مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'سایر' به 'سایر') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== پاسخ | |||
==پاسخ جامع اجمالی== | |||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | |||
<div style="border-right-style: solid; border-right-color: #FFCC33; background-color: #FFF1B9; font-size: 100%;">* ''<sub>پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:</sub>''</div> | |||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | |||
{| style="text-align: center; background-color:##fff; width:40%; border-radius:0px; align:left !important; margin:left" | |||
|- | |||
|[[پرونده:152046.jpg|75px|link=سید محمد بنی‌هاشمی]]||[[پرونده:11103489.jpg|75px|link=مهدی نیلی‌پور]]||[[پرونده:10037862.jpg|75px|link=خدیجه هاشمی]] | |||
|- | |||
|<sub>[[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی]]</sub>||<sub>[[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور]]</sub>||<sub>[[خدیجه هاشمی|هاشمی]]</sub> | |||
|- | |||
|} | |||
===علت وجود مراتب مختلف برای [[انتظار فرج]]=== | |||
*یک عمل خاص، بسته به شرایط و حالات مختلفی که فاعل آن دارد می‌تواند ارزش‌های مختلفی نزد [[خداوند]] داشته باشد. عوامل گوناگونی بر [[میزان]] [[ارزش]] یک عمل تأثیر دارد که در رأس همۀ آنها [[نیت]] است<ref>ر.ک. [[خدیجه هاشمی|هاشمی، خدیجه]]، [[مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر ۱ (کتاب)|مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر]]، ص ۳۴-۴۰.</ref>. در موضوع [[انتظار فرج]] نیز، باتوجه به اینکه [[ظهور امام زمان]]{{ع}} نه تنها [[فرج]] همۀ [[مؤمنان]] عالم، بلکه همۀ [[مظلومان]] و حتی [[فرج]] غیر [[انسانها]] هم هست، بسته به اینکه [[منتظر ظهور]] [[حضرت]]، [[انتظار فرج]] چه کسانی را دارد، [[ارزش]] آن را کاملاً متفاوت می‌کند و مراتب مختلفی از [[انتظار فرج]] را به وجود می‌آورد<ref>ر.ک. [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۱۲۶-۱۳۵.</ref>. | |||
===[[مراتب انتظار]] [[فرج]]=== | |||
*برخی از [[مراتب انتظار]] [[فرج]] عبارت‌اند از: | |||
# [[انتظار]] در جهت [[گشایش]] امور شخصی: اولین و سطحی ترین مرتبۀ [[انتظار]] این است که مؤمنی از گرفتاری‌های شخصی خود به ستوه آمده و در [[انتظار فرج]] [[الهی]] نسبت به آنها باشد. اگرچه چنین شخصی نسبت به کسی که با موضوع [[انتظار فرج]] [[بیگانه]] است، در مرتبۀ بالایی قرار دارد، اما چون تنها در [[فکر]] [[سعادت]] خویش است از این نظر رتبۀ بالایی ندارد<ref>ر.ک. [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۱۲۶-۱۳۵؛ [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref>. | |||
# [[انتظار]] جهت [[گشایش]] در امور [[مؤمنین]]: دومین مرتبۀ [[انتظار]]، [[انتظار]] برای رفع مشکلاتی است که از جهت مادی و [[معنوی]]، [[دینی]] و [[دنیایی]] [[مؤمنین]] را محاصره نموده و آنان را به نوعی سرگردان کرده است. فضیلتی که [[انتظار فرج]] برای این [[فرد]] دارد، بیش از کسی است که فقط به [[فکر]] [[مشکلات]] خودش است<ref>ر.ک. [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۱۲۶-۱۳۵؛ [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref>. | |||
# [[انتظار]] در جهت [[گشایش]] امور آحاد [[انسانی]]: در این مرتبه [[مؤمنان]] می‌دانند [[امام]] آنها با [[ظهور]] خویش نه فقط [[شیعیان]] را بلکه همۀ انسان‌های ستمدیده را از زیر [[ظلم]] [[زورگویان]] عالم [[نجات]] می‌بخشد، زیرا [[امام عصر]]{{ع}} متعلق به همه [[انسانها]] هستند و فقط [[امام]] [[شیعیان]] نیستند. چنانکه در [[دعای عهد]] می‌خوانیم: «خداوندا او را [[پناهگاه]] [[بندگان]] مظلومت قرار بده.»..<ref>{{متن حدیث|وَ اجْعَلْهُ اللَّهُمَّ مَفْزَعاً لِمَظْلُومِ عِبَادِکَ}}</ref>.<ref>ر.ک. [[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۱۲۶-۱۳۵؛ [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref> | |||
# [[انتظار]] جهت [[گشایش]] امور جامدات، گیاهان و حیوانات: این مرتبۀ [[انتظار]]، [[انتظار]] برای [[گشایش]] در [[حیات]] حیوانات و گیاهان و جمادات است، چرا که با امر [[فرج]] در [[زمین]] و زمان و عالم نباتات و حیوانات نیز تحولات مثبت ایجاد خواهد شد. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} فرمودند: «او [[زمین]] را همچنان که آکنده از [[ستم]] و [[بیداد]] شده، از [[عدل و داد]] پر می‌کند. [[آسمان]] از ریختن نزولاتش هیچ دریغ نمی‌ورزد و [[زمین]] از رویاندن گیاهانش»<ref>{{متن حدیث|فَیَمْلَأُهَا عَدْلاً و قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً فَلاَ تَمْنَعُ السَّمَاءُ شَیْئاً مِنْ قَطْرِهَا وَ لَا الْأَرْضُ مِنْ نَبَاتِهَا}}؛ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ص؟؟؟، ح ۱۲۴۴.</ref>.<ref>ر.ک. [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref> | |||
# [[انتظار]] جهت [[گشایش]] [[امر]] [[انبیاء]] و [[اولیاء]]؛ [[انتظار]] جهت [[گشایش]] در امور [[آل محمد]]{{صل}} و [[انتظار]] جهت [[گشایش]] امور [[ملکوتیان]] نیز از جمله این مراتب است<ref>ر.ک. [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref>. | |||
# [[انتظار]] جهت [[گشایش]] در امور [[آل محمد]]{{صل}}: می‌‌دانیم [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[ائمۀ معصومین]]{{ع}} [[مظلوم]] ترین [[مستضعفین]] عالم‌اند. چنانکه [[مفضل بن عمر]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} شنیدم که فرمود: «[[رسول خدا]]{{صل}} نظری به [[علی]] و [[حسن]] و [[حسین]]{{ع}} افکند و گریست و فرمود: «شما [[مستضعفان]] بعد از [[وفات]] من هستید»»، [[مفضل]] گوید: عرض کردم یابن [[رسول الله]] معنی آن چیست؟ فرمود: «یعنی شما [[امامان]] بعد از من هستید، چون [[خداوند]] می‌فرماید: «و می‌خواهیم بر آنان که در [[زمین]] به [[ضعف]] کشیده شده‌اند، [[تفضل]] نمائیم و آنان را [[پیشوایان]] و [[وارثان]] [[حکومت حق]] سازیم». پس این [[آیه]] در مورد ما [[اهل بیت]] تا [[روز قیامت]] جاری است»<ref>{{متن حدیث|إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} نَظَرَ إِلَی عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ{{ع}} فَبَکَی وَ قَالَ: أَنْتُمُ الْمُسْتَضْعَفُونَ بَعْدِی؛ قَالَ الْمُفَضَّلُ: فَقُلْتُ لَهُ: مَا مَعْنَی ذَلِکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ؟ قَالَ: مَعْنَاهُ أَنَّکُمُ الْأَئِمَّةُ بَعْدِی. إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ: «وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ فَهَذِهِ الْآیَةُ جَارِیَةٌ فِینَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ}}؛ حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج ۶، ص ۳۱۱.</ref>.<ref>ر.ک. [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref> | |||
# [[انتظار]] جهت [[گشایش]] امور [[ملکوتیان]]: [[امام باقر]]{{ع}} در جواب [[ابوحمزه ثمالی]] که از علت نام‌گذاری آن [[حضرت]] به [[قائم]] پرسید، فرمودند: «چون جدم [[حسین]]{{ع}} کشته شد [[فرشتگان]] با [[گریه]] و فغان به درگاه [[خداوند عزوجل]] فریاد برآوردند که ای خدای و [[سرور]] ما! آیا از کسی که [[برگزیده]] تو و [[فرزند]] [[برگزیده]] تو و بهتر [[آفریده]] تو را می‌کشد چشم می‌پوشی؟ [[خداوند عزوجل]] به آنان [[وحی]] فرمود: [[فرشتگان]] من آرام گیرید، به [[عزت]] و جلالم [[سوگند]] از آنان [[انتقام]] خواهم گرفت گرچه زمانش به طول انجامد. آنگاه [[خداوند]] [[امامان]] [[نسل حسین]]{{ع}} را به [[فرشتگان]] نشان داد و [[فرشتگان]] بدان شادمان گشتند. در میان آنان یکی [[ایستاده]] بود و [[نماز]] می‌خواند. [[خداوند]] فرمود: با این [[قائم]] از آنان [[انتقام]] می‌گیرم»<ref>{{متن حدیث|لَمَّا قُتِلَ جَدِّیَ الْحُسَیْنُ{{ع}} ضَجَّتِ الْمَلَائِکَةُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْبُکَاءِ وَ النَّحِیبِ وَ قَالُوا: إِلَهَنَا وَ سَیِّدَنَا! أَ تَغْفُلُ عَمَّنْ قَتَلَ صَفْوَتَکَ وَ ابْنَ صَفْوَتِکَ وَ خِیَرَتَکَ مِنْ خَلْقِکَ؟! فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِمْ: قَرُّوا مَلَائِکَتِی، فَوَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَأَنْتَقِمَنَّ مِنْهُمْ وَ لَوْ بَعْدَ حِینٍ. ثُمَّ کَشَفَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ{{ع}} لِلْمَلَائِکَةِ فَسُرَّتِ الْمَلَائِکَةُ بِذَلِکَ، فَإِذَا أَحَدُهُمْ قَائِمٌ یُصَلِّی فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِکَ الْقَائِمِ أَنْتَقِمُ مِنْهُمْ}}؛ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ح۱۱۵۸.</ref>.<ref>ر.ک. [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref> | |||
===عالی ترین مرتبه [[انتظار فرج]]=== | |||
*مرتبه عالی و نهایی [[انتظار فرج]] که از همه مراتب بالاتر و با فضیلت‌تر است، [[انتظار ظهور]] برای [[گشایش]] غصه‌ها و دردهای خود [[امام زمان]]{{ع}} و [[شادمانی]] [[قلب]] آن بزرگوار است، از آنجا که هر مقدار [[حق]] بیشتری از [[فرد]] ضایع شود، ظلمی که به او رفته بزرگ‌تر است؛ از طرفی پس از [[خدای متعال]] ـ که بزرگ‌ترین [[حقوق]] را بر بندگانش دارد ـ کسی جز [[اهل بیت]]{{ع}} صاحب [[حق]] [[عظیم]] بر همه [[انسانها]] ـ و بلکه همه موجودات ـ نیست و با توجه به اینکه در [[دوران غیبت]]، [[حق ولایت]] و [[حکومت]] به دست شرورترین [[انسانها]] [[غصب]] شده، [[دین]] و [[احکام الهی]] مورد [[هجوم]] قرار گرفته و [[بهترین]] [[پیروان]] ایشان در سخت‌ترین شرایط [[زندگی]] می‌نمایند؛ [[قلب]] [[امام عصر]]{{ع}}، نقطۀ مرکزی عظیم‌ترین [[مصائب]] و دردهاست<ref>ر.ک. [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref> لذا در عالی ترین درجۀ [[انتظار]]، [[منتظران]] که به درد عمیق [[امام]] خود واقف‌اند، تلاش و [[هدف]] اصلی شان [[گشایش]] و [[فرج]] در این امر خواهد بود. | |||
==پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه== | |||
{{یادآوری پاسخ}} | |||
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین بنی‌هاشمی؛}} | |||
[[پرونده:152046.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید محمد بنی‌هاشمی]]]] | [[پرونده:152046.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید محمد بنی‌هاشمی]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید محمد بنی‌هاشمی]]'''، در کتاب ''«[[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[سید محمد بنی‌هاشمی]]'''، در کتاب ''«[[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
| خط ۳۵: | خط ۶۷: | ||
::::::بنابراین می‌توان فهمید که [[حضرت بقیة الله]] {{ع}} – به عنوان تنها باقیمانده [[خاندان]] [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} – در رأس همه [[مظلومان]] عالم قرار دارند، چون ظلمی که به ایشان رفته و می‌رود، بیش از همه ظلم‌های دیگر در عالم می‌باشد. در [[زیارت]] [[حضرت]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} از زبان [[حضرت]] ابی الحسن {{ع}} چنین می‌خوانیم: {{متن حدیث|"السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ أَنْتَ أَوَّلُ مَظْلُومٍ وَ أَوَّلُ مَنْ غُصِبَ حَقُّهُ"}}<ref>«[[سلام]] بر تو ای [[ولی خدا]]، [[شهادت]] می‌دهم که تو [[اولین مظلوم]] و اولین کسی هستی که [[حق]] او را غصب کرده‌اند» کامل الزیارات، باب ۱۱، ح ۲.</ref>. "اول" در عبارت [[معصوم]] {{ع}} اول زمانی نیست، چون قبل از ایشان [[انبیا]] و [[اولیای الهی]] و در رأس همه آنها [[سید]] الانبیاء و خاتم المرسلین {{صل}} مورد [[ظلم و ستم]] فراوان قرار گرفته بودند. "اول" در اینجا، اول رتبی است و دلالت بر بالاترین درجه [[مظلومیت]] می‌کند. در این رتبه بین ایشان و سایر [[اهل بیت]] {{عم}} تفاوتی نیست، با وجود این که هر کدام در زمان خود به صورت‌های مختلفی مورد [[ظلم]] قرار گرفته‌اند. [[امام عصر]] {{ع}} [[وارث]] همه [[انبیا]] و [[اولیا]] در این زمینه هستند و [[مظلومیت]] را از جد [[غریب]] خود [[امیر مؤمنان]] {{ع}} به [[ارث]] برده‌اند. پس ایشان هم به همان معنایی که [[امیر]] عالم {{ع}}، اول [[مظلوم]] بودند، اول [[مظلوم]] عالم در این زمان هستند. بالاتر از هر مظلومیتی این است که کسی را از [[حقوق]] مسلم خود محروم کنند و چنین وانمود کنند که او هیچ گونه حقی نداشته است. متأسفانه نسبت به [[پیامبر]] {{صل}} و [[اهل بیت]] ایشان در طول [[تاریخ]] چنین ظلمی صورت گرفته است. لذا این ذوات مقدسه غیر از این که مورد انواع [[ظلم‌ها]] واقع شده‌اند، "[[مستضعف]]" نیز بوده‌اند. "[[مستضعف]]" با "ضعیف" تفاوت دارد. ضعیف یعنی ناتوان، ولی [[مستضعف]] یعنی کسی که ناتوان شمرده شده است<ref>استضعفه: عده ضعیفاً المعجم الوسیط، ص ۵۴۰.</ref>. [[ائمه]] {{عم}} ضعیف نبوده‌اند ولی اطلاق "[[مستضعف]]" به ایشان می‌توان کرد، چون در طول [[تاریخ]] "ضعیف شمرده شده" بوده‌اند. اینها از [[حقوق]] خویش توسط [[ظالمان]] محروم نگه داشته شده‌اند و به گونه‌ای با آنها [[رفتار]] شده است که گویی [[صاحب]] هیچ حقی نبوده‌اند، لذا رفتاری با ایشان صورت گرفته که با ضعیفان صورت می‌گیرد. بنابراین در عین حال که نمی‌توان آنها را "ضعیف" دانست، اما "[[مستضعف]]" نامیده شده‌اند. این تعبیر در [[قرآن کریم]] به ایشان اطلاق شده است. {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>"و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم" سوره قصص، آیه ۵.</ref> این [[آیه]] در [[قرآن]] ضمن داستان [[بنی اسرائیل]] آمده است، ولی چنان که [[حضرت]] [[سید العابدین]] {{ع}} فرموده‌اند، اشاره به [[اهل بیت]] {{عم}} و [[پیروان]] ایشان دارد. {{متن حدیث|"وَ الَّذِی بَعَثَ مُحَمَّداً بِالْحَقِّ بَشِیراً وَ نَذِیراً إِنَّ الْأَبْرَارَ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ شِیعَتَهُمْ بِمَنْزِلَةِ مُوسَى وَ شِیعَتِهِ وَ إِنَّ عَدُوَّنَا وَ أَشْیَاعَهُمْ بِمَنْزِلَةِ فرعون واشیاعه"}}<ref>«قسم به آن که [[پیامبر]] {{صل}} را به [[حق]] به عنوان بشیر و نذیر [[مبعوث]] کرد، همانا [[نیکان]] از ما [[اهل بیت]] و [[شیعیان]] ایشان به منزله [[حضرت موسی]] و شیعیانش و [[دشمنان]] ما و پیروانشان به منزله [[فرعون]] و [[پیروان]] او هستند» بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۶۷.</ref>. | ::::::بنابراین می‌توان فهمید که [[حضرت بقیة الله]] {{ع}} – به عنوان تنها باقیمانده [[خاندان]] [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} – در رأس همه [[مظلومان]] عالم قرار دارند، چون ظلمی که به ایشان رفته و می‌رود، بیش از همه ظلم‌های دیگر در عالم می‌باشد. در [[زیارت]] [[حضرت]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} از زبان [[حضرت]] ابی الحسن {{ع}} چنین می‌خوانیم: {{متن حدیث|"السَّلامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ أَنْتَ أَوَّلُ مَظْلُومٍ وَ أَوَّلُ مَنْ غُصِبَ حَقُّهُ"}}<ref>«[[سلام]] بر تو ای [[ولی خدا]]، [[شهادت]] می‌دهم که تو [[اولین مظلوم]] و اولین کسی هستی که [[حق]] او را غصب کرده‌اند» کامل الزیارات، باب ۱۱، ح ۲.</ref>. "اول" در عبارت [[معصوم]] {{ع}} اول زمانی نیست، چون قبل از ایشان [[انبیا]] و [[اولیای الهی]] و در رأس همه آنها [[سید]] الانبیاء و خاتم المرسلین {{صل}} مورد [[ظلم و ستم]] فراوان قرار گرفته بودند. "اول" در اینجا، اول رتبی است و دلالت بر بالاترین درجه [[مظلومیت]] می‌کند. در این رتبه بین ایشان و سایر [[اهل بیت]] {{عم}} تفاوتی نیست، با وجود این که هر کدام در زمان خود به صورت‌های مختلفی مورد [[ظلم]] قرار گرفته‌اند. [[امام عصر]] {{ع}} [[وارث]] همه [[انبیا]] و [[اولیا]] در این زمینه هستند و [[مظلومیت]] را از جد [[غریب]] خود [[امیر مؤمنان]] {{ع}} به [[ارث]] برده‌اند. پس ایشان هم به همان معنایی که [[امیر]] عالم {{ع}}، اول [[مظلوم]] بودند، اول [[مظلوم]] عالم در این زمان هستند. بالاتر از هر مظلومیتی این است که کسی را از [[حقوق]] مسلم خود محروم کنند و چنین وانمود کنند که او هیچ گونه حقی نداشته است. متأسفانه نسبت به [[پیامبر]] {{صل}} و [[اهل بیت]] ایشان در طول [[تاریخ]] چنین ظلمی صورت گرفته است. لذا این ذوات مقدسه غیر از این که مورد انواع [[ظلم‌ها]] واقع شده‌اند، "[[مستضعف]]" نیز بوده‌اند. "[[مستضعف]]" با "ضعیف" تفاوت دارد. ضعیف یعنی ناتوان، ولی [[مستضعف]] یعنی کسی که ناتوان شمرده شده است<ref>استضعفه: عده ضعیفاً المعجم الوسیط، ص ۵۴۰.</ref>. [[ائمه]] {{عم}} ضعیف نبوده‌اند ولی اطلاق "[[مستضعف]]" به ایشان می‌توان کرد، چون در طول [[تاریخ]] "ضعیف شمرده شده" بوده‌اند. اینها از [[حقوق]] خویش توسط [[ظالمان]] محروم نگه داشته شده‌اند و به گونه‌ای با آنها [[رفتار]] شده است که گویی [[صاحب]] هیچ حقی نبوده‌اند، لذا رفتاری با ایشان صورت گرفته که با ضعیفان صورت می‌گیرد. بنابراین در عین حال که نمی‌توان آنها را "ضعیف" دانست، اما "[[مستضعف]]" نامیده شده‌اند. این تعبیر در [[قرآن کریم]] به ایشان اطلاق شده است. {{متن قرآن|وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ}}<ref>"و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم" سوره قصص، آیه ۵.</ref> این [[آیه]] در [[قرآن]] ضمن داستان [[بنی اسرائیل]] آمده است، ولی چنان که [[حضرت]] [[سید العابدین]] {{ع}} فرموده‌اند، اشاره به [[اهل بیت]] {{عم}} و [[پیروان]] ایشان دارد. {{متن حدیث|"وَ الَّذِی بَعَثَ مُحَمَّداً بِالْحَقِّ بَشِیراً وَ نَذِیراً إِنَّ الْأَبْرَارَ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ شِیعَتَهُمْ بِمَنْزِلَةِ مُوسَى وَ شِیعَتِهِ وَ إِنَّ عَدُوَّنَا وَ أَشْیَاعَهُمْ بِمَنْزِلَةِ فرعون واشیاعه"}}<ref>«قسم به آن که [[پیامبر]] {{صل}} را به [[حق]] به عنوان بشیر و نذیر [[مبعوث]] کرد، همانا [[نیکان]] از ما [[اهل بیت]] و [[شیعیان]] ایشان به منزله [[حضرت موسی]] و شیعیانش و [[دشمنان]] ما و پیروانشان به منزله [[فرعون]] و [[پیروان]] او هستند» بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۶۷.</ref>. | ||
::::::از همین جهت در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] از [[امام]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} چنین [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|"هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صَلِّ : یبعث اللَّهِ مهدیهم بَعْدَ جَهْدِهِمْ فیعزهم وَ یذل عَدُوِّهِمْ"}}<ref>الغیبة طوسی، ص ۱۸۴.</ref>. [[مستضعفین]] در [[آیه]] [[آل محمد]] {{صل}} هستند که [[خداوند]] [[مهدی]] ایشان را پس از (گذشت دوران) [[سختی]] و مشقت آنها [[مبعوث]] می‌فرماید، پس او آنها را [[عزت]] داده، [[دشمن]] آنها را ذلیل و خوار می‌سازد. [[احادیث]] متعددی در این موضوع ذکر شده است که علاقه مندان می‌توانند به [[تفاسیر]] روایی در ذیل این [[آیه]] [[رجوع]] کنند. به هر حال اگر کسی در [[انتظار فرج]] [[مستضعفان]] می‌باشد، باید متوجه باشد که در رأس همه آنها [[وجود مقدس امام زمان]] {{ع}} هستند و اگر [[فرج]] ایشان از [[ناحیه]] [[خداوند]] برسد، فرجه همه [[مستضعفان]] عالم نیز رسیده است. به طور خلاصه می‌توان گفت که [[فرج امام زمان]] {{ع}} [[فرج]] همه آسمانیان و زمینیان – اعم از [[فرشتگان]] و جنیان و حیوانات و گیاهان و جمادات – می‌باشد، پس کسی که [[انتظار فرج]] ایشا را در این مرتبه (مرتبه پنجم) داشته باشد، در [[حقیقت]] همه مراتب قبلی و بالاتر از آنها را هم داراست و عبادتی فوق همه عبادت‌ها انجام می‌دهد»<ref>[[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۱۲۶-۱۳۵.</ref>. | ::::::از همین جهت در [[تفسیر]] [[آیه شریفه]] از [[امام]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} چنین [[نقل]] شده است: {{متن حدیث|"هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ صَلِّ : یبعث اللَّهِ مهدیهم بَعْدَ جَهْدِهِمْ فیعزهم وَ یذل عَدُوِّهِمْ"}}<ref>الغیبة طوسی، ص ۱۸۴.</ref>. [[مستضعفین]] در [[آیه]] [[آل محمد]] {{صل}} هستند که [[خداوند]] [[مهدی]] ایشان را پس از (گذشت دوران) [[سختی]] و مشقت آنها [[مبعوث]] می‌فرماید، پس او آنها را [[عزت]] داده، [[دشمن]] آنها را ذلیل و خوار می‌سازد. [[احادیث]] متعددی در این موضوع ذکر شده است که علاقه مندان می‌توانند به [[تفاسیر]] روایی در ذیل این [[آیه]] [[رجوع]] کنند. به هر حال اگر کسی در [[انتظار فرج]] [[مستضعفان]] می‌باشد، باید متوجه باشد که در رأس همه آنها [[وجود مقدس امام زمان]] {{ع}} هستند و اگر [[فرج]] ایشان از [[ناحیه]] [[خداوند]] برسد، فرجه همه [[مستضعفان]] عالم نیز رسیده است. به طور خلاصه می‌توان گفت که [[فرج امام زمان]] {{ع}} [[فرج]] همه آسمانیان و زمینیان – اعم از [[فرشتگان]] و جنیان و حیوانات و گیاهان و جمادات – می‌باشد، پس کسی که [[انتظار فرج]] ایشا را در این مرتبه (مرتبه پنجم) داشته باشد، در [[حقیقت]] همه مراتب قبلی و بالاتر از آنها را هم داراست و عبادتی فوق همه عبادت‌ها انجام می‌دهد»<ref>[[سید محمد بنی‌هاشمی|بنی‌هاشمی، سید محمد]]، [[سلسله درس‌های مهدویت ج۱۰ (کتاب)|انتظار فرج]]، ص ۱۲۶-۱۳۵.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | |||
{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین نیلی‌پور؛}} | |||
{{جمع شدن| | |||
[[پرونده:11103489.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مهدی نیلی‌پور]]]] | [[پرونده:11103489.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[مهدی نیلی‌پور]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[مهدی نیلی‌پور]]'''، در کتاب ''«[[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[مهدی نیلی‌پور]]'''، در کتاب ''«[[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
| خط ۶۳: | خط ۹۴: | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۳. خانم هاشمی؛}} | ||
[[پرونده:10037862.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | [[پرونده:10037862.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | ||
::::::خانم '''[[خدیجه هاشمی]]'''، در کتاب ''«[[مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر ۱ (کتاب)|مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::خانم '''[[خدیجه هاشمی]]'''، در کتاب ''«[[مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر ۱ (کتاب)|مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
نسخهٔ ۱۲ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۳۸
| مراتب انتظار فرج چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت / انتظار فرج |
| مدخل اصلی | مراتب انتظار |
مراتب انتظار فرج چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:
 |
 |
|
| بنی‌هاشمی | نیلی‌پور | هاشمی |
علت وجود مراتب مختلف برای انتظار فرج
- یک عمل خاص، بسته به شرایط و حالات مختلفی که فاعل آن دارد می‌تواند ارزش‌های مختلفی نزد خداوند داشته باشد. عوامل گوناگونی بر میزان ارزش یک عمل تأثیر دارد که در رأس همۀ آنها نیت است[۱]. در موضوع انتظار فرج نیز، باتوجه به اینکه ظهور امام زمان(ع) نه تنها فرج همۀ مؤمنان عالم، بلکه همۀ مظلومان و حتی فرج غیر انسانها هم هست، بسته به اینکه منتظر ظهور حضرت، انتظار فرج چه کسانی را دارد، ارزش آن را کاملاً متفاوت می‌کند و مراتب مختلفی از انتظار فرج را به وجود می‌آورد[۲].
مراتب انتظار فرج
- برخی از مراتب انتظار فرج عبارت‌اند از:
- انتظار در جهت گشایش امور شخصی: اولین و سطحی ترین مرتبۀ انتظار این است که مؤمنی از گرفتاری‌های شخصی خود به ستوه آمده و در انتظار فرج الهی نسبت به آنها باشد. اگرچه چنین شخصی نسبت به کسی که با موضوع انتظار فرج بیگانه است، در مرتبۀ بالایی قرار دارد، اما چون تنها در فکر سعادت خویش است از این نظر رتبۀ بالایی ندارد[۳].
- انتظار جهت گشایش در امور مؤمنین: دومین مرتبۀ انتظار، انتظار برای رفع مشکلاتی است که از جهت مادی و معنوی، دینی و دنیایی مؤمنین را محاصره نموده و آنان را به نوعی سرگردان کرده است. فضیلتی که انتظار فرج برای این فرد دارد، بیش از کسی است که فقط به فکر مشکلات خودش است[۴].
- انتظار در جهت گشایش امور آحاد انسانی: در این مرتبه مؤمنان می‌دانند امام آنها با ظهور خویش نه فقط شیعیان را بلکه همۀ انسان‌های ستمدیده را از زیر ظلم زورگویان عالم نجات می‌بخشد، زیرا امام عصر(ع) متعلق به همه انسانها هستند و فقط امام شیعیان نیستند. چنانکه در دعای عهد می‌خوانیم: «خداوندا او را پناهگاه بندگان مظلومت قرار بده.»..[۵].[۶]
- انتظار جهت گشایش امور جامدات، گیاهان و حیوانات: این مرتبۀ انتظار، انتظار برای گشایش در حیات حیوانات و گیاهان و جمادات است، چرا که با امر فرج در زمین و زمان و عالم نباتات و حیوانات نیز تحولات مثبت ایجاد خواهد شد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «او زمین را همچنان که آکنده از ستم و بیداد شده، از عدل و داد پر می‌کند. آسمان از ریختن نزولاتش هیچ دریغ نمی‌ورزد و زمین از رویاندن گیاهانش»[۷].[۸]
- انتظار جهت گشایش امر انبیاء و اولیاء؛ انتظار جهت گشایش در امور آل محمد(ص) و انتظار جهت گشایش امور ملکوتیان نیز از جمله این مراتب است[۹].
- انتظار جهت گشایش در امور آل محمد(ص): می‌‌دانیم پیامبر اکرم(ص) و ائمۀ معصومین(ع) مظلوم ترین مستضعفین عالم‌اند. چنانکه مفضل بن عمر می‌گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: «رسول خدا(ص) نظری به علی و حسن و حسین(ع) افکند و گریست و فرمود: «شما مستضعفان بعد از وفات من هستید»»، مفضل گوید: عرض کردم یابن رسول الله معنی آن چیست؟ فرمود: «یعنی شما امامان بعد از من هستید، چون خداوند می‌فرماید: «و می‌خواهیم بر آنان که در زمین به ضعف کشیده شده‌اند، تفضل نمائیم و آنان را پیشوایان و وارثان حکومت حق سازیم». پس این آیه در مورد ما اهل بیت تا روز قیامت جاری است»[۱۰].[۱۱]
- انتظار جهت گشایش امور ملکوتیان: امام باقر(ع) در جواب ابوحمزه ثمالی که از علت نام‌گذاری آن حضرت به قائم پرسید، فرمودند: «چون جدم حسین(ع) کشته شد فرشتگان با گریه و فغان به درگاه خداوند عزوجل فریاد برآوردند که ای خدای و سرور ما! آیا از کسی که برگزیده تو و فرزند برگزیده تو و بهتر آفریده تو را می‌کشد چشم می‌پوشی؟ خداوند عزوجل به آنان وحی فرمود: فرشتگان من آرام گیرید، به عزت و جلالم سوگند از آنان انتقام خواهم گرفت گرچه زمانش به طول انجامد. آنگاه خداوند امامان نسل حسین(ع) را به فرشتگان نشان داد و فرشتگان بدان شادمان گشتند. در میان آنان یکی ایستاده بود و نماز می‌خواند. خداوند فرمود: با این قائم از آنان انتقام می‌گیرم»[۱۲].[۱۳]
عالی ترین مرتبه انتظار فرج
- مرتبه عالی و نهایی انتظار فرج که از همه مراتب بالاتر و با فضیلت‌تر است، انتظار ظهور برای گشایش غصه‌ها و دردهای خود امام زمان(ع) و شادمانی قلب آن بزرگوار است، از آنجا که هر مقدار حق بیشتری از فرد ضایع شود، ظلمی که به او رفته بزرگ‌تر است؛ از طرفی پس از خدای متعال ـ که بزرگ‌ترین حقوق را بر بندگانش دارد ـ کسی جز اهل بیت(ع) صاحب حق عظیم بر همه انسانها ـ و بلکه همه موجودات ـ نیست و با توجه به اینکه در دوران غیبت، حق ولایت و حکومت به دست شرورترین انسانها غصب شده، دین و احکام الهی مورد هجوم قرار گرفته و بهترین پیروان ایشان در سخت‌ترین شرایط زندگی می‌نمایند؛ قلب امام عصر(ع)، نقطۀ مرکزی عظیم‌ترین مصائب و دردهاست[۱۴] لذا در عالی ترین درجۀ انتظار، منتظران که به درد عمیق امام خود واقف‌اند، تلاش و هدف اصلی شان گشایش و فرج در این امر خواهد بود.
پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه
با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین بنی‌هاشمی؛ |
|---|
|
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین نیلی‌پور؛ |
|---|
|
| ۳. خانم هاشمی؛ |
|---|
|
- معنای انتظار چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای عام چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار به معنای خاص چیست؟ (پرسش)
- ارکان انتظار چیست؟ (پرسش)
- عناصر و اجزاء انتظار چیستند؟ (پرسش)
- هدف از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه ضرورتی دارد؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار قابل تحقق است؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در مکاتب فکری غیر دینی چیست؟ (پرسش)
- نقش انتظار در حرکت توحیدی چیست؟ (پرسش)
- انواع انتظار چیست؟ (پرسش)
- شدت انتظار شخص منتظر چگونه در آرزوها و دعاهای او تجلی پیدا می‌کند؟ (پرسش)
- لوازم انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه اهل سنت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین بودا درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا جنیان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- آیا فرشتگان در انتظار منجی موعود هستند؟ (پرسش)
- چرا گفته می‌شود امام مهدی منتظر ظهور است؟ (پرسش)
- دلایل انتظار فرج و امید به آینده چیست؟ (پرسش)
- آیا شیعیان در امر انتظار عجول و شتاب‌زده هستند؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب فراگیری ظلم و ستم می‌شود؟ (پرسش)
- آیا مسئله انتظار سبب تعطیلی احکام اسلامی می‌شود؟ (پرسش)
- آیا اندیشه انتظار موعود در امت‌های پیشین بوده است؟ (پرسش)
- آیا انتظار در میان ادیان و ملل گوناگون سابقه‌ای دارد؟ (پرسش)
- منشأ نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- آفات نگاه عامیانه به ظهور منجی چیست؟ (پرسش)
- گونه‌های احادیث درباره انتظار چیستند؟ (پرسش)
- نمادهای انتظار چیستند؟ (پرسش)
- آیا دعای ندبه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا دعای عهد از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا زیارت آل یاسین از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد جمکران از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد کوفه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد صعصعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا مسجد سهله از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا عید نیمه شعبان از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- آیا روز جمعه از نمادهای انتظار است؟ چرا؟ (پرسش)
- چرا کسانی که انتظار امام مهدی را می‌کشیده‌اند بعد از ظهور به مخالفت با ایشان برمی‌خیزند؟ (پرسش)
- ویژگی‌های اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- شیوه ابراز اعتراض به وضع موجود در راستای انتظار امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- منظور از عمومیت انتظار چیست؟ (پرسش)
- مبانی اشتیاق به فرج چیست؟ (پرسش)
- چگونه می‌توان انتظار را در جامعه ترویج داد؟ (پرسش)
- آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)
- منظور از انتظار، انتظار فردی است یا انتظار امت؟ (پرسش)
- منظور از انتظار امام و امت چیست؟ (پرسش)
- شرایط انتظار واقعی چیست؟ (پرسش)
- انتظار عملی به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا انتظار مذهب اعتراض است؟ (پرسش)
- آیا انتظار به معنای گوشه‌گیری و احتراز است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج مورد اتفاق همه مسلمین است؟ (پرسش)
- مسئولیت اجتماعی مسلمین درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- کامل‌ترین شکل انتظار عملی برای مقدمه ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- انتظار فرج با سرنوشت بشریت چه پیوندی دارد؟ (پرسش)
- مقصود از انتظار مسیحا چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار ویرانگر چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار سازنده چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- منظور از انتظار غیر مسئولانه چیست؟ (پرسش)
- انواع برداشت از انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین زرتشت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه آیین هندو درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه یهود درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- دیدگاه مسیحیت درباره انتظار چیست؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- علت برداشت‌های انحرافی از انتظار چیست؟ (پرسش)
- آیا انتظار امام مهدی واجب است؟ (پرسش)
- عوامل ایجاد کننده انتظار چیستند؟ (پرسش)
- لوازم تعریف انتظار چیست؟ (پرسش)
- نقطه مقابل انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با شدت گرفتاری‌ها چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی منتظر چه چیزی است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج باید با قصد قربت باشد؟ (پرسش)
- مراتب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- رابطه محبت با انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- بالاترین درجه انتظار فرج امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- مشاهده وقوع ظلم در زمین چگونه انتظار فرج را در مؤمن تشدید می‌کند؟ (پرسش)
- چه رابطه‌ای میان انتظار فرج و ایمان وجود دارد؟ (پرسش)
- انتظار منجی در ادوار مختلف دعوت‌های الهی چه معنایی داشته است؟ (پرسش)
- اندیشه انتظار موعود در اسلام چگونه است؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج افضل الاعمال است؟ (پرسش)
- انتظار فرج چیست و چرا بهترین عمل خوانده شده است؟ (پرسش)
- برداشت‌های نادرست از انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- آیا مکاتب فلسفی نیز انتظار فرج را امری ارزشی می‌دانند؟ (پرسش)
- آیا در کتاب مقدس یهود سخن از انتظار فرج به میان آمده است؟ (پرسش)
- مقصود از روایات مطلق در باب انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- چه امتیازی در انتظار منجی موجود است؟ (پرسش)
- آیا تأخیر در فرج موجب قساوت قلب می‌شود؟ (پرسش)
- آیا انتظار طولانی فرج خسته کننده و ملالتآور است؟ (پرسش)
- علت سختی انتظار چیست و چرا میگویند انتظار زیباست؟ زیبایی انتظار در چیست؟ (پرسش)
- امام مهدی در قبال منتظران و شیعیان چه عنایاتی دارند؟ (پرسش)
- منتظران امام مهدی که در قرنهای گذشته بدون پاین انتظارشان فوت کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که انتظار ما به ثمر برسد؟ (پرسش)
- آیا انتظار موجب انفعال جامعه نمی‌شود؟ (پرسش)
- فرج مردم جهان در چیست و چرا انتظار فرج فضیلت و ارزش بیشتری دارد؟ (پرسش)
- خاستگاه و منشأ اصلی انتظار ظهور «مصلح و نجاتدهنده بزرگ» چیست؟ (پرسش)
- دعا برای تعجیل فرج چه تأثیری در فرج شیعیان دارد؟ (پرسش)
- دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن به چه منظوری خوانده می‌شود؟ (پرسش)
- آیات مربوط به ظهور و انتظار کدامند؟ (پرسش)
- انتظار در دیگر روزهای سال چگونه معنا پیدا می‌کند؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با بهداشت روان چیست؟ (پرسش)
- رابطه انتظار با آینده جهان چیست؟ (پرسش)
- فلسفه انتظار چیست؟ (پرسش)
- باور به ظهور امام مهدی چگونه عامل پایداری و استقامت شیعه می‌شود؟ (پرسش)
- انتظار فرج چه فضیلتی دارد؟ (پرسش)
- جایگاه انتظار در فرهنگ شیعه چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار اهمیت و جایگاه ویژه و برجسته‌ای دارد؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج افضل اعمال است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در دوران غیبت چیست؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- چه نوع انتظاری راجح است؟ (پرسش)
- دانش آموزان چگونه باید منتظر امام مهدی باشند؟ (پرسش)
- رضایت امام مهدی از چه راهی به دست می‌آید؟ (پرسش)
- آیا شیعیان و منتظران ظهور افزون‌بر وظایف فردی و دینی تکالیف سیاسی و اجتماعی نیز دارند؟ (پرسش)
- آیا برای منتظر واقعی بودن اقدام‌های سیاسی و اجتماعی خاصی باید انجام داد؟ (پرسش)
- وظایف ما در دوران غیبت امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- چه تناسبی میان انتظار موعود و مبارزه با فساد وجود دارد؟ آیا انتظار به معنای ساکت ماندن نیست؟ (پرسش)
- چه مقام و منزلتی در روایات برای منتظران بیان شده است؟ (پرسش)
- جامعه منتظر دارای چه ویژگی‌هایی است؟ (پرسش)
- انتظارات امام مهدی از منتظران چیست؟ (پرسش)
- صرفنظر از وظایف شخصی در قبال امام مهدی وظایف خود انسان منتظر به‌طور کلی چیست؟ (پرسش)
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- منتظران راستین امام مهدی دارای چه فضیلت و منزلتی هستند؟
- منتظران برجسته همچون علما باید چه عملکردی داشته باشند؟ (پرسش)
- در روایات چه پاداشی برای منتظران امام مهدی بیان شده است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های منتظران واقعی در این دوران چیست؟ (پرسش)
- آیا تنها انتظار فرج برای ظهور امام مهدی کافی است؟ (پرسش)
- ویژگی‌های انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد اعتقادی چیست؟ (پرسش)
- ویژگی‌های فرهنگ انتظار در ابعاد علمی و اخلاقی چیست؟ (پرسش)
- فواید و آثار انتظار چیست؟ (پرسش)
- آثار فردی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار اجتماعی انتظار امام مهدی چیست؟ (پرسش)
- آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)
- چرا انتظار فرج امام مهدی موجب گشایش می‌شود؟ (پرسش)
- عنصر انتظار چگونه در آمادگی نظامی منتظران تأثیر دارد؟ (پرسش)
- چگونه روحیه انتظار را در خود تقویت کنیم؟ (پرسش)
- آیا انتظار فرج منشأ فرج‌های مادی برای منتظر خواهد بود؟ (پرسش)
- انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش)
- ابعاد اعتقادی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
- ابعاد عملی انتظار فرج چیست؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. هاشمی، خدیجه، مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر، ص ۳۴-۴۰.
- ↑ ر.ک. بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۱۲۶-۱۳۵.
- ↑ ر.ک. بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۱۲۶-۱۳۵؛ نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲-۳۰.
- ↑ ر.ک. بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۱۲۶-۱۳۵؛ نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲-۳۰.
- ↑ «وَ اجْعَلْهُ اللَّهُمَّ مَفْزَعاً لِمَظْلُومِ عِبَادِکَ»
- ↑ ر.ک. بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۱۲۶-۱۳۵؛ نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲-۳۰.
- ↑ «فَیَمْلَأُهَا عَدْلاً و قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً فَلاَ تَمْنَعُ السَّمَاءُ شَیْئاً مِنْ قَطْرِهَا وَ لَا الْأَرْضُ مِنْ نَبَاتِهَا»؛ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ص؟؟؟، ح ۱۲۴۴.
- ↑ ر.ک. نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲-۳۰.
- ↑ ر.ک. نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲-۳۰.
- ↑ «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) نَظَرَ إِلَی عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ(ع) فَبَکَی وَ قَالَ: أَنْتُمُ الْمُسْتَضْعَفُونَ بَعْدِی؛ قَالَ الْمُفَضَّلُ: فَقُلْتُ لَهُ: مَا مَعْنَی ذَلِکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ؟ قَالَ: مَعْنَاهُ أَنَّکُمُ الْأَئِمَّةُ بَعْدِی. إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ: «وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ فَهَذِهِ الْآیَةُ جَارِیَةٌ فِینَا إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ»؛ حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نورالثقلین، ج ۶، ص ۳۱۱.
- ↑ ر.ک. نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲-۳۰.
- ↑ «لَمَّا قُتِلَ جَدِّیَ الْحُسَیْنُ(ع) ضَجَّتِ الْمَلَائِکَةُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْبُکَاءِ وَ النَّحِیبِ وَ قَالُوا: إِلَهَنَا وَ سَیِّدَنَا! أَ تَغْفُلُ عَمَّنْ قَتَلَ صَفْوَتَکَ وَ ابْنَ صَفْوَتِکَ وَ خِیَرَتَکَ مِنْ خَلْقِکَ؟! فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِمْ: قَرُّوا مَلَائِکَتِی، فَوَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَأَنْتَقِمَنَّ مِنْهُمْ وَ لَوْ بَعْدَ حِینٍ. ثُمَّ کَشَفَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ(ع) لِلْمَلَائِکَةِ فَسُرَّتِ الْمَلَائِکَةُ بِذَلِکَ، فَإِذَا أَحَدُهُمْ قَائِمٌ یُصَلِّی فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِکَ الْقَائِمِ أَنْتَقِمُ مِنْهُمْ»؛ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ح۱۱۵۸.
- ↑ ر.ک. نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲-۳۰.
- ↑ ر.ک. نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص ۲۲-۳۰.
- ↑ «و خداوندا، ایشان (امام زمان (ع)) را پناه بندگان ستمدیده خود و یاور کسانی که جز تو یاری ندارند، قرار بده.» بحار الانوار، ج ۱۰۲، ص ۱۱۲.
- ↑ البته در مخلوقات عاقل مختار – مانند انسان – حساب ظالمان و منکران ولایت جداست، زیرا ظهور امام (ع) برای آنها نقمت است نه نعمت.
- ↑ «اگر قائم ما (اهل بیت) قیام کند، آسمان باران خود را (به طور کامل) فرو می‌ریزد و زمین گیاهانش را (را در سطح وسیع و فراگیر) می‌رویاند... و حیوانات درنده و اهلی با یکدیگر سازش می‌کنند» بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۶، ح ۱۱.
- ↑ "و زمین (رستخیز) به نور پروردگارش تابناک می‌گردد و کارنامه (ها) برنهاده می‌شود و پیامبران و گواهان را می‌آورند و میان آنان به حقّ داوری می‌کنند و بر آنان ستم نخواهد رفت" سوره زمر، آیه ۶۹.
- ↑ «منظور از رب زمین، امام زمین است» تفسیر قمی، ج ۲، ص ۲۲۴.
- ↑ «چون قائم (اهل بیت (ع)) قیام کند، زمین به نور صاحب اختیار آن نوران شده و بندگان از روشنایی خورشید بی‌نیاز می‌گردند و تاریکی‌ها از بین می‌رود... و زمین گنج‌های خود را آشکار می‌کند به طوری که مردم آنها را بر روی زمین مشاهده می‌کنند» ارشاد مفید، ج ۲، ص ۳۸۱.
- ↑ البته در این جا انسان‌های عادی مراد هستند نه خود امام زمان (ع) که درجه انتظارشان از دیگران بالاتر است و ما درباره انتظار ایشان در فصل گذشته مباحث لازم را مطرح کردیم.
- ↑ توضیح این مطلب در دروس دهم و یازدهم از حلقه پنجم آمده است.
- ↑ «سلام بر تو ای ولی خدا، شهادت می‌دهم که تو اولین مظلوم و اولین کسی هستی که حق او را غصب کرده‌اند» کامل الزیارات، باب ۱۱، ح ۲.
- ↑ استضعفه: عده ضعیفاً المعجم الوسیط، ص ۵۴۰.
- ↑ "و برآنیم که بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‌اند منّت گذاریم و آنان را پیشوا گردانیم و آنان را وارثان (روی زمین) کنیم" سوره قصص، آیه ۵.
- ↑ «قسم به آن که پیامبر (ص) را به حق به عنوان بشیر و نذیر مبعوث کرد، همانا نیکان از ما اهل بیت و شیعیان ایشان به منزله حضرت موسی و شیعیانش و دشمنان ما و پیروانشان به منزله فرعون و پیروان او هستند» بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۶۷.
- ↑ الغیبة طوسی، ص ۱۸۴.
- ↑ بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج، ص ۱۲۶-۱۳۵.
- ↑ «وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ»؛ الغیبة للطوسی، ص ۲۹۲.
- ↑ "خداوندا پراکندگی ما را به وسیله او جمع کن و گسیختگی‌مان را دور کن و پریشانی‌ها را بدو پیوست کن و کمی ما را به وسیله او زیاد کن و ذلت ما را به وسیله او تبدیل به عزت کن و... فقر ما را به وسیله او جبران کن و شکاف و تفرقه ما را به او برطرف کن و سختی ما را به وسیله او آسان کن و..."
- ↑ «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْ شِيعَتِنَا الْعَاهَةَ وَ جَعَلَ قُلُوبَهُمْ كَزُبَرِ الْحَدِيدِ وَ جَعَلَ قُوَّةَ الرَّجُلِ مِنْهُمْ قُوَّةَ أَرْبَعِينَ رَجُلًا وَ يَكُونُونَ حُكَّامَ الْأَرْضِ وَ سَنَامَهَا»؛ میزان الحکمه، ح ۱۲۴۰.
- ↑ «إِذَا وَقَعَ أَمْرُنَا وَ جَاءَ مَهْدِيُّنَا كَانَ الرَّجُلُ مِنْ شِيعَتِنَا أَجْرَى مِنْ لَيْثٍ وَ أَمْضَى مِنْ سِنَانٍ...»؛ میزان الحکمة، ح ۱۲۳۲.
- ↑ «بِمَهْدِيِّنَا تَنْقَطِعُ الْحُجَجُ فَهُوَ خَاتَمُ الْأَئِمَّةِ وَ مُنْقِذُ الْأُمَّةِ وَ مُنْتَهَى النُّورِ»؛ میزان الحکمه / ح ۱۱۶۶.
- ↑ «اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْكُو إِلَيْكَ فَقْدَ نَبِيِّنَا(ص) وَ غَيْبَةَ وَلِيِّنَا».
- ↑ مفاتیح‌الجنان شیخ عباس قمی، ص ۹۰۴.
- ↑ «اللَّهُمَّ اكْشِفْ هَذِهِ الْغُمَّةَ عَنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ بِحُضُورِهِ وَ عَجِّلْ لَنَا ظُهُورَهُ...».
- ↑ «إِذَا قَامَ الْقَائِمُ عَرَضَ الْإِيمَانَ عَلَى كُلِّ نَاصِبٍ فَإِنْ دَخَلَ فِيهِ بِحَقِيقَةٍ وَ إِلَّا ضَرَبَ عُنُقَهُ أَوْ يُؤَدِّيَ الْجِزْيَةَ كَمَا يُؤَدِّيهَا الْيَوْمَ أَهْلُ الذِّمَّةِ وَ يَشُدُّ عَلَى وَسَطِهِ الْهِمْيَانَ وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الْأَمْصَارِ إِلَى السَّوَادِ»؛ میزان الحکمة، ح ۱۲۴۸.
- ↑ مفاتیح‌الجنان شیخ عباس قمی، ص ۹۰۴.
- ↑ «وَ اجْعَلْهُ اللَّهُمَّ مَفْزَعاً لِمَظْلُومِ عِبَادِكَ...».
- ↑ «فَيَمْلَأُهَا عَدْلاً و قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً فَلاَ تَمْنَعُ السَّمَاءُ شَيْئاً مِنْ قَطْرِهَا وَ لَا الْأَرْضُ مِنْ نَبَاتِهَا»؛ میزان الحکمه / ح ۱۲۴۴.
- ↑ «لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا لَأَنْزَلَتِ السَّمَاءُ قَطْرَهَا وَ لَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ نَبَاتَهَا وَ ذَهَبَتِ الشَّحْنَاءُ مِنْ قُلُوبِ الْعِبَادِ وَ اصْطَلَحَتِ السِّبَاعُ وَ الْبَهَائِمُ حَتَّى تَمْشِيَ الْمَرْأَةُ بَيْنَ الْعِرَاقِ وَ الشَّامِ لَا تَضَعُ قَدَمَيْهَا إِلَّا عَلَى نَبَاتٍ وَ عَلَى رَأْسِهَا زَنْبِيلُهَا لَا يُهَيِّجُهَا سَبُعٌ وَ لَا تَخَافُهُ»؛ میزان الحکمه ح ۱۲۴۱.
- ↑ «لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتِّي تَمْلَأُ الأَرضُ ظُلماً وَ عُدواناً، ثُمَّ يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ عِتْرَتِي فَيَمْلَؤُهَا قِسْطاً وَ عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ عُدْوَاناً»؛ میزان الحکمه ح ۱۱۷۰.
- ↑ مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی، ص ۹۰۴.
- ↑ «وَ اعْمُرِ اللَّهُمَّ بِهِ بِلَادَكَ، وَ أَحْيِ بِهِ عِبَادَكَ».
- ↑ «أَيْنَ الطَّالِبُ بِذُحُولِ الْأَنْبِيَاءِ وَ أَبْنَاءِ الْأَنْبِيَاءِ».
- ↑ «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) نَظَرَ إِلَى عَلِيٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ(ع) فَبَكَى وَ قَالَ: أَنْتُمُ الْمُسْتَضْعَفُونَ بَعْدِي؛ قَالَ الْمُفَضَّلُ: فَقُلْتُ لَهُ: مَا مَعْنَى ذَلِكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ؟ قَالَ: مَعْنَاهُ أَنَّكُمُ الْأَئِمَّةُ بَعْدِي. إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ:» ﴿وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ فَهَذِهِ الْآيَةُ جَارِيَةٌ فِينَا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ﴾؛ تفسیر نورالثقلین، ج ۶ / ص ۳۱۱.
- ↑ «هُمْ آلُ مُحَمَّدٍ يَبْعَثُ اللَّهُ مَهْدِيَّهُمْ بَعْدَ جَهْدِهِمْ فَيُعِزُّهُمْ وَ يُذِلُّ عَدُوَّهُمْ»؛ تفسیر نورالثقلین / ج ۵ ص ۳۱۱.
- ↑ "کجاست آن کسی که انتقام خون کشته کربلا (امام حسین(ع)) را بگیرد"
- ↑ "خداوندا پیامبرت(ص) و پیروان او را به دیدارش شادمان کن و پس از او به بیچارگی ما رحم کن، خداوندا با حضورش این گرفتاری را از این امت برطرف کن و...".
- ↑ «اللَّهُمَّ وَ قَدْ عَادَ فَيْئُنَا دُولَةً بَعْدَ الْقِسْمَةِ وَ إِمَارَتُنَا غَلَبَةً بَعْدَ الْمَشُورَةِ وَ عُدْنَا مِيرَاثاً بَعْدَ الِاخْتِيَارِ لِلْأُمَّةِ فَاشْتُرِيَتِ الْمَلَاهِي وَ الْمَعَازِفُ بِسَهْمِ الْيَتِيمِ وَ الْأَرْمَلَةِ وَ حَكَمَ فِي أَبْشَارِ الْمُؤْمِنِينَ أَهْلُ الذِّمَّةِ وَ وَلِيَ الْقِيَامَ بِأُمُورِهِمْ فَاسِقُ كُلِّ قَبِيلَةٍ فَلَا ذَائِدٌ يَذُودُهُمْ عَنْ هَلَكَةٍ وَ لَا رَاعٍ يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ بِعَيْنِ الرَّحْمَةِ وَ لَا ذُو شَفَقَةٍ يُشْبِعُ الْكَبِدَ الْحَرَّى مِنْ مَسْغَبَةٍ فَهُمْ أُولُو ضَرَعٍ بِدَارٍ مَضِيعَةٍ وَ أُسَرَاءُ مَسْكَنَةٍ وَ حُلَفَاءُ كَآبَةٍ وَ ذِلَّةٍ»؛ صحیفة مهدیه / ص ۱۶۳.
- ↑ «لَمَّا قُتِلَ جَدِّيَ الْحُسَيْنُ(ع) ضَجَّتِ الْمَلَائِكَةُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْبُكَاءِ وَ النَّحِيبِ وَ قَالُوا: إِلَهَنَا وَ سَيِّدَنَا! أَ تَغْفُلُ عَمَّنْ قَتَلَ صَفْوَتَكَ وَ ابْنَ صَفْوَتِكَ وَ خِيَرَتَكَ مِنْ خَلْقِكَ؟! فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِمْ: قَرُّوا مَلَائِكَتِي، فَوَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَأَنْتَقِمَنَّ مِنْهُمْ وَ لَوْ بَعْدَ حِينٍ. ثُمَّ كَشَفَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ(ع) لِلْمَلَائِكَةِ فَسُرَّتِ الْمَلَائِكَةُ بِذَلِكَ، فَإِذَا أَحَدُهُمْ قَائِمٌ يُصَلِّي فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِكَ الْقَائِمِ أَنْتَقِمُ مِنْهُمْ»؛ میزان الحکمه، ح، ۱۱۵۸.
- ↑ «فَصَبَرْتُ وَ فِي الْعَيْنِ قَذًى وَ فِي الْحَلْقِ شَجًا»؛بحارالانوار، ج ۲۹، ص ۵۱۲.
- ↑ نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص 22-30.
- ↑ « لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا لَأَنْزَلَتِ السَّمَاءُ قَطْرَهَا وَ لَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ نَبَاتَهَا..... وَ اصْطَلَحَتِ السِّبَاعُ وَ الْبَهَائِمُ»؛ بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۱۶.
- ↑ «و زمین (رستخیز) به نور پروردگارش تابناک می‌گردد» سوره زمر، آیه ۶۹.
- ↑ «رَبُّ الْأَرْضِ يُعْنَى إِمَامُ الْأَرْضِ»؛ تفسیر قمی، ج ۲، ص ۲۲۴.
- ↑ «إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ اسْتَغْنَى الْعِبَادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ وَ ذَهَبَتِ الظُّلْمَةُ... وَ تُظْهِرُ الْأَرْضُ كُنُوزَهَا حَتَّى يَرَاهَا النَّاسُ عَلَى وَجْهِهَا»؛ ارشاد، شیخ مفید، ج ۲، ص ۳۸۱.
- ↑ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنَّكَ [أَنْتَ] أَوَّلُ مَظْلُومٍ وَ أَوَّلُ مَنْ غُصِبَ حَقَّهُ؛ کامل الزیارت، باب ۱۱، ح ۲.
- ↑ هاشمی، خدیجه، مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر، ص 34-40.