خاندانش [[بهترین]] [[خاندان]] و ریشه‌اش [[بهترین]] ریشه است. در [[حرم]] رویید و در کرَم بالید. شاخه‌هایش بلند است و میوه‌هایش دور از دسترس<ref>نهج البلاغة، خطبه ۹۴ و خطبه ۱۶۱.</ref>. در واقع، این [[ستایش]]، [[ستایش]] تبار مولا نیز هست؛ چه، [[پیامبر خدا]] {{صل}} فرمود: من و [[علی]] از یک ریشه‌ایم<ref>الخصال، ص ۲۱.</ref> و فرمود: "گوشت او گوشت من است و [[خون]] او [[خون]] من"<ref>الأمالی، مفید، ص ۲۹۴.</ref>.
-[[شیخ طوسی]] درباره [[حضرت]] می‌نویسد: [[امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف]]{{ع}}، او [[وصی رسول خدا]]{{صل}} و [[خلیفه]] او، [[امام]] [[عادل]] و [[سید]] مرشد، [[صدیق اکبر]]، [[سید]] وصیین بود. کنیه‌اش [[ابوالحسن]] بود. ایشان در [[مکه]] در خانۀ [[حرام]] ([[کعبه]])، [[روز جمعه]] سیزدهم [[رجب]] سی سال پس از [[عام الفیل]] متولد شد<ref>شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۶، ص۱۹.</ref>. [[تاریخ]] [[تولد]] [[حضرت]] را [[کلینی]] مانند [[شیخ طوسی]] ذکر کرده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۵۲.</ref>. نظرهای دیگری دربارۀ [[زمان]] [[تولد]] [[حضرت]] [[نقل]] شده است<ref>محمدباقر مجلسی، مرآة العقول، ج۵، ص۲۷۶.</ref>. جریان [[تولد]] [[امیر مؤمنان]]{{ع}} در [[خانه خدا]] را [[شیخ صدوق]] در کتاب‌های خود أمالی<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ص۱۳۲، مجلس ۲۷.</ref>، معانی الأخبار<ref>شیخ صدوق، معانی الأخبار، ص۶۲.</ref> و [[علل الشرائع]]<ref>شیخ صدوق، معانی الأخبار، ص۶۲؛ همو، علل الشرائع، ص۱۳۶.</ref> به تفصیل [[نقل]] کرده و [[شیخ طوسی]] با دو [[سند]] آورده است<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ص۷۰۶، ح۱۵۱۱.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۲۵.</ref>
+[[پیامبر خدا]] {{صل}} فرمود: "من و [[علی]] از یک [[نور]] [[آفریده]] شدیم... پس پیوسته خدای عز و جل ما را از صُلب‌های [[پاک]] به رَحِم‌های [[پاک]] انتقال داد تا ما را به [[عبد المطلب]] رسانْد"<ref>رسول الله {{صل}}: {{متن حدیث|خُلِقتُ أنَا وعَلی مِن نورٍ واحِدٍ... فَلَم یزَل ینقُلُنَا اللهُ عز وجل مِن أصلابٍ طاهِرَةٍ إلی‌ أرحامٍ طاهِرَةٍ حَتی انتَهی‌ بِنا إلی‌ عَبدِ المُطلِبِ}}؛ معانی الأخبار، ص ۵۶، ح ۴.</ref>.<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۲۱.</ref>
+== نسب ==
+{{اصلی|ابوطالب|حضرت فاطمه بنت اسد}}
+[[ابوطالب]] از [[نوادگان]] [[هاشم بن عبد مناف]] و تنها عموی تنی [[رسول خدا]]{{صل}}، پدر [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} بود که پس از درگذشت [[عبدالمطلب]] [[رئیس]] تیره [[بنی هاشم]] و بزرگ [[مکه]] شد. او [[انسانی]] [[شجاع]]، [[بخشنده]] و [[فداکار]] در راه [[توحید]] و [[دفاع]] از رسول خدا{{صل}} بود و دو فرزند خود علی و جعفر را به [[همراهی]] با آن حضرت [[تشویق]] می‌کرد<ref>ر.ک: طبرسی، اعلام الوری، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۳۴۲؛ ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۶۹.</ref>. تا پایان زندگانی، سرسختانه از رسول خدا{{صل}} دفاع کرد و [[جان]] خود و فرزندانش را سپر جان رسول خدا{{صل}} نمود<ref>مفید، الفصول المختاره، ص۵۸.</ref>. قصیده لامیه ابوطالب در [[مدح]] رسول خدا{{صل}} بیانگر [[ایمان]] سرشار او به [[پیامبر]]{{صل}} است<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۱۹- ۳۲۰؛ ابن حجر، الإصابه، ج۷، ص۱۹۷.</ref> و رسول خدا{{صل}} نیز او را به شدت [[دوست]] داشت و سال درگذشت او و [[همسر]] خود [[حضرت خدیجه]]{{س}} را «[[عام الحزن]]» نامید<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۳۵.</ref>.
+مادر [[حضرت علی]]{{ع}} فاطمه دختر [[اسد بن هاشم بن عبد مناف]] و نخستین [[زن]] [[هاشمی]] که به [[ازدواج]] [[مرد]] هاشمی در آمد. او از نخستین [[زنان]] [[مسلمان]] و [[مهاجران به مدینه]] بود<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۹۱.</ref>. فاطمه برای رسول خدا{{صل}} مادری کرد و حضرت نیز برای او [[احترام]] زیادی قائل بود<ref>جوینی، فرائد السمطین، ج۱، ص۳۷۸.</ref>، به گونه‌ای که وی را مادر خود نامید و پس از [[رحلت]] او در [[سال چهارم هجری]]، بر پیکرش [[نماز]] گزارد، هفتاد [[تکبیر]] گفت و در پیراهن خود [[کفن]] کرد<ref>بلاذری، الانساب الاشراف، ج۲، ص۳۵ (چاپ زکار، ص۲۹۳).</ref>. حضرت علی{{ع}} سه [[برادر]] به نام‌های طالب، [[عقیل]] و جعفر و یک [[خواهر]] به نام جُمانه<ref>بلاذری، همان، ص۴۰ (چاپ زکار، ص۲۹۵).</ref> و به [[نقلی]] [[فاخته]] یا [[هند]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ص۱۲۰.</ref> داشت، که [[ام هانی]] [[شهرت]] یافت<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۱۷.</ref>.
+== نام، کنیه و [[القاب]] ==
+{{اصلی|نام امام علی|کنیه امام علی|القاب امام علی}}
+بنا بر نقلی رسول خدا{{صل}}<ref>شوشتری، احقاق الحق، ج۷، ص۴۹۰.</ref> و نقلی دیگر پدرش با [[الهام الهی]] او را علی نام نهاد<ref>صدوق، معانی الاخبار، ص۵۵.</ref>. مادرش [[فاطمه بنت اسد]] نیز چون نام پدرش [[اسد]] بود، فرزند خود را «[[حیدر]]» نامید<ref>ابن جوزی، تذکرة الخواص، ص۱۵؛ ابن عنبه، عمدة الطالب، ص۵۵.</ref>. [[امام علی]]{{ع}} در رجزی که در [[جنگ خیبر]] در پاسخ به مرحب [[یهودی]] خواند فرمود: «مادرم من را حیدر (شیر) نامید»<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۳۹؛ صدوق، معانی الاخبار، ص۵۹، ح۹.</ref>.
+[[کنیه]] حضرت به اعتبار بزرگ‌ترین فرزندش [[امام حسن]]{{ع}}، [[ابوالحسن]] و محبوب‌ترین کنیه او [[ابوتراب]] است، به طوری که هر وقت آن حضرت را با این کنیه صدا می‌زدند [[خرسند]] می‌شد. [[رسول خدا]]{{صل}} کنیه ابوتراب را در [[جنگ]] ذی العُشیره<ref>بلاذری، الانساب الاشراف، ج۲، ص۹۰؛ برای آگاهی از این کنیه ر.ک: میرشریفی، کنیه ابوتراب افتخار امیرالمؤمنین{{ع}}، میراث جاویدان، ش۱۳، ۱۳۷۵.</ref> به او اعطا کرد<ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۴، ص۱۶۳.</ref>. برای آن حضرت [[القاب]] گوناگونی بیان شده است که برخی از آنها عبارت است: [[امیرالمؤمنین]]، [[اسدالله]]، [[وصی]]، [[سید المسلمین]]، [[امام المتقین]]<ref>ابن بطریق، عمدة عیون صحاح الاخبار، ص۲۶۴.</ref>، [[یعسوب الدین]]<ref>ابن طاووس، التحصین، ص۵۵۰.</ref>، [[مرتضی]]، [[مقتدا]]، [[خیر البشر]]<ref>مفید، الارشاد، ج۱، ص۳۹.</ref>، [[صدیق اکبر]]<ref>نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ج۱، ص۲۶.</ref>، [[سید المؤمنین]]، [[سیدالعرب]]<ref>قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۱، ص۱۹۵.</ref>، [[باب الهدی]] و [[رایة الهدی]]<ref>کلینی، الکافی، ج۴، ص۴۹۳.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۱۸.</ref>
+== جستارهای وابسته ==
 {{مدخل امام علی}}
@@ خط ۲۲: / خط ۳۶: @@
 # [[پرونده:13681148.jpg|22px]] [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|'''گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین''']].
 # [[پرونده:1100516.jpg|22px]] [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|'''درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه''']]
+# [[پرونده:IM010522.jpg|22px]] پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|'''تاریخ اسلام بخش اول ج۲''']]
 {{پایان منابع}}
@@ خط ۳۰: / خط ۴۵: @@
 [[رده:امام علی]]
-[[رده:نسب امام علی]]
 [[رده:مدخل گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]