انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۷۷: خط ۷۷:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۳. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛}}
{{جمع شدن|۳. آیت‌‌الله خاتمی؛}}
[[پرونده:260.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید احمد خاتمی]]]]
::::::آیت‌‌الله  '''[[سید احمد خاتمی]]'''، در مقاله ''«[[انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«جناب [[عبدالعظیم حسنی]] گوید بر سرورم [[امام جواد]] وارد شدم و می‌خواستم از ایشان بپرسم آیا [[قائم]] همان [[مهدی]] است یا فرد دیگری است؟ پیش از آنکه بپرسم به من فرمود: "[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است"<ref>{{متن حدیث| أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ کمال الدین، ص ۲۷۷، بحارالانوار۵۱، ص ۱۵۶.</ref>.
::::::[[راوی]] ([[اسماعیل]] صیفی) می‌‌گوید مردی بر [[امام باقر]]{{ع}}  وارد شد که دفتری همراه داشت، [[امام]] به او فرمود این دفتر [[گفت‌وگو]] کننده‌ای است که به پرسش از [[دینی]] برآمده که عمل با آن پذیرفته می‌شود، مرد گفت [[خدا]] رحمتت کند این همان است که می‌خواهم، آنگاه [[امام]] [[ارکان دین]] را بیان فرمود که از جمله آنها [[انتظار]] کشیدن برای [[قائم]] ماست<ref>{{متن حدیث|انْتِظَارُ قَائِمِنَا}}؛ الکافی ۲، ص ۲۲، بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۲.</ref>.
::::::در برخی از [[روایات]]، [[انتظار]] [[عبادت]]<ref>امالی شیخ طوسی، ص۴۰۵، بحار ۵۲، ص ۱۲۲.</ref> در بعضی [[افضل]] [[اعمال]]<ref>کمال الدین، ص ۳۷۷، بحارالانوار، ج۵۱، ص۱۵۶.</ref> و در برخی محبوب‌ترین [[اعمال]]<ref>من لا یحضره الفقیه، ۳۸۲/۴، بحارالانوار ۳۷۶/۷۷.</ref>، و در بعضی [[افضل]] از [[جهاد]] شمرده شده است»<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)| انتظار مسئولانه]].</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
 
{{جمع شدن|۴. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی؛}}
[[پرونده:1368299.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[علی رضا رجالی تهرانی]]]]
[[پرونده:1368299.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[علی رضا رجالی تهرانی]]]]
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[علی رضا رجالی تهرانی]]'''، در کتاب ''«[[یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۸۷: خط ۹۵:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۴. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛}}
{{جمع شدن|۵. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛}}
[[پرونده:783993038.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[قنبر علی صمدی]]]]
[[پرونده:783993038.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[قنبر علی صمدی]]]]
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۹۳: خط ۱۰۱:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۵. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛}}
{{جمع شدن|۶. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛}}
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]»'' و مقاله ''«[[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]»'' و مقاله ''«[[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۱۰۷: خط ۱۱۵:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۶. حجت الاسلام و المسلمین کوثری؛}}
{{جمع شدن|۷. حجت الاسلام و المسلمین کوثری؛}}
[[پرونده:13681242.jpeg|100px|right|بندانگشتی|[[ابراهیم کوثری]]]]
[[پرونده:13681242.jpeg|100px|right|بندانگشتی|[[ابراهیم کوثری]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[ابراهیم کوثری]]'''، در مقاله ''«[[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]»''در این‌باره گفته است: «هر [[عقیده]] و عمل‌، وقتی [[ارزش]] و [[فضیلت]] دارد که رنگ [[الهی]] داشته باشد. در [[جهان‌بینی]] [[اسلام]]، [[انتظار]] یک [[عقیده]] و عمل ارزشمند در جهت ‌‌رسیدن به [[عدالت جهانی]] است. دراین باره، [[روایات]] زیادی وجود دارد که از باب نمونه‌، به برخی از آنها اشاره می‌‌شود.
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[ابراهیم کوثری]]'''، در مقاله ''«[[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]»''در این‌باره گفته است: «هر [[عقیده]] و عمل‌، وقتی [[ارزش]] و [[فضیلت]] دارد که رنگ [[الهی]] داشته باشد. در [[جهان‌بینی]] [[اسلام]]، [[انتظار]] یک [[عقیده]] و عمل ارزشمند در جهت ‌‌رسیدن به [[عدالت جهانی]] است. دراین باره، [[روایات]] زیادی وجود دارد که از باب نمونه‌، به برخی از آنها اشاره می‌‌شود.
خط ۱۱۶: خط ۱۲۴:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۷. حجت الاسلام و المسلمین آهنگران؛}}
{{جمع شدن|۸. حجت الاسلام و المسلمین آهنگران؛}}
[[پرونده:13681157.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد رسول آهنگران]]]]
[[پرونده:13681157.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد رسول آهنگران]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد رسول آهنگران]]'''، در مقاله ''«[[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد رسول آهنگران]]'''، در مقاله ''«[[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۱۲۷: خط ۱۳۵:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۸. حجت الاسلام و المسلمین فاکر میبدی؛}}
{{جمع شدن|۹. حجت الاسلام و المسلمین فاکر میبدی؛}}
[[پرونده:11431.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد فاکر میبدی]]]]
[[پرونده:11431.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد فاکر میبدی]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد فاکر میبدی]]'''، در مقاله ''«[[زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر (مقاله)|زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد فاکر میبدی]]'''، در مقاله ''«[[زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر (مقاله)|زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۱۳۵: خط ۱۴۳:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۹. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
{{جمع شدن|۱۰. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونه‌ای]]]]
[[پرونده:13681078.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مجتبی تونه‌ای]]]]
::::::آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۱۴۲: خط ۱۵۰:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۰. آقای دکتر شفیعی سروستانی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
{{جمع شدن|۱۱. آقای دکتر شفیعی سروستانی (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
[[پرونده:13681061.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[ابراهیم شفیعی سروستانی]]]]
[[پرونده:13681061.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[ابراهیم شفیعی سروستانی]]]]
::::::آقای دکتر '''[[ابراهیم شفیعی سروستانی]]'''، در کتاب ''«[[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]»'' و مقاله ''«[[نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی (مقاله)|نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای دکتر '''[[ابراهیم شفیعی سروستانی]]'''، در کتاب ''«[[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]»'' و مقاله ''«[[نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی (مقاله)|نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۱۵۹: خط ۱۶۷:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۱. آقای قنبری؛}}
{{جمع شدن|۱۲. آقای قنبری؛}}
[[پرونده:9030760879.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[معصوم علی قنبری]]]]
[[پرونده:9030760879.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[معصوم علی قنبری]]]]
::::::آقای '''[[معصوم علی قنبری]]'''، در مقاله ''«[[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای '''[[معصوم علی قنبری]]'''، در مقاله ''«[[بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌ (مقاله)|بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۱۶۵: خط ۱۷۳:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۲. آقای طهماسبی بلداجی؛}}
{{جمع شدن|۱۳. آقای طهماسبی بلداجی؛}}
[[پرونده:11155.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
[[پرونده:11155.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
::::::آقای '''[[اصغر طهماسبی بلداجی]]''' و [[فاطمه مرادی]]، در مقاله ''«[[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای '''[[اصغر طهماسبی بلداجی]]''' و [[فاطمه مرادی]]، در مقاله ''«[[قرآن و سبک زندگی مهدوی (مقاله)|قرآن و سبک زندگی مهدوی]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۱۷۱: خط ۱۷۹:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۳. آقای دکتر طالعی؛}}
{{جمع شدن|۱۴. آقای دکتر طالعی؛}}
[[پرونده:000099.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عبدالحسین طالعی]]]]
[[پرونده:000099.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[عبدالحسین طالعی]]]]
::::::آقای دکتر '''[[عبدالحسین طالعی]]'''، در کتاب ''«[[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای دکتر '''[[عبدالحسین طالعی]]'''، در کتاب ''«[[ره‌توشه منتظران (کتاب)|ره‌توشه منتظران]]»'' در این‌باره گفته است:
خط ۱۸۱: خط ۱۸۹:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۴. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران؛}}
{{جمع شدن|۱۵. آقای دکتر هراتیان؛}}
[[پرونده:152244.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
::::::آقای '''[[علی هراتیان]]'''، در کتاب ''«[[ انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)| انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«در [[فضیلت انتظار]] همین بس بوده که همه [[پیامبران]] الاهی مسندنشین این [[مقام]] بوده‌اند. تمام [[اوصیا]] در طول [[تاریخ]] در صف [[منتظران]] بوده‌اند و نهایت آن که [[خداوند]] - تبارک و تعالی - نیز خود ندای [[انتظار]] سر داده است که: {{متن قرآن|فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ}}<ref>«چشم به راه دارید که من (نیز) با شما از چشم به راه دارندگانم» سوره یونس، آیه ۱۰۲.</ref>
::::::در [[روایات]] رسیده از اولیای [[دین]] به موارد متعددی برمی‌خوریم که [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} برخی [[اعمال]] را به عنوان "بافضیلت‌ترین عمل" معرفی کرده‌اند. [[صلوات]] بر [[پیامبر]]{{صل}}، حبّ [[امیرمؤمنان]]{{ع}}، سیراب تشنگان، [[نماز]] اوّل وقت، [[نیکی]] به والدین، [[مجاهده]] در [[راه خدا]] و... از آن جمله‌اند.
::::::در این میان حدود یک صد [[روایت]] [[نقل]] شده که [[افضل]] [[عبادات]] و [[اعمال]] را [[انتظار فرج]] ذکر کرده است. [[پیامبر]] عظیم‌الشأن [[اسلام]] در این باره می‌فرمایند:"[[برترین]] عبادت‌ها، [[انتظار فرج]] است" <ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۰.</ref>، "[[انتظار فرج]] [[عبادت]] است و [[برترین]] و با ارزش‌ترین عمل [[امّت]] من [[انتظار فرج]] از [[خداوند]] است"<ref>{{متن حدیث|اِنْتِظَارُ الْفَرْجِ عِبَادَةٌ وَ أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ فَرَجِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ}}، بحارالأنوار، ج ۵۰، ص ۳۱۷؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۲.</ref>.
::::::[[شیخ صدوق]] در [[کتاب خصال]] از [[امیرالمؤمنان]]{{ع}} [[نقل]] کرده که فرمودند: "شخصی که در [[انتظار]] امر ما به سر می‌برد مانند کسی است که در [[خون]] خود در [[راه خدا]] دست و پا می‌زند"<ref>{{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۶، ضمن ح ۱۰، به نقل از قطره‌ای از دریای فضائل اهل بیت{{عم}}، ج ۱، ص ۷۹۶.</ref>.
::::::سیّدالساجدین [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} در تعبیر عجیبی [[منتظران ظهور]] را [[برترین]] [[مردم]] تمام زمان‌ها دانسته و می‌فرمایند: "اهل [[زمان غیبت]] او که قائل به [[امامت]] او و [[منتظر ظهور]] او باشند [[برتر]] از [[مردمان]] هر زمان دیگری می‌باشند"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ وَ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ...}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۸۷.</ref>.
::::::مولایمان [[حضرت]] [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} نیز [[منتظران]] را "[[اولیاء]] [[الله]]" [[لقب]] داده می‌فرمایند: "خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که در [[دوران غیبت]] او [[چشم به راه]] قدوم ایشان و [[منتظر]] ظهورش می‌باشند و در [[دوران ظهور]] او [[فرمان‌بردار]] اویند. آنها [[اولیاء]] [[خدا]] هستند که هیچ‌گونه ترسی بر آنها نیست و دچار [[غم]] و [[اندوه]] نمی‌شوند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون}}، کمال الدین، ج ۲، ص ۳۵۷؛ منتخب الاثر، ص ۵۱۴، ح ۶؛ تفسیر برهان، ج ۱، ص ۵۶۴، ح ۴، به نقل از قطره‌ای از دریای فضایل اهل بیت{{عم}}، ج ۱، ص ۷۸۸.</ref>.
::::::باب الحوائج [[امام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} مُهر تشیّع بر پیشانی [[منتظران واقعی]] زده و آنان را با تعبیر "منّا" از [[اهل بیت]]{{عم}} را برمی‌شمرند که ما را به یاد [[حدیث]] معروف "[[سلمان]] منّا [[اهل البیت]]" می‌اندازد: "خوشا به حال [[شیعیان]] ما که در [[دوران غیبت]] [[قائم]] ما به [[دوستی]] ما چنگ می‌زنند و در [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] می‌مانند و از [[دشمنان]] ما [[برائت]] و بیزاری ابراز می‌کنند. آنان از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم. آنها ما را به [[امامت]] پذیرفته‌اند و ما آنها را به عنوان [[شیعه]] پسندیده‌ایم. خوشا به حال آنها؛ خوشا به حال آنها. به [[خدا]] [[سوگند]] که آنها در [[روز قیامت]] با ما و در ردیف ما هستند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَتِنَا الْمُتَمَسِّكِينَ بِحَبْلِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِينَ عَلَى مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِكَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِينَا بِهِمْ شِيعَةً فَطُوبَى لَهُمْ ثُمَّ طُوبَى لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}، روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۶ به نقل از کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۴؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۹ و...</ref>.
::::::[[انتظار فرج]] آن [[قدر]] ارزشمند و گران‌بهاست که هشتمین [[خورشید]] [[آسمان]] [[ولایت]] آقا [[علی بن موسی الرضا]]{{ع}} با دیده تعجّب و تحسین از آن یاد می‌کند و می‌فرماید: "وه! چه نیکوست [[صبر]] و [[انتظار فرج]]"<ref>{{متن حدیث|مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۷.</ref>.
::::::[[حضرت]] [[جوادالائمه]]{{ع}} نیز [[فرج]] را ثمره [[انتظار]] معرفی و می‌فرمایند: "[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[فرج]] عطا می‌فرماید"<ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه...}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۴۲، به نقل از غیبت نعمانی، ص ۱۸۰.</ref>»<ref>[[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)| انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]].</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
 
{{جمع شدن|۱۶. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران؛}}
[[پرونده:4764567.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]]]
[[پرونده:4764567.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]]]
::::::'''[[پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]'''، در دو کتاب ''«[[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]»'' و ''«[[ آیین انتظار (کتاب)|آیین انتظار]]»''در این‌باره گفته‌اند:
::::::'''[[پژوهشگران مسجد مقدس جمکران]]'''، در دو کتاب ''«[[ انتظار چیست منتظر کیست؟ (کتاب)|انتظار چیست منتظر کیست؟]]»'' و ''«[[ آیین انتظار (کتاب)|آیین انتظار]]»''در این‌باره گفته‌اند:
خط ۱۹۸: خط ۲۲۰:
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


{{جمع شدن|۱۵. آقای دکتر هراتیان؛}}
{{جمع شدن|۱۸. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی؛}}
[[پرونده:152244.jpg|100px|right|بندانگشتی|]]
::::::آقای '''[[علی هراتیان]]'''، در کتاب ''«[[ انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)| انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«در [[فضیلت انتظار]] همین بس بوده که همه [[پیامبران]] الاهی مسندنشین این [[مقام]] بوده‌اند. تمام [[اوصیا]] در طول [[تاریخ]] در صف [[منتظران]] بوده‌اند و نهایت آن که [[خداوند]] - تبارک و تعالی - نیز خود ندای [[انتظار]] سر داده است که: {{متن قرآن|فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ}}<ref>«چشم به راه دارید که من (نیز) با شما از چشم به راه دارندگانم» سوره یونس، آیه ۱۰۲.</ref>
::::::در [[روایات]] رسیده از اولیای [[دین]] به موارد متعددی برمی‌خوریم که [[پیشوایان معصوم]]{{ع}} برخی [[اعمال]] را به عنوان "بافضیلت‌ترین عمل" معرفی کرده‌اند. [[صلوات]] بر [[پیامبر]]{{صل}}، حبّ [[امیرمؤمنان]]{{ع}}، سیراب تشنگان، [[نماز]] اوّل وقت، [[نیکی]] به والدین، [[مجاهده]] در [[راه خدا]] و... از آن جمله‌اند.
::::::در این میان حدود یک صد [[روایت]] [[نقل]] شده که [[افضل]] [[عبادات]] و [[اعمال]] را [[انتظار فرج]] ذکر کرده است. [[پیامبر]] عظیم‌الشأن [[اسلام]] در این باره می‌فرمایند:"[[برترین]] عبادت‌ها، [[انتظار فرج]] است" <ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۰.</ref>، "[[انتظار فرج]] [[عبادت]] است و [[برترین]] و با ارزش‌ترین عمل [[امّت]] من [[انتظار فرج]] از [[خداوند]] است"<ref>{{متن حدیث|اِنْتِظَارُ الْفَرْجِ عِبَادَةٌ وَ أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ فَرَجِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ}}، بحارالأنوار، ج ۵۰، ص ۳۱۷؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۲.</ref>.
::::::[[شیخ صدوق]] در [[کتاب خصال]] از [[امیرالمؤمنان]]{{ع}} [[نقل]] کرده که فرمودند: "شخصی که در [[انتظار]] امر ما به سر می‌برد مانند کسی است که در [[خون]] خود در [[راه خدا]] دست و پا می‌زند"<ref>{{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ}}، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۶، ضمن ح ۱۰، به نقل از قطره‌ای از دریای فضائل اهل بیت{{عم}}، ج ۱، ص ۷۹۶.</ref>.
::::::سیّدالساجدین [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} در تعبیر عجیبی [[منتظران ظهور]] را [[برترین]] [[مردم]] تمام زمان‌ها دانسته و می‌فرمایند: "اهل [[زمان غیبت]] او که قائل به [[امامت]] او و [[منتظر ظهور]] او باشند [[برتر]] از [[مردمان]] هر زمان دیگری می‌باشند"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ وَ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ...}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۸۷.</ref>.
::::::مولایمان [[حضرت]] [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} نیز [[منتظران]] را "[[اولیاء]] [[الله]]" [[لقب]] داده می‌فرمایند: "خوشا به حال [[شیعیان]] [[قائم]] ما که در [[دوران غیبت]] او [[چشم به راه]] قدوم ایشان و [[منتظر]] ظهورش می‌باشند و در [[دوران ظهور]] او [[فرمان‌بردار]] اویند. آنها [[اولیاء]] [[خدا]] هستند که هیچ‌گونه ترسی بر آنها نیست و دچار [[غم]] و [[اندوه]] نمی‌شوند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون}}، کمال الدین، ج ۲، ص ۳۵۷؛ منتخب الاثر، ص ۵۱۴، ح ۶؛ تفسیر برهان، ج ۱، ص ۵۶۴، ح ۴، به نقل از قطره‌ای از دریای فضایل اهل بیت{{عم}}، ج ۱، ص ۷۸۸.</ref>.
::::::باب الحوائج [[امام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} مُهر تشیّع بر پیشانی [[منتظران واقعی]] زده و آنان را با تعبیر "منّا" از [[اهل بیت]]{{عم}} را برمی‌شمرند که ما را به یاد [[حدیث]] معروف "[[سلمان]] منّا [[اهل البیت]]" می‌اندازد: "خوشا به حال [[شیعیان]] ما که در [[دوران غیبت]] [[قائم]] ما به [[دوستی]] ما چنگ می‌زنند و در [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] می‌مانند و از [[دشمنان]] ما [[برائت]] و بیزاری ابراز می‌کنند. آنان از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم. آنها ما را به [[امامت]] پذیرفته‌اند و ما آنها را به عنوان [[شیعه]] پسندیده‌ایم. خوشا به حال آنها؛ خوشا به حال آنها. به [[خدا]] [[سوگند]] که آنها در [[روز قیامت]] با ما و در ردیف ما هستند"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِيعَتِنَا الْمُتَمَسِّكِينَ بِحَبْلِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِينَ عَلَى مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِكَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِينَا بِهِمْ شِيعَةً فَطُوبَى لَهُمْ ثُمَّ طُوبَى لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}، روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۶ به نقل از کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۴؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۹ و...</ref>.
::::::[[انتظار فرج]] آن [[قدر]] ارزشمند و گران‌بهاست که هشتمین [[خورشید]] [[آسمان]] [[ولایت]] آقا [[علی بن موسی الرضا]]{{ع}} با دیده تعجّب و تحسین از آن یاد می‌کند و می‌فرماید: "وه! چه نیکوست [[صبر]] و [[انتظار فرج]]"<ref>{{متن حدیث|مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۷.</ref>.
::::::[[حضرت]] [[جوادالائمه]]{{ع}} نیز [[فرج]] را ثمره [[انتظار]] معرفی و می‌فرمایند: "[[برترین عمل]] [[شیعیان]] ما [[انتظار فرج]] است هر کس این امر را بداند و بشناسد [[خداوند]] با همین [[انتظار]] برای او [[فرج]] عطا می‌فرماید"<ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه...}}؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۴۲، به نقل از غیبت نعمانی، ص ۱۸۰.</ref>»<ref>[[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)| انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]].</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
 
{{جمع شدن|۱۶. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی؛}}
[[پرونده:1414.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]]]
[[پرونده:1414.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]]]
::::::'''[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]'''، در  کتاب ''«[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]»'' در این‌باره گفته‌اند:
::::::'''[[پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی]]'''، در  کتاب ''«[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]»'' در این‌باره گفته‌اند:

نسخهٔ ‏۲۸ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۴۷

الگو:پرسش غیرنهایی

انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / فضیلت انتظار
مدخل اصلیفضیلت انتظار

انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

  • جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)

پاسخ جامع اجمالی

* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:
فاضل همدانی رجالی تهرانی صمدی سلیمیان کوثری آهنگران فاکر میبدی
تونه‌ای شفیعی سروستانی طالعی معصوم علی قنبری طهماسبی بلداجی، اصغر پژوهشگران مسجد مقدس جمکران پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی

انتظار فرج در معنای عام و خاص

فضائل انتظار

انتظار، در زمرۀ عبادات و برترین عبادت ها

برترین عبادت

انتظار، برترین اعمال

  1. امیر المؤمنین(ع) فرمود[۱۹]: «منتظر فرج باشید و از رحمت خدا ناامید نشوید، به درستی که بهترین عمل نزد خداوند عزّ و جلّ انتظار فرج است».[۲۰]
  2. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند[۲۱]: «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"»[۲۲]
  3. امام جواد(ع) فرمودند: «برترین عمل شیعیان ما انتظار فرج است هر کس این امر را بداند و بشناسد خداوند با همین انتظار برای او فرج عطا می‌فرماید»[۲۳].[۲۴] و... [۲۵].

انتظار، برترین جهاد

  1. رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند[۲۸]: «"أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی اِنْتِظَارُ اَلْفَرَجِ"»[۲۹]
  2. امام صادق(ع) فرمودند: «هرکس از شما بمیرد، در حالی‏که منتظر این امر (ظهور مهدی(ع)) باشد، همانند کسی است که با حضرت قائم (ع) در خیمه‏‌اش بوده باشد. سپس چند لحظه‏‌ای درنگ کرده و آنگاه فرمود: نه، بلکه مانند کسی است که در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه به خدا، همچون کسی است که در رکاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شهید شده باشد»[۳۰].[۳۱]
  3. منتظران ظهور چنان ارجمند خوانده شده‌اند که مردن در حال انتظار همانند حضور در رکاب مقدس قائم(ع) شمرده است: «"مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کَانَ کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ"»[۳۲].[۳۳] و... [۳۴].

سایر فضایل انتظار فرج از کلام معصومان(ع)

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

  1. معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
  2. منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
  3. منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
  4. ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
  5. عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
  6. هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  7. انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
    1. ضرورت عقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
    2. ضرورت نقلی انتظار چیست؟ (پرسش)
  8. آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
  9. جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
  10. نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
  11. انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
  12. شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
  13. لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
    1. آیا زندگی با یاد امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    2. آیا آرزوی یاری کردن امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    3. آیا ایجاد آمادگی برا پیوستن به امام مهدی از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
    4. آیا تربیت منتظران راستین از لوازم انتظار فرج است؟ (پرسش)
  14. دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  15. دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  16. آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  17. آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
  18. چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
  19. دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
  20. آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
  21. آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
  22. آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
  23. آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
  24. آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
  25. منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  26. آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
  27. گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
  28. نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
    1. آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    2. آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    3. آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    4. آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    5. آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    6. آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    7. آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    8. آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
    9. آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
  29. چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
  30. ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  31. شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  32. منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
  33. مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
  34. چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
  35. آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
  36. منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
  37. منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
  38. شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
  39. انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
  40. آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
  41. آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
  42. آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
  43. مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  44. کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  45. انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
  46. مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
  47. منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
  48. منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
  49. منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  50. منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
  51. انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
  52. دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  53. دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  54. دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  55. دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  56. دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
  57. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  58. علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
  59. آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
  60. عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
  61. لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
  62. نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  63. رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
  64. امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
  65. آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
  66. مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  67. رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  68. بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  69. مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
  70. چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
  71. انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
  72. اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
  73. آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
  74. انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
  75. برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  76. آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌‏دانند؟ (پرسش)
  77. آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
  78. مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  79. چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
  80. آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌‏شود؟ (پرسش)
  81. آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالت‌‏آور است؟ (پرسش)
  82. علت سختی انتظار چیست و چرا می‏‌گویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
  83. امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
  84. منتظران امام مهدی که در قرن‏های گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
  85. آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
  86. فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
  87. خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجات‏‌دهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
  88. دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
  89. دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
  90. آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
  91. انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‏‌کند؟ (پرسش)
  92. رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
  93. رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
  94. فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
  95. باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
  96. انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
  97. جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
  98. چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
  99. چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
  100. ویژگی‌‏های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
  101. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  102. چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
  103. دانش ‏آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
  104. رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
  105. آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
  106. آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
  107. وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  108. چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
  109. چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
  110. جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
  111. انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
  112. صرف‏‌نظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
  113. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  114. منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
  115. منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
  116. در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
  117. ویژگی‏های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
  118. آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
  119. ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  120. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
  121. ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
  122. فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
  123. آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  124. آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  125. آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
  126. چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
  127. عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
  128. چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
  129. آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
  130. انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
  131. ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
  132. ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
  2. ر.ک. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص۷.
  3. «پس چشم به راه (عذاب خداوند) بدارید که من نیز باشم» سوره اعراف، آیه ۷۱.
  4. ر.ک. هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
  5. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ العمیدی، العمیدی، سید ثامر هاشم حبیب، در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.
  6. ر.ک. پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲.
  7. ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
  8. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  9. ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
  10. سورۀ ذاریات، آیه ۵۶.
  11. «انتظار فرج عبادت است». اربلی،علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱؛ طوسی، محمد بن حسن، امالی، ص ۴۰۵.
  12. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
  13. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.
  14. ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
  15. «برترین عبادت انتظار فرج است». محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷؛ ترمذی، ابو عیسی محمد، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵.
  16. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌، ص ۸۷ و ۸۸؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟.
  17. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  18. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  19. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳: «"انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لَا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"»
  20. ر.ک. رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ قنبری، معصوم علی، بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌، ص ۸۷ و ۸۸.
  21. «برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است». محمد بن علی بن بابویه، عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۳۶ و کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴.
  22. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  23. «"أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِیعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱.
  24. ر.ک. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده، ص؟؟؟؛ خاتمی، احمد، انتظار مسؤولانه، ص ؟؟؟
  25. ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۷؛ طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟.
  26. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  27. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  28. «برترین جهاد امت من انتظار گشایش است». حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص ۳۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
  29. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
  30. ثبات الهداة، حرّ عاملی، محمد بن حسن، ج ۷، ص ۴۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶: «"هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ کَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ کَمَنْ کَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ"»، برقی، احمد بن محمد بن خالد، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳. محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.
  31. ر.ک. رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۲۴۳؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ پژوهشگران مسجد مقدس جمکران، انتظار چیست منتظر کیست؟، ص ۱۹-۲۲؛ موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌، ص ۷۴-۷۵.
  32. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.
  33. ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸؛ طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۲۴ ـ ۲۶.
  34. ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ ـ ۱۲۳؛ شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰؛ آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.
  35. ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
  36. ر.ک. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی، فرهنگ شیعه، ص ۱۳۶.
  37. ر.ک. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
  38. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  39. «... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...». کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳.
  40. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳؛ خاتمی، احمد، انتظار مسؤولانه، ص ؟؟؟
  41. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.
  42. ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.
  43. کمال الدین و تمام النعمه، ۳۵۷، حدیث ۵۴.
  44. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲ و ۱۲۵.
  45. فاضل همدانی، سید یحیی، نشانه‌های قائم آل محمد، ص ۶۴.
  46. کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۴ باب ۵۵ ح ۱.
  47. «و شما چشم به راه باشید من نیز با شما چشم به راه خواهم بود» سوره هود، آیه ۹۳.
  48. «پس چشم به راه بدارید که من نیز با شما از چشم به راه داشتگانم» سوره اعراف، آیه ۷۱.
  49. کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۵ باب ۵۵ ح ۵.
  50. بصائر الدرجات، ۲۸۰ ح ۱۶.
  51. موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، تکالیف بندگان نسبت به امام زمان‌، ص ۷۴-۷۵.
  52. « أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ کمال الدین، ص ۲۷۷، بحارالانوار۵۱، ص ۱۵۶.
  53. «انْتِظَارُ قَائِمِنَا»؛ الکافی ۲، ص ۲۲، بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۲.
  54. امالی شیخ طوسی، ص۴۰۵، بحار ۵۲، ص ۱۲۲.
  55. کمال الدین، ص ۳۷۷، بحارالانوار، ج۵۱، ص۱۵۶.
  56. من لا یحضره الفقیه، ۳۸۲/۴، بحارالانوار ۳۷۶/۷۷.
  57. خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه.
  58. کمال الدّین و تمام النّعمة، شیخ صدوق، ص ۳۷۸
  59. اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، ج ۷، ص ۴۰
  60. بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۶.
  61. بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۲، ص ۱۲۳
  62. رجالی تهرانی؛علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۴۳.
  63. الخصال، ص ۶۲۶؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۵؛ شرح الاخبار، ج۳، ص۵۶۰؛ تحف العقول، ص۱۱۵؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج۳، ص۷۵.
  64. المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص۶۴۴؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۲۶.
  65. الغیبة، نعمانی، ص۹۲؛ کمال الدین و تمام النعمه، ص ۳۳۵-۶۴۷؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۲۲۸.
  66. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۲۲ - ۱۲۳.
  67. ذاریات، آیه ۵۶
  68. انتظار فرج عبادت است؛ اربلی، کشف الغمة في معرفة الأئمة، ج ۲، ص ۱۰۱ و شیخ طوسی، امالی، ص ۴۰۵
  69. برترین عبادت انتظار فرج است؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷ و ر.ک: ترمذی، سنن، ج ۵، ص ۵۶۵
  70. برترین کارهای امت من، انتظار فرج از جانب خداوند است؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۳۶ و شیخ صدوق ، کمال الدین وتمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۴
  71. برترین جهاد امت من انتظار گشایش است حرانی، تحف العقول، ص ۳۷
  72. ر.ک: یوسف، آیه ۸۷
  73. ... و تسلیم به امر ما، و پرهیزکاری و فروتنی، و انتظار قائم ما...؛ شیخ کلینی، الکافی، ج ۲، ص ۲۳، ح ۱۳
  74. بر شما باد به تسلیم و رد امور به ما و انتظار امر ما و امر خودتان و فرج ما و فرج خودتان؛کشی، رجال کشی، ص ۱۳۸.
  75. «" هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اَللَّهِ "»؛ برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳ و بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵
  76. سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۱۸۹-۱۹۳.
  77. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۲۰۴-۲۰۷.
  78. امام صادق(ع): « هُوَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ -ثُمَّ سَكَتَ هُنَيْئَةً- ثُمَّ قَالَ: هُوَ كَمَنْ كَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ»؛ احمد بن محمد بن خالد برقی، محاسن، ج ۱، ص ۱۷۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵.
  79. سلیمیان، خدامراد، مؤلفه‌­های انتظار توان­مند از نگاه روایات معصومین.
  80. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفا،۱۴۰۳ه/ ‌۱۹۸۳م، ج۵۲،ص ۱۲۵.
  81. همان، ص ۱۲۸.
  82. همان، ص ۱۲۸.
  83. کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص 7.
  84. همان: ۵۸۶.
  85. همان: ۵۸۰.
  86. همان: ۵۸۴.
  87. همان: ۵۸۷.
  88. همان: ۳۳۵.
  89. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول الکافی، باب الکتمان، از ابواب "الایمان و الکفر"، ح ۴.
  90. آهنگران، محمد رسول، بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود، ص ۱۶۸.
  91. « أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.
  92. علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۲.
  93. «وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّيْفِ أُولَئِكَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِيعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً»؛ علّامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳؛ کامل سلیمان، یوم الخلاص، ص ۲۰۳؛ شیخ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۳۱۷.
  94. فاکر میبدی، محمد، زمینه‌سازی ظهور حضرت ولی عصر، ص ۱۷۰-۱۷۱.
  95. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۸۳؛ غیبة طوسی، ص ۱۷۶.
  96. بحار الانوار، ج ۴۷، ص ۶۰-ج ۵۱، ص ۱۵۶.
  97. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۳۵.
  98. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷.
  99. بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
  100. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.
  101. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵.
  102. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶.
  103. کافی، ج ۲، ص ۲۲۲.
  104. کافی، ج ۱، ص ۳۷۲.
  105. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۵۴۳.
  106. بحارالأنوار ، ج ۵۲، ص ۱۲۲، ح ۴.
  107. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.
  108. همان، ص ۳۵۷، ح ۵۴.
  109. بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.
  110. شفیعی سروستانی، ابراهیم، چشم به راه، ص۵۰.
  111. «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»الصدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ق، ج ۲، ص ۶۴۵، ح ۶.
  112. «طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ الصدوق (ابن بابویه)، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین، کمال الدین و تمام النعمة، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۹۵ ق، ج ۲، ص ۳۵۷، ح ۵۴.
  113. « انْتَظَرُوا الْفَرَجَ وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ المجلسی، المولی محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء،۱۴۰۳ ق، ج ۵۲،ص ۱۲۳،ح ۷.
  114. « مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ(ص)»؛ المجلسی، المولی محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء،۱۴۰۳ ق، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.
  115. ر.ک: الموسوی الاصفهانی، میرزا محمد تقی، مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم، قم، مدرسه الامام المهدی، بی‌تا، ۳، ص ۱۰۴ به بعد.
  116. شفیعی سروستانی، ابراهیم، نقش انتظار در پویایی جامعه اسلامی.
  117. کمال الدین، ج ۱، ص ۲۸۷.
  118. خصال، ج ۲، ص ۶۱۶.
  119. قنبری، معصوم علی، بررسی مسأله انتظار ادله فوائد و نقش آن‌، ص 87-88.
  120. کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۷.
  121. بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۱۴۳.
  122. بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵ - ۱۲۲.
  123. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی.
  124. غیبت نعمانی، باب ۱۱، حدیث ۱۵، ص۲۰۰. کمال الدین، ص۶۴۴: «مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ عَلَى هَذَا الْأَمْرِ مُنْتَظِراً كَانَ كَمَنْ هُوَ فِي الْفُسْطَاطِ الَّذِي لِلْقَائِمِ(ع)».
  125. "ابو بصیر، لیث بن بختری" از اصحاب سه امام بزرگوار: امام محمد باقر، امام جعفر صادق، امام موسی کاظم(ع) می‌باشد. علمای رجال، او را از اعلام دین و اصحاب اجماع به شمار آورده‌اند. امام صادق(ع) وی را حافظ دین و مورد وثوق حضرت باقر(ع) دانسته، به وی وعده بهشت دادند. و در روایت دیگر، "ابوبصیر" را در شمار کسانی محسوب نمودند که خداوند درباره ایشان فرموده است: ﴿السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ؛ سوره واقعه، آیه ۱۰-۱۱.
  126. غیبت نعمانی، باب ۱۱، حدیث ۱۶، ص۲۰۰. بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۰. « عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع) أَنَّهُ قَالَ ذَاتَ يَوْمٍ أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِمَا لَا يَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَى فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَايَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا يَعْنِي الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِيمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِينَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ(ع) ثُمَّ قَالَ إِنَّ لَنَا دَوْلَةً يَجِيءُ اللَّهُ بِهَا إِذَا شَاءَ ثُمَّ قَالَ مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْيَنْتَظِرْ وَ لْيَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَكَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا هَنِيئاً لَكُمْ أَيَّتُهَا الْعِصَابَةُ الْمَرْحُومَةُ».
  127. بحارالانوار، ج۵۲، باب ۲۲، حدیث ۱، ص۱۲۲. کمال الدین، ج۲، ص۳۳۷. «قَالَ الصَّادِقُ(ع) مِنْ دِينِ الْأَئِمَّةِ الْوَرَعُ وَ الْعِفَّةُ وَ الصَّلَاحُ إِلَى قَوْلِهِ وَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ بِالصَّبْرِ».
  128. کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۳، ص۶۴۴. «أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ».
  129. کمال الدین، ج۲، باب ۵۵، حدیث ۶، ص۶۴۵. «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ».
  130. طالعی، عبدالحسین، ره‌توشه منتظران، ص ۲۴-۲۶.
  131. «چشم به راه دارید که من (نیز) با شما از چشم به راه دارندگانم» سوره یونس، آیه ۱۰۲.
  132. «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ»؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۱۲۵؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۰.
  133. «اِنْتِظَارُ الْفَرْجِ عِبَادَةٌ وَ أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ فَرَجِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ»، بحارالأنوار، ج ۵۰، ص ۳۱۷؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۵۲.
  134. «الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا كَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۶، ضمن ح ۱۰، به نقل از قطره‌ای از دریای فضائل اهل بیت(ع)، ج ۱، ص ۷۹۶.
  135. «إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ وَ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ...»؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۳۸۷.
  136. «طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون»، کمال الدین، ج ۲، ص ۳۵۷؛ منتخب الاثر، ص ۵۱۴، ح ۶؛ تفسیر برهان، ج ۱، ص ۵۶۴، ح ۴، به نقل از قطره‌ای از دریای فضایل اهل بیت(ع)، ج ۱، ص ۷۸۸.
  137. «طُوبَى لِشِيعَتِنَا الْمُتَمَسِّكِينَ بِحَبْلِنَا فِي غَيْبَةِ قَائِمِنَا الثَّابِتِينَ عَلَى مُوَالاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا أُولَئِكَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ قَدْ رَضُوا بِنَا أَئِمَّةً وَ رَضِينَا بِهِمْ شِيعَةً فَطُوبَى لَهُمْ ثُمَّ طُوبَى لَهُمْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ مَعَنَا فِي دَرَجَاتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ»، روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۶ به نقل از کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۴؛ منتخب الاثر، ص ۳۱۹ و...
  138. «مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ»؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۳۷.
  139. «أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ بِانْتِظَارِه...»؛ روزگار رهایی، ج ۱، ح ۴۴۲، به نقل از غیبت نعمانی، ص ۱۸۰.
  140. هراتیان، علی، انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده.
  141. «"... أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَجِ..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۷۱، ادامه حدیث ۱، باب ۳۶.
  142. مجمع البحرین، ص ۲۹۷؛ در انتظار ققنوس، ص ۲۷۸.
  143. «"اَفْضَلُ اْلعِبادَه اِنْتِظارُ اْلفَرَجِ..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۵۳۷، ح ۶، باب ۲۵.
  144. «"...يَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَان‏..."»؛ منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر(ع)، ص ۳۰۵.
  145. «"... الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِي عَشَرَ مِنْهُمْ كَالشَّاهِرِ سَيْفَهُ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ(ص) يَذُبُّ عَنْه‏..."»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶، ح ۵، باب ۳۳.
  146. «"... يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا(ع) الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون‏"»؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۹، ح ۵۴، باب ۳۳.
  147. «"مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَكَثَ هُنَيْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ كَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَيْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا كَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ(ص)"»؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶، ح ۱۸.
  148. انتظار چیست منتظر کیست؟، ص 19-22.
  149. کمال الدین، ۶۴۴/۲ باب ۵۵ ح ۱.
  150. کمال الدین، ۲۸۶/۱.
  151. کمال الدین، ۶۴۵/۲.
  152. آیین انتظار، ص 198-199.
  153. بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵- ۱۲۲.
  154. ر.ک: مهدی انقلابی بزرگ‌، ۱۰۱.
  155. بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵.
  156. پژوهشگران مرکز تحقیقات اسلامی، فرهنگ شیعه، ص 136.