انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] - [[غیبت امام مهدی]] - [[انتظار فرج]]  

| مدخل اصلی =  [[ابعاد انتظار]]

| مدخل وابسته =  

| تعداد پاسخ = ۱۰

== پاسخ جامع اجمالی ==

=== [[ابعاد انتظار]] و [[منتظر]] ===

[[انتظار]] به مفهوم مذهبی آن، نوعی پیشروی و استقبال از [[آینده]] بوده و دارای ابعاد گوناگونی از قبیل [[فلسفی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[فرهنگی]] و [[اقتصادی]] و... است. توجه به این ابعاد، برای کسی که می‌داند در [[فرهنگ]] [[اسلام]] و [[شیعه]]، چه مقدار به انتظار اهمیت داده شده، ضروری است؛ به همین دلیل صاحبان [[ادیان]] و [[مذاهب]]، [[فیلسوفان]]، جامعه‌شناسان، روانشناسان و طرفداران [[احزاب]] و مکاتب، هر کدام با دید و نگرشی خاص دربارۀ آن بحث کرده‌اند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۲۹-۳۰.</ref>.

از طرفی، [[انسان منتظر]] نیز از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی دارای بُعد نظری و عملی بوده و از سوی دیگر از بُعد فردی و اجتماعی برخوردار است و از زاویه‌ای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد [[روحی]] و روانی دارد؛ از همین رو انتظار موعود جهانی در همۀ ابعاد [[زندگی]] [[منتظِر]] تأثیر می‌گذارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>.

# '''[[بعد فردی انتظار]]''': منتظر در بُعد فردی، هم به [[حیات]] روحی و روانی خود و کسب [[فضیلت‌های اخلاقی]] روی می‌آورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی می‌پردازد تا نیروی کارآمد برای جبهه [[نور]] باشد. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: «کسی که [[دوست]] دارد از [[یاران قائم]] باشد، باید منتظر باشد و در حال انتظار، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و به [[اخلاق نیکو]]، آراسته شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِر}}؛ غیبة نعمانی، ص۲۰۰، ح ۱۶. </ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref> انتظار باعث می‌شود منتظر در دوران غیبت، در امر [[دین]] خود مواظبت بیشتر داشته، از هرگونه [[سستی]] و [[انحراف]] دوری گزیند. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «برای صاحب این امر غیبتی طولانی است. در این دوران، هر کس باید [[تقوا]] پیشه سازد و به [[دین]] خود چنگ زند»؛ لذا "[[انتظار]]" جریان مبارکی است که رنگ [[الهی]] به [[انسان]] و [[حیات]] او می‌بخشد<ref>ر.ک: [[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائری‌‎پور|حائری‌‎پور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ص۱۳۹ ـ ۱۴۰.</ref>.

# '''[[بعد اجتماعی انتظار]]''': انتظار نه تنها در [[زندگی فردی]] [[منتظر]] مؤثر است که در حوزۀ رابطۀ فرد با [[جامعه]] نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در جامعه وا می‌دارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲. </ref> در واقع، انتظار این است که [[مفاسد اجتماعی]]، رذالت‌ها، [[آشوب‌ها]]، طنین‌های نابجا و امواج تلاطم انگیز از میان برداشته شوند و روابط بر اساس تفاهم، [[همکاری]] و [[همیاری]] و [[خیرخواهی]] گردد<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>. در جنبۀ [[اجتماعی]] انتظار این است که عوامل اغواکننده در جامعۀ [[حق حیات]] نداشته باشند، وسایل ارتباط جمعی در طریق [[هدایت]] و [[رشد]] و ارتقاء [[مردم]] باشند، روزنامه‌ها و کتب و مجلات به تنویر [[افکار]] بپردازند و از هر چه که مایۀ [[گمراهی]] و [[فساد]] و انحطاط است دور و برکنار گردند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.

بعد [[فکری]] زیر بنای [[اعمال]] و [[رفتار انسان]] است و انتظار، [[باورهای اساسی]] [[حیات آدمی]] را در حصار خود [[حفظ]] می‌کند، به بیان دیگر، [[انتظار صحیح]] می‌طلبد که [[منتظِر]]، بنیان‌های [[اعتقادی]] و فکری خود را تقویت کند تا در دام مکتب‌های [[انحرافی]] گرفتار نشود یا به سبب طولانی شدن دورۀ [[غیبت امام عصر]]{{ع}} به چاه [[یأس]] و [[ناامیدی]] [[سقوط]] نکند. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: «روزگاری بر [[مردم]] خواهد آمد که [[امام]] ایشان غایب خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن [[زمان]]، بر امرِ [[ولایت]] ما ثابت و [[استوار]] بمانند»<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص۶۰۲، ح ۱۵.</ref><ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref> حضور [[منتظران]] در [[جامعه]] وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با [[دانش]] و [[آگاهی]] باشد<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص۱۷ -۱۹.</ref> و در پرتو ظهور حضرت، [[عقل]] و [[خرد]] جامعۀ [[بشریت]] کامل می‌‏گردد<ref>ر.ک: [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص۱۹۹، ۲۰۲.</ref>. [[امام سجاد]]{{ع}} خطاب به فردی به نام ابوخالد فرمود: «ای ابوخالد مردمانی که در روزگار غیبت به سر می‌برند و معتقدند و [[منتظر]]، از [[مردمان]] همۀ زمان‌ها افضلند؛ زیرا که [[خدای متعال]] به آنان خرد و فهم و [[معرفتی]] داده است که [[غیبت امام]] برای آنان مانند حضور است، این مردم را [[خدا]] مانند سربازان پیکارگر صدر اسلام قرار داده است، همان‌ها که در رکاب [[پیامبر]] [[شمشیر]] می‌زدند و [[پیکار]] می‌کردند آنان [[اخلاص]] پیشگان [[حقیقی]] و [[شیعه]] واقعی‌اند که مردم را به [[دین خدا]] [[دعوت]] می‌کنند»<ref>{{متن حدیث|یَا أَبَا خَالِدٍ إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ صبِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْرا}}؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ۱۲۲. </ref>.<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص۱۷ ـ ۱۹.</ref>

[[انتظار ظهور]] [[مهدی]]{{ع}} از چنان عظمتی برخوردار است که در [[روایات]]، قرین [[اصول دین]]، نظیر [[توحید]] و [[نبوت]] ذکر شده<ref>کافی، ج۲، ص۲۳؛ الامالی، صدوق، ص۱۷۹؛ جامع الاحادیث الشیعه، ج۱، ص۴۳۰. </ref> و شرط پذیرش اعمال در درگاه الهی است<ref>الغیبة، نعمانی، ص۲۰۷؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۴۰؛ معجم احادیث الامام المهدی{{ع}}، ج۳، ص۴۱۷.</ref>. همان‌گونه که به [[نص]] [[قرآن کریم]]<ref>{{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ دِينًا}}«امروز کافران از بازگشت شما از دین خویش نومید شده‏اند. از آنان مترسید از من بترسید. امروز دین شما را به کمال رسانیدم و نعمت خود بر شما تمام کردم و اسلام را دین شما برگزید» سوره مائده، آیه ۳.</ref>، [[دین]] و [[دیانت]] منهای [[ولایت]]، ناقص و ناتمام است، دین و [[اسلام]] منهای [[انتظار مهدی]]{{ع}} نیز فاقد [[ارزش]] و [[مقبولیت]] خداوندی است<ref>ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۱۹.</ref>.

 

بعد [[اعتقادی]] [[انتظار]] می‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:

# بعد توحید: انتظار در ماهیت خود، [[انسان]] [[منتظِر]] را متوجّه خدای [[جهان]] می‌‏‏کند، توجّه به [[خدا]] و طلب [[فرج]] از درگاه او، از مهم‏ترین اصول [[مهدی]] ‏باوری است.

# بعد نبوت: [[منتظران]] چشم به راه کسی هستند که در او، صفات و آثار [[پیامبران]] گرد آمده است، او می‌‏‏آید تا آرمان پیامبران را تحقّق بخشد و [[دین]] خدایی را بگستراند و ندای توحید را به همه عالم برساند.

# بعد [[امامت]]: [[حضرت مهدی]]{{ع}}، [[وصی]] صدّیقین و خاتم ائمۀ طاهرین{{ع}} است و [[امامان]] پیشین یکایک او را یاد کرده‏‌اند او فرزند و یادگار و ادامه دهندۀ راه آنان است. مهدی، مظهر [[قائم]] امامت است و [[انتظار ظهور]] او، بزرگ‏ترین تأکید بر اصل امامت و [[رهبری]] است.

# بعد [[عدل]]: [[انتظار امام مهدی]]{{ع}}، [[انتظار ظهور]] [[عدل]] است؛ به گونه ای که او [[جهان]] آکنده از [[بیداد]] را از داد پر می‌‏‏سازد.

# بعد [[معاد]]: در امر [[انتظار]]، اصل [[اعتقادی]] بسیار مهمِ، معاد و بازگشت مسئولانه به نزد [[خداوند]]، همواره حضور دارد. [[مهدی]] به هنگام ظهور، [[ستمگران]] و [[ظالمان]] را [[کیفر]] می‌‏دهد و [[مؤمنان]] را عزیز می‌‏‏دارد و از [[علایم حتمی]] فرارسیدن [[رستاخیز]]، [[ظهور مهدی]] است<ref>ر.ک: [[رحیم کارگر|کارگر، رحیم]]، [[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص۱۹۹ ـ ۲۰۲.</ref>.

 

==== [[بعد روحی و روانی انتظار]] ====

انتظار دارای آثار عظیم و شگفت روانی و [[تربیتی]] است<ref>ر.ک: [[علی رضا اعرافی|اعرافی، علی رضا]]، [[انتظار با نگاه تربیتی (مقاله)|انتظار با نگاه تربیتی]]، ص۱۷.</ref> که شخص [[منتظِر]] را وادار می‌‌کند تا به تقویت [[حیات]] [[روحی]] و روانی و جسمی خود و کسب [[فضیلت‌های اخلاقی]] روی ‌آورد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲. </ref> تا در کوران حوادث و [[ناملایمات]] از پا نیفتد، و ظرفیت وجودی خود را برابر [[گرفتاری‌ها]] و [[مشکلات]] بالا ببرد<ref>ر.ک: [[مجید حیدری‌نیک|حیدری‌نیک، مجید]]، [[نگاهی دوباره به انتظار (کتاب)|نگاهی دوباره به انتظار]]، ص۳۳-۴۳.</ref>. یکی از [[یاران امام باقر]]{{ع}} پرسید: «[[فرج]] شما چه هنگام است؟ آن حضرت فرمود: هرگز، هرگز، فرج ما نمی‌رسد، تا اینکه غربال شوید، و باز هم غربال شوید، و باز هم غربال شوید تا کدورت‌ها، رفته صفا بماند»<ref>{{متن حدیث|قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ{{ع}}مَتَی یَکُونُ فَرَجُکُمْ فَقَالَ هَیْهَاتَ هَیْهَاتَ لَا یَکُونُ فَرَجُنَا حَتَّی تُغَرْبَلُوا ثُمَّ تُغَرْبَلُوا ثُمَّ تُغَرْبَلُوا یَقُولُهَا ثَلَاثاً حَتَّی یُذْهِبَ [اللَّهُ تَعَالَی‏] الْکَدِرَ وَ یُبْقِیَ الصَّفْو}}؛ الغیبه طوسی، ص۳۳۹.</ref> پس [[منتظر]] در این دوران پر مخاطره، با [[درک]] قدر و [[منزلت]] خود، با سعۀ صدر، [[شناخت]] تمامی موانع و رعایت [[تقوا]]؛ روحیۀ خود را در پناه [[قرآن و عترت]] [[حفظ]] کرده، با [[نشاط]] و بالندگی، چشم به راه [[امام]] خوبان خواهد بود<ref>ر.ک: [[مجید حیدری‌نیک|حیدری‌نیک، مجید]]، [[نگاهی دوباره به انتظار (کتاب)|نگاهی دوباره به انتظار]]، ص۳۳-۴۳؛ نویسندگان، [[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ص۱۰۴ ـ ۱۰۸.</ref>.

 

==== بعد [[اخلاقی]] و [[تربیتی]] [[انتظار]] ====

[[بشریت]] انتظار دارد اصول و مبانی اخلاقی براساس قواعد [[الهی]] باشد که در سایۀ آن [[رشد]] و صلاح پدید ‌آید، [[مفاسد]] و آلودگی‌ها از [[جامعه]] رخت بر ‌بندند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>. [[انتظار مهدی]]{{ع}} در [[حقیقت]]، انتظار تحقق همۀ این خوبی‌ها و برآورده شدن آرمان‌های [[فطری]] همۀ [[انسان]] هاست<ref>ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۱۹.</ref>. انتظار موجب می‌‌شود [[منتظِر]] هم به ساختن خود و هم به سامان دادن جامعه [[همت]] می‌گمارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۲ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۲]]، ص۲۴۲.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «هر کس خوش دارد در شمار [[یاران قائم]] باشد، باید در عصر انتظار، مظهر [[اخلاق نیک]] [[اسلامی]] باشد، اگر او پیش از [[قیام قائم]]{{ع}} درگذرد، [[پاداش]] او مانند کسانی است که [[قائم]] را [[درک]] کرده، به حضور او می‌رسند»<ref>{{متن حدیث|مَنْ سُرَّ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ فَلْیَنْتَظِرْ وَ لْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ فَإِنْ مَاتَ وَ قَامَ الْقَائِمُ بَعْدَهُ کَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ أَدْرَکَهُ فَجِدُّوا وَ انْتَظِرُوا}}؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>؛ لذا یک [[منتظر]]، با [[اخلاق اسلامی]] و زیبای خود، بیانگر [[روی خوش]] و معطر [[امام زمان]] در جامعه خواهد بود.

 

==== [[بعد سیاسی انتظار]] ====

[[انسان‌ها]] خواستار [[حکومتی]] [[صالح]]، دور از منکر و [[ریا]] فریبند. حاکمی را می‌طلبند که بتواند ارزش‌های انسانی را در [[جهان]] [[حاکم]] سازد، [[ظلم]] و اختناق را [[نفی]] کند، به طرد [[استکبار]] و استبعاد بپردازد. انسان‌ها خواستار سیاستی الهی و حکومتی واحد هستند، سیاستی که حد و [[مرز]] جغرافیایی نشناسد و حکومتی که مخصوص تیپ و نژادی خاص نباشد. همه در زیر لوای واحدی گرد هم آیند و [[رهبر]] و راهنمای‌شان [[قانون]] واحدی باشد<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>. [[انتظار]]، با توجه به نقش سازنده و کارآمد آن در سازماندهی و [[مدیریت]] [[سیاسی]] [[جامعه]]، دارای نقشی تأثیر گذار در [[تغییر]] و اصلاح نظام سیاسی است<ref>ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص۱۱۹.</ref> و [[منتظر]] [[دولت کریمه]] نباید خود را از حضور سیاسی و [[اجتماعی]] [[محروم]] نماید. تا اشخاص غیر [[معتقد]] مسند امور را به دست گیرند و موجب [[انحراف]] جامعه ‌شوند<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص۱۷ -۱۹.</ref>.

 

==== [[بعد اقتصادی انتظار]] ====

حراست از فرهنگ دینی و [[اسلامی]] و [[مرزبانی]] اندیشۀ اسلامی و زنده نگه داشتن آن و [[تبلیغ]] این [[فرهنگ]] پویا، بدون پشتوانۀ [[مالی]] و [[اقتصادی]] امکان‌پذیر نیست و به همین جهت [[منتظران]] باید با سعی و تلاش در عرصه‌های مختلف صنعت، [[کشاورزی]] و... این [[آرزو]] و خواست را تحقق بخشند<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص۱۷ -۱۹.</ref>. در جنبۀ اقتصادی، [[امیدها]] و انتظارها متوجه تعدیل عادلانۀ [[ثروت]] است تا فواصل طبقاتی از میان برداشته شود و کسب و [[تجارت]]، برای همگان یکسان باشد. وضع آن چنان نباشد که میلیاردر و خاک‌نشین داشته باشیم. یکی در کاخ [[زندگی]] کند و دیگری در زاغه‌ای. انتظار این است که کشورهای [[قوی]] برای تصرف [[بازار]] فروش، برای فروش کالاهای خود و برای فروش اسلحه‌های سرد و گرم دست به حمله تجاوزکارانه نزنند، [[ملت‌ها]] را مجبور به [[خرید و فروش]] نکنند. وضع چنان نباشد که کشوری را [[مصرف]] کنندۀ صرف و در نتیجه برای همیشه برده نمایند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.

 

==== [[بعد نظامی و انتظامی انتظار]] ====

طبق دستور [[حیات]] بخش [[قرآن]]: {{متن قرآن|وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref> [[دین‌داران]] در همۀ اعصار به ویژه عصر غیبت باید نیرومند باشند و با تمام توان از [[آیین]] و [[فرهنگ]] خویش [[دفاع]] همه جانبه نمایند<ref>ر.ک: [[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص۱۷ -۱۹.</ref>. [[انتظار]] این است که روزی ستم‌بارگی‌ها در هم شکنند و [[انسان‌ها]] [[قدرت]] یابند که ریشۀ [[دوروئی]] و [[نفاق]] را از [[جامعه]] برکنند، پایه‌های [[کج‌روی]] و [[انحراف]] را ویران سازند، قدرت‌های ناصالح را از جامعه طرد نمایند، افراد صالح و [[رشید]] [[سرپرستی]] روابط را بر عهده گیرند<ref>ر.ک: [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌الله خامنه‌ای؛

«یک بعد، این است که [[انتظار]] به معنای قانع نشدن به وضع موجود است. [[انتظار]] داریم یعنی هرچه خیر و عمل خوب انجام دادیم و به وجود آمده، کم و غیرکافی است و منتظریم تا ظرفیت [[نیکی]] عالم پر بشود. یک بعد دیگر از [[ابعاد انتظار]]، [[دل]] گرمی [[مؤمنین]] نسبت به [[آینده]] است. [[انتظار]] [[مؤمن]]، یعنی این که [[تفکر]] [[الهی]] - این [[اندیشه]] روشنی که [[وحی]] بر [[مردم]] عرضه کرده است - یک روز سراسر [[زندگی]] [[بشر]] را فرا خواهد گرفت. یک بعد [[انتظار]] این است که [[منتظر]] با [[شوق]] و [[امید]] حرکت بکند. [[انتظار]] یعنی [[امید]]<ref>سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی شرکت کننده در سمینار تبیین حکم تاریخی حضرت امام خمینی، در سالروز میلاد امام عصر {{ع}}، ۱۱/۱۲/۶۹.</ref>.

 

یکی از [[ابعاد انتظار]]، [[اعتماد]] و [[امیدواری]] به [[آینده]] و مأیوس نبودن است همین [[روح]] [[انتظار]] است که به [[انسان]] [[تعلیم]] می‌دهد تا در راه خیر و [[صلاح]] [[مبارزه]] کند. اگر [[انتظار]] و [[امید]] نباشد، [[مبارزه]] معنی ندارد و اگر [[اطمینان]] به [[آینده]] هم نباشد، [[انتظار]] معنی ندارد. [[انتظار واقعی]] با [[اطمینان]] و [[اعتماد]] ملازم است. کسی که شما می‌دانید خواهد آمد، انتظارش را می‌‌کشید و [[انتظار]] کسی که به آمدنش [[اعتماد]] و [[اطمینان]] ندارید، انتظاری [[حقیقی]] نیست. [[اعتماد]]، لازمه [[انتظار]] است و این هر دو، ملازم با [[امید]] است و امروز این [[امید]]، امری لازم برای همه [[ملت‌ها]] و [[مردم]] [[دنیا]] می‌‌باشد<ref>خجسته سالروز ولادت امام زمان، ۲۲/۱۲ /۶۸.</ref>»<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|حسینی خامنه‌ای، سید علی]]، [[مهدویت از منظر ولایت (کتاب)|مهدویت از منظر ولایت]]، ص۴۵-۴۶.</ref>.

در بعد [[فکری]] که زیر بنای اعمال و [[رفتار]] [[انسان]] است، [[باورهای اساسی]] حیات [[آدمی]] را در حصار خود حفظ می‌کند. به بیان دیگر، [[انتظار]] صحیح می‌طلبد که [[منتظر]]، بنیان‌های [[اعتقادی]] و [[فکری]] خود را تقویت کند، تا در دام مکتب‌های انحرافی گرفتار نشود یا به سبب طولانی شدن دوره [[غیبت]] [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} به [[چاه]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] سقوط نکند.

در بُعد عملی، [[انتظار]] به همه اعمال و [[رفتار]] [[انسان]] جهت می‌دهد. [[منتظر]] باید در میدان عمل بکوشد تا زمینه‌های [[ظهور]] [[دولت حق]] فراهم شود؛ بنابراین، [[منتظر]] در این بخش، هم به ساختن خود و هم به سامان دادن [[جامعه]] [[همت]] می‌گمارد.

 

در بُعد فردی نیز، هم به حیات روحی و روانی خود و کسب فضیلت‌های [[اخلاقی]] روی می‌آورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی می‌پردازد تا نیروی کارآمد برای جبهه [[نور]] باشد. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: کسی که [[دوست]] دارد از [[یاران قائم]] باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]]، [[پرهیزگاری]] پیشه کند و به [[اخلاق نیکو]]، آراسته شود<ref>غیبة نعمانی، ص ۲۰۰، ح ۱۶.</ref>.

 

«هرچند [[تکالیف]] و [[وظایف منتظران]] در عصر [[غیبت]] فراوان است و بزرگان نیز در آثار خود آنها را برشمرده‌اند، ما در این قسمت تنها به بعض ابعاد آن اشاره می‌کنیم.

# '''بُعد [[دینداری]]:''' [[منتظر]] باید کوشش نماید تا [[دین]] و [[عقاید]] خود را در عمل، [[اعتقاد]] و مبانی حفظ نماید، و در کسب آگاهی‌های لازم از [[اسلام]] [[ناب]] محمدی کوشش نماید<ref>بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۱۵۱.</ref>.

# '''بُعد [[دین آموزی]] و نشر [[معارف]]:''' از [[وظایف منتظران]] اینکه در راه ترویج [[اندیشه]] [[ناب]] اسلامی [[تلاش]] نماید سعی کند [[روح]] [[تعهد]] و [[تعبد]] را در [[جامعه]] گسترش دهد... [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] {{صل}} فرمود: "خوشا به حاش شکیبایان در [[غیبت]] او، خوشا به حال پابرجایان در [[محبت]] او، که [[خدا]] آنها را در کتاب خود توصیف نموده این [[قرآن]] [[هدایت]] است برای پرهیزگاران"<ref>ینابیع الموده، ج ۳، ص ۱۰۱.</ref>.

# '''بُعد [[فرهنگی]] و [[اقتصادی]]:''' حراست از [[فرهنگ دینی]] و اسلامی و مرزبانی [[اندیشه]] اسلامی و زنده نگه داشتن آن از جمله [[وظایف منتظران]] است. بدون [[تردید]] [[تبلیغ]] این [[فرهنگ]] پویا بدون پشتوانه مالی و [[اقتصادی]] امکان‌پذیر نیست و به همین جهت [[منتظران]] باید با سعی و [[تلاش]] در عرصه‌های مختلف [[صنعت]]، [[کشاورزی]] و... این [[آرزو]] و خواست را تحقق بخشند.

# '''بُعد [[سیاسی]] و نظامی:''' [[منتظر]] [[دولت کریمه]] نمی‌تواند خود را از حضور [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] محروم نماید. در صورت [[غیبت]] او از صحنه‌های [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] جا برای اشخاص غیر [[معتقد]] باز می‌شود و کسانی مسند امور را به دست خواهند گرفت که موجب [[انحراف]] [[جامعه]] می‌شوند... طبق [[دستور]] حیات بخش [[قرآن]]: {{متن قرآن|وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَمِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ}}<ref>انفال / ۶۰.</ref> دین‌داران در همه اعصار به ویژه عصر [[غیبت]] باید نیرومند باشند و با تمام توان از [[آیین]] و [[فرهنگ]] خویش [[دفاع]] هم جانبه نمایند.

# '''بُعد [[دانش]] روز و سازماندهی:''' حضور [[منتظران]] در [[جامعه]] وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با [[دانش]]، [[آگاهی]] و سازماندهی باشد یعنی در صورتی که تشکیلاتی منسجم و نیرومند باشد، از هرز رفتن نیروها جلوگیری می‌کند و زمینه [[ظهور]] و شرایط آن را بهتر فراهم می‌نماید... به دو [[حدیث]] ذیل توجه کنید: [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] خطاب به اصحابش فرمود: شما [[اصحاب]] من هستید، لکن برادران من مردمی‌اند که در [[آخرالزمان]] می‌آیند. آنان به [[نبوت]] و [[دین]] من [[ایمان]] می‌آورند با اینکه مرا ندیده‌اند... هر یک از آنان [[اعتقاد]] و [[دین]] خویش را به هر [[سختی]] نگاه می‌دارد. چنانکه گویی درخت خار مغیلان را در شب تاریک با دست پوست می‌کند یا [[آتش]] پردوام چوب داغ را در دست نگاه می‌دارد آن [[مؤمنان]] مشعل‌های فروزان‌اند در تاریکی‌ها و [[خداوند]] آنان را از آشوب‌های تیره و تار ([[آخر الزمان]]) [[نجات]] خواهد داد<ref>بحار، ج ۵۲، ۱۲۴.</ref>. [[امام سجاد]] {{ع}} خطاب به [[ابوخالد]] فرمود: "ای ابوخالد مردمانی که در روزگار [[غیبت]] به سر می‌برند و معتقدند و [[منتظر]] از مردمان همه زمان‌ها افضلند؛ زیرا که [[خدای متعال]] به آنان [[خرد]] و [[فهم]] و معرفتی داده است که [[غیبت امام]] برای آنان مانند حضور است این [[مردم]] را [[خدا]] مانند سربازان پیکارگر صدر [[اسلام]] قرار داده است همان‌ها که در رکاب [[پیامبر]] [[شمشیر]] می‌زدند و پیکار می‌کردند آنان [[اخلاص]] پیشگان حقیقی و [[شیعه]] واقعی‌اند که [[مردم]] را به [[دین خدا]] [[دعوت]] می‌کنند<ref>بحار، ج ۵۲، ۱۲۲.</ref>»<ref>[[صفر فلاحی|فلاحی، صفر]]، [[امام مهدی ذخیره امامت (کتاب)|امام مهدی ذخیره امامت]]، ص ۱۷ -۱۹.</ref>.

«[[انسان]] [[منتظر]] باید از [[آمادگی]] همه جانبه برخوردار باشد؛ [[فکری]] و روحی، برنامه‌ریزی، عملی.

 

'''توانمندی‌های [[فکری]]''': سقف‌های سنگین و رسالت‌های بزرگ، پایه‌های محکم می‌خواهند، پایه‌هایی که در [[شعور]] و احساس قرار گرفته باشند. بدین جهت [[رسول خدا]] {{صل}} می‌فرماید: {{متن حدیث|لِكُلِّ شَيءٍ دِعَامَةٌ وَ دعَامَةُ هَذَا الدِّينَ الْفِقْهُ وَ الْفَقِيهُ الْوَاحِدُ أَشَدُّ عَلَيَّ الشَّيْطانُ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ}}<ref>نهج الفصاحه، ح ۹۰.</ref>. برای هر چیز، پایه‌ای است؛ اساس [[دین اسلام]]، [[فهم]] عمیق است و یک [[فقیه]] در برابر [[شیطان]]، از هزار [[مسلمان]] [[عبادت]]‌گزار [بدون [[شناخت]]] محکم‌تر و اثرگذارتر است.(...) آن چه یک [[منتظر]] باید در زمینه [[فکری]] به آن مسلح باشد، [[درک]] و [[شناخت]] [[قدر]] خویش است که معیار [[انتخاب]] [[مکتب]] هاست و [[انسان]] را در برابر افکار گوناگون [[راهنمایی]] می‌نماید و [[انتخاب]] [[بهترین]] را ممکن می‌سازد. چون بهترین‌ها در شعاری که ارائه می‌دهند، همراه مقایسه‌ای که در میان این [[شعار]] و [[قدر]] وجود من برقرار می‌شود، [[انتخاب]] می‌گردد. با توجه به همین معیار است که می‌توانی کار گروه‌ها و مکتب‌های گوناگون را نقد بزنی. لازم نیست همه مکاتب را مطالعه کرد، بلکه همین [[قدر]] از مکاتب را باید دانست که طرح آنها برای سرانجام [[انسان]] چیست؟ مثلا وقتی شما می‌خواهید یک جفت کفش بخرید، تمام کفش‌های یک فروشگاه را [[آزمایش]] نمی‌کنید. اندازه و شماره پا، شما را در [[انتخاب]] [[بهترین]] [[کمک]] می‌کند.

 

'''توانمندی‌های روحی''':(...) ایجاد [[روحیه]]، امر مهمی است که در دوره [[انتظار]] باید حاصل شود، ولی مهم‌تر از آن، راه‌های ایجاد این [[روحیه]] است که چگونه و با چه روشی این [[روحیه]] در [[منتظر]] پدید می‌آید. اکنون به مواردی اشاره می‌کنیم:

# '''[[درک]] [[قدر]]''': [[آدمی]] که اندازه خودش را شناخته، به سبب کمترها توفان نمی‌گیرد و از جا نمی‌کند. ظرفیت و وسعت روحی ما در آن چه بر ما اثر می‌گذارد، و آن را خوب می‌شماریم و به آن اهمیت می‌دهیم، مشخص می‌شود. زیرا [[امام علی]] {{ع}} می‌گوید: {{متن حدیث| قِيمَةُ كُلُّ امْرِءٍ مَا يُحْسِنُهُ}}<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار، ش ۸۱.</ref>؛ {{متن حدیث|قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ}}<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار، ش ۴۷.</ref>؛(...)

# '''[[رفعت ذکر]]''': رفعت ذکر هم سبب وسعت صدر می‌تواند باشد و [[قرآن]] چه زیبا به این موضوع اشاره دارد؛ {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟» سوره انشراح، آیه ۱.</ref> (...)

# '''دیدن تمام راه''': کسی که تمامی راه را دیده، مانع‌ها را شناخته است، این وجود [[آگاه]] مطلع [[منتظر]] است و از دیدن حوادث و [[گرفتاری‌ها]] نمی‌لرزد. زیرا از پیش آماده شده، به [[انتظار]] نشسته است. کسانی می‌لرزند که با رؤیاها و توقع‌های بی حساب، راه افتاده‌اند و به گمانشان تا راه افتادی، تمام [[دشمنان]] برایت [[نقل]] و نبات می‌آورند. ولی آنان که مانع‌ها را دیده‌اند و برای [[مبارزه]] با آنها آماده شده‌اند به وسعت روحی رسیده‌اند و با [[استقامت]] و [[مجاهدت]] به پیمودن راهشان ادامه می‌دهند.

# '''[[اطاعت]] و [[تقوا]]''': کسی که حدود را می‌شناسد و تکلیفش را می‌داند و به این [[تکلیف]] می‌خواهد عمل کند، دیگر فشاری ندارد، بلکه در [[جایگاه]] امن نشسته است؛ {{متن قرآن|إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقَامٍ أَمِينٍ}}<ref>«پرهیزگاران در جایگاهی امنند» سوره دخان، آیه ۵۱.</ref>(...)

# '''[[پیوند با خدا]]''': [[رزق]] [[انسان]] فقط در خواندن کتاب نیست. مطالعه آفاق و انفس هم آیه‌ها و نشانه‌هایی را در پی دارد و مایه‌های [[فکری]] و روحی [[انسان]] را [[استحکام]] می‌بخشد(...)

# '''تمرین و ممارست''': اگر [[انسان]] با آن شناختی که یافته، [[زندگی]] کند؛ یعنی؛ آن چه فهمید، حرکت و تمرین کند، بارهای سنگین را می‌تواند بردارد.

 

'''برنامه‌ریزی''': [[منتظر]] باید طرح داشته باشد و با توجه به نقشه [[سازندگی]]، دنبال [[مصالح]] و لوازمی باشد که قبلا برنامه‌ریزی کرده است. نکاتی که در این زمینه باید مد نظر داشت، عبارت است از:

# '''[[هدف]] مندی''': طرح بر اساس [[هدف]] و [[هدف]] بر اساس [[درک]] از [[قدر]] و [[ارزش]]، شکل می‌گیرد. با در دست داشتن [[هدف]]، کلید طرح به دست می‌آید.

# '''ارزش‌مندی [[هدف]]''': انسانی که خودش را میوه هستی می‌بیند و [[آدمی]] که در او همت‌های بلند شکل می‌گیرد و مسئولیت‌های بزرگ پذیرفته می‌شود، [[فقر]] و [[جهل]] و [[فسق]] و [[شرک]] و [[کفر]] را نمی‌تواند [[تحمل]] کند. او در خود و در اجتماع، در پی این ارزش‌های بالاتر می‌گردد و برای این ارزش‌های [[مقدس]] مجبور است که طراحی کند.

# '''تجزیه [[هدف]]''':[[بهترین]] کار برای رسیدن به [[هدف]] و برداشتن موانع، تقسیم آن هاست؛ یعنی باید نیازها، مسایل، مراحل و موانع را شناسایی کرد. هم چنین باید به جای نشستن و [[حسرت]] خوردن، حرکت کرد تا راه رسیدن به هریک از مقدمات و مراحل را [[شناخت]] و برای درگیری با مانع‌ها آماده شد.

# '''ابتناء بر [[فقه]] و [[آگاهی]]''': اکنون این طرح و تقدیر، [[انسان]] [[منتظر]] را از پراکنده کاری و دوباره کاری و خراب کاری، نگه می‌دارد؛ چون کارهای پراکنده در طرح، [[جان]] گرفته، به سوی [[هدف]]، هماهنگ گردیده، از [[فقه]] و [[آگاهی]]، [[برکت]] می‌گیرد.

 

'''[[توانمندی]] در عمل''': در مرحله عمل، به دو عامل دیگر نیاز است که در روش [[تربیتی]] [[انبیا]] از آن سخن به میان رفته است؛ {{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ}}<ref>«ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می‌» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>. همه [[انبیا]] افزون بر [[بینات]]، همراه با کتاب و [[میزان]] بوده‌اند. در [[بینش]] [[دینی]]، افراد نه با عمل که با [[بینش]] شان از یک عمل، به [[ارزش]] می‌رسند. در [[بینش]] [[اسلامی]]، همه [[مسئول]] هستند؛ {{متن حدیث|كُلُّكُم رَاعٍ و كُلَّكُم مَسْؤُولٌ عن رَعِيَّتِه}}<ref>ارشاد القلوب، ص ۱۸۴؛ تنبیه الخواطر، ج ۱، ص ۶.</ref>. انجام دادن چنین مهمی، به دو عامل دیگر [[نیازمند]] است، کتاب و [[میزان]]؛ یعنی با کتاب، به ضابطه‌ها برسد و دستورها را بشناسد و هنگام تزاحم دو [[دستور]]، با میزان‌ها و معیارها، از بن بست بیرون بیاید»<ref>[[مجید حیدری‌نیک|حیدری‌نیک، مجید]]، [[نگاهی دوباره به انتظار (کتاب)|نگاهی دوباره به انتظار]]، ص ۳۳-۴۳.</ref>.

# '''بعد [[توحید]]'''؛ [[انتظار]] در ماهیت خود، [[انسان]] [[منتظر]] را متوجّه خدای [[جهان]] می‌‏‏کند. توجّه به [[خدا]] و طلب [[فرج]] از درگاه او، از مهم‏ترین اصول [[مهدی]] ‏باوری است.

# '''بعد [[نبوت]]'''؛ [[منتظران]] چشم به راه کسی هستند که در او، صفات و آثار [[پیامبر]] گرد آمده است. هرکس [[دوست]] دارد، [[آدم]]، [[نوح]]، [[ابراهیم]]، [[موسی]]، [[عیسی]] و [[محمد]] را ببیند، می‌‏‏تواند چهره آنان را در [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} ببیند. او می‌‏‏آید تا [[آرمان]] [[پیامبران]] را تحقّق بخشد و [[دین]] خدایی را بگستراند و ندای [[توحید]] را به همه عالم برساند.

# '''بعد قرآنی'''؛ [[مهدی]] {{ع}}، زنده‌‏کننده همه [[احکام]] [[قرآن]] است. [[انسان]] [[منتظر]] همواره این [[آرمان]] را در [[دل]] زنده می‌‏‏دارد که روزی با [[ظهور]] آن [[حضرت]]، [[قرآن]] و آموزه‏‏‌های آن در سراسر [[جهان]] [[حاکمیت]] یابد و برنامه زندگی گردد.

# '''بعد [[امامت]]'''؛ [[مهدی]]، [[وصی]] صدّیقین و خاتم [[ائمه]] طاهرین است. [[امامان]]] پیشین یکایک او را یاد کرده‏‌اند. او [[فرزند]] و یادگار و ادامه‌‏دهنده راه آنان است. [[مهدی]]، مظهر [[قائم]] [[امامت]] است و [[انتظار ظهور]] او، بزرگ‏ترین تأکید بر اصل [[امامت]] و [[رهبری]] است.

# '''بعد [[عدل]]'''؛ [[انتظار]] [[امام مهدی|مهدی]]، [[انتظار ظهور]] [[عدل]] است. او [[جهان]] آکنده از [[بیداد]] را، از داد پر می‌‏‏سازد و [[عدل]] خدایی را در همه ‏جا و همه ‏سو سرایت می‌‏‏دهد.

# '''بعد [[معاد]]'''؛ در امر [[انتظار]]، اصل [[اعتقادی]] بسیار مهم [[معاد]] و بازگشت مسئولانه به نزد [[خداوند]]، همواره حضور دارد ... [[مهدی]] به [[هنگام ظهور]]، [[ستمگران]] را [[کیفر]] می‌‏دهد و [[ظالمان]] را به سزای اعمال خود می‌‏رساند و [[مؤمنان]] را عزیز می‌‏‏دارد. به [[هنگام ظهور]] او، گروهی از پاکان و پلیدان به [[جهان]] بازمی‌‏گردند (و پلیدان [[کیفر]] و مجازات می‌‏بینند). از [[علایم حتمی]] فرارسیدن [[رستاخیز]]، [[ظهور مهدی]] است، تا او نیاید، [[عمر]] [[جهان]] به سر نمی‌‏رسد و [[قیامت]] برپا نمی‌‏گردد ...<ref>محمد رضا حکیمی، خورشید مغرب، ص ۲۶۵ و ۲۶۶.</ref>.

# '''بعد [[دانش]] و [[خردورزی]]'''؛ مهم‏تر از همه، توجه ویژه [[منتظران]] به [[علم]] و [[دانایی]] است؛ به ‏طوری‏که در پرتو [[ظهور]] [[حضرت]]، [[عقل]] و [[خرد]] [[جامعه بشریت]] کامل می‌‏گردد و زمینه‏‌های رشد، توسعه و [[سعادت]] در تمام زمینه‏‌های علمی، معنوی، صنعتی و [[آبادانی]] فراهم می‌‏‏شود»<ref>[[مهدویت پیش از ظهور (کتاب)|مهدویت پیش از ظهور]]، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.

# '''بعد [[تاریخی]]''': [[انتظار ظهور]] [[مهدی موعود]] {{ع}} در [[تاریخ]] انبیای الاهی {{عم}} سابقه داشته و با [[ظهور اسلام]] این [[تفکر]] آرمانی در [[کلام]] [[رسول اکرم]] {{صل}} و [[امامان معصوم]] {{عم}} به بار نشسته است. ارج گذاری به [[مقام]] [[منتظر]] و ابراز علاقه و [[اشتیاق]] نسبت به [[درک]] حضور آخرین [[ذخیره]] الاهی، [[حضرت مهدی]] {{ع}} از سوی [[پیشوایان دین]]، بیانگر اهمیت و [[جایگاه]] سترگ [[اندیشه]] [[انتظار]] در [[فرهنگ شیعی]] است؛ از این‌رو، [[معصومین]] {{عم}} ضمن اینکه نگاه [[مردم]] را به سوی یگانه دوران معطوف می‌نمودند، خود نیز نسبت به او ابراز علاقه می‌کردند. هنگامی که یکی از [[یاران امام]] [[صادق]] {{ع}} از آن [[حضرت]] درباره [[تولد]] [[حضرت قائم]] {{ع}} سؤال می‌کند: {{عربی|"هَلْ وُلِدَ الْقَائِمِ"}} آیا [[قائم]] {{ع}} متولد شده است؟ [[حضرت]] در پاسخ می‌فرماید: {{متن حدیث|"فَقَالَ لاَ وَ لَوْ أَدْرَكْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَيَّامَ حَيَاتِي"}}<ref>الغیبة، نعمانی، ص۲۵۲؛ بحار الانوار، ج۵۱، ص۱۴۸؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۳۸۵.</ref>؛ خیر. اگر من حضور او را [[درک]] می‌کردم، سراسر عمرم را به [[خدمت]] گذاری او می‌پرداختم!" در [[روایت]] دیگری، این جمله زیبا از زبان [[مبارک]] [[حضرت]] [[سید الشهدا]]، [[ابا عبدالله الحسین]] {{ع}} [[نقل]] شده است<ref>موسوعة کلمات الأمام الحسین {{ع}}، ص۷۸۶؛ شرح احقاق الحق، ص۵۸۹.</ref>. سر این همه شور و شیدایی، آن است که آن [[موعود]] الاهی، هم چنان که خود تجسم همه [[انبیا]] و اولیای الاهی است، [[ظهور]] او نیز تجلی گاه تمامی [[خوبی‌ها]] و نیکی‌ها و تحقق بخش همه [[آرمان‌ها]] و آرزوهای دوردست [[انسان]] هاست.

# '''بعد [[اعتقادی]]''': از نظر [[جایگاه]] [[اعتقادی]] نیز [[انتظار ظهور]] [[مهدی]] {{ع}} از چنان عظمتی برخوردار است که در [[روایات]]، قرین اصول و قواعد اساسی [[دین]]، نظیر [[توحید]] و [[نبوت]] ذکر شده است. وقتی یکی از [[اصحاب امام]] [[باقر]] {{ع}} از دیانتی سؤال می‌کند که مورد پذیرش [[خداوند متعال]] باشد، [[حضرت]] بعد از ذکر [[شهادت به توحید]] و [[ایمان]] به [[نبوت]] [[پیامبر]] {{صل}} و اعتراف به وحیانی بودن [[قرآن]] و [[اقرار]] به [[ولایت]] أئمه اطهار {{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|... وَ إنتِظَارُ قَائِمِنَا، فَإنَّ لَنَا دَولَهً إذَا شَاءَ اللهُ جَاءَ بِهَا"}}<ref>الکافی، ج۲، ص۲۳؛ الامالی، صدوق، ص۱۷۹؛ جامع الاحادیث الشیعه، ج۱، ص۴۳۰.</ref>؛ و [[منتظر]] بودن برای [[ظهور قائم]] ما [[اهل بیت]]؛ چراکه [[خداوند]] برای ما دولتی قرار داده و هر گاه بخواهد آن را محقق خواهد نمود. در [[حدیث]] دیگری، [[ابو بصیر]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند که فرمود: {{متن حدیث|"أَ لاَ أُخْبِرُكُمْ بِمَا لاَ يَقْبَلُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ اَلْعِبَادِ عَمَلاً إِلاَّ بِهِ؟"}} آیا می‌خواهید شما را خبر دهم از آن چه بدون آن، [[خداوند]] هیچ عملی را از بندگانش نمی‌پذیرد؟" و در ادامه، ضمن بر شمردن دیگر اصول و مبانی [[دین]]، فرمود: {{متن حدیث|... وَ اَلاِنْتِظَارُ لِلْقَائِمِ {{ع}}"}}<ref>الغیبة، نعمانی، ص۲۰۷؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۱۴۰؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج۳، ص۴۱۷.</ref> یعنی [[انتظار قائم]] {{ع}} جزو مبانی [[دین]] و شرط پذیرش [[اعمال]] در درگاه الاهی است. تأکید بر [[قرابت]] و هم ردیفی [[انتظار قائم]] {{ع}} با دیگر [[اصول اعتقادی]] [[دین اسلام]]، بیانگر [[عظمت]] و [[جایگاه]] رفیع مسأله [[انتظار]] در ساختار [[اعتقادی]] [[دین]] است. پس همان‌گونه که به [[نص]] [[قرآن کریم]]<ref>{{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ دِينًا}}؛ «امروز (روز انتصاب و ابلاغ امامت امیرالمؤمنین علی {{ع}} در غدیرخم) دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین شما پذیرفتم»؛ (سوره مائده، آیه ۳).</ref>، [[دین]] و [[دیانت]] منهای [[ولایت]]، ناقص و ناتمام است، [[دین]] و [[اسلام]] منهای [[انتظار مهدی]] {{ع}} نیز فاقد [[ارزش]] و [[مقبولیت]] خداوندی است.

# '''بعد [[سیاسی]]'''": از بعد [[سیاسی]] نیز [[اندیشه]] [[انتظار]]، با توجه به نقش سازنده و کارآمد آن در سازماندهی و [[مدیریت]] [[سیاسی]] [[جامعه]]، دارای نقشی تأثیر گذار در تغییر و [[اصلاح]] [[نظام سیاسی]] است. از این نظر [[اندیشه]] [[انتظار]] به [[دلیل]] [[استحکام]] مبانی [[اعتقادی]] و نیز بنا به تقابل ذاتی آن با [[ظلم]] و نفی [[حاکمیت]] [[جور]] در هر زمان، تمامی سازوکارهای لازم را برای [[اصلاح]] و تغییر نظام‌های [[سیاسی]] [[اجتماعی]] غیر [[اسلامی]] دارا می‌باشد.

# '''بعد انسانی''': [[بشر]] پیوسته در جریان [[زندگی]] خویش، اهداف و انتظارات گوناگونی داشته و حیات فردی و [[اجتماعی]] او به تحقق و استمرار این انتظارات وابسته است. در این میان، [[انتظار]] [[ظهور]] [[حضرت مهدی]] {{ع}} به [[دلیل]] [[جامعیت]] و فراگیر بودن آن، همه انتظارات [[مقدس]] انسانی را هر اندازه که بزرگ و گسترده باشند در بر داشته و پوشش می‌دهد. [[انتظار مهدی]] {{ع}} در [[حقیقت]]، [[انتظار]] تحقق همه [[خوبی‌ها]] و برآورده شدن آرمان‌های همه [[انسان]] هاست. در این [[انتظار]]، [[بشر]] [[چشم به راه]] تحقق آرمان‌هایی است که بر اساس [[فطرت]] [[پاک]] خدایی، در آرزوی آن بوده، اما هیچ‌گاه به صورت کامل به آن دست نیافته است. [[انتظار ظهور]] [[مهدی]] {{ع}} تحقق [[آرمان]] سترگی است که هیچ جایگزینی ندارد و در طول [[تاریخ]]، [[پیامبران]] الاهی {{عم}} نوید آن را داده‌اند و [[بشر]] قرن‌ها [[منتظر]] بوده است تا شاید [[وعده]] الاهی فرا رسد و همه آرزو‌های بلند و دیرین انسانی، به بار نشیند.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. آقای دکتر قائمی؛

از دید [[مذهب]] به خصوص [[اسلام]] در همه زمینه‌های آن سخن رفته است. از مسأله [[انتظار]]، [[فلسفه]] آن، [[غیبت]] [[موعود]]، [[فلسفه]] وجودیش، [[امام]] در عینیت [[جامعه]]، فایده وجودی [[امام غایب]]، رمز [[تولد]] و حیاتش، [[عمر طولانی]] او، مسأله ظهورش، قدرتمندی او در [[اصلاح]] [[جهان]]، توانائی او در برچیدن اساس [[شرک]] و [[کفر]]، کیفیت [[ظهور]]، امکان پیروزمندی او و ده‌ها مسائل از این قبیل. این بحث به حدی پردامنه است که امروزه پس از گذشت ۱۱ قرن از دوران [[تولد]] و [[غیبت]] [[مهدی]] از یک‌سو مواجه با صدها کتاب در این زمینه‌ایم و از سوی دیگر می‌توان گفت مشکل و مسأله‌ای در این زمینه وجود ندارد. البته چه بسیار از مسائل و [[شبهات]] هم در بین [[مردم]] وجود دارد که بنظر بکر و [[بدیع]] می‌رسند ولی اگر [[نیکو]] در این باره تامل شود در می‌یابیم نوع آن از نوع همان تکرار مکرراتی است که حتی گاهی قبل از [[تولد مهدی]] {{ع}} از [[امامان]] پیشین رسیده شده و پاسخ‌های منطقی و مستدل آن را دریافت داشته‌اند. در ضمن این نکته را یادآور شویم که آنچه به عنوان [[مخالفت]] می‌شود از نوع [[شبهات]] است نه به صورت مسائلی که مخالف با جنبه‌های [[علمی]] و [[عقلی]] و یا محال [[عقلی]] و منطقی باشد»<ref>[[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص29-30.</ref>.

| پاسخ‌دهنده = آفتاب مهر ج۲ (کتاب)

# '''[[توانمندی]] [[فکری]]:''' بنا‌های [[فکری]] اگر بخواهد از تزلزل و [[انحراف]] به دور بماند، باید دارای پایه‌های عمیق و محکم [[فکری]] باشد، همان گونه که [[پیامبر]] {{صل}} می‌فرماید: "برای هر چیز، پایه‌ای است. اساس [[دین اسلام]]، [[فهم]] عمیق است و یک [[فقیه]] در برابر [[شیطان]]، از هزار [[مسلمان]] [[عبادت]] گزار بدون [[شناخت]] محکم‌تر و اثر گذارتر است"<ref>{{عربی|" إِنَّ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ دِعَامَةً وَ دِعَامَةُ هَذَا الدِّينَ الْفِقْهِ وَ لَفَقِيهُ وَاحِدٍ أَشَدُّ عَلَى الشَّيْطَانِ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ "}}؛ نهج الفصاحه، ح۹۰.</ref>. بنابراین یکی از ابعاد [[انتظار]]، تقویت ریشه‌ها و بنیان‌های [[فکری]] شخص است؛ تا [[توانایی]] تقابل با آرا و نظرات مکاتب دیگر را داشته باشد.

# '''[[توانمندی]] روحی:''' [[منتظر]] باید در زمینه‌های روحی نیز از [[آمادگی]] بالایی برخوردار باشد که در کوران حوادث و ناملایمات از پا نیفتد، و ظرفیت وجودی خود را برابر گرفتاری‌ها و مشکلات بالا ببرد. یکی از [[یاران]] [[امام باقر]] {{ع}} پرسید: "[[فرج]] شما چه هنگام است؟ آن [[حضرت]] فرمود: هرگز، هرگز، [[فرج]] ما نمی‌رسد، تا اینکه [[غربال]] شوید، و باز هم [[غربال]] شوید، و باز هم [[غربال]] شوید تا کدورت‌ها، رفته [[صفا]] بماند"<ref>اثبات الهداه، ج۷، ص۲۴.</ref> پس [[منتظر]] در این دوران پر مخاطره، روحیه خود را در [[پناه]] [[قرآن]] و [[عترت]] حفظ کرده، با [[نشاط]] و بالندگی، چشم به راه [[امام]] خوبان خواهد بود.

# '''[[برنامه‌ریزی]]:''' [[منتظر]]، خود باید و [[جامعه]] را برای آمدن [[موعود]] آماده کرده، و برای استقبال از [[یوسف]] زهرا {{ع}} [[برنامه‌ریزی]] نماید. این امر، مانند هر کار دیگر، نیازمند طرح و نقشه جامع و تعیین اهداف و [[ارزش‌ها]] است. اینجا است که [[منتظر]] می‌تواند زمینه و شرایط را با بینش و [[آگاهی]] بیشتر فراهم کرده، در مقابل توفان‌های روزگار بایستد.

# '''[[توانمندی]] در عمل:''' [[قرآن]] درباره [[توانمندی]] [[پیامبران]] در عرصه عمل می‌فرماید: {{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ}}<ref> ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می‌کند؛ بی‌گمان خداوند توانمندی پیروزمند است؛ سوره حدید، آیه: ۲۵.</ref>. در نگرش دینی، افراد با بینش صحیح از آن عمل، به [[ارزش]] می‌رسند. [[انسان]] [[منتظر]] نیز، نیازمند کتاب و [[میزان]] است، تا [[دستورات]] و [[تعالیم]] او را بشناسد و در صورت نیاز، با میزان‌ها و معیار‌ها، راهِ صحیح را تشخیص دهد.

 

از منظر دیگر، [[انتظار]] دارای ابعاد فردی و [[اجتماعی]] است. '''ابعاد فردی''' عبارتند از:

# '''[[تکامل]] در [[اصول دین]]:''' در این بُعد، [[انسان]] [[منتظر]]، متوجه مبدأ عالم و خدای [[جهان]] می‌شود. [[انسان]] [[منتظر]]، همواره چشم به راه فرجی است که به [[قدرت]] مطلق الهی، تحقق خواهد یافت و او را به عنوان [[خلیفه خداوند]] در [[زمین]] و واسطه میان [[خدا]] و [[بندگان]] می‌داند؛ لذا توجه به او، همواره توجه به [[خداوند]] را به همراه دارد. [[منتظران]]، چشم [[انتظار]] کسی هستند که همه اوصاف [[پیامبر]] {{صل}} در او جمع است؛ چرا که از [[اهل بیت]] [[پیامبر]] {{صل}} بوده، به [[حق]]، همنام و هم [[کنیه]] [[پیامبر]] {{صل}} است، [[عدالت]] را در تمام عالم گسترش می‌دهد می‌گویند:[[عدالت]] او مثل [[عدالت]] [[امام علی|امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} است و در [[ظهور]] او، صحبت از [[رجعت]] و برگشتن مردگان از قبرها است. پس [[منتظر]] در تمام زندگی روزانه خود با تمام [[اصول دین]] سر و کار دارد و اثر آن، تقویت [[عقاید]] یک [[منتظر]] است.

# '''بعد [[دین]] داری:''' [[انتظار]] باعث می‌شود [[منتظر]] در دوران [[غیبت]]، در امر [[دین]] خود مواظبت بیشتر داشته، از هرگونه سستی و [[انحراف]] دوری گزیند. [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: "برای [[صاحب]] این امر غیبتی طولانی است. در این دوران، هر کس باید [[تقوا]] پیشه سازد و به [[دین]] خود چنگ زند".

 

'''ابعاد [[اجتماعی]]'''

# '''[[امر به معروف و نهی از منکر]]:''' با توجه به اینکه رضای [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} را در عملی شدن معروف در [[جامعه]] و ترک [[منکرات]] در میان [[شیعیان]] و [[منتظران]] می‌دانیم، یک [[منتظر]]، مقابل این دو عمل الهی نمی‌تواند بی‌تفاوت باشد. او، نه تنها خود، بلکه [[تلاش]] دارد [[جامعه]] را به سمت معروف و ترک [[منکرات]] سوق دهد که نتیجه آن، [[رضایت]] [[امام مهدی|امام زمان]] خود خواهد بود.

# '''[[اخلاق]] اسلامی:''' [[امام صادق]] {{ع}} می‌فرماید: "هر کس خوش دارد در شمار [[یاران قائم]] باشد، باید در عصر [[انتظار]]، مظهر [[اخلاق]] نیک اسلامی‌ باشد. اگر او پیش از [[قیام قائم]] {{ع}} در گذرد، [[پاداش]] او مانند کسانی است که [[قائم]] را [[درک]] کرده، به حضور او می‌رسند<ref>غیبت نعمانی، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>. لذا یک [[منتظر]]، با [[اخلاق]] اسلامی‌ و زیبای خود، بیانگر روی خوش و معطر [[امام مهدی|امام زمان]] خود در [[جامعه]] خواهد بود.

# '''[[فرهنگی]]:''' در بخش [[فرهنگی]]، کسی [[منتظر واقعی]] آن [[حضرت]] است که علاوه بر [[خودسازی]] به دگرسازی نیز بپردازد، تا از این طریق، [[زمینه ظهور]] آن [[حضرت]] را فراهم کند. [[امام باقر]] {{ع}} به [[عبدالحمید واسطی]] فرمود: "به [[خدا]] قسم ! کسی که خودش را در [[راه خدا]] وقف کند، [[خدای سبحان]] برای او راه گشایشی قرار می‌دهد. [[خدا]] [[رحمت]] کند [[بنده]] ای را که خود را وقف ما کند! [[خدا]] [[رحمت]] کند [[بنده]] ای را که امر ما را [[احیا]] نماید!<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۶.</ref>»<ref>[[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۲، ص ۱۰۴ - ۱۰۸.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱۰. نویسندگان کتاب نگین آفرینش؛

| پاسخ‌دهنده = نگین آفرینش ج۱ (کتاب)

«[[انسان]] از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی از بُعد نظری و عملی برخوردار است و از سوی دیگر، دارای بُعد فردی و [[اجتماعی]] است، و از زاویه‌ای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد. بدون [[تردید]] در همه ابعاد یاد شده به چارچوبِ مشخصی نیاز است تا در قالب آن، راه صحیح زندگی باز شود و مسیرهای انحرافی به روی [[آدمی]] بسته گردد و آن راهِ درست، همان مسیر [[انتظار]] است. [[انتظار]] [[موعود]] جهانی در همه ابعاد زندگی [[منتظران]] تأثیر می‌گذارد. در بعد [[فکری]] و نظری که زیر بنای اعمال و [[رفتار]] [[انسان]] است، [[باورهای اساسی]] حیات [[آدمی]] را در حصار خود حفظ می‌کند. به بیان دیگر، [[انتظار صحیح]] می‌طلبد که [[منتظر]]، بنیان‌های [[اعتقادی]] و [[فکری]] خود را تقویت کند، تا در دام مکتب‌های انحرافی گرفتار نشود یا به سبب طولانی شدن دروه [[غیبت]] [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} به [[چاه]] [[یأس]] و [[ناامیدی]] سقوط نکند. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: "روزگاری بر [[مردم]] خواهد آمد که [[امام]] ایشان غایب خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ [[ولایت]] ما ثابت و استوار بمانند.<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، باب ۳۲، ح ۱۵، ص ۶۰۲.</ref> یعنی در دوره [[غیبت]] که [[دشمنان]] با انواع شبهه‌ها می‌کوشند تا [[اعتقادات]] درست [[شیعیان]] را از بین ببرند به [[برکت]] قرار گرفتن در سنگر [[انتظار]]، مرزهای عقیدتی حفظ می‌شود.

 

در بُعد عملی، [[انتظار]] به همه اعمال و [[رفتار]] [[انسان]] جهت می‌دهد. [[منتظر]] باید در میدان عمل بکوشد تا [[زمینه‌های ظهور]] [[دولت حق]] فراهم شود؛ بنابراین، [[منتظر]] در این بخش، هم به ساختن خود و هم به سامان دادن [[جامعه]] [[همت]] می‌گمارد. در بُعد فردی نیز، هم به حیات روحی و روانی خود و کسب فضیلت‌های [[اخلاقی]] روی می‌آورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی می‌پردازد تا نیرویی کار آمد برای جبهه [[نور]] باشد. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "... کسی که [[دوست]] دارد از [[یاران قائم]] {{ع}} باشد، باید [[منتظر]] باشد و در حال [[انتظار]]، [[پرهیزکاری]] پیشه کند و به [[اخلاق نیکو]]، آراسته شود..."<ref>غیبت نعمانی، باب ۱۱، ح ۱۶، ص ۲۰۰.</ref>.

 

ویژگی‌های "[[انتظار]]" آن است که [[آدمی]] را از محدوده خود فراتر می‌برد و او را با تک تک افراد [[جامعه]] مرتبط می‌کند؛ یعنی [[انتظار]] نه تنها در زندگی فردی [[منتظر]]، مؤثر است که در حوزه رابطه فرد با [[جامعه]] نیز طرح و برنامه دارد و او را به تأثیر گذاری مثبت در [[جامعه]] وا می‌دارد. از آنجا که [[شرط ظهور]] [[دولت حق]]، [[آمادگی]] جمعی است، هر کس به اندازه توان خود برای [[اصلاح جامعه]] می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های [[اجتماعی]]، ساکت و بی‌تفاوت نمی‌نماند؛ چرا که [[منتظر]] [[مصلح جهانی]] در [[اندیشه]] و عمل، مسیر [[صلاح]] و [[راستی]] را طی می‌کند. کوتاه سخن اینکه "[[انتظار]]" جریان مبارکی است که در تمام مویرگ‌های حیات فرد و اجتماع [[منتظر]] جاری است و در همه عرصه‌های زندگی، رنگ الهی به [[انسان]] و حیات او می‌بخشد و به چه رنگی الهی بهتر و ماندگارتر؟! [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً}}<ref> رنگ الهی بگیرید و چه چیز از رنگ الهی داشتن نیکوتر است؟؛ سوره بقره: ۱۳۸.</ref>. با توجه به آنچه گذشت، [[وظایف]] منتظرانِ [[مصلح]] کلّ، چیزی جز همان "رنگ خدایی داشتن" نیست که بر [[برکت]] [[انتظار]] در جای جای زندگی فردی و جمعی آنها جلوه‌گر می‌شود. با این نگاه، دیگر آن [[وظایف]] بر دوش ما –منتظران- سنگینی نخواهد داشت؛ بلکه جریان شیرنی که به همه زوایای زندگی ما معنا و مفهومی زیبا بخشیده است، به شمار می‌آید. به [[راستی]] اگر [[فرمانروایی]] ملک [[مهربانی]] و [[امیر]] کاروان مِهروزی، تو را به عنوان سربازی [[شایسته]] برای [[خیمه]] [[ایمان]] خواسته باشد و حضور تو را در سنگر [[حق]]، [[انتظار]] کشد، چگونه خواهی بود؟ آیا باید بر تو تکالیفی را تحمیل کنند که چنین و چنان باش و این کار و آن کار را انجام ده یا تو خود راه [[انتظار]] را شناخته‌ای و برای همان مقصدی که برگزیده‌ای، گام خواهی زد؟»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائری‌‎پور|حائری‌‎پور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ص ۱۳۹ - ۱۴۰.</ref>.

{{پرسش وابسته}}

{{پایان پرسش وابسته}}

[[رده:پرسش]]